1
00:00:23,732 --> 00:00:24,982
Toen ik klein was...
2
00:00:25,066 --> 00:00:28,026
...las ik mijn strips steeds weer opnieuw.
3
00:00:28,945 --> 00:00:31,945
Ik verslond ze.
4
00:00:35,035 --> 00:00:37,995
Ik heb altijd al
striptekenaar willen worden...
5
00:00:38,079 --> 00:00:43,539
...maar ik dacht
dat me dat nooit zou lukken.
6
00:00:46,921 --> 00:00:50,011
Ik was dol op verhalen vertellen.
7
00:00:50,091 --> 00:00:52,591
Ik voelde de constante behoefte...
8
00:00:52,677 --> 00:00:55,637
...om te tekenen
waar ik de avond ervoor aan dacht.
9
00:00:55,889 --> 00:00:58,099
De volgende ochtend ging ik tekenen.
10
00:01:00,977 --> 00:01:03,307
Ik denk dat alle kinderen tekenen.
11
00:01:04,022 --> 00:01:07,692
De vraag is wanneer ze ermee stoppen.
12
00:01:11,154 --> 00:01:14,414
In strips heeft...
13
00:01:15,200 --> 00:01:18,240
...de tekenaar de meeste controle
over het verhaal.
14
00:01:19,871 --> 00:01:23,121
Hoe laat je emotie zien
met slechts wat kleine lijntjes?
15
00:01:23,208 --> 00:01:26,038
Hoe laat je zien dat iemand pijn heeft?
16
00:01:27,087 --> 00:01:29,297
Handgebaren, oogbewegingen...
17
00:01:29,381 --> 00:01:31,801
...lichaamshouding en -taal.
18
00:01:33,259 --> 00:01:36,219
Volgens Stan is het Marvel Universe
de buitenwereld.
19
00:01:36,304 --> 00:01:40,104
Een strip moet voor mensen voelen
als de wereld waarin ze leven...
20
00:01:40,183 --> 00:01:43,443
...met personages
waar ze zichzelf in terugzien.
21
00:01:44,688 --> 00:01:47,858
Er werken wereldwijd
zo'n 3500 tekenaars voor Marvel.
22
00:01:48,608 --> 00:01:54,358
In bijna elk land ter wereld werkt wel
een tekenaar voor het Marvel Universe.
23
00:01:54,989 --> 00:02:00,119
Je hebt personages die voor
alle lagen van de bevolking staan...
24
00:02:00,203 --> 00:02:04,333
...maar ook creators
die die personages hun verhaal geven.
25
00:02:04,416 --> 00:02:08,876
Dankzij de uniekheid, stijl,
originaliteit, sfeer...
26
00:02:08,962 --> 00:02:12,512
...en verhaalmethoden van...
27
00:02:12,590 --> 00:02:18,720
...internationale tekenaars
zien we heel veel verschillende verhalen.
28
00:02:21,016 --> 00:02:24,016
Er zijn overal lezers
en kinderen die geïnspireerd raken...
29
00:02:24,102 --> 00:02:26,982
...door schrijvers en tekenaars
uit hun cultuur.
30
00:02:27,063 --> 00:02:29,233
'Wat? Komt die tekenaar uit Spanje?
31
00:02:29,315 --> 00:02:32,315
Uit Frankrijk? Uit Brazilië?
Ze zijn net als ik.'
32
00:02:32,402 --> 00:02:34,032
Ze tekenen strips...
33
00:02:34,112 --> 00:02:37,572
...die door miljoenen worden gelezen
en dat is inspirerend.
34
00:02:39,784 --> 00:02:43,504
Javier Garróns werk
voor Miles Morales: Spider-Man...
35
00:02:43,580 --> 00:02:45,330
...is waanzinnig.
36
00:02:46,249 --> 00:02:51,299
De omvang,
de kracht die hij de personages geeft...
37
00:02:51,379 --> 00:02:54,129
...als ze hun kostuum dragen,
krachten gebruiken...
38
00:02:54,215 --> 00:02:59,005
...en ten strijde trekken,
is uniek aan hem.
39
00:03:02,807 --> 00:03:04,557
Natacha kan toveren.
40
00:03:05,268 --> 00:03:08,358
Haar tekenstijl
van Moon Girl and Devil Dinosaur...
41
00:03:08,897 --> 00:03:13,527
...is zo minimalistisch...
42
00:03:13,610 --> 00:03:17,110
...maar brengt
de maximale hoeveelheid informatie over...
43
00:03:17,197 --> 00:03:19,367
...en dat is verbluffend.
44
00:03:22,660 --> 00:03:25,580
Er zijn bepaalde tekenaars
die het gewoon hebben.
45
00:03:26,039 --> 00:03:28,539
Onbevreesde verhalenvertellers.
46
00:03:28,958 --> 00:03:33,708
Die, uit welke laag van de bevolking
of cultuur ze ook komen...
47
00:03:33,797 --> 00:03:37,297
...een stukje van zichzelf
in die personages verwerken.
48
00:03:38,635 --> 00:03:43,055
Natacha en Javier
zijn zulke verhalenvertellers.
49
00:04:12,210 --> 00:04:16,800
"KRACHTIGE KUNSTENAARS"
50
00:04:24,931 --> 00:04:26,101
Toen Marvel begon,
51
00:04:26,182 --> 00:04:29,142
werkte iedereen onder één dak aan strips.
52
00:04:29,227 --> 00:04:30,347
Hoofdredacteur
53
00:04:31,730 --> 00:04:35,820
Omdat ze vroeger in de Marvel Bullpen
zo veel verhalen hadden...
54
00:04:35,900 --> 00:04:38,150
Professor, Media- en culturele studies
55
00:04:38,236 --> 00:04:41,776
...bedacht Stan Lee soms alleen een plot.
56
00:04:41,865 --> 00:04:45,825
Soms moesten tekenaars
naar zijn kantoor komen.
57
00:04:45,910 --> 00:04:47,750
Hij speelde het verhaal op zijn bureau.
58
00:04:47,829 --> 00:04:50,959
Jack Kirby of Steve Ditko...
59
00:04:51,041 --> 00:04:52,921
...moest het dan uittekenen.
60
00:04:53,001 --> 00:04:56,961
Later kwamen ze terug
met een 20 pagina's tellend verhaal.
61
00:04:58,548 --> 00:05:01,048
Je schrijft wat je weet.
62
00:05:01,134 --> 00:05:03,514
Het Marvel Universe ontstond...
63
00:05:03,595 --> 00:05:06,505
...door een stel blanke gasten
in New York...
64
00:05:06,598 --> 00:05:10,228
...die personages bedachten
die ze op zichzelf baseerden.
65
00:05:11,519 --> 00:05:15,229
Ze tekenden New York, de personages
en de mensen om zich heen.
66
00:05:17,067 --> 00:05:19,397
Zo worden strips niet meer gemaakt.
67
00:05:23,114 --> 00:05:25,374
Onze globale, creatieve cultuur...
68
00:05:25,992 --> 00:05:30,792
...heeft individualiteit, uniekheid
en culturele authenticiteit...
69
00:05:30,872 --> 00:05:33,582
...naar onze verhalen gebracht,
grafisch gezien.
70
00:05:35,293 --> 00:05:37,343
Men vertelt verhalen
op basis van hun locatie.
71
00:05:37,420 --> 00:05:38,880
Schrijver
72
00:05:39,839 --> 00:05:43,339
De levenservaring,
de achtergrond van een tekenaar...
73
00:05:43,426 --> 00:05:48,096
...en de dingen die in hun leven spelen,
zijn daar belangrijk in.
74
00:05:48,181 --> 00:05:50,431
Het beïnvloedt hoe ze tekenen.
75
00:05:50,517 --> 00:05:54,347
Het beïnvloedt
waar ze de nadruk op leggen.
76
00:05:54,437 --> 00:05:57,357
Het beïnvloedt hun kijk op een verhaal.
77
00:05:58,400 --> 00:06:01,070
Wat ik beginnende schrijvers
en tekenaars...
78
00:06:01,152 --> 00:06:03,782
...wil meegeven, is dat het mogelijk is...
79
00:06:03,863 --> 00:06:06,533
...om ooit bij Marvel te werken.
80
00:06:07,492 --> 00:06:11,082
Als je creators
uit verschillende plaatsen...
81
00:06:11,162 --> 00:06:13,792
...met verschillende levenservaringen...
82
00:06:14,958 --> 00:06:18,498
...laat werken
met hun idee van een superheld...
83
00:06:19,462 --> 00:06:21,132
...worden de verhalen beter.
84
00:06:34,936 --> 00:06:40,356
Ik ben geboren in Zuid-Spanje,
in El Puerto de Santa María...
85
00:06:41,901 --> 00:06:43,991
...in de provincie Cádiz.
86
00:06:45,280 --> 00:06:48,830
Het is de zuidelijkste regio van Spanje.
87
00:06:50,243 --> 00:06:54,003
Het is een klein,
beeldschoon vissersdorpje.
88
00:06:56,624 --> 00:07:01,764
Ik was dol op verhalen.
Ik zat urenlang in mijn kamer te lezen...
89
00:07:03,048 --> 00:07:06,628
...terwijl de rest van het gezin
andere dingen deed.
90
00:07:07,969 --> 00:07:11,679
Ik begon met de strips van Disney:
91
00:07:12,307 --> 00:07:17,097
Mickey Mouse, Donald Duck, DuckTales,
maar ook Spaanse strips.
92
00:07:17,729 --> 00:07:20,229
Mortadelo y Filemón, Zipi y Zape.
93
00:07:22,233 --> 00:07:24,743
Ik las ze zo snel...
94
00:07:25,362 --> 00:07:27,702
...dat mijn vader een regel bedacht.
95
00:07:27,781 --> 00:07:31,031
'Lees strips drie keer.
Dan krijg je pas nieuwe.'
96
00:07:34,537 --> 00:07:37,247
Ik was heel jong
toen ik begon met tekenen...
97
00:07:37,332 --> 00:07:39,582
...voornamelijk Donald Duck.
98
00:07:41,127 --> 00:07:46,757
Als ik mijn ogen dichtdoe,
kan ik hem binnen een minuut tekenen.
99
00:07:48,343 --> 00:07:53,603
Ik was 12 of 13 toen we...
100
00:07:53,682 --> 00:07:55,892
...naar onze oogarts in Cádiz gingen.
101
00:07:56,601 --> 00:07:58,941
We passeerden een enorme boekwinkel.
102
00:07:59,854 --> 00:08:02,824
Het was mijn eerste keer
in een gespecialiseerde boekhandel.
103
00:08:04,859 --> 00:08:07,949
Die hadden we niet
in El Puerto de Santa María...
104
00:08:08,029 --> 00:08:10,239
...alleen in de hoofdstad, Cádiz.
105
00:08:11,574 --> 00:08:14,624
Ik rende meteen naar de strips...
106
00:08:16,371 --> 00:08:20,881
...en mijn vader zei toen:
'Kies er maar eentje uit.'
107
00:08:22,210 --> 00:08:26,510
Ik koos een superheldenstrip.
108
00:08:26,589 --> 00:08:31,389
En dat was het begin van het einde.
109
00:08:35,015 --> 00:08:36,725
Het was verslavend omdat...
110
00:08:37,434 --> 00:08:39,144
...ik ervan leerde.
111
00:08:40,729 --> 00:08:45,359
Ik had plots toegang tot een collage...
112
00:08:45,442 --> 00:08:51,282
...van geloofsovertuigingen,
rassen en religies...
113
00:08:51,364 --> 00:08:55,494
...die niet bestonden in Cádiz,
in El Puerto de Santa María.
114
00:09:00,498 --> 00:09:05,548
Het was bijna een religieuze ervaring.
115
00:09:07,130 --> 00:09:12,050
Wat ik las,
beïnvloedde wat ik wilde tekenen.
116
00:09:27,067 --> 00:09:30,027
Ik ben geboren op Ibiza,
maar opgegroeid in Málaga...
117
00:09:31,905 --> 00:09:35,735
...in het stadje Torremolinos.
118
00:09:36,326 --> 00:09:38,286
Ik kom uit een biraciaal gezin.
119
00:09:39,037 --> 00:09:42,247
Mijn vader is wit en mijn moeder zwart...
120
00:09:43,416 --> 00:09:46,836
...en dat viel op in de jaren 80.
121
00:09:47,420 --> 00:09:51,550
Spanje had weinig immigratie...
122
00:09:51,633 --> 00:09:54,683
...en het was een shock
als je gekleurd was.
123
00:09:55,178 --> 00:09:58,308
Donkere mensen werden nagewezen...
124
00:09:58,390 --> 00:10:00,930
...alsof het iets vreemds was.
125
00:10:03,103 --> 00:10:05,563
Ik was vroeger erg verlegen.
126
00:10:06,606 --> 00:10:10,566
Ik werd ook vaak nagewezen.
127
00:10:12,195 --> 00:10:15,155
Tijdens mijn eerste schooljaren
werd ik gepest.
128
00:10:17,951 --> 00:10:21,791
Ik wist op jonge leeftijd al
dat ik goed kon tekenen.
129
00:10:23,456 --> 00:10:29,126
Ik tekende
om aan de werkelijkheid te ontsnappen.
130
00:10:31,131 --> 00:10:33,801
Ik bedacht fantasiewerelden.
131
00:10:34,300 --> 00:10:36,090
Ik voelde me anders...
132
00:10:36,177 --> 00:10:38,807
...omdat ik er anders uitzag...
133
00:10:38,888 --> 00:10:44,308
...dus ik zocht mijn toevlucht
in strips of tv.
134
00:10:47,480 --> 00:10:53,570
Ik zag X-Men voor het eerst
door de cartoon op tv in Spanje.
135
00:10:54,612 --> 00:10:57,372
Ik was er helemaal weg van.
136
00:10:58,992 --> 00:11:01,792
Toen ik ontdekte
dat er strips van bestonden...
137
00:11:02,996 --> 00:11:04,786
...rende ik naar de kiosk.
138
00:11:05,874 --> 00:11:09,924
Het was een groep coole helden
die elk uit een ander land kwamen.
139
00:11:10,545 --> 00:11:12,795
Je had Storm...
140
00:11:14,257 --> 00:11:16,047
...die Afrikaanse roots had...
141
00:11:16,968 --> 00:11:18,468
...en prachtig wit haar.
142
00:11:19,346 --> 00:11:21,966
Het was een sterke vrouw...
143
00:11:22,682 --> 00:11:26,352
...die vaak de leider
van de X-Men is geweest.
144
00:11:27,520 --> 00:11:31,150
Dat was voor mij interessant.
145
00:11:36,446 --> 00:11:42,076
Storm was de eerste gekleurde persoon
die ik in strips en cartoons zag.
146
00:11:42,577 --> 00:11:44,157
Het was een schok...
147
00:11:44,245 --> 00:11:47,615
...omdat ik dacht:
er zijn personages die op mij lijken.
148
00:11:49,459 --> 00:11:51,459
Ik werd verliefd op het personage.
149
00:11:51,836 --> 00:11:53,246
Ze fascineerde me.
150
00:11:53,338 --> 00:11:55,508
Ik tekende haar constant.
151
00:11:57,050 --> 00:12:01,640
Ik identificeerde me met de X-Men.
152
00:12:02,430 --> 00:12:06,850
Alle verhalen
waarin personages krachten hebben...
153
00:12:08,144 --> 00:12:10,984
...en een maatschappij
die ze niet accepteert...
154
00:12:11,439 --> 00:12:15,569
...raakten me enorm,
omdat ik het dagelijks meemaakte.
155
00:12:16,861 --> 00:12:23,491
Ik voelde me geïsoleerd
en mijn superkracht was tekenen.
156
00:12:27,080 --> 00:12:32,590
Dat was het enige
waarover ik complimenten kreeg.
157
00:12:32,836 --> 00:12:35,256
Ik werd gepest omdat ik zwart was.
158
00:12:35,338 --> 00:12:38,548
Dan zeiden ze: 'Je tekent mooi.
Teken dit eens voor me.'
159
00:12:40,468 --> 00:12:42,468
Daardoor stopte het gepest.
160
00:12:44,931 --> 00:12:48,141
Tekenen heeft me als het ware gered.
161
00:12:53,356 --> 00:12:57,106
Het instrument dat je gebruikt,
is een verlengstuk van jezelf.
162
00:12:57,610 --> 00:13:02,030
Je kunt veel van jezelf
laten terugkomen in een personage...
163
00:13:02,782 --> 00:13:07,082
...en dat geldt zeker voor striptekenaars.
164
00:13:08,079 --> 00:13:11,579
Ze projecteren zichzelf op het beeld...
165
00:13:11,666 --> 00:13:15,996
...maar mensen lezen
ook de lijntekeningen.
166
00:13:16,421 --> 00:13:20,301
Elke krabbel is een emotie.
167
00:13:21,468 --> 00:13:23,968
Als je kunst tot leven brengt...
168
00:13:24,054 --> 00:13:27,644
...is het lastig
om er niets van jezelf in te stoppen.
169
00:13:29,976 --> 00:13:34,766
Voor mij is het belangrijk...
170
00:13:34,856 --> 00:13:37,276
...dat een personage realistisch is.
171
00:13:38,026 --> 00:13:41,906
Als Lunella zo beweegt,
moet het zo realistisch mogelijk lijken.
172
00:13:42,280 --> 00:13:46,160
Daarom heb ik foto's van mezelf gemaakt.
173
00:13:46,534 --> 00:13:48,044
In rare poses.
174
00:13:48,953 --> 00:13:51,083
In mijn pyjama.
175
00:13:52,374 --> 00:13:57,714
De expressies moeten echt lijken.
Ik kijk naar mijn mond en gezicht.
176
00:14:07,514 --> 00:14:09,224
Dat is mijn kat.
177
00:14:11,518 --> 00:14:16,898
In de derde strip doet ze dit.
178
00:14:17,649 --> 00:14:21,529
Natacha heeft veel van zichzelf
in de eerste Moon Girls gestopt.
179
00:14:21,611 --> 00:14:24,821
Wat toevallig
van toepassing was op haar...
180
00:14:24,906 --> 00:14:27,026
...heeft ze omarmd en gebruikt.
181
00:14:27,117 --> 00:14:28,697
Co-schrijver
182
00:14:28,785 --> 00:14:29,865
Van alles wat.
183
00:14:30,995 --> 00:14:33,115
We zijn allemaal co-creators...
184
00:14:33,206 --> 00:14:36,286
...maar Natacha had
het grootste aandeel in Moon Girl.
185
00:14:42,007 --> 00:14:45,177
De dinosaurus heeft
zijn eigen persoonlijkheid.
186
00:14:45,510 --> 00:14:51,980
Ik wilde hem leuker en liever maken,
als een hond.
187
00:14:53,309 --> 00:14:55,439
Devil Dinosaur is net een hond.
188
00:14:59,024 --> 00:15:01,864
Eind jaren 70 tekende
Jack Kirby in zijn eentje...
189
00:15:01,943 --> 00:15:04,783
...de strip Devil Dinosaur.
190
00:15:06,614 --> 00:15:09,954
Moon-Boy was
een jonge holbewoner in die strip.
191
00:15:10,452 --> 00:15:12,122
En ze raakten bevriend.
192
00:15:13,455 --> 00:15:16,665
Het was geen succes.
Er kwamen maar negen delen.
193
00:15:17,667 --> 00:15:21,337
Het was visueel briljant,
maar het had een vrij plat verhaal.
194
00:15:22,547 --> 00:15:25,627
Ik dacht:
we kunnen een Moon Girl introduceren.
195
00:15:25,717 --> 00:15:27,717
Co-schrijver
196
00:15:27,802 --> 00:15:31,102
Niet als holbewoonster,
maar als modern meisje.
197
00:15:31,181 --> 00:15:32,771
Eerste Moon Girl-schetsen
198
00:15:32,849 --> 00:15:35,349
Ik had een personage in mijn hoofd.
199
00:15:35,435 --> 00:15:38,765
Ze was sociaal onhandig en heel slim.
200
00:15:40,315 --> 00:15:44,145
Een meisje dat op rolschaatsen
door de stad gaat...
201
00:15:45,028 --> 00:15:46,778
...en de misdaad bestrijdt.
202
00:15:49,991 --> 00:15:55,411
De look voor de Moon Girl-strips
kwam van een eigenaardige plek.
203
00:15:56,748 --> 00:16:02,378
Toen ik met Moon Girl begon,
dacht ik niet: ik ga het zo doen.
204
00:16:03,463 --> 00:16:06,303
Ik wilde iets doen wat ik leuk vond...
205
00:16:07,550 --> 00:16:11,470
...en waarvan ik zou zeggen:
'Wat leuk, ik wil blijven lezen.'
206
00:16:12,097 --> 00:16:16,427
Het moest iets cartoonesker zijn
voor de kinderen.
207
00:16:16,976 --> 00:16:19,646
En zo kwam de strip langzaam tot stand.
208
00:16:19,729 --> 00:16:22,439
Ik teken eenvoudige lijnen.
209
00:16:24,651 --> 00:16:29,321
Moon Girl is de slimste persoon
in het Marvel Universe.
210
00:16:30,448 --> 00:16:33,328
Gaandeweg stelden we onszelf de vragen:
211
00:16:33,410 --> 00:16:37,660
'Wat betekent dit
en waarom is ze zo slim?'
212
00:16:39,749 --> 00:16:44,339
De toekomst van onze samenleving
is gebaseerd op technologie.
213
00:16:44,421 --> 00:16:48,131
Wat betekent het als gekleurde mensen...
214
00:16:48,216 --> 00:16:50,546
...over engineering en wiskunde praten?
215
00:16:51,386 --> 00:16:52,716
Dat is Moon Girl.
216
00:16:53,680 --> 00:16:55,810
Ze is een uitvinder.
217
00:16:56,599 --> 00:17:00,059
Ze maakt bijzondere dingen
van doodnormale voorwerpen.
218
00:17:00,270 --> 00:17:04,570
Ik koos voor speelgoedbouwstukken...
219
00:17:04,816 --> 00:17:09,776
...met een soort rekenmachineradar.
220
00:17:10,363 --> 00:17:14,583
Het eindresultaat was leuk.
221
00:17:20,999 --> 00:17:25,959
Creatieve teams in strips zijn
als het ware gearrangeerde huwelijken.
222
00:17:26,046 --> 00:17:30,796
Je wordt gevraagd als schrijver
voor een strip en de redacteur zegt dan:
223
00:17:30,884 --> 00:17:32,804
'Je werkt met deze tekenaar.'
224
00:17:34,429 --> 00:17:40,349
Maar soms heb je geluk
en vind je het juiste team...
225
00:17:40,435 --> 00:17:44,765
...en de juiste combinatie van mensen
waardoor iets bijzonders ontstaat.
226
00:17:46,358 --> 00:17:51,398
Als schrijver moet je enige doel zijn...
227
00:17:51,488 --> 00:17:53,818
...om de tekenaar te laten slagen.
228
00:17:56,618 --> 00:17:59,578
Je hele proces is niet gericht...
229
00:17:59,662 --> 00:18:03,212
...op de lezer van de strip...
230
00:18:03,917 --> 00:18:06,207
...maar op de tekenaar.
231
00:18:08,880 --> 00:18:10,220
Ik krijg het script.
232
00:18:11,174 --> 00:18:15,144
Nadat ik dat een paar keer heb gelezen,
maak ik het storyboard...
233
00:18:15,220 --> 00:18:17,850
...of de lay-outs,
zoals ze in de VS zeggen.
234
00:18:19,057 --> 00:18:22,097
Eerst pak ik mijn notitieboekje...
235
00:18:22,852 --> 00:18:26,612
...en begin ik te schetsen.
236
00:18:27,148 --> 00:18:28,608
Voor de lay-out...
237
00:18:28,692 --> 00:18:30,742
...gebruik ik de computer.
238
00:18:33,530 --> 00:18:39,040
Voor de anatomie
gebruik ik animatiesoftware.
239
00:18:39,577 --> 00:18:44,957
Ik heb een ruwe schatting
van de lichaamsverhoudingen.
240
00:18:45,041 --> 00:18:46,881
Dit is bijvoorbeeld Miles.
241
00:18:48,086 --> 00:18:51,376
Hij rent, maar het moet overdreven lijken.
242
00:18:52,173 --> 00:18:57,803
Met zijn voet hier
en zijn borst naar voren.
243
00:18:57,887 --> 00:19:02,057
Vanaf hier kun je het personage vormgeven.
244
00:19:05,895 --> 00:19:09,515
En op die pagina vangt hij je.
Dat is belangrijk.
245
00:19:10,358 --> 00:19:13,448
Dat is de zogenaamde 'money shot'.
246
00:19:14,571 --> 00:19:17,991
Alle personages zijn in actie
en kijken wat er gebeurt.
247
00:19:18,074 --> 00:19:22,204
En dan opeens het spectaculaire moment
waarop Spider-Man opduikt.
248
00:19:22,620 --> 00:19:24,960
Dit is een onzichtbare lijn...
249
00:19:25,290 --> 00:19:28,080
...van boven naar beneden.
Die vormt een Z.
250
00:19:28,543 --> 00:19:33,473
Gevormd door een arm,
een spinnenweb en een brug.
251
00:19:37,886 --> 00:19:40,096
Spider-Man is een van Marvels meest...
252
00:19:40,180 --> 00:19:43,270
...zo niet het meest iconische personage.
253
00:19:43,350 --> 00:19:47,520
Alle schrijvers en tekenaars willen hem
sinds kleins af aan al tekenen.
254
00:19:48,396 --> 00:19:52,976
Spider-Man is een personage
waarin mensen zichzelf terugzien.
255
00:19:53,068 --> 00:19:56,698
Mensen zien Spider-Man en denken:
256
00:19:56,780 --> 00:19:59,070
zo zou ik zijn als superheld.
257
00:19:59,157 --> 00:20:01,367
Dat kunnen ze niet met personages...
258
00:20:01,451 --> 00:20:05,331
...die bijvoorbeeld
miljardairs of aliens zijn.
259
00:20:05,413 --> 00:20:08,083
Dat is Spider-Mans
grootste aantrekkingskracht.
260
00:20:09,834 --> 00:20:12,504
Met enige aanmoediging van Axel Alonso...
261
00:20:12,587 --> 00:20:15,167
...creëerde Brian Bendis Miles Morales...
262
00:20:15,256 --> 00:20:17,836
...de Spider-Man van deze tijd.
263
00:20:18,843 --> 00:20:21,353
Sara Pichelli tekende het personage...
264
00:20:21,429 --> 00:20:24,429
...toen in de strip.
En de rest is geschiedenis.
265
00:20:26,184 --> 00:20:30,524
Toen Miles werd geïntroduceerd,
was de fandom geschokt.
266
00:20:31,981 --> 00:20:36,191
Een deel flipte bij de gedachte
aan een zwarte Spider-Man...
267
00:20:36,277 --> 00:20:38,697
...een Puerto Ricaanse Spider-Man.
268
00:20:38,780 --> 00:20:41,240
Ze mochten niet aan dat personage komen.
269
00:20:43,201 --> 00:20:47,411
Hij is een andere persoon.
Miles is zwart, Puerto Ricaans...
270
00:20:47,497 --> 00:20:50,497
...komt uit Brooklyn, niet Queens,
is jonger dan Peter...
271
00:20:51,543 --> 00:20:54,883
...en toch belichaamt hij alles
waar Spider-Man voor staat.
272
00:20:55,422 --> 00:20:58,932
Opofferingsgezindheid, fatsoen...
273
00:21:00,010 --> 00:21:02,680
...de wil om anderen te helpen.
274
00:21:03,680 --> 00:21:06,220
Hij is daarom de klassieke Spider-Man.
275
00:21:08,643 --> 00:21:11,193
Wat Saladin en Javier
voor Miles bedachten...
276
00:21:11,271 --> 00:21:15,031
...is wat Stan en Steve destijds
voor Peter Parker bedachten.
277
00:21:15,942 --> 00:21:18,362
Nieuwe personages kunnen
geen personages zijn...
278
00:21:18,445 --> 00:21:20,155
...die hun inspiratie waren.
279
00:21:20,238 --> 00:21:22,868
En dat is wat Saladin en vooral Javier...
280
00:21:22,949 --> 00:21:26,409
De visuele wereld rondom Miles
was daarin cruciaal.
281
00:21:28,121 --> 00:21:32,961
Voor we de pagina's van het eerste nummer
van Miles Morales' Spider-Man zagen...
282
00:21:33,043 --> 00:21:38,803
...leverde Javier een character sheet in
en ik stond perplex.
283
00:21:40,300 --> 00:21:43,050
Hij had iets toegevoegd...
284
00:21:43,136 --> 00:21:46,766
...waar ik bij lange na
niet genoeg over had nagedacht.
285
00:21:46,848 --> 00:21:48,978
'Hoe kleden tieners zich?
286
00:21:49,434 --> 00:21:51,104
Wat voor kapsel hebben ze?'
287
00:21:51,644 --> 00:21:54,364
Ik was daar niet opgekomen.
288
00:21:54,439 --> 00:22:00,069
Ik ben van middelbare leeftijd
en Javier is veel hipper.
289
00:22:01,029 --> 00:22:04,819
Ik wist dat we goud in handen hadden...
290
00:22:04,908 --> 00:22:06,908
...toen ik Twitter-reacties zag...
291
00:22:06,993 --> 00:22:09,953
...dat Miles
zijn eigen Instagram moest hebben.
292
00:22:10,038 --> 00:22:12,208
Voor zijn kleding.
293
00:22:13,833 --> 00:22:17,673
Dan weet je echt
dat je een verhaal vertelt...
294
00:22:17,754 --> 00:22:19,764
...op de puurste manier...
295
00:22:19,839 --> 00:22:22,879
...en het van de grond af opbouwt.
296
00:22:33,603 --> 00:22:35,153
In strips...
297
00:22:36,314 --> 00:22:37,864
...ben jij de baas.
298
00:22:39,484 --> 00:22:41,654
De redacteur geeft je het materiaal...
299
00:22:41,986 --> 00:22:43,566
...en de deadline...
300
00:22:44,114 --> 00:22:46,034
...maar jij deelt je tijd in.
301
00:22:47,992 --> 00:22:53,002
Ik sta meestal om 6.00 uur op.
302
00:22:54,833 --> 00:22:59,173
Ik drink een kop koffie
en fiets dan naar de sportschool.
303
00:23:00,505 --> 00:23:02,755
Daar moet ik in de ochtend heen.
304
00:23:03,842 --> 00:23:07,722
Want ik weet...
305
00:23:09,055 --> 00:23:12,345
...dat ik anders niet meer ga.
306
00:23:14,227 --> 00:23:16,597
Het is net een kaartenhuis.
307
00:23:16,688 --> 00:23:19,938
Als één kaart valt, stort de hele boel in.
308
00:23:22,777 --> 00:23:26,607
Ik vink mijn taken een voor een af.
309
00:23:28,116 --> 00:23:31,036
En daarna ga ik aan het werk.
310
00:23:41,963 --> 00:23:45,593
Het fijne aan freelancen is
dat je kunt uitslapen...
311
00:23:45,675 --> 00:23:47,585
...en je eigen uren kunt bepalen.
312
00:23:48,595 --> 00:23:52,215
Ik sta op en ga eerst ontbijten.
313
00:23:52,307 --> 00:23:55,847
Ik zet de tv of radio aan.
314
00:23:56,686 --> 00:23:58,396
Alles op mijn gemak.
315
00:23:59,064 --> 00:24:02,944
Ik ga graag brainstormen in koffiezaken.
316
00:24:03,026 --> 00:24:07,526
Ik bedenk creatievere ideeën
als ik niet thuis werk.
317
00:24:08,823 --> 00:24:13,793
Soms spreek ik af
met vrienden die ook tekenen.
318
00:24:16,956 --> 00:24:18,786
Ik ken mezelf...
319
00:24:18,875 --> 00:24:22,745
...dus ik weet dat ik de lay-outs...
320
00:24:22,837 --> 00:24:24,377
...in de ochtend moet schetsen.
321
00:24:24,673 --> 00:24:27,723
Het zwaardere werk...
322
00:24:27,801 --> 00:24:31,601
...het tekenwerk,
bewaar ik voor de middag.
323
00:24:32,514 --> 00:24:34,894
Als ik na het avondeten nog werk heb...
324
00:24:34,974 --> 00:24:36,564
...werk ik nog wat meer...
325
00:24:36,643 --> 00:24:40,563
...en zo niet,
dan ga ik zo snel mogelijk naar bed...
326
00:24:41,147 --> 00:24:43,647
...want de volgende dag is weer hetzelfde.
327
00:24:46,194 --> 00:24:48,664
Ik houd geen routine aan.
328
00:24:49,406 --> 00:24:51,946
Maar ik haal altijd mijn deadlines.
329
00:24:52,701 --> 00:24:55,371
Als ik tot twee uur 's nachts
moet werken...
330
00:24:56,079 --> 00:24:59,579
...dan doe ik dat om het project
van de dag erna af te maken.
331
00:25:00,667 --> 00:25:02,457
Men denkt dat tekenen makkelijk is.
332
00:25:04,004 --> 00:25:07,384
Maar het is een heuse strijd.
333
00:25:07,465 --> 00:25:09,335
Echt waar.
334
00:25:10,593 --> 00:25:13,143
Ik kom langzaam op gang...
335
00:25:13,930 --> 00:25:15,350
...en begin graag laat.
336
00:25:16,141 --> 00:25:18,981
Maar eenmaal begonnen,
ben ik niet te stoppen.
337
00:25:19,811 --> 00:25:23,861
Je moet waarmaken
wat er van je verwacht wordt...
338
00:25:25,734 --> 00:25:28,704
...wat je van jezelf verwacht...
339
00:25:30,196 --> 00:25:35,036
...je moet je tijd goed indelen...
340
00:25:36,036 --> 00:25:40,536
...en dat zijn allemaal obstakels
waar men...
341
00:25:41,416 --> 00:25:43,076
...zich niet bewust van is.
342
00:25:44,711 --> 00:25:47,131
Want zodra je het product ziet...
343
00:25:47,589 --> 00:25:51,429
...wil je dat ze het resultaat zien...
344
00:25:51,509 --> 00:25:53,469
...niet de problemen.
345
00:26:07,692 --> 00:26:09,782
Geweldig.
-Ze maken altijd grapjes.
346
00:26:09,861 --> 00:26:11,201
Koffie voor jou?
347
00:26:11,279 --> 00:26:12,449
Eén zwarte koffie.
348
00:26:12,530 --> 00:26:15,200
We missen een zwarte koffie.
-Nog eentje.
349
00:26:15,909 --> 00:26:18,039
Ik heb deze pagina gemaakt.
350
00:26:18,995 --> 00:26:21,245
Dit is het nieuwe pak.
-Heel mooi.
351
00:26:25,460 --> 00:26:28,050
Ik wist niet
dat ik striptekenaar zou worden.
352
00:26:28,880 --> 00:26:33,050
Ik wist op latere leeftijd pas
dat je daar je brood mee kon verdienen.
353
00:26:33,301 --> 00:26:37,721
Ik wist dat ik iets wilde doen
wat met tekenen te maken had.
354
00:26:39,974 --> 00:26:43,064
Ik dacht aan
architectuur en engineering...
355
00:26:44,145 --> 00:26:46,305
...en ging
Technische Architectuur studeren.
356
00:26:47,691 --> 00:26:50,361
Ik ging
naar de Universiteit van Granada...
357
00:26:50,777 --> 00:26:52,817
...maar het was toch niks voor mij.
358
00:26:54,531 --> 00:26:58,491
Ik ontmoette studenten Beeldende Kunst
die graag tekenden...
359
00:27:00,620 --> 00:27:03,210
...dus dat wilde ik ook gaan studeren.
360
00:27:05,542 --> 00:27:09,462
De eerste paar jaar komt alles voorbij...
361
00:27:10,547 --> 00:27:14,837
...beeldhouwkunst, beeldende kunst,
zelfs experimentele kunst.
362
00:27:14,926 --> 00:27:19,596
Ik heb ook film gestudeerd
omdat ik een tijdje korte films maakte.
363
00:27:22,350 --> 00:27:25,310
Er was een les over strips...
364
00:27:26,187 --> 00:27:29,357
...van een docent
die ook stripschrijver is.
365
00:27:29,441 --> 00:27:32,491
Hij heet Sergio García
en publiceert in Frankrijk.
366
00:27:33,445 --> 00:27:36,355
Hij zag iets in mij en moedigde me aan...
367
00:27:36,948 --> 00:27:39,408
...om strips te tekenen.
368
00:27:42,746 --> 00:27:47,076
Een mentor die strips maakt...
369
00:27:47,167 --> 00:27:49,707
...die zegt dat je het kunt...
370
00:27:50,128 --> 00:27:52,918
...was cruciaal in mijn carrière.
371
00:27:53,381 --> 00:27:56,051
Dat was heel belangrijk.
372
00:27:57,510 --> 00:28:01,600
Vanaf dat moment
ben ik aan de weg gaan timmeren.
373
00:28:30,627 --> 00:28:32,457
Cadmiumrood. Lipstickrood.
374
00:28:36,758 --> 00:28:39,548
Lipstickrood is goed.
375
00:28:40,512 --> 00:28:43,602
Ik neem deze.
-Dat is dan zes.
376
00:28:43,682 --> 00:28:44,932
Zes, oké.
377
00:28:45,433 --> 00:28:49,063
Wilt u een tasje?
-Nee, dat gaat zo wel mee.
378
00:28:49,145 --> 00:28:50,935
Geweldig.
379
00:28:54,943 --> 00:28:57,743
Ik dacht altijd...
380
00:28:58,196 --> 00:29:01,946
...dat ik iets anders moest doen...
381
00:29:02,033 --> 00:29:05,083
...dan wat ik wilde,
namelijk strips tekenen.
382
00:29:06,663 --> 00:29:11,543
Ik tekende altijd al...
383
00:29:11,918 --> 00:29:15,088
...Donald Duck en Micky Mouse,
en toen superhelden...
384
00:29:16,256 --> 00:29:19,376
...maar ik kon geen stad tekenen.
385
00:29:20,885 --> 00:29:22,505
In de strips die ik las...
386
00:29:23,013 --> 00:29:25,973
...was de stad een personage op zichzelf.
387
00:29:26,224 --> 00:29:29,444
De held en de schurk
waren net zo belangrijk als de stad.
388
00:29:30,228 --> 00:29:34,818
En die stad had enorm veel detail,
de gebouwen, de ramen.
389
00:29:35,650 --> 00:29:37,990
Het was net een echte stad...
390
00:29:38,570 --> 00:29:40,200
...maar dan in het kwadraat.
391
00:29:41,156 --> 00:29:43,276
Ik dacht:
392
00:29:44,367 --> 00:29:46,577
ik heb geen idee hoe dit moet.
393
00:29:47,412 --> 00:29:52,712
Dus ik kwam tot de conclusie
dat ik architect moest worden.
394
00:29:53,293 --> 00:29:55,463
Zo sloeg ik twee vliegen in één klap.
395
00:29:55,545 --> 00:29:58,005
Overdag werkte ik als architect...
396
00:29:58,298 --> 00:30:00,508
...om mijn rekeningen te betalen...
397
00:30:02,260 --> 00:30:05,310
...en zodat ik beter
gebouwen kon tekenen...
398
00:30:05,513 --> 00:30:09,983
...als ik 's avonds strips tekende.
399
00:30:10,727 --> 00:30:15,897
Dat werd als het ware...
400
00:30:19,444 --> 00:30:21,824
...mijn geheime identiteit.
401
00:30:29,412 --> 00:30:33,172
Spider-Man is een plaatselijke held.
402
00:30:33,249 --> 00:30:37,049
Vanaf het begin
wilde ik een strip maken...
403
00:30:37,128 --> 00:30:42,008
...die over een bepaalde stad ging,
met een familie...
404
00:30:42,092 --> 00:30:44,342
...en een school aldaar.
405
00:30:44,928 --> 00:30:47,348
Miles komt uit Brooklyn...
406
00:30:47,639 --> 00:30:51,059
...dus het moest er als Brooklyn uitzien.
407
00:30:52,727 --> 00:30:56,767
Veel Marvel-verhalen
spelen zich af in Manhattan.
408
00:30:56,856 --> 00:31:01,026
Brooklyn hadden ze altijd
links laten liggen.
409
00:31:02,320 --> 00:31:04,700
Brooklyn is anders dan Manhattan...
410
00:31:04,781 --> 00:31:10,201
...Queens, New Jersey,
Chicago of San Francisco.
411
00:31:11,287 --> 00:31:14,577
Ik heb jaren in Brooklyn gewoond...
412
00:31:14,666 --> 00:31:18,546
...maar Javier woont in Europa,
dus hij kon niet...
413
00:31:18,628 --> 00:31:20,548
...naar buiten stappen en zeggen:
414
00:31:20,630 --> 00:31:22,340
'Deze straat ziet er zo uit.'
415
00:31:24,634 --> 00:31:27,304
Het Marvel Universe is New York.
416
00:31:27,387 --> 00:31:30,887
Ze gaan de ruimte in
en soms naar andere staten...
417
00:31:30,974 --> 00:31:34,314
...maar New York speelt altijd
een grote rol in Marvel.
418
00:31:35,395 --> 00:31:39,645
Moon Girl in de Lower East Side
aan Yancy Street was specifiek.
419
00:31:40,567 --> 00:31:46,407
Dat is gebaseerd op Delancey Street,
waar Jack Kirby opgroeide.
420
00:31:54,706 --> 00:31:58,166
De lezer moet kunnen zeggen:
421
00:31:58,251 --> 00:32:04,131
'Dit lijkt precies op de Lower East Side.'
422
00:32:04,841 --> 00:32:07,681
Dit is Moon Girls school...
423
00:32:07,761 --> 00:32:11,641
...de ingang van een echte school
in de Lower East Side.
424
00:32:12,640 --> 00:32:14,930
Haar school bestaat niet echt...
425
00:32:15,018 --> 00:32:18,018
...maar heeft wel elementen
van echte scholen.
426
00:32:18,521 --> 00:32:19,731
De gebouwen...
427
00:32:19,814 --> 00:32:23,654
Ik heb geen exacte locaties nagemaakt.
428
00:32:23,735 --> 00:32:26,815
'Dit moet hier staan,
want zo is het ook op de kaart.'
429
00:32:26,905 --> 00:32:32,785
Ik heb mezelf geïnspireerd...
430
00:32:32,869 --> 00:32:36,499
...door mijn eigen collage
van New York te maken.
431
00:32:37,457 --> 00:32:41,207
Dit is het vogelperspectief
zoals gezien op Google Maps.
432
00:32:42,253 --> 00:32:44,633
Met een afbeelding ter referentie...
433
00:32:45,256 --> 00:32:49,966
...interpreteer ik die referentie
met de hand.
434
00:32:50,428 --> 00:32:52,718
Dat maakt een groot verschil.
435
00:32:53,014 --> 00:32:55,564
Ik kijk waar de ramen zijn...
436
00:32:55,642 --> 00:32:56,982
...de watertanks...
437
00:32:57,060 --> 00:32:58,480
...de glazen wanden...
438
00:32:58,561 --> 00:33:03,191
...de vuilnisbakken, de grootte
van de straatlantaarns, de borden.
439
00:33:03,274 --> 00:33:06,114
Alle details zijn belangrijk
voor de strip.
440
00:33:08,029 --> 00:33:12,949
Daardoor zie je een natuurlijke dynamiek
tussen de personages en de stad.
441
00:33:23,294 --> 00:33:25,634
Ik heb acht jaar...
442
00:33:27,173 --> 00:33:28,723
...architectuur gestudeerd.
443
00:33:29,009 --> 00:33:31,139
Ik wilde mijn architectendiploma...
444
00:33:31,845 --> 00:33:34,425
...en heb echt mijn best gedaan.
445
00:33:34,514 --> 00:33:37,024
Mijn uiterste best...
446
00:33:37,100 --> 00:33:39,940
...maar ik had er geen passie voor.
447
00:33:40,979 --> 00:33:42,809
Ik wilde strips tekenen.
448
00:33:44,607 --> 00:33:46,607
Ik was geen kind meer...
449
00:33:47,360 --> 00:33:51,570
...maar een 25-jarige
die striptekenaar wilde worden.
450
00:33:52,407 --> 00:33:55,787
Ik dacht: waar wacht ik nog op?
Waar ben ik mee bezig?
451
00:33:55,869 --> 00:34:00,119
Wacht ik op een teken van God?
452
00:34:01,458 --> 00:34:06,048
Ik besloot mijn leven om te gooien...
453
00:34:06,129 --> 00:34:09,049
...om me op strips te storten.
454
00:34:09,758 --> 00:34:11,548
Ik stopte met architectuur...
455
00:34:11,634 --> 00:34:17,354
...en ging parttime in een winkel werken.
456
00:34:18,808 --> 00:34:24,268
Ik las strips vaak van begin tot eind...
457
00:34:25,023 --> 00:34:29,693
...en in de brievenrubriek
van een van de strips stond...
458
00:34:29,778 --> 00:34:34,778
...dat om als striptekenaar
aan de slag te kunnen...
459
00:34:34,866 --> 00:34:37,486
...je voorbeeldpagina's moet maken.
460
00:34:38,870 --> 00:34:41,500
Je moet alles tekenen, groot en klein.
461
00:34:42,374 --> 00:34:45,214
Dunne mensen, dikke mensen...
462
00:34:45,502 --> 00:34:47,552
...lange mensen, korte mensen...
463
00:34:48,421 --> 00:34:49,921
...verschillende rassen...
464
00:34:50,590 --> 00:34:53,220
...en dat moet je laten zien
op die pagina's.
465
00:34:54,511 --> 00:34:59,851
Ik ontmoette steeds meer mensen
die in de stripwereld werkten...
466
00:34:59,933 --> 00:35:03,193
...en zij gaven me inside information.
467
00:35:03,478 --> 00:35:09,028
Ik had e-mailadressen
van elke redacteur die ik kon vinden.
468
00:35:10,860 --> 00:35:13,450
Dus ik stuurde ze elke week...
469
00:35:14,447 --> 00:35:17,117
...nieuwe pagina's...
470
00:35:17,784 --> 00:35:20,794
...zodat ze zagen
dat ik wekelijks kon leveren.
471
00:35:21,996 --> 00:35:25,036
Ik tekende constant,
dus ik moest veel opofferen.
472
00:35:25,834 --> 00:35:28,134
Ik kon niet naar feestjes...
473
00:35:28,795 --> 00:35:32,415
...of een zondag vrijaf nemen.
474
00:35:34,884 --> 00:35:39,434
Na een lange tijd
en weinig reacties op mijn e-mails...
475
00:35:40,640 --> 00:35:44,230
...zei ik tegen mezelf:
ik heb aardig wat gespaard.
476
00:35:46,438 --> 00:35:49,938
Ik nam ontslag en stortte me op strips.
477
00:35:51,359 --> 00:35:53,649
In de stripindustrie heb je agenten.
478
00:35:54,863 --> 00:35:59,833
Ik vond dat idee maar niks,
omdat een ander je werk in handen kreeg.
479
00:36:00,243 --> 00:36:04,293
Maar ik was wanhopig.
480
00:36:06,416 --> 00:36:08,076
Tijdens mijn eerste jaar...
481
00:36:08,877 --> 00:36:11,047
...zei ik tegen mijn agent:
482
00:36:12,047 --> 00:36:16,297
'Mijn spaargeld is bijna op
en ik kom niet aan de bak.'
483
00:36:18,261 --> 00:36:23,771
Hij zei:
'De redacteurs vonden je werk niet goed.'
484
00:36:24,684 --> 00:36:29,234
'Ik doe alles goed. Jij bent het probleem.
485
00:36:29,314 --> 00:36:32,904
Je krijgt geen werk
omdat je niet goed genoeg bent.'
486
00:36:42,994 --> 00:36:46,584
Na mijn studie voelde ik de druk
om een baan te vinden.
487
00:36:48,416 --> 00:36:50,126
Ik kom uit een arme familie...
488
00:36:50,752 --> 00:36:55,472
...die niet lang voor me kon zorgen
als ik geen baan had.
489
00:36:57,342 --> 00:36:58,802
Ik kon naar Barcelona...
490
00:36:59,886 --> 00:37:04,556
...om daar als grafisch ontwerper
voor reclames te werken.
491
00:37:05,642 --> 00:37:08,442
In Barcelona...
492
00:37:08,520 --> 00:37:14,280
...wordt een bekende
internationale stripbeurs gehouden.
493
00:37:15,110 --> 00:37:18,150
Daar ontmoette ik Hernán Miyoga...
494
00:37:18,238 --> 00:37:22,328
...een schrijver
die als redacteur in Spanje werkte.
495
00:37:23,034 --> 00:37:26,044
Hij gaf me de kans
mijn eerste strip te publiceren.
496
00:37:27,872 --> 00:37:30,382
Ik dacht: top, mijn eerste strip.
497
00:37:30,834 --> 00:37:34,964
Waar gaat het over? 'Tsjernobyl.'
498
00:37:36,506 --> 00:37:40,716
Het verhaal is interessant,
maar het was nogal heavy.
499
00:37:41,928 --> 00:37:43,678
EEN VAN DE GROOTSTE KERNRAMPEN OOIT
500
00:37:43,763 --> 00:37:47,813
Het was een uitdaging,
want het bestond uit zo'n 130 pagina's.
501
00:37:48,393 --> 00:37:51,273
Het is een groot project
voor een eerste strip.
502
00:37:52,272 --> 00:37:56,322
Het was financieel gezien lastig,
want de strip leverde weinig op.
503
00:37:58,069 --> 00:38:00,819
Ik was uitgeput door mijn andere werk...
504
00:38:01,823 --> 00:38:04,913
...en dat deed ik een jaar lang.
505
00:38:06,619 --> 00:38:08,959
Ik was doodmoe.
506
00:38:10,331 --> 00:38:13,081
Ik was blij
dat ik iets uit mocht brengen...
507
00:38:14,627 --> 00:38:15,877
...maar het was zwaar.
508
00:38:18,506 --> 00:38:21,086
Toen ik hem af had,
wilde ik bijna stoppen.
509
00:38:28,683 --> 00:38:33,733
Ik en mijn agent stopten de samenwerking.
510
00:38:35,231 --> 00:38:37,151
Ik ontsloeg hem.
511
00:38:38,651 --> 00:38:45,281
Het was niet zo
dat ik me niet goed genoeg voelde...
512
00:38:45,367 --> 00:38:47,827
...maar ik was kwaad.
513
00:38:48,370 --> 00:38:52,370
Ik zat aan de tekentafel.
514
00:38:52,457 --> 00:38:56,207
Het was januari 2014.
515
00:38:56,920 --> 00:39:02,380
Ik keek naar mijn rekening en dacht:
ik heb genoeg voor zes maanden.
516
00:39:02,467 --> 00:39:05,217
Ik probeer het tot de zomer.
517
00:39:05,303 --> 00:39:08,683
Als ik dan nog geen baan heb, stop ik.
518
00:39:08,765 --> 00:39:10,135
Ik heb alles geprobeerd.
519
00:39:10,225 --> 00:39:11,055
Dan stop ik.
520
00:39:11,142 --> 00:39:14,942
Dan kan ik met opgeheven hoofd verder.
521
00:39:16,690 --> 00:39:21,030
Ik verzamelde wel 80 e-mailadressen.
522
00:39:21,111 --> 00:39:24,821
Ik had een spreadsheet in Excel...
523
00:39:25,615 --> 00:39:30,825
...met elk adres met daarbij
'week 1', 'week 2', 'week 3'.
524
00:39:30,912 --> 00:39:32,912
Ik noteerde wie had gereageerd.
525
00:39:34,416 --> 00:39:40,126
Ik werkte elke week
zo hard als ik maar kon.
526
00:39:43,800 --> 00:39:46,680
Drie maanden voordat ik wilde stoppen...
527
00:39:48,805 --> 00:39:50,055
...had ik beet.
528
00:39:52,559 --> 00:39:56,809
Een redacteur had een probleem...
529
00:39:57,605 --> 00:40:01,565
...omdat de hoofdtekenaar van de strip
de deadline niet zou halen.
530
00:40:02,152 --> 00:40:04,782
In theorie teken je één pagina per dag...
531
00:40:05,155 --> 00:40:09,735
...en ze had
11 pagina's in negen dagen nodig.
532
00:40:10,577 --> 00:40:15,667
Ik sloot mezelf thuis op
en tekende 11 pagina's in negen dagen.
533
00:40:15,999 --> 00:40:19,339
Ik leverde ze op tijd in,
de redacteur was tevreden...
534
00:40:21,713 --> 00:40:23,973
...en bood me een klus aan van Marvel.
535
00:40:28,678 --> 00:40:32,308
Toen besefte ik dat het echt mogelijk was.
536
00:40:34,059 --> 00:40:37,599
Sommigen lukt het in hun eerste jaar.
Sommigen in hun tweede.
537
00:40:40,065 --> 00:40:41,185
Ik in mijn tiende.
538
00:40:50,325 --> 00:40:53,745
Brandon deed een kort verhaal
in een anthologie met Natacha.
539
00:40:54,412 --> 00:40:56,962
Hij dacht aan haar
toen we tekenaars zochten.
540
00:40:57,540 --> 00:41:00,750
Naast ons gezamenlijke werk
aan dat korte verhaal...
541
00:41:00,835 --> 00:41:03,665
...werkte ze aan
een one-shot voor Marvel...
542
00:41:03,755 --> 00:41:05,165
...van Spider-Woman.
543
00:41:06,299 --> 00:41:10,679
Mijn eerste ervaring met Spider-Woman
was stressvol.
544
00:41:11,388 --> 00:41:13,258
Mijn eerste Marvel-strip.
545
00:41:14,265 --> 00:41:15,305
Ik was bang.
546
00:41:15,392 --> 00:41:17,852
Ik dacht: ik moet deze pagina
drie keer doen...
547
00:41:17,936 --> 00:41:19,016
...maar dat red ik niet.
548
00:41:20,397 --> 00:41:23,227
Dat was ook anders
dan mijn eerdere ervaringen:
549
00:41:23,316 --> 00:41:24,526
de deadlines.
550
00:41:26,986 --> 00:41:31,156
Dat was een enorme uitdaging.
551
00:41:32,492 --> 00:41:36,752
We hadden een aantal tekenaars
voor Moon Girl and Devil Dinosaur.
552
00:41:36,830 --> 00:41:39,080
Zij stond op die lijst...
553
00:41:39,165 --> 00:41:42,535
...maar Natacha had
nog niet zo veel ervaring.
554
00:41:44,004 --> 00:41:47,974
Willen we een grotere naam?
Iemand die al een maandstrip heeft gedaan?
555
00:41:50,802 --> 00:41:54,352
Maar als iemand een geschikte tekenaar...
556
00:41:54,431 --> 00:41:57,681
...voor Moon Girl was,
dan was dat Natacha.
557
00:42:01,062 --> 00:42:03,942
Ik moest wel denken
dat deze klus voorbestemd was.
558
00:42:06,526 --> 00:42:11,446
Een Afro-Amerikaans meisje
dat op mij leek toen ik klein was...
559
00:42:13,366 --> 00:42:16,236
...omdat ik een bril en strik droeg.
560
00:42:17,704 --> 00:42:19,004
Bijna identiek.
561
00:42:21,416 --> 00:42:25,876
Ik dacht: is dit het lot?
Wat is dit? Is dit soms een grap?
562
00:42:26,963 --> 00:42:28,763
En ik moest een dino tekenen...
563
00:42:28,840 --> 00:42:32,010
...die oorspronkelijk was getekend
door Jack Kirby.
564
00:42:33,136 --> 00:42:35,466
Dat is een enorme eer.
565
00:42:37,474 --> 00:42:41,314
Het mooiste aan Moon Girl is
dat het een nieuw personage is...
566
00:42:41,770 --> 00:42:45,610
...in het Marvel Universe.
567
00:42:47,275 --> 00:42:53,105
Dit project was een geschenk.
568
00:42:57,702 --> 00:43:00,662
Dit is bijna de eindversie.
569
00:43:00,747 --> 00:43:06,997
Maar ik wil hem nog verbeteren
en de puntjes op de i zetten.
570
00:43:07,796 --> 00:43:10,796
Maar de expressie wil ik behouden...
571
00:43:10,882 --> 00:43:14,432
...want de eerste schets
blijft altijd beter hangen.
572
00:43:16,179 --> 00:43:19,099
Ik leg de conceptversie
onder de eindversie...
573
00:43:19,182 --> 00:43:24,772
...en teken dan de laatste pagina.
574
00:43:28,274 --> 00:43:29,864
Dit is de laatste pagina.
575
00:43:30,110 --> 00:43:36,030
Eenmaal af stuur ik hem naar Marvel
en vervolgens gaat hij naar de colorist.
576
00:43:37,325 --> 00:43:40,865
Tamra Bonvillain
is de colorist voor het project.
577
00:43:41,579 --> 00:43:46,579
Toen ik mijn eerste pagina zag
die door haar was ingekleurd...
578
00:43:46,668 --> 00:43:50,548
...dacht ik: het leeft.
Het is opeens heel anders.
579
00:43:50,630 --> 00:43:53,380
De lijnen zijn één ding.
Met Tamra's kleuren...
580
00:43:54,175 --> 00:43:59,805
...komt de strip tot leven
en vertelt hij een verhaal.
581
00:44:05,478 --> 00:44:07,358
Hoi. Hoe gaat het?
582
00:44:07,439 --> 00:44:08,689
Goed. En met jou?
583
00:44:08,773 --> 00:44:10,903
Goed. Wat kan ik voor je doen?
584
00:44:13,445 --> 00:44:16,235
Sommigen waren niet klaar voor Miles...
585
00:44:16,322 --> 00:44:22,662
...maar tussen film, games en strips
heeft Miles de fandom voor zich gewonnen.
586
00:44:22,746 --> 00:44:25,576
Dat zie je zelden bij een nieuw personage.
587
00:44:27,542 --> 00:44:31,052
Het was heel mooi
om daar deel van uit te maken.
588
00:44:33,131 --> 00:44:36,471
Als ik op een stripconventie ben
of met een lezer praat...
589
00:44:36,968 --> 00:44:41,008
...en iemand komt naar me toe
om te zeggen hoe mooi het was...
590
00:44:41,097 --> 00:44:43,637
...om Miles te vergezellen op zijn reis...
591
00:44:44,017 --> 00:44:47,057
...of hoe hij
ondanks alles zichzelf bleef...
592
00:44:47,145 --> 00:44:49,805
...en hen geïnspireerd heeft...
593
00:44:52,025 --> 00:44:54,565
Dat gevoel is onbetaalbaar.
594
00:44:57,864 --> 00:45:01,534
Mijn eerste ervaring
was op de New York Comic Con...
595
00:45:02,619 --> 00:45:05,579
...waar ik boeken signeerde.
596
00:45:06,331 --> 00:45:11,461
De cosplayers van Moon Girl
and Devil Dinosaur kwamen naar me toe.
597
00:45:12,420 --> 00:45:17,430
Mensen hadden uren...
598
00:45:17,509 --> 00:45:19,889
...aan hun kostuums gewerkt.
599
00:45:19,969 --> 00:45:25,479
Ik dacht: wauw, er is dus iemand,
waar diegene ook vandaan komt...
600
00:45:25,558 --> 00:45:29,728
...die mijn kostuum
tot in het kleinste detail na kan maken.
601
00:45:31,064 --> 00:45:33,824
Stel je voor
dat je een gekleurd meisje bent...
602
00:45:33,900 --> 00:45:39,200
...dat Moon Girl and Devil Dinosaur
voor het eerst leest.
603
00:45:40,198 --> 00:45:41,698
Dat is onvoorstelbaar.
604
00:45:43,702 --> 00:45:47,542
De energie die je krijgt als iemand zegt:
'Ik heb hetzelfde haar.'
605
00:45:48,289 --> 00:45:51,539
Of: 'Ik hou ook zo van knutselen.'
606
00:45:53,586 --> 00:45:58,086
Mensen feliciteerden me
omdat Moon Girl hun leven had veranderd...
607
00:45:58,425 --> 00:46:00,385
...of vanwege hun kinderen...
608
00:46:00,635 --> 00:46:06,095
...of omdat het de eerste strip
met een donker meisje op de cover was.
609
00:46:09,728 --> 00:46:12,228
Het is ongelooflijk als je erover nadenkt.
610
00:46:12,313 --> 00:46:15,483
Dat je werk mensen zo kan raken.
611
00:46:18,570 --> 00:46:21,570
Met veel macht
komt veel verantwoordelijkheid.
612
00:46:21,906 --> 00:46:26,116
In de originele strip luidt
dat gezegde als volgt:
613
00:46:26,202 --> 00:46:31,042
'Met grote kracht moet er ook
grote verantwoordelijkheid komen.'
614
00:46:31,624 --> 00:46:33,344
Het is dus niet automatisch.
615
00:46:33,418 --> 00:46:37,628
Ik denk na over mijn verantwoordelijkheid
als schrijver...
616
00:46:37,714 --> 00:46:40,094
...en probeer een wereld te creëren...
617
00:46:40,175 --> 00:46:43,385
...waarin een kind een strip kan lezen...
618
00:46:43,470 --> 00:46:46,060
...en dat het niet uitmaakt
dat Spider-Man zwart is.
619
00:46:46,389 --> 00:46:48,219
Dat het niet uitmaakt...
620
00:46:48,308 --> 00:46:52,808
...dat een meisje met een moslimnaam
en een donkere huid...
621
00:46:52,896 --> 00:46:56,146
...als tienerheldin hen vertegenwoordigt.
622
00:46:57,650 --> 00:46:59,070
Dat moet normaal zijn.
623
00:46:59,694 --> 00:47:03,164
Je gaat meer gekleurde personages
met verschillende achtergronden zien.
624
00:47:03,239 --> 00:47:05,659
En de kans op een betere toekomst.
625
00:47:06,618 --> 00:47:09,498
Met de creators
met wie we nu samenwerken...
626
00:47:09,579 --> 00:47:14,079
...moedigen we een nieuwe generatie aan
om hun dromen te volgen.
627
00:47:15,085 --> 00:47:17,415
Onze helden moeten inspirerend zijn.
628
00:47:17,504 --> 00:47:22,304
Mensen moeten de strips lezen
om op hun eigen manier helden te worden.
629
00:47:23,259 --> 00:47:25,509
Verhalen zijn empathietechnologieën.
630
00:47:25,595 --> 00:47:28,555
De superheld is een technologie
die ons verbindt.
631
00:47:30,016 --> 00:47:34,766
Als je zoals ik
of andere creators nu pas...
632
00:47:34,854 --> 00:47:38,364
...een stem krijgt in de sector,
kom je van een achtergrond...
633
00:47:38,441 --> 00:47:41,401
...waar dat vroeger niet mogelijk leek.
634
00:47:43,029 --> 00:47:45,029
Het zal moeilijk worden.
635
00:47:47,158 --> 00:47:49,868
Maar het is mogelijk.
636
00:47:58,837 --> 00:48:00,087
Tekenaars...
637
00:48:00,588 --> 00:48:02,628
...willen graag iets vertellen...
638
00:48:04,509 --> 00:48:08,679
...om iets van zichzelf...
639
00:48:09,431 --> 00:48:13,181
...in een verhaal te verwerken.
640
00:48:13,810 --> 00:48:16,230
We moeten per se verhalen vertellen.
641
00:48:19,941 --> 00:48:24,611
Het is vreemd om terug te denken aan
al die jaren met je map onder je arm...
642
00:48:24,696 --> 00:48:27,816
...en dat je als fan
naar conventies ging...
643
00:48:27,907 --> 00:48:30,907
...want diep vanbinnen...
644
00:48:30,994 --> 00:48:35,084
...ben ik nog steeds die 15-jarige fan.
645
00:48:35,915 --> 00:48:38,415
Het was geen wilde droom.
646
00:48:38,501 --> 00:48:43,511
Het was geen Mission Impossible...
647
00:48:43,590 --> 00:48:47,140
...met een flinke nadruk op 'Impossible'.
648
00:48:49,721 --> 00:48:51,641
Het was echt mogelijk.
649
00:50:20,729 --> 00:50:22,729
Ondertiteld door: Rick de Laat