1
00:00:07,257 --> 00:00:09,837
Ziemia jest tak efektowną planetą,
2
00:00:10,636 --> 00:00:13,676
że łatwo pominąć to,
co w życiu najmniejsze.
3
00:00:15,766 --> 00:00:17,636
Ale wystarczy się przyjrzeć...
4
00:00:18,143 --> 00:00:20,563
żeby dostrzec cały niezbadany świat.
5
00:00:22,648 --> 00:00:24,978
Świat, w którym drobni bohaterowie...
6
00:00:26,485 --> 00:00:27,815
i małe potwory...
7
00:00:29,029 --> 00:00:31,409
potrzebują niewiarygodnych supermocy...
8
00:00:34,618 --> 00:00:40,038
żeby zatriumfować
na przekór ogromnym przeszkodom.
9
00:00:43,293 --> 00:00:48,763
Mały świat
10
00:00:52,135 --> 00:00:53,755
Karaiby.
11
00:00:54,304 --> 00:00:56,934
NARRATOR
12
00:00:57,015 --> 00:00:58,975
Wyglądają jak raj.
13
00:01:03,438 --> 00:01:06,858
Wydaje się, że to ładny dom
dla koliberka hawańskiego.
14
00:01:10,696 --> 00:01:13,696
Jest niewiele większy od pszczoły.
15
00:01:14,533 --> 00:01:16,793
To najmniejszy ptak na świecie.
16
00:01:23,625 --> 00:01:25,995
Różnego rodzaju małe wyrzutki
17
00:01:26,086 --> 00:01:28,336
odnalazły swoją drogę na te wyspy.
18
00:01:30,090 --> 00:01:35,600
Często są najmniejsze ze swojego rodzaju
i nie występują nigdzie indziej na Ziemi.
19
00:01:45,939 --> 00:01:48,479
Żywność i przestrzeń
są tu bardzo ograniczone.
20
00:01:49,359 --> 00:01:52,029
Często przeżywają tylko najmniejsi.
21
00:01:54,781 --> 00:01:57,411
Ale raj ma swoją ciemniejszą stronę.
22
00:02:04,333 --> 00:02:06,633
Kiedy nastaje sezon huraganów,
23
00:02:07,794 --> 00:02:12,134
małe zwierzęta muszą mierzyć się
z jednymi z największych sił na planecie.
24
00:02:12,591 --> 00:02:16,931
WYSPA
25
00:02:20,766 --> 00:02:26,056
W słoneczne dni życie
na karaibskiej wyspie kipi od możliwości.
26
00:02:29,107 --> 00:02:30,937
Samiec koliberka hawańskiego.
27
00:02:32,194 --> 00:02:33,744
Szuka samicy...
28
00:02:35,239 --> 00:02:37,239
zrobiony na bóstwo.
29
00:02:39,952 --> 00:02:41,582
Ale ta jest zajęta.
30
00:02:45,749 --> 00:02:47,579
Opiekuje się dwoma pisklętami,
31
00:02:48,293 --> 00:02:51,593
dopiero co wyklutymi
z jajek wielkości ziarnek kawy,
32
00:02:53,298 --> 00:02:55,928
w domu wielkości filiżanki do espresso.
33
00:03:07,062 --> 00:03:13,072
W ciągu czterech dni urosną dwukrotnie
na diecie z owadów i nektaru.
34
00:03:24,663 --> 00:03:27,883
Dostarczanie całego tego pokarmu
to gigantyczne zadanie.
35
00:03:29,001 --> 00:03:32,921
Kolibry spalają energię szybciej
niż jakiekolwiek inne zwierzę.
36
00:03:34,756 --> 00:03:37,506
Mama musi więc odwiedzić
setki kwiatów dziennie.
37
00:03:41,346 --> 00:03:45,426
Jest tak mała,
że owady są dla niej dużą konkurencją.
38
00:03:48,770 --> 00:03:52,440
Podczas gdy się pożywia,
gniazdo pozostaje bez ochrony.
39
00:03:56,069 --> 00:03:58,489
Nawet pojedyncza mrówka jest zagrożeniem.
40
00:04:17,798 --> 00:04:22,138
A kiedy przychodzi ich więcej,
pisklęta są w dużym niebezpieczeństwie.
41
00:04:35,150 --> 00:04:36,530
W samą porę.
42
00:04:59,967 --> 00:05:01,507
Wróciła uratować sytuację.
43
00:05:09,601 --> 00:05:12,651
Z czasem karaibskie stworzenia ewoluowały.
44
00:05:13,313 --> 00:05:17,283
Zmalały, żeby wykorzystać
jak najwięcej znalezionego pokarmu.
45
00:05:22,322 --> 00:05:23,702
Wąż nitkowaty,
46
00:05:25,450 --> 00:05:28,000
o grubości nitki spaghetti...
47
00:05:29,121 --> 00:05:30,541
i połowie jej długości.
48
00:05:38,672 --> 00:05:39,802
Poluje na mrówki...
49
00:05:42,885 --> 00:05:43,965
w pewnym sensie.
50
00:05:46,180 --> 00:05:49,680
Dorosłe mrówki
są za duże na jego małe szczęki.
51
00:05:51,435 --> 00:05:53,645
Ale ich larwy dobrze się mieszczą.
52
00:06:15,209 --> 00:06:19,089
Wiele z tych miniaturowych cudów
występuje tylko na jednej wyspie.
53
00:06:21,215 --> 00:06:23,465
Ten gekon o długości połowy zapałki,
54
00:06:23,550 --> 00:06:27,890
Sphaerodactylus ariasae,jest jedną
z najmniejszych jaszczurek na świecie.
55
00:06:29,973 --> 00:06:34,443
Ma idealny rozmiar, by polować
na mikroskopijne owady w ściółce.
56
00:06:39,983 --> 00:06:45,283
Ale jest chyba odrobinę za mały,
żeby mierzyć się z tropikalną burzą.
57
00:06:59,002 --> 00:07:01,962
Krople deszczu spadają jak bomby.
58
00:07:07,553 --> 00:07:10,933
Mama koliber robi wszystko, co może,
żeby ochronić pisklęta.
59
00:07:15,185 --> 00:07:17,685
Inne ptaki latają, szukając schronienia.
60
00:07:24,236 --> 00:07:26,486
Ale burza jest tak przytłaczająca...
61
00:07:28,282 --> 00:07:30,952
że mama jest zmuszona
porzucić swoje gniazdo.
62
00:07:42,004 --> 00:07:46,134
W poszyciu lasu
spływ zmienia się w falę pływową.
63
00:08:01,815 --> 00:08:06,445
Ale dla gekonaSphaerodactylus ariasae
rozmiar jest supermocą.
64
00:08:11,366 --> 00:08:16,246
Jest tak mały i lekki,
że dosłownie chodzi po wodzie.
65
00:08:25,047 --> 00:08:28,047
Dryfuje, póki powódź nie ustąpi.
66
00:08:37,476 --> 00:08:41,686
Przy ponad 15 tropikalnych burzach,
które co roku uderzają w Karaiby,
67
00:08:42,438 --> 00:08:46,358
raj może szybko zmienić się w piekło.
68
00:08:55,035 --> 00:08:59,205
Pisklęta kolibra zostały wymiecione.
69
00:09:09,591 --> 00:09:11,681
Mama musi zacząć od nowa...
70
00:09:13,011 --> 00:09:14,851
zanim uderzy następna burza.
71
00:09:27,442 --> 00:09:32,162
W wyniku burzy
roślinność zostaje wymyta do morza.
72
00:09:33,448 --> 00:09:36,618
Wraz z nią na falach
unoszą się stworzenia.
73
00:09:38,787 --> 00:09:42,997
Czasem podróżnik ma tyle szczęścia,
że dociera do nowego brzegu.
74
00:09:44,751 --> 00:09:48,211
Właśnie tak wiele zwierząt
kolonizuje nowe wyspy.
75
00:09:51,550 --> 00:09:56,470
Małe i odporne jaszczurki anolis
odnoszą sukces jako pasażerki na gapę.
76
00:09:59,183 --> 00:10:01,393
Ale inni przybyli tu o wiele wcześniej.
77
00:10:06,356 --> 00:10:12,276
Hutie i iguany mogą przeżyć,
jedząc odpadki wyrzucone na brzeg.
78
00:10:29,755 --> 00:10:31,755
Musi opuścić plażę.
79
00:10:37,346 --> 00:10:42,016
Od bezpiecznego miejsca
dzieli ją tylko parę metrów.
80
00:11:04,122 --> 00:11:09,502
Wystarczy paru dzielnych pionierów,
żeby zacząć nową populację.
81
00:11:14,466 --> 00:11:18,426
Burza przyniosła dary dla różnych stworzeń
przeszukujących plażę...
82
00:11:20,138 --> 00:11:22,558
od hutii po pchły piaskowe.
83
00:11:31,275 --> 00:11:33,685
Ale nie każdy poluje na pożywienie.
84
00:11:34,987 --> 00:11:38,527
Samica tego kraba pustelnika
szuka nowego domu.
85
00:11:39,324 --> 00:11:41,994
Jej obecne lokum
jest w opłakanym stanie.
86
00:11:48,458 --> 00:11:51,958
Burza wyrzuciła na brzeg
nową dostawę skorup.
87
00:11:54,047 --> 00:11:56,257
Ale nie jest łatwo znaleźć właściwą.
88
00:11:57,801 --> 00:11:59,801
Ma rozmiar zaledwie piłki golfowej.
89
00:12:00,345 --> 00:12:03,595
Ale kraby pustelniki
mogą urosnąć do wielkości kokosa
90
00:12:04,266 --> 00:12:07,346
i muszą stale usprawniać swoje skorupy,
żeby pasowały.
91
00:12:13,150 --> 00:12:15,740
Niekończące się zapotrzebowanie
na większe domy
92
00:12:15,819 --> 00:12:19,869
podsunęło krabom pustelnikom
genialny pomysł.
93
00:12:32,294 --> 00:12:34,714
Kiedy krab znajduje skorupę,
która nie pasuje...
94
00:12:35,672 --> 00:12:38,092
sygnalizuje innym, żeby ją sprawdziły.
95
00:12:40,052 --> 00:12:42,512
A kiedy przychodzi pustelnik
właściwego rozmiaru,
96
00:12:44,264 --> 00:12:46,434
tworzą łańcuch mieszkaniowy.
97
00:12:47,559 --> 00:12:49,349
Od dużego do małego.
98
00:12:52,481 --> 00:12:54,111
Największe wprowadzają się najpierw.
99
00:12:58,403 --> 00:13:02,783
Każdy następny zajmuje
nowo zwolnione lokum kolejnego rozmiaru.
100
00:13:10,082 --> 00:13:11,382
Samica się spóźniła.
101
00:13:18,006 --> 00:13:20,506
Ale zawsze zostaje jedna skorupa.
102
00:13:27,391 --> 00:13:28,601
Najmniejsza.
103
00:13:30,769 --> 00:13:34,979
Jakimś sposobem krab po prostu wie,
że znalazł odpowiedni dom.
104
00:13:51,498 --> 00:13:53,788
W końcu ma prawdziwe schronienie.
105
00:13:55,419 --> 00:13:56,919
Przyda się jej.
106
00:13:57,004 --> 00:14:00,974
O tej porze roku
zła pogoda jest zawsze blisko.
107
00:14:04,386 --> 00:14:08,846
W głębi lądu rzeki wciąż szaleją
po ostatniej burzy...
108
00:14:10,184 --> 00:14:12,234
niosąc deszczówkę do morza.
109
00:14:15,189 --> 00:14:17,979
Ale niektóre zmierzają w inną stronę.
110
00:14:20,819 --> 00:14:26,579
Ten gatunek babki płynie pod prąd,
by znaleźć dobre miejsce do rozmnażania.
111
00:14:29,453 --> 00:14:34,543
Żeby uniknąć konkurencji,
niektóre samce podejmują ogromny wysiłek.
112
00:14:43,509 --> 00:14:45,509
Jest mniejszy niż łyżeczka,
113
00:14:46,094 --> 00:14:49,774
ale używając płetw jako przyssawek,
a ust jako chwytaków,
114
00:14:50,390 --> 00:14:52,310
może pokonać bystrza.
115
00:15:07,449 --> 00:15:09,119
To jednak może stanowić...
116
00:15:14,373 --> 00:15:15,873
większe wyzwanie.
117
00:15:25,676 --> 00:15:30,006
Babki mogą wspinać się na wodospady
osiągające 350 metrów,
118
00:15:31,932 --> 00:15:34,562
prawie tak wysokie
jak Empire State Building.
119
00:15:38,480 --> 00:15:41,190
Wspinaczka zajmuje wiele dni.
120
00:15:53,203 --> 00:15:54,873
Wielu podejmuje tę próbę...
121
00:16:02,754 --> 00:16:05,384
ale przeżywa mniej niż 1 na 100.
122
00:16:27,571 --> 00:16:29,281
Opanowanie się opłaca.
123
00:16:51,595 --> 00:16:52,845
Sukces.
124
00:16:54,431 --> 00:16:56,061
I szansa na rozmnażanie,
125
00:16:59,144 --> 00:17:02,064
żeby wysłać nowe pokolenie
z powrotem w dół rzeki.
126
00:17:11,156 --> 00:17:15,076
Wilgotność sezonu burzowego
wywołuje eksplozję życia.
127
00:17:20,624 --> 00:17:24,294
Krab z gatunku sesarma jarvisi
ma wielkość kostki cukru.
128
00:17:27,631 --> 00:17:30,221
Nie musi być w wodzie, żeby przeżyć.
129
00:17:30,884 --> 00:17:33,224
Ale potrzebuje jej, żeby złożyć jaja.
130
00:17:37,099 --> 00:17:39,979
W malutkich kałużach w skale
zebrała się deszczówka,
131
00:17:43,772 --> 00:17:46,402
ale jest tu zbyt ryzykownie,
by założyć rodzinę.
132
00:17:50,779 --> 00:17:52,989
Znalazła idealne rozwiązanie.
133
00:17:55,659 --> 00:18:01,119
Za pomocą wyspecjalizowanych włosów
wciąga wodną błonę na swoją skorupę.
134
00:18:10,674 --> 00:18:12,934
Teraz tylko potrzebuje na nią miejsca.
135
00:18:24,563 --> 00:18:27,483
Pusta skorupa ślimaka,
rozmiaru pudełka zapałek.
136
00:18:35,199 --> 00:18:37,239
Idealna, by zmieścić parę kropel.
137
00:18:40,287 --> 00:18:42,917
I wystarczająco bezpieczna
dla nowej rodziny.
138
00:18:49,087 --> 00:18:50,627
Dwadzieścia krabiątek,
139
00:18:50,714 --> 00:18:53,554
nie większych niż ziarnko piasku.
140
00:18:58,764 --> 00:19:00,394
Przez kolejne trzy miesiące
141
00:19:00,474 --> 00:19:03,774
będzie je karmić, poić i chronić
142
00:19:03,852 --> 00:19:05,902
w małym domku ze ślimaczej skorupy.
143
00:19:14,279 --> 00:19:19,029
W trakcie sezonu burzowego
w powietrzu jest tyle wilgoci,
144
00:19:19,117 --> 00:19:22,697
że żaby coquí mogą się rozmnażać
całkowicie poza wodą.
145
00:19:26,124 --> 00:19:29,384
Cud życia rozpoczyna się
od jednej komórki.
146
00:19:50,524 --> 00:19:53,154
Pilnuje ich oddany ojciec.
147
00:19:54,736 --> 00:19:56,856
Ma zaledwie rozmiar truskawki,
148
00:19:56,947 --> 00:20:00,077
ale jest gotowy bronić młode
przed każdym zagrożeniem.
149
00:20:06,748 --> 00:20:08,078
Głodny ślimak...
150
00:20:09,042 --> 00:20:10,422
dwukrotnie większy od niego.
151
00:20:26,101 --> 00:20:27,641
Nie może przemieścić jaj.
152
00:20:30,355 --> 00:20:32,185
Nie ma ucieczki.
153
00:20:56,381 --> 00:20:57,421
Stawia opór...
154
00:20:59,259 --> 00:21:01,299
ale ślimak jest bezwzględny.
155
00:21:28,830 --> 00:21:32,460
Nieustraszony tata
będzie pełnił straż jeszcze dwa tygodnie,
156
00:21:32,543 --> 00:21:35,093
zanim jego jaja w końcu się wyklują.
157
00:21:46,265 --> 00:21:49,225
Samica kolibra szuka nowego partnera.
158
00:21:50,894 --> 00:21:54,024
Tak małego samca trudno byłoby znaleźć,
159
00:21:58,110 --> 00:22:00,740
gdyby tak bardzo nie chciał
zwrócić na siebie uwagi.
160
00:22:09,997 --> 00:22:12,247
Musi ciężko pracować, żeby ją zdobyć.
161
00:22:24,011 --> 00:22:25,641
Maleńki tancerz.
162
00:22:40,235 --> 00:22:42,855
W końcu wytrwałość się opłaca.
163
00:22:53,874 --> 00:22:58,344
Wkrótce znów będzie matką,
więc musi zbudować nowe gniazdo.
164
00:23:06,595 --> 00:23:10,215
Pajęczyny są idealnym klejem,
który wszystko zespoi.
165
00:23:30,244 --> 00:23:32,704
Zaczyna od tkania fundamentów.
166
00:23:36,792 --> 00:23:38,632
Już za kilka dni
167
00:23:38,710 --> 00:23:42,050
gniazdo będzie gotowe,
by ukołysać nowy lęg cennych jaj.
168
00:23:53,100 --> 00:23:57,600
Ale na morzu... zanosi się na coś dużego.
169
00:24:05,779 --> 00:24:08,529
Temperatura oceanu rośnie przez cały rok,
170
00:24:09,616 --> 00:24:12,786
przez co tropikalne burze
są jeszcze potężniejsze.
171
00:24:23,547 --> 00:24:26,377
Karaibskie anolisy
są zaskakująco dobrze przystosowane,
172
00:24:26,466 --> 00:24:28,546
by znosić tak ekstremalną pogodę.
173
00:24:36,560 --> 00:24:39,440
Bardzo duże stopy
pomagają im się utrzymać,
174
00:24:39,938 --> 00:24:42,688
gdy wieje wiatr o prędkości 200 km/h.
175
00:24:46,153 --> 00:24:48,163
Ale ta burza wciąż narasta.
176
00:24:53,994 --> 00:24:56,414
To Huragan Dorian.
177
00:24:58,665 --> 00:25:00,455
Burza rozmiaru Kansas.
178
00:25:07,591 --> 00:25:10,591
Gdy uderzają najpotężniejsze
zjawiska pogodowe na świecie...
179
00:25:14,431 --> 00:25:16,851
małe stworzenia są na ich łasce.
180
00:25:34,701 --> 00:25:37,621
Prędkość wiatru rośnie do 300 km/h.
181
00:25:44,419 --> 00:25:47,379
Bezpośrednie uderzenie
oznacza całkowitą dewastację.
182
00:26:11,029 --> 00:26:14,579
Co roku Karaiby
są pustoszone przez huragany.
183
00:26:18,662 --> 00:26:24,132
Ale z tysięcy wysp tylko kilka
odczuwa główne uderzenie.
184
00:26:29,256 --> 00:26:31,676
Przeżycie jest kwestią szczęścia...
185
00:26:34,344 --> 00:26:35,474
i rozmiaru.
186
00:26:39,099 --> 00:26:43,689
Małe zwierzęta często mają najwięcej szans
schronić się przed burzą
187
00:26:44,897 --> 00:26:46,647
i szybko do siebie dojść.
188
00:26:54,239 --> 00:26:57,909
W środku sezonu burzowego,
bez względu na okoliczności,
189
00:26:57,993 --> 00:27:00,453
kraby pustelniki wracają na plażę.
190
00:27:16,220 --> 00:27:19,260
Nów księżyca
zapoczątkowuje ich masową migrację.
191
00:27:24,228 --> 00:27:27,808
Przez trzy dni i trzy noce
zbierają się ich tysiące.
192
00:27:35,781 --> 00:27:39,491
Wyłącznie samice niosące jaja.
193
00:27:51,964 --> 00:27:53,974
Kiedy tylko dotykają wody...
194
00:27:55,467 --> 00:27:56,757
jaja się wykluwają.
195
00:27:59,179 --> 00:28:02,469
Miliony mikroskopijnych larw
trafiają do morza.
196
00:28:12,067 --> 00:28:14,237
Popłyną z prądami, rosnąc...
197
00:28:16,613 --> 00:28:18,623
aż przyjdzie czas, by zejść na ląd
198
00:28:19,783 --> 00:28:21,993
i skolonizować nowe tereny.
199
00:28:27,833 --> 00:28:30,213
To najmniejsze zwierzęta
najlepiej wykorzystują
200
00:28:30,294 --> 00:28:33,514
ograniczone możliwości,
jakie dają wyspy karaibskie.
201
00:28:42,681 --> 00:28:45,141
Żabki coqui są w pełni uformowane...
202
00:28:48,854 --> 00:28:50,444
i gotowe do wyjścia.
203
00:29:01,366 --> 00:29:03,446
Poświęcenie ich ojca
204
00:29:03,535 --> 00:29:06,325
pozwoliło im zaistnieć
205
00:29:06,413 --> 00:29:09,003
w tym wielkim świecie.
206
00:29:17,341 --> 00:29:21,681
A wytrzymałość tej matki
umożliwiła jej nowy start.
207
00:29:33,315 --> 00:29:36,605
Nowe pokolenie maleńkich cudów...
208
00:29:37,736 --> 00:29:39,146
które można znaleźć tylko...
209
00:29:40,447 --> 00:29:42,987
na tych wyspach skarbów.
210
00:30:46,722 --> 00:30:48,722
Napisy: Marzena Falkowska