1
00:00:10,677 --> 00:00:12,637
In 2021…

2
00:00:12,721 --> 00:00:17,934
…zag de wereld hoe een familie
wilde Chinese olifanten sliep…

3
00:00:18,018 --> 00:00:22,689
…uitgeput na
een grandioze reis van 400 kilometer.

4
00:00:32,532 --> 00:00:37,579
Verdreven uit hun bossen
door de ergste droogte ooit geregistreerd…

5
00:00:38,204 --> 00:00:41,249
…was de familie op zoek
gegaan naar een nieuw thuis.

6
00:00:46,546 --> 00:00:49,883
Nadat ze over enorme
stukken landbouwgrond waren gereisd…

7
00:00:49,966 --> 00:00:52,385
…stopten ze nog steeds niet.

8
00:00:56,056 --> 00:00:59,350
Maar wat ze daarna
deden, verraste iedereen.

9
00:01:04,355 --> 00:01:07,108
Ze liepen onder
een vijfbaans snelweg door…

10
00:01:07,192 --> 00:01:10,320
…en gingen naar de stad Kunming.

11
00:01:16,868 --> 00:01:20,580
Binnen enkele dagen hadden
de olifanten de stadsgrenzen bereikt.

12
00:01:25,293 --> 00:01:29,631
En ze bevonden zich al snel
in een angstaanjagende nieuwe wereld.

13
00:01:42,185 --> 00:01:44,270
Bang en gedesoriënteerd…

14
00:01:46,689 --> 00:01:48,566
…moest de familie zich wel…

15
00:01:49,317 --> 00:01:53,279
…omdraaien en aan
de lange mars naar huis beginnen.

16
00:02:00,787 --> 00:02:03,998
Ondanks de schade die ze veroorzaakten…

17
00:02:04,082 --> 00:02:08,837
…werden ze niet alleen getolereerd door
de lokale bevolking, maar ook geholpen…

18
00:02:10,088 --> 00:02:14,384
…met honderdduizenden dollars
om ze veilig naar huis te leiden.

19
00:02:21,933 --> 00:02:23,643
Na bijna twee jaar…

20
00:02:23,726 --> 00:02:26,729
…en ruim 1000 afgelegde kilometers…

21
00:02:27,814 --> 00:02:31,776
…kwam de vermoeide karavaan
terug in de zuidelijke bossen…

22
00:02:32,402 --> 00:02:34,696
…waar de droogte was afgenomen.

23
00:02:42,787 --> 00:02:48,293
Tegen alle verwachtingen in had
dit deel van hun verhaal een happy end.

24
00:02:49,169 --> 00:02:53,256
Maar als dieren worden geconfronteerd
met dramatische veranderingen…

25
00:02:53,756 --> 00:02:57,886
…kan de drang
om weg te gaan overweldigend zijn.

26
00:03:09,856 --> 00:03:13,735
HOOFDSTUK 4:
FREEDOM TO ROAM

27
00:03:18,448 --> 00:03:21,993
JANUARI

28
00:03:22,076 --> 00:03:26,331
Onze planeet,
die rond de zon reist, is gekanteld.

29
00:03:28,583 --> 00:03:30,168
En in januari…

30
00:03:30,251 --> 00:03:33,922
…is het zomer aan de zuidkant.

31
00:03:35,882 --> 00:03:37,884
WEDDELLZEE

32
00:03:37,967 --> 00:03:42,013
Maar aan de onderkant van
de wereld is dat niet altijd duidelijk.

33
00:03:45,808 --> 00:03:47,644
Zelfs tijdens de zomerpiek…

34
00:03:47,727 --> 00:03:51,689
…stijgt de temperatuur op Antarctica
nauwelijks boven het vriespunt.

35
00:03:52,774 --> 00:03:55,276
Maar met 24 uur daglicht…

36
00:03:55,360 --> 00:04:00,073
…is er nu net genoeg warmte
om het zee-ijs te laten smelten.

37
00:04:04,702 --> 00:04:08,039
En dat is belangrijk voor ezelspinguïns…

38
00:04:08,122 --> 00:04:11,167
…die aan land moeten
om zich voort te planten.

39
00:04:18,591 --> 00:04:21,719
De afgelopen weken draaiden hun levens…

40
00:04:21,803 --> 00:04:24,847
…om een dagelijkse reis van 30 kilometer…

41
00:04:24,931 --> 00:04:27,350
…naar hun foerageergebied in de zee.

42
00:04:30,561 --> 00:04:34,565
Nu gaan ze
met volle buiken terug naar hun jongen.

43
00:04:48,162 --> 00:04:50,039
Na een dag in het water…

44
00:04:50,790 --> 00:04:53,960
…duurt het even
voor ze hun evenwicht terugvinden.

45
00:05:06,639 --> 00:05:09,809
Ezelspinguïns hebben
ijsvrije rotsen nodig…

46
00:05:09,892 --> 00:05:13,021
…voor hun eieren en hun jongen.

47
00:05:14,605 --> 00:05:18,276
Dus het laatste stuk
lopen ze vaak bergopwaarts…

48
00:05:18,359 --> 00:05:20,528
…naar de kale toppen.

49
00:05:25,575 --> 00:05:30,371
Hun kuikens zijn acht weken geleden
uitgekomen en zijn nu bijna volgroeid.

50
00:05:32,540 --> 00:05:35,001
In de korte zomerperiode van Antarctica…

51
00:05:35,084 --> 00:05:38,880
…zijn ze grootgebracht
voor de winter terugkeert.

52
00:05:46,387 --> 00:05:50,058
Hoe molliger het kuiken,
hoe meer eten het vraagt.

53
00:05:54,270 --> 00:05:58,107
En sommige ouders
willen hen niet verwennen.

54
00:06:09,994 --> 00:06:12,413
Maar dit gedrag heeft waarde.

55
00:06:18,002 --> 00:06:20,546
Door de kuikens ervoor te laten werken…

56
00:06:20,630 --> 00:06:23,591
…kunnen de volwassenen
hun kracht inschatten…

57
00:06:25,885 --> 00:06:27,595
…hun uithoudingsvermogen…

58
00:06:28,429 --> 00:06:29,722
…en hun coördinatie.

59
00:06:43,820 --> 00:06:47,782
Het vooruitzicht van eten
lokt de kuikens naar het water.

60
00:06:50,701 --> 00:06:52,954
Maar niet helemaal erin.

61
00:06:56,082 --> 00:06:58,334
Zelfs voor een pinguïn…

62
00:06:58,418 --> 00:07:03,464
…lijkt de eerste stap in koud
water een beetje moed te vereisen.

63
00:07:10,972 --> 00:07:13,266
Maar als er eentje leidt…

64
00:07:13,891 --> 00:07:15,560
…volgen anderen.

65
00:07:23,568 --> 00:07:28,865
Ondiepe, beschutte baden zijn
een veilige manier om hun vacht te testen.

66
00:07:33,536 --> 00:07:35,997
En doordat de zomers zo kort zijn…

67
00:07:36,622 --> 00:07:38,916
…hebben ze die al snel nodig.

68
00:07:44,046 --> 00:07:45,256
Binnenkort…

69
00:07:45,339 --> 00:07:49,594
…zullen de zeeën
rond Antarctica weer bedekt zijn met ijs.

70
00:07:51,971 --> 00:07:57,059
Dus de jonge kuikens moeten
nu naar open water om te eten.

71
00:08:01,981 --> 00:08:03,191
Ze zijn huiverig.

72
00:08:06,068 --> 00:08:07,778
En met reden.

73
00:08:11,407 --> 00:08:15,453
Wie wil het water delen
met een zeeluipaard van drie meter?

74
00:08:19,707 --> 00:08:21,501
En niet slechts eentje.

75
00:08:23,711 --> 00:08:24,712
Maar drie.

76
00:08:27,757 --> 00:08:31,844
Ze vallen vanuit een hinderlaag aan.

77
00:08:34,096 --> 00:08:37,350
Ezelspinguïns zijn een makkelijk doelwit.

78
00:08:42,480 --> 00:08:45,024
Maar ondanks het gevaar…

79
00:08:45,107 --> 00:08:47,693
…is hun behoefte om te eten groot.

80
00:08:57,370 --> 00:09:01,040
Ezelspinguïns zijn
's werelds snelste pinguïns.

81
00:09:14,178 --> 00:09:18,140
Als ze een hinderlaag kunnen
vermijden, hebben ze een kans.

82
00:09:27,316 --> 00:09:30,736
De jonge pinguïns blijven
voor de veiligheid bij elkaar.

83
00:09:38,452 --> 00:09:41,914
Maar in de verwarring
raakt een kuiken gescheiden.

84
00:09:42,582 --> 00:09:44,792
Het is nu één-op-één.

85
00:10:08,190 --> 00:10:13,154
Z'n enige hoop is vertrouwen op z'n
behendigheid en uithoudingsvermogen.

86
00:10:13,237 --> 00:10:17,617
Hoe langer de achtervolging,
hoe beter z'n kansen.

87
00:10:34,717 --> 00:10:38,888
Deze jonge geluksvogel
kan zich nu bij de anderen voegen.

88
00:10:45,019 --> 00:10:47,855
En de open oceaan wacht hen op.

89
00:10:54,654 --> 00:10:59,241
FEBRUARI

90
00:11:00,868 --> 00:11:02,078
In februari…

91
00:11:02,161 --> 00:11:06,040
…keert het noordelijke uiteinde
van de planeet van de zon af.

92
00:11:12,713 --> 00:11:15,007
In de Arctische midwinter…

93
00:11:15,091 --> 00:11:17,551
…is het bijna continu donker…

94
00:11:17,635 --> 00:11:21,055
…en komt het enige licht van de aurora.

95
00:11:23,724 --> 00:11:26,894
Deze vertoningen worden gecreëerd…

96
00:11:26,977 --> 00:11:30,898
…wanneer elektrisch geladen
deeltjes van de zon botsen…

97
00:11:30,981 --> 00:11:33,442
…met het magnetische veld van de aarde.

98
00:11:38,572 --> 00:11:43,285
Dit is de tijd waarop talloze dieren
beginnen aan hun lange reizen…

99
00:11:43,369 --> 00:11:45,913
…naar deze noordelijke regio's.

100
00:11:50,793 --> 00:11:53,546
5000 kilometer naar het zuiden…

101
00:11:53,629 --> 00:11:57,508
…zijn de sneeuwganzen
net begonnen aan hun jaarlijkse trek.

102
00:12:04,306 --> 00:12:07,351
Geleid door de oudere,
ervaren volwassenen…

103
00:12:07,435 --> 00:12:11,147
…volgen ze de dooi
die zich naar het noorden verspreidt.

104
00:12:13,899 --> 00:12:16,402
En vliegen ze van de Golf van Mexico…

105
00:12:16,485 --> 00:12:19,447
…naar hun broedgebieden
in het noordpoolgebied.

106
00:12:30,666 --> 00:12:32,084
Ze bereiken de toendra…

107
00:12:32,168 --> 00:12:36,338
…wanneer de lange zomerdagen
de perfecte omstandigheden creëren…

108
00:12:36,422 --> 00:12:38,549
…om hun kuikens groot te brengen.

109
00:12:44,597 --> 00:12:47,808
Ze gebruiken oriëntatiepunten
zoals meren en rivieren…

110
00:12:47,892 --> 00:12:50,728
…om te voorkomen dat ze uit koers raken.

111
00:12:54,231 --> 00:12:55,441
Maar vandaag…

112
00:12:55,524 --> 00:12:58,068
…is de wereld onder hen heel anders…

113
00:12:58,152 --> 00:13:00,905
…dan die waarover hun voorouders vlogen.

114
00:13:04,366 --> 00:13:06,619
Waar ooit een eindeloze savanne was…

115
00:13:06,702 --> 00:13:09,789
…is er nu industriële landbouwgrond.

116
00:13:16,003 --> 00:13:19,799
Maar dat is
niet per se slecht voor de ganzen.

117
00:13:20,925 --> 00:13:26,013
Om de Noordpool te bereiken
moeten ze onderweg regelmatig bijtanken…

118
00:13:26,806 --> 00:13:29,683
…dus de velden
van Amerika's graanschuurland…

119
00:13:29,767 --> 00:13:32,019
…zijn belangrijke pitstops geworden.

120
00:13:36,690 --> 00:13:39,360
Dankzij deze bijna
eindeloze voedselvoorraad…

121
00:13:39,443 --> 00:13:41,987
…is de populatie sneeuwganzen…

122
00:13:42,071 --> 00:13:44,657
…de afgelopen 50 jaar verdubbeld.

123
00:13:48,577 --> 00:13:53,374
Maar zo talrijk zijn heeft een prijs.

124
00:14:02,007 --> 00:14:06,470
Niet alles in deze
moderne wereld is wat het lijkt.

125
00:14:34,790 --> 00:14:38,210
Een kwart miljoen
wordt jaarlijks geschoten.

126
00:14:44,258 --> 00:14:45,926
GOLF VAN MEXICO

127
00:14:45,968 --> 00:14:51,891
Sneeuwganzen krijgen op een groot
deel van hun route te maken met jagers.

128
00:14:51,974 --> 00:14:56,520
Maar ingeklemd
tussen twee van Amerika's trekroutes…

129
00:14:56,604 --> 00:14:59,982
…ligt een waterrijk gebied
waar ze beschermd zijn.

130
00:15:05,654 --> 00:15:07,907
Missouri's Loess Bluffs.

131
00:15:09,950 --> 00:15:14,622
Het is een belangrijke tussenstop
op hun lange reis naar het noorden.

132
00:15:17,082 --> 00:15:20,210
Hoelang ze blijven, hangt af van het weer.

133
00:15:25,382 --> 00:15:28,719
In februari kan
de ijzige wind uit het noordpoolgebied…

134
00:15:28,802 --> 00:15:31,764
…de temperatuur opeens doen dalen.

135
00:15:38,354 --> 00:15:40,105
En als het hier vriest…

136
00:15:40,189 --> 00:15:43,692
…zijn de omstandigheden
op hun bestemming veel erger.

137
00:15:45,778 --> 00:15:50,032
Dus voorlopig zijn alle vluchten
naar het noorden geannuleerd.

138
00:15:57,915 --> 00:15:59,708
Dit zijn dan wel sneeuwganzen…

139
00:16:01,251 --> 00:16:04,296
…maar ze lijken
moeite te hebben met het ijs.

140
00:16:14,181 --> 00:16:19,061
Als de randen van het meer bevroren zijn,
komen de vogels samen in het midden.

141
00:16:20,562 --> 00:16:24,191
Hoe drukker het wordt,
hoe minder ruimte om te manoeuvreren.

142
00:16:28,445 --> 00:16:31,073
En dat komt een andere bezoeker goed uit.

143
00:16:37,955 --> 00:16:40,040
Hier komen zeearenden…

144
00:16:41,458 --> 00:16:43,460
…uit heel Noord-Amerika.

145
00:16:45,629 --> 00:16:50,384
Ze zorgen dat ze
tegelijkertijd met de ganzen aankomen.

146
00:17:06,316 --> 00:17:09,528
De ganzen zijn te groot
om in de lucht te grijpen…

147
00:17:09,611 --> 00:17:12,656
…dus de adelaars
gebruiken een andere strategie.

148
00:17:16,243 --> 00:17:19,955
Ze vliegen op de kudde af
om de vogels de lucht in te jagen.

149
00:17:26,128 --> 00:17:30,090
Hoe dichter de ganzen op elkaar
zitten, hoe beter het is voor hen.

150
00:17:44,897 --> 00:17:48,067
In hun paniek botsen ganzen op elkaar…

151
00:17:48,776 --> 00:17:50,694
…en worden ledematen gebroken.

152
00:17:52,905 --> 00:17:55,949
Gewonde vogels
liggen hulpeloos op het ijs…

153
00:17:57,159 --> 00:17:59,745
…of kunnen niet onder water ontsnappen.

154
00:18:06,460 --> 00:18:11,757
Ze blijven allemaal
kwetsbaar zolang deze kou duurt…

155
00:18:12,549 --> 00:18:16,929
…en hun verdere migratie
wordt tegengehouden door ijs en sneeuw.

156
00:18:26,063 --> 00:18:30,317
In het noordpoolgebied
wordt de zon langzaam sterker.

157
00:18:32,361 --> 00:18:37,324
Maar eind februari zijn de stralen
nog nauwelijks boven de horizon te zien.

158
00:18:38,992 --> 00:18:42,162
In zulke koude
omstandigheden is er weinig te eten…

159
00:18:42,246 --> 00:18:44,915
…en de meeste dieren
trekken naar het zuiden…

160
00:18:44,998 --> 00:18:46,959
…of houden een winterslaap.

161
00:18:54,007 --> 00:18:56,510
Maar deze doet geen van beide.

162
00:18:57,886 --> 00:19:01,932
Een lynx, de meest
noordelijke kat ter wereld.

163
00:19:08,605 --> 00:19:12,651
Hij is goed beschermd tegen
de kou, dus hij trekt zich niet terug.

164
00:19:15,654 --> 00:19:19,950
Maar hij moet grote afstanden
afleggen om voedsel te vinden.

165
00:19:28,125 --> 00:19:30,002
Er was er zelfs eentje…

166
00:19:30,085 --> 00:19:33,839
…die ruim 3000 kilometer liep in één jaar…

167
00:19:35,340 --> 00:19:37,593
…verder dan men voor mogelijk hield.

168
00:19:37,676 --> 00:19:40,888
NOORDELIJKE GROTE OCEAAN

169
00:19:47,269 --> 00:19:52,649
Deze kat is bijna
volledig afhankelijk van één soort prooi.

170
00:19:54,401 --> 00:19:58,113
En nu zijn er maar heel weinig.

171
00:20:02,367 --> 00:20:04,161
Sneeuwschoenkonijnen.

172
00:20:09,583 --> 00:20:12,461
Met er eentje vinden is hij er nog niet.

173
00:20:36,526 --> 00:20:39,988
Lynxen moeten om de paar dagen eten…

174
00:20:40,072 --> 00:20:42,157
…dus z'n zoektocht houdt nooit op.

175
00:20:56,129 --> 00:20:57,214
Hij heeft geluk.

176
00:20:58,298 --> 00:21:00,759
Hij heeft nog een geur ontdekt.

177
00:21:10,602 --> 00:21:12,646
De haas blijft rustig…

178
00:21:14,481 --> 00:21:16,817
…en vertrouwt op z'n camouflage.

179
00:21:20,320 --> 00:21:23,615
De lynx zal z'n prooi
bij een achtervolging kwijtraken…

180
00:21:23,699 --> 00:21:25,784
…dus hij moet dichtbij komen.

181
00:21:47,139 --> 00:21:49,141
Eindelijk eten.

182
00:21:54,438 --> 00:21:58,900
MAART

183
00:22:00,944 --> 00:22:05,032
Terwijl het noordelijk halfrond
weer naar de zon draait…

184
00:22:05,115 --> 00:22:07,492
…en de langere dagen van maart beginnen…

185
00:22:07,576 --> 00:22:11,413
…beginnen gaffelbokken
aan hun jaarlijkse migratie.

186
00:22:16,877 --> 00:22:20,964
Hun reis brengt ze van de besneeuwde
vlaktes in het zuiden van Wyoming…

187
00:22:21,048 --> 00:22:24,426
…naar de welige valleien
van de Rocky Mountains…

188
00:22:24,509 --> 00:22:26,136
…waar ze zullen bevallen.

189
00:22:34,353 --> 00:22:38,440
Maar hun pad is onherkenbaar veranderd.

190
00:22:40,150 --> 00:22:44,613
Om te beginnen moeten ze
een weg vinden door olie- en gasvelden.

191
00:22:47,908 --> 00:22:49,910
Een mannetje beproeft z'n geluk.

192
00:23:06,802 --> 00:23:09,012
Gaffelbokken zijn voorzichtig…

193
00:23:09,763 --> 00:23:12,474
…vooral als ze mensen tegenkomen.

194
00:23:30,700 --> 00:23:32,411
Tot nu toe gaat het goed.

195
00:23:33,495 --> 00:23:35,747
Nu de rest van de kudde.

196
00:23:39,292 --> 00:23:41,503
En… gaan.

197
00:23:55,600 --> 00:23:59,396
In de komende maanden
zullen ze 200 kilometer afleggen…

198
00:23:59,479 --> 00:24:02,524
…om hun kalvergronden
in het noorden te bereiken.

199
00:24:03,275 --> 00:24:07,028
Een reis die elk jaar uitdagender wordt.

200
00:24:11,116 --> 00:24:14,119
Hekken die zijn ontworpen
om vee binnen te houden…

201
00:24:14,703 --> 00:24:18,415
…zijn even effectief
in het buiten houden van gaffelbokken.

202
00:24:33,472 --> 00:24:36,308
Maar dit is de route
die hun voorouders namen…

203
00:24:37,017 --> 00:24:38,602
…dus ze zetten door.

204
00:24:52,741 --> 00:24:58,205
Onlangs is een gaffelbok
bijna 150 hekken gepasseerd…

205
00:24:58,705 --> 00:25:00,832
…op z'n trektocht naar het noorden.

206
00:25:09,799 --> 00:25:12,844
Maar hoorns en prikkeldraad…

207
00:25:14,054 --> 00:25:16,723
…kunnen een ongelukkige combinatie zijn.

208
00:25:21,978 --> 00:25:25,023
En hekken zijn niet het enige probleem.

209
00:25:30,153 --> 00:25:34,324
Nog gevaarlijker zijn
de snelwegen die hun route kruisen.

210
00:25:51,007 --> 00:25:54,469
Ze zijn het snelste landdier in Amerika…

211
00:25:58,473 --> 00:26:00,767
…maar ontwijken niet altijd een auto.

212
00:26:05,814 --> 00:26:09,109
Door de veranderingen
van de afgelopen 200 jaar…

213
00:26:09,192 --> 00:26:13,488
…is het aantal gaffelbokken
met ruim 90% afgenomen.

214
00:26:16,199 --> 00:26:18,660
Maar er is ook goed nieuws.

215
00:26:22,414 --> 00:26:25,333
Doordat ze trouw zijn
aan de voorouderlijke routes…

216
00:26:25,417 --> 00:26:30,088
…is het mogelijk om viaducten te bouwen…

217
00:26:30,714 --> 00:26:34,426
…waardoor er hier
bijna geen doden meer vallen.

218
00:26:39,180 --> 00:26:44,102
Wanneer de kudde naar het noorden
gaat, bereiken ze het echte wilde westen.

219
00:26:46,688 --> 00:26:50,483
Hier moeten ze geen
menselijke obstakels overwinnen…

220
00:26:50,567 --> 00:26:52,027
…maar natuurlijke.

221
00:27:04,956 --> 00:27:07,042
De sneeuw smelt nu…

222
00:27:07,125 --> 00:27:13,465
…en laat zien dat ze hun
kalvergronden net op tijd kunnen bereiken.

223
00:27:22,057 --> 00:27:25,852
Maar de seizoenswisselingen
brengen ook problemen met zich mee.

224
00:27:25,935 --> 00:27:31,066
Voor ons ligt de rivier Gros Ventre
in Wyoming, nu vol met smeltwater.

225
00:27:33,401 --> 00:27:36,696
De gaffelbokken moeten oversteken…

226
00:27:36,780 --> 00:27:39,032
…maar ze lijken huiverig.

227
00:27:40,700 --> 00:27:43,244
Niet door de rivier zelf…

228
00:27:43,328 --> 00:27:46,581
…maar door de roofdieren
op de andere oever.

229
00:28:04,182 --> 00:28:05,725
In het water…

230
00:28:05,809 --> 00:28:09,479
…zal hun snelheid
op het land er niet toe doen.

231
00:28:14,901 --> 00:28:17,696
Maar roofdieren, zoals wolven en poema's…

232
00:28:17,779 --> 00:28:20,573
…zijn bijna uitgeroeid…

233
00:28:20,657 --> 00:28:23,410
…dus de kans op een aanval is klein.

234
00:28:26,162 --> 00:28:28,915
Maar de gaffelbokken weten dat niet.

235
00:28:33,920 --> 00:28:36,715
Het loont nog steeds
om voorzichtig te zijn.

236
00:28:39,217 --> 00:28:41,136
Het heeft ze al zo ver gebracht.

237
00:28:51,730 --> 00:28:53,815
Enkele weken na hun vertrek…

238
00:28:54,315 --> 00:28:57,527
…bereiken ze eindelijk
hun voortplantingsgebied…

239
00:28:58,027 --> 00:29:01,030
…de vruchtbare valleien
van de Rocky Mountains.

240
00:29:04,075 --> 00:29:08,788
NOORDELIJKE GROTE OCEAAN

241
00:29:08,872 --> 00:29:11,207
Mexico's Baja-schiereiland…

242
00:29:11,291 --> 00:29:14,419
…kent de koude winters
van het noorden niet.

243
00:29:16,755 --> 00:29:20,425
De milde temperaturen
van de zee in deze tijd van het jaar…

244
00:29:20,925 --> 00:29:23,595
…maken het
een uitstekend seizoensverblijf…

245
00:29:23,678 --> 00:29:27,182
…voor een van 's werelds
grootste langeafstandsreizigers.

246
00:29:32,729 --> 00:29:34,564
Grijze walvissen.

247
00:29:40,195 --> 00:29:41,905
Het is half maart…

248
00:29:41,988 --> 00:29:46,326
…en zes weken geleden
is dit vrouwtje hier bevallen.

249
00:29:50,038 --> 00:29:54,042
De beschutte wateren
zijn warm en vrij van roofdieren.

250
00:29:54,793 --> 00:29:57,295
Het is een uitstekende kinderkamer.

251
00:30:00,381 --> 00:30:03,343
Maar zulke perfectie heeft een prijs.

252
00:30:06,346 --> 00:30:11,059
Er is geen eten voor deze moeder
en ze is hier al sinds december.

253
00:30:14,312 --> 00:30:16,856
Zodra haar kalf sterk genoeg is…

254
00:30:16,940 --> 00:30:19,901
…zal ze hem 8000 kilometer
naar het noorden leiden…

255
00:30:19,984 --> 00:30:23,571
…naar hun foerageergebieden
in Alaska's Beringzee…

256
00:30:25,073 --> 00:30:28,243
…de langste migratie van een zoogdier.

257
00:30:35,583 --> 00:30:38,837
Gelukkig groeit haar jong snel.

258
00:30:44,717 --> 00:30:47,887
Met ruim 200 liter melk per dag…

259
00:30:47,971 --> 00:30:51,182
…zit het jong van één ton vol energie.

260
00:30:56,771 --> 00:31:01,526
Gelukkig weet moeder precies
waar hij stoom af kan blazen.

261
00:31:04,320 --> 00:31:05,488
Hier.

262
00:31:14,414 --> 00:31:17,792
Een ondiepe zandbank
in het midden van de lagune.

263
00:31:19,377 --> 00:31:22,422
En het is duidelijk populair.

264
00:31:25,174 --> 00:31:28,136
Wanneer het getijde opkomt
in de ondiepe zandbank…

265
00:31:28,219 --> 00:31:30,346
…creëert het een zachte stroming…

266
00:31:30,430 --> 00:31:33,975
…die walvissen aantrekt
uit de hele lagune.

267
00:31:37,478 --> 00:31:41,399
De eerste kennismaking van
het kalf met de walvismaatschappij.

268
00:31:41,900 --> 00:31:43,985
En hij lijkt een beetje verlegen.

269
00:31:46,362 --> 00:31:48,114
Dicht bij moeder blijven.

270
00:31:54,537 --> 00:31:56,164
In de zandbank kan hij…

271
00:31:56,247 --> 00:32:00,752
…de zwemvaardigheden oefenen
die hij nodig heeft voor de lange reis.

272
00:32:02,754 --> 00:32:05,590
Kwallen gaan met de stroming mee…

273
00:32:05,673 --> 00:32:07,884
…maar hij zwemt er tegenin.

274
00:32:11,137 --> 00:32:15,058
Hij gebruikt hem
om z'n uithoudingsvermogen te verbeteren.

275
00:32:24,150 --> 00:32:29,322
Elk jaar trekken ruim 1000
grijze walvissen naar deze lagune.

276
00:32:32,075 --> 00:32:35,078
Maar niet alleen vrouwtjes met kalveren.

277
00:32:38,247 --> 00:32:41,793
Veel grote mannetjes maken de lange reis…

278
00:32:41,876 --> 00:32:44,170
…in de hoop een partner te vinden.

279
00:32:48,800 --> 00:32:51,844
Vrouwtjes met jongen
zijn niet geïnteresseerd…

280
00:32:52,470 --> 00:32:55,556
…maar dat schrikt
dit amoureuze mannetje niet af.

281
00:33:01,771 --> 00:33:05,566
En wegzwemmen lijkt hem
alleen maar aan te moedigen.

282
00:33:15,493 --> 00:33:17,829
Afwijzing is moeilijk te accepteren…

283
00:33:17,912 --> 00:33:21,082
…als je de halve planeet
over bent gereisd.

284
00:33:24,544 --> 00:33:28,506
En nu lijkt hij z'n frustratie
op het kalf af te reageren…

285
00:33:28,589 --> 00:33:31,426
…door hem naar beneden te duwen.

286
00:33:41,060 --> 00:33:43,771
Eindelijk snapt het mannetje de hint.

287
00:33:49,152 --> 00:33:51,863
Het is tijd om naar het noorden te gaan.

288
00:33:53,281 --> 00:33:55,199
In drie maanden…

289
00:33:55,283 --> 00:33:58,745
…is het vrouwtje
een derde van haar gewicht kwijtgeraakt.

290
00:33:59,662 --> 00:34:03,541
Nu begint ze aan de lange
tocht terug naar haar foerageergebied.

291
00:34:05,710 --> 00:34:09,255
Haar kind heeft
geluk nodig om de reis te voltooien.

292
00:34:11,507 --> 00:34:13,926
Een op de drie grijze walviskalveren…

293
00:34:14,927 --> 00:34:16,846
…bereikt z'n bestemming nooit.

294
00:34:24,062 --> 00:34:27,565
ATLANTISCHE OCEAAN
EVENAAR

295
00:34:27,648 --> 00:34:31,319
De kanteling van de aarde
drijft alle migraties aan.

296
00:34:31,861 --> 00:34:36,407
Maar zelfs op de evenaar, waar
de kanteling weinig seizoenseffect heeft…

297
00:34:36,491 --> 00:34:40,703
…zijn er dieren
die constant onderweg zijn.

298
00:34:51,714 --> 00:34:53,132
Legermieren.

299
00:34:57,929 --> 00:35:01,974
Elke dag lopen ze het equivalent
van een menselijke marathon…

300
00:35:02,058 --> 00:35:03,768
…om voedsel te verzamelen.

301
00:35:13,111 --> 00:35:18,449
Deze mieren zijn gespecialiseerd
in het vangen van insectenlarven.

302
00:35:27,917 --> 00:35:29,836
Werkmieren beladen met hun prooi…

303
00:35:29,919 --> 00:35:33,047
…worden over gaten
in het bladafval geholpen…

304
00:35:33,131 --> 00:35:34,632
…met levende bruggen.

305
00:35:41,389 --> 00:35:46,394
Sporen van feromonen leiden hen
naar hun tijdelijke hoofdkwartier.

306
00:35:51,858 --> 00:35:52,984
Een bivak.

307
00:35:53,734 --> 00:35:58,489
Een nest dat volledig bestaat
uit de lichamen van de mieren zelf.

308
00:36:01,868 --> 00:36:03,953
Verborgen achter deze levende muur…

309
00:36:04,036 --> 00:36:06,914
…ligt het controlecentrum van de kolonie…

310
00:36:06,998 --> 00:36:09,667
…de koningin en haar jongste jongen.

311
00:36:10,877 --> 00:36:14,589
De hele bivak hangt hier al twee weken.

312
00:36:15,131 --> 00:36:17,383
Maar dat gaat veranderen.

313
00:36:32,023 --> 00:36:34,317
De dag wordt nacht…

314
00:36:34,400 --> 00:36:37,278
…en er gaat een signaal door de kolonie.

315
00:36:40,448 --> 00:36:44,619
Een chemisch signaal vanuit de bivak.

316
00:36:47,413 --> 00:36:49,248
De boodschap is duidelijk.

317
00:36:50,124 --> 00:36:51,876
Het is tijd om te gaan.

318
00:36:59,175 --> 00:37:02,011
Deze kleine insecten
hebben een grote eetlust.

319
00:37:03,387 --> 00:37:06,265
Wanneer ze
het omliggende bos hebben gehad…

320
00:37:07,350 --> 00:37:11,187
…moeten ze nieuwe
foerageergebieden zoeken.

321
00:37:16,484 --> 00:37:19,654
Ze volgen een van
de belangrijkste foerageersporen…

322
00:37:19,737 --> 00:37:23,407
…en werkmieren transporteren
de pas uitgekomen larven…

323
00:37:25,534 --> 00:37:27,703
…terwijl soldaten de randen bewaken.

324
00:37:31,457 --> 00:37:35,002
Er kunnen wel een half miljoen
mieren in deze kolonie zitten…

325
00:37:36,462 --> 00:37:38,631
…en niemand zal achterblijven.

326
00:37:44,470 --> 00:37:48,474
De reden waarom ze in het donker
verdergaan wordt nu duidelijk.

327
00:37:54,021 --> 00:37:56,565
De koningin zelf is onderweg.

328
00:37:58,859 --> 00:38:01,696
Ze is groter dan wie dan ook.

329
00:38:01,779 --> 00:38:03,406
De afgelopen twee weken…

330
00:38:03,489 --> 00:38:06,075
…legt ze elke minuut een ei…

331
00:38:06,158 --> 00:38:08,744
…en daardoor kon ze niet reizen.

332
00:38:15,251 --> 00:38:18,963
Nu haar reproductieve
taken tijdelijk zijn opgeschort…

333
00:38:19,046 --> 00:38:22,174
…kan ze verhuizen
naar nieuwe jachtgebieden.

334
00:38:24,010 --> 00:38:28,556
Dit is de enige keer
dat ze buiten te zien is.

335
00:38:30,808 --> 00:38:34,603
En de koningin is niet
de enige belangrijke reiziger.

336
00:38:37,064 --> 00:38:40,693
Eens in de paar jaar…

337
00:38:41,402 --> 00:38:45,364
…verschijnen er supergrote larven,
gedragen door de werkmieren.

338
00:38:51,329 --> 00:38:54,874
Dit zijn de jonge mannetjes
en toekomstige koninginnen…

339
00:38:54,957 --> 00:38:59,587
…die de kolonie zullen verlaten
en hun eigen dynastieën zullen stichten.

340
00:39:10,931 --> 00:39:14,769
Voor het daglicht terugkeert,
slaat het leger het kamp op.

341
00:39:22,318 --> 00:39:27,156
Ze blijven elke nacht reizen
tot ze nieuwe jachtgebieden bereiken.

342
00:39:29,950 --> 00:39:33,621
Tegen die tijd is de koningin
klaar om meer eieren te leggen…

343
00:39:33,704 --> 00:39:36,874
…en meer werkmieren
aan haar rijk toe te voegen.

344
00:39:45,758 --> 00:39:47,134
Terug in het noorden…

345
00:39:47,218 --> 00:39:49,428
…zijn de grijze walvis en haar kalf…

346
00:39:49,512 --> 00:39:52,723
…nu vier weken bezig
met hun grootse migratie.

347
00:39:56,477 --> 00:40:00,523
Het jong is al ruim 1000 kilo aangekomen…

348
00:40:01,440 --> 00:40:04,568
…maar z'n moeder
heeft al maanden niet gegeten.

349
00:40:07,696 --> 00:40:09,782
En ze moeten nog een heel stuk…

350
00:40:09,865 --> 00:40:13,327
…voor ze aan haar banket
in de Beringzee kan beginnen.

351
00:40:20,543 --> 00:40:25,381
Ze blijven dicht bij de kust
en gebruiken visuele aanwijzingen.

352
00:40:28,634 --> 00:40:32,221
Ze heeft deze reis
de afgelopen 30 jaar vaak gemaakt…

353
00:40:33,097 --> 00:40:36,142
…en er is veel veranderd
sinds haar eerste reis.

354
00:40:40,146 --> 00:40:43,607
Toch schuwt ze menselijke aandacht niet.

355
00:40:49,071 --> 00:40:53,033
En het kalf
lijkt te genieten van de schijnwerpers.

356
00:41:00,332 --> 00:41:04,128
De drukke Californische
kust lijkt totaal anders…

357
00:41:04,211 --> 00:41:06,338
…dan hun beschutte baai in Mexico.

358
00:41:07,756 --> 00:41:11,051
En vanaf nu wordt het alleen maar drukker.

359
00:41:17,349 --> 00:41:21,312
Al snel bereiken ze
de haven van Los Angeles…

360
00:41:21,937 --> 00:41:23,856
…de grootste van Noord-Amerika.

361
00:41:33,449 --> 00:41:36,577
Bijna 2000 schepen gebruiken hem elk jaar.

362
00:41:39,914 --> 00:41:44,627
Het constante motorgeluid
verstoort het onderwatergeluid…

363
00:41:44,710 --> 00:41:49,256
…desoriënteert de walvissen
en vergroot het risico op een botsing.

364
00:41:53,302 --> 00:41:58,557
Tientallen walvissen sterven hier elk jaar
doordat ze geraakt worden door schepen.

365
00:42:02,937 --> 00:42:07,107
Deze grijze walvis
was een van de pechvogels.

366
00:42:13,113 --> 00:42:17,993
Moeder en kalf
hebben de drukste vaarroutes gemeden.

367
00:42:20,663 --> 00:42:24,458
Maar het gevaarlijkste deel
van de reis ligt voor hen.

368
00:42:26,877 --> 00:42:28,170
Monterey Bay.

369
00:42:28,671 --> 00:42:31,298
35 kilometer open water.

370
00:42:39,598 --> 00:42:43,435
Dicht bij de kust blijven
zou kostbare tijd kosten.

371
00:42:45,896 --> 00:42:49,733
Dus ze leidt haar kalf
door het diepe water van de baai.

372
00:42:51,318 --> 00:42:52,945
Maar het is een risico.

373
00:42:56,657 --> 00:42:58,659
Ze weet wat er daar zit.

374
00:43:04,290 --> 00:43:06,750
Ze valt zo min mogelijk op…

375
00:43:08,127 --> 00:43:10,629
…communiceert niet meer…

376
00:43:10,713 --> 00:43:13,674
…en komt zo weinig mogelijk naar boven.

377
00:43:25,102 --> 00:43:25,936
Orka.

378
00:43:28,606 --> 00:43:30,107
Zwaardwalvissen.

379
00:43:31,525 --> 00:43:33,235
Ze kennen deze wateren goed…

380
00:43:34,153 --> 00:43:36,071
…en ze zijn op jacht.

381
00:44:07,436 --> 00:44:10,397
Moeder en kalf zijn ontdekt.

382
00:44:14,068 --> 00:44:17,988
Een volwassen grijze
weegt tien keer zo veel als een orka…

383
00:44:18,072 --> 00:44:20,574
…en kan een geduchte tegenstander zijn.

384
00:44:22,618 --> 00:44:26,497
Dus de school omcirkelt hen
behoedzaam, op zoek naar een kans.

385
00:44:32,461 --> 00:44:33,837
Ze willen haar niet.

386
00:44:35,381 --> 00:44:37,132
Ze willen haar kalf.

387
00:44:58,654 --> 00:45:02,282
Ze storten zich op z'n rug
en dwingen hem onder water…

388
00:45:02,366 --> 00:45:04,159
…om hem te verdrinken.

389
00:45:17,589 --> 00:45:21,677
Gesteund door z'n moeder
heeft hij de eerste aanval overleefd.

390
00:45:28,559 --> 00:45:30,394
Maar hij is gewond.

391
00:45:34,565 --> 00:45:37,860
En nu haalt de school
hun versterkingen erbij.

392
00:45:41,447 --> 00:45:44,074
Een enorm mannetje van vijf ton.

393
00:46:00,674 --> 00:46:02,718
Gesterkt door deze extra kracht…

394
00:46:02,801 --> 00:46:05,471
…gaat de orka over op een totale aanval.

395
00:46:16,899 --> 00:46:18,859
De moeder kan weinig doen.

396
00:46:21,528 --> 00:46:23,197
Op volle kracht…

397
00:46:24,364 --> 00:46:26,825
…is het of je door een bus wordt geraakt.

398
00:46:37,669 --> 00:46:40,005
Het resultaat is onvermijdelijk.

399
00:46:52,768 --> 00:46:57,397
Deze moeder zal haar reis
alleen moeten voortzetten.

400
00:47:08,200 --> 00:47:09,535
Voor veel dieren…

401
00:47:10,410 --> 00:47:13,705
…is het instinct
om zich te verplaatsen overweldigend…

402
00:47:14,665 --> 00:47:16,500
…ondanks de gevaren.

403
00:47:18,752 --> 00:47:21,630
Tegenover elke reis
die eindigt in een tragedie…

404
00:47:21,713 --> 00:47:25,008
…staan talloze
miljoenen die hun bestemming bereiken.

405
00:47:33,475 --> 00:47:36,770
Zodat ze de vruchten plukken
van betere omstandigheden…

406
00:47:38,230 --> 00:47:39,982
…en nieuwe kansen.

407
00:47:42,901 --> 00:47:46,405
En deze migraties
zijn ook cruciaal voor anderen.

408
00:47:54,329 --> 00:47:57,583
Maar nu hebben we de planeet veranderd.

409
00:48:02,337 --> 00:48:04,464
Voorouderlijke routes afgesneden…

410
00:48:07,885 --> 00:48:11,889
…en zelfs de meest
afgelegen plekken op aarde geraakt.

411
00:48:16,560 --> 00:48:17,978
Maar er is hoop.

412
00:48:21,565 --> 00:48:24,776
We weten meer
over deze reizen dan ooit tevoren.

413
00:48:30,574 --> 00:48:31,783
En met onze hulp…

414
00:48:31,867 --> 00:48:36,371
…overwinnen veel dieren
de uitdagingen van onze moderne wereld.

415
00:48:40,167 --> 00:48:45,672
Voor een gezonde, verbonden planeet
moeten we de bewegingsvrijheid behouden.

416
00:48:50,218 --> 00:48:51,553
En als we dat doen…

417
00:48:51,637 --> 00:48:54,890
…zullen de belangrijke
reizen van elk dier…

418
00:48:54,973 --> 00:48:57,601
…nog jaren doorgaan.

419
00:50:38,618 --> 00:50:40,620
Ondertiteld door: Irene Witpaard