1
00:00:07,341 --> 00:00:09,841
Trái đất kỳ vĩ đến nỗi,

2
00:00:10,636 --> 00:00:13,676
rất dễ bỏ qua những thứ bé nhỏ hơn
trong cuộc sống.

3
00:00:15,766 --> 00:00:17,636
Nhưng hãy nhìn gần hơn...

4
00:00:18,143 --> 00:00:20,563
và bạn sẽ thấy cả một thế giới
chưa từng được khám khá.

5
00:00:22,648 --> 00:00:24,978
Một thế giới mà các anh hùng tí hon...

6
00:00:26,485 --> 00:00:27,815
và quái vật nhỏ bé...

7
00:00:29,029 --> 00:00:31,409
cần những siêu năng lực phi thường...

8
00:00:34,618 --> 00:00:40,038
để giúp chúng sinh tồn
trước những hiểm nguy to lớn.

9
00:00:43,210 --> 00:00:48,840
THẾ GIỚI SIÊU NHỎ

10
00:00:55,347 --> 00:00:56,887
Đời trôi qua nhanh lắm.

11
00:00:56,974 --> 00:00:58,104
DẪN CHUYỆN BỞI
PAUL RUDD

12
00:00:58,183 --> 00:00:59,813
Nhất là khi bạn nhỏ.

13
00:01:03,105 --> 00:01:05,515
Con sóc chuột này chỉ mới một tháng tuổi.

14
00:01:06,775 --> 00:01:09,065
Nhưng sống được hơn một năm đã là thọ rồi.

15
00:01:12,865 --> 00:01:14,905
Có quá nhiều thứ để khám phá.

16
00:01:16,869 --> 00:01:18,289
Và quá ít thời gian.

17
00:01:23,292 --> 00:01:26,922
Khoảng rừng ôn đới Bắc Mỹ của nó
sắp trở nên cực kỳ sôi động.

18
00:01:31,258 --> 00:01:32,888
Với những sinh vật nhỏ...

19
00:01:33,635 --> 00:01:35,465
và các cơ hội lớn.

20
00:01:45,731 --> 00:01:49,941
Nhưng các sinh mạng tí hon
có thể vụt tắt chỉ trong nháy mắt.

21
00:02:05,751 --> 00:02:06,961
Không thể đứng yên.

22
00:02:18,639 --> 00:02:19,719
Chạy nhanh.

23
00:02:27,064 --> 00:02:28,074
Học nhanh.

24
00:02:32,402 --> 00:02:34,912
Thì có thể sống sót qua năm sau.

25
00:02:42,371 --> 00:02:46,581
RỪNG ÔN ĐỚI

26
00:02:55,092 --> 00:02:56,302
Đầu mùa xuân.

27
00:02:58,262 --> 00:03:00,352
Và rừng ôn đới ở dãy Appalachia

28
00:03:00,430 --> 00:03:02,060
đang vào lúc trăm hoa đua nở.

29
00:03:11,567 --> 00:03:13,607
Có nhiều thức ăn ở đây đến mức

30
00:03:13,694 --> 00:03:17,414
một con sóc chuột nhỏ bằng bàn tay
chỉ cần nửa mẫu rừng cho mình.

31
00:03:28,584 --> 00:03:30,254
Quả hạch đặc biệt nhiều.

32
00:03:34,298 --> 00:03:36,928
Đó là thứ tiền tệ
thúc đẩy thế giới bé nhỏ này.

33
00:03:39,928 --> 00:03:44,138
Vào mùa thu, quả chín
sẽ tạo nên một đợt rụng lớn.

34
00:03:48,478 --> 00:03:50,898
Nhưng trước đó, nó có nhiều việc phải lo.

35
00:03:59,740 --> 00:04:02,410
Một con đực già và khỏe hơn đã sống ở đây.

36
00:04:06,955 --> 00:04:08,785
Nếu con sóc chuột này muốn sống sót,

37
00:04:09,249 --> 00:04:12,249
chả bao lâu nữa nó sẽ phải đứng lên tự vệ.

38
00:04:15,088 --> 00:04:16,628
Nhưng chiến đấu rất rủi ro.

39
00:04:18,841 --> 00:04:21,851
Nó không thể để mình bị thương
khi mới vào mùa.

40
00:04:49,790 --> 00:04:51,500
Nó sẽ phải tránh xung đột...

41
00:04:52,292 --> 00:04:54,092
kiếm sống qua ngày ngoài rìa...

42
00:04:58,131 --> 00:05:00,181
cho đến khi nó đủ lớn để chiến đấu.

43
00:05:06,849 --> 00:05:10,059
Với phần lớn, mùa xuân
là thời điểm để ra ngoài kiếm ăn.

44
00:05:14,147 --> 00:05:17,857
Các loài động vật nhỏ trao đổi chất nhanh,
nên cần ăn thường xuyên hơn.

45
00:05:20,988 --> 00:05:22,818
Sâu bướm rất phàm ăn...

46
00:05:23,949 --> 00:05:25,909
và chim chóc cũng vậy.

47
00:05:32,583 --> 00:05:36,003
Chim gõ kiến đục hàng trăm giếng
để tới được nhựa cây đang chảy ra.

48
00:05:39,423 --> 00:05:42,633
Chim ruồi nhỏ bằng quả óc chó
tận dụng tối đa.

49
00:05:48,473 --> 00:05:52,273
Chúng bay gần 5.000 km để đến đây.

50
00:05:54,438 --> 00:05:57,648
Và đến vừa đúng lúc vào mùa hút nhựa cây.

51
00:06:08,702 --> 00:06:10,912
Trong khi phần lớn khu rừng
đang vào guồng...

52
00:06:12,539 --> 00:06:15,169
một cư dân vẫn còn đang ngủ say.

53
00:06:22,966 --> 00:06:25,586
Cuộn tròn trong không gian
nhỏ hơn chén đựng trứng,

54
00:06:26,053 --> 00:06:29,683
một con chuột nhảy
đã ngủ đông suốt tám tháng.

55
00:06:35,354 --> 00:06:37,564
Giờ nó đang gặp nguy cơ
không dậy được nữa.

56
00:06:44,530 --> 00:06:46,990
Ngủ quá lâu thì nó sẽ chết đói.

57
00:06:49,535 --> 00:06:51,655
Hai phần ba loài chuột này bị thế.

58
00:06:58,001 --> 00:07:01,171
Ngược lại, hàng xóm của nó
thì không bao giờ ngơi nghỉ.

59
00:07:04,383 --> 00:07:06,843
Chúng phải nuôi sống
cho hàng trăm cái miệng tí hon.

60
00:07:15,102 --> 00:07:17,522
Như mọi loài kiến khác, chúng rất cần cù.

61
00:07:18,105 --> 00:07:20,935
Nhưng cái khiến chúng độc đáo là nơi sống.

62
00:07:26,780 --> 00:07:29,990
Chỉ nhỏ bằng hạt cát, chúng bé đến nỗi,

63
00:07:30,075 --> 00:07:34,495
cả bầy kiến có thể ở vừa
trong một hạt dẻ tây cũ.

64
00:07:46,633 --> 00:07:48,473
Dường như đó là nhà an toàn hoàn hảo.

65
00:07:51,054 --> 00:07:55,274
Có lẽ xây nhà trong thức ăn của kẻ khác
không phải là ý hay.

66
00:08:01,315 --> 00:08:03,145
Những kẻ khổng lồ rình rập khu rừng này.

67
00:08:23,128 --> 00:08:24,338
Gà tây hoang.

68
00:08:25,923 --> 00:08:28,593
Đã đến lúc bảo vệ ấu trùng
và bám thật chắc.

69
00:08:33,931 --> 00:08:35,721
Chuyến đi có thể xóc lắm đấy.

70
00:08:44,358 --> 00:08:46,608
Ít ra hạt dẻ tây
làm nên căn nhà vững chãi.

71
00:08:47,402 --> 00:08:49,702
Và chịu được khi bị lăn.

72
00:09:06,713 --> 00:09:08,923
Mùa hè đến rất nhanh trong rừng.

73
00:09:11,051 --> 00:09:12,681
Mọi thứ thật tươi tốt và sum sê.

74
00:09:18,225 --> 00:09:21,645
Vậy mà con sóc chuột này
đang sống trầy trật.

75
00:09:25,399 --> 00:09:27,029
Hạt dẻ tây vẫn chưa chín.

76
00:09:34,032 --> 00:09:36,162
Và với việc không có mảng rừng riêng,

77
00:09:36,660 --> 00:09:39,290
nó buộc phải đi kiếm ăn
trong lãnh địa của con đực già.

78
00:09:44,459 --> 00:09:46,089
Vẫn chưa sẵn sàng chiến đấu.

79
00:09:51,383 --> 00:09:52,633
Nó cần cường tráng lên.

80
00:10:02,394 --> 00:10:06,234
Trong lúc tuyệt vọng,
sóc chuột sẵn sàng ăn thử hầu như mọi thứ.

81
00:10:09,443 --> 00:10:11,033
Thậm chí cả một con sên.

82
00:10:20,329 --> 00:10:21,539
Hoặc có thể là không.

83
00:10:23,540 --> 00:10:24,710
Không nấn ná được.

84
00:10:28,420 --> 00:10:30,630
Có một mối đe dọa chết chóc trên cao.

85
00:10:35,344 --> 00:10:37,184
Và sắp có thêm một con nữa.

86
00:10:49,274 --> 00:10:52,494
Bây giờ, con ó con vẫn còn chưa đứng vững...

87
00:10:53,529 --> 00:10:54,739
chứ chưa nói gì đến bay.

88
00:10:59,576 --> 00:11:02,076
Còn lâu nó mới đi săn sóc chuột được.

89
00:11:09,127 --> 00:11:12,207
Phía dưới, một thứ gì đó kỳ lạ đang nở ra.

90
00:11:24,893 --> 00:11:26,733
Sau hai năm làm ấu trùng,

91
00:11:27,396 --> 00:11:31,396
một con bọ hung lực sĩ
to bằng quả bóng golf đang trồi lên.

92
00:11:43,579 --> 00:11:44,789
Nó đang rất vội...

93
00:11:46,707 --> 00:11:49,707
giành lấy địa thế cao
để đảm bảo tìm được bạn tình.

94
00:11:56,383 --> 00:11:57,473
Nhưng đi bộ làm gì...

95
00:11:59,761 --> 00:12:00,971
khi ta biết bay?

96
00:12:31,210 --> 00:12:33,340
Trong số các loài côn trùng
nặng nhất thế giới,

97
00:12:33,962 --> 00:12:36,382
cơ cánh của nó cần phải khởi động kỹ lưỡng

98
00:12:36,465 --> 00:12:38,045
thì mới bay lên được.

99
00:12:41,762 --> 00:12:43,392
Giờ thì đi bộ an toàn hơn.

100
00:12:46,308 --> 00:12:50,728
Nhưng nhiệm vụ nặng nề này
có vẻ đơn giản so với mọt hạt dẻ tây.

101
00:12:51,897 --> 00:12:53,817
Nhỏ hơn 100 lần so với bọ hung,

102
00:12:54,733 --> 00:12:57,693
nhưng phải đi quãng đường
xa hơn cả ngàn lần.

103
00:13:09,039 --> 00:13:10,419
Đó là một hành trình vĩ đại...

104
00:13:14,294 --> 00:13:16,134
để lên đến vòm lá.

105
00:13:32,354 --> 00:13:34,864
Chỉ để tìm kiếm những hạt dẻ tây quý giá.

106
00:13:36,316 --> 00:13:37,726
Chúng vẫn chưa chín.

107
00:13:40,612 --> 00:13:42,242
Nhưng con mọt sẽ không ăn nó.

108
00:13:45,659 --> 00:13:46,869
Mà để dành cho con mình.

109
00:13:56,336 --> 00:13:58,666
Nó chỉ có thể khoan xuyên qua
khi hạt dẻ còn xanh.

110
00:14:06,138 --> 00:14:08,138
Rất nhiều công sức chỉ cho một quả trứng.

111
00:14:13,187 --> 00:14:15,687
Và nó còn phải làm nhiều hạt dẻ nữa.

112
00:14:29,578 --> 00:14:32,998
Dưới mặt đất,
con chuột nhảy đang bắt đầu trở mình.

113
00:14:36,126 --> 00:14:37,836
Nó phải dậy ngay đi.

114
00:14:40,631 --> 00:14:43,931
Bây giờ, nó vẫn hạnh phúc
khi không hề hay biết sắp chuyển mùa...

115
00:14:44,635 --> 00:14:47,965
và trận chiến đang manh nha trên đầu nó.

116
00:14:54,811 --> 00:14:57,651
Con bọ hung lực sĩ
đã lên đến đỉnh khúc gỗ.

117
00:15:04,321 --> 00:15:05,951
Nhưng không có thời gian để nghỉ.

118
00:15:08,742 --> 00:15:11,162
Đối thủ đang ở sát phía sau.

119
00:15:22,047 --> 00:15:24,377
Trong số những loài bọ hung
khỏe nhất hành tinh.

120
00:15:26,844 --> 00:15:29,854
Mỗi con có thể nâng
gấp 100 lần khối lượng của mình.

121
00:15:35,602 --> 00:15:38,862
Mục tiêu là nhấc và ném đối thủ
khỏi khúc gỗ.

122
00:15:41,149 --> 00:15:43,529
Các tay vật sumo của thế giới côn trùng.

123
00:16:41,210 --> 00:16:42,840
Khúc gỗ là của nó.

124
00:16:45,297 --> 00:16:48,007
Và kèm theo đó là cơ hội giao phối.

125
00:17:00,020 --> 00:17:03,270
Dù còn bé nhưng thị lực của con ó
đã gấp đôi của chúng ta.

126
00:17:05,901 --> 00:17:08,531
Ở bốn tuần tuổi, nó đã gần trưởng thành.

127
00:17:17,037 --> 00:17:18,867
Phần lớn lông của nó đã mọc ra.

128
00:17:24,377 --> 00:17:25,837
Sớm thôi, nó sẽ biết bay.

129
00:17:30,425 --> 00:17:33,045
Cho đến khi đó,
con sóc chuột vẫn có thể yên tâm.

130
00:17:39,893 --> 00:17:41,103
Nhưng đừng yên tâm quá.

131
00:17:43,105 --> 00:17:47,105
Vẫn còn một thời gian mới đến mùa thu,
và hạt dẻ tây cuối cùng đã chín.

132
00:17:57,327 --> 00:17:59,157
Khi màn đêm giữa hè buông xuống,

133
00:18:00,080 --> 00:18:01,500
có gì đó huyền diệu xuất hiện.

134
00:18:14,052 --> 00:18:18,642
Hàng ngàn con đom đóm tí hon
nhảy múa trong đêm tối.

135
00:18:29,526 --> 00:18:32,776
Ở trong khúc gỗ,
cuối cùng con chuột nhảy đã tỉnh giấc.

136
00:18:37,868 --> 00:18:40,698
Nhưng bây giờ đã gần chết đói.

137
00:18:41,830 --> 00:18:44,000
Nó cần tìm thức ăn.

138
00:18:47,920 --> 00:18:49,920
Thế tức là phải bất chấp đêm tối.

139
00:18:59,556 --> 00:19:02,766
Những thứ kỳ lạ
cũng đang gây xáo động dưới mặt đất.

140
00:19:07,147 --> 00:19:11,237
Và một trong những cảnh tượng
dị thường nhất tự nhiên sắp diễn ra.

141
00:19:15,197 --> 00:19:18,407
Sau 17 năm làm ấu trùng dưới lòng đất,

142
00:19:18,992 --> 00:19:21,202
ve sầu cuối cùng cũng trồi lên.

143
00:19:24,206 --> 00:19:27,576
Và giờ, chúng chỉ còn vài ngày để sống.

144
00:19:30,462 --> 00:19:31,842
Cuộc đua bắt đầu.

145
00:19:38,679 --> 00:19:40,679
Sau cả cuộc đời cô độc dưới lòng đất,

146
00:19:41,265 --> 00:19:46,725
hàng triệu con ve sầu to bằng ngón tay cái
đã căn lúc nổi lên vào khoảnh khắc này.

147
00:19:51,859 --> 00:19:54,489
Một trong những cuộc di cư
lớn nhất Trái đất.

148
00:19:57,239 --> 00:20:00,529
Đêm nay, chúng biến từ
con nhộng thành con trưởng thành.

149
00:20:10,711 --> 00:20:14,461
Ngày mai, chúng sẽ giao phối,
rồi chúng sẽ chết.

150
00:20:24,141 --> 00:20:25,891
Nhiều con thậm chí không sống qua đêm.

151
00:20:32,357 --> 00:20:36,567
Nhưng số lượng lớn đảm bảo
phần lớn trong đó sống đủ lâu để sinh sản.

152
00:20:37,863 --> 00:20:39,913
Và khu rừng vẫn có một bữa tiệc.

153
00:20:46,163 --> 00:20:48,753
Nhưng con chuột nhảy thích ăn chay hơn.

154
00:20:52,377 --> 00:20:55,377
Nó đang săn tìm hạt giống và nấm nhỏ.

155
00:21:06,892 --> 00:21:09,652
Rắn chuông gỗ có thể
sống nhiều tháng mà không cần ăn.

156
00:21:18,403 --> 00:21:22,373
Ngay bây giờ, thứ gì đó
nhỏ bằng con chuột sẽ là món ăn lý tưởng.

157
00:21:29,039 --> 00:21:31,249
Kiếm ăn trong bóng tối là việc mạo hiểm...

158
00:21:35,504 --> 00:21:36,594
trừ khi bạn có...

159
00:21:39,842 --> 00:21:41,182
siêu năng lực bí mật.

160
00:21:49,726 --> 00:21:53,556
Tưởng chừng như phản trọng lực,
nó có thể nhảy cao hai mét.

161
00:22:03,365 --> 00:22:07,825
Các sợi gân ngoại cỡ ở cẳng và bàn chân,
kết hợp với kích thước nhỏ...

162
00:22:08,912 --> 00:22:11,922
cho phép nó nhảy thoát khỏi
hiểm nguy đang rình rập trong rừng.

163
00:22:29,183 --> 00:22:32,313
Và mong là đến nơi kiếm ăn an toàn hơn.

164
00:22:46,950 --> 00:22:48,740
Khi hè chuyển sang thu,

165
00:22:50,495 --> 00:22:53,365
khu rừng bước vào
một giai đoạn vàng diệu kỳ.

166
00:22:59,004 --> 00:23:01,804
Nhưng kèm theo đó là mối đe dọa mới.

167
00:23:11,225 --> 00:23:13,265
Con ó con đã đủ lông cánh...

168
00:23:19,858 --> 00:23:21,688
Từ một con chim non bù xù...

169
00:23:28,450 --> 00:23:29,870
đến một kẻ ám sát trên không.

170
00:23:34,957 --> 00:23:36,577
Sải cánh của nó dài hơn một mét.

171
00:23:38,126 --> 00:23:42,046
Và nó có thể bay
với vận tốc lên tới 60 km/h.

172
00:23:57,479 --> 00:23:59,939
Các loài động vật nhỏ
nên hướng một mắt lên trời.

173
00:24:07,364 --> 00:24:08,874
Không chỉ đề phòng diều hâu.

174
00:24:17,624 --> 00:24:20,044
Khoảnh khắc mà con sóc chuột
hằng mong đợi đã đến.

175
00:24:26,550 --> 00:24:28,050
Hạt dẻ tây chín.

176
00:24:31,555 --> 00:24:35,635
Mùa quả rụng chỉ dài một hoặc hai tuần,
nên giờ là lúc dự trữ.

177
00:24:40,814 --> 00:24:44,324
Nó có thể nhét nhiều quả hạch
vào đôi má ngoại cỡ.

178
00:24:49,740 --> 00:24:53,370
Một kỹ năng đáng giá khi cần đến
hàng trăm quả để sống qua mùa đông.

179
00:24:59,416 --> 00:25:02,416
Nhưng dự trữ của nó
dường như tăng lên chưa đủ nhanh.

180
00:25:09,092 --> 00:25:11,512
Có kẻ đã ăn trộm kho của nó.

181
00:25:14,389 --> 00:25:15,599
Con đực già.

182
00:25:23,106 --> 00:25:24,936
Nó càng tích trữ bao nhiêu...

183
00:25:29,571 --> 00:25:31,621
thì kẻ hàng xóm lại ăn trộm bấy nhiêu.

184
00:25:38,705 --> 00:25:39,915
Và như thế còn chưa đủ...

185
00:25:43,252 --> 00:25:46,172
rất nhiều quả hạch gần đó là vô giá trị.

186
00:25:52,344 --> 00:25:55,104
Ấu trùng mọt hạt dẻ tây
đã lớn lên bên trong.

187
00:25:58,892 --> 00:26:03,112
Giờ khi đã to bằng viên kẹo,
đã đến lúc thoát ra khỏi nơi nuôi dưỡng.

188
00:26:07,818 --> 00:26:09,648
Nói thì dễ hơn làm nhiều.

189
00:26:19,913 --> 00:26:22,003
Đến cả quả rỗng ruột cũng không bị bỏ phí.

190
00:26:26,295 --> 00:26:30,125
Một ngôi nhà mới
cho thế hệ kiến hạt dẻ mới.

191
00:26:41,810 --> 00:26:43,480
Trong khúc gỗ ấm áp,

192
00:26:45,689 --> 00:26:48,689
con chuột nhảy đang chuẩn bị giường.

193
00:26:51,987 --> 00:26:54,237
Nó mới thức dậy được vài tháng.

194
00:26:55,032 --> 00:26:57,662
Giờ lại đến lúc cho một giấc ngủ dài nữa.

195
00:27:03,123 --> 00:27:04,963
Con sóc chuột không được ngơi nghỉ.

196
00:27:06,835 --> 00:27:08,295
Mùa thu sắp qua,

197
00:27:08,378 --> 00:27:11,218
và khả năng sống sót
qua mùa đông của nó rất ảm đạm.

198
00:27:16,345 --> 00:27:17,675
Nó cần nhiều quả hạch hơn.

199
00:27:19,389 --> 00:27:20,889
Và chỉ có một giải pháp.

200
00:27:27,606 --> 00:27:29,816
Đến lúc tiến vào lãnh địa kẻ thù.

201
00:27:39,993 --> 00:27:42,043
Con đực già có thể sẵn sàng ăn trộm...

202
00:27:47,584 --> 00:27:49,804
nhưng chắc chắn không sẵn sàng chia sẻ.

203
00:28:06,478 --> 00:28:09,108
Con sóc chuột trẻ tuổi đã bị bắt quả tang.

204
00:28:14,319 --> 00:28:17,199
Mảng rừng này không đủ lớn cho cả hai con.

205
00:28:30,127 --> 00:28:31,797
Nhưng nó không chạy mãi được.

206
00:28:34,256 --> 00:28:35,876
Đã đến lúc chiến đấu.

207
00:29:06,997 --> 00:29:09,917
Bị đánh cho sây sát,
con đực già cúp đuôi chạy.

208
00:29:18,842 --> 00:29:21,802
Và có vẻ còn lâu nó mới quay lại.

209
00:29:32,606 --> 00:29:35,226
Đôi lúc khi bạn nhỏ,
cuộc đời có thể ngắn đến đáng buồn.

210
00:29:40,113 --> 00:29:42,533
Nhưng con sóc chuột này
đang tận dụng từng giây phút.

211
00:29:45,077 --> 00:29:46,907
Nó đã chiếm được lãnh thổ của riêng mình,

212
00:29:47,746 --> 00:29:49,456
một mẻ quả hạch khổng lồ...

213
00:29:51,250 --> 00:29:54,380
và vượt qua những thách thức
của kích thước tí hon...

214
00:29:55,295 --> 00:29:57,255
trong khu rừng hoang dã rộng lớn.

215
00:29:59,466 --> 00:30:01,836
Khi đã có mọi thứ mình cần
để sống qua mùa đông...

216
00:30:04,429 --> 00:30:06,519
cuối cùng, nó có thể nghỉ ngơi...

217
00:30:08,392 --> 00:30:10,812
và mơ về một mùa xuân khác.

218
00:31:07,659 --> 00:31:09,659
Biên dịch: Trọng Huy