1
00:00:10,677 --> 00:00:12,637
En 2021,

2
00:00:12,721 --> 00:00:17,934
o mundo viu como unha familia
de elefantes salvaxes da China durmía,

3
00:00:18,018 --> 00:00:22,689
exhausta tras unha épica odisea
de 400 quilómetros.

4
00:00:32,532 --> 00:00:35,243
Tiveron que abandonar
o seu bosque ancestral

5
00:00:35,326 --> 00:00:37,579
por mor da peor seca xamais rexistrada

6
00:00:38,204 --> 00:00:41,249
e ían na procura dun novo fogar.

7
00:00:46,546 --> 00:00:49,883
Atravesaron unha enorme extensión
de terras de cultivo

8
00:00:49,966 --> 00:00:52,385
e non había sinais de que fosen parar.

9
00:00:56,056 --> 00:00:59,350
Porén, o que fixeron logo
deixou a todo o mundo abraiado.

10
00:01:04,355 --> 00:01:07,108
A familia pasou por debaixo
dunha autoestrada

11
00:01:07,192 --> 00:01:10,320
e aproximouse á cidade de Kunming.

12
00:01:16,868 --> 00:01:20,580
En cousa de días, os elefantes
chegaron aos límites da cidade.

13
00:01:25,293 --> 00:01:29,255
Alí, axiña se atoparon
cun novo mundo aterrecedor.

14
00:01:42,185 --> 00:01:44,270
Asustada e desorientada…

15
00:01:46,689 --> 00:01:48,566
a familia non tivo outra opción

16
00:01:49,317 --> 00:01:53,196
que dar a volta e comezar
a longa viaxe de regreso á casa.

17
00:02:00,787 --> 00:02:03,998
Sorprendentemente, e a pesar
do dano que causaron,

18
00:02:04,082 --> 00:02:08,837
a xente non só tolerou os elefantes,
senón que lles prestou a súa axuda.

19
00:02:10,088 --> 00:02:14,384
Investíronse centos de miles de dólares
para guialos de volta á casa.

20
00:02:21,933 --> 00:02:23,643
Despois de case dous anos

21
00:02:23,726 --> 00:02:26,729
e de percorrer máis de mil quilómetros,

22
00:02:27,814 --> 00:02:31,776
a expedición chegou aos bosques do sur,

23
00:02:32,402 --> 00:02:34,571
onde a seca xa remitira.

24
00:02:42,787 --> 00:02:44,289
Contra todo prognóstico,

25
00:02:44,372 --> 00:02:48,001
esta parte da historia da familia
tivo un final feliz.

26
00:02:49,169 --> 00:02:53,089
Pero mostrou que, cando un animal
se enfronta a un cambio extremo,

27
00:02:53,756 --> 00:02:57,760
a ansia de marchar pode ser irreprimíbel.

28
00:03:09,856 --> 00:03:13,735
CAPÍTULO 4
LIBERDADE DE MOVEMENTO

29
00:03:22,076 --> 00:03:26,331
O noso planeta viaxa inclinado
arredor do Sol.

30
00:03:28,583 --> 00:03:30,168
Debido a este feito,

31
00:03:30,251 --> 00:03:33,922
en xaneiro é verán no hemisferio sur.

32
00:03:37,967 --> 00:03:42,013
Aínda que, na parte máis baixa do globo,
non resulta tan evidente.

33
00:03:45,808 --> 00:03:47,644
Mesmo en pleno verán,

34
00:03:47,727 --> 00:03:51,439
as temperaturas na Antártica
seguen a ser xélidas.

35
00:03:52,774 --> 00:03:55,276
Porén, as 24 horas de luz solar

36
00:03:55,360 --> 00:04:00,073
dan calor abondo como para derreter
o xeo mariño que rodea o continente.

37
00:04:04,702 --> 00:04:08,039
E isto é vital para os pingüíns papúa,

38
00:04:08,122 --> 00:04:11,042
que deben chegar a terra para aparearse.

39
00:04:18,591 --> 00:04:21,719
Desde hai unhas semanas,
as súas vidas resúmense

40
00:04:21,803 --> 00:04:24,847
en viaxes diarias de 30 quilómetros

41
00:04:24,931 --> 00:04:27,350
á súa zona de alimentación no mar.

42
00:04:30,561 --> 00:04:34,565
Agora, co bandullo cheo,
regresan cos seus polos.

43
00:04:48,162 --> 00:04:50,039
Despois de pasar o día na auga,

44
00:04:50,790 --> 00:04:53,960
lévalles un chisco afacerse
a camiñar en terra.

45
00:05:06,639 --> 00:05:09,809
Os pingüíns papúa precisan rochas sen xeo

46
00:05:09,892 --> 00:05:13,021
para pór os ovos e criar os polos.

47
00:05:14,605 --> 00:05:18,276
A recta final á casa adoita ser
unha camiñada costa arriba

48
00:05:18,359 --> 00:05:20,528
até os cumios azoutados polo vento.

49
00:05:25,575 --> 00:05:30,371
As crías naceron hai oito semanas
e xa case están crecidas de todo.

50
00:05:32,540 --> 00:05:35,001
Os veráns da Antártica son moi curtos,

51
00:05:35,084 --> 00:05:38,880
así que teñen o tempo xusto
para emplumar antes do inverno.

52
00:05:46,387 --> 00:05:50,058
Canto máis gordiños sexan os polos,
máis comida demandan.

53
00:05:54,270 --> 00:05:58,107
Algúns pais parecen remisos
a consentirlles os caprichos.

54
00:06:09,994 --> 00:06:12,413
Pero este comportamento ten o seu porqué.

55
00:06:18,002 --> 00:06:20,546
Ao obrigar os polos a esforzarse,

56
00:06:20,630 --> 00:06:23,341
os adultos poden avaliar a súa forza…

57
00:06:25,885 --> 00:06:26,969
a súa resistencia

58
00:06:28,429 --> 00:06:29,722
e a súa coordinación.

59
00:06:43,820 --> 00:06:47,782
A posibilidade de atopar comida
atrae os polos á auga.

60
00:06:50,701 --> 00:06:52,954
Iso si, aínda non se meten.

61
00:06:56,082 --> 00:06:58,334
Parece que, mesmo para os pingüíns,

62
00:06:58,418 --> 00:07:03,297
meter o pé na auga fría
require algo de coraxe.

63
00:07:10,972 --> 00:07:13,266
Pero basta con que un se lance

64
00:07:13,891 --> 00:07:15,560
para que os outros o sigan.

65
00:07:23,568 --> 00:07:28,865
Nas zonas pouco fondas e resgardadas,
poden probar as súas plumas impermeábeis.

66
00:07:33,536 --> 00:07:35,872
Ao ser tan curtos os veráns,

67
00:07:36,622 --> 00:07:38,916
non tardarán en precisalas.

68
00:07:44,046 --> 00:07:45,256
En pouco tempo,

69
00:07:45,339 --> 00:07:49,594
os mares que rodean a Antártica
volverán a cubrirse de xeo.

70
00:07:51,971 --> 00:07:57,059
Agora, os polos deben saír
a mar aberto para alimentarse.

71
00:08:01,981 --> 00:08:03,191
Están nerviosos.

72
00:08:06,068 --> 00:08:07,778
E con razón.

73
00:08:11,407 --> 00:08:15,453
Quen vai querer compartir a auga
cunha foca leopardo de tres metros?

74
00:08:19,707 --> 00:08:21,501
E non vén soa.

75
00:08:23,711 --> 00:08:24,712
Hai tres.

76
00:08:27,757 --> 00:08:31,844
Como indica o seu nome, cazan
tendéndolle unha emboscada á súa presa.

77
00:08:34,096 --> 00:08:37,350
E os polos de pingüín papúa
son presas fáciles.

78
00:08:42,480 --> 00:08:45,024
Con todo, e a pesar do perigo,

79
00:08:45,107 --> 00:08:47,693
os pingüíns precisan alimentarse.

80
00:08:57,370 --> 00:09:01,040
Os pingüíns papúa
son os máis rápidos do mundo.

81
00:09:14,178 --> 00:09:18,140
Se evitan a emboscada,
teñen unha oportunidade de sobrevivir.

82
00:09:27,316 --> 00:09:30,570
Os pingüíns permanecen xuntos
por seguridade.

83
00:09:38,452 --> 00:09:41,747
Pero, no medio da confusión,
un polo sepárase do grupo.

84
00:09:42,582 --> 00:09:44,792
Agora, é unha loita un contra un.

85
00:10:08,190 --> 00:10:09,650
A súa única esperanza

86
00:10:09,734 --> 00:10:12,737
é confiar na súa axilidade
e resistencia superiores.

87
00:10:13,237 --> 00:10:17,617
Canto máis dure a persecución,
máis posibilidades terá de sobrevivir.

88
00:10:34,717 --> 00:10:38,888
Este afortunado pingüín
xa pode volver cos demais.

89
00:10:45,019 --> 00:10:47,730
O vasto océano agarda por eles.

90
00:10:54,654 --> 00:10:59,241
FEBREIRO

91
00:11:00,868 --> 00:11:02,078
En febreiro,

92
00:11:02,161 --> 00:11:05,831
o extremo norte do planeta
está afastado do Sol.

93
00:11:12,713 --> 00:11:15,007
Durante o inverno ártico,

94
00:11:15,091 --> 00:11:17,551
a escuridade é case constante.

95
00:11:17,635 --> 00:11:21,055
A única fonte de luz é a aurora.

96
00:11:23,724 --> 00:11:26,894
Este espectacular fenómeno xérase

97
00:11:26,977 --> 00:11:30,898
cando as partículas cargadas do Sol chocan

98
00:11:30,981 --> 00:11:32,942
co campo magnético terrestre.

99
00:11:38,572 --> 00:11:43,285
Esta é a época en que incontábeis animais
comezan as súas longas travesías

100
00:11:43,369 --> 00:11:45,496
cara a estas rexións setentrionais.

101
00:11:50,793 --> 00:11:53,546
A 5000 quilómetros ao sur de alí,

102
00:11:53,629 --> 00:11:57,508
os gansos das neves
acaban de comezar a súa migración anual.

103
00:12:04,306 --> 00:12:07,351
Guiados polos adultos máis vellos
e experimentados,

104
00:12:07,435 --> 00:12:10,813
seguen o desxeo
a medida que se expande cara ao norte.

105
00:12:13,899 --> 00:12:16,402
Voarán desde o golfo de México

106
00:12:16,485 --> 00:12:19,196
até os seus criadeiros no Ártico.

107
00:12:30,666 --> 00:12:32,084
Chegarán á tundra

108
00:12:32,168 --> 00:12:36,338
xusto cando os longos días do verán
creen ás condicións perfectas

109
00:12:36,422 --> 00:12:38,549
para criaren os polos.

110
00:12:44,597 --> 00:12:47,808
Usan puntos de referencia naturais,
como lagos e ríos,

111
00:12:47,892 --> 00:12:50,728
para evitar desviarse da ruta.

112
00:12:54,231 --> 00:12:55,441
Porén, hoxe,

113
00:12:55,524 --> 00:12:58,068
o mundo que sobrevoan é moi diferente

114
00:12:58,152 --> 00:13:00,905
do que percorreron os seus devanceiros.

115
00:13:04,366 --> 00:13:06,619
O que nun tempo foi unha vasta sabana

116
00:13:06,702 --> 00:13:09,789
está ocupado agora
por cultivos industriais.

117
00:13:16,003 --> 00:13:19,799
Aínda que iso non ten por que ser
algo malo para os gansos.

118
00:13:20,925 --> 00:13:22,343
Para chegar ao Ártico,

119
00:13:22,426 --> 00:13:26,013
as bandadas precisan
repoñer combustíbel a miúdo polo camiño,

120
00:13:26,806 --> 00:13:29,683
así que os campos
do celeiro dos Estados Unidos

121
00:13:29,767 --> 00:13:32,019
son agora unha parada técnica clave.

122
00:13:36,690 --> 00:13:39,360
Esta fonte de alimento case inesgotábel

123
00:13:39,443 --> 00:13:41,987
fixo que a poboación de gansos das neves

124
00:13:42,071 --> 00:13:44,657
se duplicase nos últimos 50 anos.

125
00:13:48,577 --> 00:13:53,374
Mais converterse nun dos tipos de ganso
máis numerosos do mundo ten un prezo.

126
00:14:02,007 --> 00:14:06,470
Neste mundo moderno,
non todo é o que parece.

127
00:14:34,790 --> 00:14:38,210
Cada ano, 250 000 morren por disparos.

128
00:14:44,258 --> 00:14:45,926
GOLFO DE MÉXICO

129
00:14:46,010 --> 00:14:48,929
Os gansos das neves sofren
o xugo dos cazadores

130
00:14:49,013 --> 00:14:51,140
ao longo de boa parte da súa ruta.

131
00:14:51,223 --> 00:14:55,644
Porén, entre dúas das rutas migratorias
dos Estados Unidos,

132
00:14:55,728 --> 00:14:58,898
atópase unha zona húmida
onde están protexidos.

133
00:15:05,654 --> 00:15:07,907
É Loess Bluffs, en Missouri.

134
00:15:09,950 --> 00:15:12,661
É unha das escalas máis importantes

135
00:15:12,745 --> 00:15:14,622
da súa longa viaxe ao norte.

136
00:15:17,082 --> 00:15:20,210
Segundo o tempo que vaia,
quedarán máis ou menos días.

137
00:15:25,382 --> 00:15:28,719
En febreiro, os ventos xeados
procedentes do Ártico

138
00:15:28,802 --> 00:15:31,764
poden causar baixadas repentinas
de temperatura.

139
00:15:38,354 --> 00:15:40,105
Se xa vai frío aquí,

140
00:15:40,189 --> 00:15:43,442
as condicións han ser
moito peores no seu destino.

141
00:15:45,778 --> 00:15:49,740
Por iso, polo momento
quedan suspendidos todos os voos.

142
00:15:57,915 --> 00:15:59,708
Si, son gansos das neves,

143
00:16:01,251 --> 00:16:04,046
pero non son moi amigos do xeo.

144
00:16:14,181 --> 00:16:16,100
Ao conxelarse as marxes do lago,

145
00:16:16,183 --> 00:16:19,061
as aves concéntranse na zona central.

146
00:16:20,562 --> 00:16:24,191
Cantos máis paxaros,
menos espazo hai para manobrar.

147
00:16:28,445 --> 00:16:30,864
Isto vénlle moi ben a outro visitante.

148
00:16:37,955 --> 00:16:40,040
Os pigargos americanos acoden aquí

149
00:16:41,458 --> 00:16:43,460
desde toda América do Norte.

150
00:16:45,629 --> 00:16:50,384
E fan que a súa chegada
coincida coa dos gansos das neves.

151
00:17:06,316 --> 00:17:09,528
Os gansos son grandes de máis
como para cazalos ao voo,

152
00:17:09,611 --> 00:17:12,656
así que os pigargos
usan unha estratexia diferente.

153
00:17:16,243 --> 00:17:19,955
Voan cara a bandada
e asustan as aves para que levanten o voo.

154
00:17:26,128 --> 00:17:30,090
Canto máis pegados estean os gansos,
mellor para os pigargos.

155
00:17:44,897 --> 00:17:48,067
Presas do pánico, os gansos
baten uns contra os outros

156
00:17:48,776 --> 00:17:50,694
e rompen as extremidades.

157
00:17:52,905 --> 00:17:55,949
As aves feridas quedan tiradas no xeo

158
00:17:57,159 --> 00:17:59,745
ou flotando na auga, incapaces de fuxir.

159
00:18:06,460 --> 00:18:11,757
Todas serán vulnerábeis
mentres dure esta onda de frío.

160
00:18:12,549 --> 00:18:16,929
A súa migración segue parada
por mor do xeo e da neve.

161
00:18:26,063 --> 00:18:30,317
De volta no Ártico, o sol
vai empezando a quentar máis.

162
00:18:32,361 --> 00:18:33,695
Con todo, en febreiro,

163
00:18:33,779 --> 00:18:36,907
os raios apenas
asoman por enriba do horizonte.

164
00:18:38,992 --> 00:18:42,162
Nesas condicións xélidas,
non hai moito que comer

165
00:18:42,246 --> 00:18:44,915
e a maioría dos animais retíranse ao sur

166
00:18:44,998 --> 00:18:46,959
ou hibernan.

167
00:18:54,007 --> 00:18:56,301
Este non fai ningunha das dúas cousas.

168
00:18:57,886 --> 00:19:01,932
É un lince, o felino
que máis ao norte vive do planeta.

169
00:19:08,605 --> 00:19:12,651
Está ben protexido do frío,
así que non precisa marchar.

170
00:19:15,654 --> 00:19:19,950
Pero é posíbel que deba percorrer
enormes distancias para atopar alimento.

171
00:19:28,125 --> 00:19:30,002
Unha vez, rexistrouse un caso

172
00:19:30,085 --> 00:19:33,839
dun lince que camiñou
máis de 3000 quilómetros nun só ano,

173
00:19:35,340 --> 00:19:37,551
máis do que ninguén cría posíbel.

174
00:19:37,634 --> 00:19:40,888
OCÉANO PACÍFICO NORTE

175
00:19:47,269 --> 00:19:52,649
Este felino depende case por completo
dun único tipo de presa.

176
00:19:54,401 --> 00:19:58,113
E, agora mesmo, hai moi poucas pola zona.

177
00:20:02,367 --> 00:20:04,161
Velaquí a lebre americana.

178
00:20:09,583 --> 00:20:12,461
Atopar unha é só unha parte do problema.

179
00:20:36,526 --> 00:20:39,988
Os linces só poden pasar
uns días sen comer,

180
00:20:40,072 --> 00:20:42,157
así que a busca non remata nunca.

181
00:20:56,129 --> 00:20:57,214
Hoxe ten sorte.

182
00:20:58,298 --> 00:21:00,759
Detectou outro rastro.

183
00:21:10,602 --> 00:21:12,646
A lebre mantén a calma

184
00:21:14,481 --> 00:21:16,817
e confía na súa camuflaxe.

185
00:21:20,320 --> 00:21:23,615
O lince non é quen de atrapala
nunha persecución longa,

186
00:21:23,699 --> 00:21:25,784
así que ten que achegarse.

187
00:21:47,139 --> 00:21:49,141
Comida, por fin.

188
00:21:54,438 --> 00:21:58,900
MARZO

189
00:22:00,944 --> 00:22:05,032
A medida que o hemisferio norte
se inclina de novo cara ao Sol

190
00:22:05,115 --> 00:22:07,492
e chegan os días máis longos de marzo,

191
00:22:07,576 --> 00:22:11,413
os antílopes americanos
inician a súa migración anual.

192
00:22:16,877 --> 00:22:20,964
Esta travesía levaraos
das chairas nevadas do sur de Wyoming

193
00:22:21,048 --> 00:22:24,426
aos frondosos vales das montañas Rochosas,

194
00:22:24,509 --> 00:22:26,136
onde parirán.

195
00:22:34,353 --> 00:22:38,440
Mais, hoxe, a súa ruta
está completamente irrecoñecíbel.

196
00:22:40,150 --> 00:22:44,613
Para empezar, deben buscar como atravesar
os campos petrolíferos e de gas.

197
00:22:47,908 --> 00:22:49,910
Un macho proba sorte.

198
00:23:06,802 --> 00:23:09,012
Os antílopes son cautelosos,

199
00:23:09,763 --> 00:23:12,474
sobre todo cando se atopan cos humanos.

200
00:23:30,700 --> 00:23:32,411
De momento, todo ben.

201
00:23:33,495 --> 00:23:35,747
Agora tócalle ao resto do rabaño.

202
00:23:39,292 --> 00:23:41,503
Preparados… xa!

203
00:23:55,600 --> 00:23:57,436
Durante os próximos dous meses,

204
00:23:57,519 --> 00:23:59,396
percorrerán 200 quilómetros

205
00:23:59,479 --> 00:24:02,190
para chegar á zona onde paren, no norte,

206
00:24:03,275 --> 00:24:07,028
unha viaxe que se volve
máis complicada cada ano que pasa.

207
00:24:11,116 --> 00:24:14,119
Os valados deseñados
para que non escape o gando

208
00:24:14,703 --> 00:24:18,206
son igual de efectivos
para evitar que os antílopes entren.

209
00:24:33,472 --> 00:24:36,308
Pero é a ruta que seguían
os seus devanceiros,

210
00:24:37,017 --> 00:24:38,602
así que insisten.

211
00:24:52,741 --> 00:24:58,205
Hai pouco, un antílope americano
cruzou preto de 150 valados

212
00:24:58,705 --> 00:25:00,373
na súa migración ao norte.

213
00:25:09,799 --> 00:25:12,844
Porén, os antílopes americanos
e o arame de espiños

214
00:25:14,054 --> 00:25:16,723
non se levan moi ben.

215
00:25:21,978 --> 00:25:25,023
Ademais, os valados
non son o único problema.

216
00:25:30,153 --> 00:25:34,324
As autoestradas que atravesan
o seu camiño son aínda máis perigosas.

217
00:25:51,007 --> 00:25:54,469
Aínda que sexa o animal terrestre
máis rápido de América…

218
00:25:58,473 --> 00:26:00,767
non sempre dá esquivado os coches.

219
00:26:05,814 --> 00:26:08,692
Os cambios ocorridos nos últimos 200 anos

220
00:26:09,192 --> 00:26:13,488
reduciron a poboación
de antílopes americanos en máis dun 90 %.

221
00:26:16,199 --> 00:26:18,660
Por sorte, non todo son malas noticias.

222
00:26:22,455 --> 00:26:25,333
Ao sérenlles tan fieis
ás súas rutas ancestrais,

223
00:26:25,417 --> 00:26:30,088
puidéronse construír pasarelas
en certos puntos de paso clave.

224
00:26:30,714 --> 00:26:34,426
Grazas a elas, elimináronse
as mortes por atropelo na zona.

225
00:26:39,180 --> 00:26:44,102
A medida que avanza cara ao norte,
o rabaño chega ao auténtico vello oeste.

226
00:26:46,688 --> 00:26:50,483
Os obstáculos que atoparán aquí
non son cousa dos humanos,

227
00:26:50,567 --> 00:26:52,027
senón naturais.

228
00:27:04,956 --> 00:27:07,042
A neve está derreténdose,

229
00:27:07,125 --> 00:27:10,629
o cal indica que van ben de prazo
para chegar á zona de cría

230
00:27:10,712 --> 00:27:13,465
xusto a tempo para pariren.

231
00:27:22,057 --> 00:27:25,268
Mais os cambios estacionais
tamén supoñen un problema.

232
00:27:25,935 --> 00:27:31,066
Ante eles atópase o río Gros Ventre
de Wyoming, que vai cheo polo desxeo.

233
00:27:33,401 --> 00:27:36,696
Os antílopes deben cruzalo
para chegar á zona de cría,

234
00:27:36,780 --> 00:27:39,032
pero parecen nerviosos.

235
00:27:40,700 --> 00:27:43,244
Non é polo río en si,

236
00:27:43,328 --> 00:27:46,581
senón polos predadores
que se ocultan na outra marxe.

237
00:28:04,182 --> 00:28:05,308
Na auga,

238
00:28:05,809 --> 00:28:09,479
de pouco lles serve
a súa velocidade na terra.

239
00:28:14,901 --> 00:28:17,696
Porén, os predadores,
coma os lobos e os pumas,

240
00:28:17,779 --> 00:28:20,573
están case extinguidos por mor da caza,

241
00:28:20,657 --> 00:28:23,410
así que a posibilidade
dun ataque é remota.

242
00:28:26,162 --> 00:28:28,915
O que pasa é que os antílopes non o saben.

243
00:28:33,920 --> 00:28:36,047
Non custa nada andar con ollo.

244
00:28:39,259 --> 00:28:40,635
Por algo chegaron aquí.

245
00:28:51,730 --> 00:28:53,815
Varias semanas despois de partir,

246
00:28:54,315 --> 00:28:57,527
entran, por fin, na súa zona de cría,

247
00:28:58,027 --> 00:29:01,030
os fértiles vales das montañas Rochosas.

248
00:29:04,075 --> 00:29:08,788
OCÉANO PACÍFICO NORTE

249
00:29:08,872 --> 00:29:11,207
En Baixa California, en México,

250
00:29:11,291 --> 00:29:14,419
non se notan os fríos invernos do norte.

251
00:29:16,755 --> 00:29:20,425
As temperaturas suaves
do mar nesta época do ano

252
00:29:20,925 --> 00:29:23,595
fan da península
un retiro estacional ideal

253
00:29:23,678 --> 00:29:27,182
para un dos mellores viaxeiros
de longa distancia do mundo.

254
00:29:32,729 --> 00:29:34,564
Son as baleas cincentas.

255
00:29:40,195 --> 00:29:41,905
Estamos a mediados de marzo

256
00:29:41,988 --> 00:29:46,326
e, hai seis semanas,
esta femia pariu aquí.

257
00:29:50,038 --> 00:29:54,042
As augas gorecidas
están mornas e libres de predadores.

258
00:29:54,793 --> 00:29:57,003
Son a gardaría perfecta.

259
00:30:00,381 --> 00:30:03,343
Pero esa perfección ten un prezo.

260
00:30:06,346 --> 00:30:11,059
Non hai comida para a nai
e leva aquí desde decembro.

261
00:30:14,312 --> 00:30:16,856
En canto a cría teña forza abondo,

262
00:30:16,940 --> 00:30:19,901
levaraa 8000 quilómetros ao norte

263
00:30:19,984 --> 00:30:23,571
até a súa zona de alimentación
no mar de Bering, en Alasca.

264
00:30:25,073 --> 00:30:28,243
É a migración máis longa
de entre os mamíferos.

265
00:30:35,583 --> 00:30:38,837
Afortunadamente,
a cría está a crecer rápido.

266
00:30:44,717 --> 00:30:47,887
Grazas aos 200 litros de leite
que toma ao día,

267
00:30:47,971 --> 00:30:51,182
este bebé dunha tonelada
está cheo de enerxía.

268
00:30:56,771 --> 00:31:01,526
Por sorte, a nai sabe dun sitio
onde se pode desafogar.

269
00:31:04,320 --> 00:31:05,488
É aquí.

270
00:31:14,414 --> 00:31:17,792
Un baixío pouco profundo
no centro da albufeira.

271
00:31:19,377 --> 00:31:22,422
Está claro que é o lugar de moda.

272
00:31:25,174 --> 00:31:28,136
A medida que entra no baixío, a marea

273
00:31:28,219 --> 00:31:30,346
crea unha corrente suave

274
00:31:30,430 --> 00:31:33,558
que atrae as baleas de toda a albufeira.

275
00:31:37,478 --> 00:31:40,982
É a primeira vez que a cría
se presenta en sociedade.

276
00:31:41,900 --> 00:31:43,985
Parece un pouco tímida.

277
00:31:46,362 --> 00:31:48,114
Mellor queda a carón de mamá.

278
00:31:54,537 --> 00:31:56,164
O baixío é un bo sitio

279
00:31:56,247 --> 00:32:00,752
para practicar os golpes de natación
que precisará na longa viaxe ao norte.

280
00:32:02,754 --> 00:32:05,590
A corrente arrastra as medusas,

281
00:32:05,673 --> 00:32:07,884
pero ela nada en sentido contrario.

282
00:32:11,137 --> 00:32:15,058
Úsaa como fita de correr submarina
para mellorar a súa resistencia.

283
00:32:24,150 --> 00:32:29,322
Cada ano, máis de mil baleas cincentas
migran a esta albufeira.

284
00:32:32,075 --> 00:32:35,078
Mais non todas son femias con crías.

285
00:32:38,247 --> 00:32:41,793
Moitas son machos grandes
que fan a longa viaxe até aquí

286
00:32:41,876 --> 00:32:44,170
coa esperanza de atopar parella.

287
00:32:48,800 --> 00:32:51,844
As femias con crías non queren saber nada,

288
00:32:52,470 --> 00:32:55,139
aínda que iso non desanima
o apaixonado macho.

289
00:33:01,771 --> 00:33:05,566
E, ao afastarse, esta femia
non fai máis que alentalo.

290
00:33:15,493 --> 00:33:17,829
Non é fácil aceptar que te rexeiten

291
00:33:17,912 --> 00:33:21,082
cando percorriches
medio mundo para vir aquí.

292
00:33:24,544 --> 00:33:28,506
Agora, parece que vai pagar
a súa frustración coa cría.

293
00:33:28,589 --> 00:33:31,426
Obrígaa a mergullarse
e afástaa da superficie.

294
00:33:41,060 --> 00:33:43,771
Por fin, o macho capta a indirecta.

295
00:33:49,152 --> 00:33:51,863
É hora de que a familia
parta cara ao norte.

296
00:33:53,281 --> 00:33:55,199
Des que chegaron hai tres meses,

297
00:33:55,283 --> 00:33:58,244
a femia perdeu un terzo
do seu peso corporal.

298
00:33:59,662 --> 00:34:03,541
Agora debe iniciar a longa viaxe
de volta á zona de alimentación.

299
00:34:05,710 --> 00:34:09,088
O baleato vai precisar sorte
para completar a travesía.

300
00:34:11,507 --> 00:34:13,926
Unha de cada tres crías de balea cincenta

301
00:34:14,927 --> 00:34:16,846
nunca chega ao seu destino.

302
00:34:24,062 --> 00:34:27,565
OCÉANO ATLÁNTICO
ECUADOR

303
00:34:27,648 --> 00:34:31,319
A inclinación da Terra
é a causa de todas as migracións.

304
00:34:31,861 --> 00:34:36,407
Así e todo, mesmo no Ecuador,
onde esa inclinación apenas ten efecto,

305
00:34:36,491 --> 00:34:40,703
hai algúns animais
que están en movemento constante.

306
00:34:51,714 --> 00:34:53,132
Formigas lexionarias.

307
00:34:57,929 --> 00:35:01,974
Cada unha percorre ao día
o equivalente a un maratón para un humano

308
00:35:02,058 --> 00:35:03,768
co fin de conseguir alimento.

309
00:35:13,111 --> 00:35:18,449
Estas formigas especialízanse
en capturar larvas doutros insectos.

310
00:35:27,959 --> 00:35:29,836
As obreiras cargadas con presas

311
00:35:29,919 --> 00:35:33,047
cruzan os ocos entre as follas
coa axuda das outras,

312
00:35:33,131 --> 00:35:34,632
que forman pontes vivas.

313
00:35:41,389 --> 00:35:46,394
O rastro de feromonas guíaas
até a súa base temporal.

314
00:35:51,858 --> 00:35:52,900
É un bivaque,

315
00:35:53,734 --> 00:35:58,489
un niño formado exclusivamente
polos corpos das propias formigas.

316
00:36:01,868 --> 00:36:03,953
Oculta tras este muro vivente,

317
00:36:04,036 --> 00:36:06,914
atópase o centro de control da colonia,

318
00:36:06,998 --> 00:36:09,667
a raíña coas súas crías máis novas.

319
00:36:10,877 --> 00:36:14,589
O bivaque leva aquí colgado dúas semanas,

320
00:36:15,131 --> 00:36:17,383
pero iso está a piques de cambiar.

321
00:36:32,023 --> 00:36:34,317
O día dá paso á noite

322
00:36:34,400 --> 00:36:37,278
e un sinal propágase pola colonia.

323
00:36:40,448 --> 00:36:44,619
Trátase dun sinal químico que procede
das profundidades do bivaque.

324
00:36:47,413 --> 00:36:48,831
A mensaxe é clara.

325
00:36:50,124 --> 00:36:51,876
É hora de se mover.

326
00:36:59,175 --> 00:37:02,011
Estes pequenos insectos
teñen un apetito voraz.

327
00:37:03,387 --> 00:37:06,265
Como xa cazaron
todas as presas dos arredores,

328
00:37:07,350 --> 00:37:11,187
deben marchar en busca
doutra zona onde comer.

329
00:37:16,484 --> 00:37:19,654
Seguindo unha das principais rutas
de alimentación,

330
00:37:19,737 --> 00:37:22,907
as obreiras transportan
as larvas que acaban de nacer…

331
00:37:25,534 --> 00:37:27,703
mentres as soldado vixían os bordos.

332
00:37:31,457 --> 00:37:35,002
Nesta colonia podería haber
até medio millón de formigas,

333
00:37:36,462 --> 00:37:38,631
e non van deixar nin unha atrás.

334
00:37:44,470 --> 00:37:47,014
A razón pola que se desprazan
na escuridade

335
00:37:47,098 --> 00:37:48,474
vólvese evidente agora.

336
00:37:54,021 --> 00:37:56,565
A raíña tamén vai na expedición.

337
00:37:58,859 --> 00:38:01,696
É máis grande que calquera das outras.

338
00:38:01,779 --> 00:38:03,406
Nas últimas dúas semanas,

339
00:38:03,489 --> 00:38:06,075
estivo pondo un ovo por minuto,

340
00:38:06,158 --> 00:38:08,369
así que non podía viaxar.

341
00:38:15,251 --> 00:38:18,963
Agora, coas súas obrigas reprodutivas
suspendidas temporalmente,

342
00:38:19,046 --> 00:38:22,174
pode mudarse a novos cotos de caza.

343
00:38:24,010 --> 00:38:28,556
Esta é a única vez
en que se deixa ver no exterior.

344
00:38:30,808 --> 00:38:34,603
E a raíña non só é a viaxeira
máis importante do exército.

345
00:38:37,064 --> 00:38:40,693
Cada certos anos, en contadas ocasións,

346
00:38:41,402 --> 00:38:45,364
nacen larvas extra grandes,
que deben transportar as obreiras.

347
00:38:51,329 --> 00:38:54,874
Trátase de machos novos e futuras raíñas

348
00:38:54,957 --> 00:38:59,170
que axiña deixarán a colonia
e estabelecerán as súas propias dinastías.

349
00:39:10,931 --> 00:39:14,769
Antes de saír o Sol, o exército acampa.

350
00:39:22,318 --> 00:39:27,156
Seguirán viaxando todas as noites
até chegaren a un lugar onde poidan cazar.

351
00:39:29,950 --> 00:39:33,621
Para entón, a raíña
estará lista para pór máis ovos

352
00:39:33,704 --> 00:39:36,499
e engadir máis obreiras ao seu imperio.

353
00:39:39,543 --> 00:39:43,381
ABRIL

354
00:39:45,758 --> 00:39:47,134
De volta no norte,

355
00:39:47,218 --> 00:39:49,428
a balea cincenta e a súa cría

356
00:39:49,512 --> 00:39:52,681
van xa pola cuarta semana
da súa migración épica.

357
00:39:56,477 --> 00:40:00,523
Desde que marcharon,
o baleato gañou máis de mil quilos,

358
00:40:01,440 --> 00:40:04,568
pero a nai leva meses sen comer.

359
00:40:07,696 --> 00:40:09,782
E queda moito océano que percorrer

360
00:40:09,865 --> 00:40:13,327
antes de que poida darse
un festín no mar de Bering.

361
00:40:20,543 --> 00:40:25,381
Mantéñense preto da costa
e guíanse por referencias visuais.

362
00:40:28,634 --> 00:40:32,221
Ela xa fixo esta viaxe
un monte de veces nos últimos 30 anos,

363
00:40:33,097 --> 00:40:36,142
mais cambiaron moitas cousas
desde a primeira vez.

364
00:40:40,146 --> 00:40:43,607
Aínda así, non evita
chamar a atención dos humanos.

365
00:40:49,071 --> 00:40:53,033
E ao baleato parece que lle presta
ser o protagonista.

366
00:41:00,332 --> 00:41:04,128
A atestada costa de California
parece outro mundo

367
00:41:04,211 --> 00:41:06,297
comparada coa albufeira de México.

368
00:41:07,756 --> 00:41:11,051
E, a partir de aquí,
haberá cada vez máis balbordo.

369
00:41:17,349 --> 00:41:21,312
As dúas baleas axiña chegan
ao porto dos Ánxeles,

370
00:41:21,937 --> 00:41:23,856
o meirande de América do Norte.

371
00:41:33,449 --> 00:41:36,577
Case 2000 barcos atracan aquí cada ano.

372
00:41:39,914 --> 00:41:44,627
O ruído constante dos motores
altera a paisaxe sonora submarina

373
00:41:44,710 --> 00:41:49,256
e desorienta as baleas,
o cal aumenta o risco de colisión.

374
00:41:53,302 --> 00:41:58,265
Todos os anos, moreas de baleas morren
ao chocar contra os barcos nestas augas.

375
00:42:02,937 --> 00:42:04,396
Esta balea cincenta

376
00:42:04,480 --> 00:42:07,107
foi unha das desafortunadas.

377
00:42:13,113 --> 00:42:17,993
A nai e a cría deron evitado
as vías marítimas máis transitadas.

378
00:42:20,663 --> 00:42:24,458
Porén, a parte máis perigosa
da viaxe espéraas agora.

379
00:42:26,877 --> 00:42:28,170
A baía de Monterrey.

380
00:42:28,671 --> 00:42:31,298
Trinta e cinco quilómetros
de augas abertas.

381
00:42:39,598 --> 00:42:43,435
Aquí, bordear a costa
implicaría perder un tempo moi valioso.

382
00:42:45,896 --> 00:42:49,733
Por iso, guía o baleato
polas profundas augas da baía.

383
00:42:51,318 --> 00:42:52,945
Pero isto supón un risco.

384
00:42:56,657 --> 00:42:58,659
Ela sabe o que hai por aí solto.

385
00:43:04,290 --> 00:43:06,750
Decide avanzar con sixilo.

386
00:43:08,127 --> 00:43:10,629
Deixa de emitir a súa chamada

387
00:43:10,713 --> 00:43:13,674
e procura saír á superficie
o menos posíbel.

388
00:43:25,102 --> 00:43:25,936
Candorcas.

389
00:43:28,606 --> 00:43:30,107
Baleas asasinas.

390
00:43:31,525 --> 00:43:33,235
Coñecen ben estas augas

391
00:43:34,153 --> 00:43:36,071
e van á caza de presas.

392
00:44:07,436 --> 00:44:10,397
Acaban de descubrilos.

393
00:44:14,068 --> 00:44:17,988
Unha balea cincenta adulta
pesa dez veces máis ca unha candorca

394
00:44:18,072 --> 00:44:20,574
e pode ser un rival temíbel.

395
00:44:22,618 --> 00:44:26,497
A manda rodéaos con cautela
buscando unha oportunidade.

396
00:44:32,461 --> 00:44:33,837
Non a queren a ela.

397
00:44:35,381 --> 00:44:37,132
Queren o baleato.

398
00:44:58,654 --> 00:45:02,282
Bótanselle enriba e afúndeno na auga

399
00:45:02,366 --> 00:45:04,159
para intentar afogalo.

400
00:45:17,589 --> 00:45:19,007
Coa axuda da súa nai,

401
00:45:19,091 --> 00:45:21,677
sobrevive ao primeiro ataque.

402
00:45:28,559 --> 00:45:30,394
Pero está ferido.

403
00:45:34,565 --> 00:45:37,860
E, agora, a manda pide reforzos.

404
00:45:41,447 --> 00:45:44,074
Aparece un enorme macho
de cinco toneladas.

405
00:46:00,674 --> 00:46:02,718
Coa axuda deste novo soldado,

406
00:46:02,801 --> 00:46:05,471
as candorcas inician
un ataque sen piedade.

407
00:46:16,899 --> 00:46:18,859
A nai non pode facer nada.

408
00:46:21,528 --> 00:46:23,197
A esa velocidade,

409
00:46:24,364 --> 00:46:26,366
as candorcas turran coma un bus.

410
00:46:37,669 --> 00:46:40,005
Ocorre o inevitábel.

411
00:46:52,768 --> 00:46:57,189
Esta nai terá que continuar
a súa viaxe soa.

412
00:47:08,200 --> 00:47:09,535
Para moitos animais,

413
00:47:10,410 --> 00:47:13,455
o instinto de desprazarse é irreprimíbel

414
00:47:14,665 --> 00:47:16,500
a pesar dos perigos.

415
00:47:18,752 --> 00:47:21,630
Así e todo, por cada viaxe
que acaba en traxedia,

416
00:47:21,713 --> 00:47:24,591
hai millóns de animais
que chegan ao seu destino.

417
00:47:33,475 --> 00:47:36,770
Isto permítelles
beneficiarse de mellores condicións

418
00:47:38,230 --> 00:47:39,982
e novas oportunidades.

419
00:47:42,901 --> 00:47:46,405
E estas migracións son vitais
tamén para outras especies.

420
00:47:54,329 --> 00:47:57,583
Porén, estamos cambiando o planeta.

421
00:48:02,337 --> 00:48:04,464
Cortamos rutas ancestrais…

422
00:48:07,885 --> 00:48:11,889
e deixamos a nosa pegada
mesmo nos recunchos máis remotos da Terra.

423
00:48:16,560 --> 00:48:17,978
Mais hai esperanza.

424
00:48:21,565 --> 00:48:24,776
Nunca antes souberamos tanto
sobre estas travesías.

425
00:48:30,574 --> 00:48:31,783
Coa nosa axuda,

426
00:48:31,867 --> 00:48:36,371
moitos animais están superando
os desafíos do noso mundo actual.

427
00:48:40,167 --> 00:48:45,672
Se queremos un planeta san e conectado,
debemos preservar a liberdade de moverse.

428
00:48:50,218 --> 00:48:51,553
Se o logramos,

429
00:48:51,637 --> 00:48:54,890
as viaxes vitais
de todos e cada un dos animais

430
00:48:54,973 --> 00:48:57,601
seguirán por moitos anos.

431
00:50:38,618 --> 00:50:41,496
Subtítulos: Noelia Bernárdez Alonso