1 00:00:07,757 --> 00:00:09,377 Okuduğum bir senaryoda şöyle bir cümle vardı. 2 00:00:09,467 --> 00:00:12,847 "Eğer hiçbir anımı hatırlamıyorsam gerçekten var olmuş muyumdur?" 3 00:00:13,096 --> 00:00:14,596 Bu cümleyi hiç unutamıyorum. 4 00:00:21,271 --> 00:00:23,441 Anılarımız güya sonsuza kadar bizimle kalır. 5 00:00:25,567 --> 00:00:28,187 Onlar bizi biz yapan şeylerdir. 6 00:00:32,157 --> 00:00:33,987 Harika atıştı oğlum. 7 00:00:34,367 --> 00:00:35,617 Yaşadığım hayatı, 8 00:00:36,202 --> 00:00:39,082 eşimi, çocuklarımı bir gün gelecek 9 00:00:39,164 --> 00:00:42,544 ve hatırlayamayacağım. 10 00:00:43,209 --> 00:00:45,999 Bu benim en büyük korkum. 11 00:00:49,340 --> 00:00:52,390 Geçenlerde aldığım bir haber yüzünden 12 00:00:52,469 --> 00:00:54,259 bu konuyu daha çok düşünmeye başladım. 13 00:00:57,557 --> 00:01:00,557 Daha uzun ve sağlıklı nasıl yaşarım diye ilk araştırmaya başladığımda 14 00:01:01,561 --> 00:01:03,521 uzun yaşam uzmanı Dr. Peter Attia… 15 00:01:04,314 --> 00:01:07,404 -Nasılsın? -…bana bir sürü test göndermişti. 16 00:01:08,651 --> 00:01:10,201 -Bugün nasılsın? -İyiyim. 17 00:01:10,820 --> 00:01:14,280 Senin üstünde milyon dolarlık bir çalışma yaptık. 18 00:01:14,449 --> 00:01:16,449 Var olan bütün kan testlerini yaptık 19 00:01:16,618 --> 00:01:20,248 ve vücudundaki bütün genleri kontrol ettim. 20 00:01:20,705 --> 00:01:23,745 Genel olarak değerlerin harika çıktı. 21 00:01:24,000 --> 00:01:26,090 Sana dışarıdan bakıldığında 22 00:01:26,211 --> 00:01:29,261 kendine ne kadar iyi baktığın gayet açık anlaşılıyor 23 00:01:29,839 --> 00:01:32,679 ama endişe verici birkaç sorun bulduk. 24 00:01:33,468 --> 00:01:34,508 Evet. 25 00:01:34,636 --> 00:01:37,006 Yaptığımız genetik testlerinden birinde 26 00:01:37,138 --> 00:01:41,428 APOE denen bir proteini içeren genine baktık. 27 00:01:41,893 --> 00:01:48,323 Sende ender rastlanan bir durum varmış, yani annenden ve babandan aldığın 28 00:01:48,733 --> 00:01:51,283 iki tane APOE4 proteini bulduk. 29 00:01:52,070 --> 00:01:53,360 Bu tam olarak ne anlama geliyor? 30 00:01:53,446 --> 00:01:57,696 Bu demek oluyor ki alzaymır olma riskin daha yüksek. 31 00:02:01,663 --> 00:02:02,833 Ne kadar yüksek? 32 00:02:03,790 --> 00:02:06,630 Genel halktan birine kıyasla 33 00:02:06,876 --> 00:02:09,496 muhtemelen sekiz ile on kat daha yüksek. 34 00:02:10,672 --> 00:02:11,802 Tamam, anladım. 35 00:02:13,967 --> 00:02:15,257 Nasıl desem… 36 00:02:16,177 --> 00:02:18,807 Hep sonsuza kadar yaşayacağımı sanırdım, 37 00:02:18,888 --> 00:02:20,968 özellikle de gençken. 38 00:02:21,141 --> 00:02:22,981 Sonra bir anda bana şöyle dendi. 39 00:02:23,101 --> 00:02:25,601 "Seni bitiren şey bu hastalık olabilir." 40 00:02:25,687 --> 00:02:29,147 Çok şaşırdım, bir an kendime gelemedim. 41 00:02:32,986 --> 00:02:36,316 Biliyorum düşünmesi bile zor 42 00:02:37,866 --> 00:02:41,946 ama inanıyorum ki doğru adımları atarsak 43 00:02:42,245 --> 00:02:45,995 bu riski ortalama bir insan seviyesine düşürebiliriz. 44 00:02:46,499 --> 00:02:47,499 Evet. 45 00:02:47,584 --> 00:02:50,504 Hatta böyle söyleyince şimdi inanmayacaksın 46 00:02:50,628 --> 00:02:52,088 ama zamanla bana hak vereceksin. 47 00:02:52,547 --> 00:02:54,877 Bu gene sahip olman bence tanrının bir lütfu. 48 00:02:55,216 --> 00:02:57,296 Beni motive edeceği için mi? 49 00:02:57,427 --> 00:03:02,017 Evet, senin yaşındaki çoğu kişinin 50'li, 60'lı yaşlara kadar 50 00:03:02,098 --> 00:03:04,428 yapmak istemeyeceği şeyleri yapman için 51 00:03:04,517 --> 00:03:07,397 -seni motive edeceği için. -Evet. 52 00:03:10,440 --> 00:03:15,150 Hayatım boyunca zamanımın çoğunu sağlık ve sıhhatime 53 00:03:15,278 --> 00:03:16,908 çok dikkat ederek 54 00:03:17,113 --> 00:03:21,913 ve nasıl daha güçlü, sağlıklı olabileceğimi araştırarak geçirdim 55 00:03:22,827 --> 00:03:26,157 ama beyin sağlığıma hiç dikkat etmedim. 56 00:03:29,209 --> 00:03:31,169 Bu haber her şeyi değiştirdi. 57 00:03:39,260 --> 00:03:44,850 Ön lob fonksiyonlarını ve planlama yetini test etmek için basit bir test yapalım. 58 00:03:44,933 --> 00:03:47,103 Önce benim yaptıklarımı izle, sonra aynısını yap. 59 00:03:47,227 --> 00:03:48,727 Hazır mısın? Başlıyoruz. 60 00:03:49,187 --> 00:03:52,977 O yüzden dünyaca ünlü nörolog Dr. Sharon Sha ile tanışacağım. 61 00:03:55,902 --> 00:03:57,112 Dur bir dakika. 62 00:03:57,403 --> 00:03:59,203 Ne yaptın? Tekrar görmem gerek. 63 00:04:03,076 --> 00:04:06,076 Sanırım ben de herkes gibi anılarımı mümkün mertebe 64 00:04:06,162 --> 00:04:10,042 unutmamak ve fonksiyonlarımı 65 00:04:10,166 --> 00:04:12,496 kaybetmemek istiyorum. 66 00:04:12,752 --> 00:04:15,212 Sen tabii ki son derece sağlıklısın 67 00:04:15,380 --> 00:04:18,930 ama 30 yaşından sonra beyin dejenere olmaya başlar. 68 00:04:19,050 --> 00:04:22,970 Gençliğimizde, 20'li yaşlarda zirvemizi yaşarız. 69 00:04:23,179 --> 00:04:26,929 O yüzden bu hâlimizi olabildiğince geliştirip korumamız gerekiyor. 70 00:04:27,225 --> 00:04:29,805 60 yaşına gelip "Artık beynime odaklanabilirim" diyemezsin. 71 00:04:29,894 --> 00:04:31,154 Evet. 72 00:04:31,437 --> 00:04:33,267 Çünkü alzaymır gibi hastalıklar 73 00:04:33,356 --> 00:04:37,026 hafıza semptomları görmeden 15, 20 yıl öncesine gelişmeye başlar. 74 00:04:37,527 --> 00:04:39,447 İyi besleniyorum, çok egzersiz yapıyorum. 75 00:04:39,904 --> 00:04:44,374 Beyin sağlığımı geliştirmek için başka ne yapabilirim? 76 00:04:44,534 --> 00:04:47,044 Vücut geliştirmek için nasıl çalışıyorsan… 77 00:04:47,161 --> 00:04:48,161 Evet. 78 00:04:48,246 --> 00:04:49,996 …beynini geliştirmek için de öyle çalışmalısın. 79 00:04:50,123 --> 00:04:54,503 Farklı ve zorlu deneyimler, nöron bağlantıları kurarak 80 00:04:54,711 --> 00:04:57,511 beyin plastisitesi dediğimiz şeyi artırır 81 00:04:57,672 --> 00:05:00,592 ve bu sayede bilişsel fonksiyonların gelişir. 82 00:05:01,050 --> 00:05:03,390 O yüzden sana farklı bir şey yaptıracağız. 83 00:05:03,511 --> 00:05:06,431 Beynini gerçekten zorlayacak bir şey yapacağız. 84 00:05:15,481 --> 00:05:17,651 Anılarını koruyabilmesi için 85 00:05:17,900 --> 00:05:19,240 Chris'in normal hayatına ara verip… 86 00:05:19,319 --> 00:05:20,449 DR. SHARON J. SHA NÖROLOG 87 00:05:22,155 --> 00:05:27,825 …teknolojik aletleri bırakıp medeniyetten uzakta, vahşi doğaya çıkmasını istiyorum. 88 00:05:31,289 --> 00:05:32,789 Muhteşem değil mi? 89 00:05:34,000 --> 00:05:36,790 Zihninde şuranın fotoğrafını çek. 90 00:05:40,465 --> 00:05:44,135 Dikkatini dağıtacak herhangi bir şey olmadan, telefonsuz, GPS'siz bir şekilde 91 00:05:44,385 --> 00:05:47,755 Chris'in kendisini tamamen çevresine verip… 92 00:05:49,807 --> 00:05:54,597 yalnızca beynini kullanarak Avustralya'nın ıssız ormanlarında yolunu bulması gerek. 93 00:05:59,192 --> 00:06:01,902 Burada kaybolmak işten bile değil. 94 00:06:02,236 --> 00:06:04,236 İyi ki sen buradasın çünkü ben buraları bilmem. 95 00:06:04,822 --> 00:06:05,872 Çoktan kayboldum bile. 96 00:06:08,910 --> 00:06:13,040 Bilişsel fonksiyonlar için sosyal temas çok önemli olduğundan 97 00:06:13,539 --> 00:06:16,669 Chris'in arkadaşı ressam Otis Hope Carey ona eşlik edecek. 98 00:06:18,920 --> 00:06:20,670 Şurası güzel bir kamp alanına benziyor. 99 00:06:20,755 --> 00:06:22,465 Arkadaki şelalenin altındaki yer. 100 00:06:22,715 --> 00:06:24,175 Orayı unutmayın, güzel bir yer. 101 00:06:28,679 --> 00:06:30,599 Yürüyüşümüzü şurada bitireceğiz. 102 00:06:30,765 --> 00:06:32,345 -Şurası mı? -Evet. 103 00:06:32,600 --> 00:06:34,520 Yukarı nasıl çıkacağız? 104 00:06:35,520 --> 00:06:38,270 Bu zorlu görevi, beynin için yoğun bir egzersiz programı olarak düşünün. 105 00:06:38,398 --> 00:06:40,068 Chris'in beynini sağlıklı tutmaya 106 00:06:40,149 --> 00:06:42,399 motive eden hayat boyu sürecek bir rutin. 107 00:07:12,348 --> 00:07:17,398 CHRIS HEMSWORTH İLE LİMİT YOK 108 00:07:20,690 --> 00:07:24,860 5. BÖLÜM HAFIZA 109 00:07:26,946 --> 00:07:30,236 DUNGHUTTI, ANAIWAN VE GUMBAYNGGIRR ÜLKELERİ 110 00:07:30,450 --> 00:07:32,330 AVUSTRALYA 111 00:07:32,869 --> 00:07:35,119 ABORJİN VE TORRES BOĞAZI ADA HALKININ DİKKATİNE. 112 00:07:35,204 --> 00:07:37,374 BU DİZİDE VEFAT ETMİŞ BİR KİŞİNİN 113 00:07:37,457 --> 00:07:40,957 FOTOĞRAFLARI, SESİ VE VİDEOSU OLABİLİR. 114 00:07:45,381 --> 00:07:49,761 Dunghutti, Anaiwan ve Gumbaynggirr ülkelerine 115 00:07:49,844 --> 00:07:51,184 hoş geldiniz. 116 00:07:51,762 --> 00:07:54,272 Burası üç kabilenin paylaştığı bir ülke. 117 00:08:02,690 --> 00:08:05,400 Burası, arkadaşım Otis'in atalarının memleketi. 118 00:08:07,028 --> 00:08:10,238 Yıllardır buraya gelip buralarda dolaşmanın hayalini kuruyorduk. 119 00:08:12,033 --> 00:08:14,953 Sharon da vahşi doğada maceraya çıkmayı teklif edince 120 00:08:15,786 --> 00:08:17,706 buranın mükemmel bir yer olacağını biliyordum. 121 00:08:21,250 --> 00:08:24,500 Buranın çıkacağımız yolculuk için mükemmel bir yer olmasının sebebi 122 00:08:25,171 --> 00:08:29,881 dünyanın bu bölgesinde doğanın ve anıların birbiriyle bütünleşmiş olması. 123 00:08:31,135 --> 00:08:35,255 Beden, zihin ve ruh. 124 00:08:40,186 --> 00:08:41,516 Benim adım Otis Hope Carey. 125 00:08:41,604 --> 00:08:44,904 Hem Gumbaynggirr'liyim hem de Bundjalung'luyum. 126 00:08:48,736 --> 00:08:52,776 Avustralya'da 60 bin yıldan uzun süredir yerli halklar yaşar 127 00:08:52,865 --> 00:08:56,785 yani Doğa Ana'yla uzun zamandır derin bir bağlantımız vardır. 128 00:09:01,249 --> 00:09:05,749 İlk Uluslar'ın kültüründe taşların, suyun, rüzgârın, gökyüzünün 129 00:09:05,878 --> 00:09:09,628 hafızası olduğuna inanırız. 130 00:09:11,759 --> 00:09:17,349 Oturup kulak kesilirsek atalarımızın bizimle konuştuğunu duyabiliriz. 131 00:09:21,894 --> 00:09:23,944 Umarım yolculuğunuzda 132 00:09:24,230 --> 00:09:27,400 ülkemizin sesine kulak verirsiniz. 133 00:09:27,817 --> 00:09:30,817 Bu dünyanın seslerini başkalarının kulağıyla değil 134 00:09:30,987 --> 00:09:32,357 kendi kulağınızla dinleyin. 135 00:09:33,698 --> 00:09:39,248 Bu dünyayı başkalarının gözüyle değil kendi gözünüzle görün. 136 00:09:40,788 --> 00:09:44,078 İhtiyarlar bize bu topraklarda yürüme izni verirken 137 00:09:44,166 --> 00:09:45,496 içlerinden biri şöyle dedi, 138 00:09:45,710 --> 00:09:47,040 "Kendi kulaklarınla dinle…" 139 00:09:50,423 --> 00:09:52,093 "…ve kendi gözlerinle bak." 140 00:09:53,634 --> 00:09:55,344 "Kendiniz olun." 141 00:09:57,722 --> 00:10:02,942 Bu sözler bam telime bastı 142 00:10:03,811 --> 00:10:05,731 ve beni çok derinden etkiledi. Çok güzeldi. 143 00:10:08,357 --> 00:10:09,777 Önümüzdeki iki gün boyunca 144 00:10:09,859 --> 00:10:11,859 Chris ve Otis binlerce hektarlık vahşi doğada 145 00:10:11,944 --> 00:10:14,284 yollarını bulmak zorunda kalacak. 146 00:10:15,615 --> 00:10:21,035 Tamam, burada başlayacağız ve şuraya doğru gideceğiz, değil mi? 147 00:10:22,121 --> 00:10:24,791 Ancak rotalarını belirleyip hafızalarına kazımaları gerektiği için 148 00:10:25,291 --> 00:10:28,131 zihinsel sınavları çoktan başladı bile. 149 00:10:28,753 --> 00:10:30,803 Bu sırta gelince yukarı çıkacağız, değil mi? 150 00:10:31,339 --> 00:10:32,419 Evet. 151 00:10:33,799 --> 00:10:38,009 Önce açık arazilerden ve ormanlardan geçerek kuzeye gidecekler. 152 00:10:39,138 --> 00:10:41,518 Şelalenin tepesinden bu dereye geleceğiz 153 00:10:41,599 --> 00:10:43,269 ama sonra nereye gideceğiz? 154 00:10:44,226 --> 00:10:46,306 Bu küçük dereye gelince farklı bir yöne gideceğiz. 155 00:10:46,479 --> 00:10:48,109 Aşağı doğru dereyi takip edeceğiz. 156 00:10:49,607 --> 00:10:53,607 Geceyi geçirecekleri güzel bir kamp alanına ulaşmak için 157 00:10:54,153 --> 00:10:55,703 önce birkaç şelalesi olan 158 00:10:55,780 --> 00:10:57,950 bir dere bulmaları gerekecek. 159 00:10:58,699 --> 00:11:03,699 Yürüyüşümüzün ikinci gününde kamptan çıkıp kuzeye gideceğiz. 160 00:11:03,829 --> 00:11:05,459 Şurada bir fotoğraf vardı, değil mi? 161 00:11:05,539 --> 00:11:06,709 Orada yol var mı? Yoksa… 162 00:11:07,083 --> 00:11:08,633 Hayır, kendi yolumuzu çizeceğiz. 163 00:11:09,877 --> 00:11:13,547 Son olarak varış noktası Wrights Gözetleme Tepesi'ne 164 00:11:14,465 --> 00:11:15,835 dik bir tırmanış gerçekleştirecekler. 165 00:11:17,093 --> 00:11:19,643 Evet, rotamız şöyle. Orman, sırt boyu yürü, şelale, 166 00:11:19,720 --> 00:11:21,510 orman, sırt boyu yürü, şelale. 167 00:11:21,597 --> 00:11:24,227 Şelaleden sonra gelen geniş araziye tırman… 168 00:11:27,311 --> 00:11:29,191 Kesin kaybolacağım. 169 00:11:31,148 --> 00:11:32,648 Güzel. İyi ki sen de benimle olacaksın. 170 00:11:35,486 --> 00:11:39,486 Chris ile Otis yola çıkmadan önce yapmaları gereken son bir şey var. 171 00:11:40,408 --> 00:11:41,488 Telefonlarınızı verin. 172 00:11:42,576 --> 00:11:43,576 Tamam, al. 173 00:11:44,662 --> 00:11:47,542 Teşekkürler. Başka var mı? 174 00:11:51,210 --> 00:11:53,130 -Bu kadar. Başka yok. -Hepsi bu mu? 175 00:11:53,587 --> 00:11:56,087 Bir tane daha var. Al. 176 00:11:58,134 --> 00:11:59,594 En çok kim zorlanacak? 177 00:12:00,219 --> 00:12:04,099 Muhtemelen Otis. Çünkü telefonda çok zaman geçiriyor. 178 00:12:05,433 --> 00:12:07,233 Çok zorlanacaksın, değil mi? 179 00:12:07,393 --> 00:12:08,563 İyi şanslar. 180 00:12:27,371 --> 00:12:28,661 Yağmur geliyor. 181 00:12:35,588 --> 00:12:37,418 Sence doğru yöne mi gidiyoruz? 182 00:12:39,091 --> 00:12:41,721 Boş ver, yürümeye devam et. Kaybolunca yapabileceğimiz en iyi şey bu. 183 00:12:53,147 --> 00:12:56,477 Güneş tamamen kaybolunca işler biraz daha zorlaştı. 184 00:12:58,068 --> 00:13:01,198 Etrafına bakınca gökyüzünde en parlak nokta neresi? 185 00:13:01,363 --> 00:13:02,493 Şurası. 186 00:13:02,907 --> 00:13:06,287 O ya güneş ya da güneşe doğru giden bir uzay mekiği. 187 00:13:07,244 --> 00:13:09,754 Şurası kuzey, şurası da batı. Bu tarafa gitmemiz gerek. 188 00:13:10,289 --> 00:13:11,289 Evet, sanırım. 189 00:13:12,249 --> 00:13:13,289 Hadi gidelim. 190 00:13:17,588 --> 00:13:20,968 Chris ile Otis'i yollarını bulmalarına yardım edecek aletler olmaksızın 191 00:13:21,050 --> 00:13:24,090 vahşi doğaya salmamın belirli bir nedeni var. 192 00:13:25,137 --> 00:13:26,347 Ne düşünüyorsun? 193 00:13:26,430 --> 00:13:28,890 Sence de şu tarafta mı kaldı? Sanırım öyle. 194 00:13:29,642 --> 00:13:30,892 Evet, bu taraftan galiba. 195 00:13:34,939 --> 00:13:37,859 Doğru yönü bulmaya çalışmak beynimiz için 196 00:13:37,942 --> 00:13:41,572 en karmaşık işlerden biridir. 197 00:13:42,363 --> 00:13:47,543 Sırttan devam et, suyu takip et, dere, şelale, sola dön. 198 00:13:47,660 --> 00:13:48,740 Evet, doğru yoldayız. 199 00:13:48,869 --> 00:13:52,329 Ve bu süreçte etrafımızdaki dünyayı anlamamızı sağlayan, beynimizin kritik bir 200 00:13:52,456 --> 00:13:53,536 bölgesini kullanırız. 201 00:13:53,707 --> 00:13:57,127 Bu bölgenin adı hipokampüstür, beynimizin hafıza merkezi. 202 00:13:57,628 --> 00:13:58,958 HAFIZA HİPOKAMPÜS 203 00:13:59,046 --> 00:14:02,836 Hipokampüs, deniz atı şeklinde küçük bir yapıdır 204 00:14:04,260 --> 00:14:08,060 ve beynin hem sağ hem de sol tarafında yer alır. 205 00:14:08,848 --> 00:14:12,388 Bütün anılarımızın saklandığı ve onlara nasıl ulaşacağımızı gösteren 206 00:14:12,518 --> 00:14:13,598 bir harita gibidir. 207 00:14:13,727 --> 00:14:15,977 MEZUNİYET - İLK MOTOSİKLET - İLK ÇOCUK AYAK KIRILMASI - SÖRF ÖĞRENME 208 00:14:16,105 --> 00:14:20,065 Biz yaşlandıkça hipokampüs küçülür ve orası alzaymır gibi hastalıkların 209 00:14:20,192 --> 00:14:22,532 ilk saldırdıkları yerlerden biridir. 210 00:14:24,655 --> 00:14:27,615 Ancak yön bulma gibi aktiviteler ile orayı uyardığımızda 211 00:14:27,825 --> 00:14:32,035 yeni bağlantılar kurulup yeni beyin hücreleri üretildikçe 212 00:14:32,121 --> 00:14:34,001 daha büyük ve sağlıklı hâle gelir. 213 00:14:35,040 --> 00:14:38,210 Bilim insanlarına göre hipokampüsümüz ne kadar güçlenirse 214 00:14:38,460 --> 00:14:42,510 yaşlılıkla birlikte gelen bilişsel becerilerin kaybı da o kadar engellenir. 215 00:14:47,261 --> 00:14:49,811 GPS kullanmayı bırakıp kendi kendine yol bulmaya başlamak 216 00:14:49,889 --> 00:14:53,139 Chris'in günlük hayatına kolaylıkla entegre edebileceği bir şey. 217 00:14:53,559 --> 00:14:56,099 Beynini aktif tutmak için yapabileceği basit ama etkili bir yöntem. 218 00:14:56,770 --> 00:14:59,770 Bu sayede beyni güçlü ve dayanıklı kalacaktır. 219 00:15:00,774 --> 00:15:02,824 Evet, birazdan öğlen olur muhtemelen. 220 00:15:03,068 --> 00:15:04,238 Evet, bence de. 221 00:15:04,987 --> 00:15:07,737 Kuzey, doğu, güney, batı. 222 00:15:08,240 --> 00:15:10,580 Burası kuzey olduğundan sanırım bu taraftan gideceğiz. 223 00:15:14,204 --> 00:15:15,294 Nehre geldik. 224 00:15:16,123 --> 00:15:17,213 Evet. 225 00:15:17,625 --> 00:15:20,535 Gitmemiz gereken yere yaklaşıyoruz galiba. 226 00:15:25,549 --> 00:15:27,549 Aman tanrım, burası batak. 227 00:15:28,010 --> 00:15:31,510 Hiç Bitmeyen Öykü'deki Hüzün Bataklığı gibi. 228 00:15:31,597 --> 00:15:32,967 Hiç Bitmeyen Öykü'yü hatırlar mısın? 229 00:15:33,307 --> 00:15:35,427 -Hayır. -Hiç Bitmeyen Öykü'yü hiç izlemedin mi? 230 00:15:35,601 --> 00:15:37,651 -Sanmıyorum. -Otis. 231 00:15:37,770 --> 00:15:39,100 Çocukken fazla TV izleyemedim. 232 00:15:39,438 --> 00:15:43,568 Antenini oynatman gereken eski televizyonları hatırlar mısın? 233 00:15:44,068 --> 00:15:45,438 -Evet. -Bizde onlardan vardı. 234 00:15:45,527 --> 00:15:47,857 Onun olayı yalnızca anteni oynatmak değildi. 235 00:15:47,947 --> 00:15:50,777 Odanın doğru noktasında durmak da önemliydi. 236 00:15:51,742 --> 00:15:52,872 Evet, ayrıca… 237 00:15:53,619 --> 00:15:55,369 Evet. "Orada durma baba" derdik. 238 00:15:55,496 --> 00:15:57,116 -"Televizyon karıncalanacak." -Evet. 239 00:16:07,716 --> 00:16:10,336 Doğada, şehir ve medeniyetten uzakta olmak… 240 00:16:13,681 --> 00:16:17,181 …benim için çok nostaljiktir. 241 00:16:19,269 --> 00:16:21,979 İlk anılarımı düşünüyorum, 242 00:16:22,398 --> 00:16:25,358 beni ben yapan anılarımı. O anılar, sonsuza kadar 243 00:16:25,442 --> 00:16:26,862 korumak istediğim anılar. 244 00:16:30,447 --> 00:16:34,657 En yakın kasabaya dört, dört buçuk saat mesafede 245 00:16:34,743 --> 00:16:36,833 ıssız bir yer olan Kuzey Bölgesi'nde büyüdüm 246 00:16:37,162 --> 00:16:39,752 ve hava çok sıcak olduğundan ayakkabım yoktu. 247 00:16:39,832 --> 00:16:45,382 Zamanımızın çoğunu dışarıda geçirirdik. 248 00:16:51,385 --> 00:16:52,755 Hatırladığım ilk şey… 249 00:16:54,430 --> 00:16:56,390 Çok küçüktüm, muhtemelen dört yaşındaydım. 250 00:16:58,851 --> 00:17:05,231 Babamın havaalanından birini almaya gittiğini hatırlıyorum. 251 00:17:05,357 --> 00:17:09,187 Orta Avustralya'nın tam ortasında kocaman, toprak bir düzlüktü. 252 00:17:13,574 --> 00:17:16,374 Onu aramaya, dışarı çıkıp yürümeye devam etmiştim. 253 00:17:20,998 --> 00:17:23,958 Kuru, çatlamış toprağı hatırlıyorum. 254 00:17:26,670 --> 00:17:29,380 Her yere giren kızıl toz vardı. 255 00:17:30,340 --> 00:17:32,340 Tenime, saçıma, giysilerime yapışıyordu. 256 00:17:34,887 --> 00:17:38,177 Ayaklarımdaki hissi hatırlıyorum, sanki yanıyordu. 257 00:17:41,852 --> 00:17:45,692 Gözyaşlarına boğulmuştum, babamın nerede olduğunu bilmiyordum. 258 00:17:47,733 --> 00:17:50,243 Sonra bir anda tepeden göründü. 259 00:17:52,988 --> 00:17:57,528 Panik olduğu çok belliydi, tek başıma orada 260 00:17:58,327 --> 00:18:00,657 ne aradığımı anlamamıştı. 261 00:18:03,832 --> 00:18:06,092 Tabii o zaman ne olduğunu ya da neden endişelendiğini 262 00:18:06,168 --> 00:18:08,378 anlamamıştım. 263 00:18:10,714 --> 00:18:17,224 Ama bana sarıldığında o sıcaklığı, güvende olma hissini hatırlıyorum. 264 00:18:25,896 --> 00:18:28,226 -Yukarı mı? -Evet. 265 00:18:29,525 --> 00:18:31,605 StairMaster 2000'e benziyor. 266 00:18:42,663 --> 00:18:44,253 -Susadın mı? -Evet. 267 00:18:44,623 --> 00:18:45,963 -Ben de seninle içeyim. -Tamam. 268 00:19:19,199 --> 00:19:20,239 Ne güzel bir yer! 269 00:19:22,619 --> 00:19:24,579 Normalde fotoğraf falan çekerdik. 270 00:19:26,039 --> 00:19:29,789 Dinlemezdik, telefon kamerasından bakardık. 271 00:19:30,127 --> 00:19:31,127 Evet. 272 00:19:33,380 --> 00:19:36,470 Burada olup dikkatimizin dağılmıyor olması harika bir şey. 273 00:19:37,217 --> 00:19:39,547 Bütün algılarımız açık. 274 00:19:40,137 --> 00:19:43,177 Kokulara, dokunduğumuz her şeye, seslere bak. 275 00:19:49,605 --> 00:19:52,395 Chris'in farkındalık seviyesinin yükselmesi çok normal. 276 00:19:54,526 --> 00:19:56,316 Beynimiz doğada evrimleşti… 277 00:19:59,156 --> 00:20:01,026 …ve doğal hayatı huzurlu bulmamızın 278 00:20:01,366 --> 00:20:04,196 sebebini gösteren araştırmalar yapıldı. 279 00:20:09,291 --> 00:20:11,921 Araştırmalara göre şehir hayatının içinde 280 00:20:13,754 --> 00:20:19,014 bütün o yapay görsel şekiller, gürültü, dikkat dağıtıcı şeylerin işlenmesi 281 00:20:19,259 --> 00:20:22,299 beynin kilit bölgelerinden çok fazla zihinsel enerji çekiyor. 282 00:20:22,387 --> 00:20:24,507 POSTERİOR ALFA AKTİVİTESİ GÜÇ 283 00:20:25,432 --> 00:20:26,852 Yani hafızamız, 284 00:20:27,017 --> 00:20:31,357 problem çözme ve konsantrasyon yeteneğimiz zarar görüyor. 285 00:20:32,564 --> 00:20:33,944 BİLİŞSEL YÜK 286 00:20:36,610 --> 00:20:39,570 Ancak bilim insanları, beynimizin doğadaki şekilleri 287 00:20:39,738 --> 00:20:42,948 ve sesleri algılamaya daha uygun olduğunu düşünüyor. 288 00:20:44,243 --> 00:20:45,913 Aşırı yükleme olmuyor, onun yerine 289 00:20:46,703 --> 00:20:49,713 bilişsel yeteneklerimiz tam gücüyle çalışıyor. 290 00:20:55,212 --> 00:20:56,422 Hepsi bu kadar da değil. 291 00:20:56,964 --> 00:20:59,764 Doğada zaman geçirmek stresi azaltıyor, 292 00:21:00,133 --> 00:21:02,933 bu da Alzaymır riskini düşürüyor ve ömrü uzatıyor. 293 00:21:03,637 --> 00:21:06,717 Hatta telefona bakıp durmadan 294 00:21:06,932 --> 00:21:08,432 parkta yapılan 20 dakikalık yürüyüşün 295 00:21:08,558 --> 00:21:10,888 kortizol denen stres hormonu seviyesini 296 00:21:11,019 --> 00:21:12,939 manidar derecede düşürdüğünü göstermiştir. 297 00:21:15,941 --> 00:21:17,731 -Önden gitmek istemediğine emin misin? -Giderim, gel. 298 00:21:17,859 --> 00:21:21,199 Ben gideyim mi? Çünkü ben kayıp düşersem sorun olmaz. 299 00:21:21,446 --> 00:21:24,236 Çok büyük sorun olur, seni taşımak zorunda kalırım. 300 00:21:24,366 --> 00:21:26,406 Ben de onu diyorum zaten, sen benden güçlüsün. 301 00:21:34,876 --> 00:21:36,416 Otis harika biri. 302 00:21:40,090 --> 00:21:43,430 Çok iyi bir mizah anlayışı var, çok kibar biri. 303 00:21:46,096 --> 00:21:47,176 Otis! 304 00:21:47,848 --> 00:21:50,478 -Yardım et. -Çok zarif düştün. 305 00:21:50,767 --> 00:21:51,847 Cidden. 306 00:21:55,063 --> 00:21:58,483 Ayrıca harika bir ressam. 307 00:22:02,738 --> 00:22:05,778 Bütün eserlerin kuş bakışından, değil mi? 308 00:22:06,825 --> 00:22:08,155 Evet, çoğu öyle. 309 00:22:09,077 --> 00:22:11,787 Topografik de diyebiliriz. 310 00:22:15,167 --> 00:22:17,997 Geleneksel sembolleri çok kullanırım 311 00:22:18,920 --> 00:22:22,630 ama onları yumuşatarak daha canlı hâle getiririm. 312 00:22:24,718 --> 00:22:28,388 Nereden geldiklerini, gerçek anlamlarını da hiç unutmam. 313 00:22:31,558 --> 00:22:36,398 Binlerce yıllık geleneksel sanatı alırım 314 00:22:37,314 --> 00:22:39,234 ve onu modernleştiririm. 315 00:22:39,483 --> 00:22:43,613 Eski yöntemlere yeni bir anlayış getirmeye çalışırım. 316 00:22:46,156 --> 00:22:48,076 Tıpkı her taşın, her nehrin, 317 00:22:49,659 --> 00:22:52,999 her ağacın olduğu gibi benim sanatımda da her çizgi, her nokta 318 00:22:53,622 --> 00:22:54,962 bir anıdır. 319 00:22:59,086 --> 00:23:01,166 Chris'in büyüdüğü topraklarda da 320 00:23:01,296 --> 00:23:06,636 çok büyük bir yerli halk kitlesi vardı, o yüzden benim resimlerimi anlıyordur. 321 00:23:07,886 --> 00:23:13,306 Galiba biz bu yüzden birbirimizle bu kadar iyi anlaşıyoruz. 322 00:23:15,227 --> 00:23:16,477 Kano getirmeliymişiz. 323 00:23:17,771 --> 00:23:19,151 Koruma getirsek daha iyi olurdu. 324 00:23:24,778 --> 00:23:27,738 Başka insanlarla zaman geçirmek beynimize iyi gelir. 325 00:23:28,907 --> 00:23:32,537 Biz sosyal hayvanlarız, başka insanlarla etkileşim kurmak 326 00:23:32,661 --> 00:23:36,791 bizi yeni şeyler öğrenmeye, yeni şeyler düşünmeye iter, bakış açısı kazandırır. 327 00:23:40,293 --> 00:23:44,093 Ama yalnız kaldığımızda demans riskimiz 328 00:23:44,172 --> 00:23:47,472 yaklaşık yüzde 50 oranında artar. 329 00:23:48,927 --> 00:23:52,507 O yüzden, ömrümüzü uzatmak için yapabileceğimiz en önemli şeylerden biri 330 00:23:53,098 --> 00:23:56,268 etrafımızdaki insanlar olabilir. 331 00:23:58,562 --> 00:24:02,072 Bu yönde ilerlemeye devam edersek kamp alanına varacağız, değil mi? 332 00:24:02,732 --> 00:24:06,032 Evet, kamp alanı şelalenin altında. 333 00:24:14,327 --> 00:24:15,827 Şelalenin üstündeyiz 334 00:24:17,497 --> 00:24:20,707 ve Otis nereye kamp atacağımızı gösterdi. 335 00:24:26,298 --> 00:24:29,258 Aşağıya giden bir yol görmüyorum, o da görmüyor. 336 00:24:29,801 --> 00:24:31,551 Yapacak tek bir şey vardı. 337 00:25:00,373 --> 00:25:01,373 Aman tanrım! 338 00:25:10,509 --> 00:25:11,759 Kendime geldim! 339 00:25:14,930 --> 00:25:17,100 İşte bu aklımı çok güzel boşalttı. 340 00:25:17,682 --> 00:25:19,272 Ve şöyle düşündüm. 341 00:25:19,684 --> 00:25:22,154 "Umarım ihtiyarladığımda da suya böyle atlayabilirim." 342 00:25:24,773 --> 00:25:27,233 Test sonuçlarım geldiğinden beri yaşlanma ve yaşlanınca 343 00:25:27,317 --> 00:25:30,737 yaşayacağım hayat konusunda daha çok düşünmeye başladım. 344 00:25:33,740 --> 00:25:36,330 Belki de yüksek alzaymır riskinde olduğum haberi 345 00:25:36,576 --> 00:25:38,746 bana o kadar da şaşırtıcı gelmemeli. 346 00:25:42,332 --> 00:25:45,712 Büyükbabam da alzaymır. 347 00:25:47,087 --> 00:25:48,087 Ve… 348 00:25:48,964 --> 00:25:53,804 Hafızası kötüye gidiyor, son birkaç yıldır da böyleydi. 349 00:25:57,681 --> 00:26:01,891 Kolay değil çünkü kendine geldiğinde etrafındaki insanları tanıyor 350 00:26:02,060 --> 00:26:04,690 ve neden orada olduğu konusunda çok endişeleniyor. 351 00:26:04,813 --> 00:26:07,943 İç karartıcı ve korkunç bir şey. 352 00:26:14,072 --> 00:26:20,452 Büyükbabamla ilgili en canlı anılarımda birlikte garajda oturuyoruz. 353 00:26:25,584 --> 00:26:28,884 O bize ahşaptan oyuncaklar yapmamıza yardım ediyor. 354 00:26:31,506 --> 00:26:32,546 Bize kılıçlar yapardı… 355 00:26:34,593 --> 00:26:38,563 …sahte tabancalar, tüfekler falan yapardı. 356 00:26:42,684 --> 00:26:47,154 Biz çekiçle gürültü yaparken, bir şeyler kesip kırarken 357 00:26:47,230 --> 00:26:48,570 bize karşı çok sabırlı davranırdı. 358 00:26:52,444 --> 00:26:56,284 Birlikte çok güzel anılarımız oldu, bize çok iyi bakan, 359 00:26:57,449 --> 00:27:02,199 o kibar adama çok minnettarım. 360 00:27:07,083 --> 00:27:09,213 Çok iyi bir adamdı. 361 00:27:17,969 --> 00:27:20,849 Büyükbaban alzaymır mı oldu? 362 00:27:21,097 --> 00:27:25,887 Evet. Bizi, torunlarını hatta kendi çocuklarını bile 363 00:27:26,061 --> 00:27:29,731 artık hatırlamıyor. 364 00:27:29,981 --> 00:27:34,531 Unutuyor ve bu çok üzücü bir şey. 365 00:27:35,612 --> 00:27:40,832 Sen de bir gün onun gibi olmaktan korkuyor musun? 366 00:27:42,452 --> 00:27:45,912 Böyle korkunç şeyler insanın ya umudunu köreltir 367 00:27:45,997 --> 00:27:49,827 ya da o korkuyu aşmak, o zorluğun üstesinden gelmek için 368 00:27:50,293 --> 00:27:54,883 elinden geleni yapmaya teşvik eder. Önemli olan da zaten bu, değil mi? 369 00:27:55,048 --> 00:27:58,428 Beyin sağlığını korumak için 370 00:27:58,885 --> 00:28:00,135 mümkün mertebe önlem almak. 371 00:28:00,345 --> 00:28:03,675 İnsana pozitif bir enerji veriyor, "Kaç e-postaya cevap verecektim?" 372 00:28:03,807 --> 00:28:06,557 diye düşünmekten, "Filmime nasıl yorum yapacaklar?" 373 00:28:06,643 --> 00:28:08,353 ya da "Bana bir daha iş verecekler mi?" 374 00:28:08,436 --> 00:28:10,016 diye düşünmekten daha iyidir. 375 00:28:20,073 --> 00:28:23,623 Bugünkü yürüyüş bizi epey yordu, o yüzden bu gecelik bizden bu kadar. 376 00:28:24,744 --> 00:28:28,874 Ama ne kadar yorgun olursam olayım kafamı boşaltmakta zorluk çekerim. 377 00:28:29,916 --> 00:28:32,166 Dr. Peter Attia ile konuşmamızda 378 00:28:32,293 --> 00:28:35,213 uyku konusu onun en çok odaklandığı şeylerden biriydi. 379 00:28:40,385 --> 00:28:42,595 Chris, bana nasıl uyuduğunu anlat. 380 00:28:42,804 --> 00:28:44,894 Geceleri iyi uyuduğunu düşünüyor musun? 381 00:28:45,265 --> 00:28:48,265 Hayır, pek rahat uyuyamam. Gece çok sık uyanırım. 382 00:28:48,435 --> 00:28:51,515 Çocukluğumdan beri böyleydi. Annem hâlâ bundan bahseder. 383 00:28:51,688 --> 00:28:55,358 Geceleri bana bir şey oluyor, endişeliysem ya da suçlu hissediyorsam 384 00:28:55,608 --> 00:28:59,028 ya da yanlış bir şey yaptıysam, bir konuda endişeleniyorsam 385 00:28:59,154 --> 00:29:01,614 uyku bu hisleri kuvvetlendiriyor. 386 00:29:02,031 --> 00:29:05,121 Bu hâlâ böyle. 387 00:29:06,119 --> 00:29:09,249 Uykuyla ilgili yaşadığın sorunların çoğu 388 00:29:09,372 --> 00:29:12,632 "maymun beyin" dediğimiz hepimizde olan bir şeyden kaynaklanıyor. 389 00:29:12,792 --> 00:29:16,302 Nevrozlar, saplantılı düşünceler. 390 00:29:17,088 --> 00:29:22,338 Uyku, pasif bir eylem değildir. Bilincini kaybetmezsin. 391 00:29:22,844 --> 00:29:27,144 Beynimizin kendi kendini iyileştirdiği aktif bir eylemdir. 392 00:29:27,474 --> 00:29:30,394 Senin alzaymır riskin daha yüksek olduğundan 393 00:29:30,477 --> 00:29:32,477 uykuyu çok ciddiye almalıyız. 394 00:29:32,729 --> 00:29:35,939 Artık şundan eminiz, uykusuz geçirdiğin tek bir gece bile 395 00:29:36,274 --> 00:29:39,904 insanları alzaymır hastalığına karşı savunmasız hâle getiren 396 00:29:40,361 --> 00:29:42,531 beyindeki toksinlerin birikmesine sebep olur. 397 00:29:42,614 --> 00:29:45,914 Uyku, kısa vadede iyileştirici bir etkiye sahiptir 398 00:29:45,992 --> 00:29:49,622 ama bir yandan da bizi kronik hastalıklara karşı korur. 399 00:29:53,458 --> 00:29:57,918 Bu sistem şöyle işliyor. Biz uyurken gün içinde biriken çöpler 400 00:29:58,004 --> 00:30:01,384 glimfatik sistem adı verilen beynin çöp toplama merkezi tarafından 401 00:30:01,674 --> 00:30:03,184 iyice temizlenir. 402 00:30:05,053 --> 00:30:08,683 Ama biz yaşlandıkça, özellikle de düzgün uyuyamıyorsak 403 00:30:08,890 --> 00:30:11,020 bu temizlik hizmeti bozulmaya başlar. 404 00:30:12,393 --> 00:30:16,523 Yetersiz temizlik yüzünden zararlı madde daha hızlı birikmeye başlar. 405 00:30:16,940 --> 00:30:18,270 Sistem tıkanır… 406 00:30:21,027 --> 00:30:24,987 …iltihap oluşur ve bu da sonunda alzaymıra sebep olabilir. 407 00:30:25,198 --> 00:30:29,328 ALZAYMIR HASTALIĞI 408 00:30:31,329 --> 00:30:34,079 Daha uzun ve kaliteli uyumak için 409 00:30:34,207 --> 00:30:36,457 Chris'in hemen yapabileceği bir sürü şey var. 410 00:30:36,543 --> 00:30:37,673 DR. PETER ATTIA UZUN ÖMÜR DOKTORU 411 00:30:37,752 --> 00:30:39,002 Hep aynı saatte uyuyup 412 00:30:39,087 --> 00:30:42,217 aynı saatte uyanmak gibi, uyumadan önce stresten uzak durmak 413 00:30:42,423 --> 00:30:44,473 ve e-posta ile sosyal medyadan uzak durmak gibi 414 00:30:44,717 --> 00:30:46,847 basit alışkanlıklar edinebilir. 415 00:30:47,971 --> 00:30:50,011 Ormanda kamp yaparken bunu başarmak çok kolaydır. 416 00:30:50,348 --> 00:30:53,348 Eve döndüğünde bu değişiklikleri uygulayabilirse 417 00:30:53,560 --> 00:30:57,610 gelecekteki beyin sağlığı için çok büyük faydasını görecektir. 418 00:30:59,440 --> 00:31:02,030 Sağlıklı bir uyku düzeni dışında Chris'in yapması gereken 419 00:31:02,151 --> 00:31:03,611 başka şeyler de var. 420 00:31:07,490 --> 00:31:08,580 Güzel. 421 00:31:08,741 --> 00:31:12,121 Aslında zaten yaptığı bir sürü şey 422 00:31:12,579 --> 00:31:15,579 ileride beyin hastalıklarını önleyici etkiye sahip. 423 00:31:15,999 --> 00:31:17,209 Aferin! 424 00:31:17,625 --> 00:31:22,045 Periyodik olarak oruç tutarak, sebze ve balık ağırlıklı beslenerek 425 00:31:22,422 --> 00:31:26,182 Alzaymır hastalığına yol açan hücre yaşlanmasına karşı iyi gelir. 426 00:31:27,051 --> 00:31:28,391 Gülsem mi ağlasam mı bilemedim. 427 00:31:30,847 --> 00:31:35,767 Stres seviyesini düşürecek adımlar atması hafızasını korumasına yardım edecek. 428 00:31:36,519 --> 00:31:39,519 Ayrıca vücudunu aşırı sıcaklıklara maruz bırakmanın da 429 00:31:39,731 --> 00:31:43,031 alzaymır riskini büyük oranda düşürdüğü kanıtlanmıştır. 430 00:31:49,824 --> 00:31:51,874 Dün gece uyuyabildin mi? Her yer çok ıslaktı. 431 00:31:52,243 --> 00:31:54,583 Arka planda şelale sesiyle çok iyi uyudum. 432 00:31:56,039 --> 00:31:58,459 -Şelale sesi ninni gibi geldi. -Evet. 433 00:32:00,585 --> 00:32:03,705 İkinci gündeyiz ve güzel bir uykudan sonra 434 00:32:03,796 --> 00:32:04,876 kendimi zinde hissediyorum. 435 00:32:11,179 --> 00:32:14,639 Telefondan ve e-postalardan yalnızca bir gün uzak kaldığımın farkındayım 436 00:32:14,807 --> 00:32:18,727 ama daha şimdiden zihnim çok daha açık ve sakin. 437 00:32:19,687 --> 00:32:21,307 Ayrıca bugün için de çok heyecanlıyım. 438 00:32:22,065 --> 00:32:24,605 Bugün hangi yönde gideceğimizi biliyor musun? 439 00:32:25,902 --> 00:32:27,572 Kuzeybatıya devam mı edeceğiz? 440 00:32:29,197 --> 00:32:30,277 Güneş çıkmadı mı hâlâ? 441 00:32:30,573 --> 00:32:32,703 Sanırım güneş az sonra görünür. 442 00:32:33,326 --> 00:32:38,366 Wrights Gözetleme Tepesi'ne gideceğiz, umarım korobora'ya yetişiriz. 443 00:32:41,834 --> 00:32:43,884 Gideceğimiz yer yani Wrights Gözetleme Tepesi, 444 00:32:44,003 --> 00:32:48,133 eskiden ülkelerin toplandığı, bölgedeki yerli halk için 445 00:32:48,675 --> 00:32:51,585 çok önemli bir toplanma alanı. 446 00:32:53,805 --> 00:32:56,845 Korobora tam olarak nedir? Ne olacak? 447 00:32:57,100 --> 00:32:59,600 Üç ülke toplanacak 448 00:32:59,686 --> 00:33:03,016 ve dans edilecek. Önemli olan bilgi paylaşımı yapmak 449 00:33:03,106 --> 00:33:06,226 -ve bu ülkenin keyfini birlikte sürmek. -Evet. 450 00:33:07,443 --> 00:33:10,573 Önemli olan şey, kendinden başka bir şeyle aranda bir bağ hissetmek. 451 00:33:11,114 --> 00:33:13,624 Evet, aynen öyle. 100 yıldan uzun bir süredir 452 00:33:13,741 --> 00:33:15,661 burada korobora düzenlenmiyor, o yüzden çok özel 453 00:33:15,743 --> 00:33:21,293 ve çok güçlü bir deneyim olacak, manevi olarak bize çok iyi gelecek. 454 00:33:25,211 --> 00:33:26,671 Dikleşmeye başladı. 455 00:33:30,091 --> 00:33:31,381 Tırmanma ekipmanın hazır mı? 456 00:33:33,469 --> 00:33:34,599 Bir deneyeyim. 457 00:33:39,392 --> 00:33:42,982 Yürüyüşün ikinci gününde Chris'i farklı bir zorluk bekliyor. 458 00:33:45,023 --> 00:33:46,403 Wrights Gözetleme Tepesi'ne çıkmak için 459 00:33:46,607 --> 00:33:49,567 Otis ile birlikte bir dağ yamacından yukarı tırmanmaları gerekecek. 460 00:34:01,497 --> 00:34:03,827 Tırmanma, vücudumuz için egzersiz olduğu kadar 461 00:34:04,292 --> 00:34:06,422 beynimiz için de egzersizdir. 462 00:34:11,966 --> 00:34:13,626 Dağ keçisi gibisin. 463 00:34:13,760 --> 00:34:14,890 Evet. 464 00:34:15,261 --> 00:34:17,141 O kadar spor yaptın ki beni bile taşırsın beni. 465 00:34:21,726 --> 00:34:22,936 Egzersiz yaptığımızda 466 00:34:23,019 --> 00:34:26,519 vücudumuz, beynimiz için gübre görevi gören bir kimyasal salgılar. 467 00:34:28,024 --> 00:34:30,944 Bu da nöronlarımızın büyüyüp sağlıklı kalmasını sağlar. 468 00:34:33,613 --> 00:34:35,323 -Yaklaşıyoruz. -Az kaldı. 469 00:34:36,115 --> 00:34:40,075 Orta yaşlarda düzenli egzersizin alzaymır riskini 470 00:34:40,286 --> 00:34:42,786 neredeyse yüzde 50 düşürdüğünü birkaç araştırma 471 00:34:43,081 --> 00:34:45,331 ortaya koymuştur. 472 00:34:48,419 --> 00:34:51,419 Bilişsel bir zorlukla egzersiz birleşince 473 00:34:51,756 --> 00:34:54,876 demans ile mücadelede 474 00:34:55,259 --> 00:34:56,639 çok güçlü bir silah hâlinde gelir. 475 00:34:58,596 --> 00:35:00,056 Yaşlansak bile. 476 00:35:03,309 --> 00:35:08,899 MAGDEBURG ALMANYA 477 00:35:13,778 --> 00:35:17,488 Annem beş yıl önce vefat etti 478 00:35:19,200 --> 00:35:25,080 ve ne yazık ki demansa yakalanmıştı. 479 00:35:26,499 --> 00:35:29,089 Evet, beynimin içinde şöyle düşünüyorum. 480 00:35:29,168 --> 00:35:30,918 "Aman tanrım, 481 00:35:31,003 --> 00:35:32,053 "bu benim de başıma gelebilir." 482 00:35:34,507 --> 00:35:36,547 Bir, iki, üç, dört. 483 00:35:38,386 --> 00:35:42,306 Her hafta 70 yaşındaki Gudrun yerel bir dans dersine gidiyor. 484 00:35:47,270 --> 00:35:52,320 Bazen kendimi 30 yıl önce hissettiğim gibi iyi hissetmiyorum. 485 00:35:54,652 --> 00:35:55,952 Ama çoğu zaman 486 00:35:56,070 --> 00:35:57,490 çok iyi hissediyorum. 487 00:36:05,872 --> 00:36:10,462 Ama bu sıradan bir dans dersi değil. Aynı zamanda bilimsel bir deney. 488 00:36:11,794 --> 00:36:15,014 Deneyin amacı da dans etme gibi bir egzersizin beyin yaşlanması için 489 00:36:15,089 --> 00:36:18,549 sıradan egzersizden daha faydalı olup olmadığını anlamak. 490 00:36:20,178 --> 00:36:22,638 Dans etme, kompleks hareketleri öğrenmektir. 491 00:36:22,722 --> 00:36:24,812 PROF. NOTGER MÜLLER - ALMAN NÖRODEJENERATİF HASTALIKLAR MERKEZİ 492 00:36:24,891 --> 00:36:26,981 Bisiklete binip aynı hareketleri yapmaktan farklıdır. 493 00:36:28,227 --> 00:36:33,687 O yüzden dans etmenin beyin fonksiyonunu, geliştirmek için daha iyi bir yöntem 494 00:36:33,774 --> 00:36:38,704 olduğunu düşünüyoruz çünkü bilişsel ve fiziksel zorluk aynı anda vardır. 495 00:36:44,493 --> 00:36:48,583 Bilim insanları, geç yetişkinlik döneminde bile beynimizin yeni bağlantılar 496 00:36:48,706 --> 00:36:51,956 oluşturabileceğini keşfetmiştir. 497 00:36:55,421 --> 00:36:57,471 Kobay oldum! 498 00:36:58,174 --> 00:37:02,684 Yani Notgerr ve ekibi beyin gelişimi için bu dans programının 499 00:37:02,845 --> 00:37:04,555 ne kadar etkili olduğunu araştırıyor. 500 00:37:06,390 --> 00:37:08,560 Beynin hafızayla ilgili bölgesinde 501 00:37:08,809 --> 00:37:11,099 olumlu bir değişikliğe dair izleri inceliyorlar. 502 00:37:13,189 --> 00:37:18,069 Hipokampüsün ön tarafını gösterebilir misin? 503 00:37:24,533 --> 00:37:27,163 Burada bir büyüme görülüyor. 504 00:37:28,454 --> 00:37:29,874 Çok iyi durumda. 505 00:37:35,044 --> 00:37:38,014 Çok rahatladık, sonuçlarımıza göre 506 00:37:38,089 --> 00:37:40,719 dans etmek, beyin fonksiyonunu ve yapısını 507 00:37:40,800 --> 00:37:43,470 değiştirmek için çok büyük potansiyele sahip. 508 00:37:44,345 --> 00:37:49,345 Umuyoruz ki gelecekte de dans etmek 509 00:37:49,433 --> 00:37:51,273 demansı engelleyebilir. 510 00:37:54,522 --> 00:37:57,022 Sonuçlarda değerleri iyi olan yalnızca Gudrun değil. 511 00:37:58,150 --> 00:38:01,240 Dans grubunun hipokampüsü, sıradan egzersiz yapanlara göre 512 00:38:01,570 --> 00:38:04,320 daha fazla büyüme gösterdi. 513 00:38:06,158 --> 00:38:09,748 Sonuçlara çok şaşırdım. 514 00:38:11,205 --> 00:38:13,825 O yüzden kendimle gurur duydum 515 00:38:13,958 --> 00:38:15,578 ve kendi kendime "Aferin sana" dedim. 516 00:38:24,093 --> 00:38:27,183 Birkaç saattir tırmanıyoruz ve sonunda 517 00:38:27,388 --> 00:38:30,268 Wrights Gözetleme Tepesi'ne neredeyse vardığımızı hissediyorum. 518 00:38:32,226 --> 00:38:34,096 -Buradan yukarıda mı? -Evet. 519 00:38:48,034 --> 00:38:49,334 Doğru yerde miyiz? 520 00:38:57,752 --> 00:38:58,882 -Geçmiş olsun. -Sana da. 521 00:38:59,045 --> 00:39:00,085 Harikaydın. 522 00:39:02,923 --> 00:39:07,893 Başardık. Hem de telefon, GPS ya da harita bile kullanmadan. 523 00:39:09,347 --> 00:39:13,307 İnsanların dünyada yön bulmak için binlerce yıldır kullandığı şey dışında. 524 00:39:13,934 --> 00:39:15,104 Beynimiz. 525 00:39:15,603 --> 00:39:16,853 Yürümeye oradan başlamıştık. 526 00:39:17,646 --> 00:39:20,186 -Uzak. -Bayağı uzak. 527 00:39:20,316 --> 00:39:22,226 Bakış açın değişiyor, değil mi? 528 00:39:28,783 --> 00:39:31,493 Otis ile ne kadar uzaktan geldiğimize, 529 00:39:32,203 --> 00:39:33,953 manzaranın güzelliğine bakarken 530 00:39:34,580 --> 00:39:37,580 yola çıkmadan önce ihtiyarların söylediği şeyi hatırladım. 531 00:39:38,501 --> 00:39:42,421 "Kendi kulaklarınla dinle, kendi gözlerinle bak." 532 00:39:44,173 --> 00:39:45,933 İşte şimdi ne demek istediğini anladım. 533 00:39:46,425 --> 00:39:50,295 Gürültüden uzaklaşıp doğayı gerçekten anlamaya çalışırsak 534 00:39:50,763 --> 00:39:51,853 hayatımız güzelleşir. 535 00:39:55,393 --> 00:39:56,893 Bu iki gün bitmek bilmedi… 536 00:39:58,646 --> 00:40:03,276 …ama sonunda korobora'ya yani toplantıya yetiştik. 537 00:40:16,330 --> 00:40:21,130 Üç ülkenin adına sizi bizimle birlikte dans etmeye davet ediyorum. 538 00:40:22,378 --> 00:40:23,378 -Olur, teşekkürler. -Evet. 539 00:40:24,839 --> 00:40:26,839 -Ben pek dans edemem. -Sorun değil. 540 00:40:27,550 --> 00:40:30,090 Ben sadece izleyeceğimi düşünmüştüm. 541 00:40:31,595 --> 00:40:33,715 Bir anda çok gerildim. 542 00:40:51,449 --> 00:40:53,949 -Sola dön, sağa dön. -Sola dön, sağa dön. 543 00:40:54,034 --> 00:40:57,624 Omuzlarını eğ. 544 00:40:57,997 --> 00:40:59,037 Tamam. 545 00:40:59,415 --> 00:41:01,875 Herkes çok sıcakkanlı karşıladı, beni cesaretlendirdiler 546 00:41:01,959 --> 00:41:04,709 ve çok hızlı bir şekilde adapte oldum. 547 00:41:19,351 --> 00:41:21,311 Otis'e baktım… 548 00:41:23,856 --> 00:41:27,106 …ve onun için ne kadar önemli olduğunu anladım. 549 00:41:31,655 --> 00:41:33,365 Bu üç ülkenin toplanmasının. 550 00:41:35,576 --> 00:41:41,496 Kendimi daha güçlü hissediyorum, aidiyet duygusunu hissediyorum. 551 00:41:42,791 --> 00:41:46,671 Bu toplanmanın amacı atalarımızı hafızalarımızdan 552 00:41:46,795 --> 00:41:49,505 ve topraktaki hikâyelerimizden uyandırmaktır. 553 00:41:52,218 --> 00:41:57,598 Yalnızca yeni ve çok güzel anılar oluşturmakla kalmıyorum. 554 00:42:00,976 --> 00:42:04,976 Aynı zamanda bunu Chris ile paylaşıyorum ve önümüzdeki uzun yıllar boyunca 555 00:42:05,064 --> 00:42:06,274 konuşacak bir şeyimiz de oluyor. 556 00:42:11,737 --> 00:42:13,407 Bu yolculuğa çıkarken 557 00:42:13,531 --> 00:42:15,571 yaşlandığımda anılarımı unutmaktan korkuyordum. 558 00:42:19,453 --> 00:42:23,213 Ama bunun büyük bir kısmının benim elimde olduğunu fark ettim. 559 00:42:26,877 --> 00:42:30,417 Talimatlar çok basit. Sağlıklı beslen, iyi uyu. 560 00:42:31,674 --> 00:42:34,764 Zihnini ve bedenini yeni zorluklarla stimüle et 561 00:42:35,094 --> 00:42:37,054 ve kendini doğaya bırak, 562 00:42:37,680 --> 00:42:40,640 modern hayatta dikkat dağıtan şeylerden ve stresten uzak bir yerde. 563 00:42:42,851 --> 00:42:45,771 En önemlisi de tüm bunları sevdiğiniz insanlarla paylaşın. 564 00:42:49,942 --> 00:42:52,612 Bu basit eylemlerin hiçbiri acı reçete sayılmaz. 565 00:42:54,989 --> 00:42:56,989 Bunlar zaten benim sevdiğim şeyler. 566 00:42:58,909 --> 00:43:00,539 Daha sık yapmak istediğim şeyler. 567 00:43:02,037 --> 00:43:05,417 Umarım yalnızca daha mutlu ve tatmin edici bir hayat yaşamakla, 568 00:43:06,250 --> 00:43:10,880 tıpkı büyükbabam gibi ailemi ve arkadaşlarımı mutlu etmekle kalmam 569 00:43:12,715 --> 00:43:15,925 hep birlikte hayatım boyunca benimle kalacak 570 00:43:16,260 --> 00:43:18,430 hatıralar da oluşturabiliriz. 571 00:44:21,659 --> 00:44:23,659 Alt yazı çevirmeni: Tuğçe Erteki