1
00:00:06,881 --> 00:00:08,842
Bu bir germe testi.
2
00:00:09,259 --> 00:00:14,389
Mühendisler, lastik gibi materyallerin
sağlamlığını ve esnekliğini ölçüyor.
3
00:00:15,432 --> 00:00:17,976
Ama burada başka bir şeyi test ediyor.
4
00:00:18,309 --> 00:00:20,770
İnsan serviksinden alınmış bir dokuyu.
5
00:00:21,980 --> 00:00:25,400
Serviks, bir kadının rahmi
ve vajinası arasındaki kapıdır.
6
00:00:26,151 --> 00:00:27,235
Her şeyi engeller.
7
00:00:27,318 --> 00:00:29,696
Mesela bir penisin daha ileri gitmesini.
8
00:00:30,155 --> 00:00:35,368
Fetüsün vaktinden önce çıkması gibi
başka önemli şeylere de engel olur.
9
00:00:35,702 --> 00:00:38,913
Rahmi balon gibi düşünün.
Balonu havayla doldururuz.
10
00:00:38,997 --> 00:00:42,584
Havanın veya bebeğin
rahmin içinde tutulması gerekir
11
00:00:42,709 --> 00:00:45,378
ve serviks de rahmi kapalı tutan düğümdür.
12
00:00:45,670 --> 00:00:49,841
Bir mühendis olarak
serviks konusunda beni çok şaşırtan şey
13
00:00:49,924 --> 00:00:52,177
hamile birinden alınmış bir örnekti.
14
00:00:52,260 --> 00:00:54,679
Gerinip duruyordu ama hiç kopmuyordu.
15
00:00:55,305 --> 00:00:59,434
Dokuz aylık hamilelik döneminden sonra
serviks beş kat daha esnek olur.
16
00:00:59,726 --> 00:01:02,771
Dudaklarınızdaki deri gibi
yumuşak olunca açılır.
17
00:01:03,229 --> 00:01:08,109
Tecrübelerinizden veya dizilerden
bildiğiniz üzere bu olduğunda...
18
00:01:08,610 --> 00:01:10,528
Mindy, suyun geldi.
19
00:01:11,071 --> 00:01:11,988
Suyum geldi.
20
00:01:12,655 --> 00:01:14,491
Su birikintisinde oturuyorum.
21
00:01:15,033 --> 00:01:16,201
Suyum geldi.
22
00:01:17,118 --> 00:01:19,245
Sorun değil, buzdolabında daha var.
23
00:01:19,329 --> 00:01:22,540
Bebek doğduktan sonra
bu çok uyumlu materyalin
24
00:01:22,957 --> 00:01:25,043
değişip kendini onarması gerekir.
25
00:01:25,418 --> 00:01:28,338
Bu kadar çabuk yumuşayabilen
veya değişebilen
26
00:01:28,421 --> 00:01:31,883
başka bir mühendislik materyali
bilmiyorum.
27
00:01:32,550 --> 00:01:36,805
Kısacası serviks, bir anatomik
ve mühendislik mucizesidir.
28
00:01:37,889 --> 00:01:41,142
Ama bu, doğumu daha az ürkütücü kılmıyor.
29
00:01:41,643 --> 00:01:43,436
Pek korkmuyorum. Ben...
30
00:01:43,520 --> 00:01:44,729
Evet, gerginim.
31
00:01:45,355 --> 00:01:46,856
Çok gerginim
32
00:01:47,023 --> 00:01:51,402
çünkü bu benim ilk çocuğum
ve ne ile karşılaşacağımı bilmiyorum.
33
00:01:51,694 --> 00:01:55,698
Dünya genelinde,
dakikada 250 bebek doğuyor.
34
00:01:55,907 --> 00:01:57,700
Hastanelerde veya evlerde.
35
00:01:58,034 --> 00:02:00,662
Ebeler, doula'lar ve doktorlar eşliğinde.
36
00:02:01,204 --> 00:02:04,749
Bazıları ağrı için ilaç alıyor,
bazıları sezaryen yaptırıyor,
37
00:02:04,833 --> 00:02:08,419
başka tıbbi teknolojiler kullanıyor
ya da hiç kullanmıyor.
38
00:02:09,045 --> 00:02:11,339
Göster kendini. Hazır mısın? Nefes al.
39
00:02:11,714 --> 00:02:14,092
Alttan it, halledeceksin.
40
00:02:14,175 --> 00:02:15,802
İki, üç, dört...
41
00:02:16,344 --> 00:02:20,765
Ama dünya genelinde, doğum sebebiyle
her gün 800'den fazla kadın ölüyor.
42
00:02:21,599 --> 00:02:23,643
Dünya çapında yapılan bir ankette
43
00:02:23,726 --> 00:02:27,021
kadınların %30'u doğumu travmatik buluyor.
44
00:02:27,355 --> 00:02:32,902
Gözlerimi kapatıp
en derinime indiğimi hatırlıyorum.
45
00:02:32,986 --> 00:02:35,238
"Bunu atlatmalıyım." diyordum.
46
00:02:35,321 --> 00:02:39,159
Çok uzun süre travmayı atlatamadım.
47
00:02:39,492 --> 00:02:42,328
Peki, doğumu bu kadar zor yapan şey nedir?
48
00:02:42,912 --> 00:02:46,583
Kadınlar en kolay ve en güvenli deneyimi
nasıl yaşayabilir?
49
00:02:51,754 --> 00:02:53,339
NETFLIX ORİJİNAL BELGESEL DİZİSİ
50
00:02:53,423 --> 00:02:56,759
Gerçek doğum sancısının
her zaman kesin bir ritmi vardır.
51
00:02:56,843 --> 00:03:01,055
Bebeğin o küçük açıklıktan
nasıl geçebileceğini merak edebilirsiniz.
52
00:03:01,598 --> 00:03:03,975
Merak etmeyin, yeterince esneyeceksiniz.
53
00:03:04,058 --> 00:03:08,605
İyi bir doğum uzmanı olmak için
patolojik bilgi yetmez, ihtiyat gerekir.
54
00:03:08,688 --> 00:03:12,108
Unutmayın ki iki kişinin hayatı
sizin ellerinizde.
55
00:03:16,070 --> 00:03:19,949
DOĞUM
56
00:03:22,202 --> 00:03:25,538
Çoğu büyük primat,
nispeten benzer şekilde doğurur.
57
00:03:26,289 --> 00:03:29,417
Dişi, 30 ila 40 hafta boyunca
fetüsü karnında taşır
58
00:03:29,500 --> 00:03:31,711
sonra bebek doğum kanalından çıkar.
59
00:03:32,003 --> 00:03:34,214
Önce kafası çıkar, birkaç saat sürer.
60
00:03:35,423 --> 00:03:37,258
Ama temel bir farklılık vardır.
61
00:03:37,383 --> 00:03:39,469
İnsanlar daha çok acı çeker.
62
00:03:39,552 --> 00:03:41,679
Primatların bebekleri de
63
00:03:41,763 --> 00:03:45,058
Monty Python skeçlerindeki gibi
pat diye çıkmaz.
64
00:03:45,141 --> 00:03:51,397
Zorlanırlar ama yine de görünürde
bizden çok daha kolay doğum yaparlar.
65
00:03:52,315 --> 00:03:55,276
İnsanlarda ilk doğum
dokuz saat kadar sürer
66
00:03:55,360 --> 00:03:56,778
ve genelde daha da uzar.
67
00:03:57,153 --> 00:03:59,948
Ama şempanzelerde yalnızca iki saat sürer.
68
00:04:00,198 --> 00:04:03,701
Doğum mücadelesinin bir parçası da
ölçmesi daha zor olan...
69
00:04:04,577 --> 00:04:05,578
...acıdır.
70
00:04:06,371 --> 00:04:09,123
Sanki bedenimin alt kısmı patlayacak
71
00:04:09,207 --> 00:04:15,046
ve odanın dört bir duvarına
saçılacakmış gibi gelmişti.
72
00:04:16,089 --> 00:04:20,051
Sanki bir acı mikserine atılmışsınız da
dönüp duruyorsunuz
73
00:04:20,134 --> 00:04:23,429
ve ne oluyor, anlamıyorsunuz,
sanki ikiye bölünüyorsunuz.
74
00:04:23,638 --> 00:04:25,306
Her şey kırmızıya boyandı
75
00:04:25,390 --> 00:04:27,558
ve bir alarm sesi başladı.
76
00:04:29,143 --> 00:04:31,604
Şeytan çıkarma ayinindeymişim gibiydi.
77
00:04:33,106 --> 00:04:38,152
İnsanların doğumda acı çekmesinin nedeni
anatomi ve evrimle ilişkilidir.
78
00:04:38,987 --> 00:04:40,238
Teori şu şekildedir.
79
00:04:41,030 --> 00:04:44,659
İnsan, diğer primatların aksine
iki ayak üzerine kalkmıştır.
80
00:04:44,742 --> 00:04:47,745
Yani pelvisler daha karmaşık
ve dar hâle gelmiştir.
81
00:04:47,912 --> 00:04:51,457
Beyinlerimiz de diğer primatlardan
daha büyük hâle gelmiştir.
82
00:04:51,541 --> 00:04:53,209
Bebek kafaları da öyle.
83
00:04:53,710 --> 00:04:56,587
Şempanzeler geniş kalçadan
küçük kafa çıkarır,
84
00:04:56,671 --> 00:05:00,008
bizse dar bir alandan
koca bir bebek çıkarırız.
85
00:05:00,591 --> 00:05:01,968
Peki evrim neden durdu?
86
00:05:02,051 --> 00:05:05,847
Niye doğum acısını azaltmak için
anatomimiz evrimleşmedi?
87
00:05:06,180 --> 00:05:10,101
Neden acı verici bağırsak hareketlerinden
88
00:05:10,184 --> 00:05:12,729
evrilerek kurtulmadık?
89
00:05:12,812 --> 00:05:16,232
Neden acı verici ayrılıklardan
evrilerek kurtulmadık?
90
00:05:17,108 --> 00:05:20,862
Doğal seçilim acıyla değil,
hayatta kalmayla ilgilenir.
91
00:05:21,237 --> 00:05:24,782
Ve acı verse de
bebek yapmaya devam ediyoruz.
92
00:05:24,866 --> 00:05:27,535
İşe yarıyorsa, yeterince iyiyse tamamdır.
93
00:05:27,618 --> 00:05:32,999
Alan aşırı dar, doğum çok sancılı
ve çok uzun sürüyor ama işe yarıyor.
94
00:05:33,082 --> 00:05:34,083
Yeterince iyi.
95
00:05:34,208 --> 00:05:36,502
Yani türümüzün hayatta kalması için
96
00:05:37,086 --> 00:05:40,131
kadınlar her daim
zorlu doğumları yaşamak zorunda.
97
00:05:40,256 --> 00:05:42,342
-Az kaldı.
-Ne kadar kaldı?
98
00:05:42,759 --> 00:05:44,093
Yavaş yavaş.
99
00:05:44,177 --> 00:05:45,803
Eski Ahit'te şöyle yazar:
100
00:05:45,887 --> 00:05:48,639
"Çocuklarınızı acı içinde doğuracaksınız."
101
00:05:49,307 --> 00:05:51,726
Havva, Bilgi Ağacı'ndan
elmayı yedikten sonra.
102
00:05:52,101 --> 00:05:54,312
Bu 12. yüzyıl Japon parşömeninde
103
00:05:54,395 --> 00:05:56,272
doğum o kadar ölümcüldür ki
104
00:05:56,356 --> 00:06:00,026
ölüme yakın durumlarda çıkan
kötü ruhları çağırır.
105
00:06:01,402 --> 00:06:03,738
Bu yüzden tarih boyunca birçok kültür
106
00:06:03,821 --> 00:06:07,325
doğumda kadınları koruyup
rahatlatmanın yollarını bulmuştur.
107
00:06:07,408 --> 00:06:10,411
Ritüeller ve arkadaşların
ve ailelerinin desteğiyle.
108
00:06:11,829 --> 00:06:16,584
Ayrıca Akdeniz'deki kadınlar acılarını
afyon ve haşhaşla dindirmeye çalışmıştır.
109
00:06:17,085 --> 00:06:21,547
Antik Yunan'da yapısı aspirine benzeyen
söğüt kabuğu kullanılmıştır.
110
00:06:22,090 --> 00:06:27,011
Bebeğin sıkışma ihtimaline karşın
yeni aletler ve teknolojiler bulunmuştur.
111
00:06:27,762 --> 00:06:31,808
Tıbbi gelişmeler sayesinde
doğum, zaman içinde daha az ölümcül oldu.
112
00:06:33,101 --> 00:06:36,687
En büyük gelişme alanlarından biri de
sezaryende oldu.
113
00:06:37,480 --> 00:06:40,608
Sezaryen aslında
binlerce yıl önce ortaya çıktı.
114
00:06:40,691 --> 00:06:43,277
Neredeyse her eski kültürde bahsedilmiştir
115
00:06:43,820 --> 00:06:48,574
ve anne doğumdan sağ çıkamayacak gibiyse
bebeği kurtarmak için yapılmıştır.
116
00:06:48,658 --> 00:06:52,286
Kadının kurtulduğu
bilinen ilk sezaryenlerden biri
117
00:06:52,620 --> 00:06:58,000
1826'da Güney Afrika'da İngiliz cerrah
James Barry tarafından yapılmıştır.
118
00:06:58,292 --> 00:07:01,170
Asıl adı Margaret Bulkley'dir
ve kadın olarak doğmuştur.
119
00:07:01,254 --> 00:07:03,423
Ama ölümüne dek ortaya çıkmamıştır.
120
00:07:04,382 --> 00:07:05,675
Aynı sıralarda
121
00:07:05,758 --> 00:07:09,762
bir tıbbi misyoner Ugandalı doktorların
sezaryen yaptığını gözlemler.
122
00:07:09,971 --> 00:07:13,558
Annenin ve bebeğin kurtulduğu
bir operasyon için yazı yazar.
123
00:07:13,933 --> 00:07:18,563
Anestezi yoktur ama kadına
bol miktarda muz şarabı verilmiştir.
124
00:07:19,814 --> 00:07:21,315
20. yüzyılda
125
00:07:21,649 --> 00:07:25,319
sezaryen kadınların hayatlarını
sık sık kurtarmaya başlamıştır.
126
00:07:26,696 --> 00:07:30,241
Sonrasında doğum teknolojisi
iyice gelişmeye başlamıştır.
127
00:07:31,451 --> 00:07:36,289
Doğumun süresini ve oranını ölçmek için
pelvik röntgenler kullanılmaya başlandı.
128
00:07:36,789 --> 00:07:39,417
Sürecin yavaş ilerlediği kadınlar için
129
00:07:39,500 --> 00:07:43,629
süreci yapay olarak hızlandıracak
pitocin adlı bir ilaç geliştirildi.
130
00:07:43,713 --> 00:07:45,590
Oksitosinin sentetik formu.
131
00:07:46,090 --> 00:07:47,675
Bu hormon doğal salgılanır
132
00:07:48,301 --> 00:07:51,179
ama kadın bedenini üç durumda istila eder.
133
00:07:51,554 --> 00:07:54,223
Orgazm, emzirme ve doğum.
134
00:07:54,807 --> 00:07:56,142
Pitocin işe yarıyordu,
135
00:07:56,225 --> 00:08:00,855
doktorlar ve kadınlar
bir haftalık gecikmede buna başvuruyordu.
136
00:08:01,689 --> 00:08:04,942
Böylece kestirilemeyen bir olaya
kesinlik geliyordu.
137
00:08:05,067 --> 00:08:07,778
Doğum konusundaki tıbbi müdahale tarihinde
138
00:08:07,862 --> 00:08:11,991
kadın doğumun tıp dalı olarak kabulünün
çok büyük bir rolü vardır.
139
00:08:12,325 --> 00:08:16,245
Çoğu zaman bebekleri doktorlar değil,
ebeler doğurtmuştur.
140
00:08:16,621 --> 00:08:20,124
Tecrübe ve gözlemle
gerçek dünyada eğitilen kadınlar.
141
00:08:20,583 --> 00:08:22,835
Sonrasında 1700'lerin Avrupa'sında
142
00:08:22,919 --> 00:08:26,297
ebeler daha resmî eğitim programları
içeren okullar açtı.
143
00:08:27,381 --> 00:08:31,719
Sonraki yüzyılda Amerika'daki
Avrupalı göçmen dalgasıyla birlikte
144
00:08:32,136 --> 00:08:35,431
bu yetenekleriyle beraber
kuzey eyaletlerine yerleştiler.
145
00:08:35,515 --> 00:08:38,559
Güney Amerika'daysa
köleleştirilmiş siyahi kadınlar
146
00:08:38,643 --> 00:08:44,148
beyaz çocukların doğum ve bakımına atanmış
ve kendi ailelerinden koparılmıştı.
147
00:08:44,232 --> 00:08:48,069
Kölelik bittikten sonra da
maharetli ebeler olarak devam ettiler.
148
00:08:48,152 --> 00:08:50,655
Onlara genelde "nine ebeler" deniliyordu.
149
00:08:50,738 --> 00:08:56,244
Kendileri de daha önce doğum yapmış
toplumun kıdemli ve yaşlı bireyleriydi.
150
00:08:56,702 --> 00:08:59,830
Kendi cemiyetleri içinde
onlara saygıyla bakılırdı.
151
00:09:00,373 --> 00:09:04,627
Ancak 1900'lerde doktorlar,
ebeleri doğum odasından kovmaya başladı.
152
00:09:05,253 --> 00:09:06,921
Argümanları ikna ediciydi.
153
00:09:07,004 --> 00:09:10,591
Doğum basit görünebilir.
Asırlardır yaşanıyor da olabilir.
154
00:09:10,675 --> 00:09:16,347
Fakat aslında tıbbi müdahale gerektiren
patolojik bir olaydır.
155
00:09:16,764 --> 00:09:19,100
Epizyotomi denen prosedür gibi.
156
00:09:19,475 --> 00:09:23,312
Doğum sırasında bir kadının
vajinal açıklığının yırtılması sıktır.
157
00:09:23,396 --> 00:09:27,817
1920'lerde doktorlar
önceden önlem alarak kesmeye başladı.
158
00:09:27,942 --> 00:09:32,572
Bence dikmenin daha kolay olacağı
fikrinden yola çıktılar.
159
00:09:32,697 --> 00:09:34,448
Ama epizyotomi yapmanın
160
00:09:34,532 --> 00:09:37,743
yırtılmayı daha da kötüleştirdiği
ortaya çıktı.
161
00:09:38,327 --> 00:09:42,915
O sıralarda Batılı doktorlar
yeni ağrı kesiciler önermeye başladı.
162
00:09:43,207 --> 00:09:47,003
Almanya'dan çıkan
Alacakaranlık Uykusu trendi gibi.
163
00:09:47,128 --> 00:09:51,591
Ağır narkotiklerin karışımıydı.
Skopolamin ve morfin.
164
00:09:52,049 --> 00:09:54,844
Tehlikeli olduğu için
tartışmalı bir konuydu.
165
00:09:54,927 --> 00:09:59,765
Bu ilacı destekleyen kadınların çoğu
kadınların oy hakkı olduğunu savunanlardı.
166
00:09:59,849 --> 00:10:04,770
Argümanları kadınların
ağrısız doğum yapma hakları olduğuydu.
167
00:10:04,854 --> 00:10:09,942
Ama ilaçlar aslında ağrıdan kurtarmıyordu,
acı çektiğini unutturuyordu.
168
00:10:10,026 --> 00:10:13,988
Doğum odalarındaki kadınlar
acı içinde kıvranıp çığlık atıyordu.
169
00:10:14,405 --> 00:10:18,409
Kafalarına başlık geçiriliyor
veya kafes yataklara yatırılıyorlardı.
170
00:10:18,492 --> 00:10:24,707
Doğum, yaşadığınız yere, sınıfınıza,
ten renginize göre farklılık gösteriyordu.
171
00:10:24,790 --> 00:10:29,462
Bir ırk veya kültür ne kadar uygarsa
172
00:10:29,837 --> 00:10:33,924
kadınlar bir o kadar zor doğum yapar diye
bir teori vardır.
173
00:10:34,008 --> 00:10:39,055
Anestezi de üstesinden gelebilmelerini
sağlamak için gerekliydi.
174
00:10:39,138 --> 00:10:41,807
İşçi sınıfı kadınları,
beyaz olmayan kadınlar,
175
00:10:41,891 --> 00:10:43,684
göçmen kadınlarda sorun yoktu.
176
00:10:43,768 --> 00:10:45,311
Bebekler pat diye çıkardı.
177
00:10:45,394 --> 00:10:49,023
Asıl yardıma ihtiyaç duyan
aşırı medeni orta sınıf kadınlardı.
178
00:10:49,440 --> 00:10:51,525
O klişe bugün de kabul görüyor.
179
00:10:51,609 --> 00:10:53,903
Bu yüzden İngiltere'de siyahi kadınların
180
00:10:53,986 --> 00:10:57,239
doğum sırasında ölüm oranı
beyazların beş katı.
181
00:10:57,865 --> 00:11:03,162
Aynı gelir seviyesinde bile
eşitsizliklerin olduğu Amerika'da üç katı.
182
00:11:04,080 --> 00:11:06,415
En büyük sorun seslerini duyuramamaları.
183
00:11:06,499 --> 00:11:10,711
"Acı çekiyorum." dediklerinde
siyahi kadınlara olan klişe bakış açısıyla
184
00:11:10,795 --> 00:11:13,214
o kadar acı çekmediklerine inanılıyor.
185
00:11:13,756 --> 00:11:19,303
1950'lerde siyahi kadınlar,
ihtiyaç anında bile ağrı kesici almazken
186
00:11:20,388 --> 00:11:23,849
beyaz kadınlar
çok ilaç verildiğini söylemeye başlamıştı.
187
00:11:23,933 --> 00:11:28,062
1958'de The Ladies' Home Journal'da
bir araştırma yayınlandı.
188
00:11:28,312 --> 00:11:30,231
"Doğumevlerinde Acımasızlık."
189
00:11:30,314 --> 00:11:33,484
Kadınların hastanede yaşadıkları
istismarları yazıyordu.
190
00:11:33,567 --> 00:11:38,906
Bir kadın "İstemeseniz de ilaç veriyorlar,
sizi hayvan gibi bağlıyorlar." yazmıştı.
191
00:11:38,989 --> 00:11:43,077
Kadınlar, yaşadıkları
bu korkunç doğum tercübelerine
192
00:11:43,160 --> 00:11:46,914
tepki vermeye başladılar.
193
00:11:46,997 --> 00:11:51,168
Öfkelendiler ve hayatlarının
en muhteşem anı olması gereken anı
194
00:11:51,252 --> 00:11:53,546
kaçırdıklarını düşündüler.
195
00:11:53,629 --> 00:11:59,635
Ama bu, doğumun tıbbileşme sürecinde
bir şekilde tamamen unutulup gitti.
196
00:11:59,719 --> 00:12:02,847
Halk hareketinin
en etkileyici seslerinden biri de
197
00:12:02,930 --> 00:12:04,432
Ina May Gaskin'di.
198
00:12:04,515 --> 00:12:06,225
Aktiviste dönüşmüş bir ebe.
199
00:12:06,642 --> 00:12:09,812
1975'te yazdığı Ruhsal Ebelik kitabında
200
00:12:10,271 --> 00:12:14,567
kadınların, ilaç veya müdahaleler olmadan
doğum yapabileceğini söylemişti.
201
00:12:14,984 --> 00:12:18,362
"Doğum, her kadının güvenli
ve rahat bir ortamı hak ettiği
202
00:12:18,446 --> 00:12:20,239
ruhsal bir deneyimdir."
203
00:12:21,073 --> 00:12:25,619
Doğal doğum hareketine katılan
bir sürü hippi kadın vardı
204
00:12:25,703 --> 00:12:29,498
ama ayrıca orta sınıftan
banliyölü ev kadınları da vardı.
205
00:12:29,582 --> 00:12:33,127
Siyasi yelpazenin
her bölümünden insanlar vardı.
206
00:12:33,419 --> 00:12:39,133
"Doğum yapmak için bayıltılmam gerekmiyor.
Bunu başarabilirim." diye düşünüyorlardı.
207
00:12:39,216 --> 00:12:43,053
O sırada ortaya yepyeni bir ilaç çıkmıştı.
208
00:12:43,387 --> 00:12:44,430
Epiduraller.
209
00:12:45,097 --> 00:12:51,145
Bilim insanları, anesteziyi omurgada
epidural alana enjekte etmenin
210
00:12:51,228 --> 00:12:54,482
omurgadan beyne giden ağrı sinyallerini
durdurduğunu keşfetti.
211
00:12:54,565 --> 00:12:59,403
Bir kadının vücudunun tüm alt yarısı
dakikalar içinde uyuşurken
212
00:12:59,487 --> 00:13:01,530
kendisi tamamen uyanık kalıyor.
213
00:13:01,614 --> 00:13:04,950
Harikaydı, çok güzeldi.
Epiduralden hiç pişman olmadım.
214
00:13:05,034 --> 00:13:07,328
Belden aşağımı hissetmiyordum.
215
00:13:07,411 --> 00:13:09,163
İşte o an anlamıştım.
216
00:13:09,246 --> 00:13:12,041
Hayatımda verdiğim
en iyi kararlardan biriydi.
217
00:13:12,124 --> 00:13:13,250
Böyle olmuştum...
218
00:13:15,085 --> 00:13:18,172
Dünya Sağlık Örgütü,
doğum yapan sağlıklı kadınlarda
219
00:13:18,255 --> 00:13:20,716
epidurallerin güvenli olduğunu söylüyor.
220
00:13:20,800 --> 00:13:23,886
Ama tabii vücudunuzun yarısı
uyuşmuş oluyor.
221
00:13:24,303 --> 00:13:26,430
Ikınma kısmı daha uzun sürebiliyor.
222
00:13:26,514 --> 00:13:28,557
Ortalama 20 dakika kadar.
223
00:13:28,641 --> 00:13:32,436
İdrar torbanıza daha az hâkim oluyorsunuz
224
00:13:32,520 --> 00:13:35,731
ve sonrasında dolaşmak
biraz daha zor olabiliyor.
225
00:13:35,815 --> 00:13:39,318
Popülaritesi yükselen
bir başka tıbbi müdahale daha vardı.
226
00:13:39,568 --> 00:13:40,694
Sezaryen.
227
00:13:40,861 --> 00:13:43,948
Günümüzde bebeklerin beşte biri
bu şekilde doğuyor.
228
00:13:44,073 --> 00:13:45,908
2000'dekinin iki katı.
229
00:13:46,367 --> 00:13:49,745
Bazı ülkelerde doğumların
yarısından fazlası sezaryen.
230
00:13:49,829 --> 00:13:55,334
Genel oranın %55 olduğu Mısır,
Dominik Cumhuriyeti ve Brezilya gibi.
231
00:13:55,584 --> 00:14:00,297
Ancak saat başına değil, hizmet başına
para ödenen özel hastanelerde
232
00:14:00,381 --> 00:14:01,966
bu oran %83'tür.
233
00:14:03,092 --> 00:14:07,596
Bir çalışmada
"Doğumun kısaltılmasıyla kazanılan vakit
234
00:14:07,680 --> 00:14:11,392
kadın doğumcuları sezaryen seçmeye
sevk etmiş olabilir." der.
235
00:14:12,351 --> 00:14:17,523
Daha çok sezaryen yapılan ülkelerde
anne ölüm oranı daha düşükken
236
00:14:17,606 --> 00:14:20,860
bu yalnızca
%19'luk dilime kadar etkilidir.
237
00:14:21,777 --> 00:14:23,737
Bunun ötesinde bir fark yaratmaz.
238
00:14:23,904 --> 00:14:27,283
Birçok sezaryenin tıbbi olarak
gereksiz olduğunu gösterir.
239
00:14:27,408 --> 00:14:29,618
Bir kez sezaryen yaptırmış kadınlarda
240
00:14:29,702 --> 00:14:32,997
sonraki hamileliklerde
komplikasyon riski daha yüksektir.
241
00:14:33,080 --> 00:14:36,041
Düşük ve ölü doğum gibi
büyük riskler de dâhil.
242
00:14:36,584 --> 00:14:39,587
Doğal doğum savunucuları,
gereksiz sezaryenlerin
243
00:14:39,670 --> 00:14:42,798
bir kadının doğal doğum ritmini
bozduğunu söyler.
244
00:14:43,090 --> 00:14:47,219
Buna günümüzde
"art arda müdahaleler" denir.
245
00:14:47,303 --> 00:14:48,971
Kayıtlarımda yazana göre,
246
00:14:49,054 --> 00:14:52,641
kalp atış hızı monitöründeki
fetal distres sebebiyle
247
00:14:52,725 --> 00:14:55,394
acilen sezaryene alınmaya razı gelmişim.
248
00:14:55,477 --> 00:15:00,524
Bilhassa epidural aldıktan sonra,
bebeklerin kalp atış hızları değişir.
249
00:15:00,900 --> 00:15:04,236
Epiduralden sonra da
genelde pitocin alınır çünkü...
250
00:15:04,320 --> 00:15:07,072
Dozu arttırmaya başladıklarında
251
00:15:07,156 --> 00:15:11,035
çok ama çok acı dolu kasılmalar
yaşamaya başladım.
252
00:15:11,410 --> 00:15:14,914
Serviks yeterince hızlı açılmadığında
pitocin faydalı olabilir.
253
00:15:14,997 --> 00:15:16,916
Sonra pitocin dozunu artırdılar.
254
00:15:16,999 --> 00:15:20,794
Bu gerekliydi çünkü günüm geçmişti
ama hâlâ doğum başlamamıştı.
255
00:15:20,878 --> 00:15:24,673
Suni sancı verildiği andan sonra,
iş artık teknolojiye kalmıştı.
256
00:15:24,757 --> 00:15:28,385
Fakat art arda müdahale teorisinde
bir sorun vardır.
257
00:15:29,053 --> 00:15:31,847
Büyük ve tesadüfi bir deneyde
ortaya çıktı ki...
258
00:15:32,264 --> 00:15:36,435
Suni sancı verilmiş kadınlarda
sezaryen olasılığı daha yüksek değil.
259
00:15:36,518 --> 00:15:39,396
Gerektiğinden daha sık
suni sancı veriyoruz.
260
00:15:39,480 --> 00:15:42,691
Ama çok büyük veya belirgin bir
dezavantajı da yok.
261
00:15:42,775 --> 00:15:47,696
Ama hastanede son dakika değişiklikleri
bir kadının ruh sağlığını etkileyebilir.
262
00:15:47,780 --> 00:15:50,783
Bir çalışmaya göre,
planlanmamış sezaryen yapılan kadınların
263
00:15:50,866 --> 00:15:54,995
travma sonrası sıkıntı ve depresyon
yaşama ihtimali daha yüksektir.
264
00:15:55,663 --> 00:15:58,999
2004'te Ina May Gaskin çok satan kitabında
265
00:15:59,083 --> 00:16:03,754
doğumun mahremiyet eksikliğinden
veya korkudan uzayabileceğini yazmıştır.
266
00:16:04,171 --> 00:16:06,048
Buna "Büzgen Kanunu" demiştir.
267
00:16:06,131 --> 00:16:08,425
Serviksin, büzgen kas gibi olduğunu
268
00:16:08,509 --> 00:16:11,470
ve büzgen kasların
komut kabul etmediğini söyler.
269
00:16:11,887 --> 00:16:18,018
Diyelim ki umumi bir tuvalettesiniz
ve kakanızı yapmaya çalışıyorsunuz.
270
00:16:18,435 --> 00:16:20,688
Biri kapıyı açıyor.
271
00:16:21,772 --> 00:16:23,273
Veya bir gürültü geliyor.
272
00:16:23,357 --> 00:16:25,359
Büzgen kasınız donar.
273
00:16:25,442 --> 00:16:29,071
Bir bebeği vajinanızdan
itmeye çalıştığınızı düşünün.
274
00:16:29,154 --> 00:16:31,824
Rahatlamaya çalışıyorsunuz,
nefes alıyorsunuz.
275
00:16:31,907 --> 00:16:37,371
Korku, bunu yapabilme yetinize
çok büyük etki eder.
276
00:16:37,746 --> 00:16:40,040
Korkunun doğumu zorlaştırdığı fikrini
277
00:16:40,124 --> 00:16:44,920
1950'lerde Fransız doğum doktoru
Fernand Lamaze da zikretmiştir.
278
00:16:45,295 --> 00:16:50,509
Günümüzde Lamaze Metodu denen
psiko-profilaktik yöntemi o ünlü etmiştir.
279
00:16:50,759 --> 00:16:54,847
Acısız, korkusuz ve ilaçsız bir doğum için
bir grup teknik.
280
00:16:55,305 --> 00:16:59,601
Nefes alma teknikleri,
farklı pozisyonlar ve masaj içeriyor.
281
00:17:00,686 --> 00:17:03,397
Lamaze, kitabında doğum acısını
282
00:17:03,480 --> 00:17:06,692
ilaçla gidermeye
çalışmamamız gerektiğini yazar.
283
00:17:06,775 --> 00:17:09,570
Bunun yerine acıdan korkmayı bırakmalıyız.
284
00:17:11,780 --> 00:17:16,744
Ama kadınların ağrı kesici yöntemini seçme
veya reddetme nedenleri hep karmaşıktır.
285
00:17:18,037 --> 00:17:21,248
Japonya'da kadınların sadece yüzde altısı
epidural alır
286
00:17:21,331 --> 00:17:25,544
çünkü kültürel beklentileri
acının, doğumun parçası olduğunu söyler.
287
00:17:25,627 --> 00:17:29,465
Amerikalı kadınların %70'inden fazlası
epidurali seçerken
288
00:17:29,548 --> 00:17:32,593
neredeyse %30'u
epiduralsiz doğurmaya karar verir.
289
00:17:32,676 --> 00:17:35,679
Normal doğum yapmak istediğimi
aileme söylediğimde
290
00:17:35,763 --> 00:17:37,848
"Olmaz, dayanamazsın." dediler.
291
00:17:37,931 --> 00:17:42,436
"Bana ne yapacağımı söyleyemezsiniz,
artık yapmam şart oldu. "dedim.
292
00:17:42,519 --> 00:17:45,689
Nasıl hissettireceğine dair
tuhaf bir merakım vardı
293
00:17:45,773 --> 00:17:47,900
ve bunu görmek istedim.
294
00:17:47,983 --> 00:17:51,361
Dönüp baktığımda
"Neden epidural istememişim ki?" diyorum.
295
00:17:51,737 --> 00:17:54,823
Neden epidural istemediğimi
hiç bilmiyorum.
296
00:17:55,949 --> 00:17:58,869
Günümüzdeki bazı bilimsel araştırmalar,
297
00:17:58,952 --> 00:18:02,664
rahatlamanın doğum üzerinde
fiziksel etkileri olduğunu söylüyor.
298
00:18:02,748 --> 00:18:06,168
Normal doğum savunucularının
yıllardır söylediği gibi.
299
00:18:06,251 --> 00:18:10,047
Serviksin başında
kasılan bir sürü kas vardır.
300
00:18:10,172 --> 00:18:13,550
Biz de büzgen bir kas olduğunu
düşünmeye başladık.
301
00:18:13,634 --> 00:18:16,929
Bu da, hamilelikte
neler olduğunu anlamak için
302
00:18:17,012 --> 00:18:19,515
çalıştığımız haritayı tamamen değiştirdi
303
00:18:19,598 --> 00:18:21,642
çünkü erken doğum yapan kadınlarda
304
00:18:21,725 --> 00:18:24,353
o serviks zamanından önce açılmaya başlar
305
00:18:24,436 --> 00:18:27,022
ve bu, erken davranan büzgen kas olabilir.
306
00:18:27,856 --> 00:18:32,653
Ama bunun neden her hastada olmadığını
tamamen anlamış değiliz.
307
00:18:33,403 --> 00:18:36,698
Mekanikler, hamilelikte
çok önemli bir rol oynar.
308
00:18:36,782 --> 00:18:40,244
Dokunun gücünü anlayabilmem için
bir mühendis lazım.
309
00:18:40,786 --> 00:18:42,496
Farklı durumlara bakıyoruz.
310
00:18:43,038 --> 00:18:45,541
Ya hastanın kısa bir serviksi varsa?
311
00:18:45,999 --> 00:18:50,337
Bebek tekme atarsa
veya ufak bir kasılmada serviks açılır mı?
312
00:18:50,420 --> 00:18:55,551
O serviks, hamileliğin yüklerine
mekanik olarak direnebilir mi?
313
00:18:55,634 --> 00:18:57,052
Bu cevapları bilmeliyiz.
314
00:18:57,219 --> 00:18:58,637
Kanseri tedavi ediyoruz.
315
00:18:58,720 --> 00:19:01,306
Hamileliği daha iyi anlayabilmeliyiz.
316
00:19:02,015 --> 00:19:07,020
Bu yüzden doğumun en iyi yolu hakkında
hâlâ çok fazla çelişkili bilgi var.
317
00:19:07,437 --> 00:19:09,439
Ve çoğu da çok dayatmacıdır.
318
00:19:09,731 --> 00:19:12,860
Muhtemelen bu fikirler beynime
o bebek forumlarında ekildi.
319
00:19:12,943 --> 00:19:15,946
Epidural gibi şeyleri
hilekârlık olarak görür oldum
320
00:19:16,029 --> 00:19:19,366
ve en iyi yolun, tıbbi müdahale olmadan
321
00:19:19,449 --> 00:19:23,036
normal doğum yapmak olduğunu düşündüm.
322
00:19:23,245 --> 00:19:29,001
Bence bunu savunan bazı kişiler
kendilerini belli bir seçime zorluyorlar.
323
00:19:29,084 --> 00:19:32,421
"Herkes istediği seçimi yapabilsin."
demek yerine
324
00:19:32,504 --> 00:19:35,299
"Herkes belli seçimleri yapsın." diyorlar.
325
00:19:35,757 --> 00:19:39,553
Kızımın sezaryenle doğması gerektiğini
326
00:19:39,636 --> 00:19:43,515
ilk öğrendiğimde
kendimi çok başarısız hissettim.
327
00:19:43,599 --> 00:19:48,437
Yapmam gerekeni başaramadım gibi geldi.
328
00:19:49,104 --> 00:19:51,899
Doğal doğum savunucuları
bazı kişiler tarafından
329
00:19:51,982 --> 00:19:55,944
tıbbi müdahalelerin olumsuz etkilerini
abarttıkları için eleştiriliyor
330
00:19:56,028 --> 00:19:59,364
ama savunuculukları
birçok kadının doğum yönteminde
331
00:19:59,448 --> 00:20:01,116
büyük gelişmeye sebep oldu.
332
00:20:01,491 --> 00:20:05,829
1970'lerde, İngiltere'de epizyotomi oranı
yüzde 50'nin üzerindeyken
333
00:20:06,163 --> 00:20:08,874
bazen hastanın izni olmadan da
yapılıyordu.
334
00:20:09,541 --> 00:20:13,629
Ama sonrasında, "doğum kesiklerine" karşı
ters bir tepki doğdu.
335
00:20:13,837 --> 00:20:18,133
İngiliz ebe ve aktivist Sheila Kitzinger
tarafından bir anket düzenlendi.
336
00:20:18,383 --> 00:20:21,511
Ve epizyotominin,
doğumdaki diğer tüm prosedürlerden
337
00:20:21,720 --> 00:20:24,097
daha uzun süreli ağrıya sebep olduğunu
338
00:20:24,181 --> 00:20:27,976
ve doğal yırtığın kesikten
daha az ağrı yaptığını ortaya çıkardı.
339
00:20:28,602 --> 00:20:30,854
Bir çalışma başlatıldı ve üç yıl sonra
340
00:20:30,938 --> 00:20:35,984
epizyotominin sözde faydasını destekleyen
hiçbir kanıt olmadığı sonucuna varıldı.
341
00:20:36,777 --> 00:20:39,029
Başka araştırmalar da bunu doğruladı
342
00:20:39,112 --> 00:20:43,408
ve 2012'de İngiltere'deki epizyotomi oranı
yüzde 15'e düştü.
343
00:20:44,701 --> 00:20:46,245
Ve normal doğum hareketi
344
00:20:46,328 --> 00:20:49,665
doğum desteğinin en eski tiplerinden
birini geri getirdi.
345
00:20:50,082 --> 00:20:51,833
Doğumda doula'nın olmasını.
346
00:20:52,501 --> 00:20:54,670
Doula'lar doktor veya ebe değildir.
347
00:20:54,795 --> 00:20:56,755
Eğitimli doğum koçlarıdır.
348
00:20:56,838 --> 00:20:58,382
Kadına destek olurlar
349
00:20:58,465 --> 00:21:02,844
ve doktorun, kadının isteklerine
saygı gösterdiğinden emin olurlar.
350
00:21:03,720 --> 00:21:05,722
Çok güçlüsün. Aferin sana.
351
00:21:07,933 --> 00:21:12,729
Bazı araştırmalar, doula bulunmasının
müdahale ihtiyacını azalttığını
352
00:21:13,272 --> 00:21:16,191
ve sezaryende
%51'lik düşüş sağladığını doğruladı.
353
00:21:16,525 --> 00:21:20,737
Sanırım o odada birinin bulunup
şunu söylemesi iyi geliyor.
354
00:21:20,821 --> 00:21:24,533
"Evet, bu çok normal. Sorun yok.
355
00:21:24,616 --> 00:21:26,410
Her şey yolunda."
356
00:21:26,493 --> 00:21:29,830
Doğumun o kısmı
epey bir korkutucu olabiliyor bence.
357
00:21:32,833 --> 00:21:34,001
Az kaldı canım.
358
00:21:35,210 --> 00:21:36,378
Çok az kaldı.
359
00:21:38,213 --> 00:21:43,176
Normal doğum hareketinin esas mesajı
dünyada yankılanmaya devam ediyor.
360
00:21:43,343 --> 00:21:48,265
Kadınlar, kendileri için en iyisine
kendileri karar verebilmeli.
361
00:21:48,640 --> 00:21:50,892
Normal doğum yapmaya karar verdim
362
00:21:50,976 --> 00:21:52,811
çünkü hastaneye gittiğinizde
363
00:21:53,228 --> 00:21:56,315
siyahi kadınlar aşırı şekilde
364
00:21:57,065 --> 00:21:59,192
bir nevi yok sayılıyor.
365
00:21:59,276 --> 00:22:01,445
Daha önce tanık olduğum tek doğum
366
00:22:01,528 --> 00:22:06,283
arkadaşımın hiçbir ilaç
veya müdahale olmaksızın yaptığı doğumdu.
367
00:22:06,366 --> 00:22:09,328
Ama hastanedeydi,
orta yol olduğunu düşündüm.
368
00:22:09,411 --> 00:22:11,663
Doğum planım, hastaneye gidip
369
00:22:11,747 --> 00:22:14,666
doktorları dinlemek
ve sağlıklı bir bebekle dönmekti.
370
00:22:14,750 --> 00:22:16,251
Tek planım buydu.
371
00:22:16,668 --> 00:22:23,592
Fakat bir doğumun nasıl olacağını
veya ne gerekeceğini tahmin etmek imkânsız
372
00:22:23,675 --> 00:22:25,719
çünkü her kadın farklıdır.
373
00:22:25,927 --> 00:22:28,680
Ayrıca her bebek de tamamen farklı.
374
00:22:29,097 --> 00:22:31,933
Bebeğin kafası ters duruyorsa
375
00:22:32,017 --> 00:22:36,271
çekeceğiniz doğum sancısı
normal sancıdan çok daha beterdir.
376
00:22:36,355 --> 00:22:37,689
Mosmor olmuştum.
377
00:22:37,939 --> 00:22:39,358
Her yer kan revandı.
378
00:22:39,441 --> 00:22:41,610
En sonunda bana pitocin verdiler.
379
00:22:41,693 --> 00:22:43,111
Epidural almamıştım
380
00:22:43,195 --> 00:22:45,197
ve sonra da epizyotomi yapıldı.
381
00:22:45,822 --> 00:22:48,325
Hepsi bende büyük şok yarattı.
382
00:22:48,575 --> 00:22:53,372
Bunların hiçbirinin
bu kadar zor olacağını bilmiyordum.
383
00:22:54,039 --> 00:22:55,332
Çok gergindim.
384
00:22:55,415 --> 00:22:57,501
Dokunun esnek olduğunu biliyordum
385
00:22:57,584 --> 00:23:00,337
ama doktorlarıma güvendim
ve emin ellerdeydim.
386
00:23:00,420 --> 00:23:04,132
İlk çocuğumda yaşadıklarım daha yoğundu.
387
00:23:04,216 --> 00:23:08,970
İkinci çocuğumun doğumundaysa
çok huzurluydum.
388
00:23:09,054 --> 00:23:10,555
Çok kan da çıktı tabii.
389
00:23:10,639 --> 00:23:12,933
Yalan yok, kızgın ve kırgınım,
390
00:23:13,016 --> 00:23:16,019
beş sene geçti
ama hâlâ sindirmeye çalışıyorum.
391
00:23:16,103 --> 00:23:20,148
Ama yine de inanılmaz
ve muhteşem bir şeydi.
392
00:23:20,690 --> 00:23:23,860
Hâlâ sezaryenimi,
normal bir doğum olarak görüyorum.
393
00:23:24,611 --> 00:23:28,740
Bence insanların yaptığı hiçbir şey
yapay veya doğaüstü değil.
394
00:23:28,824 --> 00:23:32,702
O yüzden "doğal"dan başka bir seçenek yok.
395
00:23:32,786 --> 00:23:34,246
Acıdan korkuyordum
396
00:23:34,871 --> 00:23:37,749
ve epidural almıştım.
397
00:23:38,208 --> 00:23:40,836
"Bu çok aptalca." diye düşündüm.
398
00:23:40,919 --> 00:23:44,047
"Bir şeyleri kaçırıyorum.
Bunu başarabilirdim."
399
00:23:44,589 --> 00:23:48,760
Kendime kızdım
ve pes ettiğim için utandım.
400
00:23:48,844 --> 00:23:50,637
Utanacakları hiçbir şey yok
401
00:23:50,971 --> 00:23:55,225
çünkü yine de büyük bir iş yapıp
dünyaya bir can getiriyorlar.
402
00:23:55,308 --> 00:24:00,105
Bir insan yetiştirmek ve o insanı
o veya bu şekilde dünyaya getirmek...
403
00:24:00,188 --> 00:24:02,691
Dokuz ve on. Çok güzel. Derin nefes!
404
00:24:02,774 --> 00:24:04,317
...büyük bir başarı.
405
00:24:04,526 --> 00:24:06,027
Devam. Hazır mısın?
406
00:24:06,111 --> 00:24:07,654
Alttan ittir!
407
00:24:15,871 --> 00:24:18,373
-Hadi, bir kez daha.
-Hazır mısın? İşte bu.
408
00:24:28,675 --> 00:24:30,927
-Hadi bakalım.
-Hazır mısın?
409
00:24:31,011 --> 00:24:32,721
Bir, iki, üç...
410
00:24:32,888 --> 00:24:33,889
Devam ediyoruz!
411
00:24:36,600 --> 00:24:38,477
Aç gözlerini!
412
00:24:40,061 --> 00:24:41,104
Bebeğine bak.
413
00:24:41,188 --> 00:24:42,105
Gözlerini aç.
414
00:24:49,196 --> 00:24:50,780
Aman Tanrım.
415
00:24:53,492 --> 00:24:54,868
Tebrikler anne.
416
00:24:58,288 --> 00:24:59,748
Bebeğim!
417
00:24:59,956 --> 00:25:01,374
Buna değerdi, değil mi?
418
00:25:05,253 --> 00:25:06,838
Şuna bak!
419
00:25:07,923 --> 00:25:09,216
Çok minik!
420
00:25:09,299 --> 00:25:10,300
Tamam.
421
00:25:11,801 --> 00:25:13,178
Aferin sana.
422
00:25:15,514 --> 00:25:17,474
Dünyaya hoş geldin tatlım!
423
00:25:18,642 --> 00:25:20,602
Daysha, başardın!
424
00:25:46,211 --> 00:25:47,963
Alt yazı çevirmeni: Verda Tuna