1
00:00:00,830 --> 00:00:03,241
کۆزمۆس( گەردوون)هەمووی ئەوەیە کە هەیە

2
00:00:03,588 --> 00:00:04,787
یان ئەوەی هەر هەبووە


3
00:00:05,285 --> 00:00:06,315
یا ئەوەی هەر دەبێ وابێ

4
00:00:07,735 --> 00:00:09,069
لەگەڵمدا وەرە

5
00:00:10,538 --> 00:00:12,506
نەوەیەک پێشتر

6
00:00:12,540 --> 00:00:14,908
فەلەکناس کارل ساگان، لێرەدا راوەستابوو

7
00:00:14,943 --> 00:00:16,910
سەتان میلیۆن لە ئێمەی جوڵاند

8
00:00:16,945 --> 00:00:18,912
لە سەرکێشییەکی مەزندا
9
00:00:18,947 --> 00:00:22,749
بۆ دۆزینەوەو گەڕان بەگەرووندا
 لەڕێی زانستەوە

10
00:00:22,784 --> 00:00:25,752
کاتی ئەوەیە دووبارە بڕۆینەوە

11
00:00:25,787 --> 00:00:28,755
ئێمە لە دەستپێکی گەشتێکداین
 کە دەمانبات

12
00:00:28,790 --> 00:00:31,858
لە شتە زۆر وردەکانەوە
 بۆ بێکۆتایی 

13
00:00:31,893 --> 00:00:34,861
لە بەرەبەیانی مێژووەوە
 بۆ ئاییندەیەکی دوور

14
00:00:34,896 --> 00:00:39,199
گالاکسییەکان، خۆرەکان و
 جیهانەکان دەگەڕێین

15
00:00:39,234 --> 00:00:42,236
باسک لە شەپۆلەکانی کێشکردنی
 کاتی فەزایی وەردەدەین

16
00:00:42,270 --> 00:00:45,606
بەرەنگاری بوونەرگەلێک دەبینەوە
 لە بەفر و ئاگردا دەژیەن

17
00:00:45,640 --> 00:00:49,376
هەسارەی ئەستێرەکان دەگەڕێین
 کە هەرگیز نامرن

18
00:00:49,410 --> 00:00:51,979
ئەو ئەتۆمانەی بەئەندازەی خۆرەکان
 زەبەلاحن، دەدۆزینەوە 

19
00:00:52,013 --> 00:00:56,083
هەروەها گەردوونگەلی بچووکتر
 لە ئەتۆمەکان

20
00:00:56,117 --> 00:00:59,253
کۆزمۆس، هەروەها چیرۆک سەبارەت بە خۆمان

21
00:00:59,287 --> 00:01:03,423
داستانێکە کە چۆن
 باندە راوچییەکان و خاپەرۆکاران

22
00:01:03,458 --> 00:01:08,128
رێگەی خۆیان بۆ ئەستێرەکان دۆزییەوە

23
00:01:08,162 --> 00:01:11,932
یەک سەرکێشیی بە کۆمەڵێ پاڵەوانەوە

24
00:01:20,642 --> 00:01:24,111
بۆ کردنی ئەم گەشتە،
 ئێمە خەیاڵمان دەوێ

25
00:01:24,145 --> 00:01:26,446
بەڵام خەیاڵکردن بەتەنیا
 بەس نییە

26
00:01:26,481 --> 00:01:29,650

چونکە حەقیقەتی سروست،
 زۆر سەرسوڕهێنەرترە

27
00:01:29,684 --> 00:01:32,019

لەهەرشتێک کە خەیاڵی بکەین

28
00:01:36,057 --> 00:01:39,693

ئەم سەرکێشەییە، کاری کردەیە
 بەهۆی چەندین نەوە لە توێژەرانەوە

29
00:01:39,727 --> 00:01:43,197
بەتوندیی دەستیان
 بەکۆمەڵی رێسای سادەوە گرتبوو

30
00:01:43,231 --> 00:01:47,034
بۆچوونەکانیان بە ئەزموون و بینین
 تاقیدەکردەوە

31
00:01:47,068 --> 00:01:49,970
بنیاتیان لەسەر ئەو بۆچوونانەی
 لە تاقیکردنەوەکاندا دەردەچوون، دەکرد

32
00:01:50,004 --> 00:01:52,206
ئەوانەیشیان رەتدەکردەوە کە شسکتیان دەهێنا

33
00:01:52,240 --> 00:01:54,841
دوای بەڵگەکان دەکەوتن
 بۆ هەرکوێیەک رێنمایی بکردنایە

34
00:01:54,876 --> 00:01:57,511
 هەروەها پرسیاریان لەهەموو شت دەکرد.

35
00:01:57,545 --> 00:02:00,013
ئەم مەرجانە بپەژرێنە و

36
00:02:00,048 --> 00:02:03,984
کۆزمۆس هیی تۆیە

37
00:02:04,018 --> 00:02:07,321
هەنووکە، لەگەڵمدا وەرە.

38
00:03:42,689 --> 00:03:45,823
وەرگێرانی : کـــامیار ســــابیر
ژێــرنوســکردن : ســـــەلاح ئەحــمەد

39
00:04:02,304 --> 00:04:04,304
لەم کەشتییە ئەفسووناوییەدا

40
00:04:04,305 --> 00:04:06,907
دوور لە هەر قەیدوبەندێکی
 فەزا و کات

41
00:04:06,941 --> 00:04:09,977
دەتوانین بۆ هەر شوێنێک بڕۆین

42
00:04:10,011 --> 00:04:12,246
ئەگەر تۆ دەتەوێ ببینیت
 ئێمە لە کوێی فەزاداین

43
00:04:12,280 --> 00:04:15,449
لە پەنجەرەی پێشەوە نیگا بکە

44
00:04:19,387 --> 00:04:23,023
لە دوورایی کاتدا،
 رابردوو، کەوتووەتە ژێرمانەوە

45
00:04:25,326 --> 00:04:29,530
  250 میلیۆن ساڵ لەمەوبەر
 زەویی بەمشێوەیە دەردەکەوت

46
00:04:33,134 --> 00:04:35,703
ئەگەر دەتەوێ ئاییندە ببینیت
 نیگای سەرەوە بکە
47
00:04:35,737 --> 00:04:41,008
پاش 250 میلیۆن ساڵ
 زەویی بەمشێوەیە دەردەکەوێ

48
00:04:42,377 --> 00:04:43,811
ئەگەر ئێمە، ئەم
 سەرکێشییە بەرینە دەرەوە

49
00:04:43,845 --> 00:04:46,680
بۆ دوورترین شوێنی
کۆزمۆس

50
00:04:46,715 --> 00:04:49,616
پێویستمان بە زانینی
 ئادرەسی گەردوونیی خۆمان دەبێت 

51
00:04:49,651 --> 00:04:53,353
ئەمەش یەکەمین دێڕی
 ئەو ئادرەسەیە

52
00:04:53,354 --> 00:04:57,012
زەویی 

53
00:05:14,542 --> 00:05:18,912
ئێمە زەویی بەجێدەهێڵین،
 تەنیا خانەخوێیەک کە تا ئێستا زانیبێتمان

54
00:05:18,947 --> 00:05:23,350
بۆ شوێنە هەرە دوورەکانی
 گەردوون

55
00:05:27,389 --> 00:05:31,258
نزیکترین دراوسێمان، مانگە
مانگ، ئاسمانی نییە

56
00:05:31,292 --> 00:05:34,695
زەریای نییە، ژیانی تێدا نییە

57
00:05:34,729 --> 00:05:38,098
تەنیا ئەو قەڵەشتانەی هەیە کە لە 
 کارتێکە گەردوونییەکانەوە پەیدابونە

58
00:05:51,112 --> 00:05:54,081
ئەستێرەکەی ئێمە بزوێنەری "با"کان
 و شەپۆلەکان و

59
00:05:54,115 --> 00:05:57,918
هەموو جۆرە ژیانێکە لەسەر رووی
جیهانەکەی خۆمان

60
00:05:57,952 --> 00:06:00,521
خۆرەکەمان، هەموو جیهانەکانی
کۆمەڵەی خۆری راگرتووە

61
00:06:00,555 --> 00:06:05,092
لە ئامێزی هێزی کێشکردندا،
بە عەتارد دەستپێدەکەین

62
00:06:23,645 --> 00:06:27,548
بۆ ڤینۆسی داپۆشراو بە هەور کە دیاردەی
 قەتیسمانی پلەی گەرمیی( خانووی سەوز= گریین هاوس) هەیە

63
00:06:27,582 --> 00:06:31,185
کە گوڕیویەتی بۆ شتێک
لە دۆزەخ دەچێت

64
00:06:37,125 --> 00:06:38,926
مەریخ

65
00:06:38,960 --> 00:06:43,931
جیهانێک بە خاکێکی زۆرەوە
بەهەمانشێوەی زەویی

66
00:06:56,144 --> 00:06:59,446
پشتێنەیەک لە ئەستێرۆکەی بەردیین
بەدەوری زەوییدا دەخولێنەوە

67
00:06:59,481 --> 00:07:01,949
لەنێوان ئۆربیتاڵەکانی
مەریخ و موشتەرییدا

68
00:07:13,461 --> 00:07:17,765
لەگەڵ چوار مانگی زەبەلاح و
چەند دەرزەنێک مانگی بچووکتر

69
00:07:17,799 --> 00:07:21,268
موشتەریی، لەوە دەچێت
کۆمەڵەی خۆری تایبەت بە خۆی هەبێت

70
00:07:21,303 --> 00:07:25,706
بارستاییەکی زۆرتری هەیە لە هەموو
هەسارەکانی تر پێکەوە

71
00:07:35,350 --> 00:07:39,320
پەڵە سوورە گەورەکەی موشتەریی

72
00:07:39,354 --> 00:07:42,489
باووبۆرانەکەی سێجار
بە قەبارەی هەسارەکەی ئێمە دەبێت

73
00:07:42,524 --> 00:07:46,160
هەڵیکردووە
بەدرێژایی چەندین سەتە

74
00:08:06,515 --> 00:08:10,384
تاجی زێڕینی
زوحەلی کۆمەڵەی خۆرەکەی خۆمان

75
00:08:10,418 --> 00:08:13,654
گەمارۆدراوە بە رێگەی خێرا
لە ئۆربیتاڵی بێئەژمار و

76
00:08:13,688 --> 00:08:16,056
تۆپەڵە بەفری غلۆرەوەبووی هێواش


77
00:08:16,091 --> 00:08:20,094
هەر تۆپەڵە بەفرێک، مانگێکی بچووکە

78
00:08:50,725 --> 00:08:53,894
یورانوس 

79
00:08:53,929 --> 00:08:55,896
و نیپتون

80
00:08:55,931 --> 00:09:00,234
هەسارە هەرە دوورەکان
نەناسراوبوون بۆ مرۆڤی کۆن

81
00:09:00,268 --> 00:09:05,306
تەنیا کاتێک دۆزرانەوە
 پاش داهێنانی تەلەسکۆپ

82
00:09:06,441 --> 00:09:08,809
لە پشت هەسارە دوورەکانەوە

83
00:09:08,844 --> 00:09:13,514
چەندین پوورەی دە هەزاریی
 لە جیهانی بەستوو هەن 

84
00:09:31,032 --> 00:09:33,667
پلوتۆ یەکێکە لەوان

85
00:09:46,348 --> 00:09:48,749
<i>Of all our spacecraft,</i>
لەناو هەموو کەشتییە ئاسمانییەکانماندا

86
00:09:48,784 --> 00:09:52,086
ئەمە، ئەو دانەیەیە کە گەشتی
بۆ دوورترین شوێن لە زەوییەوە کردووە

87
00:09:52,120 --> 00:09:55,322
ڤۆیجەی یەک

88
00:09:55,357 --> 00:09:59,994
پەیامی هەڵگرتووە
لە ئێستاوە بۆ بیلیۆنان ساڵی تر 

89
00:10:00,028 --> 00:10:02,763
شتێک لەچەشنی ئەوەی کە ئێمە کێ بووین

90
00:10:02,798 --> 00:10:04,932
چۆن هەستمان دەکرد

91
00:10:04,966 --> 00:10:06,934
ئەو مۆسیقایانەی کە دروستمان دەکردن

92
00:10:18,180 --> 00:10:20,014
قووڵایی ئەم ئاوانەی

93
00:10:20,048 --> 00:10:21,882
لە پانتایی زەریا گەردوونییەکاندان

94
00:10:21,917 --> 00:10:25,719
جیهانە بێئەژمارەکانی
لە پێشمانەوەن

95
00:10:37,641 --> 00:10:41,510
لێرەوەیە، کە 
خۆر وەک یەکێک لە ئەستێرەکان دەردەکەوێ

96
00:10:41,545 --> 00:10:43,946
بەڵام هێشتا توانای بەگەڕخستنی
هێزی کێشکردنی هەیە

97
00:10:43,981 --> 00:10:46,349
لەسەر تریلیۆنان ئەستێرەی کلکداری بەستوو
98
00:10:46,383 --> 00:10:49,118
ماونەتەوە لە داتاکانی
کۆمەڵەی خۆرەوە

99
00:10:49,152 --> 00:10:51,954
نزیکەی پێنج بیلیۆن ساڵ لەمەوبەر

100
00:10:51,989 --> 00:10:54,590
پێیدەگوترێ هەوری ئۆرت 
Oort 

101
00:10:54,625 --> 00:10:57,326
هەرگیز، هیچ کەسێک پێشتر نەیبینیوە
هیچ کەسیش ناتوانێ

102
00:10:57,361 --> 00:10:59,595
لەبەرئەوەی هەرکام لەم
جیهانە بچووکانە

103
00:10:59,630 --> 00:11:01,831
زۆر زۆر دوورە
لە نزیکترین دراوسێی خۆیەوە

104
00:11:01,865 --> 00:11:05,468
وەک دووریی زەویی لە زوحەلەوە

105
00:11:05,502 --> 00:11:09,305
ئەم هەورە زۆرانەی ئەستێرە کلکدارەکان
پەرژینیان بەدەوری کۆمەڵەی خۆردا کردووە

106
00:11:09,339 --> 00:11:13,142
ئەمەش سەردێڕی دووەمە
لە ئادرەسی گەردوونییمان

107
00:11:13,143 --> 00:11:16,947_
زەویی

108
00:11:18,048 --> 00:11:21,684
ئێمە تەنیا توانیومانە دەستنیشانی
هەسارەی ئەستێرەکانی تر بکەین

109
00:11:21,718 --> 00:11:23,686
بۆ چەند دەیەیەک

110
00:11:23,720 --> 00:11:27,456
بەڵام پێشتر زانیومانە
کە هەسارەکان فرەن

111
00:11:27,491 --> 00:11:30,126
لە ئەستێرەکان زۆرترن 

112
00:11:30,160 --> 00:11:33,563
بە نزیکەیی، هەموویان دەبێ
لە زەویی زۆر جیاواز بن

113
00:11:33,597 --> 00:11:36,065
دوژمنایەتییشیان
بەو ژیانە هەیە کە ئێمە پێی ئاشناین

114
00:11:36,099 --> 00:11:38,467
بەڵام ئێمە چیی دەربارەی ژیان دەزانین

115
00:11:38,502 --> 00:11:41,537
تا ئێستا تەنیا رووبەڕووی یەکجۆر لە ژیان بووینەتەوە

116
00:11:41,572 --> 00:11:43,506
ژیانی سەرزەویی

117
00:11:43,540 --> 00:11:44,840
هیچ دەبینیت؟

118
00:11:44,875 --> 00:11:46,842
تەنیا فەزای بەتاڵ، وانییە؟

119
00:11:46,877 --> 00:11:49,645
چاوی مرۆڤ
تەنیا شتێکی کەم لە رووناکیی دەبینێ

120
00:11:49,680 --> 00:11:51,647
ئەوەی دەدرەوشێتەوە لە گەردوونەکاندا

121
00:11:51,682 --> 00:11:55,885
بەڵام زانست توانامان دەداتێ
بۆ بینینی ئەوەی کە ناتوانین بیبینین

122
00:11:55,919 --> 00:11:58,654
تیشکی ژێرسوور کە
جۆرە رووناکییەکە دەبینرێ

123
00:11:58,689 --> 00:12:00,690
بە چاویلکەی شەوبین

124
00:12:00,724 --> 00:12:03,359
بە هاویشتنی چەپکێ تیشکی ژێرسوور
بەناو تاریکییدا

125
00:12:04,795 --> 00:12:06,395
هەسارەی ناهەموار

126
00:12:06,430 --> 00:12:08,698
جیهانی بێ خۆر

127
00:12:10,601 --> 00:12:15,037
گالاکسییەکەمان چەندین بیلیۆن لەمانەی تێدایە
بێئامانج دەگوزەرێن بە تاریکایی شەوی ئەبەدییدا

128
00:12:15,072 --> 00:12:18,608
ئەمانە هەتیون، دوور ئۆقرەیان گرتووە
لە ئەستێرەکانی دایکیانەوە

129
00:12:18,642 --> 00:12:22,078
لەسەروبەندی فەوزای لەدایکبوونیان
 لە زگماکی سیستەمی ئەستێرەییەوە

130
00:12:23,814 --> 00:12:26,449
هەسارە ناهەموارەکان
لەناو کرۆکی خۆیاندا تواونەتەوە

131
00:12:26,483 --> 00:12:28,451
بەڵام رووکارەکانیان بەستیویەتی

132
00:12:28,485 --> 00:12:30,453
بۆی هەیە زەریا بن
لە ئاوی شل

133
00:12:30,487 --> 00:12:33,489
لە ناوچەیەکدا
لەنێوان ئەم دوو دژبەیەکەدا

134
00:12:38,061 --> 00:12:41,664
کێ دەزانێ چیی
لەوێدا بۆی هەیە مەلەوانیی بکات؟
135
00:12:46,436 --> 00:12:49,605
ئەمە دیمەنی رێگەی کاکێشانە
لە کاتی بەکارهێنانی تیشکی ژێرسووردا

136
00:12:49,640 --> 00:12:52,708
هەموو دانە خاڵێک
نەک تەنیا بریقەدارەکانیان

137
00:12:52,743 --> 00:12:54,911
ئەستێرەیە

138
00:12:54,945 --> 00:12:56,913
چەند ئەستێرە؟

139
00:12:56,947 --> 00:12:58,915
چەند جیهان؟

140
00:12:58,949 --> 00:13:01,417
چەند شێوازی بوونی ژیان

141
00:13:01,451 --> 00:13:04,420
لە کوێین، ئێمە لەم وێنەیەدا

142
00:13:04,454 --> 00:13:06,889
ئەو قۆڵە دەرەکییە زیادەیە دەبینی

143
00:13:06,924 --> 00:13:09,091
ئەو شوێنەیە کە ئێمەی لێ دەژین

144
00:13:09,126 --> 00:13:12,328
نزیکەی 30000 ساڵی رووناکیی
لە چەقەوە دوورە

145
00:13:12,362 --> 00:13:14,063
گالاکسی رێگەی کاکێشان

146
00:13:14,097 --> 00:13:17,400
دێڕی داهاتووترە
لە ئادرەسی گەردوونییمان

147
00:13:17,434 --> 00:13:19,802
ئێمە ئێستا سەت هەزار 
ساڵی رووناکیی لە زەوییەوە دوورین

148
00:13:19,837 --> 00:13:23,072
بۆ رووناکیی، 
کە خێراترین شتە 

149
00:13:23,106 --> 00:13:26,976
سەت هەزار ساڵی رووناکیی دەخایەنێت
بۆ ئەوەی لە زەوییەوە بە ئێمە بگات 

150
00:13:29,713 --> 00:13:32,114
ئەمە لوولپێچی مەزنە
لە ئەندرۆمێدا

151
00:13:32,149 --> 00:13:34,116
گالاکسیی دراوسێمان

152
00:13:34,151 --> 00:13:36,119
پێیان دەڵێن، دوو گالاکسیی زەبەلاح

153
00:13:36,153 --> 00:13:38,120
هەندێ زانیاریی رووکەش 
لەسەر بچووکەکەیان

154
00:13:38,155 --> 00:13:40,490
گرووپی لۆکاڵیی

155
00:13:41,587 --> 00:13:46,877_
زەویی
کۆمەڵەی خۆر
گالاکسی رێگەی کاکێشان
گرووپی لۆکاڵیی

156
00:13:48,165 --> 00:13:51,467
تەنانەت ناتوانین گالاکسییەکەی خۆمان
لێرەوە بدۆزینەوە

157
00:13:51,502 --> 00:13:55,705
تەنیا یەکێکە لە هەزاران
لە هێشووی مەزنی بورجی کچاندا

158
00:13:55,739 --> 00:13:57,640
لەم سکەیڵەدا

159
00:13:57,674 --> 00:14:01,277
ئەو شتانەی دەیبینین
لەناویشیاندا، بچووکترین خاڵەکان

160
00:14:01,311 --> 00:14:03,112
هەموویان گالاکسیین

161
00:14:03,147 --> 00:14:05,681
هەر گالاکسییەک، پێکهاتووە
لە بیلیۆنان خۆر و

162
00:14:05,716 --> 00:14:07,784
بێئەژمار جیهان

163
00:14:07,818 --> 00:14:11,454
هێشتا، تەواوی
هێشووی مەزنی بورجی کچان 

164
00:14:11,488 --> 00:14:14,690
بەشێکی زۆر بچووک
 لە گەردوونەکەمان پێكدەهێنێت
165
00:14:16,393 --> 00:14:20,363
ئا ئەمە کۆزمۆسە( گەردوونە)
لەسەر گەورەترین سکەیڵێک کە بیزانین

166
00:14:20,397 --> 00:14:23,699
تۆڕێکە
لە سەتان بیلیۆن گالاکسیی

167
00:14:23,734 --> 00:14:27,170
دواهەمین دێڕە
لە ئادرەسی گەردوونییمان

168
00:14:27,204 --> 00:14:29,205
بۆ ئێستا

169
00:14:29,206 --> 00:14:30,579
زەویی
کۆمەڵەی خۆر
گرووپی لۆکاڵیی
هێشووی مەزنی بورجی کچان

170
00:14:30,774 --> 00:14:32,241
گەردوونێک کە بتوانرێ ئیدراک بکرێت

171
00:14:32,276 --> 00:14:34,143
ئەوە مانای چییە؟

172
00:14:34,178 --> 00:14:36,913
تەنانەت بۆ ئێمەش، لەناو
کەشتییە ئەفسووناوییەکەماندا

173
00:14:36,947 --> 00:14:40,550
سنوورێک هەیە تا چەند
دەتوانین لە کاتی فەزایی ببینین

174
00:14:40,584 --> 00:14:42,985
ئاسۆی گەردوونیی ئێمەیە

175
00:14:43,020 --> 00:14:46,089
لە پشت ئەم ئاسۆیەوە
هەندێ بەشی گەردوون هەیە

176
00:14:46,123 --> 00:14:48,257
کە ئەوان زۆر زۆر دوورن

177
00:14:48,292 --> 00:14:50,259
کاتی تەواو نەبووە

178
00:14:50,294 --> 00:14:53,362
لە 13.8 بیلیۆن ساڵی
مێژووی گەردووندا

179
00:14:53,397 --> 00:14:55,898
کە رووناکیی ئەوان
بە ئێمە بگات

180
00:14:57,935 --> 00:15:01,337
زۆر لە ئێمە بە گومانە
کە زۆربەی ئەمانە

181
00:15:01,371 --> 00:15:05,575
هەموو جیهانەکان، ئەستێرەکان،
گالاکسییەکان و هێشووەکان

182
00:15:05,609 --> 00:15:08,010
لە گەردوونی بینراوماندا

183
00:15:08,045 --> 00:15:12,749
تەنیا بڵقێکی بچووکە
لە زەریایەکی بێکۆتا

184
00:15:12,783 --> 00:15:14,817
لە گەردوونەکانی تر

185
00:15:16,420 --> 00:15:18,888
لە فرە گەردوونەکان

186
00:15:18,922 --> 00:15:22,692
گەردوون لەسەر گەردوون

187
00:15:22,726 --> 00:15:25,294
جیهانگەلێکی بێکۆتایی

188
00:15:30,000 --> 00:15:32,068
هەست دەکەیت زۆر بچووکیت؟

189
00:15:32,102 --> 00:15:35,571
باشە، لە کۆنتێکستی
کۆزمۆسدا، ئێمە بچووکین

190
00:15:35,606 --> 00:15:38,908
بۆی هەیە کوڕگەلێکی بچووک بین
لەسەر خاڵی چەند تەپوتۆزێک دەژیەین

191
00:15:38,942 --> 00:15:41,310
سەرئاوکەوتوو لە ناو
شەپۆلێکی مەزنی سەرسوڕهێنەردا

192
00:15:41,345 --> 00:15:43,446
بەڵام ئێمە هەست بە بچووکیی ناکەین

193
00:15:43,480 --> 00:15:46,916
ئەم تێڕوانینە گەردوونییە
کەم تا زۆر نوێیە

194
00:15:46,950 --> 00:15:51,220
نزیک بە چوار سەتە لەمەوبەر
جیهانە بچووکەکەی ئێمە، بێئاگا بوو

195
00:15:51,255 --> 00:15:53,222
لە بەشەکانی تری کۆزمۆس

196
00:15:53,257 --> 00:15:55,224
ئەوکات تەلەسکۆپ نەبوو

197
00:15:55,259 --> 00:15:58,995
گەردوون تەنیا ئەوە بوو
کە دەتتوانی بەچاوی رووت بیبینیت

198
00:15:59,029 --> 00:16:01,097
لە ساڵی 1599 دا

199
00:16:01,131 --> 00:16:04,467
هەمووکەس وایدەزانی کە خۆر،
هەسارەکان و ئەستێرەکان

200
00:16:04,501 --> 00:16:08,504
تەنیا رووناکیین لە ئاسماندا
کە بەدەوری زەوییدا دەسوڕێنەوە

201
00:16:08,539 --> 00:16:12,575
وا دەزانرا کە ئێمە لە چەقداین
لەم گەردوونە بچووکەدا

202
00:16:12,609 --> 00:16:15,378
<i>a universe made for us.</i>
گەردوون بۆ ئێمە دروستکراوە
203
00:16:16,947 --> 00:16:19,315
تەنیا پیاوێک هەبوو
لەسەر تەواوی ئەم هەسارەیە

204
00:16:19,350 --> 00:16:22,185
پێشبینیی کرد
کە گەردوون بێکۆتایە

205
00:16:22,219 --> 00:16:24,754
چۆن ئەم پیاوە سەری ساڵی نوێی
گوزەراند

206
00:16:24,788 --> 00:16:27,924
ساڵی 1600

207
00:16:27,958 --> 00:16:30,793
لە زینداندا، بەدڵنیاییەوە

208
00:16:37,855 --> 00:16:40,023
کاتێ هاتە پێشەوە لە ژیانماندا

209
00:16:40,057 --> 00:16:43,293
کە بۆ یەکەمجار تێگەیشتین
ئێمە لە سەنتەری گەردووندا نیین

210
00:16:43,327 --> 00:16:46,529
ئێمە پابەندی شتێکین
زۆر لە خۆمان گەورەترە

211
00:16:46,564 --> 00:16:48,531
بەشێک بوو لە گەشەکردنمان

212
00:16:48,566 --> 00:16:50,800
هەروەک چۆن بۆ هەریەکێکمان ئەمە روویدا

213
00:16:50,834 --> 00:16:53,136
بۆ شارستانییەتەکەیشمان روویدا

214
00:16:53,170 --> 00:16:55,138
لە چەرخی 16 دا

215
00:16:55,172 --> 00:16:57,040
ئەندێشەی جیهان بکە
پێش تەلەسکۆپ

216
00:16:57,074 --> 00:16:59,309
کاتێ کە گەردوون
تەنیا ئەوە بوو کە دەتبینی

217
00:16:59,343 --> 00:17:00,843
<i>with the naked eye.</i>
بە چاوی رووت
218
00:17:00,878 --> 00:17:04,047
دیار بوو کە زەویی
جوڵەی نەبوو

219
00:17:04,081 --> 00:17:05,782
هەروەها هەموو شتێکیش
 لە ئاسمانەکاندا

220
00:17:05,816 --> 00:17:08,117
خۆر، مانگ
ئەستێرەکان، هەسارەکان

221
00:17:08,152 --> 00:17:10,987
بە دەوری ئێمەدا دەسوڕانەوە
دواتر

222
00:17:11,021 --> 00:17:13,289
قەشە و فەلەکناسی پۆڵەندیی 
کە ناوی کۆپێرنیکوس بوو

223
00:17:13,324 --> 00:17:17,293
پێشنیارێکی رادیکاڵی کرد
زەویی سەنتەر نییە

224
00:17:17,328 --> 00:17:19,796
بەڵکو تەنیا یەکێکە لەهەسارەکان
بەهەمانشێوەی ئەوان

225
00:17:19,830 --> 00:17:21,798
بەدەوری خۆردا دەسوڕێتەوە

226
00:17:21,832 --> 00:17:25,134
زۆرکەس، وەک ریفۆرمیستی پرۆتستانت،
مارتین لۆسەر

227
00:17:25,169 --> 00:17:28,137
ئەم ئایدیایەی وەک سووکایەتییەکی 
زەق بە دەقی پیرۆز تەماشا دەکرد

228
00:17:28,172 --> 00:17:30,406
ئەوان تۆقیبوون

229
00:17:30,441 --> 00:17:34,878
بەڵام بەلای یەک پیاوەوە
کۆپێرنیکوس زۆر دوور نەڕۆیشتبوو

230
00:17:34,912 --> 00:17:38,014
ئەویش، ناوی جیردانۆ برونۆ بوو

231
00:17:38,048 --> 00:17:40,517
هەر لە بنەڕەتدا
سروشتی یاخیبوونی هەڵگرتبوو

232
00:17:40,551 --> 00:17:43,720
ئەو زۆر خولیای هاتنە دەرەوەی 
لەو گەردوونە بچووکەدا هەبوو

233
00:17:43,754 --> 00:17:46,189
هەرچەندە راهیبێکی گەنجی دۆمینیکانیی بوو
لە ناپلز

234
00:17:46,223 --> 00:17:48,391
ئەو گونجاو نەبوو
ئەوەش  ئەو کاتە بوو

235
00:17:48,425 --> 00:17:50,727
کە ئازادیی رادەربڕین
 لە ئیتاڵیا نەبوو

236
00:17:50,761 --> 00:17:52,162
بەڵام برونۆ، موشتاقی ئەوە بوو بزانێ

237
00:17:52,196 --> 00:17:53,997
هەموو شت بزانێ
دەربارەی خودای چێکردن بزانێ

238
00:17:54,031 --> 00:17:56,766
جورئەتی کرد، کتێبەکان بخوێنێتەوە
کە لەلایەن کڵێسەوە قەدەغەکرابوون

239
00:17:56,801 --> 00:17:58,568
ئەمەش هەنگاوی پاشەکشەی بوو

240
00:17:58,602 --> 00:18:00,603
لە یەکێکیاندا

241
00:18:00,638 --> 00:18:04,741
رۆمانییەکی کۆن، پیاوێک مردووە
بۆ ماوەی پتر لە ١٥٠٠ ساڵ

242
00:18:04,775 --> 00:18:07,710
بەگوێیدا چرپاندی
کە گەردوون زۆر لەوە گەورەترە

243
00:18:07,745 --> 00:18:10,747
بێسنوورە
هەروەک بۆچوونی ئەو لەسەر خودا

244
00:18:14,885 --> 00:18:16,853
لوکریتیوس لە خوێنەرەکەی پرسی

245
00:18:16,887 --> 00:18:19,255
ئەندێشەی ئەوە بکات کە راوەستاوە
لەسەر لێواری گەردوون

246
00:18:19,290 --> 00:18:21,257
تیرێک دەهاوێ بەرەو

247
00:18:21,292 --> 00:18:23,560
ئەگەر تیرەکە بەردەوام بێ لەڕۆیشتن
بەدڵنیاییەوە 

248
00:18:23,594 --> 00:18:26,463
ئەوە گەردوون درێژدەبێتەوە بۆ پشت
ئەوەی تۆ بە لێواری گەردوونت دەزانی

249
00:18:26,497 --> 00:18:28,898
بەڵام کاتێ تیرەکە
بەردەوام نابێت لە رۆیشتن

250
00:18:28,933 --> 00:18:31,601
بڵێ بەر دیوارێک کەوت
کەواتە ئەم دیوارە کەوتووەتە

251
00:18:31,635 --> 00:18:34,571
پشت ئەوەی کە تۆ بیرت لێدەکردەوە
ئەوەی کە بە لێواری گەردوونت دەزانی

252
00:18:34,605 --> 00:18:37,907
هەنووکە ئەگەر لەسەر ئەو دیوارە بوەستی
تیرێکی تر بهاوێژی

253
00:18:37,942 --> 00:18:40,643
ئەمەش وەک ئەوانی تر وایە
دوو گریمانەی لێ دەردەچێ

254
00:18:40,678 --> 00:18:43,046
یان ئەوەتا بۆ ئەبەد دەفڕێ
بەناو فەزادا

255
00:18:43,080 --> 00:18:45,048
یاخود بەر بەربەستێک دەکەوێ

256
00:18:45,082 --> 00:18:47,817
کە دەتوانی لەوێ راوەستی و 
دانەیەکی تر بهاوێژی

257
00:18:47,852 --> 00:18:50,420
<i>Either way,</i>
لەهەردوو باردا
گەردوون سنووری نییە

258
00:18:50,454 --> 00:18:53,723
کۆزمۆس پێویستە بێکۆتا بێ

259
00:18:53,757 --> 00:18:56,226
ئەمە شتێکی لۆژیکیی بوو
بە نیسبەت برونۆوە

260
00:18:56,260 --> 00:18:58,595
ئەو خودایەی دەیپەرست
بێکۆتا بوو

261
00:18:58,629 --> 00:19:02,465
بەپێی لێکدانەوەی خۆی
خوا دەیتوانی کەمتر لەوە چێبکات

262
00:19:18,115 --> 00:19:20,950
ئەوە دواهەمین کاری گونجاو بوو
کە ئەو کردبێتی

263
00:19:30,361 --> 00:19:32,762
دواتر، کە تەمەنی  بوو بە سیی ساڵ

264
00:19:32,797 --> 00:19:36,433
روئیای هەبوو
کە چارەنووسی دیاریکرد

265
00:19:36,467 --> 00:19:38,935
<i>In this dream,</i>
لەم خەونەدا
بەسەرجیهانێکدا بەئاگا هات 

266
00:19:38,969 --> 00:19:42,005
داخراوە لە ناو
جامێکی پڕ لە ئەستێرەدا

267
00:19:42,039 --> 00:19:45,041
ئەمە کۆزمۆسی
سەردەمی برونۆ بوو

268
00:20:03,494 --> 00:20:06,029
 ئەو دەرگیری
ساتێکی دژوار و ترسناک بووەوە 

269
00:20:06,063 --> 00:20:07,564
داوێنی هەموو شتێک

270
00:20:07,598 --> 00:20:10,200
کەوتبووە
 ژێر قاچەکانییەوە

271
00:20:10,234 --> 00:20:12,702
بەڵام ئازایەتیی گوڕی پێدایەوە

272
00:20:20,745 --> 00:20:23,546
من باڵە پڕ لە ئومێدەکانم
بۆ گەردون دەکەمەوە

273
00:20:23,581 --> 00:20:27,150
بەرز دەبمەوە بەرەو کۆتایی
زۆر لەدوای خۆمەوە بەجێدەهڵێم

274
00:20:27,184 --> 00:20:30,520
ئەوەی کە خەڵک بە کۆتکراویی دەیبینێ
لە دوورەوە

275
00:20:30,554 --> 00:20:33,923
لێرە، سەرەوە نییە
خوارەوە نییە، لێوار نییە

276
00:20:33,958 --> 00:20:35,492
چەق نییە

277
00:20:35,526 --> 00:20:38,928
خۆر وا دەبینم
کە هەر ئەستێرەیەکی ترە

278
00:20:38,963 --> 00:20:42,899
ئەستێرەکانیش خۆرگەلی ترن
هەموویشیان، زەویی تر هاوڕێیانە

279
00:20:42,933 --> 00:20:44,534
وەک زەوییەکەی خۆمان

280
00:20:44,568 --> 00:20:47,837
ئەم دۆزینەوەیە
بەم گەورەییە وەک ئەوە وابوو

281
00:20:47,872 --> 00:20:49,305
بکەویتە داوی خۆشەویستییەوە

282
00:20:52,777 --> 00:20:54,744
برونۆ، بوو بە مژدەبەخش

283
00:20:54,779 --> 00:20:58,181
باوەڕی بێکۆتایی گەردوونی 
لەسەرانسەری ئەوروپادا بڵاو دەکردەوە

284
00:20:58,215 --> 00:21:01,785
ئەو، وا گریمانەی دەکرد، کە خۆشەویستانی
خودا، ئەمەی بە سانایی لێوەربگرن

285
00:21:01,819 --> 00:21:04,854
تێڕوانینێکی مەزنتر و شکۆدارتر
بۆ دیدی چێکردن

286
00:21:04,889 --> 00:21:07,924
ئای چەند گەلحۆ بووم

287
00:21:09,960 --> 00:21:11,628
ئەو شاربەدەر کرا

288
00:21:11,662 --> 00:21:13,563
لە لایەن کڵێسەی رۆمانیی کاسۆلیکییەوە
لە وڵاتی خۆی

289
00:21:13,597 --> 00:21:16,032
دەرپەڕێندرا لەلایەن کاڵڤینیستەکانەوە
لە سویسرا

290
00:21:16,067 --> 00:21:18,268
هەروەها لەلایەن لۆسەرییەکانەوە
لە ئاڵمانیا

291
00:21:18,302 --> 00:21:21,304
برونۆ رایکرد بەدوای بانگهێشتێکدا

292
00:21:21,339 --> 00:21:24,174
بۆ وانەگوتنەوە لە ئۆکسفۆرد
لە ئینگلاند

293
00:21:25,576 --> 00:21:27,410
لە کۆتاییدا، و ایدەزانی

294
00:21:27,445 --> 00:21:31,081
چانسێکی باشە بۆ ئەوەی تێڕوانینی خۆی لەگەڵ
هاوڕێ و گوێگرەکانیدا هاوبەشیی پێبکات 

295
00:21:35,186 --> 00:21:38,254
من هاتوومە، تێڕوانینێکی نوێ
لەسەر کۆزمۆس بدەم

296
00:21:38,289 --> 00:21:41,324
کۆپێرنیکوس راست بوو
کە دەیگوت جیهانەکەمان

297
00:21:41,359 --> 00:21:43,059
چەقی گەردوون نییە

298
00:21:43,094 --> 00:21:45,128
زەویی بەدەوری خۆردا دەسوڕێتەوە

299
00:21:45,162 --> 00:21:47,631
هەر هەسارەیەکە
وەک ئەوانی تر

300
00:21:47,665 --> 00:21:49,733
بەڵام کۆپێرنیکوس
تەنیا گزنگێک بوو

301
00:21:49,767 --> 00:21:51,935
من خۆرهەڵاتتان بۆ دەهێنم

302
00:21:53,337 --> 00:21:55,405
ئەستێرەکان، خۆری گڕاویین

303
00:21:55,439 --> 00:21:57,641
لە هەمان ماددە پێکهاتوون 
کە لە زەوییدا هەیە

304
00:21:57,675 --> 00:22:00,677
هەروەها، خاک و ئاوی خۆیان هەیە

305
00:22:00,711 --> 00:22:03,780
لەگەڵ درەخت و گیانەوەراندا
نزمتر نیین لەوانەی ئێمە

306
00:22:03,814 --> 00:22:06,082
ئایا تۆ شێتی، یان  تەنیا جاهیلی؟

307
00:22:06,117 --> 00:22:07,851
هەمووکەسێک دەزانێ
تەنیا یەک جیهان هەیە

308
00:22:07,885 --> 00:22:10,353
ئەوەی هەمووکەس دەیزانێ هەڵەیە.

309
00:22:10,388 --> 00:22:13,356
خودای بێکۆتامان 
گەردوونی بێسنووری دروستکردووە

310
00:22:13,391 --> 00:22:15,258
بێکۆتا 
لە ژمارەی جیهانەکان

311
00:22:15,293 --> 00:22:17,294
ئەوانە ئەریستۆیان نەخوێندووەتەوە
تۆ لە کوێوە هاتوویت؟

312
00:22:17,328 --> 00:22:19,029
یان تەنانەت ئینجیلیش

313
00:22:19,063 --> 00:22:23,667
تکاتان لێدەکەم، شتی کۆن، ترادیسیۆن
باوەڕ و دەسەڵات رەتبکەنەوە

314
00:22:23,701 --> 00:22:24,968
با شتی نوێ دەستپێبکەین

315
00:22:25,002 --> 00:22:27,003
بە گومانکردن لە هەموو
ئەوانەی واماندانابوون

316
00:22:27,038 --> 00:22:28,138
سەلمێنرا
هەی مورتەد

317
00:22:28,172 --> 00:22:29,205
کافر

318
00:22:29,240 --> 00:22:31,107
خوای  ئێوە زۆر بچووکە

319
00:22:35,680 --> 00:22:39,049
پیاوی زۆر حەکیم
دەبووایە دەرسی لە وانەکانی وەربگرتایە

320
00:22:39,083 --> 00:22:42,385
بەڵام برونۆ، لەمجۆرە پیاوە نەبوو

321
00:22:42,420 --> 00:22:46,656
نەیدەتوانی روئیا بڵندەکەی
سەبارەت بە کۆزمۆس نەدرکێنێ

322
00:22:46,691 --> 00:22:49,626
سەرەڕای ئەو راستییەی
شتی لەم چەشنە سزای هەیە

323
00:22:49,660 --> 00:22:52,662
لە جیهانی ئەودا
شتەکان زۆر پڕ لەئاشوب بوون

324
00:22:52,697 --> 00:22:54,698
تۆڵەیەکی دڵڕەقانە و نائاسایی

325
00:22:58,803 --> 00:23:01,471

جیرۆدانۆ برونۆ لەسەردەمێکدا دەژیا
شتی لەو چەشنە بوونی نەبوو

326
00:23:01,506 --> 00:23:03,440
جیاکردنەوەی
کڵێسە لە دەوڵەت

327
00:23:03,474 --> 00:23:06,009
یان بیرۆکەی ئازادیی رادەربڕین
مافێکی رەوا بووبێت

328
00:23:06,043 --> 00:23:07,978
بۆ هەموو تاکێک

329
00:23:08,012 --> 00:23:10,847
دەربڕینی بۆچوونێک لەگەڵ
ترادیسیۆنی باودا نەهاتایەتەوە

330
00:23:10,882 --> 00:23:13,483
دەیخستیە تەنگوچەڵەمەیەکی قووڵەوە

331
00:23:15,486 --> 00:23:18,155
بێپەروا، برونۆ
گەڕایەوە بۆ ئیتاڵیا

332
00:23:18,189 --> 00:23:19,823
بۆی هەیە بیری نیشتمانی کردبێ

333
00:23:19,857 --> 00:23:23,093
بەڵام، هێشتا ئەو دەبووایە
  بیزانیایە کە وڵاتەکەی خۆی

334
00:23:23,127 --> 00:23:25,195
یەکێکە لە مەترسییدارترین
شوێنەکانی ئەوروپا بوو

335
00:23:25,229 --> 00:23:26,963
دەیتوانی بڕوات

336
00:23:26,998 --> 00:23:30,033
کڵێسەی کاسۆلیکی رۆمانیی
دەستی بەسیستەمی دادگاوە گرتبوو 

337
00:23:30,068 --> 00:23:31,868
ناسرابوو بە پشکنینی بیروڕا

338
00:23:31,903 --> 00:23:35,439
مەبەستی سەرەکیی دادگا، لێکۆڵینەوە
و ئەشکەنجەدان بوو

339
00:23:35,473 --> 00:23:39,342
بۆ هەرکەسێ جورئەتی بکردایە کە دەنگێکی
 جیاوازی لە دەنگی ئەوان هەبووایە

340
00:23:42,380 --> 00:23:46,316
زۆر نەبوو، پێش ئەوەی برونۆ
بکەوێتە ناو داوی

341
00:23:46,351 --> 00:23:48,218
پۆلیسی فیکرەوە

342
00:23:54,258 --> 00:23:56,893
ئەم گەڕۆڵەی کە گەردوونی
بێکۆتای دەپەرست

343
00:23:56,928 --> 00:24:00,063
دەیناڵاند  لە زینداندا
بۆ ماوەی هەشت ساڵی رەبەق

344
00:24:00,098 --> 00:24:01,898
دەرگیری لێکۆڵینەوەی
زۆر قورس بوو

345
00:24:01,933 --> 00:24:04,634
زۆر بە کەللەرەقیی رەتیکردەوە
کە دەستبەرداری دیدی خۆی ببێت

346
00:24:04,669 --> 00:24:06,203
بۆچی ئەمە ویستی کڵێسا بوو

347
00:24:06,237 --> 00:24:09,906
بۆ ئەو ماوە درێژە بیهێڵنەوە و
ئەشکەنجەی بدەن

348
00:24:09,941 --> 00:24:11,975
لەچیی شتێک دەترسان؟

349
00:24:12,009 --> 00:24:15,212
ئەگەر برونۆ راست بوو
کەواتە کتێبی پیرۆز( ئینجیل)

350
00:24:15,246 --> 00:24:17,381
و دەسەڵاتی کڵێسا

351
00:24:17,415 --> 00:24:20,751
دەکەوتنە ژێر پرسیارەوە

352
00:24:20,785 --> 00:24:22,486
لە کۆتاییدا، کاردیناڵەکان
 
353
00:24:22,520 --> 00:24:24,421
حوکمی خۆیان دا

354
00:24:24,455 --> 00:24:26,023
تۆ تاوانبار دەرچوویت

355
00:24:26,057 --> 00:24:28,892
کە گومانت لە سیانەی پیرۆز

356
00:24:28,926 --> 00:24:31,595
و خوداوەندیی عیسای
 مەسیح کردووە 

357
00:24:31,629 --> 00:24:34,898
باوەڕبوون بەوەی کە غەزەبی
خودا ئەبەدیی نییە

358
00:24:34,932 --> 00:24:36,400
هەموو کەسێک بەهەشتیی دەبێت

359
00:24:36,434 --> 00:24:41,238
جەختکردنەوە لەوەی کە
جیهانی تر هەیە

360
00:24:42,373 --> 00:24:45,275
هەموو ئەو کتێبانەی
کە نووسیوتن

361
00:24:45,309 --> 00:24:48,779
کۆدەکرێنەوە و دەسوتێنرێن
لە گۆڕەپانی سانبترۆسدا 

362
00:24:48,813 --> 00:24:52,382
باوکی بە ویقار
ئەم هەشت ساڵە لە زیندانییکردن

363
00:24:52,417 --> 00:24:53,950
کاتێکی زۆری داپێم
بۆ ئەوەی بیربکەمەوە

364
00:24:53,985 --> 00:24:54,951
کەواتە

365
00:24:54,986 --> 00:24:56,353
دەگەڕێیتەوە

366
00:24:56,387 --> 00:24:58,355
خۆشەویستیی و تەجەلام 
بۆ خالیق

367
00:24:58,389 --> 00:25:02,025
ئیلهامی دیدێکی داوەتێم
کە گەردوونێکی بێکۆتا هەیە

368
00:25:02,060 --> 00:25:05,629
تۆ دەبێ بنێردرێی
بۆ لای حاکمی رۆما

369
00:25:05,663 --> 00:25:09,032
بۆ ئەوەی سزایەکی
 گونجاوت بدەن

370
00:25:09,067 --> 00:25:11,134
بۆ ئەوانەی کە تۆبە ناکەن

371
00:25:13,237 --> 00:25:17,140
رەنگە تۆ زیاتر بترسی

372
00:25:17,175 --> 00:25:20,510
لە خوێندنەوەی ئەم دادوەرییە
لەوەی کە من گوێ دەگرم 

373
00:26:28,646 --> 00:26:30,881
دە ساڵ
دوای شەهیدکردنی برونۆ

374
00:26:30,915 --> 00:26:33,350
گالیلەیۆ بۆ یەکەمجار
لە تەلسکۆپەوە سەیری کرد

375
00:26:33,384 --> 00:26:36,019
تێگەیشت کە برونۆ
سەرلەبەر راست بووە

376
00:26:36,054 --> 00:26:38,789
رێگەی کاکێشان پێکهاتووە
لە ئەستێرەی بێئەژمار

377
00:26:38,823 --> 00:26:40,524
بەچاوی رووت نابیرێن و

378
00:26:40,558 --> 00:26:44,494
هەندێ لەو رووناکییانەی لە ئاسماندا هەن
بە واقیعیی جیهانگەلی ترن

379
00:26:44,529 --> 00:26:46,797
برونۆ، زانا نەبوو

380
00:26:46,831 --> 00:26:49,299
روئیای بۆ کۆزمۆس
زیاتر بەخت یاوەری خەمڵاندنەکەی بوو

381
00:26:49,334 --> 00:26:51,802
لەبەرئەوەی
هیچ بەڵگەیەکی نەبوو، بۆ پاڵپشتی بۆچوونەکانی

382
00:26:51,836 --> 00:26:55,072
وەک زۆربەی خەمڵاندنەکان، بۆی هەبوو
هەڵە دەربچێت 

383
00:26:55,106 --> 00:26:57,674
بەڵام کاتێ بۆچوونەکە
بڵاوبووەوە

384
00:26:57,709 --> 00:26:59,743
ئامانجی بە خەڵکدا کە
نیشانەی لێبگرن

385
00:26:59,777 --> 00:27:01,378
تەنیا بۆ ئەوەی، بەتاڵی بکەنەوە

386
00:27:03,414 --> 00:27:07,084
برونۆ دەیڕوانیە
فراوانیی فەزا

387
00:27:07,118 --> 00:27:11,889
بەڵام هیچ زانیارییەکی لەسەر 
مەودای مەزنی کات نەبوو 

388
00:27:15,460 --> 00:27:18,529
چۆن بۆ ئێمەی مرۆڤ، کە کەمتر لە
سەتەیەک دەژیەین

389
00:27:18,563 --> 00:27:21,331
ئومێدی ئەوە بکەین
لە قەبارەی درێژکراوەی کات بگەین

390
00:27:21,366 --> 00:27:23,567
ئا ئەوە، مێژووی کۆزمۆسە

391
00:27:23,601 --> 00:27:28,372
گەردوون
13.8 هەزار میلیۆن ساڵ تەمەنیەتی

392
00:27:28,406 --> 00:27:30,774
بۆ خەیاڵی ئەوەی،
کە بە هەموو کاتی گەردوون ئاشنابین 

393
00:27:30,808 --> 00:27:34,444
با بیپەستین
بۆ یەک رۆژمێژری ساڵ

394
00:27:46,570 --> 00:27:51,564
ساڵی گەردوونیی لە یەکی جەنیوەری
لەگەڵ لەدایکبوونی گەردوونەکەماندا دەستپێدەکات

395
00:27:51,599 --> 00:27:54,249
هەموو شتێک لەخۆ دەگرێ
کە لەو کاتەوە روویاندابێت

396
00:27:54,284 --> 00:27:55,338
تا ئەم کاتە

397
00:27:55,373 --> 00:27:59,891
کە ئەمە لەسەر رۆژمێرەکە
نیوەشەی دێسەمبەری31ی مانگە

398
00:27:59,926 --> 00:28:03,864
لەسەر ئەم سکەیڵە، هەر مانگێ
نوێنەرایەتیی یەک بیلیۆن ساڵ دەکات

399
00:28:03,899 --> 00:28:08,423
هەر رۆژێ بە نزیکەیی
بەرامبەر 40 میلیۆن ساڵ دەبێ

400
00:28:08,458 --> 00:28:10,312
با بگەڕێیینەوە، هەرچەندێک بتوانین

401
00:28:10,347 --> 00:28:13,494
بۆ سەرەتاییترین ساتی
گەردوون

402
00:28:14,436 --> 00:28:18,351
یەکی جەنیوەری، بیگ بانگ

403
00:28:29,169 --> 00:28:32,291
ئەمە دوورترین خاڵی کاتە کە
بتوانین بیبینین 

404
00:28:32,964 --> 00:28:34,610
لە ئێستادا

405
00:28:35,791 --> 00:28:40,528
سەرتاپای گەردوونەکەمان لە خاڵێکەوە بنیاتنرا
کە لە ئەتۆمێک بچووکتر بووە

406
00:28:40,620 --> 00:28:43,589
فەزا خۆیشی لە ئاگری
گەردوونییەوە تەقییەوە

407
00:28:43,623 --> 00:28:45,958
کشانی گەردوون
دەستی پێکرد

408
00:28:45,992 --> 00:28:48,360
ئەمەش لەدایکبوونی 
هەموو وزەی لێکەوتەوە

409
00:28:48,394 --> 00:28:50,329
و هەموو ماددەکان
کە لەئەمڕۆدا ئاشناین پێیان

410
00:28:50,363 --> 00:28:52,664
دەزانم ئەمە جۆرێکە لە شێتیی

411
00:28:52,699 --> 00:28:54,633
بەلام بەڵگەی زۆر
 بەهێزی تاقیکراوە هەیە

412
00:28:54,667 --> 00:28:56,268
بۆ پاڵپشتیی تیۆریی بیگ بانگ

413
00:28:56,302 --> 00:28:58,771
و چەندییەتی هیلیۆمیش 
لە کۆزمۆسدا لەخۆ دەگرێ 

414
00:28:58,805 --> 00:29:02,441
هەروەها درەوشانەوەی شەپۆلە رادیۆییەکان
کە لە تەقینەوە گەورەکەوە بەجێماون

415
00:29:02,475 --> 00:29:04,943
چەند کشابێت
ئەوەندە سارد بووەتەوە

416
00:29:04,978 --> 00:29:09,848
تاریکاییەک بۆ ماوەی
200 میلیۆن ساڵ گەردوونی داپۆشیبوو

417
00:29:09,883 --> 00:29:12,818
کێشکردن، بارستاییە گازییەکانی
 رادەکێشا و دەیکوڵاندن

418
00:29:12,852 --> 00:29:15,821
تا ئەستێرە سەرەتاییەکان
بوون بە کڵپەی رووناکیی

419
00:29:15,855 --> 00:29:18,057
لە 10ی جەنیوەرییدا

420
00:29:22,996 --> 00:29:26,799
لە 13 ی جەنیوەرییدا
ئەم ئەستێرانە یەکیانگرت و 

421
00:29:26,833 --> 00:29:31,703
یەکەمین گالاکسییە بچووکەکان دروستبوون

422
00:29:31,738 --> 00:29:34,540
ئەم گالاکسییانەش یەکیانگرت و
گالاکسییە گەورەکانیان دروستکرد 

423
00:29:34,574 --> 00:29:37,910
لە ناویشیاندا،رێگەی کاکێشانەکەی خۆمان

424
00:29:37,944 --> 00:29:42,381
کە فۆرمۆڵە بوو
11 بیلیۆن ساڵ لەمەوبەر

425
00:29:42,415 --> 00:29:45,250
لە 15ی مارسی ساڵی گەردوونییدا

426
00:29:47,120 --> 00:29:49,588
سەتان بیلیۆن خۆر دروستبوون

427
00:29:49,622 --> 00:29:51,423
یەکێکیان، ئەوەی خۆمانە

428
00:29:51,458 --> 00:29:53,659
هێشتا لە دایک نەبووبوو

429
00:29:53,693 --> 00:29:58,163
بەڵکو لە خۆڵەمێشی ئەستێرەکانی ترەوە
پەیدابوو

430
00:29:58,198 --> 00:30:01,400
ئەو بڵاچەی رووناکییانە دەبینی
کە وێنەگرەکان فلاشی دەکەن

431
00:30:01,434 --> 00:30:03,869
هەریەکێ لەوانە، سوپەرنۆڤایەکە

432
00:30:03,903 --> 00:30:07,039
مەرگی ئەستێرەیەکی زەبەلاح
 بە درەوشانەوەیەکی زۆرەوە

433
00:30:07,073 --> 00:30:10,442
ئەستێرەکان، دەمرن و لەدایک دەبنەوە
لەو شوێنانەدا، وەک ئەمە

434
00:30:10,477 --> 00:30:12,344
دایەنگەیەکی درەخشانی ئەستێرەیی

435
00:30:12,379 --> 00:30:14,046
چڕ دەبنەوە وەک دڵۆپە باران

436
00:30:14,080 --> 00:30:16,715
هەورە زەبەلاحەکان
لە تەپوتۆز و گازەکانەوە دروست دەبن

437
00:30:16,750 --> 00:30:19,718
زۆر گەرم دەبن و 
ناوکی ئەتۆمەکان دروست دەبن

438
00:30:19,753 --> 00:30:22,254
لە قووڵایی خۆیاندا ، پێکەوە دەنووسێن 

439
00:30:22,288 --> 00:30:25,457
ئەو ئۆکسجینە دروست دەبێ کە هەناسەی پێدەدەین
ئەو کاربۆنەی کە لە ماسولکەکانماندا هەیە و

440
00:30:25,492 --> 00:30:28,927
ئەو کالیسیۆمەی لە ئێسقەکانماندایە و
ئەو ئاسنەی لە خوێنەکانماندایە

441
00:30:28,962 --> 00:30:30,729
ئەوانە هەموویان کوڵێنران

442
00:30:30,764 --> 00:30:34,233
لەناو جەرگەی ئاگرینیی
ئەو ئەستێرانەی دەمێکە تێداچوون

443
00:30:34,267 --> 00:30:37,970
تۆ، من، هەمووکەسێ

444
00:30:38,004 --> 00:30:42,441
ئێمە لە پاشماوەکانی ئەستێرەوە دروستبووین

445
00:30:44,244 --> 00:30:46,545
ئەم پاشماوە ئەستێرەییانە
جەمکرانەوە و بەکارهێنرانەوە

446
00:30:46,579 --> 00:30:48,113
دووبارە و چەند بارە

447
00:30:48,148 --> 00:30:50,816
لەناو، نەوە لە دوای نەوەی
ئەستێرەکانەوە

448
00:30:55,088 --> 00:30:57,456
چەند کاتی برد تا
خۆرەکەی خۆمان لە دایکبوو؟

449
00:30:57,490 --> 00:30:59,258
کاتێکی زۆر دوورودرێژ

450
00:30:59,292 --> 00:31:00,559
هێشتا نادرەوشێتەوە

451
00:31:00,593 --> 00:31:03,429
بۆ شەش بیلیۆن ساڵی تر

452
00:31:05,131 --> 00:31:08,100
رۆژی لەدایکبوونی خۆرەکەی خۆمان،31 ی ئابە

453
00:31:08,134 --> 00:31:09,935
بە گوێرەی رۆژمێری گەردوونیی

454
00:31:12,472 --> 00:31:14,740
چوار بیلیۆن و نیو
ساڵ لەمەوبەر

455
00:31:14,774 --> 00:31:17,242
بۆ جیهانەکانی تری
"کۆمەڵەی خۆر"ەکەی خۆمان

456
00:31:17,277 --> 00:31:20,346
زەویی لە دیسکێکی گازیی و
 تەپوتۆزی گەردوونی دروستبوو

457
00:31:20,380 --> 00:31:22,514
بەدەوری خۆرە مەلۆتکەکەدا دەسوڕێتەوە

458
00:31:22,549 --> 00:31:25,985
ئەم بەریەککەوتنانە دووبارە دەبوونەوە و
تۆپێکی گەورە لە داروپەردووەکان دروستبوو

459
00:31:32,392 --> 00:31:33,792
ئەو ئەستێرۆکەیە دەبینی

460
00:31:33,827 --> 00:31:35,127
نا، ئەو دانەیە نا

461
00:31:35,161 --> 00:31:36,829
ئەوەی لەوێیە

462
00:31:36,863 --> 00:31:40,599
ئێمە کە هەین، بەهۆی کێشکردنی
ئەو دانەیەی تەنیشتیەوەیە

463
00:31:40,634 --> 00:31:43,769
پاڵێکی بچووکی  پێوەبنێ
یەک ئینچ بەلای چەپدا

464
00:31:43,803 --> 00:31:45,804
ئەو جیاوازییە چییە
کە ئینچێک دەیکات

465
00:31:45,839 --> 00:31:47,873
لە سکەیلێ کۆمەڵەی خۆردا

466
00:31:47,907 --> 00:31:50,809
چاوەڕوانبە، دەیبینی

467
00:31:52,379 --> 00:31:54,179
زەویی یەک زرمەی
قورسی بەرکەوت

468
00:31:54,214 --> 00:31:56,048
لە یەکەمین بیلیۆن ساڵیدا

469
00:31:59,486 --> 00:32:02,354
پاشماوەی داروپەردوەکانی لە بۆشاییدا دەسوڕانەوە
بەریەکدەکەوتن و یەکانگیر دەبوون

470
00:32:02,389 --> 00:32:04,990
تا کەڵەکەبوون و
مانگەکەی ئێمەیان دروستکرد

471
00:32:07,160 --> 00:32:10,696
مانگ یادگارێکی ئەو
سەردەمە پڕ لە توندوتیژییەیە

472
00:32:10,730 --> 00:32:13,732
ئەگەر تۆ لەسەر رووی ئەو 
زەوییە زۆر کۆنەی زوو  بوەستی

473
00:32:13,767 --> 00:32:16,468
مانگ وا دەردەکەوت
سەت جار بریقەدارتر بێت

474
00:32:16,503 --> 00:32:18,671
دە جاریش نزیکتر بووە
لەو سەردەمەدا

475
00:32:18,705 --> 00:32:23,409
زۆر قەتیسماوتر بوو لەناو
ئامێزی دۆستانەی کێشکردندا

476
00:32:23,443 --> 00:32:26,378
کاتێ زەویی سارد دەبووەوە
دەریاکان، دەستیان بەدروستبوون کرد

477
00:32:26,413 --> 00:32:29,481
شەپۆلەکانی دەریا
ئەوکات، هەزاران جار بڵندتربوون.

478
00:32:29,516 --> 00:32:32,718
بەتێپەڕبوونی کات
بەریەککەوتنی شەپۆلەکانی مەد و جەزر لەسەر زەویی

479
00:32:32,752 --> 00:32:34,853
پاڵی بەمانگەوە نا، دووری خستەوە

480
00:32:40,727 --> 00:32:43,429
ژیان دەستیپێکرد
لەم نێوانەدا

481
00:32:43,463 --> 00:32:45,531
 21 ی سێپتەمبەر

482
00:32:45,565 --> 00:32:48,601
سێ بیلیۆن و نیو ساڵ لەمەوبەر
لەسەر ئەم جیهانە بچووکەی خۆمان

483
00:32:48,635 --> 00:32:50,402
هێشتا نازانین
کە چۆن ژیان دەستیپێکرد؟

484
00:32:50,437 --> 00:32:52,071
هەموو ئەوەی دەیزانین

485
00:32:52,105 --> 00:32:54,106
بۆی هەیە لە بەشێکی تری 
رێگەی کاکێشانەوە هاتبێت

486
00:32:54,140 --> 00:32:55,941
رەچەڵەکی ژیان

487
00:32:55,976 --> 00:32:59,211
یەکێکە لە مەزنترین ئەو
نهێنییە چارەسەرنەکراوانەی زانست

488
00:33:02,816 --> 00:33:04,850
ئەمە  ژیانە و دەکوڵێ

489
00:33:04,885 --> 00:33:07,419
هەموو رەچەتە بایۆکیمیاوییەکان
لە پەرەسەندندان

490
00:33:07,454 --> 00:33:11,123
بۆ چالاکییە ئاڵۆزە
سەرنجڕاکێشەکانیان

491
00:33:11,157 --> 00:33:16,695
لەسەروبەندی 9 ی نۆڤەمبەردا
ژیان، هەناسەی دەدا و دەجوڵا

492
00:33:16,730 --> 00:33:20,599
دەیخوارد، وەڵامی
دەوروبەرەکەی خۆی دەدایەوە

493
00:33:20,634 --> 00:33:23,536
ئێمە زۆر قەرزاری
ئەو میکرۆبە پێشەنگانەین

494
00:33:23,570 --> 00:33:25,604
ئا، بەڵێ... شتێکی تر

495
00:33:25,639 --> 00:33:28,974
سێکسیان داهێنا

496
00:33:32,412 --> 00:33:34,580
17ی دێسەمبەر رۆژێکی زۆر خامۆش بوو

497
00:33:34,614 --> 00:33:37,049
ژیان لە دەریاوە، بەکردەوە دەستیپێکرد

498
00:33:37,083 --> 00:33:39,218
پەرشوبڵاوبووەوە
بە هەمەجۆریی

499
00:33:39,252 --> 00:33:41,220
بە درەختی گەورە و ئاژەڵی گەورە

500
00:33:41,254 --> 00:33:46,358
تیکتالیک، یەکەمین گیاندار بوو
کە سەرکێشیی کرد بۆ وشکایی

501
00:33:48,261 --> 00:33:51,630

دەبێت ئەو گەشتە،وەک ئەوە بێت
بچیت بۆ هەسارەیەکی تر

502
00:33:53,133 --> 00:33:55,501
دارستانەکان، دەیناسۆرەکان

503
00:33:55,535 --> 00:33:57,837
پەلەوەرەکان، جڕوجانەوەرەکان

504
00:33:57,871 --> 00:34:01,240
هەموویان پەرەیان سەند
لە دواهەمین هەفتەی دێسەمبەردا

505
00:34:01,274 --> 00:34:03,108
یەکەمین گوڵ

506
00:34:03,143 --> 00:34:07,446
لە 28 ی سێپتەمبەردا پوشکا

507
00:34:10,851 --> 00:34:13,586
کاتێ ئەم جەنگەڵە کۆنانە
گەشەیان دەکرد و دەمردن

508
00:34:13,620 --> 00:34:15,588
لەژێر رووکارەکاندا نغرۆ دەبوون

509
00:34:15,622 --> 00:34:18,457
پاشماوەکانیان بۆ خەڵوزی بەردیین
گۆڕا

510
00:34:18,492 --> 00:34:21,093
300 میلیۆن ساڵی تر

511
00:34:21,127 --> 00:34:24,430
ئێمەی مرۆڤ، ئەو خەڵوزانەمان
سوتاند و کردمان بە وزە

512
00:34:24,464 --> 00:34:27,533
شارستانییەکەی خۆمان
دووچاری فەوتان کردەوە

513
00:34:32,506 --> 00:34:33,873
بیرت دێت، دروستبوونی ئەو ئەستێرۆکەیەی
لە پاشماوەی 

514
00:34:33,907 --> 00:34:35,541
 کۆمەڵەی خۆر بوو

515
00:34:35,575 --> 00:34:37,710
ئەوەی کە کەمێک پاڵی پێوەنرابوو
بەلای چەپدا

516
00:34:37,744 --> 00:34:40,045
باشە، ئا ئەمەیە وا دێت

517
00:34:40,080 --> 00:34:42,515
سەعات 6:20 ی بەیانییە

518
00:34:42,549 --> 00:34:46,852
رۆژی 30 ی دێسەمبەر
بەگوێرەی رۆژمێری گەردوونیی

519
00:34:53,860 --> 00:34:55,795
بۆ ماوەی پتر لە
600 میلیۆن ساڵ

520
00:34:55,829 --> 00:34:58,030
دەیناسۆرەکان کەڵەگای 
سەرزەویی بوون

521
00:34:58,064 --> 00:35:00,800
لە کاتێکدا، باووباپیرانی ئێمە
شیردەری بچووک بوون

522
00:35:00,834 --> 00:35:02,968
 هەڵەداوانیان بوو لە ترسی کەوتنە ژێر چەکمەیانەوە

523
00:35:03,003 --> 00:35:05,371
ئەستێرۆکەیەک، هەموو ئەوانەی گۆڕیی

524
00:35:05,405 --> 00:35:07,206
وایدابنێ، ئەم شتە هەر لەبنەڕەتەوە 
رووی نەدایە و

525
00:35:07,240 --> 00:35:09,041
 ئەگەر بەتەواویی 
لە زەویی لایبدایە

526
00:35:09,075 --> 00:35:11,343
بۆ هەمووان کە زانراوە،
ئەگەری هەبوو دەیناسۆرەکان هەر لێرەبوونایە

527
00:35:11,378 --> 00:35:12,978
بەڵام ئێمە نەدەبووین

528
00:35:13,013 --> 00:35:15,981
ئەمە نموونەیەکی باشە
بۆ رێکەوتێکی بەێز

529
00:35:16,016 --> 00:35:18,751
چانسی سروشتی بوون 

530
00:35:20,420 --> 00:35:23,689
گەردوون پێشوەخت
زیاتر لە 13.5 

531
00:35:23,723 --> 00:35:25,091
بیلیۆن ساڵ تەمەنیەتی.

532
00:35:25,125 --> 00:35:26,926
هێشتا نیشانەی ئێمە بوونی نییە

533
00:35:26,960 --> 00:35:31,097
لەم زەریا بێسەروبنەی کاتدا
کە ئەم رۆژمێرە دەینوێنێ

534
00:35:31,131 --> 00:35:34,200
ئێمەی مرۆڤ تەنیا لە 
دوا سەعاتدا، پەرەمان سەند

535
00:35:34,234 --> 00:35:39,238
لە دواهەمین رۆژی
ساڵی گەردوونی

536
00:35:44,611 --> 00:35:48,347
سەعات 11:59 و 46 چرکەدا

537
00:35:48,382 --> 00:35:52,585
هەموو مێژووی تۆمارکراو
دواهەمین 14 چرکە دەگرن

538
00:35:52,619 --> 00:35:55,354
هەر کەسێک تۆ ناویت
رۆژێ لەرۆژان، بیستبێ

539
00:35:55,389 --> 00:35:57,390
لەو ماوەیەدا ژیاوە

540
00:35:59,259 --> 00:36:03,195
هەموو ئەو پادشایانە، ئەو جەنگانە
رەوکردن و داهێنانەکان

541
00:36:03,230 --> 00:36:07,700
شەڕ و خۆشەویستیی
هەمووشتێک لە کتێبەکانی مێژوودا

542
00:36:07,734 --> 00:36:09,769
لە دواهەمین چرکەکاندا
لێرە روویانداوە

543
00:36:09,803 --> 00:36:11,871
بە پێی رۆژمێری گەردوونیی

544
00:36:11,905 --> 00:36:14,073
بەڵام ئەگەر بمانەوێ بگەڕێین

545
00:36:14,107 --> 00:36:16,642
ئەم ماوە کورتەی
کاتی گەردوونیی

546
00:36:19,279 --> 00:36:21,347
پێویستە سکەیڵی پێوانەکانمان بگۆڕێن

547
00:36:38,211 --> 00:36:40,579
ئێمە تازە هاتووینە بۆ کۆزمۆس

548
00:36:40,613 --> 00:36:45,017
چیرۆکی خۆمان، تەنیا لە دواهەمین
شەوی ساڵی گەردوونییدا دەستیپێکردووە

549
00:36:45,051 --> 00:36:48,420
سەعات9:45 ی ئێواری سەری ساڵ

550
00:36:48,454 --> 00:36:50,856
سێ میلیۆن و نیو
ساڵ لەمەوبەر

551
00:36:50,890 --> 00:36:54,793
باووباپیرانمان،
ئەم شوێنەوارانەیان بەجێهێشت 

552
00:36:56,162 --> 00:36:59,798
ئێمە لەسەر پێ راوەستاین و 
لێیان جودا بووینەوە

553
00:36:59,832 --> 00:37:01,733
کاتێک لەسەر هەردووقاچمان
وەستاین

554
00:37:01,768 --> 00:37:04,903
چاوانمان چیتر هەر گرینگیی
بەسەر زەویی نەدەدا

555
00:37:04,937 --> 00:37:08,573
ئێمە ئێستا ئازادین
سەیری سەرسامییەکانی سەرەوە بکەین 

556
00:37:11,177 --> 00:37:13,645
سەبارەت بە زۆرترین بەش
 لە مێژووی بوونی مرۆڤ

557
00:37:13,680 --> 00:37:17,416
بڵێ 40000 نەوەی رابردوو

558
00:37:17,450 --> 00:37:19,251
ئێمە سەرگەردان بووین

559
00:37:19,285 --> 00:37:22,454
لە گرووپی بچووک و باندی راوچیی
خاپەرۆکاردا دەژیاین

560
00:37:22,488 --> 00:37:25,123
ئامێرمان دروست دەکرد و ئاگرمان کۆنترۆڵ دەکرد

561
00:37:25,158 --> 00:37:27,125
ناومان لە شت دەنا

562
00:37:27,160 --> 00:37:31,496
هەموو ئەوانە لە دواهەمین سەعاتی
رۆژمێری گەردوونیدا

563
00:37:39,639 --> 00:37:43,108
بۆ ئەوەی بزانین لە ئاییندەدا چیی روودەدات
پێویستە سکەیڵەکە بگۆڕین

564
00:37:43,142 --> 00:37:46,311
بۆ بینینی دواهەمین دەقیقە
لە دواهەمین شەوی

565
00:37:46,346 --> 00:37:49,348
ساڵی گەردوونیی

566
00:37:49,382 --> 00:37:51,350
11:59

567
00:37:51,384 --> 00:37:54,019
ئێمە زۆر جەوانین بەگوێرەی
کات لە سکەیڵی گەردووندا

568
00:37:54,053 --> 00:37:56,655
دەستمان بە نیگارکێشیی لەسەر
یەکەمین وێنەی خۆمان نەکرد

569
00:37:56,689 --> 00:38:00,259
تا دواهەمین 60 چرکەی
ساڵی گەردوونیی

570
00:38:00,293 --> 00:38:03,795
نزیکەی 30000 ساڵ لەمەوبەر

571
00:38:12,038 --> 00:38:14,606
ئەمە ئەو کاتەیە
کە فەلەکناسییمان داهێنا

572
00:38:14,641 --> 00:38:17,809
لەڕاستییدا، ئێمە هەموومان
نەسڵی فەلەکناسەکانین

573
00:38:17,844 --> 00:38:21,213
مانەوەمان بەند بوو لەسەر
چۆن خوێندنەوە بۆ ئەستێرەکان بکەین

574
00:38:21,247 --> 00:38:23,549
بۆ ئەوەی پێشبینیی
زستانی داهاتوو بکەین و

575
00:38:23,583 --> 00:38:26,184
بزانین  رەوی ئاژەڵە دڕندەکان
کەی دەستپێدەکات

576
00:38:26,219 --> 00:38:29,187
ئەوسا
نزیکەی دە هەزار ساڵێک لەمەوبەر

577
00:38:29,222 --> 00:38:32,190
شۆڕش دەستیپێکرد
بەوشێوەیەی کە ژیانمان دەگوزەراند

578
00:38:32,225 --> 00:38:35,460
باووباپیرانمان فێربوون
چۆن هەلومەرجی خۆیان بگۆڕن

579
00:38:35,495 --> 00:38:37,863
درەختی کێویی و ئاژەڵی کێویی، ماڵیی بکەن

580
00:38:37,897 --> 00:38:40,866
زەویی بچێنن و 
نیشتەجێ ببن

581
00:38:40,900 --> 00:38:43,468
ئەمە هەموو شتێکی گۆڕیی

582
00:38:43,503 --> 00:38:45,470
<i>For the first time</i>
<i>in our history,</i>
بۆ یەکەمین جار لە مێژووی خۆماندا
583
00:38:45,505 --> 00:38:48,874
شتومەکمان زۆرتر هەبوو
لەوەی کە هەڵمان دەگرت

584
00:38:48,908 --> 00:38:51,310
رێگەیەکمان دەویست
بۆ بەردەوامیی لەسەری بڕۆین

585
00:38:51,344 --> 00:38:53,512
لە 14 ەمین چرکەی نزیک بە نیوەشەودا

586
00:38:53,546 --> 00:38:57,015
یان 6000 ساڵ لەمەوبەر
ئێمە نووسینمان داهێنا

587
00:38:57,050 --> 00:38:59,518
زۆری نەبرد
پێشئەوەی دەست بە ریکۆردکردن بکەین

588
00:38:59,552 --> 00:39:01,253
زۆرتر لەوەی بە قزناغ، دانەوێڵە بپێوین

589
00:39:01,287 --> 00:39:03,255
نووسین، دەستمانی کردەوە
بیروبۆچوونەکانمان بپارێزین و

590
00:39:03,289 --> 00:39:06,525
بینێرین بۆ شوێنی زۆر دوور
لە فەزا و کاتدا

591
00:39:06,559 --> 00:39:08,927
نیشانەی وردیلە، لەسەر تەختە بەردی قوڕیین

592
00:39:08,962 --> 00:39:12,197
بوون بە هۆکارێک
بۆ بەزاندنی مەرگ 

593
00:39:12,232 --> 00:39:15,334
ئەمەش جیهانی هەژاند

594
00:39:15,368 --> 00:39:18,437
موسا حەوت چرکە لەمەوبەر
لەدایک بوو

595
00:39:18,471 --> 00:39:21,373
بوودا، شەش چرکە لەمەوبەر

596
00:39:21,407 --> 00:39:24,276
عیسا، پێنج چرکە لەمەوبەر

597
00:39:24,310 --> 00:39:27,713
محەمەد، سێ چرکە لەمەوبەر

598
00:39:27,747 --> 00:39:31,116
تەنانەت دوو چرکەش لەمەوبەر نەبوو
کە باشتربێت  یان خراپتر

599
00:39:31,150 --> 00:39:34,453
دوو نیوەبەشی زەویی
یەکترییان دۆزییەوە و

600
00:39:34,487 --> 00:39:36,722
تەنیا لە دواهەمین چرکەدا بوو

601
00:39:36,756 --> 00:39:39,725
بە گوێرەی رۆژمێری گەردوونیی
کە ئێمە، زانستمان بەکار هێنا

602
00:39:39,759 --> 00:39:42,895
بۆ دۆزینەوەی نهێنییەکانی سروشت و
قانونەکانی

603
00:39:42,929 --> 00:39:45,631
میتۆدی زانستیی
کە زۆر بەهێز بوو

604
00:39:45,665 --> 00:39:47,633
بەس لە چوار سەتەدا

605
00:39:47,667 --> 00:39:50,969
ئێمەی هێنا لە گالیلەیۆوە
کە یەکەمین نیگای لەرێی تەلەسکۆپەوە کرد

606
00:39:51,004 --> 00:39:54,473
بۆ جیهانێکی تر کە
شوێنپێمان لەسەر مانگ جێبهێڵین

607
00:39:54,507 --> 00:39:58,977
رێگەی پێداین کە فەزا و کات
 کوناودەر سەیر بکەین

608
00:39:59,012 --> 00:40:04,750
بۆ دۆزینەوەی کە ئێمە لە کوێ و لە کەیداین
لە ناو کۆزمۆسدا

609
00:40:04,784 --> 00:40:09,321
ئێمە رێگەیەکین بۆ کۆزمۆس
کە خۆی بناسێ

610
00:40:09,355 --> 00:40:11,657
کارل ساگان رێنمایی
یەکەمین گەشتی کۆزمۆسی کرد

611
00:40:11,691 --> 00:40:13,425
نەوەی پێشووتر

612
00:40:13,459 --> 00:40:15,627
ئەو سەرکەوتووترین 
گەیێنەری زانستیی

613
00:40:15,662 --> 00:40:17,129
چەرخی بیستەم بوو

614
00:40:17,163 --> 00:40:19,898
بەڵام ئەو ئەوەڵ و ئاخیر
زانا بوو

615
00:40:19,933 --> 00:40:23,435
کارل،بەشدارییەکی مەزنی کرد

616
00:40:23,470 --> 00:40:25,637
لە مەعریفەی ئێمە 
لەسەر هەسارەکان

617
00:40:25,672 --> 00:40:28,640
ئەو زۆر بە دروستیی، پێشبینیی
بوونی زۆنگاوە میسانییەکانی

618
00:40:28,675 --> 00:40:30,642
لەسەر مانگە گەورەکەی زوحەل کردبوو

619
00:40:30,677 --> 00:40:33,946
ئەو پیشانیدا کە ئەتمۆسفیری
سەرەتای زەویی

620
00:40:33,980 --> 00:40:36,915
دەبێ پێكهاتبێ لە گازە زۆر بەهێزەکانی 
خانووی سەوز( گریین هاوس= قەتیسمانی گەرما)

621
00:40:36,950 --> 00:40:40,919
ئەو یەکەمین کەس بوو کە تێگەیشت
کە ئاڵوگۆڕە وەرزییەکانی سەر مەریخ

622
00:40:40,954 --> 00:40:43,422
بەهۆی رەشەبای تەپوتۆزەوەیە

623
00:40:43,456 --> 00:40:44,990
کارل پێشەنگ بوو

624
00:40:45,024 --> 00:40:46,425
لە گەڕان بەدوای
ژیان لەدەرەوەی زەویی و

625
00:40:46,459 --> 00:40:49,328
عەقڵی زیرەکدا

626
00:40:49,362 --> 00:40:52,631
ئەو رۆڵی رابەرایەتیی دەبینی لە
هەموو کارێکی کەشتییە ئاسمانییە سەرەکییەکاندا

627
00:40:52,665 --> 00:40:55,134
بۆ گەڕان لە کۆمەڵەی خۆردا
لە چل ساڵی یەکەمی

628
00:40:55,168 --> 00:40:57,536
چەرخی فەزادا

629
00:40:59,305 --> 00:41:02,174
بەلام ئەمە هەموو ئەو شتانە نەبوو کە کردی

630
00:41:04,410 --> 00:41:08,514
ئەمە رۆژمێری کارل ساگان
خۆیەتی لە 1975 دا

631
00:41:10,483 --> 00:41:13,485
من کێ بووم لەو کاتەدا

632
00:41:13,520 --> 00:41:16,321
من تەنیا منداڵێکی 17 ساڵ بووم
لە برۆنکس

633
00:41:16,356 --> 00:41:18,724
بە خەونی ئەوەی
ببم بە زانا

634
00:41:18,758 --> 00:41:22,060
هەرچۆنێک بێ، ناسراوترین فەلەکناسی جیهان
کاتێکی تەرخانکرد

635
00:41:22,095 --> 00:41:24,897
بانگهێشتی ئیساکای کردم
لە باکووری نیویۆرک و

636
00:41:24,931 --> 00:41:26,698
رۆژی شەممەم لەگەڵیدا گوزەراند

637
00:41:26,733 --> 00:41:30,135
بیرم دێت،وەک دوێنێ بێت،
 رۆژێک بوو، بەفر کڕێوەی دەکرد

638
00:41:30,170 --> 00:41:31,970
لە شوێنی وەستانی باس، بەیەک گەیشتین

639
00:41:32,005 --> 00:41:34,873
تاقیگەکەی خۆی پیشاندام
لە زانکۆی کرۆنێڵ

640
00:41:34,908 --> 00:41:39,344
کارل چووە پشت مێزەکەیەوە
ئەم کتێبەی داپێم و ئیمزای کرد

641
00:41:43,082 --> 00:41:45,751
بۆ نییڵ، فەلەکناسی ئاییندە

642
00:41:45,785 --> 00:41:47,586
کارل

643
00:41:47,620 --> 00:41:51,023
لە کۆتایی رۆژەکە، بە ئۆتۆمبیل
 گەیاندمیەوە شوێنی باسەکە

644
00:41:51,057 --> 00:41:53,025
بەفربارین، هێڵەی دەکرد

645
00:41:53,059 --> 00:41:55,027
ئەو ژمارەی تەلەفۆنەکەی،
تەلەفۆنی ماڵەکەی خۆی

646
00:41:55,061 --> 00:41:58,530
لەسەر پارچە کاغەزێک نووسی و گوتی
ئەگەر "باس"ەکە نەگەیشتە شوێنی خۆی

647
00:41:58,565 --> 00:42:02,367
تەلەفۆنم بۆ بکە و شەو لەگەڵ
 من و ماڵەوەماندا بگوزەرێنە

648
00:42:02,402 --> 00:42:05,204
من پێشتر دەمزانی، کە دەمەوێ
ببم بە زانا

649
00:42:05,238 --> 00:42:07,606
بەڵام ئەو پاشنیوەڕۆیە
لە کارلەوە فێربووم

650
00:42:07,640 --> 00:42:09,875
جۆرە مرۆڤێک
کە دەمویست وەک ئەو بم

651
00:42:09,909 --> 00:42:13,545
کەسایەتیی ئەو بە من و 
ژمارەیەکی زۆر خەڵک گەیشت

652
00:42:13,580 --> 00:42:18,050
ئیلهامی بە زۆرێک لە ئێمە گەیاند کە 
بخوێنین، فێربین و زانست تەی بکەین

653
00:42:18,084 --> 00:42:20,452
زانست
کۆمپانیایەکی زەبەلاحی هەرەوەزییە

654
00:42:20,487 --> 00:42:22,855
spanning the generations.
بە نەوەکاندا دەگوێزرێتەوە

655
00:42:22,889 --> 00:42:27,192
گواستنەوەی مەشخەڵێکە لە مامۆستاوە
 بۆ خوێندکار و بۆ مامۆستا

656
00:42:27,227 --> 00:42:30,696
 بۆ جڤاکی عەقڵەکان
تا بە چەرخە کۆنەکان دەگات

657
00:42:30,730 --> 00:42:32,698
لەوێشەوە بۆ ئەستێرەکان

658
00:42:32,732 --> 00:42:35,534
هەنووکە، لەگەڵمدا وەرە.

659
00:42:35,568 --> 00:42:38,971
گەشتەکەمان هێشتا هەر لە سەرەتادایە.

660
00:43:11,059 --> 00:43:14,443
وەرگێرانی : کـــامیار ســــابیر
ژێــرنوســکردن : ســـــەلاح ئەحــمەد