1
00:00:13,555 --> 00:00:15,348
Milyong wildebeest,

2
00:00:16,182 --> 00:00:18,893
pagkatapos ng 1,000 kilometrong lakarin,

3
00:00:18,977 --> 00:00:22,605
nahaharap sila sa pinakamalaking
hadlang sa taunang migration.

4
00:00:25,483 --> 00:00:27,610
Ang Mara River ng Tanzania.

5
00:00:34,701 --> 00:00:39,497
Kasama nila ang mga zebra. Ang ilan
ay mga babaeng may kasamang batang zebra.

6
00:00:47,130 --> 00:00:48,757
At nakaabang sa kanila

7
00:00:51,718 --> 00:00:52,927
ang mga buwaya.

8
00:01:03,354 --> 00:01:07,233
Mas maliit ang batang zebra,
mas mababa ang tsansa nito.

9
00:01:11,488 --> 00:01:13,948
At isa na siya sa pinakamaliliit.

10
00:01:21,206 --> 00:01:24,209
Sinusubukan niyang
'wag malayo sa kaniyang ina.

11
00:01:24,918 --> 00:01:28,671
Ang mga nahihiwalay ay di nakakaligtas.

12
00:01:34,219 --> 00:01:36,012
Nahihirapan siyang sumabay.

13
00:01:45,021 --> 00:01:47,023
Sumipa lang ang kaya niyang gawin

14
00:01:48,483 --> 00:01:50,860
habang ang iba ay napapahamak.

15
00:02:08,545 --> 00:02:11,923
Natapos ang pagkalingat

16
00:02:12,507 --> 00:02:15,051
para maabot niya ang kaniyang ina…

17
00:02:17,220 --> 00:02:21,349
para ipagpatuloy ang martsa
ng pinakamalaking kawan sa mundo.

18
00:02:43,246 --> 00:02:46,791
CHAPTER THREE
ANG SUSUNOD NA HENERASYON

19
00:02:59,095 --> 00:03:02,765
Binibigyan ng ibang mga hayop
ng magandang simula mga anak nila

20
00:03:03,474 --> 00:03:06,603
sa pamamagitan ng mga
kamangha-manghang paglalakbay.

21
00:03:08,104 --> 00:03:12,233
Hindi lang ang patutunguhan
ang mahalaga kundi kung kailan ito.

22
00:03:15,904 --> 00:03:18,448
Pacific Coast ng Mexico.

23
00:03:28,458 --> 00:03:30,710
Mukhang walang laman ang baybayin.

24
00:03:35,423 --> 00:03:37,300
Pero sa ilalim ng mga buhangin,

25
00:03:37,884 --> 00:03:41,012
libu-libong hayop ang gumagalaw.

26
00:03:52,273 --> 00:03:54,609
Bagong pisang Olive ridley turtle.

27
00:03:59,072 --> 00:04:04,118
Pag Oktubre, ang temperatura
ng buhangin ay sakto para sa paglabas.

28
00:04:07,372 --> 00:04:09,332
Ang mga unang lumalabas,

29
00:04:10,541 --> 00:04:11,834
ay di muna gumagalaw.

30
00:04:16,714 --> 00:04:19,550
Anumang galaw
ay maaaring makaagaw ng pansin.

31
00:04:22,345 --> 00:04:24,138
Dapat munang hintayin ang iba.

32
00:04:28,017 --> 00:04:29,477
Magsisimula na sila

33
00:04:29,560 --> 00:04:33,273
sa pinakamapanganib
na paglalakbay sa buhay nila.

34
00:04:35,733 --> 00:04:38,611
At mas mabuting gawin 'yon
nang magkakasama.

35
00:05:00,091 --> 00:05:01,175
Sa mga mandaragit…

36
00:05:04,012 --> 00:05:06,389
ito ang pinakamalaking piging ng taon.

37
00:05:17,692 --> 00:05:21,404
Kinukuha nila ang kalahati
ng mga lumalabas na bagong pisa.

38
00:05:23,156 --> 00:05:26,868
Pero patuloy na nagdadagsaan
ang mga maliliit na pagong

39
00:05:26,951 --> 00:05:29,454
kaya't nahihirapan ang mga mandaragit.

40
00:05:30,913 --> 00:05:34,292
At 'yon lang ang tsansa nila
para makarating sa tubig.

41
00:06:21,631 --> 00:06:23,341
Nawawala na ang tubig.

42
00:06:29,305 --> 00:06:33,059
Lalong nagiging mapanganib
para sa mga munting pagong.

43
00:06:36,104 --> 00:06:39,107
Ang tanging magagawa lang
nila ay sumunod sa iba.

44
00:06:55,289 --> 00:06:57,500
May nakapunta sa mababaw na parte.

45
00:07:00,586 --> 00:07:03,131
Pero hindi pa rin sila ligtas.

46
00:07:16,519 --> 00:07:17,770
Ang mga nakaligtas,

47
00:07:18,479 --> 00:07:21,441
ay mas masikap na lalangoy
sa susunod na 24 oras

48
00:07:21,524 --> 00:07:23,443
na di nila gagawin pang muli.

49
00:07:25,486 --> 00:07:30,283
Habang naglalakbay sila, namamarkahan
sila ng magnetic field ng mundo.

50
00:07:31,951 --> 00:07:36,664
Isang mental marker na gagabay sa kanila
pabalik pag oras na para magparami.

51
00:07:42,420 --> 00:07:44,464
Bawat olive ridley turtle

52
00:07:44,547 --> 00:07:48,050
ay gugugulin ang unang 15 taon
ng buhay nito sa Pacific,

53
00:07:48,718 --> 00:07:51,220
kakain at lalaki nang mag-isa.

54
00:07:52,430 --> 00:07:55,892
Ang bawat isa ay maglalakbay
ng daan-daang libong kilometro

55
00:07:56,392 --> 00:07:59,395
hanggang sa isang araw,
magbabago sila ng ruta

56
00:08:01,731 --> 00:08:06,152
at sisimulan ang mahabang paglalakbay
pabalik sa kung saan sila napisa.

57
00:08:10,698 --> 00:08:13,075
Unang beses sa mahigit isang dekada,

58
00:08:13,576 --> 00:08:15,453
ang teenage na pagong na ito

59
00:08:16,162 --> 00:08:18,623
ay makakatagpo ng mga kagaya niya.

60
00:08:26,631 --> 00:08:28,883
Ikaapat ng isang milyon.

61
00:08:31,677 --> 00:08:34,764
Ang pinakamalaking pagtitipon
ng mga pagong sa mundo.

62
00:08:53,950 --> 00:08:57,995
Dito siya makikipagtalik,
at pupunta sa pampang para mangitlog.

63
00:09:08,089 --> 00:09:10,466
Hindi na siya bagong pisa.

64
00:09:11,551 --> 00:09:14,220
Pero nakakatakot pa rin
ang mababaw na parte.

65
00:09:51,465 --> 00:09:52,383
Lupa.

66
00:09:54,051 --> 00:09:57,555
Ang unang natapakan niya
sa loob ng 15 taon.

67
00:09:59,599 --> 00:10:02,977
Ngayon, may kailangan siyang gawin agad.

68
00:10:08,399 --> 00:10:10,901
Handa nang mailuwal ang mga itlog niya,

69
00:10:11,986 --> 00:10:14,113
at kailangan niya maghukay ng pugad.

70
00:10:18,367 --> 00:10:20,995
Kung idedeposito niya
sa ilalim ng tide line,

71
00:10:21,078 --> 00:10:22,163
malulunod sila.

72
00:10:23,372 --> 00:10:25,249
Pag masyadong malayo sa dagat,

73
00:10:25,333 --> 00:10:27,084
maaari silang matuyo.

74
00:10:28,836 --> 00:10:32,006
Kaya sa gitna ang pinakapopular.

75
00:10:38,971 --> 00:10:41,223
Habang parating ang libu-libong adult,

76
00:10:42,058 --> 00:10:44,727
aabot sa 80% na mga itlog na naiitlog dito

77
00:10:44,810 --> 00:10:49,190
ang aksidenteng nasisira
ng ibang mga babaeng nagpupugad.

78
00:10:57,948 --> 00:10:59,909
Pero sa dami ng itlog,

79
00:11:01,118 --> 00:11:05,164
milyon-milyon ang mananatiling
buo sa ilalim ng buhangin.

80
00:11:11,087 --> 00:11:13,631
Mahigit isang daan ang naiitlog niya.

81
00:11:14,590 --> 00:11:17,593
At pagkatapos,
ganap na ang tungkulin niya.

82
00:11:20,096 --> 00:11:23,140
Pero sa susunod na taon, parehong oras,

83
00:11:23,224 --> 00:11:27,144
babalik siya dito mismo
at mangingitlog ulit,

84
00:11:29,105 --> 00:11:32,692
paulit-ulit niyang
gagawin ito habang buhay niya.

85
00:11:42,827 --> 00:11:45,705
Karamihan sa mga paglalakbay
para magparami

86
00:11:45,788 --> 00:11:48,249
ay halos di nagbago sa loob ng millennia.

87
00:11:54,505 --> 00:11:58,426
Sa malayong bahagi ng Atlantic,
silangan ng South America,

88
00:11:58,509 --> 00:12:00,511
matatagpuan ang Falkland Islands.

89
00:12:11,230 --> 00:12:14,066
Pumupunta dito ang elephant seals
para magparami

90
00:12:14,150 --> 00:12:15,526
ng ilang libong taon.

91
00:12:18,821 --> 00:12:21,490
Sa katapusan ng Oktubre,
sa dalampasigang ito,

92
00:12:21,574 --> 00:12:23,367
pups lang ang nandito.

93
00:12:25,202 --> 00:12:29,749
Iniwan sila ng mga ina nila
at dapat nilang buhayin sarili nila.

94
00:12:34,837 --> 00:12:37,465
Sa loob ng ilang araw, aalis rin sila

95
00:12:37,548 --> 00:12:41,051
at mag-uumpisang mabuhay
at lumibot sa ilalim ng karagatan.

96
00:12:46,640 --> 00:12:49,727
Pero kailangan muna
nilang matutong lumangoy.

97
00:12:54,982 --> 00:12:57,485
Ang ligtas na bahaging ito

98
00:12:58,068 --> 00:13:00,488
ang magandang lugar para gawin 'yon.

99
00:13:12,583 --> 00:13:15,085
Nasasanay na sila sa dagat.

100
00:13:19,465 --> 00:13:22,635
Kusa nilang nagagawa
ang mga tamang galaw sa paglangoy

101
00:13:23,302 --> 00:13:27,348
pero di pa rin nila
naiintindihan ang panganib.

102
00:13:33,312 --> 00:13:34,146
Orca.

103
00:13:35,105 --> 00:13:36,357
Mga killer whale.

104
00:13:43,781 --> 00:13:46,575
Hindi lang pod na napadaan ito.

105
00:13:47,535 --> 00:13:52,706
Naglakbay sila ng daan-daang kilometro
para makarating dito sa tamang oras.

106
00:13:56,627 --> 00:13:57,711
May 20 taon na,

107
00:13:57,795 --> 00:14:02,007
natuklasan ng nangungunang babae
kailan lalangoy ang mga pup.

108
00:14:03,133 --> 00:14:07,596
At pag kailan tataas ang tubig,
kung saan maaabot n'ya sila.

109
00:14:13,936 --> 00:14:16,188
Kailangan niyang maghintay muna.

110
00:14:19,149 --> 00:14:20,860
Pag mali siya ng oras ng atake,

111
00:14:20,943 --> 00:14:23,529
makukulong siya sa mga bato.

112
00:14:32,621 --> 00:14:34,123
Kapag half tide,

113
00:14:34,206 --> 00:14:37,835
sapat na ang lalim para sa killer whale.

114
00:14:53,893 --> 00:14:56,645
Hindi alam ng pups ang banta sa kanila,

115
00:14:58,272 --> 00:15:00,733
kahit na nakatitig ito sa harapan nila.

116
00:15:16,206 --> 00:15:18,876
Kailangang may pups na mapunta sa tubig,

117
00:15:18,959 --> 00:15:22,087
pero mababaw pa rin ito
para sa kanya, delikado.

118
00:15:25,382 --> 00:15:26,759
Maling pagliko

119
00:15:27,760 --> 00:15:29,303
at maari siyang maipit.

120
00:15:35,893 --> 00:15:38,395
Malapit nang maabot ang pups.

121
00:15:42,441 --> 00:15:45,152
Nagmamasid siya at naghihintay

122
00:15:46,236 --> 00:15:49,323
na may lumapit upang madagit.

123
00:16:14,682 --> 00:16:18,686
Dinadala niya ito,
buhay pa, papunta sa dagat.

124
00:16:24,942 --> 00:16:29,113
Ang babaeng orca lang
ang naninila sa ganitong paraan.

125
00:16:31,031 --> 00:16:34,660
At ginagawa niya ito
para sa buong pamilya niya.

126
00:16:39,540 --> 00:16:42,835
Ang pup ay nananatiling
buhay nang ilang oras.

127
00:16:49,258 --> 00:16:52,386
Natutong samantalahin ng mga orca

128
00:16:52,469 --> 00:16:55,222
ang taunang pagaparami ng mga seal.

129
00:16:57,099 --> 00:16:59,768
At marahil ay kapansin-pansin,

130
00:17:00,352 --> 00:17:03,981
alam nila kung kailan sila
dapat bumalik taun-taon.

131
00:17:20,205 --> 00:17:22,875
Para sa ibang hayop, para ligtas magparami

132
00:17:23,542 --> 00:17:26,003
ay nangangahulugang umiiwas sa karamihan.

133
00:17:33,093 --> 00:17:34,178
New Zealand.

134
00:17:34,678 --> 00:17:38,724
Ang huling matitirhang land mass
na nararating ng mga tao.

135
00:17:46,106 --> 00:17:47,024
Para makapunta,

136
00:17:47,107 --> 00:17:51,820
kinailangang tumawid ng mga Polynesian
ng libu-libong kilometro sa karagatan.

137
00:17:53,072 --> 00:17:55,991
At ganoon din ang ibang mga hayop.

138
00:18:01,330 --> 00:18:05,918
Gayunpaman, may isang bisita
ang naglalakbay ng halos 6,000 kilometro

139
00:18:06,001 --> 00:18:08,796
sa Southern Ocean taun-taon

140
00:18:09,713 --> 00:18:12,633
papunta sa mga
pinakaliblib na bahagi ng isla.

141
00:18:26,146 --> 00:18:29,441
Mahiyain at misteryoso.

142
00:18:40,619 --> 00:18:43,580
Ang tawaki penguin ng Fiordland.

143
00:18:44,456 --> 00:18:46,542
Ang penguin ng kagubatan.

144
00:18:47,960 --> 00:18:50,712
Inaalagaan niya ang
walong linggong inakay niya

145
00:18:51,630 --> 00:18:55,342
habang ang kapareha niya ay nasa dagat,
naghahanap ng makakain.

146
00:18:56,677 --> 00:19:00,472
Pag di niya ito ginawa nang tama,
baka iwan siya ng babae.

147
00:19:07,855 --> 00:19:10,858
Talagang mataas ang rate
ng diborsyo sa penguin.

148
00:19:14,236 --> 00:19:16,655
Kaya dapat niyang itaboy ang lahat.

149
00:19:22,619 --> 00:19:27,499
Bumalik na sa baybayin ang kapareha niya
pagkatapos mangolekta ng pagkain.

150
00:19:30,335 --> 00:19:32,754
Pero di madali ang makarating sa pampang.

151
00:19:41,889 --> 00:19:44,183
Kailangan ng tiyempo.

152
00:19:51,607 --> 00:19:52,649
Malapit na!

153
00:20:10,584 --> 00:20:11,960
Magaling.

154
00:20:14,796 --> 00:20:16,632
Para maabot ang gutom na anak,

155
00:20:17,299 --> 00:20:19,718
lalakbayin niya ang malalaking bato,

156
00:20:20,552 --> 00:20:21,595
mga ugat,

157
00:20:22,888 --> 00:20:24,097
at mga bangin.

158
00:20:39,154 --> 00:20:42,783
Ito ang Deliveroo, penguin style.

159
00:20:47,037 --> 00:20:49,831
Nanonood na naiinggit lang ang ama.

160
00:20:53,961 --> 00:20:57,756
Habang lumalaki ang sisiw,
ganoon din ang gana nito sa pagkain.

161
00:20:59,591 --> 00:21:02,010
Para makasabay sa pangangailangan,

162
00:21:02,094 --> 00:21:05,430
dapat tapusin ng nanay
ang obstacle course sa gubat

163
00:21:06,890 --> 00:21:07,724
muli

164
00:21:09,726 --> 00:21:10,727
at muli.

165
00:21:22,364 --> 00:21:25,951
Para mapalaki ang sisiw niya,
maglalakad siya ng napakalayo

166
00:21:26,034 --> 00:21:28,870
at lalangoy ng mahigit 1,000 kilometro.

167
00:21:30,455 --> 00:21:34,376
At bababa ng kalahati ang timbang niya.

168
00:21:38,338 --> 00:21:40,716
Pero di siya papapigil dito.

169
00:22:00,736 --> 00:22:04,031
At matapos ang sampung linggo,

170
00:22:04,906 --> 00:22:06,825
sa wakas ay titigil na siya.

171
00:22:09,619 --> 00:22:12,205
Dahil tapos na ang delivery service,

172
00:22:12,289 --> 00:22:15,375
gutom ang magtutulak sa inakay
tungo sa dagat.

173
00:22:20,047 --> 00:22:22,674
Maraming pagkain malapit sa pampang,

174
00:22:23,759 --> 00:22:27,095
pero ang kakaiba,
lumangoy siya kasama ng iba

175
00:22:27,179 --> 00:22:29,681
at lumalayo ng libu-libong kilometro,

176
00:22:29,765 --> 00:22:31,892
halos kalahati papunta sa Antartica.

177
00:22:33,727 --> 00:22:37,689
Ito ang pinakamahabang minsanang
paglalakbay na ginawa ng penguin

178
00:22:38,190 --> 00:22:40,942
at maaring walang katuturan.

179
00:22:45,405 --> 00:22:49,242
Pinaniniwalaang ginawa ito
ng ninuno nila dalawang milyong taon na

180
00:22:49,743 --> 00:22:52,371
noong dito lang makakakuha ng pagkain.

181
00:22:52,996 --> 00:22:55,999
At malinaw na mahirap
baliin ang nakagisnang ito.

182
00:23:05,592 --> 00:23:06,468
Pag Nobyembre,

183
00:23:06,551 --> 00:23:10,847
umiinit ang Indian Ocean dahil
mas humahaba ang oras ng sikat ng araw

184
00:23:11,348 --> 00:23:13,642
at magsisimula na ang tag-ulan.

185
00:23:15,185 --> 00:23:17,938
Sa daan nito matatagpuan
ang Christmas Island.

186
00:23:21,191 --> 00:23:26,029
Ang tumataas na alinsangan
ay gumigising sa natutulog na hukbo.

187
00:23:37,958 --> 00:23:39,709
Christmas Island red crabs

188
00:23:39,793 --> 00:23:42,504
na halos nakatira na sa lupa.

189
00:23:44,423 --> 00:23:45,632
Pero para makahinga,

190
00:23:45,715 --> 00:23:48,093
kailangan ng moisture sa hasang nila

191
00:23:49,553 --> 00:23:52,347
at dagat kung saan sila mangingitlog.

192
00:23:54,015 --> 00:23:59,729
Kaya taunan silang naglalakbay sa pampang
na halos 200,000 taon na nilang ginagawa.

193
00:24:01,982 --> 00:24:04,901
Pero kailan lang, marami ang nagbago.

194
00:24:12,367 --> 00:24:14,744
Pero marami na rin ang tumutulong.

195
00:24:29,176 --> 00:24:32,679
Gumawa rin ang lokal na mamamayan
ng mga espesyal na tulay

196
00:24:32,762 --> 00:24:36,558
upang makatawid sila ng kalsada
sa kanilang sariling bilis,

197
00:24:38,101 --> 00:24:40,979
at mga network subways para gabayan sila.

198
00:24:46,818 --> 00:24:48,403
Mas binibilisan nila,

199
00:24:48,904 --> 00:24:51,323
dahil kailangang abutan ang high tide.

200
00:24:55,785 --> 00:24:59,956
Sa isang gabi, apat na milyong alimango
ang nakakarating sa baybayin.

201
00:25:08,381 --> 00:25:12,844
Ang bawat babae ay naglalabas
ng 100,000 itlog sa daluyong.

202
00:25:26,024 --> 00:25:30,362
Agad silang napipisa
at nagiging larva na lumalangoy.

203
00:25:34,074 --> 00:25:39,120
Sa maraming taon, karamihan dito'y
nakakain o napupunta sa malalim na parte,

204
00:25:39,829 --> 00:25:41,498
at walang nakakabalik.

205
00:25:44,376 --> 00:25:47,754
Pero kung susuwertehin,
sa high tide sa susunod na buwan,

206
00:25:47,837 --> 00:25:51,132
dadalhin sila pabalik sa baybayin ng isla.

207
00:25:57,889 --> 00:26:00,308
Libu-libong kilometro patimog,

208
00:26:00,392 --> 00:26:03,186
isang unang paglalakbay ang magsisimula.

209
00:26:08,483 --> 00:26:09,776
Huling bahagi ng Nobyembre,

210
00:26:10,277 --> 00:26:13,113
kalagitnaan ng tag-araw, sa dulo ng mundo.

211
00:26:15,574 --> 00:26:20,161
Patagonia, ang pinakatimog
na dulo ng America.

212
00:26:26,585 --> 00:26:30,922
Isang malaking grupo lang ng maninila
sa lupa ang nakatira dito sa timog.

213
00:26:33,675 --> 00:26:34,676
Ang puma.

214
00:26:41,224 --> 00:26:42,934
Ito si Machito.

215
00:26:43,476 --> 00:26:44,728
Ang kulay abo.

216
00:26:46,146 --> 00:26:50,775
Isang taon na siya at haharapin na niya
ang pinakamalaking pagsubok.

217
00:26:52,068 --> 00:26:53,403
Pero di niya ito alam.

218
00:27:02,412 --> 00:27:04,831
Siya at ang kapatid niyang si Niña,

219
00:27:05,373 --> 00:27:10,879
ay nasa edad na para maghiwalay sila
at humanap ng sariling teritoryo.

220
00:27:21,431 --> 00:27:23,391
Kompetisyon sa pagitan ng lalaki,

221
00:27:23,475 --> 00:27:27,812
ibig sabihin, mas malayo ang lalakbayin
ni Machito kumpara kay Niña.

222
00:27:31,524 --> 00:27:35,070
Pero sa ngayon, dapat matutunan
ng bawat isa paano manghuli.

223
00:27:44,913 --> 00:27:46,331
Kahit sa kanilang ina,

224
00:27:47,624 --> 00:27:49,584
walang mas malaking hamon

225
00:27:52,671 --> 00:27:55,715
sa paghuli ng matandang lalaking guanaco,

226
00:27:56,257 --> 00:27:58,343
tatlong beses ang laki sa kaniya.

227
00:28:00,720 --> 00:28:02,097
Pero eksperto siya.

228
00:28:05,016 --> 00:28:06,893
Nagmamasid ang cubs.

229
00:28:15,485 --> 00:28:19,239
Para magtagumpay,
kailangan niyang lumapit ng ilang metro.

230
00:28:46,433 --> 00:28:50,019
At kumapit, gaano man kahirap ang sumakay.

231
00:29:19,632 --> 00:29:23,052
Dapat sulitin na ng mga anak
ang libreng pagkain.

232
00:29:24,179 --> 00:29:27,807
Matatapos na ang madali nilang pamumuhay.

233
00:29:34,063 --> 00:29:37,025
Nagawa na ng ina ang lahat para sa kanila.

234
00:29:40,862 --> 00:29:45,658
Matapos ang isang taong magkakasama,
hindi na sa kanila ang teritoryo niya.

235
00:29:54,918 --> 00:29:57,212
Oras na para umalis sila.

236
00:30:07,138 --> 00:30:10,934
Magsasama ang magkapatid
sa loob ng ilang linggo.

237
00:30:12,018 --> 00:30:15,104
Pero malapit na rin silang maghiwalay.

238
00:30:16,648 --> 00:30:18,399
Si Niña, ang babae,

239
00:30:18,483 --> 00:30:21,736
ay papayagang tumira malapit
sa tahanan ng kanyang ina.

240
00:30:23,363 --> 00:30:25,949
Pero di papayagan si Machito.

241
00:30:30,995 --> 00:30:33,373
Mas malaki ang teritoryo ng mga lalaki.

242
00:30:33,915 --> 00:30:35,458
Para makahanap ng espasyo,

243
00:30:35,542 --> 00:30:38,461
kailangan niya maglakbay
ng daan-daang kilometro.

244
00:30:49,681 --> 00:30:51,724
Sa unang pagkakataon sa buhay,

245
00:30:52,642 --> 00:30:54,352
mag-isa lang siya.

246
00:31:01,568 --> 00:31:03,319
Matapos ng ilang linggong lakbayin,

247
00:31:03,820 --> 00:31:05,280
nagugutom na siya.

248
00:31:15,999 --> 00:31:17,333
Nakita niya paano manghuli,

249
00:31:18,418 --> 00:31:20,503
pero sapat ba ang natutunan niya?

250
00:31:31,931 --> 00:31:33,057
Hindi masyado.

251
00:31:37,228 --> 00:31:40,023
Para makahanap ng pagkain,
kailangan magpatuloy,

252
00:31:40,815 --> 00:31:44,861
patungo sa hindi pamilyar na lupain.

253
00:31:52,368 --> 00:31:55,204
Hindi siya titigil hangga't…

254
00:31:57,498 --> 00:32:01,753
sigurado siya sa naaamoy
niya na bagong patay na hayop.

255
00:32:10,553 --> 00:32:11,638
Pero ito ay gawa

256
00:32:14,515 --> 00:32:16,142
ng malaking lalaki.

257
00:32:46,798 --> 00:32:49,008
Doble sa laki ni Machito

258
00:32:52,845 --> 00:32:55,264
at maari siyang patayin sa ilang segundo.

259
00:33:05,525 --> 00:33:08,403
Pero gutom na gutom na siya
para sumuko ngayon.

260
00:33:26,921 --> 00:33:29,424
Mapapansin na nagpaubaya
ang matandang puma

261
00:33:30,717 --> 00:33:32,760
at hinayaan ang bata na kumain,

262
00:33:33,428 --> 00:33:36,681
na bihirang ugali sa mga lalaki.

263
00:33:38,850 --> 00:33:42,145
Nagkaroon ng dagdag oras si Machito
dahil sa tapang niya,

264
00:33:43,813 --> 00:33:46,899
pero ang paglalakbay niya
ay nagsisimula pa lamang.

265
00:33:52,655 --> 00:33:55,658
Malayo at mabilis maglakbay
ang mga lalaking puma.

266
00:33:56,576 --> 00:34:01,039
Dahil dito, kakaunti lang
ang nalalaman sa nagsasarili nilang buhay.

267
00:34:06,127 --> 00:34:10,256
Sinasabing kaunti lang ang nabubuhay
sa mga unang taon nila mag-isa.

268
00:34:12,759 --> 00:34:15,511
Kung susuwertehin, isa siya sa kanila.

269
00:34:33,988 --> 00:34:35,823
Bisperas ng Pasko,

270
00:34:35,907 --> 00:34:39,577
at ang baybayin ng Christmas Island
ay matingkad na kulay pula.

271
00:34:42,955 --> 00:34:44,707
Minsan sa isang dekada,

272
00:34:44,791 --> 00:34:48,669
sakto lang ang agos ng karagatan
para sa pagbabalik ng crablets.

273
00:34:50,922 --> 00:34:53,716
At isa na ito sa pinakamalaking nakita.

274
00:34:55,510 --> 00:34:57,470
Bilyun-bilyon ang nasa mga reef

275
00:35:04,435 --> 00:35:06,270
iniistorbo ang mga naninirahan.

276
00:35:08,022 --> 00:35:10,316
Sinusubukang abutin ang tuyong lupa

277
00:35:11,609 --> 00:35:13,402
sa anomang paraang kaya nila.

278
00:35:17,865 --> 00:35:21,077
Dapat makapunta sa gubat
kung saan galing magulang nila

279
00:35:21,160 --> 00:35:25,665
at kung saan ligtas sila,
dalawang kilometro lang ang layo.

280
00:35:27,083 --> 00:35:30,628
Pero hindi maliliit ang mga magulang nila.

281
00:35:33,506 --> 00:35:37,135
Ngayon ay nagpapalit sila ng balat

282
00:35:37,218 --> 00:35:39,971
para mas madali silang makahinga.

283
00:35:43,891 --> 00:35:44,725
Handa na.

284
00:35:45,685 --> 00:35:47,770
Pero bago pa sila makaalis sa dagat

285
00:35:50,481 --> 00:35:53,568
inaatake na sila ng di nila inaasahan.

286
00:35:58,948 --> 00:35:59,824
Ina?

287
00:36:05,037 --> 00:36:09,876
Malinaw na ang matatandang alimango
ay hindi mabait sa mga bata.

288
00:36:12,837 --> 00:36:15,882
Oras na para umalis sa dagat nang mabilis.

289
00:36:20,511 --> 00:36:23,681
Kailangang umakyat sa pader ng dagat.

290
00:36:25,641 --> 00:36:29,312
Nakakatakot na parang
matataas na gusali sa atin.

291
00:36:35,610 --> 00:36:39,030
Pagdating sa taas,
kailangang gumapang papuntang bayan.

292
00:36:46,204 --> 00:36:48,497
Pero mahirap na hindi mapansin

293
00:36:48,581 --> 00:36:52,001
kapag bahagi ka ng hukbo ng ilang bilyon.

294
00:37:09,936 --> 00:37:12,647
Napakadelikado ng mundo

295
00:37:12,730 --> 00:37:14,649
kapag napakaliit mo.

296
00:37:16,150 --> 00:37:18,402
Kaya kailangan nilang mag-ingat.

297
00:37:25,993 --> 00:37:27,453
Ang gilid ng kagubatan.

298
00:37:27,536 --> 00:37:29,455
Natatanaw na ang kaligtasan.

299
00:37:30,581 --> 00:37:32,416
Pero maaga pa para magkampante.

300
00:37:36,462 --> 00:37:38,381
Yellow crazy ants,

301
00:37:39,674 --> 00:37:41,509
na kumakain ng crablets.

302
00:37:45,096 --> 00:37:46,764
Ang mga nakakaligtas

303
00:37:47,723 --> 00:37:50,101
ang makakauwi sa Pasko.

304
00:37:53,854 --> 00:37:57,858
Sa loob ng limang taon
ay kakain sila at magpapalaki

305
00:37:58,693 --> 00:38:01,612
bago ang kanilang
paglalakbay pabalik sa dagat

306
00:38:02,280 --> 00:38:05,074
at gagawa ng kanilang sariling crablets.

307
00:38:12,290 --> 00:38:14,125
Ang unang paglalakbay ng hayop

308
00:38:14,208 --> 00:38:17,253
ang palaging pinakamahirap.

309
00:38:18,796 --> 00:38:21,590
Pero may ilan na talagang nakakatakot.

310
00:38:27,054 --> 00:38:29,056
Ang mga batang demoiselle crane

311
00:38:29,140 --> 00:38:32,685
ang may pinakamahirap
na migration sa lahat ng mga ibon.

312
00:38:37,523 --> 00:38:39,608
Umalis sila sa nagyeyelong Mongolia

313
00:38:39,692 --> 00:38:43,112
at pupuntang timog
para magpalipas ng taglamig sa India.

314
00:38:45,865 --> 00:38:49,243
Ngunit hindi laging ganito kahirap
ang paglalakbay doon.

315
00:38:56,042 --> 00:39:01,339
Apatnapung milyong taon ang nakalipas,
ang lupain sa ilalim nila ay patag.

316
00:39:02,173 --> 00:39:06,093
Nadurog ito at tinulak paangat
ng naglalakihang tupi,

317
00:39:06,177 --> 00:39:10,348
na lumikha ng pinakamataas
na bulubundukin sa mundo.

318
00:39:11,807 --> 00:39:12,850
Ang Himalayas.

319
00:39:19,607 --> 00:39:24,987
Dapat silang lumipad 8,000 metro
above sea level para makatawid.

320
00:39:27,823 --> 00:39:31,827
Habang tumataas lipad nila,
mas umuunti ang hangin.

321
00:39:40,461 --> 00:39:43,381
Dahil sa pagod, madali silang atakehin.

322
00:39:50,805 --> 00:39:55,351
Ang mga golden eagle,
na mula sa matatarik na dalisdis,

323
00:39:56,060 --> 00:39:58,354
ay lumilipad sa itaas ng mga tagak.

324
00:40:12,326 --> 00:40:15,204
At pagkatapos, sumisisid sa kanila.

325
00:40:32,054 --> 00:40:36,308
Para mapatumba ang malaking biktima,
nagtutulungan ang mga agila.

326
00:40:49,321 --> 00:40:51,031
Ang unang lakbay nitong sisiw

327
00:40:52,450 --> 00:40:54,201
ang kaniyang naging huli.

328
00:41:10,968 --> 00:41:14,138
May mas mababa
at mas ligtas na ruta kaysa dito.

329
00:41:15,347 --> 00:41:16,974
Pero likas na sa mga tagak

330
00:41:17,057 --> 00:41:20,019
na lumipad sa direksyon
na palagi nilang tinatahak.

331
00:41:32,114 --> 00:41:35,117
Hanggang sa hinuhuli na sila

332
00:41:35,784 --> 00:41:39,079
at nawala ang kanilang
dating pinagkakainan.

333
00:41:46,837 --> 00:41:50,633
Hanggang sa isang maliit
na bayan sa Northern India,

334
00:41:51,300 --> 00:41:53,219
ang nagbago sa kapalaran nila.

335
00:42:12,696 --> 00:42:17,952
Nagsimulang pakainin at protektahan
ng mga taga-Khichan ang mga tagak.

336
00:42:35,010 --> 00:42:38,389
Parami nang paraming tagak
ang dumarating pag taglamig.

337
00:42:46,814 --> 00:42:50,901
Taun-taon ay may 15,000 na mga tagak
ang bumibisita sa Khichan.

338
00:42:54,113 --> 00:42:58,158
Ito na ang pinakamalaking pagtitipon
ng species na makikita.

339
00:43:01,579 --> 00:43:02,454
Sa mga inakay,

340
00:43:02,538 --> 00:43:06,166
ang paglalakbay nila patimog
sa pinakamataas na bulubundukin

341
00:43:06,250 --> 00:43:07,585
sa mundo ay tapos na.

342
00:43:08,544 --> 00:43:10,504
Hanggang sa susunod na taon.

343
00:43:20,180 --> 00:43:22,224
Sa nagbabagong mundong ito,

344
00:43:22,308 --> 00:43:26,145
ang mga kumikilos na hayop
ay higit na kailangan ang tulong natin.

345
00:43:29,315 --> 00:43:31,400
Ang tropikal na kagubatan ng Yunnan

346
00:43:31,483 --> 00:43:36,113
ang huling tahanan
ng mga nanganganib na elepante ng China.

347
00:43:53,422 --> 00:43:55,132
Noong Marso 2020,

348
00:43:56,091 --> 00:44:00,888
tinamaan ang kagubatan ng pinakamalaki
at pinakamahabang tagtuyot na naitala.

349
00:44:03,349 --> 00:44:04,892
Namatay ang mga puno,

350
00:44:06,101 --> 00:44:08,187
at nagutom ang mga elepante.

351
00:44:15,569 --> 00:44:18,489
Dahil may bagong miyembro
ng pamilya na isisilang…

352
00:44:21,992 --> 00:44:24,745
nagdesisyong lumipat ang kawan.

353
00:44:27,998 --> 00:44:31,085
Ngunit hindi ito ordinaryong paglalakbay.

354
00:44:33,337 --> 00:44:36,590
Napukaw ng kanilang kwento
ang imahinasyon ng mundo.

355
00:44:39,593 --> 00:44:42,596
Narito ang pinakamalaking hayop sa lupa,

356
00:44:43,889 --> 00:44:46,183
sinusubukang maghanap ng matitirhan

357
00:44:47,643 --> 00:44:50,854
sa pinakamataong bansa sa mundo.

358
00:44:57,361 --> 00:44:59,071
Nagtungong hilaga ang pamilya

359
00:44:59,154 --> 00:45:03,450
sa parte ng China na ibang-iba
kumpara sa iniwan nilang lugar.

360
00:45:06,870 --> 00:45:10,749
Sa loob ng walong buwan,
naglakbay sila sa kakaibang mga lupain

361
00:45:11,250 --> 00:45:13,502
ngunit walang mahanap na matitigilan.

362
00:45:15,212 --> 00:45:19,258
Kaya't ipinanganak ang bagong miyembro
sa kalagitnaan ng paglalakbay.

363
00:45:22,219 --> 00:45:25,180
At 'yon ay kakaiba para sa mga elepante.

364
00:45:27,808 --> 00:45:31,270
Sobrang nakakapagod
ang panimula niya sa buhay.

365
00:45:34,773 --> 00:45:39,528
Pero kinailangan pang maglakbay
ng pamilyang nasa labimpito na ngayon.

366
00:45:51,874 --> 00:45:54,877
At para sa kakatuto pa lang na maglakad,

367
00:45:55,377 --> 00:45:57,379
bawat balakid ay problema.

368
00:46:00,507 --> 00:46:02,009
At bawat dalisdis

369
00:46:02,760 --> 00:46:04,136
ay matarik.

370
00:46:11,477 --> 00:46:15,355
Nagpatuloy sila ng 400 kilometro pa.

371
00:46:18,275 --> 00:46:20,360
Mas malayong tinatahak pahilaga,

372
00:46:21,278 --> 00:46:23,113
mas di sila nababagay doon.

373
00:46:28,535 --> 00:46:29,828
Para kumain o uminom,

374
00:46:31,580 --> 00:46:33,540
napipilitan silang magnakaw.

375
00:46:38,670 --> 00:46:40,005
Pero kapansin-pansin,

376
00:46:41,340 --> 00:46:43,467
sa halip na itaboy sila,

377
00:46:44,551 --> 00:46:46,887
hinayaan silang makadaang ligtas
ng mga tao

378
00:46:49,056 --> 00:46:51,391
at hinayaan silang mandambong.

379
00:47:01,401 --> 00:47:03,529
Matapos ang isang taong pagmamartsa,

380
00:47:04,029 --> 00:47:05,572
napagod sila.

381
00:47:14,039 --> 00:47:16,458
Karaniwang nakatayong natutulog
ang mga elepante

382
00:47:17,000 --> 00:47:21,338
at hihiga lang
pag sila'y pagod na pagod na.

383
00:47:26,969 --> 00:47:29,763
Kung patuloy nating babaguhin ang planeta,

384
00:47:30,389 --> 00:47:31,890
mas maraming hayop

385
00:47:31,974 --> 00:47:35,936
ang mapipilitang gumawa
ng mga bagong paglalakbay tulad nito.

386
00:47:46,363 --> 00:47:48,407
Pero ang susunod nilang hakbang

387
00:47:49,199 --> 00:47:51,785
ang magiging pinakaekstraordinaryo.