1 00:00:06,041 --> 00:00:08,916 NETFLIX — SERIAL ORYGINALNY 2 00:00:10,583 --> 00:00:12,333 Jestem dziennikarzem z Nowej Zelandii. 3 00:00:12,833 --> 00:00:16,041 Odwiedzam mroczne obiekty turystyczne na całym świecie. Miejsca słynne ze śmierci i tragedii. 4 00:00:20,708 --> 00:00:22,916 Może więc dziwić, że jestem na plaży. 5 00:00:24,333 --> 00:00:25,875 Piasek, opalenizna, 6 00:00:26,375 --> 00:00:30,375 a tutaj – ja, z równym przedziałkiem i w ponętnych okularach. 7 00:00:32,625 --> 00:00:34,791 Nie jest to jednak zwykła plaża. 8 00:00:35,125 --> 00:00:36,000 Dzień dobry. 9 00:00:36,875 --> 00:00:38,500 - Oddać to panu? - Proszę oddać. 10 00:00:39,500 --> 00:00:41,791 - O co… - Idziemy na komendę, już. 11 00:00:42,750 --> 00:00:43,916 - Na komendę? - Tak. 12 00:00:45,250 --> 00:00:48,125 A to nie są zwykłe wakacje. 13 00:00:49,541 --> 00:00:53,583 Odwiedzam europejskie obiekty mrocznej turystyki. 14 00:00:53,833 --> 00:00:56,666 Na Cyprze, popularnym celu wakacyjnych wyjazdów, staram się przemknąć do zakazanego miasta. 15 00:00:59,666 --> 00:01:01,875 A jakby pójść nocą, gdy nic nie widać? 16 00:01:01,958 --> 00:01:03,333 Mogliby cię postrzelić. 17 00:01:03,541 --> 00:01:06,458 W Wielkiej Brytanii piję z nazistami. 18 00:01:06,541 --> 00:01:08,125 Jesteśmy tymi złymi. 19 00:01:08,708 --> 00:01:12,041 Zwiedzam też najbardziej niepokojące muzeum świata. 20 00:01:12,125 --> 00:01:15,375 - Wiesz, że to dziwne? - Więc czemu przyszedłeś? 21 00:01:16,125 --> 00:01:17,875 Przecież nie musiałeś. 22 00:01:18,375 --> 00:01:23,208 Jestem David Farrier, a ta wycieczka jest dziwniejsza, niż przypuszczałem. 23 00:01:40,083 --> 00:01:43,458 EUROPA 24 00:01:43,541 --> 00:01:45,666 ANGLIA 25 00:01:46,000 --> 00:01:49,000 Zaczynam podróż na angielskiej prowincji, 26 00:01:49,125 --> 00:01:53,208 w miasteczku Paddock Wood, 50 km na południowy wschód od Londynu. 27 00:02:07,375 --> 00:02:08,333 Dziękujemy! 28 00:02:09,541 --> 00:02:13,208 Podobno wojna to piekło, ale nie dla nich. 29 00:02:13,291 --> 00:02:16,500 Dla wielu Brytyjczyków to część mrocznych wakacji, 30 00:02:16,833 --> 00:02:18,291 i to tuż za płotem. 31 00:02:20,958 --> 00:02:24,916 Jestem na farmie w Kent, na czymś, co uznaję za mroczny festiwal. 32 00:02:25,625 --> 00:02:27,708 Nazywana „wojennym Glastonbury", 33 00:02:27,791 --> 00:02:30,541 to największa rekonstrukcja historyczna na świecie. 34 00:02:32,291 --> 00:02:35,833 Każdego roku przychodzi tu 80 tysięcy mrocznych turystów, 35 00:02:36,333 --> 00:02:38,833 by udawać żołnierzy z przeróżnych wojen, 36 00:02:39,000 --> 00:02:41,000 czasów i stron konfliktu. 37 00:02:42,375 --> 00:02:43,750 Nie chcą tylko oglądać. 38 00:02:43,833 --> 00:02:47,083 Wielu bierze urlopy by posiedzieć w błocie. 39 00:02:48,083 --> 00:02:51,625 Nie rozumiem, co ich przyciąga, ale by się dowiedzieć, 40 00:02:51,750 --> 00:02:53,791 sam się trochę pobrudzę. 41 00:02:54,291 --> 00:02:56,041 Zaciągnąłem się, 42 00:02:56,125 --> 00:02:59,125 by wziąć udział w dużej inscenizacji bitwy. 43 00:02:59,208 --> 00:03:00,041 Cześć. 44 00:03:00,916 --> 00:03:02,041 To Hell And Back to wy? 45 00:03:02,166 --> 00:03:05,666 Zostałem przydzielony do kompanii o nazwie To Hell And Back. 46 00:03:05,916 --> 00:03:09,750 To Brytyjczycy udający Amerykanów z czasów II Wojny Światowej. 47 00:03:09,833 --> 00:03:12,333 Bracie, zmień przed bitwą te różowe szorty. 48 00:03:12,583 --> 00:03:13,750 Pomyślę o tym. 49 00:03:15,541 --> 00:03:18,375 Mój ubiór naznaczył mnie jako odmieńca. 50 00:03:19,333 --> 00:03:21,708 Może Dan, były brytyjski żołnierz, 51 00:03:21,791 --> 00:03:24,583 oraz mój przewodnik po tym wydarzeniu, 52 00:03:24,958 --> 00:03:27,000 weźmie mnie na poważnie. 53 00:03:27,541 --> 00:03:29,875 Jak będę przebrany i za kogo? 54 00:03:29,958 --> 00:03:34,500 Będzie w pięknym wiśniowym, z odkrytymi ramionami. 55 00:03:35,666 --> 00:03:38,666 Tak naprawdę, to 101 Dywizja Powietrznodesantowa. 56 00:03:39,250 --> 00:03:41,333 Z kim będziemy walczyli? 57 00:03:41,416 --> 00:03:45,083 Przeciwko SBG – Second Battle Group. 58 00:03:45,208 --> 00:03:46,375 Przeciwko Niemcom. 59 00:03:46,791 --> 00:03:48,208 Walczymy z nazistami. 60 00:03:48,291 --> 00:03:54,041 Nie chcesz zacząć dyskusji o SS i reszcie. To po prostu niemieccy żołnierze. 61 00:03:54,125 --> 00:03:55,041 No dobrze. 62 00:03:57,958 --> 00:04:02,041 To mój pierwszy kontakt z polityką rekonstrukcji historycznej. 63 00:04:02,541 --> 00:04:06,541 Dan podkreśla różnicę między partią nazistowską, 64 00:04:06,875 --> 00:04:09,250 a ludnością i armią Niemiec. 65 00:04:09,916 --> 00:04:15,083 Nie powinienem więc mówić „naziści", tylko „Niemcy". 66 00:04:15,625 --> 00:04:19,500 To całkiem oczywisty temat tabu opatrzony swastyką. 67 00:04:20,750 --> 00:04:24,166 Ustanowiwszy etykietę adresowania wroga, 68 00:04:24,541 --> 00:04:26,833 czas zaprzyjaźnić się z własną stroną. 69 00:04:27,541 --> 00:04:28,833 Szorty poszły precz. 70 00:04:28,916 --> 00:04:33,208 Może towarzysze broni wyjaśnią mi, jaki jest urok siedzenia w błocie. 71 00:04:33,291 --> 00:04:34,875 Ubrałem się lepiej. 72 00:04:35,291 --> 00:04:36,375 Przysiądź się. 73 00:04:36,458 --> 00:04:39,958 Dziwne, że nie macie komórek i elektroniki. 74 00:04:40,041 --> 00:04:41,708 Zupełnie wchodzicie w rolę. 75 00:04:42,458 --> 00:04:45,708 Pada, a my siedzimy w okopie. To jest zabawa? 76 00:04:47,375 --> 00:04:50,458 Jest jeszcze bieganie i strzelanie do ludzi. 77 00:04:50,541 --> 00:04:52,625 Czekamy głównie na bitwę. 78 00:04:52,708 --> 00:04:55,875 Wszystko w swoim czasie. Nie wychodźmy przed szereg. 79 00:04:55,958 --> 00:04:58,666 Wiecie, że to dziwna rozrywka na weekend? 80 00:04:58,916 --> 00:05:01,916 Trwają przygotowania do jutrzejszej bitwy, 81 00:05:02,000 --> 00:05:04,125 kiedy pozabijam trochę Niemców. 82 00:05:06,958 --> 00:05:09,375 Zgadzam się na dodatkowy trening. 83 00:05:10,000 --> 00:05:12,625 To właśnie ich weekendowa zabawa. 84 00:05:13,125 --> 00:05:16,708 Możesz sobie siedzieć na tyłku, 85 00:05:16,958 --> 00:05:18,458 jak panienka, albo… 86 00:05:19,208 --> 00:05:20,041 Co? No dobra. 87 00:05:20,625 --> 00:05:22,291 Pokibicujmy mu trochę! 88 00:05:23,666 --> 00:05:25,125 Ruchy!, Ruchy! 89 00:05:25,708 --> 00:05:27,916 Nie zatrzymuj się! 90 00:05:28,041 --> 00:05:30,541 Dalej! Dalej! 91 00:05:31,666 --> 00:05:33,416 Przetocz się! 92 00:05:33,500 --> 00:05:35,583 Na linię frontu! Już! 93 00:05:41,000 --> 00:05:43,250 Jest trochę zbyt czysty. Jeszcze raz. 94 00:05:45,750 --> 00:05:46,583 No i już. 95 00:05:47,541 --> 00:05:48,375 Dzięki. 96 00:05:49,458 --> 00:05:51,791 Po zabawie, a ja jestem cały w błocie. 97 00:05:52,333 --> 00:05:54,416 Dla nich to pewnie autentyzm. 98 00:05:55,041 --> 00:05:57,125 Na pomoc przychodzi deszcz, 99 00:05:57,208 --> 00:06:01,416 abym mógł doświadczyć jak najwięcej z wojennej niedoli. 100 00:06:05,666 --> 00:06:09,083 Nie ma pryszniców, więc idę się ogrzać w kantynie, 101 00:06:09,500 --> 00:06:11,416 gdzie widzę nazistów… 102 00:06:12,000 --> 00:06:14,333 Niemców podających jedzenie. 103 00:06:16,333 --> 00:06:20,625 Czy to normalne, że Niemcy gotują Amerykanom? 104 00:06:21,208 --> 00:06:23,833 To nie są Niemcy ani Amerykanie. Po prostu ludzie. 105 00:06:24,125 --> 00:06:26,833 Może nosimy mundury, ale to nasi przyjaciele 106 00:06:27,291 --> 00:06:30,125 Nie jesteśmy w stanie wojny. To trochę jak film. 107 00:06:30,208 --> 00:06:34,500 Przebieramy się i udajemy. Bawimy się, po prostu. 108 00:06:35,041 --> 00:06:35,916 Odpoczywamy. 109 00:06:36,458 --> 00:06:37,750 Bardzo dziękuję. 110 00:06:37,833 --> 00:06:42,125 Wracam do towarzyszy broni z talerzem niemieckiego żarcia. 111 00:06:42,208 --> 00:06:46,208 Chcę dojść do sedna polityki odnośnie nazistów. 112 00:06:46,958 --> 00:06:49,375 Oczywiście, że zajmujemy się historią 113 00:06:49,708 --> 00:06:53,291 i odgrywamy role, więc druga strona jest konieczna. 114 00:06:53,458 --> 00:06:56,000 - Zrozum… - Nikt nie chce być nazistą. 115 00:06:56,083 --> 00:06:57,625 Ten temat się omija… 116 00:06:57,708 --> 00:06:58,833 POWIETRZNODESANTOWA 117 00:06:58,916 --> 00:07:00,125 …na wszelki wypadek. 118 00:07:00,625 --> 00:07:04,083 Interpretacje mogą być obraźliwe, a tego nie chcemy. 119 00:07:04,666 --> 00:07:06,875 Dla mnie to błędne koło. 120 00:07:07,750 --> 00:07:10,333 Chcą, by było autentycznie, 121 00:07:10,416 --> 00:07:13,916 ale muszą omijać niewygodne części historii. 122 00:07:14,000 --> 00:07:16,333 Mamy być Amerykanami, 123 00:07:16,416 --> 00:07:19,125 gotują nam naziści… 124 00:07:19,208 --> 00:07:21,625 - To Niemcy. - Jesz włoską… Niemcy, tak. 125 00:07:22,416 --> 00:07:23,833 Jesz włoską pizzę. 126 00:07:24,583 --> 00:07:26,916 To ma sens. Zupełnie normalne. 127 00:07:33,041 --> 00:07:35,250 Picie przeciąga się do nocy 128 00:07:35,750 --> 00:07:38,708 i pojawiają się, by uniknąć zakazanego słowa, 129 00:07:38,916 --> 00:07:41,875 dwaj Holendrzy w mundurach SS. 130 00:07:42,500 --> 00:07:46,333 Chyba nikt nie zaprzeczy, że to naziści? 131 00:07:47,125 --> 00:07:51,208 SS odgrywało ważną rolę w jednych z największych zbrodni 132 00:07:51,291 --> 00:07:52,625 II Wojny Światowej. 133 00:07:53,291 --> 00:07:56,458 W szczególności w ludobójstwie na 6 mln Żydów. 134 00:07:57,041 --> 00:08:00,333 W Niemczech nielegalne jest nawet założenie munduru SS. 135 00:08:01,250 --> 00:08:02,458 Oni je noszą, 136 00:08:02,625 --> 00:08:06,000 uśmiechając się i pijąc, jakby to był Oktoberfest. 137 00:08:06,541 --> 00:08:07,875 Nikt nie zwraca uwagi. 138 00:08:08,791 --> 00:08:10,416 Zwracacie uwagę innych? 139 00:08:10,500 --> 00:08:11,541 Nawet nie pytaj. 140 00:08:11,666 --> 00:08:14,583 Obserwowałem was. Podchodzili do was ludzie. 141 00:08:14,666 --> 00:08:18,625 Ludzie na swój sposób reagują na te mundury. 142 00:08:20,041 --> 00:08:22,333 Na przykład kobiety. 143 00:08:22,791 --> 00:08:26,166 Szczerze mówiąc, zawsze reagują pozytywnie. 144 00:08:26,916 --> 00:08:29,083 Różne reakcje, ale zawsze pozytywne. 145 00:08:30,166 --> 00:08:33,708 Wczoraj w barze musieliśmy zdjąć opaski ze swastyką, 146 00:08:34,208 --> 00:08:36,291 bo to podobno manifest polityczny. 147 00:08:36,375 --> 00:08:38,625 - Ale masz swastykę na czapce. - Tak. 148 00:08:39,166 --> 00:08:41,333 Nie chcieliśmy robić problemów, 149 00:08:41,416 --> 00:08:43,708 więc powiedziałem: „Zdejmiemy, spokojnie". 150 00:08:43,791 --> 00:08:48,375 To może być jedyne miejsce, w którym możecie się tak ubrać. 151 00:08:48,500 --> 00:08:50,000 Tak. To prawda. 152 00:08:50,333 --> 00:08:53,458 A gdybyście się tak ubrali u siebie? 153 00:08:53,541 --> 00:08:54,958 - Schowałbym się. - Tak. 154 00:08:55,291 --> 00:08:56,916 Bo nie można tego nosić. 155 00:08:57,000 --> 00:09:00,708 W ogóle bym tego nie założył, z szacunku do tamtejszych ludzi. 156 00:09:00,791 --> 00:09:03,750 - To zabronione. Aresztowaliby nas. - Jest zakaz. 157 00:09:03,875 --> 00:09:05,291 Ale nie zrobilibyśmy tego. 158 00:09:05,375 --> 00:09:07,416 - To wyjątkowa sytuacja? - Tak. 159 00:09:07,500 --> 00:09:10,166 Ale tam byśmy tego nie zrobili, z szacunku. Nie chcemy propagować ideologii za tym mundurem. 160 00:09:13,000 --> 00:09:14,416 - Rozumiesz? - Pewnie. 161 00:09:14,500 --> 00:09:15,833 Niech to będzie jasne. 162 00:09:16,916 --> 00:09:18,875 Wydają się być mili, 163 00:09:18,958 --> 00:09:21,708 ale nie znalazłem odpowiedzi na pewne pytanie. 164 00:09:22,291 --> 00:09:26,750 Czy da się to odtwarzać nie akceptując jednocześnie tego, co złe? 165 00:09:27,875 --> 00:09:30,708 Czy jest coś, co powinno pozostać martwe? 166 00:09:38,125 --> 00:09:40,375 Dzisiaj główny dzień festiwalu. 167 00:09:40,875 --> 00:09:44,291 Wielka bitwa, w której zawalczę z Niemcami, 168 00:09:45,041 --> 00:09:47,458 czy też nazistami, jakkolwiek ich nazwać. 169 00:09:49,166 --> 00:09:50,666 Nie wiem, jak to trzymać. 170 00:09:51,000 --> 00:09:54,916 To prawdziwa broń używana w II Wojnie Światowej. 171 00:09:57,333 --> 00:10:01,583 Strzelamy ślepakami, ale co jeśli ktoś przypadkiem załaduje ostry nabój? 172 00:10:02,166 --> 00:10:04,375 Jeśli się zatnie, wybuchnie w lufie? 173 00:10:04,458 --> 00:10:06,166 Niedobrze mi, nie wiem czemu. 174 00:10:07,125 --> 00:10:10,541 Jestem znerwicowany, a to tylko udawana wojna. 175 00:10:13,875 --> 00:10:15,791 A potem po prostu się zaczyna. 176 00:10:16,291 --> 00:10:18,125 No dobra. Jasna cholera. 177 00:10:19,250 --> 00:10:22,375 Pewnie tak wybuchają wojny. Nikt nie ostrzega. 178 00:10:25,791 --> 00:10:27,833 Jest strasznie głośno. 179 00:10:28,583 --> 00:10:29,791 Ja pierdolę. 180 00:10:29,875 --> 00:10:33,000 Przez pot na oczach nie widzę nawet, do kogo strzelam. 181 00:10:35,791 --> 00:10:36,791 Uważaj. Oset! 182 00:10:53,333 --> 00:10:58,333 Wszyscy kompletnie weszli w role. Poza mną. Ja panikuję. 183 00:10:58,583 --> 00:10:59,958 Uwaga! Szkopy w trawie. 184 00:11:03,666 --> 00:11:04,750 Nie lubię wojny. 185 00:11:09,583 --> 00:11:10,833 Ruchy, ruchy! 186 00:11:10,916 --> 00:11:13,916 Dopiero pod koniec zauważam widownię 187 00:11:14,000 --> 00:11:16,500 i przypominam sobie, że to tylko na niby. 188 00:11:18,833 --> 00:11:19,791 Nie strzelać! 189 00:11:20,416 --> 00:11:23,708 Niektórzy jednak podchodzą do roli bardzo poważnie. 190 00:11:25,958 --> 00:11:26,916 Nie żyje. 191 00:11:27,333 --> 00:11:29,750 To by było na tyle. 192 00:11:31,166 --> 00:11:32,541 To koniec. Dzięki Bogu. 193 00:11:33,250 --> 00:11:37,041 To było najdłuższe, najbardziej gorączkowe 20 minut w moim życiu. 194 00:11:38,041 --> 00:11:40,791 Podobno wygraliśmy, ale jak to poznać? 195 00:11:41,166 --> 00:11:42,583 Dzwoni mi w uszach. 196 00:11:43,583 --> 00:11:46,791 Było intensywnie i realistycznie. Przestraszyłem się. 197 00:11:47,333 --> 00:11:49,750 - Przypływ adrenaliny, co? - Uderzenie. 198 00:11:49,833 --> 00:11:52,083 Bo jest tak strasznie głośno. 199 00:11:52,166 --> 00:11:55,333 Zaczynasz myśleć, że to prawdziwe, choć tylko udajemy. 200 00:11:55,750 --> 00:11:58,000 I to są twoje wakacje? 201 00:11:58,416 --> 00:11:59,541 - Tak. - Tak? 202 00:11:59,958 --> 00:12:00,875 Dobra rozrywka. 203 00:12:00,958 --> 00:12:03,666 Dlaczego nie pojechać na wyspy karaibskie? 204 00:12:04,333 --> 00:12:07,458 Siedzenie na plaży nie jest dla mnie. 205 00:12:11,625 --> 00:12:14,833 Cieszę się, że już po wojnie. Jestem wykończony. 206 00:12:15,291 --> 00:12:19,416 Dziękuję wszystkim rekonstruktorom, kierowcom i właścicielom pojazdów. 207 00:12:19,500 --> 00:12:21,708 Trochę rozumiem, czemu ludzie to lubią. 208 00:12:21,791 --> 00:12:24,708 Dla wciągającej rozrywki i adrenaliny. 209 00:12:25,625 --> 00:12:29,250 Ale nie wiem, czy robienie zabawy ze strasznej historii 210 00:12:29,333 --> 00:12:32,791 to dobra droga do jej zrozumienia i nie powtarzania jej. 211 00:12:34,750 --> 00:12:37,625 Zdecydowanie nie są to wakacje dla mnie. 212 00:12:41,500 --> 00:12:45,416 Trzy godziny jazdy na zachód i ląduję 16 km od granicy z Walią, 213 00:12:45,500 --> 00:12:48,750 pośrodku urokliwej angielskiej prowincji. 214 00:12:55,708 --> 00:12:59,458 Czego mógłby tu szukać mroczny turysta? 215 00:13:00,833 --> 00:13:04,500 Słyszałem, że w tych przesłodkich okolicach 216 00:13:04,583 --> 00:13:08,041 kryje się najbardziej niepoprawne politycznie muzeum świata. 217 00:13:08,125 --> 00:13:10,958 WIĘZIENIE LITTLEDEAN ZBRODNIA PRZEZ WIEKI 218 00:13:11,041 --> 00:13:13,500 NAJSŁYNNIEJSZA ATRAKCJA HRABSTWA 219 00:13:14,125 --> 00:13:16,250 Skryte w dwustuletnim więzieniu, 220 00:13:16,333 --> 00:13:18,333 zbiory muzeum są niepokojące… 221 00:13:18,416 --> 00:13:20,583 OSTRZEŻENIE DLA WRAŻLIWYCH ZWIEDZAJĄCYCH 222 00:13:20,666 --> 00:13:22,083 …makabryczne i gorszące. 223 00:13:22,166 --> 00:13:23,875 OSTRZEŻENIE DRASTYCZNE TREŚCI 224 00:13:23,958 --> 00:13:25,625 NIEODPOWIEDNIE DLA DZIECI 225 00:13:26,958 --> 00:13:30,708 Chcę odkryć, kto zebrał tak niepokojącą kolekcję 226 00:13:31,333 --> 00:13:35,166 i co jest celem – edukacja, czy kontrowersja? 227 00:13:36,458 --> 00:13:37,500 Cześć, Andy. 228 00:13:38,083 --> 00:13:40,083 - Jak leci? - Miło poznać. 229 00:13:40,208 --> 00:13:42,875 - Miejsce robi wrażenie. - Jest niepowtarzalne. 230 00:13:43,083 --> 00:13:46,583 Bardzo się odznacza od cichej, uroczej wioski. 231 00:13:46,666 --> 00:13:48,500 Jest tu jeszcze coś słynnego? 232 00:13:48,583 --> 00:13:50,291 Wszędzie są te znaki… 233 00:13:50,375 --> 00:13:53,083 Chyba nie słyniemy. Jesteśmy raczej niesławni. 234 00:13:53,291 --> 00:13:56,291 Jaki jest ogólny motyw? Widzę dużo różnych rzeczy. 235 00:13:56,375 --> 00:13:59,000 W skrócie – starcie dobra ze złem. 236 00:13:59,291 --> 00:14:02,708 Wystawa budzi mieszane uczucia. 237 00:14:02,791 --> 00:14:08,833 Każdy eksponat jest w jakiś sposób kontrowersyjny. 238 00:14:09,041 --> 00:14:10,291 Robisz to z pasji? 239 00:14:10,375 --> 00:14:12,166 Pasjonuje cię to? 240 00:14:12,250 --> 00:14:14,000 To moje szaleństwo, tak. 241 00:14:15,916 --> 00:14:17,750 Jestem zaintrygowany. 242 00:14:18,416 --> 00:14:23,208 Zastanawia mnie, które eksponaty wymagają ostrzeżeń przy drzwiach. 243 00:14:23,958 --> 00:14:27,833 Andy natychmiast prowadzi mnie do źródeł kontrowersji. 244 00:14:31,500 --> 00:14:33,666 Gdzie właściwie to znalazłeś? Kupiłem w sklepie modelarskim. 245 00:14:36,000 --> 00:14:39,791 Ukazuję to w innej formie, niż ludzie by oczekiwali. 246 00:14:39,875 --> 00:14:41,291 Taki już jestem. 247 00:14:41,458 --> 00:14:44,708 Fakty są takie, że biedne czarnoskóre dzieci 248 00:14:45,083 --> 00:14:48,458 i czarnoskórzy w ogóle byli linczowani przez Ku Klux Klan. 249 00:14:48,708 --> 00:14:50,666 Jak widać, zebrałem ich razem. 250 00:14:52,750 --> 00:14:56,583 Zupełnie mnie zatkało. Nie wiem, co powiedzieć. 251 00:14:57,083 --> 00:14:59,666 Muzeum jest kontrowersyjne, to na pewno. 252 00:14:59,958 --> 00:15:02,791 Po chwili zauważa się lalki murzynków. 253 00:15:02,875 --> 00:15:06,166 Ku Klux Klan byłby zirytowany wystawą 254 00:15:06,250 --> 00:15:08,583 na której bawią się lalkami murzynków. 255 00:15:08,666 --> 00:15:12,291 Wielu czarnoskórych chce to obejrzeć, bo to część ich historii. 256 00:15:12,583 --> 00:15:15,208 Prowadzi do konfrontacji. 257 00:15:17,083 --> 00:15:20,958 Nie jestem pewien, czy to wiernie oddaje historię. Naprawdę chce edukować, czy chodzi tylko o szok? 258 00:15:30,416 --> 00:15:34,250 Muzeum jest wypełnione po sam sufit. 259 00:15:34,333 --> 00:15:35,958 Brak konkretnego układu. 260 00:15:37,250 --> 00:15:40,875 Robi się nawet mroczniej, gdy Andy pokazuje pokój nazistowski. 261 00:15:41,416 --> 00:15:43,500 Tu mamy abażur z ludzkiej skóry. 262 00:15:44,291 --> 00:15:48,541 Ten ponury eksponat to część wystawy o obozach koncentracyjnych. 263 00:15:48,625 --> 00:15:52,625 Zrobiłem testy. To prawdziwa ludzka skóra. 264 00:15:55,291 --> 00:15:56,833 Absolutnie obrzydliwe. 265 00:15:56,916 --> 00:16:01,458 To chore, że ludzie zdejmowali skórę z innych ludzi, 266 00:16:01,541 --> 00:16:03,458 żeby robić z niej abażury. 267 00:16:05,125 --> 00:16:07,000 Abażur jest wstrętny, 268 00:16:07,083 --> 00:16:11,958 ale równie złe zdaje się być kupienie go i wystawienie w muzeum. 269 00:16:12,375 --> 00:16:18,083 Zrobiliśmy te dioramy, które czasami denerwują odwiedzających. 270 00:16:19,166 --> 00:16:20,583 Scena z obozu śmierci. 271 00:16:20,750 --> 00:16:23,166 - I sam to zrobiłeś. - Ja to stworzyłem. 272 00:16:23,666 --> 00:16:27,500 Ludzie mówią, że ta scena jest obrzydliwa. 273 00:16:27,791 --> 00:16:30,125 Nazwijmy to sceną gwałtu. 274 00:16:30,750 --> 00:16:34,750 Przykład sytuacji typowej w Auschwitz. 275 00:16:35,416 --> 00:16:41,000 Nazistowscy oficerowie obozów gwałcili Żydówki. 276 00:16:41,416 --> 00:16:42,291 To się działo. 277 00:16:42,875 --> 00:16:47,541 Ujmijmy to tak: nigdy nie widziałem takiej dioramy. 278 00:16:47,625 --> 00:16:49,875 I nigdzie indziej nie zobaczysz, bo… 279 00:16:49,958 --> 00:16:52,750 - Nie sądzę, bym mógł. - Chcę, by to uderzało. 280 00:16:52,833 --> 00:16:56,500 Jest w tym element prawdy, twardych faktów. 281 00:16:57,000 --> 00:17:00,500 Na pewno rozumiem, czemu ludzie mogą czuć się urażeni. 282 00:17:00,916 --> 00:17:03,500 Przecież jest tu też wolność artystyczna. 283 00:17:04,291 --> 00:17:05,541 Ty to stworzyłeś. 284 00:17:06,625 --> 00:17:07,708 Ale to się działo. 285 00:17:09,166 --> 00:17:11,083 Część z tego nie miała miejsca. 286 00:17:11,500 --> 00:17:15,166 Myślę, że w nazistowskich Niemczech nie było Michaela Jacksona. 287 00:17:15,291 --> 00:17:17,666 I na pewno nie w obozie koncentracyjnym. 288 00:17:18,583 --> 00:17:22,958 Andy pokazuje historię, ale część z tego zmyśla. 289 00:17:25,416 --> 00:17:28,958 Krążąc po kolejnych korytarzach, 290 00:17:29,041 --> 00:17:33,083 zastanawiam się, czy słabość Andy'ego do seryjnych morderców tłumaczy, 291 00:17:33,166 --> 00:17:36,583 czemu poświęca tej kolekcji tyle czasu i pieniędzy. 292 00:17:37,791 --> 00:17:41,750 Westowie to najsłynniejsi seryjni mordercy w historii Brytanii. 293 00:17:42,500 --> 00:17:46,875 Na terenie ich posiadłości odkryto ciała dwunastu ofiar. 294 00:17:47,166 --> 00:17:50,500 Parę morderców aresztowano w 1994 r. 295 00:17:52,125 --> 00:17:56,333 Andy w jakiś sposób zdobył pamiątki z ich domu. 296 00:17:57,375 --> 00:17:59,083 Skąd on to bierze? 297 00:17:59,458 --> 00:18:01,333 Włamałeś się do ich domu, czy… 298 00:18:01,416 --> 00:18:04,583 Nie włamałem się. Dostałem przepustkę. 299 00:18:06,416 --> 00:18:08,916 - Nie mogę… - Powiedz mi cokolwiek. 300 00:18:09,458 --> 00:18:14,416 Nie mogę podawać żadnych informacji na ten temat. 301 00:18:14,500 --> 00:18:15,625 ŁOPATA FREDA WESTA 302 00:18:15,708 --> 00:18:18,791 Jak na osobę tak dumną ze swojej kolekcji, 303 00:18:18,875 --> 00:18:22,583 Andy niechętnie chwali się, skąd to wszystko bierze. 304 00:18:23,083 --> 00:18:25,166 Czy to jest autentyczne? 305 00:18:26,708 --> 00:18:31,000 Nagle mówi mi, że dzisiaj pojawił się ktoś, 306 00:18:31,083 --> 00:18:34,666 kto podobno ma krawat noszony przez Freda Westa. 307 00:18:34,750 --> 00:18:38,416 Niewiarygodne, że akurat, gdy cię odwiedzamy, ktoś dzwoni z… 308 00:18:40,500 --> 00:18:42,583 Krawatem Westa. Rozumiesz? 309 00:18:42,666 --> 00:18:46,250 Mówi też, że West prawdopodobnie użył krawata 310 00:18:46,333 --> 00:18:48,458 do duszenia niektórych ofiar. 311 00:18:48,916 --> 00:18:51,125 Gdzie go znalazłeś? W domu babci? 312 00:18:51,208 --> 00:18:53,125 Tak, z wycinkiem z gazety. 313 00:18:53,750 --> 00:18:56,583 Skąd wiesz, że to ten krawat? 314 00:18:57,541 --> 00:18:59,958 Że babcia nie kupiła po prostu podobnego? 315 00:19:00,458 --> 00:19:04,291 Wiek się zgadza. Powąchaj tylko, czuć stęchliznę. 316 00:19:05,708 --> 00:19:07,291 Czuć esencję tego krawata. 317 00:19:07,375 --> 00:19:09,666 Jest stęchły, pachnie starością. 318 00:19:09,750 --> 00:19:13,916 Na pewno jest stary i jestem pewien, że pochodzi z tego okresu. 319 00:19:14,041 --> 00:19:17,583 Moim zdaniem to krawat Westa. I właśnie go powąchałeś. 320 00:19:18,041 --> 00:19:20,375 - Jak się czujesz, wiedząc… - Miła myśl. 321 00:19:20,791 --> 00:19:23,458 Wiedząc, że to krawat tego człowieka? 322 00:19:24,541 --> 00:19:28,291 Tak, dziwna sytuacja. Dla ciebie to zwykły dzień. 323 00:19:28,666 --> 00:19:31,083 - Prawda? - Zwykły dzień pracy. 324 00:19:32,625 --> 00:19:36,250 Test zapachu to chyba nie metoda naukowa. 325 00:19:36,500 --> 00:19:38,250 Nie dowierzam tej historii. 326 00:19:39,125 --> 00:19:42,666 Andy mówi, że zanim ten eksponat dołączy do wystawy, 327 00:19:42,750 --> 00:19:44,458 zostanie poddany próbie DNA. 328 00:19:45,000 --> 00:19:47,416 Skąd weźmiesz jego DNA? 329 00:19:48,125 --> 00:19:53,250 Niektórzy z moich prywatnych kontrahentów 330 00:19:53,333 --> 00:19:56,625 mogą załatwić pewne tekstylia. 331 00:19:57,041 --> 00:20:00,125 Więc nie wiesz, skąd bierzesz jego DNA? 332 00:20:00,208 --> 00:20:03,791 Nie ujawnię żadnych przywilejów zamkniętego kręgu. 333 00:20:04,041 --> 00:20:06,833 Mówisz o zamkniętym kręgu, a brzmi to… 334 00:20:07,666 --> 00:20:09,791 Nie wiem, czy mogę temu wierzyć. 335 00:20:10,583 --> 00:20:14,916 Jaki sens ma oszustwo, gdy prowadzi się muzeum? 336 00:20:15,000 --> 00:20:17,875 Jaki sens ma fałszywy eksponat? 337 00:20:19,125 --> 00:20:20,041 Nie ma sensu. 338 00:20:20,208 --> 00:20:22,250 Ściągnięcie klientów. 339 00:20:26,458 --> 00:20:27,708 Widzi niedowierzanie, 340 00:20:27,791 --> 00:20:31,791 więc chce mi udowodnić, że muzeum jest autentyczne. 341 00:20:32,208 --> 00:20:35,875 Pokazuje, jak daleko sięga jego zamknięty krąg. 342 00:20:37,541 --> 00:20:39,291 Oto Charles Bronson, 343 00:20:39,375 --> 00:20:42,375 najbardziej niesławny i brutalny brytyjski więzień. 344 00:20:42,541 --> 00:20:44,583 Nawet powstał o nim film. 345 00:20:46,041 --> 00:20:49,083 Bronson siedzi za kratkami od ponad 40 lat, 346 00:20:49,583 --> 00:20:51,791 z czego 37 spędził w izolatce. 347 00:20:53,833 --> 00:20:58,750 Na koncie ma napad z bronią w ręku, napaść, uduszenie naczelnika więzienia. 348 00:20:59,500 --> 00:21:02,375 Andy mówi, że dobrze się znają. 349 00:21:04,958 --> 00:21:07,208 To ty z Bronsonem? 350 00:21:07,291 --> 00:21:10,958 Tak, byłem na jego ślubie. 351 00:21:11,041 --> 00:21:13,583 Zaprzyjaźniłeś się z nim dzięki kolekcji? 352 00:21:14,083 --> 00:21:17,958 Jest bardzo dumny, że wiszą tu jego rysunki. 353 00:21:18,041 --> 00:21:21,250 Na pewno tu zostaną. 354 00:21:21,833 --> 00:21:22,958 Panie przodem. 355 00:21:23,041 --> 00:21:24,875 Aby dowieść autentyzmu… 356 00:21:25,458 --> 00:21:30,583 Andy zaprosił do więzienia narzeczoną Bronsona, Paulę. 357 00:21:31,708 --> 00:21:34,750 Wierzę, że z jakiegoś powodu go kochasz, ale czy chcesz żyć z kimś, 358 00:21:37,958 --> 00:21:40,375 - znanym z porywczości? - Tak, chcę. 359 00:21:40,458 --> 00:21:43,208 To realny powód do niepokoju. Mnie nie niepokoi, bo Charlie jest staromodny. 360 00:21:46,333 --> 00:21:47,791 Nie krzywdzi kobiet. 361 00:21:47,875 --> 00:21:51,041 Nigdy nawet nie myślał, by mnie skrzywdzić. 362 00:21:51,208 --> 00:21:55,750 Wiesz, musicie skonsumować to małżeństwo. Nie boisz się? 363 00:21:55,833 --> 00:21:58,875 Kiedy tylko wyjdzie, jedziemy do hotelu. 364 00:21:58,958 --> 00:22:01,875 Założę się, że gdy z nim skończę, dostanie zawału. 365 00:22:03,041 --> 00:22:04,083 I powie: 366 00:22:04,166 --> 00:22:07,875 „Wychodzę po 43 jebanych latach, a ty mnie zabiłaś pierwszej nocy". 367 00:22:07,958 --> 00:22:10,083 Wyobraź to sobie. Niech żyje zdrów. 368 00:22:12,375 --> 00:22:16,625 Paula pozwoliła mi dołączyć do jej cotygodniowej rozmowy z Charlesem. 369 00:22:17,375 --> 00:22:20,166 Myśl o rozmowie z tak niebezpiecznym więźniem 370 00:22:20,250 --> 00:22:23,541 napełnia mnie stresem i podekscytowaniem. 371 00:22:24,291 --> 00:22:26,000 - Denerwuję się. - Gotowy? 372 00:22:28,250 --> 00:22:29,458 Cześć! 373 00:22:48,166 --> 00:22:51,166 Cześć Charlie, jestem David. Miło cię słyszeć. 374 00:22:51,500 --> 00:22:53,916 Cześć Dave! Co u ciebie, stary druhu? 375 00:22:54,000 --> 00:22:57,666 Wszystko dobrze. Trochę się stresowałem. Czekaliśmy, aż zadzwonisz, 376 00:22:57,750 --> 00:23:01,041 a ja prawie zdenerwowałem się tak, że nie wydusiłbym słowa. 377 00:23:01,125 --> 00:23:04,000 Nie bój się mnie, ani Pauli. 378 00:23:04,083 --> 00:23:05,666 Zjadamy tylko karzełków. 379 00:23:07,583 --> 00:23:11,375 Rozmawiałem z Paulą o tym, jak się poznaliście. 380 00:23:11,458 --> 00:23:13,708 jak zaczął się wasz związek. 381 00:23:14,083 --> 00:23:18,375 Zastanawiałem się, co poczułeś, gdy pierwszy raz ją zobaczyłeś. 382 00:23:18,458 --> 00:23:20,833 - Tak! - Dobra, powiem ci. 383 00:23:21,125 --> 00:23:25,000 Gdy pierwszy raz ją ujrzałem, pokój zalał blask. 384 00:23:25,666 --> 00:23:27,541 - Dziękuję! - Była piękna. 385 00:23:27,750 --> 00:23:29,916 Gdy ją ujrzałem, pomyślałem: 386 00:23:30,708 --> 00:23:32,083 „Ożenię się z nią". 387 00:23:32,166 --> 00:23:35,041 Jest jak mój anioł. Jest cudowna. 388 00:23:35,125 --> 00:23:36,958 Dziękuję, to bardzo miłe. 389 00:23:37,041 --> 00:23:38,541 To prawda! 390 00:23:38,958 --> 00:23:45,000 To, co o tobie słyszę, maluje inny obraz, niż niektóre ze starszych opowieści. 391 00:23:45,083 --> 00:23:46,833 Kiedy z tobą rozmawiam, 392 00:23:46,916 --> 00:23:49,458 brzmisz jak uroczy, rozsądny dżentelmen. 393 00:23:49,583 --> 00:23:52,000 Szczerze przyznaję, Dave, 394 00:23:52,083 --> 00:23:55,000 byłem podłym gnojem. Naprawdę, przyjacielu. 395 00:23:55,500 --> 00:23:57,250 Byłem brutalny, przerażający. 396 00:23:57,791 --> 00:24:00,958 Ale codziennie, gdy się budzę, 397 00:24:01,291 --> 00:24:03,375 - mam uśmiech na twarzy. - Uśmiech. 398 00:24:03,458 --> 00:24:06,500 A tkwię zamknięty w jebanej klatce. 399 00:24:07,333 --> 00:24:09,250 - Jest tam Andy? - Jestem tu. 400 00:24:09,333 --> 00:24:14,083 - Stary druhu, gdzie jesteś? - Zachowuj się dobrze i… 401 00:24:14,666 --> 00:24:16,416 Bądź silny. 402 00:24:16,500 --> 00:24:18,500 - I jak? - Inaczej to widziałem. 403 00:24:18,583 --> 00:24:20,291 To właśnie prawdziwy Charlie. 404 00:24:21,833 --> 00:24:25,833 Andy dowiódł swego. Zamknięty krąg istnieje. 405 00:24:26,458 --> 00:24:29,208 Może eksponaty też są autentyczne. 406 00:24:29,708 --> 00:24:31,916 Może ten stęchły krawat też. 407 00:24:33,208 --> 00:24:36,291 Myślę, że chodzi tu o pobudzenie. 408 00:24:36,791 --> 00:24:39,833 Dzięki agresywnym więźniom, seryjnym mordercom, 409 00:24:39,916 --> 00:24:42,083 czy też dzięki jędrnym piersiom. 410 00:24:42,416 --> 00:24:45,000 Andy'ego przyciąga to, co zakazane. 411 00:24:46,333 --> 00:24:49,500 Można powiedzieć, że sam jest mrocznym turystą. 412 00:24:50,375 --> 00:24:53,916 Włożył w to miejsce mnóstwo czasu i pieniędzy, 413 00:24:55,250 --> 00:24:57,875 a gdy odjeżdżam, wciąż nie wiem – czemu? 414 00:24:58,458 --> 00:25:02,375 Takiej kolekcji chyba nie ma nigdzie indziej na świecie. 415 00:25:02,708 --> 00:25:04,750 Może to wystarczający powód. 416 00:25:09,500 --> 00:25:11,125 Chcę odpocząć po tym mroku. 417 00:25:11,208 --> 00:25:12,458 TURCJA SYRIA 418 00:25:12,541 --> 00:25:13,541 CYPR 419 00:25:13,625 --> 00:25:15,583 Więc, jak wielu Brytyjczyków, 420 00:25:15,666 --> 00:25:18,541 lecę ponad 3000 km na południe, nad Morze Śródziemne. 421 00:25:19,125 --> 00:25:21,000 Na wyspę Cypr. 422 00:25:24,416 --> 00:25:27,333 Mnóstwo tu słońca, piasku i selfie. 423 00:25:29,666 --> 00:25:32,208 Raj, w którym można odpocząć. 424 00:25:33,500 --> 00:25:35,833 Cypr był brytyjską kolonią 425 00:25:35,916 --> 00:25:40,416 i od lat pięćdziesiątych pozostaje popularnym celem wakacyjnych podróży. 426 00:25:42,791 --> 00:25:46,791 Jednak w 1974 r. armia turecka wylądowała na Cyprze. 427 00:25:47,333 --> 00:25:51,666 Zależnie od mówiącego, najechała lub oswobodziła wyspę, 428 00:25:52,916 --> 00:25:56,666 Był to krwawy konflikt, który podzielił kraj na pół. 429 00:25:57,250 --> 00:26:00,208 W centrum konfliktu znalazł się kurort Famagusta, 430 00:26:00,958 --> 00:26:05,250 Słynny i prestiżowy śródziemnomorski ośrodek wypoczynkowy. 431 00:26:06,416 --> 00:26:09,750 Było to ulubione miejsce elit z całego świata, 432 00:26:09,833 --> 00:26:13,666 ale podczas wojny zostało opuszczone, a teraz jest miastem duchów. 433 00:26:13,958 --> 00:26:18,666 Zostało zupełnie odcięte i zamknięte przez turecką armię. 434 00:26:20,541 --> 00:26:24,041 Co oczywiście wpisuje je na listę każdego mrocznego turysty. 435 00:26:24,916 --> 00:26:25,958 Przyjechałem tu… 436 00:26:26,041 --> 00:26:27,250 FAMAGUSTA PUNKT WIDOKOWY 437 00:26:27,333 --> 00:26:29,000 …by wejść do martwego miasta. 438 00:26:29,083 --> 00:26:33,875 Zaczynam na południu, w kawiarni ze świetnym widokiem na cel. 439 00:26:34,333 --> 00:26:35,916 - Jak leci? - Dzień dobry. 440 00:26:36,000 --> 00:26:37,958 Chcę popatrzeć z twojego tarasu. 441 00:26:38,291 --> 00:26:40,250 - Polecają to miejsce. - Zapraszam. 442 00:26:40,916 --> 00:26:45,000 Antonis uciekł z domu w mieście duchów i nigdy nie wrócił. 443 00:26:45,500 --> 00:26:48,541 W 1979 r. zbudował punkt obserwacyjny. 444 00:26:49,041 --> 00:26:52,375 Z tego punktu widać Famagustę. 445 00:26:55,458 --> 00:26:59,375 Nawet z tej odległości miasto jest zadziwiająco duże. 446 00:27:01,125 --> 00:27:04,125 Żyło tu kiedyś czterdzieści tysięcy ludzi. 447 00:27:05,458 --> 00:27:09,708 Trudno uwierzyć, że jest teraz puste i nikt tam nie mieszka. 448 00:27:11,166 --> 00:27:13,333 - Rozciąga się daleko. - Tak. 449 00:27:14,875 --> 00:27:17,791 Całe miasto jest niezamieszkałe. 450 00:27:18,541 --> 00:27:20,125 Cywilom wstęp wzbroniony. 451 00:27:21,708 --> 00:27:23,833 Trudno będzie się dostać do środka. 452 00:27:24,666 --> 00:27:27,000 Z tej strony dalej nie przejdę, 453 00:27:27,291 --> 00:27:30,791 a od miasta dzielą mnie trzy strefy wojskowe. 454 00:27:32,083 --> 00:27:34,875 Najbliżej stacjonuje armia Cypru, 455 00:27:35,333 --> 00:27:37,208 dalej jest strefa buforowa ONZ, 456 00:27:37,708 --> 00:27:41,375 a na końcu musiałbym ominąć armię turecką. 457 00:27:41,875 --> 00:27:43,875 Czytałem i słyszałem o tym miejscu 458 00:27:43,958 --> 00:27:47,625 i wyobrażałem sobie, że będę w stanie jakoś się dostać. 459 00:27:48,708 --> 00:27:52,458 - Co by się stało, gdybym spróbował? - Zatrzymałoby cię ONZ. 460 00:27:53,041 --> 00:27:54,416 Jeśli nie oni, 461 00:27:54,750 --> 00:27:58,291 natychmiast zobaczyłbyś żołnierzy z tureckiej bazy, 462 00:27:58,750 --> 00:28:01,208 chcących cię aresztować lub przesłuchać. 463 00:28:01,291 --> 00:28:03,541 A jakby pójść nocą, gdy nic nie widać? 464 00:28:04,541 --> 00:28:06,125 Według nich, to twoje ryzyko. 465 00:28:07,333 --> 00:28:08,708 Mogliby cię postrzelić. 466 00:28:10,125 --> 00:28:11,583 - Naprawdę? -Oczywiście. 467 00:28:13,958 --> 00:28:15,916 Nie przyjechałem tu po śmierć, 468 00:28:16,000 --> 00:28:19,125 ale do miasta duchów musi prowadzić jakaś droga, 469 00:28:19,208 --> 00:28:21,791 na której sam nie przejdę w zaświaty. 470 00:28:25,875 --> 00:28:29,458 Muszę przekroczyć granicę, więc jadę do Nikozji, 471 00:28:29,541 --> 00:28:31,958 ostatniej podzielonej stolicy na świecie. 472 00:28:33,000 --> 00:28:37,666 Grecy i Turcy mieszkają tutaj tuż obok siebie, oddzieleni murem. 473 00:28:38,833 --> 00:28:42,500 Oczywiście, że po byłej strefy wojny jeździ się segwayem. 474 00:28:43,041 --> 00:28:46,416 Andreas, nasz przewodnik, prezentuje, że to bezpieczne. 475 00:28:46,916 --> 00:28:50,458 To prawda, że ktoś zjechał segwayem z klifu? 476 00:28:50,541 --> 00:28:52,291 Słyszałeś o tym? To prawda? 477 00:28:52,375 --> 00:28:53,666 - To prawda. - Tak? 478 00:28:53,750 --> 00:28:55,583 Ale to była jego wina. 479 00:28:55,666 --> 00:28:58,041 Wjechał na wąską ścieżkę 480 00:28:58,666 --> 00:29:01,791 na klifie nad rzeką i spadł do wody. 481 00:29:02,375 --> 00:29:04,000 - Zabawna śmierć. - Pewnie. 482 00:29:14,958 --> 00:29:16,375 Gdy sunę przez miasto, 483 00:29:16,458 --> 00:29:19,708 stare dzielnice Nikozji wyglądają, jakby się rozsypywały. 484 00:29:23,375 --> 00:29:24,291 W porządku? 485 00:29:25,083 --> 00:29:26,458 Nie widziałem cię. 486 00:29:26,541 --> 00:29:28,250 - Mała stłuczka. - W porządku. 487 00:29:29,000 --> 00:29:31,916 Może segwaye nie są takie znowu bezpieczne? 488 00:29:32,000 --> 00:29:34,166 Najważniejsze, że nic się nie stało. 489 00:29:34,375 --> 00:29:36,291 - Spokojnie. - Lepiej ty, niż ja. 490 00:29:36,458 --> 00:29:37,833 To najważniejsze. 491 00:29:39,833 --> 00:29:44,458 Dotarliśmy do strefy buforowej ONZ oddzielającej północ od południa. 492 00:29:45,500 --> 00:29:47,125 Porozmawialiby z nami? 493 00:29:47,208 --> 00:29:48,375 Nie sądzę. 494 00:29:48,500 --> 00:29:51,458 Nawet nie mamy pozwolenia na… 495 00:29:54,166 --> 00:29:56,791 - Pozwolenia na co? - Na kręcenie. 496 00:29:57,083 --> 00:29:58,375 - Naprawdę? - Tak. 497 00:29:59,458 --> 00:30:00,291 Dzień dobry! 498 00:30:03,208 --> 00:30:04,375 Może pan podejść? 499 00:30:06,208 --> 00:30:07,750 Tylko na chwilkę. 500 00:30:11,791 --> 00:30:13,583 Chcę tylko wiedzieć, co robią. 501 00:30:14,208 --> 00:30:15,125 Jak mija dzień? 502 00:30:15,250 --> 00:30:18,416 Panowie, nie możecie kręcić w strefie buforowej. 503 00:30:18,500 --> 00:30:20,583 - Nie możemy kręcić? - Nie. 504 00:30:20,666 --> 00:30:23,375 Dopiero przyjechałem i ciekawi mnie, co tam robicie. 505 00:30:23,458 --> 00:30:25,666 Mogę powiedzieć, ale odwróćcie kamerę. 506 00:30:25,750 --> 00:30:27,916 Możemy się odwrócić. 507 00:30:29,458 --> 00:30:31,208 Żołnierz ONZ mówi mi, 508 00:30:31,291 --> 00:30:35,833 że armia Turcji jest wyczulona na każdego, kto nagrywa w strefie buforowej. 509 00:30:36,541 --> 00:30:39,208 Niedaleko jest turecki punkt obserwacyjny. 510 00:30:41,625 --> 00:30:43,875 Jedziemy stąd. 511 00:30:43,958 --> 00:30:49,208 Dla mnie to lekka przesada. Inwazja miała miejsce ponad 40 lat temu. 512 00:30:50,500 --> 00:30:53,000 Ruszamy do bardziej opuszczonej części. 513 00:30:53,541 --> 00:30:55,125 Tak blisko, a tak daleko. 514 00:30:56,625 --> 00:31:00,125 Ludzie na pewno się przekradają, żeby tylko zajrzeć. 515 00:31:00,250 --> 00:31:01,541 Nie, nie. 516 00:31:02,083 --> 00:31:03,666 To bardzo niebezpieczne. 517 00:31:03,791 --> 00:31:06,541 Jakby to była Nowa Zelandia… Jesteśmy zadziorni. 518 00:31:06,625 --> 00:31:10,458 Nowozelandczycy by się przekradali, żeby tylko zajrzeć. 519 00:31:10,541 --> 00:31:12,458 Nie lubimy zakazów wejścia. 520 00:31:12,583 --> 00:31:16,208 Ludzie przez to umierali, więc… 521 00:31:16,541 --> 00:31:20,541 Postrzały zabijają zabawę w przekradaniu się. 522 00:31:21,333 --> 00:31:24,375 Myślę, że gdy coś zagraża twojemu życiu, 523 00:31:24,458 --> 00:31:26,875 zmienia się spojrzenie na świat. 524 00:31:26,958 --> 00:31:27,916 Co to było? 525 00:31:29,000 --> 00:31:31,583 Cóż, gdzieś strzelają. 526 00:31:32,000 --> 00:31:33,041 Strzelają? 527 00:31:33,958 --> 00:31:35,958 To nie zdarza się bardzo często. 528 00:31:38,166 --> 00:31:40,083 To są dziury po kulach? 529 00:31:40,458 --> 00:31:44,250 Tak, strefa buforowa jest nimi usiana. 530 00:31:52,708 --> 00:31:55,416 Nagle wszystko nabrało powagi. 531 00:32:01,625 --> 00:32:04,416 Po usłyszeniu wystrzałów chcę zrozumieć, 532 00:32:04,500 --> 00:32:06,458 jak właściwie wyglądała inwazja. 533 00:32:06,541 --> 00:32:08,041 - Anna! - Cześć. 534 00:32:08,416 --> 00:32:10,291 Jestem David. Miło cię poznać. 535 00:32:10,541 --> 00:32:14,208 Spotkałem się z Anną, która mieszkała w Famaguście przed wojną. 536 00:32:14,666 --> 00:32:18,041 Jak zostałaś ostrzeżona o inwazji? 537 00:32:18,666 --> 00:32:23,875 Przyszedł kolega, zapukał do drzwi i powiedział mojej matce: 538 00:32:24,750 --> 00:32:27,791 „Krążą plotki, że zbombardują Famagustę". 539 00:32:28,291 --> 00:32:31,250 Czyli to było szybkie? "Spadną bomby, idziemy"? 540 00:32:31,333 --> 00:32:33,750 "Ogarnij się, do samochodu, musimy jechać." 541 00:32:34,333 --> 00:32:36,708 Zostawiliśmy dom otwarty. 542 00:32:37,416 --> 00:32:40,666 Zostawiliśmy normalny dom, wiesz? 543 00:32:40,750 --> 00:32:44,166 - Zamierzaliście wrócić. - Ale nie wróciliśmy. 544 00:32:47,583 --> 00:32:49,250 Dzięki Annie zrozumiałem, 545 00:32:49,333 --> 00:32:53,500 że Famagusta nie jest tylko celem wypraw mrocznych turystów. 546 00:32:53,875 --> 00:32:55,583 To kiedyś był jej dom. 547 00:32:58,208 --> 00:33:01,958 Zgodziła się przejść ze mną przez granicę, na północ Cypru, 548 00:33:02,291 --> 00:33:05,125 by doprowadzić mnie bliżej miasta duchów. 549 00:33:06,416 --> 00:33:10,083 Jednak mamy rocznicę inwazji w 1974 r. 550 00:33:10,458 --> 00:33:13,458 Rekordowe napięcie będzie wisieć w powietrzu. 551 00:33:17,750 --> 00:33:22,916 Nazajutrz jedziemy starymi wozami ONZ na turecką północ. 552 00:33:23,916 --> 00:33:27,416 Kiedyś w rocznice odbywały się protesty. 553 00:33:27,750 --> 00:33:31,500 Nasza ekipa wolałaby być teraz gdziekolwiek indziej. 554 00:33:31,583 --> 00:33:34,041 Wybraliśmy najgorszy dzień w roku. 555 00:33:34,416 --> 00:33:35,625 Przepraszam. 556 00:33:36,541 --> 00:33:39,041 Turecka Republika Cypru Północnego 557 00:33:39,125 --> 00:33:42,750 jest uznawana za państwo tylko przez Turcję. 558 00:33:43,375 --> 00:33:44,541 Radzimy sobie sami. 559 00:33:45,916 --> 00:33:48,208 Tu są nasze paszporty. Dziękuję. 560 00:33:48,625 --> 00:33:52,166 W kwestiach dyplomatycznych jesteśmy odcięci. 561 00:33:52,333 --> 00:33:54,583 Chcę zrobić dobre wrażenie. 562 00:33:54,666 --> 00:33:55,875 Pracowity dzień? 563 00:33:56,875 --> 00:33:57,916 Cichy dzień? 564 00:34:00,250 --> 00:34:04,041 To była najmilsza kontrola graniczna w moim życiu. 565 00:34:16,416 --> 00:34:18,666 Wszędzie tu są symbole Turcji. Od razu widać, kto tu rządzi. 566 00:34:21,500 --> 00:34:22,916 Jeszcze dwie duże flagi. 567 00:34:24,000 --> 00:34:25,791 Są dosłownie wszędzie. 568 00:34:27,166 --> 00:34:28,875 Widać, gdzie jesteśmy. 569 00:34:38,250 --> 00:34:41,041 Gdy ulice pochłania wojskowe święto, 570 00:34:41,666 --> 00:34:45,333 Anna zabiera mnie na dach, z którego widać miasto duchów. 571 00:34:45,625 --> 00:34:46,625 No i jesteśmy. 572 00:34:47,125 --> 00:34:51,416 Dostaję tu pierwszą okazję, by zobaczyć miasto z bliska. 573 00:34:51,666 --> 00:34:53,416 Kilka metrów ode mnie. 574 00:34:53,541 --> 00:34:56,333 Niewiarygodne, że te wszystkie budynki: 575 00:34:56,708 --> 00:35:00,166 hotele, mieszkania, sklepy i domy, 576 00:35:00,250 --> 00:35:01,541 stoją puste. 577 00:35:01,750 --> 00:35:05,458 To przenosi mnie w czasie 43 lata wstecz. 578 00:35:06,625 --> 00:35:09,041 To jak test ludzkiej… 579 00:35:10,416 --> 00:35:11,750 umiejętności 580 00:35:12,625 --> 00:35:13,916 tłumienia bólu. 581 00:35:14,833 --> 00:35:17,250 Gdy wchodziliśmy, byłaś poruszona. 582 00:35:18,125 --> 00:35:18,958 Tak. 583 00:35:27,708 --> 00:35:30,125 Takiego miasta duchów szukałem, 584 00:35:30,416 --> 00:35:33,041 ale nie spodziewałem się jego historii. 585 00:35:42,125 --> 00:35:45,083 Gdy próbujemy nagrywać na zewnątrz, robi się ciekawie. 586 00:35:45,750 --> 00:35:47,666 - Turek? - Z Nowej Zelandii. 587 00:35:48,083 --> 00:35:51,958 Gdy tylko wyciągamy kamerę, pojawia się miejscowa policja. 588 00:35:52,791 --> 00:35:54,916 Mają pozwolenie? 589 00:35:55,333 --> 00:35:58,083 Jeśli nie, to nie mogą nagrywać. 590 00:35:58,458 --> 00:36:01,291 - Mamy przepustki dziennikarskie. - Mogę zobaczyć? 591 00:36:01,666 --> 00:36:03,541 - To te, prawda? - Tak. 592 00:36:05,500 --> 00:36:06,875 Sytuacja jest poważna, 593 00:36:06,958 --> 00:36:09,750 skoro policjanci w cywilu pojawiają się znikąd. 594 00:36:10,416 --> 00:36:12,000 Macie zgodę na… 595 00:36:12,083 --> 00:36:15,500 Nie obejmuje strefy zamkniętej. 596 00:36:15,708 --> 00:36:18,416 Nie ma zgody wojska. Pewnie, przestaniemy. 597 00:36:20,458 --> 00:36:23,541 Zostaliśmy zatrzymani. Zabrano nas na komendę. 598 00:36:24,083 --> 00:36:27,583 Nawet nagrywanie miasta duchów jest przestępstwem. 599 00:36:28,375 --> 00:36:30,583 Nie robi się tu wakacyjnych fotek. 600 00:36:33,750 --> 00:36:38,500 Wypuszczono nas po trzech godzinach stresującego przesłuchania. 601 00:36:38,916 --> 00:36:43,041 Filmowanie na północnym Cyprze jest zabronione. Mamy wyjechać. Nie jestem gotowy się poddać. Wciąż chcę się dostać do miasta duchów. 602 00:36:54,916 --> 00:36:56,666 Właściwie nic nie widzę, ale… 603 00:36:56,750 --> 00:36:57,958 Może to głupie, 604 00:36:58,041 --> 00:37:01,875 ale ruszam pod przykrywką, w tanich okularach szpiegowskich. 605 00:37:01,958 --> 00:37:05,583 Chcę się przekraść na plażę obok zakazanego miasta. 606 00:37:07,000 --> 00:37:08,000 No dobra… 607 00:37:09,250 --> 00:37:13,541 Startuję w ośrodku tuż obok miasta duchów. 608 00:37:16,500 --> 00:37:19,791 Wszędzie wiszą znaki mówiące, że nie powinienem filmować. 609 00:37:19,875 --> 00:37:21,791 FILMOWANIE I ROBIENIE ZDJĘĆ WZBRONIONE 610 00:37:21,875 --> 00:37:25,916 Ale jestem przecież tylko turystą w dziwnie grubych okularach. 611 00:37:28,291 --> 00:37:32,166 Na plaży stoi wieża strażnicza, więc ruszam do wody. 612 00:37:32,666 --> 00:37:34,750 Zwykły bloger – podróżnik z GoPro. 613 00:37:36,583 --> 00:37:38,333 Tam stoi wieża strażnicza, 614 00:37:39,250 --> 00:37:42,000 a cała reszta to miasto duchów. 615 00:37:42,750 --> 00:37:45,625 Ciągnie się aż po horyzont. 616 00:37:49,583 --> 00:37:54,125 Płynę do granicy myśląc, że jestem niewidzialny. 617 00:37:54,208 --> 00:37:55,333 Ot, kolejny pływak. 618 00:37:59,125 --> 00:38:00,166 To granica. 619 00:38:01,250 --> 00:38:04,666 Granica to tylko kilka bojek na wodzie. 620 00:38:05,125 --> 00:38:09,083 Muszę tylko przepłynąć pod nimi, a dalej do miasta. 621 00:38:12,625 --> 00:38:14,375 Już mam się zanurzyć… 622 00:38:16,833 --> 00:38:17,791 Jakiś gwizdek. 623 00:38:18,375 --> 00:38:21,583 To turecka armia. Są niezadowoleni. 624 00:38:22,041 --> 00:38:23,000 No dobra. 625 00:38:28,833 --> 00:38:29,750 Cześć. 626 00:38:30,833 --> 00:38:32,250 - Proszę to oddać. - Oddać? 627 00:38:32,333 --> 00:38:33,208 Proszę oddać. 628 00:38:35,291 --> 00:38:37,916 - My tylko… - Idziemy na komendę, już. 629 00:38:38,541 --> 00:38:39,750 - Na komendę? - Tak. 630 00:38:41,000 --> 00:38:43,041 Nie możemy nagrywać? 631 00:38:44,000 --> 00:38:47,000 Widzę, że pan rozumie. Świetnie. 632 00:38:48,083 --> 00:38:50,041 - Proszę oddać. - Dlaczego? 633 00:38:50,125 --> 00:38:52,125 Proszę to oddać. Idziemy na komendę. 634 00:38:54,791 --> 00:38:58,000 To była moja ostatnia szansa na wejście do Famagusty. 635 00:38:58,541 --> 00:39:01,625 Nie chcą, by ktokolwiek zobaczył miasto duchów. 636 00:39:01,708 --> 00:39:04,583 Mówiłem: „Proszę podejść". Czemu? Nie słuchacie. 637 00:39:05,000 --> 00:39:06,875 - Czemu? - Nie mam okularów. 638 00:39:06,958 --> 00:39:09,208 - Okulary, tak? - Nie mam okularów. 639 00:39:10,416 --> 00:39:14,708 Naprawdę nie wiedzieliśmy. Nie chcemy kłopotów. Przepraszamy. 640 00:39:14,791 --> 00:39:18,083 Dzięki odrobinie dyplomacji pozwolono mi odejść, 641 00:39:20,833 --> 00:39:22,500 o ile skasuję nagranie. 642 00:39:22,833 --> 00:39:24,083 Tak, możemy skasować. 643 00:39:25,208 --> 00:39:28,458 Skasowaliśmy je, ale przywróciliśmy dane. 644 00:39:35,750 --> 00:39:37,166 Gdy przyleciałem na Cypr, 645 00:39:37,250 --> 00:39:40,541 myślałem, że dostanie się do Famagusty będzie przygodą. 646 00:39:41,083 --> 00:39:43,125 Jednak sytuacja miasta duchów 647 00:39:43,208 --> 00:39:46,166 jest dużo bardziej złożona, niż myślałem. 648 00:39:46,916 --> 00:39:49,833 Miasto jest przykrą pamiątką po brutalnej inwazji, 649 00:39:49,916 --> 00:39:53,500 która ponad 40 lat temu rozdarła kraj na pół. 650 00:39:54,500 --> 00:39:59,541 Chyba muszę zaakceptować fakt, że ten cel jest poza moim zasięgiem.