1
00:00:16,808 --> 00:00:18,227
BOSKA KOMEDIA
DANTE ALIGHIERI

2
00:00:18,310 --> 00:00:19,311
CZĘŚĆ 1
PIEKŁO

3
00:00:23,023 --> 00:00:24,858
Dzień dobry, córko.

4
00:00:24,942 --> 00:00:25,817
- Tata.
- Tak.

5
00:00:25,901 --> 00:00:27,194
Wstałeś!

6
00:00:27,277 --> 00:00:28,654
Ubrałeś się.

7
00:00:28,737 --> 00:00:30,447
Wróciły ci kolory.

8
00:00:30,531 --> 00:00:33,075
Wiem. Czuję się o 100% lepiej.

9
00:00:33,158 --> 00:00:37,329
Okazało się, że wystarczyło
kilka dni odpoczynku i czuję się dobrze.

10
00:00:37,412 --> 00:00:41,208
Jednakże wyzdrowiawszy,
doszedłem do ważnego wniosku.

11
00:00:41,291 --> 00:00:42,918
- Jakiego?
- Że umrę.

12
00:00:43,001 --> 00:00:44,795
- Co?
- Tylko bez płaczu.

13
00:00:44,878 --> 00:00:48,215
Taki jest fakt. Nie pożyję zbyt długo.

14
00:00:48,298 --> 00:00:51,218
Tak, życie jest ulotne, to wątłe światło…

15
00:00:52,010 --> 00:00:53,011
Żegnaj, Eddy.

16
00:00:53,929 --> 00:00:55,264
Niedługo mnie nie będzie,

17
00:00:55,347 --> 00:00:57,933
a to znaczy, że muszę się zająć papierami.

18
00:00:59,351 --> 00:01:00,352
Papierami?

19
00:01:00,435 --> 00:01:02,729
Tak. To pilne.

20
00:01:02,813 --> 00:01:05,357
Muszę wszystko uporządkować.

21
00:01:05,440 --> 00:01:08,360
Muszę poprawić testament,
iść do notariusza,

22
00:01:08,443 --> 00:01:10,696
wysłać zbiór esejów do kopisty,

23
00:01:10,779 --> 00:01:13,532
a do tego przekazać pieniądze

24
00:01:13,615 --> 00:01:16,034
najbardziej wartościowym instytucjom.

25
00:01:16,118 --> 00:01:17,870
Emily, czas ucieka.

26
00:01:17,953 --> 00:01:22,499
Muszę umocnić moją spuściznę
w mieście Amherst

27
00:01:22,583 --> 00:01:24,293
i na świecie.

28
00:01:25,419 --> 00:01:26,837
Za miesiąc mogę umrzeć,

29
00:01:26,920 --> 00:01:31,133
ale ludzie nigdy nie zapomną
imienia Edwarda Dickinsona.

30
00:01:34,261 --> 00:01:39,391
Okej. Cieszę się, że się lepiej czujesz.

31
00:01:40,517 --> 00:01:42,269
Chcę z tobą o czymś porozmawiać.

32
00:01:42,352 --> 00:01:45,898
Mów szybko, proszę.
Muszę zaaranżować dobroczynne gesty.

33
00:01:46,690 --> 00:01:50,736
Jasne.

34
00:01:50,819 --> 00:01:51,945
Jaką niezgodę?

35
00:01:52,029 --> 00:01:55,032
Gdy Austin się upił
i powiedział te okropne rzeczy,

36
00:01:55,115 --> 00:01:57,034
a twoje serce się dosłownie zatrzymało.

37
00:01:57,117 --> 00:01:58,243
O to.

38
00:01:58,327 --> 00:02:02,414
Zrozumiem, jeśli nie chcesz
z nim nigdy więcej rozmawiać,

39
00:02:03,540 --> 00:02:08,753
ale błagam z całego serca – wybacz mu.

40
00:02:10,714 --> 00:02:12,341
Moja dramatyzujące dziecko.

41
00:02:12,841 --> 00:02:15,427
Nie jestem w ogóle zły na twojego brata.

42
00:02:16,178 --> 00:02:17,387
- Nie?
- Nie.

43
00:02:17,971 --> 00:02:20,516
Z mojego spotkania ze śmiercią
wyciągnąłem wniosek,

44
00:02:20,599 --> 00:02:23,852
że życie jest zbyt krótkie,
by gniewać się na jedynego syna.

45
00:02:23,936 --> 00:02:25,646
Spodziewałam się, że będziesz zły.

46
00:02:25,729 --> 00:02:28,732
Emily, to jasne, że Austin
przeżywa trudne chwile.

47
00:02:28,815 --> 00:02:30,400
Nie chcę brać mu tego za złe.

48
00:02:30,484 --> 00:02:32,986
Chcę go wspierać, jak tylko mogę,

49
00:02:33,070 --> 00:02:36,615
a jeśli to znaczy, że przez jakiś czas
nie będziemy rozmawiać, to dobrze.

50
00:02:37,574 --> 00:02:39,701
Przecież nie wykreślę go z testamentu.

51
00:02:39,785 --> 00:02:44,414
Ojcze. To fantastycznie.
Nie wiesz, jak bardzo mnie to cieszy.

52
00:02:44,498 --> 00:02:49,211
Wreszcie w tej rodzinie zapanuje pokój.

53
00:02:56,343 --> 00:02:58,345
Dusza ma zabandażowane chwile

54
00:03:06,937 --> 00:03:10,065
- Myślałam, że ma więcej falbanek.
- To suknia żałobna.

55
00:03:10,148 --> 00:03:13,777
Wiem. Inne kobiety opłakują
tylko jednego zmarłego męża,

56
00:03:13,861 --> 00:03:17,072
a ja opłakuję nieskończoną liczbę mężów,
których nigdy nie poznam.

57
00:03:17,155 --> 00:03:19,366
Więc musimy dać więcej czadu.

58
00:03:19,950 --> 00:03:24,037
Według mnie falbanki
nie idą w parze z „żałobą”.

59
00:03:24,121 --> 00:03:26,999
Naprawdę? A sądzisz,
że większy dekolt pomoże?

60
00:03:27,666 --> 00:03:29,918
Vinnie. Cześć, Betty.

61
00:03:30,002 --> 00:03:31,920
Świetne wieści.
Tata nie złości się na Austina.

62
00:03:32,421 --> 00:03:35,340
To koniec wojny Dickinsonów.

63
00:03:35,424 --> 00:03:40,053
Ale prawdziwa wojna trwa nadal,
dlatego potrzebuję twojej pomocy.

64
00:03:40,137 --> 00:03:41,263
Z czym?

65
00:03:41,346 --> 00:03:43,098
Organizuję spotkanie kółka krawieckiego,

66
00:03:43,182 --> 00:03:46,226
tylko zmieniłam nazwę
na „Towarzystwo pomocy kobiet z Amherst”

67
00:03:46,310 --> 00:03:48,145
i będziemy robić bandaże dla żołnierzy.

68
00:03:48,228 --> 00:03:51,273
No proszę, Vinnie. Robisz coś dobrego.

69
00:03:51,356 --> 00:03:54,735
Tak, więc czas,
byś się wzięła za dzierganie.

70
00:03:55,360 --> 00:03:57,654
Chciałam dziś trochę popisać.

71
00:03:57,738 --> 00:03:59,907
Mam w głowie mnóstwo poezji.

72
00:03:59,990 --> 00:04:03,493
Przez ten konflikt w rodzinie
nie mogła się wydostać.

73
00:04:03,577 --> 00:04:06,663
A dziś mogę wreszcie usiąść w spokoju.

74
00:04:06,747 --> 00:04:07,998
Przepraszam.

75
00:04:08,081 --> 00:04:09,583
Nie ma teraz szans na spokój.

76
00:04:09,666 --> 00:04:10,667
W kraju trwa wojna,

77
00:04:10,751 --> 00:04:12,878
moi byli umierają,
a ja potrzebuję twojej pomocy.

78
00:04:12,961 --> 00:04:13,962
Nie umiem szyć.

79
00:04:14,046 --> 00:04:16,507
To prawda. Nie umie.

80
00:04:18,800 --> 00:04:20,636
Okej. Nie musicie się z tego śmiać.

81
00:04:20,719 --> 00:04:23,680
Każdy ma jakieś mocne strony,
a szycie nie jest moją.

82
00:04:23,764 --> 00:04:26,391
Dlatego dołączy do nas Betty.

83
00:04:26,475 --> 00:04:30,145
Jest najlepszą krawcową w Amherst.
Nauczy nas robić bandaże

84
00:04:30,229 --> 00:04:31,980
i inne przydatne rzeczy.

85
00:04:32,064 --> 00:04:35,150
- Nawet ciebie nauczy.
- Tak, ale nie zostanę długo.

86
00:04:35,234 --> 00:04:38,195
Pamiętaj, że mam… Przepraszam.

87
00:04:38,278 --> 00:04:42,574
Mam gościa. I jestem wykończona.

88
00:04:42,658 --> 00:04:43,909
Nie spałam wczoraj.

89
00:04:43,992 --> 00:04:46,620
Przez nią w ogóle nie sypiam.

90
00:04:46,703 --> 00:04:48,539
- Co to za gość?
- Chrapie?

91
00:04:49,122 --> 00:04:53,252
Nie, gada. Pomagam jej spisać życiorys.

92
00:04:53,335 --> 00:04:57,631
To niesamowita kobieta,
która miała niezwykłe życie,

93
00:04:57,714 --> 00:05:00,634
ale nie umie pisać ani czytać,
więc jej pomagam.

94
00:05:00,717 --> 00:05:03,428
Piszemy od trzech nocy,

95
00:05:03,512 --> 00:05:05,472
a ona nie przestaje.

96
00:05:05,556 --> 00:05:08,433
Historia za historią. Ledwie nadążam.

97
00:05:08,517 --> 00:05:11,687
To niesamowite.
Wspaniale, że to dla niej robisz.

98
00:05:11,770 --> 00:05:15,691
- Pomagasz jej spisać jej prawdę.
- Przynajmniej nie myślę o Henrym.

99
00:05:16,316 --> 00:05:17,818
Odezwał się?

100
00:05:18,402 --> 00:05:21,113
O Boże. Co się stało Henry’emu?

101
00:05:21,697 --> 00:05:22,948
Nie wiemy.

102
00:05:23,031 --> 00:05:25,409
Od miesiąca nie dostałyśmy od niego listu.

103
00:05:25,993 --> 00:05:29,288
- Wciąż jesteście razem?
- Vinnie, proszę. Trochę wrażliwości.

104
00:05:30,163 --> 00:05:34,126
Posłuchaj, Betty. Rozumiem.

105
00:05:34,209 --> 00:05:36,962
Wiem, jak to jest
stracić kogoś, kogo się kocha,

106
00:05:37,045 --> 00:05:39,339
albo z kim się spiknęło na imprezie.

107
00:05:39,423 --> 00:05:41,175
Henry nie zginął.

108
00:05:41,675 --> 00:05:45,012
Gdzieś tam jest
i niedługo napisze do Betty.

109
00:05:45,888 --> 00:05:48,390
Mam taką nadzieję ze względu na Helen.

110
00:05:48,473 --> 00:05:52,227
Jest tam, Betty. Ja nie porzucam nadziei.

111
00:05:54,229 --> 00:05:55,647
Dzięki, Emily.

112
00:05:56,356 --> 00:05:59,109
To… To pomaga.

113
00:05:59,902 --> 00:06:01,361
To chcę robić.

114
00:06:01,445 --> 00:06:02,905
- Pomagać.
- Świetnie.

115
00:06:02,988 --> 00:06:05,908
Czyli dołączysz dzisiaj
do szyjących kobiet z Amherst.

116
00:06:05,991 --> 00:06:08,911
Vinnie, Betty, inspirujecie mnie.

117
00:06:08,994 --> 00:06:10,871
Wszystkie możemy dać coś od siebie.

118
00:06:10,954 --> 00:06:13,498
Możemy sprawić,
że świat będzie lepszym miejscem

119
00:06:13,582 --> 00:06:16,710
i napełnić kraj miłością i życzliwością.

120
00:06:16,793 --> 00:06:20,464
Ta suka nie pozwala mi trzymać dziecka!

121
00:06:20,547 --> 00:06:22,508
Okej, to dobra pora, by wyjść.

122
00:06:22,591 --> 00:06:24,968
Na razie. Pamiętaj przynieść naparstek.

123
00:06:25,052 --> 00:06:27,471
Za kogo ona się, na Boga, ma?

124
00:06:27,554 --> 00:06:28,722
Co to za harmider?

125
00:06:28,805 --> 00:06:31,016
Edwardzie, wstałeś z łóżka!

126
00:06:31,099 --> 00:06:32,601
Tak. Poczułem się lepiej,

127
00:06:32,684 --> 00:06:34,603
więc pomyślałem, że poprawię testament.

128
00:06:34,686 --> 00:06:36,813
Lepiej nie zapisuj niczego Sue.

129
00:06:36,897 --> 00:06:39,691
- Co zrobiła?
- Nie pozwala mi trzymać wnuka.

130
00:06:40,442 --> 00:06:43,153
Jestem jego jedyną żyjącą babcią.

131
00:06:43,237 --> 00:06:44,530
Gdzie się podział szacunek?

132
00:06:44,613 --> 00:06:47,783
Nie wspominając o tym,
że to dzięki mnie się urodził.

133
00:06:47,866 --> 00:06:50,118
Tak po prawdzie, to dzięki Sue, prawda?

134
00:06:50,202 --> 00:06:53,413
Błagam. Ona tylko leżała i trochę parła.

135
00:06:53,497 --> 00:06:57,709
A ja wykazałam się wspaniałymi
umiejętnościami położniczymi,

136
00:06:57,793 --> 00:07:02,422
by poprowadzić dziecko ku światłu,
i ona tak mi dziękuje?

137
00:07:02,506 --> 00:07:04,049
Nie pozwala mi wejść do pokoju.

138
00:07:04,132 --> 00:07:06,552
Okej, wiesz co? Nigdy jej nie lubiłam.

139
00:07:06,635 --> 00:07:09,096
Emily, potrzebuję twojej pomocy.

140
00:07:09,179 --> 00:07:10,806
Mojej? Co mam zrobić?

141
00:07:10,889 --> 00:07:12,683
Tylko ciebie posłucha.

142
00:07:12,766 --> 00:07:15,018
Przed chwilą prosiła, byś przyszła.

143
00:07:15,102 --> 00:07:17,229
Powiedziała: „Tylko Emily może wejść”.

144
00:07:17,312 --> 00:07:19,565
Idź i przemów jej do rozsądku.

145
00:07:20,774 --> 00:07:23,527
Tylko że miałam iść na górę
i zebrać myśli.

146
00:07:23,610 --> 00:07:25,654
Emily, nie ma czasu na zbieranie myśli.

147
00:07:25,737 --> 00:07:28,407
Ta rodzina się rozpada
i jeśli nie zadziałamy szybko,

148
00:07:28,490 --> 00:07:30,826
to dziecko nigdy nie pozna dziadków.

149
00:07:30,909 --> 00:07:32,452
To niedorzeczne.

150
00:07:32,536 --> 00:07:35,247
Ma dopiero tydzień. Trochę cierpliwości.

151
00:07:35,330 --> 00:07:38,166
Cierpliwości? Mam czekać, aż dorośnie?

152
00:07:38,250 --> 00:07:40,586
- Tak.
- Więź nawiązuje się od razu.

153
00:07:41,295 --> 00:07:43,172
Musi znać mój zapach.

154
00:07:43,255 --> 00:07:46,550
Edwardzie,
ty go nigdy nawet nie widziałeś.

155
00:07:46,633 --> 00:07:50,179
Nie muszę.
Wiem, że będzie nosił nazwisko Dickinson

156
00:07:50,262 --> 00:07:52,014
i mnie to wystarczy.

157
00:07:52,097 --> 00:07:55,142
Skoro o tym mowa,
muszę wracać do testamentu,

158
00:07:55,225 --> 00:07:57,311
a nie mogę pracować, gdy histeryzujecie.

159
00:07:57,394 --> 00:07:59,771
Więc proszę, idźcie stąd.

160
00:07:59,855 --> 00:08:02,149
Pójdę, jeśli Emily pójdzie
porozmawiać z Sue.

161
00:08:05,611 --> 00:08:07,112
Dobrze.

162
00:08:07,196 --> 00:08:09,990
Okej. Spróbuję.

163
00:08:11,366 --> 00:08:13,535
Nie zapomnij
o spotkaniu kółka krawieckiego.

164
00:08:13,619 --> 00:08:15,829
Ta rodzina na tobie polega.

165
00:08:15,913 --> 00:08:17,164
Tak, Emily. Proszę, idź.

166
00:08:17,247 --> 00:08:18,373
Emily, zrób coś.

167
00:08:18,457 --> 00:08:21,877
Nie martwcie się.
Emily Dickinson wam pomoże.

168
00:08:28,884 --> 00:08:31,929
To prawda, droga Sue?

169
00:08:32,011 --> 00:08:33,972
Czy są dwa?

170
00:08:39,311 --> 00:08:40,562
Odejdź.

171
00:08:42,397 --> 00:08:43,482
Sue, to ja.

172
00:08:44,274 --> 00:08:47,694
Emily? Wejdź, proszę.

173
00:08:52,574 --> 00:08:55,661
Chodź tu. Jest tu dla ciebie miejsce.

174
00:08:58,163 --> 00:09:00,874
Właśnie skończył jeść. Śpi.

175
00:09:02,459 --> 00:09:03,836
Chcesz go potrzymać?

176
00:09:05,629 --> 00:09:08,715
Ja? Nie, nie trzeba.
Pewnie bym go upuściła.

177
00:09:08,799 --> 00:09:09,800
Świetnie.

178
00:09:10,634 --> 00:09:14,763
Ty nawet nie chcesz dotknąć dziecka,
a twoja matka nie chce go oddać.

179
00:09:15,889 --> 00:09:18,100
Tak, co do tego…

180
00:09:18,183 --> 00:09:21,645
Chwileczkę. Ona cię tu przysłała.

181
00:09:22,896 --> 00:09:23,939
Może.

182
00:09:25,190 --> 00:09:28,151
- Powiesz mi, co się stało?
- Znasz swoją matkę.

183
00:09:28,235 --> 00:09:30,320
Przysięgam, że próbowałaby
karmić to dziecko,

184
00:09:30,404 --> 00:09:31,947
gdybym dała jej szansę.

185
00:09:35,158 --> 00:09:39,872
Gdy tu jest, ciągle mnie krytykuje,

186
00:09:39,955 --> 00:09:44,668
rozstawia po kątach i udziela rad,
których nie potrzebuję i nie chcę.

187
00:09:46,336 --> 00:09:47,337
Ona po prostu…

188
00:09:48,797 --> 00:09:50,799
Musi szanować moje granice.

189
00:09:52,467 --> 00:09:55,053
Rozumiem cię,

190
00:09:55,137 --> 00:10:00,017
ale desperacko chce nawiązać więź
ze swoim pierwszym wnukiem.

191
00:10:00,100 --> 00:10:04,146
Mogłabyś jej trochę odpuścić? Proszę?

192
00:10:09,067 --> 00:10:11,445
Najpierw ja chcę z nim spędzić czas.

193
00:10:13,238 --> 00:10:15,866
To dziecko wkrótce będzie Dickinsonem.

194
00:10:16,742 --> 00:10:17,743
Na razie…

195
00:10:19,244 --> 00:10:21,163
niech będzie po prostu Gilbertem.

196
00:10:23,707 --> 00:10:25,834
Dobrze. Zobaczmy tego Gilberta.

197
00:10:35,844 --> 00:10:37,513
Powiedz coś do niego.

198
00:10:38,722 --> 00:10:40,265
Chcę, by poznał twój głos.

199
00:10:42,392 --> 00:10:43,727
Hej, maluchu.

200
00:10:45,187 --> 00:10:46,855
To twój wujek Emily.

201
00:10:50,484 --> 00:10:53,862
Wujek Emily zna mężczyznę,
który jeździ powozem.

202
00:10:55,280 --> 00:10:57,991
Cały dzień obraca koło piętą.

203
00:10:59,535 --> 00:11:00,744
Nazywa się…

204
00:11:02,162 --> 00:11:03,413
Znasz odpowiedź?

205
00:11:04,873 --> 00:11:07,251
- No dalej. Zgaduj.
- Dawaj, mały.

206
00:11:09,044 --> 00:11:13,298
Okej, powiem ci. Nazywa się Trzmiel.

207
00:11:18,762 --> 00:11:20,973
Wyobraź sobie,
że wychowałybyśmy razem dziecko.

208
00:11:21,890 --> 00:11:23,100
Byłoby geniuszem.

209
00:11:23,851 --> 00:11:26,270
Cudownym dzieckiem.

210
00:11:28,981 --> 00:11:30,357
Sue, to niemożliwe.

211
00:11:33,235 --> 00:11:34,570
Czy to jest niemożliwe?

212
00:11:35,112 --> 00:11:39,783
Czy po prostu… nie tego chcesz?

213
00:11:43,537 --> 00:11:44,872
Gdzie jest Austin?

214
00:11:45,747 --> 00:11:47,124
Wyszedł z Geroge’em.

215
00:11:47,916 --> 00:11:51,962
Poszli nad staw Puffer.
Upili się domową whiskey.

216
00:11:52,045 --> 00:11:54,548
Nad staw? Jest zimno.
Nie minęło nawet południe.

217
00:11:55,299 --> 00:11:57,217
Twój brat to dziecko.

218
00:11:57,968 --> 00:12:01,221
Pewnie nie wróci na kolację.
Zawsze późno wraca.

219
00:12:02,181 --> 00:12:04,933
Emily. Ty mogłabyś przyjść.

220
00:12:05,893 --> 00:12:10,981
Mogłybyśmy zjeść razem
przy kominku, z dzieckiem.

221
00:12:12,274 --> 00:12:13,525
Czyż nie byłoby miło?

222
00:12:16,612 --> 00:12:17,613
Nie mogę.

223
00:12:18,322 --> 00:12:19,364
Dlaczego?

224
00:12:22,492 --> 00:12:26,246
Obiecałam Lavinii,
że będę na spotkaniu kółka krawieckiego.

225
00:12:28,290 --> 00:12:30,542
Robimy bandaże dla żołnierzy.

226
00:12:31,376 --> 00:12:32,628
Cholera.

227
00:12:35,172 --> 00:12:36,882
Dlaczego zawsze to robisz?

228
00:12:38,300 --> 00:12:39,301
Co?

229
00:12:41,053 --> 00:12:42,930
Wybierasz swoją rodzinę zamiast mnie?

230
00:12:44,264 --> 00:12:45,974
Ja nigdy… To nie fair.

231
00:12:46,058 --> 00:12:47,434
Nikogo nie wybieram.

232
00:12:49,353 --> 00:12:50,979
Może w tym tkwi problem.

233
00:12:51,939 --> 00:12:56,735
Czasami chciałabym się czuć wybrana.

234
00:12:59,196 --> 00:13:05,786
Ja bym cię wybrała zawsze i wszędzie.

235
00:13:08,330 --> 00:13:11,667
Moja rodzina się rozpada.

236
00:13:11,750 --> 00:13:14,795
A ja chcę się upewnić,
że wszyscy mają się dobrze.

237
00:13:14,878 --> 00:13:16,463
Staram się pomóc, Sue.

238
00:13:16,547 --> 00:13:19,132
Mnie mogłabyś pomóc na wiele sposobów.

239
00:13:23,387 --> 00:13:26,390
Wcale nie chciałam iść
na spotkanie kółka krawieckiego.

240
00:13:26,473 --> 00:13:30,477
Chcę pisać wiersze,
ale wciąż coś mi przeszkadza.

241
00:13:30,561 --> 00:13:33,730
Tak. W życiu dzieją się różne rzeczy.

242
00:13:37,860 --> 00:13:40,445
Są wiersze, które chcę napisać dla ciebie.

243
00:13:42,614 --> 00:13:43,907
Okej, Emily.

244
00:13:44,825 --> 00:13:45,868
Ale…

245
00:13:45,951 --> 00:13:49,329
A jeśli potrzebuję więcej
niż tylko twoje wiersze?

246
00:13:51,248 --> 00:13:55,210
A jeśli teraz potrzebuję całej ciebie?

247
00:14:01,300 --> 00:14:03,886
Klub nianiek do usług.

248
00:14:03,969 --> 00:14:07,222
- Spójrz na to. Masz pomoc.
- Tak.

249
00:14:07,306 --> 00:14:10,559
Bo najlepszą „darmową siłą roboczą”
są adoptowane kuzynki.

250
00:14:49,973 --> 00:14:53,101
Pamiętajcie spłaszczać szew

251
00:14:53,977 --> 00:14:56,188
i obszywać rogi.

252
00:14:57,606 --> 00:14:59,942
Bardzo ładnie, Abiah.

253
00:15:00,901 --> 00:15:02,569
Dobra robota, pani Dickinson.

254
00:15:02,653 --> 00:15:05,572
Żołnierze docenią tę poszewkę.

255
00:15:05,656 --> 00:15:06,657
Dziękuję.

256
00:15:06,740 --> 00:15:09,743
Ale to nie dla żołnierzy
tylko dla mojego wnuka.

257
00:15:10,327 --> 00:15:13,080
Obym kiedyś mogła mu ją wręczyć.

258
00:15:13,580 --> 00:15:16,792
- Mamo, próbowałam, okej?
- Za słabo.

259
00:15:16,875 --> 00:15:20,379
Sue nie pozwala pani Dickinson
spędzać czasu z dzieckiem.

260
00:15:20,462 --> 00:15:23,590
Uwielbiam plotki
ze spotkań kółka krawieckiego.

261
00:15:23,674 --> 00:15:27,052
Wiesz, co bym dała, żeby potrzymać
pierwszego i jedynego wnuka?

262
00:15:27,135 --> 00:15:29,596
By usłyszeć, jak nazywa mnie „babcią”?

263
00:15:30,138 --> 00:15:31,390
Albo „babunią”.

264
00:15:31,473 --> 00:15:35,936
- Albo „Gigi”. Lub „Ciasteczko”.
- Dziecko nie ma jeszcze nawet imienia.

265
00:15:36,019 --> 00:15:39,147
Ale gdy dadzą mu imię,
może powinien mówić mi „Ciasteczko”?

266
00:15:39,231 --> 00:15:40,607
- Tak jest młodziej.
- Tak.

267
00:15:40,691 --> 00:15:45,195
Skoro mowa o dzieciach,
nie wierzę, że Jane pojechała do Wietnamu.

268
00:15:45,279 --> 00:15:48,115
- Dostałem od niej list.
- O Boże. Co napisała?

269
00:15:48,198 --> 00:15:51,076
Zaniosła syrop klonowy
do restauracji w Sajgonie

270
00:15:51,159 --> 00:15:53,287
i kazała ludziom polać pierożki.

271
00:15:53,370 --> 00:15:56,081
Nazwała to „fuzją Nowej Anglii i Azji”.

272
00:15:56,582 --> 00:15:57,916
Zostanie unieważniona.

273
00:15:58,000 --> 00:16:00,961
Emily, co robisz?
Marnujesz dobry muślin.

274
00:16:01,044 --> 00:16:04,089
Przepraszam, nitka przejęła kontrolę.

275
00:16:04,173 --> 00:16:06,008
Mówiłaś, że chcesz pomóc.

276
00:16:06,091 --> 00:16:09,386
Tak. Żaden żołnierz nie opatrzy tym rany.

277
00:16:09,469 --> 00:16:11,221
Mówiłam, że nie umiem szyć.

278
00:16:11,305 --> 00:16:13,390
To rozerwij szwy i zacznij ponownie.

279
00:16:13,473 --> 00:16:15,100
Nie możemy marnować muślinu.

280
00:16:16,310 --> 00:16:18,312
Chciałabym być pająkiem.

281
00:16:18,395 --> 00:16:19,646
Słucham?

282
00:16:21,064 --> 00:16:23,192
Pająk szył w nocy

283
00:16:23,275 --> 00:16:25,194
Choć nie miał światła

284
00:16:25,277 --> 00:16:27,487
Pod białym łukiem.

285
00:16:28,655 --> 00:16:29,865
Jakie to poetyckie.

286
00:16:29,948 --> 00:16:31,283
Tak, bo to wiersz.

287
00:16:32,492 --> 00:16:33,911
Szyj dalej, Emily.

288
00:16:33,994 --> 00:16:36,705
Piękny szew, Vinnie.

289
00:16:36,788 --> 00:16:40,042
Skąd masz ten materiał? My piękny połysk.

290
00:16:40,125 --> 00:16:42,544
Potargałam stare sukienki na bandaże.

291
00:16:43,253 --> 00:16:47,007
Trudno uwierzyć,
że nosiłam je dla zalotników.

292
00:16:47,090 --> 00:16:48,884
Będę najbliżej mężczyzny,

293
00:16:48,967 --> 00:16:52,638
gdy owinie ranę na nodze
kawałkiem moich jedwabi.

294
00:16:53,764 --> 00:16:55,641
To jest mroczne, dziewczyno.

295
00:16:55,724 --> 00:16:58,602
Nie sądziłam, że wojna potrwa tak długo.

296
00:16:58,685 --> 00:17:00,437
Ciągnie się bez końca.

297
00:17:00,521 --> 00:17:05,108
Wiem. Amerykę ustanowiono…
zaledwie 100 lat temu.

298
00:17:05,192 --> 00:17:07,653
To jej koniec? Już?

299
00:17:07,736 --> 00:17:11,365
Możemy przejść na lżejsze tematy?
Ktoś ma coś smakowitego?

300
00:17:11,990 --> 00:17:14,284
Smakowitego? Nie wiedziałam,
że jesteście głodni.

301
00:17:14,367 --> 00:17:16,411
Dziewczęta, idźcie do kuchni.

302
00:17:17,079 --> 00:17:18,997
Nie, chodzi o smakowite kąski,

303
00:17:19,080 --> 00:17:20,958
plotki, brudy.

304
00:17:21,040 --> 00:17:24,670
Dam ci plotki. Na trzech żołnierzy
ginących na polu walki,

305
00:17:24,752 --> 00:17:26,255
kolejnych pięciu umiera na różne choroby.

306
00:17:26,839 --> 00:17:30,175
A z tych pięciu
każdy miał żonę albo dziewczynę,

307
00:17:30,259 --> 00:17:32,845
albo byłą, którą wciąż pociąga.

308
00:17:32,928 --> 00:17:35,848
Tylko nie była gotowa na taki związek.

309
00:17:35,931 --> 00:17:37,808
Mówi o Shipie i Josephie Lymanie.

310
00:17:37,891 --> 00:17:40,394
Joseph Lyman zmarł,
walcząc za Konfederację.

311
00:17:41,228 --> 00:17:43,480
- Nie jesteśmy gotowi na tę rozmowę?
- To prawda?

312
00:17:44,064 --> 00:17:45,399
Czemu igły są takie ostre?

313
00:17:45,482 --> 00:17:48,819
Emily, jeśli nie umiesz szyć,
to rób na drutach.

314
00:17:48,902 --> 00:17:51,697
Nie nadaję się do kobiecych zajęć.

315
00:17:51,780 --> 00:17:53,532
Musimy robić swoje.

316
00:17:53,615 --> 00:17:54,825
Tak, musisz pomóc.

317
00:17:54,908 --> 00:17:56,410
Staram się pomóc!

318
00:17:56,493 --> 00:17:58,036
Cały dzień się staram,

319
00:17:58,120 --> 00:18:00,706
ale nic, co robię, nie poprawia sytuacji.

320
00:18:00,789 --> 00:18:02,833
I tak nie opatrujemy prawdziwych ran.

321
00:18:02,916 --> 00:18:04,918
O co ci chodzi?

322
00:18:05,002 --> 00:18:08,505
O ból, który ludzie noszą w sercach.

323
00:18:09,715 --> 00:18:13,427
Przemoc, nienawiść, cierpienie dusz.

324
00:18:13,510 --> 00:18:15,637
To chcę uleczyć.

325
00:18:16,471 --> 00:18:17,556
Moją poezją.

326
00:18:18,182 --> 00:18:21,476
- Powodzenia.
- Uważasz, że poezja nie ma znaczenia?

327
00:18:22,144 --> 00:18:26,523
Pytanie do grupy:
Kto jest najlepszym amerykańskim poetą?

328
00:18:26,607 --> 00:18:29,026
- Walt Whitman.
- Tak.

329
00:18:29,109 --> 00:18:31,403
A co teraz robi Walt Whitman?

330
00:18:32,154 --> 00:18:34,990
Jest pielęgniarzem w szpitalu polowym.

331
00:18:35,991 --> 00:18:39,870
Bo nawet on rozumie, że teraz
jego słowa nie mają znaczenia.

332
00:18:39,953 --> 00:18:42,206
Liczą się jego czyny,

333
00:18:42,289 --> 00:18:45,667
praca, która wykonuje, by pomóc rodakom.

334
00:18:46,210 --> 00:18:47,669
Nie do końca się zgadzam.

335
00:18:48,670 --> 00:18:50,923
Publikujemy poezję w Drum Beat.

336
00:18:51,465 --> 00:18:55,385
To gazeta Unii, którą wydajemy z mężem

337
00:18:55,469 --> 00:18:58,805
pod wodzą samego Abrahama Lincolna.

338
00:18:58,889 --> 00:19:01,475
Wiemy. Twój mąż poznał prezydenta.

339
00:19:01,558 --> 00:19:04,311
Lincoln mówi, że robimy wspaniałe rzeczy.

340
00:19:04,394 --> 00:19:08,398
A żołnierze uwielbiają Drum Beat.
Czytają nawet na łożu śmierci.

341
00:19:08,482 --> 00:19:10,400
Poezja może nieść ukojenie.

342
00:19:10,484 --> 00:19:13,320
I to chcesz robić? Nieść ukojenie?

343
00:19:13,403 --> 00:19:17,032
Wybaczcie, ale uważam,
że powinniśmy zaburzać komfort.

344
00:19:17,115 --> 00:19:19,576
Powinniśmy przenieść naszą złość na ulice.

345
00:19:19,660 --> 00:19:22,704
Kobiety zasługują na prawo głosu.
Powinnyśmy zażądać,

346
00:19:22,788 --> 00:19:25,415
by w konstytucji zawarto prawa kobiet,

347
00:19:25,499 --> 00:19:29,753
i nie powinnyśmy przekazywać
mojemu mężowi, że to mówię.

348
00:19:29,837 --> 00:19:32,422
Nie mów takich rzeczy w mojej jadalni.

349
00:19:32,506 --> 00:19:34,007
Poezja pomaga.

350
00:19:34,633 --> 00:19:36,218
Przynajmniej taką mam nadzieję.

351
00:19:37,261 --> 00:19:39,179
Bo inaczej moje życie nie ma sensu.

352
00:19:39,263 --> 00:19:40,681
Emily ma rację.

353
00:19:40,764 --> 00:19:41,974
Mów dalej, Betty.

354
00:19:47,312 --> 00:19:49,147
Henry jest pisarzem.

355
00:19:49,231 --> 00:19:54,444
Obwiniałam go, że przedkłada
pisanie nad rodzinę.

356
00:19:54,528 --> 00:19:57,406
I to prawda, to podzieliło naszą rodzinę.

357
00:19:59,199 --> 00:20:00,242
Ale potem…

358
00:20:01,702 --> 00:20:04,162
połączyło nas na nowo.

359
00:20:06,498 --> 00:20:11,211
Listy, które pisze do Helen, które pisał…

360
00:20:13,589 --> 00:20:15,674
Stały się jej jedyną nadzieją.

361
00:20:17,885 --> 00:20:19,261
Boże, nie wiem, co zrobię,

362
00:20:19,344 --> 00:20:21,805
jeśli Helen nie dostanie kolejnego listu.

363
00:20:49,124 --> 00:20:50,167
Więc…

364
00:20:51,710 --> 00:20:55,714
Tak, wierzę, że słowo pisane ma moc.

365
00:20:58,467 --> 00:21:00,552
Czasem to jedyne, co mamy.

366
00:21:01,178 --> 00:21:04,014
Masz rację, Betty.

367
00:21:04,097 --> 00:21:06,433
A ja jestem dobra w pisaniu.

368
00:21:07,601 --> 00:21:11,104
Co z tego, że nie umiem szyć?
Albo trzymać noworodków?

369
00:21:11,188 --> 00:21:14,942
Albo naprawić relacji w rodzinie?
I co z tego?

370
00:21:15,526 --> 00:21:22,366
Najlepsze, co mogę zrobić dla świata,
to zamknąć się i pisać wiersze.

371
00:21:23,033 --> 00:21:25,619
Ale na co one się wtedy zdadzą?

372
00:21:27,788 --> 00:21:28,789
Co?

373
00:21:28,872 --> 00:21:30,624
Skoro nie radzisz sobie z trudnościami,

374
00:21:30,707 --> 00:21:34,044
to czemu ludzie mieliby słuchać tego,
co masz do powiedzenia?

375
00:21:36,129 --> 00:21:39,466
Pisarstwo, które odseparowuje się
od prawdziwego życia…

376
00:21:41,385 --> 00:21:43,178
równie dobrze może być martwe.

377
00:21:50,102 --> 00:21:52,062
Może wróćmy do szycia,

378
00:21:52,145 --> 00:21:55,774
bo setkom przystojniaków
wybuchy urywają nogi.

379
00:21:55,858 --> 00:21:56,859
Więc…

380
00:21:56,942 --> 00:21:58,569
Moja noga!

381
00:21:58,652 --> 00:22:00,529
- Mam tu rannego.
- Austin?

382
00:22:00,612 --> 00:22:02,197
- Co to za hałas?
- Nic ci nie jest?

383
00:22:02,281 --> 00:22:03,991
- Gnojek mnie dorwał.
- Co się stało?

384
00:22:04,074 --> 00:22:07,202
Doszło do bójki w barze.
Latały potłuczone butelki.

385
00:22:07,286 --> 00:22:10,664
- Jedna rozcięła mu nogę.
- Mój Boże. Krwawi.

386
00:22:10,747 --> 00:22:12,791
Mój syn jest ranny!

387
00:22:12,875 --> 00:22:13,959
Idź po bandaże!

388
00:22:14,042 --> 00:22:15,627
Te są dla żołnierzy.

389
00:22:15,711 --> 00:22:17,462
- Usiądź.
- Jane.

390
00:22:17,546 --> 00:22:20,048
- Siadaj.
- Gdzie jest Jane?

391
00:22:20,132 --> 00:22:23,093
- Jane!
- Ile wypiliście?

392
00:22:23,177 --> 00:22:25,137
Za mało, by zatopić smutki.

393
00:22:25,971 --> 00:22:28,557
- Posłuchaj. Mam dobre wieści.
- Nie.

394
00:22:28,640 --> 00:22:29,808
- Dobre wieści?
- Tak.

395
00:22:29,892 --> 00:22:32,227
Łódź zawróciła? Jane wróciła?

396
00:22:32,311 --> 00:22:35,022
- Nie. Posłuchaj.
- Nie! Pani Dickinson…

397
00:22:35,105 --> 00:22:37,357
Tata ci wybacza.

398
00:22:38,233 --> 00:22:41,403
Tak. Rozmawiałam z nim
i nie jest na ciebie zły.

399
00:22:41,486 --> 00:22:43,822
- Postarał się.
- Jesteśmy tu cały dzień.

400
00:22:43,906 --> 00:22:46,658
Mimo że powiedziałeś te okropne rzeczy,

401
00:22:46,742 --> 00:22:47,951
nie żywi urazy.

402
00:22:48,035 --> 00:22:49,494
Chce to zostawić za sobą.

403
00:22:52,039 --> 00:22:54,333
To jest większym dupkiem, niż sądziłem.

404
00:22:55,417 --> 00:22:57,503
Jak możesz tak mówić?

405
00:22:58,378 --> 00:23:01,798
Zaprzecza moim uczuciom. Zawsze tak robił.

406
00:23:01,882 --> 00:23:06,178
Jasne, że chciałby powiedzieć,
że nie ma między nami problemu.

407
00:23:06,261 --> 00:23:08,222
Bo problemem jest on sam.

408
00:23:08,931 --> 00:23:11,391
Mam w dupie, co myśli.

409
00:23:11,475 --> 00:23:13,685
I tak występuję z tej rodziny!

410
00:23:13,769 --> 00:23:15,979
- Z drogi. Mój syn cierpi.
- Nie.

411
00:23:16,063 --> 00:23:18,690
Pani Dickinson, te są dla…

412
00:23:19,316 --> 00:23:21,068
Biedaku.

413
00:23:21,151 --> 00:23:23,153
Zaopiekuję się tobą.

414
00:23:23,237 --> 00:23:24,988
Mama się tobą zajmie.

415
00:23:25,072 --> 00:23:26,490
I to ma być wystąpienie?

416
00:23:26,573 --> 00:23:29,076
- Jane.
- Idź po wodę. Pomóż jakoś.

417
00:23:30,953 --> 00:23:32,162
Jane.

418
00:23:48,762 --> 00:23:49,763
Proszę.

419
00:23:51,515 --> 00:23:53,809
Hej, Emily. Mogę wejść?

420
00:23:53,892 --> 00:23:57,271
George, nie powinieneś…
Spoko, jesteś w moim pokoju.

421
00:23:57,354 --> 00:23:59,439
Przepraszam za ten raban.

422
00:24:00,190 --> 00:24:04,361
- Nie chciałem robić zamieszania.
- Jest późno. Co tu robisz?

423
00:24:05,737 --> 00:24:09,199
Ja… Chciałem ci coś dać.

424
00:24:12,160 --> 00:24:13,161
The Atlantic?

425
00:24:13,245 --> 00:24:15,622
Jeden artykuł ci się spodoba.

426
00:24:15,706 --> 00:24:19,001
„List do młodego autora”.
Rada dla młodych poetów.

427
00:24:19,084 --> 00:24:20,878
Thomasa Wentwortha Higginsona.

428
00:24:23,088 --> 00:24:24,548
Abolicjonisty?

429
00:24:24,631 --> 00:24:27,092
Tak. Koleś jest spoko.

430
00:24:27,176 --> 00:24:30,470
Wiedziałaś, że był jednym ze sponsorów
powstania Johna Browna?

431
00:24:30,554 --> 00:24:33,599
Teraz jest na południu. Walczy na wojnie.

432
00:24:34,224 --> 00:24:37,144
Dowodzi pierwszym pułkiem
czarnych żołnierzy Unii.

433
00:24:38,437 --> 00:24:39,813
Długa podróż?

434
00:24:39,897 --> 00:24:41,064
Cholernie.

435
00:24:41,857 --> 00:24:43,317
Ale dotarłem.

436
00:24:44,818 --> 00:24:46,069
Tylko to się liczy.

437
00:24:47,654 --> 00:24:50,699
Jest w samym sercu walk,

438
00:24:50,782 --> 00:24:53,285
a znajduje czas,
by pochylić się nad poezją.

439
00:24:53,368 --> 00:24:56,997
To dość imponujące.

440
00:24:57,080 --> 00:24:58,123
To niesamowite.

441
00:24:58,207 --> 00:25:00,250
Na pewno przeczytam. Dziękuję.

442
00:25:01,001 --> 00:25:02,836
Jasne, jak chcesz.

443
00:25:03,795 --> 00:25:05,964
Nie wiem, czy ktokolwiek
może ci doradzać.

444
00:25:06,048 --> 00:25:08,175
Jesteś na zupełnie innym poziomie.

445
00:25:08,800 --> 00:25:11,178
To miłe, co mówisz.

446
00:25:11,803 --> 00:25:14,723
Zawsze byłem twoim największym fanem.

447
00:25:19,019 --> 00:25:21,563
Czuję się, jakby moje wiersze
nie miały znaczenia.

448
00:25:21,647 --> 00:25:23,232
Co? To wariactwo.

449
00:25:24,942 --> 00:25:29,238
Przy tym, co się dzieje
na świecie i w mojej rodzinie…

450
00:25:31,073 --> 00:25:33,659
może byłoby lepiej,
gdybym przestała pisać.

451
00:25:33,742 --> 00:25:35,827
Po to jesteś na tym świecie.

452
00:25:35,911 --> 00:25:36,745
Czyżby?

453
00:25:38,080 --> 00:25:41,917
Może powinnam robić coś więcej,
by naprawdę pomagać.

454
00:25:42,000 --> 00:25:43,961
Wiem jedno.

455
00:25:44,044 --> 00:25:47,714
Gdybym miał wybrać ciebie
albo twoje wiersze?

456
00:25:47,798 --> 00:25:48,799
Tak?

457
00:25:49,341 --> 00:25:51,051
Wybrałbym wiersze.

458
00:25:54,012 --> 00:25:57,140
To najmilsze, co mogłeś powiedzieć.

459
00:26:01,103 --> 00:26:03,146
- George, co robisz?
- Ja…

460
00:26:04,064 --> 00:26:05,941
Myślałem, że ze względu na wojnę…

461
00:26:06,024 --> 00:26:07,609
George, nie mogę.

462
00:26:09,570 --> 00:26:13,240
Moje serce należy do kogoś innego.

463
00:26:16,952 --> 00:26:18,495
Boże, życie to straszny bałagan, prawda?

464
00:26:37,556 --> 00:26:40,309
Betty wróciła. Oto moja niezła suka.

465
00:26:40,392 --> 00:26:45,272
Sojourner. Ta suknia to czysta prawda.

466
00:26:45,355 --> 00:26:47,983
Będą wiedzieli, że jestem kobietą.

467
00:26:48,066 --> 00:26:51,445
Zdecydowanie. Będą wiedzieli,
że jesteś wielką Sojourner Truth,

468
00:26:51,528 --> 00:26:55,324
abolicjonistką, ewangelistką, sufrażystką…

469
00:26:55,407 --> 00:26:57,284
I słynną singielką.

470
00:26:58,118 --> 00:27:00,913
Chwila. Gdzie twoje pióro,
utalentowana suko?

471
00:27:00,996 --> 00:27:02,414
Wracajmy do pracy.

472
00:27:02,497 --> 00:27:08,086
Chcę pisać dalej,
ale jestem bardzo zmęczona.

473
00:27:08,170 --> 00:27:14,426
Jeśli mam być pierwszą czarną kobietą,
która pozwie białego mężczyznę i wygra,

474
00:27:14,510 --> 00:27:18,263
to możesz poświęcić noc,
by napisać kolejny rozdział.

475
00:27:19,139 --> 00:27:20,933
Okej!

476
00:27:22,559 --> 00:27:24,394
- Masz rację.
- Tak.

477
00:27:24,478 --> 00:27:27,564
Musimy walczyć dalej.
Nie możemy się poddać.

478
00:27:27,648 --> 00:27:29,274
- Tak mówił Henry.
- Zgadza się.

479
00:27:29,358 --> 00:27:32,694
Bo ja nie umrę.
Wrócę do domu jak spadająca gwiazda.

480
00:27:32,778 --> 00:27:35,072
Rozświetlę noc moją energią.

481
00:27:35,155 --> 00:27:36,907
Uwierzysz, że mam 60 lat?

482
00:27:36,990 --> 00:27:40,077
Nie znamy dokładnej daty twoich urodzin.

483
00:27:40,160 --> 00:27:43,497
Betty, mam jakieś 66 lat
i wyglądam zabójczo.

484
00:27:45,207 --> 00:27:46,708
Na czym skończyłyśmy?

485
00:27:46,792 --> 00:27:50,629
Nielegalnie sprzedali
twojego pięcioletniego syna

486
00:27:50,712 --> 00:27:52,756
plantatorowi w Alabamie.

487
00:27:52,840 --> 00:27:56,134
Biali ludzie to diabły. Piszmy.

488
00:28:01,640 --> 00:28:06,895
Pisarstwo, które odseparowuje się
od prawdziwego życia, może być martwe.

489
00:28:31,879 --> 00:28:33,297
Panie Higginson,

490
00:28:34,006 --> 00:28:37,634
czy nie jest pan zbyt zajęty,
by powiedzieć, czy moja poezja żyje?

491
00:29:26,350 --> 00:29:28,352
Napisy: Agnieszka Otawska