1
00:00:02,000 --> 00:00:07,000
Downloaded from
YTS.MX
2
00:00:08,000 --> 00:00:13,000
Official YIFY movies site:
YTS.MX
3
00:00:12,963 --> 00:00:19,886
EEN NETFLIX ORIGINAL-DOCUMENTAIRE
4
00:01:18,904 --> 00:01:24,743
In deze stad in Oekraïne woonden ooit
bijna 50.000 mensen.
5
00:01:25,327 --> 00:01:29,456
Alles was aanwezig
om een comfortabel leven te kunnen leiden.
6
00:01:33,126 --> 00:01:38,798
Maar op 26 april 1986
werd de stad ineens onbewoonbaar.
7
00:01:40,800 --> 00:01:45,096
De nabijgelegen kerncentrale
van Tsjernobyl ontplofte.
8
00:01:49,059 --> 00:01:53,688
In minder dan 48 uur
werd de stad geëvacueerd.
9
00:01:57,192 --> 00:01:59,402
Niemand heeft er sindsdien gewoond.
10
00:02:10,247 --> 00:02:16,628
De ontploffing was een gevolg
van slechte planning en menselijke fouten.
11
00:02:17,796 --> 00:02:23,468
De milieuramp die erdoor werd veroorzaakt,
had zijn weerslag in heel Europa.
12
00:02:24,386 --> 00:02:29,891
Veel mensen zagen het als de kostbaarste
in de menselijke geschiedenis.
13
00:02:32,018 --> 00:02:35,355
Maar Tsjernobyl was
een eenmalige gebeurtenis.
14
00:02:36,147 --> 00:02:40,527
De echte tragedie van onze tijd
voltrekt zich nu nog over de hele aarde...
15
00:02:40,610 --> 00:02:42,904
...en valt van dag tot dag nauwelijks op.
16
00:02:43,738 --> 00:02:47,576
Ik heb het over het verlies
van de wilde plekken op onze planeet...
17
00:02:47,659 --> 00:02:49,577
...haar biodiversiteit.
18
00:02:56,835 --> 00:03:00,755
De levende wereld is
een uniek en spectaculair wonder.
19
00:03:02,299 --> 00:03:06,928
Miljarden individuen en miljoenen
soorten planten en dieren...
20
00:03:07,804 --> 00:03:10,890
...met een duizelingwekkende
variëteit en rijkheid.
21
00:03:13,018 --> 00:03:16,938
Ze werken samen om te profiteren
van de energie van de zon...
22
00:03:17,439 --> 00:03:19,566
...en de mineralen van de aarde.
23
00:03:21,693 --> 00:03:27,115
Ze leiden levens die zodanig op elkaar
inwerken dat ze elkaar ondersteunen.
24
00:03:29,200 --> 00:03:34,581
We zijn volledig afhankelijk van deze
nauwkeurig afgestemde beademingsmachine.
25
00:03:36,041 --> 00:03:40,879
En die kan alleen werken
als de biodiversiteit soepel verloopt.
26
00:03:46,134 --> 00:03:52,807
Maar mensen wonen zodanig op aarde
dat de biodiversiteit achteruitgaat.
27
00:03:58,355 --> 00:04:02,817
Dit is ook een gevolg
van slechte planning en menselijke fouten.
28
00:04:03,693 --> 00:04:07,572
En dit leidt ook tot wat we hier zien.
29
00:04:10,742 --> 00:04:14,204
Een plek waar we niet kunnen leven.
30
00:04:19,084 --> 00:04:20,835
De natuurlijke wereld verdwijnt.
31
00:04:20,919 --> 00:04:24,756
Het bewijs is overal aanwezig.
Het is tijdens mijn leven gebeurd.
32
00:04:24,839 --> 00:04:27,050
Ik heb het met eigen ogen gezien.
33
00:04:27,717 --> 00:04:32,389
Deze film is mijn getuigenis
en mijn visie voor de toekomst.
34
00:04:33,056 --> 00:04:36,768
Het verhaal van hoe we hiervan
onze grootste fout maakten.
35
00:04:36,851 --> 00:04:41,272
En hoe, als we nu handelen,
we die nog kunnen rechtzetten.
36
00:04:58,915 --> 00:05:03,545
Ik ben David Attenborough en ik ben 93.
37
00:05:04,379 --> 00:05:06,965
Mijn leven was heel uitzonderlijk.
38
00:05:07,757 --> 00:05:11,511
Nu zie ik pas in hoe uitzonderlijk.
39
00:05:17,559 --> 00:05:22,021
Ik had het geluk om de wilde plekken
van onze planeet te verkennen.
40
00:05:25,150 --> 00:05:27,652
Ik ben naar alle delen
van de aarde gereisd.
41
00:05:34,492 --> 00:05:40,331
Ik heb de levende wereld van dichtbij
meegemaakt in al haar pracht en variëteit.
42
00:05:43,251 --> 00:05:47,547
Ik kon me niet voorstellen
op een andere manier te leven.
43
00:05:51,009 --> 00:05:56,055
Mijn passie was altijd verkennen,
avonturen beleven...
44
00:05:56,556 --> 00:05:59,184
...leren over de verre wildernis.
45
00:06:00,894 --> 00:06:02,145
En ik leer nog steeds.
46
00:06:04,189 --> 00:06:07,692
Net zoveel als toen ik nog kind was.
47
00:06:14,741 --> 00:06:17,285
1937
WERELDBEVOLKING: 2,3 MILJARD
48
00:06:17,368 --> 00:06:20,330
KOOLSTOF IN DE ATMOSFEER:
280 DELEN PER MILJOEN
49
00:06:20,413 --> 00:06:22,582
OVERGEBLEVEN WILDERNIS: 66%
50
00:06:25,293 --> 00:06:27,587
Het was toen een heel andere wereld.
51
00:06:29,130 --> 00:06:33,760
We hadden nog weinig begrip
van hoe de levende wereld werkte.
52
00:06:36,554 --> 00:06:39,182
Het werd natuurlijke historie genoemd...
53
00:06:39,265 --> 00:06:42,143
...want daar ging het
in feite allemaal over:
54
00:06:43,603 --> 00:06:44,854
historie.
55
00:06:48,691 --> 00:06:50,777
Het was een geweldige plek
voor een kind...
56
00:06:50,860 --> 00:06:56,157
...want dit was een ijzerzandsteengroeve,
maar hij werd niet meer gebruikt.
57
00:06:56,241 --> 00:06:58,243
Er groeide hier niets, de groeve...
58
00:06:58,326 --> 00:07:00,411
...was tot kort daarvoor actief.
59
00:07:14,175 --> 00:07:17,762
Als kind besteedde ik
al mijn vrije tijd...
60
00:07:17,846 --> 00:07:20,598
...aan het zoeken op dit soort plekken...
61
00:07:21,975 --> 00:07:23,393
...naar verborgen schatten.
62
00:07:26,688 --> 00:07:27,522
Fossielen.
63
00:07:29,274 --> 00:07:31,526
Dit is een ammoniet.
64
00:07:31,609 --> 00:07:34,904
Toen het dier leefde,
zat het in deze kamer...
65
00:07:34,988 --> 00:07:38,074
...en spreidde zijn tentakels uit
om prooi te vangen.
66
00:07:39,701 --> 00:07:42,996
Het leefde zo'n 180 miljoen jaar geleden.
67
00:07:44,289 --> 00:07:48,877
Deze hier heeft
de Latijnse naam Tiltonicerus...
68
00:07:48,960 --> 00:07:52,547
...want de allereerste werd
hier vlakbij gevonden...
69
00:07:52,630 --> 00:07:55,425
...in Tilton in Midden-Engeland.
70
00:07:56,843 --> 00:08:02,307
Langzaam begon ik iets te leren
over de evolutiegeschiedenis van de aarde.
71
00:08:03,182 --> 00:08:07,312
Het is veelal het verhaal
van langzame, maar zekere verandering.
72
00:08:09,981 --> 00:08:15,194
De natuur heeft in de loop van miljarden
jaren wonderlijke vormen vervaardigd...
73
00:08:15,278 --> 00:08:19,407
...steeds complexer en completer.
74
00:08:21,659 --> 00:08:25,121
Het is een zeer ingewikkeld proces.
75
00:08:29,250 --> 00:08:32,712
En elke honderd miljoen jaar...
76
00:08:32,795 --> 00:08:36,090
...na al die moeizame processen...
77
00:08:36,174 --> 00:08:41,262
...gebeurt iets rampzaligs:
een massa-extinctie.
78
00:08:42,347 --> 00:08:47,977
Grote aantallen soorten verdwijnen
en worden ineens vervangen door een paar.
79
00:08:50,063 --> 00:08:52,357
Alle evolutie ongedaan gemaakt.
80
00:08:54,442 --> 00:08:57,987
Je kunt het zien.
Een lijn in de steenlagen.
81
00:08:58,071 --> 00:09:02,825
Een grens die een grote, snelle,
globale verandering aangeeft.
82
00:09:03,576 --> 00:09:07,288
Onder de lijn zie je
een veelheid aan levensvormen.
83
00:09:08,831 --> 00:09:10,833
Daarboven slechts enkele.
84
00:09:13,920 --> 00:09:19,634
Een massa-extinctie is vijf keer gebeurd
in de viermiljardjarige geschiedenis.
85
00:09:22,220 --> 00:09:23,680
De laatste keer...
86
00:09:23,763 --> 00:09:28,142
...maakte ze een eind
aan het tijdperk van de dinosaurus.
87
00:09:29,394 --> 00:09:33,022
Een meteorietinslag veroorzaakte
een rampzalige verandering...
88
00:09:33,106 --> 00:09:35,233
...in de leefomstandigheden.
89
00:09:37,944 --> 00:09:42,323
Vijfenzeventig procent van alle soorten
werden uitgevaagd.
90
00:09:45,326 --> 00:09:49,247
Het leven moest opnieuw beginnen.
91
00:09:51,040 --> 00:09:56,629
Vijfenzestig miljoen jaar was het bezig
de levende wereld te herbouwen...
92
00:09:58,548 --> 00:10:03,970
...tot we de wereld krijgen
die wij kennen: onze tijd.
93
00:10:11,769 --> 00:10:15,148
Wetenschappers noemen het het Holoceen.
94
00:10:20,695 --> 00:10:24,032
Het Holoceen is een van de meest
stabiele periodes...
95
00:10:24,115 --> 00:10:26,242
...in de geschiedenis van de aarde.
96
00:10:28,661 --> 00:10:34,042
De gemiddelde temperatuur
is 10.000 jaar lang niet meer dan...
97
00:10:34,125 --> 00:10:36,335
...één graad Celsius gedaald of gestegen.
98
00:10:40,339 --> 00:10:43,801
En de rijke en bloeiende levende wereld
om ons heen...
99
00:10:44,385 --> 00:10:46,929
...was cruciaal voor deze stabiliteit.
100
00:10:51,100 --> 00:10:57,523
Fytoplankton aan het oceaanoppervlak
en grote bossen in het noorden...
101
00:10:57,607 --> 00:11:02,653
...hielden de atmosfeer in balans
door koolstof op te nemen.
102
00:11:05,573 --> 00:11:07,408
Grote kuddes op de vlakten...
103
00:11:07,492 --> 00:11:12,663
...hebben het grasland rijk en productief
gehouden door de grond te bemesten.
104
00:11:18,586 --> 00:11:22,381
Mangroven en koraalriffen
langs duizenden kilometers kust...
105
00:11:22,965 --> 00:11:25,468
...hebben kraamkamers
voor vissen gehuisvest...
106
00:11:25,551 --> 00:11:30,181
...die als ze volwassen zijn
het open water in gaan.
107
00:11:36,813 --> 00:11:41,776
Een dikke band jungle rond de evenaar
heeft planten opeengestapeld...
108
00:11:41,859 --> 00:11:45,071
...om zoveel mogelijk
zonne-energie te vangen...
109
00:11:45,655 --> 00:11:49,325
...en vocht en zuurstof toe te voegen
aan de luchtstromen.
110
00:11:53,788 --> 00:11:56,958
En de hoeveelheid poolijs
was essentieel...
111
00:11:57,041 --> 00:12:00,211
...om zonlicht te weerkaatsen...
112
00:12:00,837 --> 00:12:02,797
...zodat de hele aarde werd afgekoeld.
113
00:12:06,676 --> 00:12:11,430
De biodiversiteit van het Holoceen
hielp stabiliteit te verkrijgen.
114
00:12:12,557 --> 00:12:19,021
En de hele levende wereld
kreeg een rustig, betrouwbaar ritme:
115
00:12:20,356 --> 00:12:21,858
de seizoenen.
116
00:12:29,615 --> 00:12:31,075
Op de tropische vlakten...
117
00:12:31,158 --> 00:12:36,372
...wisselden het droge en het regenseizoen
elkaar elk jaar op hetzelfde moment af.
118
00:12:40,126 --> 00:12:44,755
In Azië zorgden de winden
dat de moesson precies op tijd kwam.
119
00:12:52,638 --> 00:12:58,019
In het noorden stegen de temperaturen
in maart, waardoor de lente kwam...
120
00:12:59,186 --> 00:13:04,400
...en ze bleven hoog, tot ze daalden
in oktober en de herfst brachten.
121
00:13:08,571 --> 00:13:12,283
Het Holoceen was ons Hof van Eden.
122
00:13:12,366 --> 00:13:15,036
Het ritme van seizoenen
was zo betrouwbaar...
123
00:13:15,119 --> 00:13:18,789
...dat onze eigen soort
een unieke kans kreeg.
124
00:13:21,500 --> 00:13:24,128
We vonden de landbouw uit.
125
00:13:27,048 --> 00:13:31,969
We leerden hoe we de seizoenen
konden uitbuiten om voedsel te produceren.
126
00:13:33,846 --> 00:13:37,892
De geschiedenis
van de hele menselijke beschaving volgde.
127
00:13:39,810 --> 00:13:43,522
Elke generatie
kon zich ontwikkelen en vooruitgaan...
128
00:13:43,606 --> 00:13:47,109
...alleen omdat de levende wereld
betrouwbaar was...
129
00:13:47,193 --> 00:13:49,654
...en ons de nodige omstandigheden gaf.
130
00:13:52,990 --> 00:13:58,079
Het tempo van vooruitgang was niet
terug te vinden in het fossielenbestand.
131
00:14:01,332 --> 00:14:05,878
Onze intelligentie veranderde de manier
waarop we evolueerden.
132
00:14:06,671 --> 00:14:07,964
In het verleden...
133
00:14:08,047 --> 00:14:14,136
...moesten dieren een fysieke vaardigheid
verwerven om hun leven te veranderen.
134
00:14:14,929 --> 00:14:18,224
Maar wij konden dat met een idee.
135
00:14:18,307 --> 00:14:22,353
En het idee kon worden overgedragen
aan de volgende generaties.
136
00:14:24,939 --> 00:14:28,484
We transformeerden
wat een soort kon bereiken.
137
00:14:32,738 --> 00:14:38,995
Een paar millennia nadat dit begon,
groeide ik precies op het goede moment op.
138
00:14:41,747 --> 00:14:44,208
Het begin van mijn carrière,
ik was in de twintig...
139
00:14:44,292 --> 00:14:48,379
...viel samen met de opkomst
van de burgerluchtvaart.
140
00:14:49,922 --> 00:14:53,384
Ik mocht als een van de eersten...
141
00:14:53,467 --> 00:14:57,638
...de overvloed aan leven ervaren
die was ontstaan...
142
00:14:57,722 --> 00:15:00,307
...door het milde klimaat
van het Holoceen.
143
00:15:10,276 --> 00:15:12,445
1954
WERELDBEVOLKING: 2,7 MILJARD
144
00:15:12,528 --> 00:15:15,031
KOOLSTOF IN DE ATMOSFEER:
310 DELEN PER MILJOEN
145
00:15:15,114 --> 00:15:16,782
OVERGEBLEVEN WILDERNIS: 64%
146
00:15:20,494 --> 00:15:23,956
Waar ik ook kwam, was er wildernis.
147
00:15:24,874 --> 00:15:27,209
Glinsterende kustzeeën.
148
00:15:28,335 --> 00:15:29,962
Uitgestrekte bossen.
149
00:15:31,547 --> 00:15:33,549
Immense grasvlaktes.
150
00:15:33,632 --> 00:15:37,595
Je kon uren vliegen
boven de ongerepte wildernis.
151
00:15:40,348 --> 00:15:44,810
En mij werd gevraagd
die plekken te verkennen...
152
00:15:44,894 --> 00:15:48,522
...en de wonderen van de natuur
vast te leggen voor mensen thuis.
153
00:15:50,649 --> 00:15:52,151
In het begin was dat makkelijk.
154
00:15:52,234 --> 00:15:54,653
Mensen hadden nooit schubdieren gezien.
155
00:15:54,737 --> 00:15:56,447
Of luiaards.
156
00:15:56,530 --> 00:15:58,741
Ze hadden Nieuw-Guinea nooit gezien.
157
00:16:04,538 --> 00:16:06,791
Het was de beste tijd van mijn leven.
158
00:16:08,042 --> 00:16:10,920
Van onze levens.
159
00:16:11,629 --> 00:16:15,841
De Tweede Wereldoorlog was voorbij,
technologie maakte alles makkelijker.
160
00:16:18,386 --> 00:16:22,139
De verandering ging steeds sneller.
161
00:16:27,895 --> 00:16:31,065
Het leek of niets
onze vooruitgang kon tegenhouden.
162
00:16:32,108 --> 00:16:35,194
De toekomst zou spannend worden.
163
00:16:35,277 --> 00:16:38,239
Hij zou alles brengen waarvan we droomden.
164
00:16:41,325 --> 00:16:45,704
Dit was voordat we merkten
dat er problemen waren.
165
00:16:50,251 --> 00:16:52,169
1960
WERELDBEVOLKING: 3,0 MILJARD
166
00:16:52,253 --> 00:16:54,505
KOOLSTOF IN DE ATMOSFEER:
315 DELEN PER MILJOEN
167
00:16:54,588 --> 00:16:56,257
OVERGEBLEVEN WILDERNIS: 62%
168
00:16:59,301 --> 00:17:03,806
Mijn eerste bezoek aan Oost-Afrika
was in 1960.
169
00:17:08,102 --> 00:17:13,315
Het was toen ondenkbaar
dat wij, een enkele soort...
170
00:17:13,399 --> 00:17:18,904
...op een dag het bestaan van de wildernis
zouden kunnen bedreigen.
171
00:17:22,491 --> 00:17:27,079
Het Masai-woord 'Serengeti'
betekent 'eindeloze vlaktes'.
172
00:17:27,705 --> 00:17:30,416
Voor de bewoners
is het een gepaste beschrijving.
173
00:17:30,499 --> 00:17:33,169
Je kunt op een plek
op de Serengeti zijn...
174
00:17:33,252 --> 00:17:35,921
...en helemaal geen dieren zien.
175
00:17:36,005 --> 00:17:37,465
En de volgende ochtend...
176
00:17:39,091 --> 00:17:41,135
...zijn er een miljoen gnoes.
177
00:17:47,600 --> 00:17:49,852
Een kwart miljoen zebra's.
178
00:17:54,565 --> 00:17:56,358
Een half miljoen gazelles.
179
00:17:59,445 --> 00:18:01,071
Een paar dagen later...
180
00:18:02,406 --> 00:18:03,699
...en ze zijn weg.
181
00:18:03,782 --> 00:18:05,743
Voorbij de horizon.
182
00:18:05,826 --> 00:18:09,914
Het is niet raar om te denken
dat deze vlaktes echt eindeloos zijn...
183
00:18:10,497 --> 00:18:12,708
...als ze zulke kuddes kunnen opslokken.
184
00:18:13,792 --> 00:18:15,377
Een visionaire wetenschapper...
185
00:18:15,461 --> 00:18:19,131
...Bernhard Grzimek,
legde uit dat dit niet waar was.
186
00:18:22,426 --> 00:18:27,848
Hij volgde de kuddes samen met zijn zoon
in een vliegtuig.
187
00:18:38,025 --> 00:18:40,945
Ze brachten in kaart
dat ze rivieren overstaken...
188
00:18:41,028 --> 00:18:44,198
...bossen doorkruisten
en nationale grenzen overgingen.
189
00:18:46,367 --> 00:18:48,786
Ze ontdekten dat de Serengeti-kuddes...
190
00:18:48,869 --> 00:18:53,791
...een enorm gebied
gezond grasland nodig hadden.
191
00:18:55,042 --> 00:18:59,380
Zonder die uitgestrekte gebieden
zouden ze in aantal afnemen...
192
00:18:59,463 --> 00:19:03,425
...en het hele ecosysteem zou instorten.
193
00:19:05,219 --> 00:19:09,431
Het was duidelijk voor mij
dat de wildernis verre van eindeloos is.
194
00:19:09,515 --> 00:19:12,434
Ze is eindig. Ze moet worden beschermd.
195
00:19:12,935 --> 00:19:16,564
En een paar jaar later
werd dat voor iedereen duidelijk.
196
00:19:17,356 --> 00:19:22,903
Vijf, vier, drie, twee, één, nul.
197
00:19:24,863 --> 00:19:29,577
Ik zat in een tv-studio
toen de Apollo-missie werd gelanceerd.
198
00:19:33,664 --> 00:19:35,040
Het was de eerste keer...
199
00:19:35,124 --> 00:19:38,836
...dat een mens ver genoeg
van de aarde verwijderd was...
200
00:19:38,919 --> 00:19:40,754
...om de hele planeet te zien.
201
00:19:42,339 --> 00:19:44,258
En dit is wat ze zagen.
202
00:19:46,969 --> 00:19:48,929
Wat we allemaal zagen.
203
00:19:50,347 --> 00:19:55,269
Onze planeet. Kwetsbaar en geïsoleerd.
204
00:20:01,317 --> 00:20:05,904
Een van de uitzonderlijke dingen was
dat de wereld...
205
00:20:05,988 --> 00:20:08,741
...ernaar kon kijken terwijl het gebeurde.
206
00:20:09,325 --> 00:20:15,456
Het was uitzonderlijk dat jij kon zien
wat een man in de ruimte kon zien...
207
00:20:15,539 --> 00:20:17,625
...op hetzelfde moment dat hij het zag.
208
00:20:19,043 --> 00:20:23,255
Ik herinner me die eerste opname nog goed.
209
00:20:23,756 --> 00:20:26,508
Je zag een blauwe knikker.
210
00:20:26,592 --> 00:20:33,057
Een blauwe bol in de duisternis
en je besefte dat dat de aarde was.
211
00:20:33,557 --> 00:20:37,519
En in die ene opname zat de hele mensheid
met niks meer...
212
00:20:37,603 --> 00:20:42,149
...behalve de persoon in het ruimteschip
die de foto nam.
213
00:20:43,150 --> 00:20:47,946
Dat veranderde
de instelling van de wereldbevolking...
214
00:20:48,030 --> 00:20:49,657
...compleet.
215
00:20:53,285 --> 00:20:55,412
Ons thuis was niet grenzeloos.
216
00:20:57,039 --> 00:20:59,667
Er was een rand aan ons bestaan.
217
00:21:01,210 --> 00:21:05,464
Het was een herontdekking
van een fundamentele waarheid.
218
00:21:06,674 --> 00:21:10,761
We zijn uiteindelijk gebonden aan
en afhankelijk van...
219
00:21:10,844 --> 00:21:14,056
...de eindige natuurlijke wereld
om ons heen.
220
00:21:15,974 --> 00:21:19,853
Deze waarheid bepaalde ons leven
in onze prehistorie.
221
00:21:19,937 --> 00:21:23,482
De tijd vóór landbouw en beschaving.
222
00:21:24,066 --> 00:21:27,277
Zelfs toen enkelen op de maan landden...
223
00:21:27,361 --> 00:21:32,866
...leidden anderen een dergelijk leven in
de meest afgelegen delen van de planeet.
224
00:21:34,952 --> 00:21:39,039
MEI 1971
225
00:21:40,457 --> 00:21:46,505
In 1971 ging ik een geïsoleerde stam
zoeken in Nieuw-Guinea.
226
00:21:50,134 --> 00:21:56,724
Het waren jager-verzamelaars,
zoals alle mensen vóór de landbouw.
227
00:22:00,310 --> 00:22:04,106
Ze leefden in kleine aantallen
en namen niet al te veel.
228
00:22:08,527 --> 00:22:10,863
Ze aten zelden vlees.
229
00:22:11,780 --> 00:22:16,368
De bronnen die ze gebruikten,
vernieuwden zich van nature.
230
00:22:17,286 --> 00:22:21,957
Met hun traditionele technologie
leefden ze duurzaam.
231
00:22:22,541 --> 00:22:26,420
Een levensstijl die feitelijk
voor eeuwig kon doorgaan.
232
00:22:29,965 --> 00:22:32,718
Een schril contrast
met de wereld die ik kende.
233
00:22:33,886 --> 00:22:37,139
Een wereld die elke dag meer eiste.
234
00:22:38,640 --> 00:22:40,976
1978
WERELDBEVOLKING: 4,3 MILJARD
235
00:22:41,059 --> 00:22:43,520
KOOLSTOF IN DE ATMOSFEER
335 DELEN PER MILJOEN
236
00:22:43,604 --> 00:22:45,564
OVERGEBLEVEN WILDERNIS: 55%
237
00:22:47,149 --> 00:22:51,403
In de tweede helft van de jaren 70
reisde ik de wereld over...
238
00:22:51,487 --> 00:22:55,824
...en maakte een serie waarvan ik
lang had gedroomd: Life on Earth.
239
00:22:56,992 --> 00:23:01,330
Het verhaal van de evolutie van het leven
en de diversiteit ervan.
240
00:23:03,123 --> 00:23:05,417
Hij werd in 39 landen opgenomen.
241
00:23:06,710 --> 00:23:10,088
We filmden 650 soorten...
242
00:23:10,172 --> 00:23:13,592
...en reisden 2,4 miljoen kilometer.
243
00:23:14,259 --> 00:23:16,720
Die toewijding is nodig...
244
00:23:16,804 --> 00:23:20,724
...als je een begin van een portret
van de levende wereld wilt maken.
245
00:23:22,518 --> 00:23:23,811
Maar je kon merken...
246
00:23:23,894 --> 00:23:27,064
...dat sommige dieren
al lastiger te vinden waren.
247
00:23:40,828 --> 00:23:43,080
JANUARI 1978
248
00:23:43,163 --> 00:23:45,833
Toen ik bij de berggorilla's filmde...
249
00:23:45,916 --> 00:23:50,921
...waren er nog maar 300 over in
een afgelegen jungle in Centraal-Afrika.
250
00:23:52,422 --> 00:23:54,842
Babygorilla's waren felbegeerd...
251
00:23:54,925 --> 00:23:58,136
...en stropers doodden er
twaalf volwassenen voor.
252
00:23:59,888 --> 00:24:04,434
Ik kon zo dichtbij komen, omdat
de gorilla's aan mensen waren gewend.
253
00:24:06,728 --> 00:24:11,525
De enige manier om ze in leven te houden,
was dat rangers er elke dag bij bleven.
254
00:24:17,781 --> 00:24:22,995
Het uitstervingsproces dat ik
als kind had gezien in de stenen...
255
00:24:23,996 --> 00:24:28,250
...zag ik nu om me heen gebeuren.
256
00:24:29,042 --> 00:24:31,461
Met dieren die ik kende.
257
00:24:33,255 --> 00:24:34,965
Onze nauwste verwanten.
258
00:24:38,510 --> 00:24:40,512
En wij waren verantwoordelijk.
259
00:24:43,348 --> 00:24:45,892
Het was een harde realiteit.
260
00:24:47,352 --> 00:24:49,479
Als een soort ons doelwit werd...
261
00:24:49,980 --> 00:24:53,483
...kon die zich
nergens op aarde verbergen.
262
00:25:06,163 --> 00:25:12,711
Walvissen werden afgeslacht door
de industriële walvisvaart in de jaren 70.
263
00:25:16,924 --> 00:25:20,093
Van de grootste walvis,
de blauwe vinvis...
264
00:25:20,177 --> 00:25:22,804
...waren er toen
nog maar een paar duizend.
265
00:25:27,517 --> 00:25:30,145
Ze waren vrijwel onvindbaar.
266
00:25:33,273 --> 00:25:38,612
We vonden bultruggen bij Hawaï
door naar hun roep te luisteren.
267
00:25:38,695 --> 00:25:39,613
FEBRUARI 1978
268
00:25:39,696 --> 00:25:41,531
Even geleden maakten we deze opname...
269
00:25:41,615 --> 00:25:45,535
...met een onderwatermicrofoon
in de Stille Oceaan bij Hawaï.
270
00:25:45,619 --> 00:25:46,787
Luister maar.
271
00:25:58,757 --> 00:26:02,719
Dit soort opnamen onthulden
dat het gezang van de bultrug...
272
00:26:02,803 --> 00:26:04,930
...lang en complex is.
273
00:26:06,264 --> 00:26:10,143
Bultruggen die in hetzelfde gebied leven,
leren gezangen van elkaar.
274
00:26:11,019 --> 00:26:16,692
Ze hebben thema's en variaties
die zich in de loop der tijd ontwikkelen.
275
00:26:25,742 --> 00:26:28,412
Hun treurige gezang was fundamenteel...
276
00:26:28,495 --> 00:26:31,373
...om de mening van mensen
over hen te veranderen.
277
00:26:35,877 --> 00:26:38,630
Hallo, Boctok. We zijn Canadees.
278
00:26:40,215 --> 00:26:42,008
Stop het doden van walvissen.
279
00:26:44,553 --> 00:26:50,183
Dieren die werden gezien als niets meer
dan een bron van olie en vlees...
280
00:26:50,267 --> 00:26:52,936
...werden persoonlijkheden.
281
00:26:55,439 --> 00:26:57,941
We zijn mannen en vrouwen
en spreken voor kinderen.
282
00:26:58,692 --> 00:27:02,904
We zeggen allemaal:
'Stop met het doden van walvissen.'
283
00:27:04,948 --> 00:27:09,286
We hebben dieren vaak laten uitsterven
in onze geschiedenis...
284
00:27:10,162 --> 00:27:14,624
...maar nu het zichtbaar was,
was het niet meer acceptabel.
285
00:27:22,591 --> 00:27:27,095
Het doden van walvissen
werd van een opbrengst een misdaad.
286
00:27:29,014 --> 00:27:32,559
Er was ineens een krachtig
collectief bewustzijn gekomen.
287
00:27:33,560 --> 00:27:37,105
Niemand wilde dat dieren uitstierven.
288
00:27:38,565 --> 00:27:41,443
Mensen begonnen te geven om de natuur...
289
00:27:42,444 --> 00:27:46,073
...naarmate ze
er bewust van werden gemaakt.
290
00:27:49,117 --> 00:27:53,705
En nu hadden we de middelen om mensen
in de hele wereld bewust te maken.
291
00:28:01,338 --> 00:28:07,135
Toen Life on Earth in 1979 werd
uitgezonden, was ik begin vijftig.
292
00:28:07,677 --> 00:28:10,931
Er waren dubbel zoveel mensen op aarde...
293
00:28:11,014 --> 00:28:13,100
...als toen ik was geboren.
294
00:28:14,935 --> 00:28:21,108
Jij en ik behoren tot de meest
wijdverspreide en dominante diersoort.
295
00:28:21,191 --> 00:28:24,277
We zijn in ieder geval
het meest talrijke grote dier.
296
00:28:24,361 --> 00:28:28,615
We zijn nu met ongeveer 4000 miljoen...
297
00:28:28,698 --> 00:28:32,536
...en hebben deze positie
met meteorische snelheid bereikt.
298
00:28:33,203 --> 00:28:36,957
Het is allemaal gebeurd
in de laatste 2000 jaar.
299
00:28:37,040 --> 00:28:41,419
We lijken te zijn losgebroken
van de beperkingen...
300
00:28:41,503 --> 00:28:45,423
...die de activiteiten en aantallen
van andere dieren beheersen.
301
00:28:53,223 --> 00:28:54,975
We waren losgebroken.
302
00:28:55,934 --> 00:28:59,604
We stonden los van de rest
van het leven op aarde.
303
00:29:01,106 --> 00:29:03,608
We leefden een ander soort leven.
304
00:29:07,404 --> 00:29:10,198
Onze roofdieren waren geëlimineerd.
305
00:29:12,868 --> 00:29:15,704
De meeste van onze ziekten
waren onder controle.
306
00:29:17,622 --> 00:29:21,168
We konden eten
op basis van vraag produceren.
307
00:29:23,545 --> 00:29:26,798
Niks kon ons nog beperken.
308
00:29:27,591 --> 00:29:29,551
Niks kon ons tegenhouden.
309
00:29:30,802 --> 00:29:32,846
Tenzij we onszelf tegenhielden...
310
00:29:33,972 --> 00:29:38,602
...zouden we de aarde blijven consumeren
tot we haar hadden opgebruikt.
311
00:29:41,521 --> 00:29:45,108
Individuele soorten
of zelfs groepen van soorten redden...
312
00:29:45,191 --> 00:29:46,943
...zou niet genoeg zijn.
313
00:29:47,027 --> 00:29:50,363
Hele habitats zouden snel gaan verdwijnen.
314
00:30:18,475 --> 00:30:23,355
Ik zag de vernieling van een hele habitat
voor het eerst in Zuidoost-Azië.
315
00:30:23,438 --> 00:30:24,439
JULI 1956
316
00:30:25,440 --> 00:30:30,612
In de jaren 50 was Borneo
voor driekwart bedekt met regenwoud.
317
00:30:31,196 --> 00:30:33,323
We hoorden een lawaai in de takken.
318
00:30:34,658 --> 00:30:37,327
En maar een paar meter verder...
319
00:30:37,410 --> 00:30:42,290
...zagen we een grote, harige,
rode gestalte in de bomen slingeren.
320
00:30:43,416 --> 00:30:44,834
De orang-oetan.
321
00:30:48,255 --> 00:30:49,756
Tegen het eind van de eeuw...
322
00:30:49,839 --> 00:30:54,010
...was het regenwoud van Borneo
nog maar half zo groot.
323
00:31:00,058 --> 00:31:03,728
Regenwouden zijn bijzonder
waardevolle habitats.
324
00:31:05,897 --> 00:31:09,484
Meer dan de helft van de soorten
op het land leeft hier.
325
00:31:14,239 --> 00:31:19,160
Het zijn plekken waar het talent
voor ontwerp van de evolutie ongekend is.
326
00:32:04,247 --> 00:32:09,794
Vele van de miljoenen soorten in het
regenwoud bestaan in kleine aantallen.
327
00:32:12,422 --> 00:32:15,759
Iedere soort heeft een belangrijke rol.
328
00:32:20,805 --> 00:32:24,851
Orang-oetanmoeders moeten tien jaar
bij hun jong blijven...
329
00:32:24,934 --> 00:32:28,730
...om ze te leren
welk fruit ze moeten eten.
330
00:32:32,067 --> 00:32:33,485
Zonder deze training...
331
00:32:33,568 --> 00:32:37,322
...zouden ze de zaden
niet kunnen verspreiden.
332
00:32:38,782 --> 00:32:43,244
De toekomstige generaties van
vele boomsoorten zouden gevaar lopen.
333
00:32:44,204 --> 00:32:48,750
En boomdiversiteit is essentieel
voor het regenwoud.
334
00:32:52,504 --> 00:32:55,465
In een kleine strook tropisch regenwoud...
335
00:32:55,548 --> 00:32:58,760
...kunnen 700 verschillende
boomsoorten staan...
336
00:32:58,843 --> 00:33:02,514
...net zoveel als in heel Noord-Amerika.
337
00:33:03,473 --> 00:33:09,938
En toch veranderen we deze
duizelingwekkende diversiteit hierin.
338
00:33:11,439 --> 00:33:14,484
Een monocultuur van oliepalmen.
339
00:33:18,029 --> 00:33:22,242
In verhouding een dode habitat.
340
00:33:25,870 --> 00:33:30,375
En je ziet een gordijn van groen
met af en toe vogels.
341
00:33:31,835 --> 00:33:34,254
En je denkt misschien dat het wel oké is.
342
00:33:34,337 --> 00:33:35,755
Maar vanuit een helikopter zie je...
343
00:33:35,839 --> 00:33:39,175
...dat het een strook
van nog geen kilometer is.
344
00:33:40,009 --> 00:33:41,636
En daarachter...
345
00:33:41,719 --> 00:33:46,975
...zie je alleen maar rijen oliepalmen.
346
00:33:56,067 --> 00:33:59,946
Bossen kappen gebeurt om twee dingen.
347
00:34:01,906 --> 00:34:03,658
Mensen profiteren van het hout.
348
00:34:04,242 --> 00:34:08,538
En van het land dat achterblijft
door het te verbouwen.
349
00:34:22,260 --> 00:34:27,891
Daarom hebben we drie biljoen bomen
in de hele wereld gekapt.
350
00:34:27,974 --> 00:34:32,395
De helft van alle regenwouden is al weg.
351
00:34:42,071 --> 00:34:43,656
Wat we nu zien gebeuren...
352
00:34:43,740 --> 00:34:48,786
...is het laatste hoofdstuk in
een mondiaal proces dat millennia omspant.
353
00:34:55,168 --> 00:35:00,131
De ontbossing van Borneo heeft
de orang-oetanpopulatie...
354
00:35:00,215 --> 00:35:05,595
...met twee derde verminderd sinds ik
er voor het eerst een zag 60 jaar geleden.
355
00:35:12,852 --> 00:35:15,605
We kunnen regenwouden
niet blijven kappen...
356
00:35:15,688 --> 00:35:20,360
...en iets wat we niet kunnen blijven
doen, is per definitie niet-duurzaam.
357
00:35:21,528 --> 00:35:24,489
Als we niet-duurzame dingen doen...
358
00:35:24,572 --> 00:35:30,620
...wordt de schade uiteindelijk zo groot
dat het hele systeem instort.
359
00:35:32,080 --> 00:35:36,000
Geen ecosysteem, hoe groot ook, is veilig.
360
00:35:38,461 --> 00:35:41,631
Zelfs een zo uitgestrekt als de oceaan.
361
00:35:46,386 --> 00:35:50,974
Deze habitat was het onderwerp
van de serie The Blue Planet...
362
00:35:51,057 --> 00:35:53,685
...die we eind jaren 90 maakten.
363
00:35:59,399 --> 00:36:01,943
1997
WERELDBEVOLKING: 5,9 MILJARD
364
00:36:02,026 --> 00:36:04,153
KOOLSTOF IN DE ATMOSFEER:
360 DELEN PER MILJOEN
365
00:36:04,237 --> 00:36:05,780
OVERGEBLEVEN WILDERNIS: 46%
366
00:36:07,615 --> 00:36:13,079
Het was een verbluffende kijk
in een compleet onbekende wereld.
367
00:36:13,162 --> 00:36:17,292
Een wereld die al
sinds het begin der tijden bestond.
368
00:36:25,383 --> 00:36:28,803
Allerlei dingen waarvan je niet wist
dat ze bestonden...
369
00:36:28,886 --> 00:36:33,182
...in een veelheid aan kleuren,
allemaal ongelofelijk mooi.
370
00:36:37,186 --> 00:36:41,983
En allemaal volledig ongestoord
door jouw aanwezigheid.
371
00:36:50,199 --> 00:36:54,287
De uitgestrekte oceaan
is grotendeels leeg.
372
00:36:56,205 --> 00:36:59,542
Maar er zijn hotspots
op bepaalde plekken...
373
00:36:59,626 --> 00:37:02,337
...waar stromen nutriënten
naar het oppervlak brengen...
374
00:37:02,420 --> 00:37:05,673
...en voor een explosie van leven zorgen.
375
00:37:11,512 --> 00:37:15,516
Op die plekken verzamelen
grote scholen vis zich.
376
00:37:23,691 --> 00:37:26,194
Het probleem is dat onze vissersvloten...
377
00:37:26,277 --> 00:37:30,531
...net zo goed zijn in het vinden
van die hotspots als de vissen.
378
00:37:32,408 --> 00:37:37,872
Als dat gebeurt, kunnen ze gemakkelijk
de geconcentreerde scholen binnenhalen.
379
00:37:41,876 --> 00:37:45,171
Pas in de jaren 50 waagden grote vloten...
380
00:37:45,254 --> 00:37:48,716
...zich voor het eerst
in internationale wateren...
381
00:37:49,592 --> 00:37:53,221
...om in de hele wereld vis te vangen.
382
00:37:55,473 --> 00:38:00,311
Toch hebben ze 90% van de grote vissen
in de zee verwijderd.
383
00:38:08,069 --> 00:38:11,614
Eerst vingen ze veel vis in hun netten.
384
00:38:12,865 --> 00:38:15,493
Maar binnen een paar jaar...
385
00:38:15,576 --> 00:38:19,872
...raakten de netten
in heel de wereld leeg.
386
00:38:21,541 --> 00:38:24,377
Het vissen ging al snel zo slecht...
387
00:38:24,877 --> 00:38:29,465
...dat landen de vloten gingen subsidiëren
om de industrie te behouden.
388
00:38:34,595 --> 00:38:38,141
Zonder grote vissen
en andere zeeroofdieren...
389
00:38:38,224 --> 00:38:41,477
...hapert de nutriëntenkringloop
van de oceaan.
390
00:38:48,276 --> 00:38:52,947
De roofdieren zorgen dat nutriënten
in het zonverlichte water blijven...
391
00:38:53,030 --> 00:38:57,660
...hergebruiken ze zodat het plankton
ze steeds opnieuw kan gebruiken.
392
00:39:02,457 --> 00:39:03,750
Zonder roofdieren...
393
00:39:03,833 --> 00:39:07,044
...verdwijnen nutriënten
eeuwenlang naar de diepte...
394
00:39:07,128 --> 00:39:10,339
...en beginnen de hotspots af te nemen.
395
00:39:11,507 --> 00:39:14,010
De oceaan begint te sterven.
396
00:39:19,432 --> 00:39:23,895
Het oceaanleven ging ook achteruit
in het ondiepe water.
397
00:39:29,442 --> 00:39:32,820
In 1998 kwam een filmploeg
van Blue Planet...
398
00:39:32,904 --> 00:39:36,240
...een gebeurtenis tegen
die destijds vrij onbekend was.
399
00:39:39,911 --> 00:39:43,247
Koraalriffen werden wit.
400
00:39:47,585 --> 00:39:51,798
De witte kleur wordt veroorzaakt
doordat koraal algen afstoot...
401
00:39:51,881 --> 00:39:54,967
...die in symbiose in hun lichaam wonen.
402
00:40:02,183 --> 00:40:03,684
In eerste instantie...
403
00:40:03,768 --> 00:40:07,897
...vind je het misschien mooi,
maar dan besef je dat het tragisch is.
404
00:40:08,523 --> 00:40:11,234
Want je kijkt naar skeletten.
405
00:40:11,317 --> 00:40:13,736
Skeletten van dode wezens.
406
00:40:21,536 --> 00:40:25,498
De witte koralen worden uiteindelijk
verstikt door zeewier.
407
00:40:26,165 --> 00:40:31,838
En het rif verandert van wondere wereld
in woestenij.
408
00:40:36,759 --> 00:40:40,137
Eerst was de oorzaak van het bleekproces
een mysterie.
409
00:40:40,221 --> 00:40:44,934
Maar wetenschappers ontdekten
dat in veel gevallen waar het optrad...
410
00:40:45,518 --> 00:40:47,520
...de oceaan aan het opwarmen was.
411
00:40:48,521 --> 00:40:49,522
Klimaatwetenschappers...
412
00:40:49,605 --> 00:40:53,150
...hadden al gewaarschuwd
dat de planeet opwarmt door...
413
00:40:53,234 --> 00:40:57,238
...verbranding van fossiele brandstoffen
en uitstoot van kooldioxide...
414
00:40:57,321 --> 00:41:00,700
...en andere broeikasgassen
in de atmosfeer.
415
00:41:04,203 --> 00:41:06,455
Een duidelijke verandering
in atmosferische koolstof...
416
00:41:06,539 --> 00:41:10,084
...is nooit compatibel geweest
met een stabiele aarde.
417
00:41:10,877 --> 00:41:14,714
Het was een kenmerk
van alle vijf de massa-extincties.
418
00:41:19,760 --> 00:41:20,803
In eerdere gevallen...
419
00:41:20,886 --> 00:41:25,641
...had vulkanische activiteit
er een miljoen jaar over gedaan...
420
00:41:25,725 --> 00:41:30,479
...om genoeg koolstof uit de aarde
te halen om een ramp te veroorzaken.
421
00:41:32,773 --> 00:41:36,277
Door miljoenen jaren aan levende
organismen tegelijkertijd...
422
00:41:36,360 --> 00:41:39,572
...te verbranden als kool en olie...
423
00:41:39,655 --> 00:41:43,701
...deden wij dat in minder dan 200 jaar.
424
00:41:45,703 --> 00:41:50,124
De mondiale luchttemperatuur is
relatief stabiel geweest tot de jaren 90.
425
00:41:50,625 --> 00:41:53,669
Maar nu bleek dat dit alleen kwam
doordat de oceaan...
426
00:41:53,753 --> 00:41:58,424
...veel van de restwarmte absorbeerde,
wat onze impact maskeerde.
427
00:42:01,719 --> 00:42:03,888
Het was voor mij de eerste aanwijzing...
428
00:42:03,971 --> 00:42:07,600
...dat de aarde haar evenwicht
aan het verliezen was.
429
00:42:15,775 --> 00:42:18,277
De meest afgelegen habitat van allemaal...
430
00:42:18,361 --> 00:42:22,239
...is in het verre noorden en zuiden
van de planeet.
431
00:42:26,827 --> 00:42:30,706
Ik heb de poolgebieden
gedurende tientallen jaren bezocht.
432
00:42:35,169 --> 00:42:38,714
Het waren altijd onvoorstelbare plekken...
433
00:42:39,298 --> 00:42:42,510
...met landschappen
die je nergens op aarde zag.
434
00:42:44,178 --> 00:42:49,266
Unieke soorten pasten zich aan
aan het leven in extreme omstandigheden.
435
00:42:53,020 --> 00:42:55,314
Maar die verre wereld
is aan het veranderen.
436
00:42:58,401 --> 00:43:03,406
In mijn tijd heb ik de opwarming
van Arctische zomers ervaren.
437
00:43:06,075 --> 00:43:08,119
We kwamen aan op locaties...
438
00:43:08,202 --> 00:43:12,331
...en verwachtten uitgestrekt zee-ijs
te vinden, maar er was niets.
439
00:43:15,543 --> 00:43:17,461
We konden per boot reizen...
440
00:43:17,545 --> 00:43:21,048
...naar eilanden die in het verleden
onbereikbaar waren...
441
00:43:21,132 --> 00:43:24,093
...omdat ze permanent
vastzaten in het ijs.
442
00:43:27,096 --> 00:43:32,184
Toen Frozen Planet
werd uitgezonden in 2011...
443
00:43:32,268 --> 00:43:35,396
...waren de redenen
voor die veranderingen bekend.
444
00:43:40,234 --> 00:43:43,863
De oceaan kan de restwarmte
al lang niet meer absorberen...
445
00:43:43,946 --> 00:43:48,117
...die door onze activiteiten vrijkomt.
446
00:43:48,993 --> 00:43:52,246
Als gevolg daarvan
is de gemiddelde temperatuur nu...
447
00:43:52,329 --> 00:43:56,792
...één graad Celsius warmer
dan toen ik werd geboren.
448
00:44:02,339 --> 00:44:07,595
De snelheid van die verandering overstijgt
alle andere van de afgelopen 10.000 jaar.
449
00:44:15,019 --> 00:44:20,733
Het zomerzee-ijs op de Noordpool
is in 40 jaar afgenomen met 40%.
450
00:44:23,027 --> 00:44:25,696
Onze planeet raakt haar ijs kwijt.
451
00:44:31,619 --> 00:44:37,500
Het meest ongerepte en afgelegen
ecosysteem stevent af op een ramp.
452
00:44:55,601 --> 00:44:58,854
Onze afdruk is nu
daadwerkelijk wereldwijd.
453
00:44:59,647 --> 00:45:02,775
Onze impact is nu daadwerkelijk groot.
454
00:45:03,359 --> 00:45:05,236
Onze blinde aanval op de planeet...
455
00:45:05,319 --> 00:45:09,949
...heeft nu de fundamenten
van de levende wereld veranderd.
456
00:45:18,457 --> 00:45:23,546
Dertig procent van de visstanden
is overbevist en ze staan er slecht voor.
457
00:45:26,090 --> 00:45:30,469
We kappen ruim 15 miljard bomen per jaar.
458
00:45:32,972 --> 00:45:37,726
Door damaanleg, verontreiniging en te veel
waterwinning uit rivieren en meren...
459
00:45:37,810 --> 00:45:43,482
...zijn de zoetwaterpopulaties verminderd
met ruim 80%.
460
00:45:44,275 --> 00:45:47,903
We vervangen het wilde met het tamme.
461
00:45:52,199 --> 00:45:57,413
De helft van de vruchtbare grond op aarde
is nu landbouwgrond.
462
00:46:04,003 --> 00:46:09,675
Zeventig procent van alle vogels
op aarde zijn gedomesticeerde vogels.
463
00:46:10,259 --> 00:46:13,178
Voornamelijk kippen.
464
00:46:17,183 --> 00:46:22,354
Wij vertegenwoordigen ruim een derde
van het gewicht van zoogdieren op aarde.
465
00:46:23,314 --> 00:46:27,526
Zestig procent bestaat uit de dieren
die wij fokken om op te eten.
466
00:46:32,781 --> 00:46:37,953
De rest, van muizen tot walvissen,
maken slechts vier procent uit.
467
00:46:41,332 --> 00:46:44,084
Dit is nu onze planeet...
468
00:46:44,168 --> 00:46:47,463
...gerund door de mens voor de mens.
469
00:46:47,546 --> 00:46:51,133
Er is weinig over
voor de rest van de levende wereld.
470
00:46:57,514 --> 00:47:00,601
Sinds ik begon te filmen in de jaren 50...
471
00:47:00,684 --> 00:47:06,273
...zijn populaties wilde dieren
gemiddeld meer dan gehalveerd.
472
00:47:09,068 --> 00:47:12,404
Ik kijk nu naar deze beelden
en besef dat...
473
00:47:12,488 --> 00:47:15,991
...hoewel ik als jongeman dacht
in de wildernis te zijn...
474
00:47:16,075 --> 00:47:19,662
...en de ongerepte natuur te ervaren...
475
00:47:20,245 --> 00:47:21,372
...het een illusie was.
476
00:47:23,707 --> 00:47:28,629
Die bossen, vlaktes en zeeën
raakten al leeg.
477
00:47:34,134 --> 00:47:36,679
De wereld is dus niet zo wild als hij was.
478
00:47:38,013 --> 00:47:41,475
We hebben hem vernietigd.
Niet alleen vernield.
479
00:47:41,558 --> 00:47:45,896
We hebben die wereld volledig vernietigd.
480
00:47:45,980 --> 00:47:49,191
Die niet-menselijke wereld is weg.
481
00:47:51,443 --> 00:47:53,612
Mensen hebben de wereld overspoeld.
482
00:48:35,738 --> 00:48:39,199
Dat is mijn getuigenis.
483
00:48:39,867 --> 00:48:44,705
Een verhaal van wereldwijde teloorgang
gedurende een enkel mensenleven.
484
00:48:49,668 --> 00:48:51,962
Maar het eindigt niet daar.
485
00:48:53,714 --> 00:48:55,966
Als we de huidige koers voortzetten...
486
00:48:56,050 --> 00:49:00,179
...wordt de schade die het kenmerk
van mijn tijdperk was...
487
00:49:00,262 --> 00:49:04,683
...overschaduwd door de schade
van het komende tijdperk.
488
00:49:08,395 --> 00:49:10,356
2020
WERELDBEVOLKING: 7,8 MILJARD
489
00:49:10,439 --> 00:49:12,733
KOOLSTOF IN DE ATMOSFEER:
415 DELEN PER MILJOEN
490
00:49:12,816 --> 00:49:14,985
OVERGEBLEVEN WILDERNIS: 35%
491
00:49:16,361 --> 00:49:20,949
De wetenschap voorspelt
dat als ik vandaag geboren was...
492
00:49:21,533 --> 00:49:24,244
...ik getuige zou zijn van het volgende:
493
00:49:26,955 --> 00:49:29,166
DE JAREN 2030
494
00:49:29,249 --> 00:49:35,506
Het Amazonegebied, gekapt tot het
niet meer genoeg vocht kan produceren...
495
00:49:36,340 --> 00:49:38,801
...verandert in droge savanne...
496
00:49:39,385 --> 00:49:42,179
...met catastrofaal verlies van soorten...
497
00:49:43,388 --> 00:49:46,809
...en het veranderen
van de wereldwijde watercyclus.
498
00:49:53,482 --> 00:49:58,362
Tegelijkertijd heeft de Noordpool
in de zomer geen ijs meer.
499
00:50:00,989 --> 00:50:03,158
Zonder de witte ijskap...
500
00:50:03,242 --> 00:50:06,954
...wordt minder zonne-energie
terug de ruimte in gekaatst.
501
00:50:08,288 --> 00:50:11,834
En de snelheid van de opwarming
van de aarde neemt toe.
502
00:50:13,877 --> 00:50:16,922
DE JAREN 2040
503
00:50:18,215 --> 00:50:24,096
In het hele noorden dooit bevroren bodem,
waardoor methaan vrijkomt.
504
00:50:24,596 --> 00:50:29,268
Een broeikasgas dat veel krachtiger is
dan koolstofdioxide.
505
00:50:30,394 --> 00:50:34,481
Dit versnelt de klimaatverandering
op dramatische wijze.
506
00:50:37,985 --> 00:50:41,613
DE JAREN 2050
507
00:50:42,114 --> 00:50:46,034
Naarmate de oceaan verder opwarmt
en zuurder wordt...
508
00:50:46,118 --> 00:50:49,329
...sterven koraalriffen in de hele wereld.
509
00:50:52,958 --> 00:50:55,878
De vispopulaties storten in.
510
00:50:59,590 --> 00:51:03,218
DE JAREN 2080
511
00:51:04,636 --> 00:51:10,601
De wereldvoedselproductie komt in een
crisis doordat de grond uitgeput raakt.
512
00:51:19,735 --> 00:51:22,070
Bestuivende insecten verdwijnen.
513
00:51:24,615 --> 00:51:27,951
En het weer wordt
steeds onvoorspelbaarder.
514
00:51:30,537 --> 00:51:33,540
DE JAREN 2100
515
00:51:33,624 --> 00:51:37,461
Onze planeet wordt
vier graden Celsius warmer.
516
00:51:39,630 --> 00:51:43,842
Grote delen van de aarde
worden onbewoonbaar.
517
00:51:46,678 --> 00:51:49,890
Miljoenen mensen raken dakloos.
518
00:51:53,352 --> 00:51:56,230
Een zesde massa-extinctie...
519
00:51:57,314 --> 00:51:59,066
...is ophanden.
520
00:52:05,447 --> 00:52:09,284
Dit is een reeks eenrichtingsdeuren...
521
00:52:10,535 --> 00:52:13,121
...die onomkeerbare
verandering veroorzaken.
522
00:52:15,165 --> 00:52:17,709
Binnen de komende honderd jaar...
523
00:52:18,585 --> 00:52:21,838
...zullen de veiligheid en stabiliteit
van het Holoceen...
524
00:52:23,257 --> 00:52:25,342
...ons Hof van Eden...
525
00:52:27,010 --> 00:52:28,345
...verloren gaan.
526
00:52:35,102 --> 00:52:37,562
VN KLIMAATCONFERENTIE 2018
527
00:52:37,646 --> 00:52:43,652
Momenteel voltrekt zich een mondiale ramp
veroorzaakt door de mens.
528
00:52:44,903 --> 00:52:47,322
Onze grootste bedreiging
in duizenden jaren.
529
00:52:48,323 --> 00:52:49,908
Als we niets doen...
530
00:52:50,492 --> 00:52:52,995
...is de instorting
van onze beschavingen...
531
00:52:53,745 --> 00:52:59,209
...en het uitsterven van een groot deel
van de natuurlijke wereld nabij.
532
00:52:59,876 --> 00:53:01,503
Hoe langer we het zo laten...
533
00:53:02,004 --> 00:53:05,048
...hoe moeilijker het zal zijn
er iets aan te doen.
534
00:53:05,132 --> 00:53:06,133
IMF VOORJAARSVERGADERINGEN 2019
535
00:53:06,216 --> 00:53:08,135
U zou met pensioen kunnen gaan.
536
00:53:09,511 --> 00:53:15,976
Maar u wilt ons nu uitleggen
in welk gevaar we verkeren.
537
00:53:18,395 --> 00:53:24,192
Eigenlijk zou ik willen
dat ik niet betrokken was bij deze strijd.
538
00:53:25,110 --> 00:53:27,779
Want ik zou willen dat de strijd
er niet was of niet nodig was.
539
00:53:28,280 --> 00:53:32,534
Maar ik heb groot geluk gehad.
540
00:53:33,994 --> 00:53:38,081
En ik zou me heel schuldig voelen...
541
00:53:39,041 --> 00:53:44,463
...als ik zag wat de problemen zijn
en besloot ze te negeren.
542
00:53:44,546 --> 00:53:45,922
WERELD ECONOMISCH FORUM
543
00:53:47,674 --> 00:53:52,304
Over de dicht opeengepakte lichamen
klimmen is de enige manier.
544
00:53:53,930 --> 00:53:56,475
De dieren onderop
kunnen worden doodgedrukt.
545
00:54:13,909 --> 00:54:19,164
We staan voor niets minder
dan de instorting van de levende wereld.
546
00:54:20,999 --> 00:54:24,419
Datgene wat onze beschaving
mogelijk maakte.
547
00:54:25,837 --> 00:54:30,133
Datgene waarvan we afhankelijk zijn
voor elk element van ons leven.
548
00:54:33,470 --> 00:54:35,597
Niemand wil dat dit gebeurt.
549
00:54:36,264 --> 00:54:39,476
Niemand kan zich veroorloven
dat het gebeurt.
550
00:54:42,979 --> 00:54:44,815
Wat moeten we dan doen?
551
00:54:47,109 --> 00:54:48,819
Het is heel duidelijk.
552
00:54:49,778 --> 00:54:52,614
Het antwoord ligt
al de hele tijd voor onze neus.
553
00:54:54,991 --> 00:54:57,285
Om de stabiliteit van de planeet
te herstellen...
554
00:54:58,203 --> 00:55:00,831
...moeten we
haar biodiversiteit herstellen.
555
00:55:03,166 --> 00:55:05,544
Datgene wat we hebben weggehaald.
556
00:55:09,881 --> 00:55:13,885
Het is de enige uitweg uit de crisis
die we hebben veroorzaakt.
557
00:55:16,722 --> 00:55:20,100
We moeten de wereld weer wild maken.
558
00:56:00,015 --> 00:56:03,935
Het opnieuw wild maken van de wereld
is eenvoudiger dan je zou denken.
559
00:56:04,603 --> 00:56:06,313
De veranderingen
die we moeten aanbrengen...
560
00:56:06,396 --> 00:56:10,358
...zijn in ons eigen voordeel
en van de generaties die volgen.
561
00:56:11,526 --> 00:56:15,822
Over een eeuw kan onze planeet
weer een wilde plek zijn.
562
00:56:16,615 --> 00:56:18,492
En ik ga je vertellen hoe.
563
00:56:26,249 --> 00:56:32,172
Elke andere soort op aarde bereikt
na bepaalde tijd een maximale bevolking.
564
00:56:33,548 --> 00:56:37,761
Het aantal dat kan worden onderhouden
met de beschikbare natuurlijke bronnen.
565
00:56:40,680 --> 00:56:42,182
Zonder beperkingen...
566
00:56:42,265 --> 00:56:47,020
...is onze bevolking dramatisch gegroeid
tijdens mijn leven.
567
00:56:47,938 --> 00:56:49,564
Gebaseerd op huidige prognoses...
568
00:56:49,648 --> 00:56:55,362
...zullen er in 2100
11 miljard mensen op aarde zijn.
569
00:56:56,238 --> 00:56:58,031
Maar de groei kan worden vertraagd...
570
00:56:58,114 --> 00:57:03,411
...en zelfs gestopt voordat het zover is.
571
00:57:08,166 --> 00:57:10,126
De levensstandaard van Japan...
572
00:57:10,210 --> 00:57:13,797
...is in de laatste helft van de 20e eeuw
snel gestegen.
573
00:57:15,090 --> 00:57:17,926
De gezondheidszorg
en het onderwijs verbeterden...
574
00:57:18,009 --> 00:57:21,513
...verwachtingen en kansen
van mensen groeiden...
575
00:57:21,596 --> 00:57:23,932
...en het geboortecijfer daalde.
576
00:57:25,559 --> 00:57:31,231
In 1950 had een Japans gezin
meestal drie of meer kinderen.
577
00:57:32,440 --> 00:57:36,403
In 1975 was het gemiddelde twee.
578
00:57:39,531 --> 00:57:43,159
Het resultaat is
dat de bevolking nu is gestabiliseerd...
579
00:57:43,243 --> 00:57:46,454
...en nauwelijks is veranderd
sinds het millennium.
580
00:57:48,331 --> 00:57:52,210
Er zijn tekenen dat dit
in de hele wereld is begonnen.
581
00:57:54,963 --> 00:57:59,551
Naarmate landen zich ontwikkelen,
kiezen mensen voor minder kinderen.
582
00:58:03,972 --> 00:58:07,350
Het aantal kinderen
dat jaarlijks wereldwijd wordt geboren...
583
00:58:07,934 --> 00:58:10,061
...begint af te vlakken.
584
00:58:12,147 --> 00:58:14,691
Een belangrijke reden
waarom de bevolking nog groeit...
585
00:58:15,317 --> 00:58:17,319
...is dat velen van ons langer leven.
586
00:58:19,946 --> 00:58:21,615
Op een bepaald moment...
587
00:58:22,115 --> 00:58:26,328
...zal de wereldbevolking
voor het eerst pieken.
588
00:58:27,579 --> 00:58:29,080
Hoe eerder dat gebeurt...
589
00:58:29,164 --> 00:58:32,751
...hoe makkelijker de andere
noodzakelijke dingen te doen zijn.
590
00:58:37,130 --> 00:58:40,091
Door te zorgen
dat mensen uit de armoede geraken...
591
00:58:40,800 --> 00:58:43,511
...gezondheidszorg krijgen...
592
00:58:44,179 --> 00:58:48,975
...en vooral meisjes zo lang mogelijk
op school te houden...
593
00:58:49,059 --> 00:58:53,146
...kan de bevolking sneller pieken
en op een lager niveau.
594
00:58:54,981 --> 00:58:57,442
Waarom zouden we dat niet willen doen?
595
00:58:57,525 --> 00:58:59,653
Mensen een betere kans op leven geven...
596
00:58:59,736 --> 00:59:01,863
...zouden we sowieso willen doen.
597
00:59:02,530 --> 00:59:06,701
De kunst is de levensstandaard
in de hele wereld verhogen...
598
00:59:06,785 --> 00:59:10,246
...zonder onze impact
op die wereld te verhogen.
599
00:59:10,330 --> 00:59:11,915
Dat klinkt onmogelijk...
600
00:59:11,998 --> 00:59:14,751
...maar er zijn manieren om dat te doen.
601
00:59:24,177 --> 00:59:27,973
De levende wereld leeft voornamelijk
op zonne-energie.
602
00:59:30,600 --> 00:59:32,143
De planten van de aarde...
603
00:59:32,227 --> 00:59:37,565
...vangen drie biljoen kilowatturen
zonne-energie per dag op.
604
00:59:38,566 --> 00:59:44,614
Dat is bijna 20 keer de energie
die wij nodig hebben, alleen van zonlicht.
605
00:59:49,119 --> 00:59:52,455
Stel je voor dat we fossiele brandstoffen
zouden uitfaseren...
606
00:59:53,039 --> 00:59:57,919
...en onze wereld ook zouden laten draaien
op de eeuwige energieën van de natuur.
607
00:59:58,920 --> 01:00:04,009
Zonlicht, wind, water en aardwarmte.
608
01:00:10,348 --> 01:00:12,267
Rond de eeuwwisseling...
609
01:00:12,350 --> 01:00:18,273
...gebruikte Marokko geïmporteerde
olie en gas voor bijna al zijn energie.
610
01:00:19,107 --> 01:00:23,028
Momenteel genereert het 40%
van de energiebehoefte thuis...
611
01:00:23,778 --> 01:00:30,410
...uit duurzame energiecentrales,
waaronder 's werelds grootste zonnepark.
612
01:00:34,414 --> 01:00:36,040
Aan de rand van de Sahara...
613
01:00:37,125 --> 01:00:39,753
...rechtstreeks verbonden
met Zuid-Europa...
614
01:00:40,336 --> 01:00:46,760
...kan Marokko tegen 2050
zonne-energie exporteren.
615
01:00:53,516 --> 01:01:00,231
Binnen 20 jaar zal hernieuwbare energie
de belangrijkste energiebron zijn.
616
01:01:01,566 --> 01:01:04,486
Maar we kunnen er de enige bron van maken.
617
01:01:05,445 --> 01:01:11,826
Het is bizar dat banken en pensioenfondsen
investeren in fossiele brandstof.
618
01:01:12,786 --> 01:01:14,579
Dit zijn juist de dingen...
619
01:01:14,662 --> 01:01:18,291
...die de toekomst in gevaar brengen
waarvoor we sparen.
620
01:01:21,044 --> 01:01:24,547
Een duurzame toekomst
heeft vele voordelen.
621
01:01:25,298 --> 01:01:28,510
Energie wordt overal betaalbaarder.
622
01:01:29,803 --> 01:01:32,806
Onze steden worden schoner en stiller.
623
01:01:34,015 --> 01:01:37,185
En duurzame energie raakt nooit op.
624
01:01:52,700 --> 01:01:58,331
De levende wereld kan niet
zonder een gezonde oceaan en wij ook niet.
625
01:02:04,879 --> 01:02:09,968
De oceaan is belangrijk om koolstof
in de atmosfeer te verminderen.
626
01:02:12,929 --> 01:02:17,308
Hoe diverser de oceaan,
hoe beter hij dat kan doen.
627
01:02:34,868 --> 01:02:40,456
En de oceaan is natuurlijk belangrijk
als voedselbron voor ons allemaal.
628
01:02:43,293 --> 01:02:46,671
Vissen is de grootste wilde oogst
ter wereld.
629
01:02:46,754 --> 01:02:50,049
En als we het goed doen,
kunnen we doorgaan...
630
01:02:51,134 --> 01:02:54,512
...omdat het een win-winsituatie is.
631
01:02:55,513 --> 01:02:57,557
Hoe gezonder de mariene habitat...
632
01:02:57,640 --> 01:03:01,603
...hoe meer vis er is
en hoe meer er te eten is.
633
01:03:09,068 --> 01:03:12,780
Palau is een eiland in de Stille Oceaan...
634
01:03:12,864 --> 01:03:17,702
...afhankelijk van koraalriffen
voor vis en toerisme.
635
01:03:21,915 --> 01:03:24,250
Toen visstanden begonnen af te nemen...
636
01:03:24,334 --> 01:03:28,504
...reageerde Palau
door het vissen te beperken...
637
01:03:28,588 --> 01:03:32,425
...en compleet te verbieden
in veel gebieden.
638
01:03:35,678 --> 01:03:39,474
Beschermde vispopulaties
werden weldra zo gezond...
639
01:03:39,557 --> 01:03:43,144
...dat ze naar gebieden kwamen
waar gevist mocht worden.
640
01:03:48,733 --> 01:03:49,776
Als gevolg hiervan...
641
01:03:49,859 --> 01:03:54,113
...konden de lokale vissers
weer meer vangen...
642
01:03:54,197 --> 01:03:58,368
...terwijl de riffen konden herstellen.
643
01:04:03,247 --> 01:04:07,877
Stel je voor dat we in de hele wereld
een dergelijke aanpak zouden hanteren.
644
01:04:08,920 --> 01:04:14,050
Schattingen geven aan dat een visverbod
in een derde van onze kustzeeën...
645
01:04:14,133 --> 01:04:18,972
...genoeg zou zijn om ons alle vis
te verstrekken die we ooit nodig hebben.
646
01:04:24,686 --> 01:04:26,562
In internationale wateren...
647
01:04:26,646 --> 01:04:32,276
...probeert de VN het grootste gebied
met een visverbod van allemaal te creëren.
648
01:04:34,487 --> 01:04:38,157
Dit zou in één keer
de open oceaan transformeren...
649
01:04:38,241 --> 01:04:42,036
...van een plek
vol gesubsidieerde vissersvloten...
650
01:04:42,620 --> 01:04:47,834
...naar een wildernis die ons allemaal
helpt om klimaatverandering te bestrijden.
651
01:04:49,502 --> 01:04:52,213
's Werelds grootste natuurreservaat.
652
01:05:08,855 --> 01:05:10,940
Wat het land betreft...
653
01:05:11,024 --> 01:05:14,694
...moeten we het landbouwgebied
radicaal verminderen...
654
01:05:14,777 --> 01:05:17,613
...om ruimte te maken
voor terugkerende wildernis.
655
01:05:17,697 --> 01:05:22,744
De snelste en effectiefste manier
is ons dieet veranderen.
656
01:05:28,416 --> 01:05:31,085
Grote vleeseters zijn zeldzaam
in de natuur...
657
01:05:31,169 --> 01:05:34,839
...omdat ze veel prooi nodig hebben
om te overleven.
658
01:05:41,512 --> 01:05:44,599
Voor elk roofdier op de Serengeti...
659
01:05:44,682 --> 01:05:47,769
...zijn meer dan 100 prooidieren nodig.
660
01:05:52,190 --> 01:05:54,150
Wanneer wij een stuk vlees kiezen...
661
01:05:54,233 --> 01:05:59,363
...verlangen we zonder het te weten
een heel uitgestrekt gebied.
662
01:06:04,243 --> 01:06:09,290
De planeet kan miljarden grote vleeseters
niet ondersteunen.
663
01:06:09,791 --> 01:06:11,542
Er is gewoon geen ruimte.
664
01:06:16,089 --> 01:06:19,175
Met een voornamelijk plantaardig dieet...
665
01:06:20,176 --> 01:06:23,971
...hebben we maar de helft van het land
nodig dat we nu gebruiken.
666
01:06:25,556 --> 01:06:29,560
En omdat we dan
planten zouden verbouwen...
667
01:06:29,644 --> 01:06:33,439
...zouden we de opbrengst van dit land
substantieel verhogen.
668
01:06:39,278 --> 01:06:44,367
Nederland is een van de meest
dichtbevolkte landen ter wereld.
669
01:06:45,618 --> 01:06:50,790
Het is bezaaid met kleine boerenbedrijven
zonder ruimte om uit te breiden.
670
01:06:53,709 --> 01:06:59,257
Daarom zijn Nederlandse boeren experts
in het meeste halen uit elke hectare.
671
01:07:02,051 --> 01:07:05,304
Dat doen ze in toenemende mate
op duurzame wijze.
672
01:07:08,599 --> 01:07:14,856
De opbrengst vertienvoudigen in twee
generaties met minder watergebruik...
673
01:07:15,523 --> 01:07:21,112
...minder pesticiden, minder mest
en minder koolstofuitstoot.
674
01:07:25,908 --> 01:07:27,118
Ondanks zijn grootte...
675
01:07:27,201 --> 01:07:32,665
...is Nederland nu
de op één na grootste voedselexporteur.
676
01:07:37,211 --> 01:07:43,176
We kunnen heel goed zowel low-tech
als hi-tech oplossingen toepassen...
677
01:07:43,259 --> 01:07:46,929
...om veel meer voedsel te produceren
op veel minder land.
678
01:07:49,140 --> 01:07:52,727
We kunnen voedsel
in nieuwe ruimten gaan produceren.
679
01:07:55,188 --> 01:07:58,107
Binnen, in steden.
680
01:08:01,444 --> 01:08:04,780
Zelfs op plekken
waar helemaal geen land is.
681
01:08:18,502 --> 01:08:20,963
Naarmate we
onze landbouwaanpak veranderen...
682
01:08:21,047 --> 01:08:25,176
...keren we het proces van landroof om
dat we begonnen...
683
01:08:25,259 --> 01:08:27,345
...vanaf het begin van de landbouw.
684
01:08:28,054 --> 01:08:34,143
Dit is essentieel, omdat we
al dat vrije land hard nodig hebben.
685
01:08:41,359 --> 01:08:46,405
Bossen zijn een fundamenteel onderdeel
voor het herstel van onze planeet.
686
01:08:48,032 --> 01:08:52,745
Ze zijn de beste technologie van de natuur
om koolstof op te nemen.
687
01:08:54,497 --> 01:08:57,416
En het zijn centra van biodiversiteit.
688
01:09:01,587 --> 01:09:04,590
Wederom gaan de twee kenmerken samen.
689
01:09:05,132 --> 01:09:08,219
Hoe wilder en diverser de bossen zijn...
690
01:09:08,302 --> 01:09:12,765
...hoe beter ze koolstof
uit de atmosfeer kunnen halen.
691
01:09:14,433 --> 01:09:19,188
We moeten onmiddellijk de ontbossing
overal ter wereld stoppen...
692
01:09:20,064 --> 01:09:26,737
...en oliepalmen en soja alleen
op land verbouwen dat al lang ontbost is.
693
01:09:27,863 --> 01:09:30,533
Daar is immers genoeg van.
694
01:09:32,702 --> 01:09:34,829
Maar het kan beter.
695
01:09:38,457 --> 01:09:44,171
Een eeuw geleden was meer dan driekwart
van Costa Rica bedekt met bos.
696
01:09:51,887 --> 01:09:58,144
In de jaren 80 bracht onbeperkte
houtkap dit terug tot slechts een kwart.
697
01:10:01,022 --> 01:10:02,982
De overheid besloot in te grijpen...
698
01:10:03,065 --> 01:10:07,987
...en gaf subsidie aan landeigenaren
om inheemse bomen te herplanten.
699
01:10:12,450 --> 01:10:14,577
Na slechts 25 jaar...
700
01:10:14,660 --> 01:10:20,041
...was Costa Rica weer
voor de helft bedekt met bos.
701
01:10:25,296 --> 01:10:29,508
Stel je voor dat we dit
op wereldschaal zouden doen.
702
01:10:32,219 --> 01:10:34,555
De terugkeer van bomen zou twee derde...
703
01:10:34,639 --> 01:10:37,725
...van de koolstofuitstoot absorberen...
704
01:10:37,808 --> 01:10:41,937
...die tot op heden door onze activiteiten
de atmosfeer in is gegaan.
705
01:10:49,528 --> 01:10:51,238
Voor al deze dingen...
706
01:10:51,822 --> 01:10:54,492
...is er één overheersend principe.
707
01:10:57,411 --> 01:11:02,750
De natuur is onze trouwste bondgenoot
en onze grootste inspiratie.
708
01:11:05,086 --> 01:11:09,090
We moeten simpelweg doen
wat de natuur altijd heeft gedaan.
709
01:11:10,716 --> 01:11:14,970
Zij heeft het geheim van het leven
lang geleden begrepen.
710
01:11:20,851 --> 01:11:24,855
In deze wereld kan een soort
alleen gedijen...
711
01:11:26,273 --> 01:11:30,277
...wanneer alles eromheen ook gedijt.
712
01:11:36,242 --> 01:11:39,078
We kunnen de problemen
waar we voor staan aan...
713
01:11:39,161 --> 01:11:42,123
...door deze realiteit te koesteren.
714
01:11:44,792 --> 01:11:47,211
Als wij voor de natuur zorgen...
715
01:11:48,713 --> 01:11:51,715
...zorgt de natuur voor ons.
716
01:11:54,510 --> 01:11:59,890
Het is nu tijd voor onze soort
om te stoppen met groeien.
717
01:12:01,851 --> 01:12:07,189
Om in evenwicht met de natuur
op onze planeet gaan leven.
718
01:12:10,025 --> 01:12:12,528
Om te beginnen te gedijen.
719
01:12:15,948 --> 01:12:19,785
Als je erover nadenkt,
ronden we een reis af.
720
01:12:21,328 --> 01:12:24,415
Tienduizend jaar geleden,
als jager-verzamelaars...
721
01:12:25,124 --> 01:12:29,462
...leefden we een duurzaam leven
omdat dat de enige optie was.
722
01:12:30,504 --> 01:12:35,968
Nu, zoveel jaren later,
is het opnieuw de enige optie.
723
01:12:36,051 --> 01:12:38,345
We moeten opnieuw ontdekken...
724
01:12:39,430 --> 01:12:41,056
...hoe we duurzaam moeten zijn.
725
01:12:41,140 --> 01:12:45,060
Hoe we van los van de natuur...
726
01:12:45,144 --> 01:12:49,732
...weer onderdeel van de natuur
kunnen worden.
727
01:12:54,862 --> 01:12:57,740
Vanavond hebben we
een ander programma voor u.
728
01:13:00,618 --> 01:13:03,871
Als we de manier waarop we leven
kunnen veranderen...
729
01:13:04,872 --> 01:13:07,708
...komt een alternatieve toekomst
in zicht.
730
01:13:11,295 --> 01:13:12,797
In deze toekomst...
731
01:13:13,380 --> 01:13:19,845
...leren we van ons land te profiteren
en de wildernis te helpen, niet hinderen.
732
01:13:21,555 --> 01:13:27,520
In onze zeeën te vissen
zodat ze snel weer herstellen.
733
01:13:34,109 --> 01:13:38,614
En om onze bossen duurzaam te kappen.
734
01:13:42,243 --> 01:13:48,999
Uiteindelijk leren we hoe we met de natuur
kunnen werken en niet ertegen.
735
01:13:51,669 --> 01:13:56,131
Nu, na een levenslange verkenning
van de levende wereld...
736
01:13:56,215 --> 01:13:58,509
...ben ik van één ding zeker.
737
01:13:59,426 --> 01:14:02,388
Dit gaat niet over onze planeet redden...
738
01:14:03,264 --> 01:14:05,849
...dit gaat over onszelf redden.
739
01:14:10,604 --> 01:14:16,944
Feit is dat de natuurlijke wereld
zich met of zonder ons zal herstellen.
740
01:14:26,871 --> 01:14:31,125
In de 30 jaar
na de evacuatie van Tsjernobyl...
741
01:14:31,792 --> 01:14:35,421
...heeft de wildernis
de ruimte teruggewonnen.
742
01:14:46,682 --> 01:14:50,769
Het bos heeft de stad overgenomen.
743
01:15:04,700 --> 01:15:09,413
Het is een toevluchtsoord voor wilde
dieren die elders erg zeldzaam zijn.
744
01:15:16,128 --> 01:15:21,175
En het is een sterk bewijs
dat hoe ernstig onze fouten ook zijn...
745
01:15:21,258 --> 01:15:24,637
...de natuur ze uiteindelijk
te boven komt.
746
01:15:29,141 --> 01:15:32,019
De levende wereld
zal blijven voortbestaan.
747
01:15:34,063 --> 01:15:37,816
Wij mensen kunnen daar niet van uitgaan.
748
01:15:40,653 --> 01:15:42,196
We zijn zover gekomen...
749
01:15:42,279 --> 01:15:46,116
...omdat we de slimste wezens zijn
die ooit hebben geleefd.
750
01:15:50,871 --> 01:15:55,584
Maar om verder te gaan,
hebben we meer nodig dan intelligentie.
751
01:15:57,628 --> 01:16:00,381
We hebben wijsheid nodig.
752
01:16:13,852 --> 01:16:18,315
Er zijn veel verschillen tussen mensen
en de overige soorten op aarde...
753
01:16:18,899 --> 01:16:24,196
...maar één verschil is dat alleen wij
ons de toekomst kunnen voorstellen.
754
01:16:25,531 --> 01:16:29,493
Lange tijd vreesde ik die toekomst,
en u ook misschien.
755
01:16:30,494 --> 01:16:35,082
Maar het is duidelijk geworden
dat het niet alleen een doemscenario is.
756
01:16:36,166 --> 01:16:38,585
We hebben een kans om het goed te maken...
757
01:16:39,336 --> 01:16:43,048
...om onze ontwikkeling af te ronden,
onze impact te beheersen...
758
01:16:43,132 --> 01:16:47,803
...en wederom een soort te worden
die in evenwicht is met de natuur.
759
01:16:48,887 --> 01:16:51,640
We hebben alleen de wil nodig
om dit te doen.
760
01:16:52,141 --> 01:16:57,021
We hebben nu de kans het perfecte thuis
voor onszelf te creëren...
761
01:16:57,563 --> 01:17:03,610
...en de rijke, gezonde en prachtige
wereld die we hebben geërfd te herstellen.
762
01:17:04,945 --> 01:17:06,447
Stel je dat eens voor.
763
01:17:52,326 --> 01:17:55,829
Deze film is
David Attenboroughs getuigenis.
764
01:17:55,954 --> 01:17:59,583
Wie moet dit ook zien?
765
01:22:41,615 --> 01:22:43,617
Ondertiteld door: Esther van Opstal