1
00:00:16,808 --> 00:00:18,227
DE GODDELIJKE KOMEDIE
DANTE ALIGHIERI

2
00:00:18,310 --> 00:00:19,311
DEEL 1
DE HEL

3
00:00:23,023 --> 00:00:25,817
Wat een prachtige ochtend, dochter.
-Papa.

4
00:00:25,901 --> 00:00:27,194
Je bent op.

5
00:00:27,277 --> 00:00:28,654
En aangekleed.

6
00:00:28,737 --> 00:00:33,075
Je hebt weer kleur in je gezicht.
-Ja. Ik voel me 100 % beter.

7
00:00:33,158 --> 00:00:37,329
Ik had alleen een paar daagjes rust nodig
en nu voel ik me weer goed.

8
00:00:37,412 --> 00:00:41,208
Maar ik heb door deze ziekte
wel iets beseft.

9
00:00:41,291 --> 00:00:42,918
Wat dan?
-Dat ik doodga.

10
00:00:43,001 --> 00:00:44,795
Wat?
-Geen tranen.

11
00:00:44,878 --> 00:00:48,215
Dat is gewoon zo.
Ik heb niet lang meer te leven.

12
00:00:48,298 --> 00:00:51,218
Het leven is vergankelijk,
een korte kaars…

13
00:00:52,010 --> 00:00:53,011
Dag, Eddy.

14
00:00:53,929 --> 00:00:57,933
Voor je het weet, ben ik weg,
dus heb ik nog veel te regelen.

15
00:00:59,351 --> 00:01:00,352
Te regelen?

16
00:01:00,435 --> 00:01:05,357
Ja. Het is kort dag. Ik moet
m'n hele nalatenschap in orde brengen.

17
00:01:05,440 --> 00:01:08,360
Ik moet m'n testament
en notariële aktes herzien…

18
00:01:08,443 --> 00:01:10,696
…m'n verzamelde essays laten kopiëren…

19
00:01:10,779 --> 00:01:16,034
…en respectabele geldbedragen doneren
aan de beste instituties van New England.

20
00:01:16,118 --> 00:01:17,870
De klok tikt door.

21
00:01:17,953 --> 00:01:24,293
Ik moet m'n voetafdruk op Amherst,
ja, de hele wereld versterken.

22
00:01:25,419 --> 00:01:31,133
Al ben ik in een maand dood, de naam
Edward Dickinson vergeet men nooit meer.

23
00:01:34,261 --> 00:01:39,391
Nou, papa,
ik ben heel blij dat je je beter voelt.

24
00:01:40,517 --> 00:01:42,269
Ik wil iets met je bespreken.

25
00:01:42,352 --> 00:01:45,898
Maar snel, graag. Ik moet
belangrijke goede daden verrichten.

26
00:01:46,690 --> 00:01:51,945
Het gaat om de kloof tussen jou en Austin.
-Welke kloof?

27
00:01:52,029 --> 00:01:57,034
Austin werd zat en zei heel erge dingen
en toen stond je hart letterlijk stil.

28
00:01:57,117 --> 00:01:58,243
Dat bedoel je.

29
00:01:58,327 --> 00:02:02,414
Luister. Ik begrijp het
als je nooit meer met hem wilt praten…

30
00:02:03,540 --> 00:02:08,753
…maar ik smeek je, met heel m'n hart,
vergeef hem alsjeblieft.

31
00:02:10,714 --> 00:02:15,427
Mijn lieve, dramatische kind.
Ik ben helemaal niet boos op je broer.

32
00:02:16,178 --> 00:02:17,387
Niet?
-Nee.

33
00:02:17,971 --> 00:02:23,852
Ik heb begrepen dat het leven te kort is
om wrok te koesteren tegen m'n enige zoon.

34
00:02:23,936 --> 00:02:25,646
Was je er niet kapot van?

35
00:02:25,729 --> 00:02:28,732
Austin heeft het duidelijk
ergens moeilijk mee.

36
00:02:28,815 --> 00:02:32,986
Dus neem ik het hem niet kwalijk.
Ik wil hem juist graag helpen.

37
00:02:33,070 --> 00:02:36,615
Dus als hij me niet wil zien,
dan is dat maar zo.

38
00:02:37,574 --> 00:02:39,701
Ik haal hem niet uit m'n testament.

39
00:02:39,785 --> 00:02:44,414
O, vader. Dat is fantastisch.
Wat word ik daar gelukkig van.

40
00:02:44,498 --> 00:02:49,211
Nu hebben we vrede.
Vrede in deze familie, eindelijk.

41
00:02:56,343 --> 00:02:58,345
De Ziel is soms Geblinddoekt

42
00:03:06,937 --> 00:03:10,065
Waar zijn de ruches?
-Dit is een rouwjurk.

43
00:03:10,148 --> 00:03:13,777
Weet ik. Andere vrouwen
rouwen maar om één dode echtgenoot…

44
00:03:13,861 --> 00:03:17,072
…maar ik om ontelbare,
die ik niet eens zal ontmoeten.

45
00:03:17,155 --> 00:03:19,366
Dus maak er iets moois van.

46
00:03:19,950 --> 00:03:24,037
Ik heb toch het idee
dat ruches geen verdriet uitdrukken.

47
00:03:24,121 --> 00:03:26,999
Nee? Is wat meer decolleté een goed idee?

48
00:03:27,666 --> 00:03:31,920
Vinnie. Hoi, Betty.
Goed nieuws. Papa is niet boos op Austin.

49
00:03:32,421 --> 00:03:35,340
Onze oorlog is voorbij.

50
00:03:35,424 --> 00:03:40,053
Maar de echte oorlog woedt voort,
en daarom heb ik je hulp nodig.

51
00:03:40,137 --> 00:03:43,098
Waarmee?
-Met onze naaigroep vanavond.

52
00:03:43,182 --> 00:03:48,145
Dit 'Hulpgenootschap van de dames
van Amherst' maakt verband voor soldaten.

53
00:03:48,228 --> 00:03:51,273
Wat knap van je, Vinnie. Je zet je in.

54
00:03:51,356 --> 00:03:54,735
Dus haal je naald en garen alvast maar.

55
00:03:55,360 --> 00:03:59,907
Ik wilde eigenlijk schrijven vanavond.
Er zit zoveel poëzie in m'n hoofd.

56
00:03:59,990 --> 00:04:03,493
Door het conflict in de familie
kwam het er maar niet uit.

57
00:04:03,577 --> 00:04:07,998
Vanavond kan ik eindelijk rustig werken.
-Pardon.

58
00:04:08,081 --> 00:04:12,878
Rust is er even niet. Er woedt een oorlog.
M'n exen gaan dood en jij moet helpen.

59
00:04:12,961 --> 00:04:16,507
Ik kan niet naaien.
-Dat klopt. Ze kan er niets van.

60
00:04:18,800 --> 00:04:20,636
Je hoeft niet te lachen.

61
00:04:20,719 --> 00:04:23,680
Iedereen is ergens goed in.
Ik niet in naaien.

62
00:04:23,764 --> 00:04:26,391
Daarom komt Betty vanavond.

63
00:04:26,475 --> 00:04:31,980
Ze leert ons dan gaasverband en andere
nuttige dingen voor soldaten maken.

64
00:04:32,064 --> 00:04:35,150
Zelfs jij, Emily.
-Maar ik kan niet lang blijven.

65
00:04:35,234 --> 00:04:38,195
Weet je nog, ik…
Neem me niet kwalijk.

66
00:04:38,278 --> 00:04:42,574
Ik heb iemand te logeren.
Ik ben toch zo moe.

67
00:04:42,658 --> 00:04:46,620
Ik heb amper geslapen.
M'n logee houdt me de hele nacht wakker.

68
00:04:46,703 --> 00:04:48,539
Wie is dat?
-Snurkt ze?

69
00:04:49,122 --> 00:04:53,252
Nee, ze praat.
Ik schrijf haar levensverhaal op.

70
00:04:53,335 --> 00:04:57,631
Het is een ongelooflijke vrouw
met een buitengewoon leven…

71
00:04:57,714 --> 00:05:00,634
…maar ze kan niet lezen of schrijven,
en ik wel.

72
00:05:00,717 --> 00:05:05,472
We werken er al drie avonden aan
en ze houdt maar niet op.

73
00:05:05,556 --> 00:05:08,433
Ik kan haar verhalen amper bijhouden.

74
00:05:08,517 --> 00:05:11,687
Wat geweldig. Wat mooi dat je dat doet.

75
00:05:11,770 --> 00:05:15,691
Je schrijft haar ervaringen op.
-Dan denk ik tenminste niet aan Henry.

76
00:05:16,316 --> 00:05:17,818
Nog steeds geen nieuws?

77
00:05:18,402 --> 00:05:21,113
O, mijn god. Wat is er met Henry gebeurd?

78
00:05:21,697 --> 00:05:25,409
Weten we niet. We hebben al
ruim een maand geen brief meer gehad.

79
00:05:25,993 --> 00:05:29,288
Zijn jullie nog wel een stel?
-Vinnie. Stil toch.

80
00:05:30,163 --> 00:05:34,126
Luister, Betty. Ik snap het wel.

81
00:05:34,209 --> 00:05:39,339
Ik ben iemand verloren van wie ik hield,
of met wie ik iets had op een feestje.

82
00:05:39,423 --> 00:05:41,175
Henry is niet verloren.

83
00:05:41,675 --> 00:05:45,012
Hij is er heus nog wel
en hij schrijft Betty snel.

84
00:05:45,888 --> 00:05:48,390
Ik hoop het, in ieder geval voor Helen.

85
00:05:48,473 --> 00:05:52,227
Hij is er nog, Betty. Echt.
Ik geef de hoop niet op.

86
00:05:54,229 --> 00:05:55,647
Bedankt, Emily.

87
00:05:56,356 --> 00:05:59,109
Dat helpt.

88
00:05:59,902 --> 00:06:01,361
Nou, dat doe ik graag.

89
00:06:01,445 --> 00:06:02,905
Helpen.
-Mooi.

90
00:06:02,988 --> 00:06:05,908
Dan kom jij dus vanavond ook naaien.

91
00:06:05,991 --> 00:06:08,911
Vinnie, Betty, jullie inspireren me.

92
00:06:08,994 --> 00:06:10,871
We kunnen allemaal meedoen.

93
00:06:10,954 --> 00:06:16,710
We kunnen ons allemaal inzetten om
dit land liefde en genegenheid te geven.

94
00:06:16,793 --> 00:06:20,464
Dat kreng wil me de baby niet geven.

95
00:06:20,547 --> 00:06:24,968
Ik ga maar eens.
-Tot straks. Neem 'n extra vingerhoed mee.

96
00:06:25,052 --> 00:06:28,722
Wie denkt ze wel dat ze is?
-Wat is dat voor lawaai?

97
00:06:28,805 --> 00:06:31,016
O, Edward. Je bent uit bed.

98
00:06:31,099 --> 00:06:34,603
Ik voelde me beter
en wilde m'n testament herzien.

99
00:06:34,686 --> 00:06:36,813
Als je Sue maar niets nalaat.

100
00:06:36,897 --> 00:06:39,691
Hoezo?
-Ik mag m'n kleinzoon niet vasthouden.

101
00:06:40,442 --> 00:06:44,530
Ik ben de enige oma die dat kind heeft.
Waar is het respect?

102
00:06:44,613 --> 00:06:50,118
Ik heb hem zelf ter wereld gebracht.
-Dat heeft Sue gedaan, toch?

103
00:06:50,202 --> 00:06:53,413
Die lag daar maar en perste af en toe wat.

104
00:06:53,497 --> 00:06:57,709
Ik leidde met m'n door de tijd
geperfectioneerde vaardigheden…

105
00:06:57,793 --> 00:07:02,422
…de schedel naar het licht,
maar bedanken? Ho maar.

106
00:07:02,506 --> 00:07:06,552
Ik mag niet eens de kamer in.
-Ik heb haar nooit gemogen.

107
00:07:06,635 --> 00:07:09,096
Emily, ik heb je nodig.

108
00:07:09,179 --> 00:07:12,683
Ik? Wat kan ik doen?
-Ze luistert alleen naar jou.

109
00:07:12,766 --> 00:07:17,229
Ze vroeg net specifiek om jou.
'Alleen Emily mag de kamer in.'

110
00:07:17,312 --> 00:07:19,565
Praat eens even op haar in.

111
00:07:20,774 --> 00:07:25,654
Ik ging net boven m'n gedachten ordenen.
-Daar hebben we geen tijd voor.

112
00:07:25,737 --> 00:07:30,826
De familie valt uiteen en straks kent
dat kind z'n eigen grootouders niet eens.

113
00:07:30,909 --> 00:07:35,247
Doe niet zo mal.
Dat kind is een week oud. Heb geduld.

114
00:07:35,330 --> 00:07:38,166
Geduld?
Moet ik wachten tot hij volwassen is?

115
00:07:38,250 --> 00:07:40,586
Ja.
-De band begint meteen.

116
00:07:41,295 --> 00:07:46,550
Hij moet m'n geur leren kennen.
Je hebt hem nog niet eens gezien.

117
00:07:46,633 --> 00:07:52,014
Hoeft ook niet. Hij laat de naam Dickinson
voortleven en dat vind ik voldoende.

118
00:07:52,097 --> 00:07:57,311
Nu moet ik verder met m'n nalatenschap
en dat gaat niet met dat gegil van je.

119
00:07:57,394 --> 00:08:02,149
Dus ga alsjeblieft weg.
-Als Emily met Sue gaat praten.

120
00:08:05,611 --> 00:08:07,112
Goed.

121
00:08:07,196 --> 00:08:09,990
Oké. Ik ga het proberen.

122
00:08:11,366 --> 00:08:15,829
Kom wel naaien vanavond.
-Deze familie heeft je nodig.

123
00:08:15,913 --> 00:08:18,373
Ga maar snel.
-Doe iets.

124
00:08:18,457 --> 00:08:21,877
Geen zorgen.
Emily Dickinson is hier om te helpen.

125
00:08:28,884 --> 00:08:31,929
Is het waar, lieve Sue?

126
00:08:32,011 --> 00:08:33,972
Zijn jullie met twee?

127
00:08:39,311 --> 00:08:40,562
Ga weg.

128
00:08:42,397 --> 00:08:43,482
Sue, ik ben het.

129
00:08:44,274 --> 00:08:47,694
Emily? Kom binnen, alsjeblieft.

130
00:08:52,574 --> 00:08:55,661
Kom hier. We hebben plaats voor je hier.

131
00:08:58,163 --> 00:09:00,874
Hij heeft net de borst gehad.
Hij slaapt nu.

132
00:09:02,459 --> 00:09:03,836
Wil je hem vasthouden?

133
00:09:05,629 --> 00:09:08,715
Ik? Nee, hoor.
Ik zou hem maar laten vallen.

134
00:09:08,799 --> 00:09:09,800
Fijn.

135
00:09:10,634 --> 00:09:14,763
Jij wilt hem niet eens aanraken
en je moeder wil hem niet teruggeven.

136
00:09:15,889 --> 00:09:18,100
Ja, dus, wat dat betreft…

137
00:09:18,183 --> 00:09:21,645
Wacht 's. Moest je van haar komen?

138
00:09:22,896 --> 00:09:23,939
Misschien.

139
00:09:25,190 --> 00:09:28,151
Zeg wat er gebeurd is.
-Je kent je moeder.

140
00:09:28,235 --> 00:09:31,947
Ze zou dat kind zelf zogen
als ik haar de kans gaf.

141
00:09:35,158 --> 00:09:39,872
Als ze hier is,
loopt ze me alleen maar te bekritiseren…

142
00:09:39,955 --> 00:09:44,668
…en bevelen te blaffen en raad te geven
die ik niet nodig heb of wil.

143
00:09:46,336 --> 00:09:47,337
Ze…

144
00:09:48,797 --> 00:09:50,799
Ze moet m'n grenzen accepteren.

145
00:09:52,467 --> 00:09:55,053
Dat begrijp ik heel goed…

146
00:09:55,137 --> 00:10:00,017
…maar ze wil zo graag een band
met haar eerste kleinkind opbouwen.

147
00:10:00,100 --> 00:10:04,146
Kun je haar niet een beetje ruimte geven?
Alsjeblieft?

148
00:10:09,067 --> 00:10:11,445
Ik heb eerst meer tijd met hem nodig.

149
00:10:13,238 --> 00:10:15,866
Hij wordt al gauw genoeg een Dickinson.

150
00:10:16,742 --> 00:10:17,743
Laat…

151
00:10:19,244 --> 00:10:21,163
…hem nu even een Gilbert zijn.

152
00:10:23,707 --> 00:10:25,834
Goed. Laat kleine Gilbert maar zien.

153
00:10:35,844 --> 00:10:37,513
Zeg iets tegen hem.

154
00:10:38,722 --> 00:10:40,265
Hij moet je stem leren kennen.

155
00:10:42,392 --> 00:10:43,727
Hé, kleintje.

156
00:10:45,187 --> 00:10:46,855
Ik ben oom Emily.

157
00:10:50,484 --> 00:10:53,862
Oom Emily kent een man
die een koets bestuurt als een vingerhoed.

158
00:10:55,280 --> 00:10:57,991
Hij draait het wiel de hele dag
met z'n hiel.

159
00:10:59,535 --> 00:11:00,744
Z'n naam is…

160
00:11:02,162 --> 00:11:03,413
Weet je het antwoord?

161
00:11:04,873 --> 00:11:07,251
Nou, raad eens.
-Toe, baby.

162
00:11:09,044 --> 00:11:13,298
Goed, ik zeg het wel. Hij heet Hommel.

163
00:11:18,762 --> 00:11:23,100
Konden we hem maar samen grootbrengen.
Dan werd hij een genie.

164
00:11:23,851 --> 00:11:26,270
Een wonderkind.

165
00:11:28,981 --> 00:11:30,357
Sue, dat kan niet.

166
00:11:33,235 --> 00:11:34,570
Kan dat niet?

167
00:11:35,112 --> 00:11:39,783
Of is het gewoon niet wat je wilt?

168
00:11:43,537 --> 00:11:44,872
Waar is Austin?

169
00:11:45,747 --> 00:11:47,124
Weg met George.

170
00:11:47,916 --> 00:11:51,962
Zwemmen in Puffer's Pond.
Ze zijn zat van zelfgemaakte whiskey.

171
00:11:52,045 --> 00:11:54,548
Maar het is ijskoud. Het is amper 12 uur.

172
00:11:55,299 --> 00:11:57,217
Je broer is een kind.

173
00:11:57,968 --> 00:12:01,221
Hij eet vast niet thuis.
Hij blijft altijd laat weg.

174
00:12:02,181 --> 00:12:04,933
Emily. Kom jij maar.

175
00:12:05,893 --> 00:12:10,981
Dan eten we samen een hapje
bij het haardvuur, met de baby.

176
00:12:12,274 --> 00:12:13,525
Zou dat niet leuk zijn?

177
00:12:16,612 --> 00:12:17,613
Dat gaat niet.

178
00:12:18,322 --> 00:12:19,364
Waarom niet?

179
00:12:22,492 --> 00:12:26,246
Ik moet naar Lavinia's naaiclub vanavond.

180
00:12:28,290 --> 00:12:30,542
We maken gaasverband voor de soldaten.

181
00:12:31,376 --> 00:12:32,628
Verdomme.

182
00:12:35,172 --> 00:12:36,882
Waarom doe je dat toch altijd?

183
00:12:38,300 --> 00:12:39,301
Wat?

184
00:12:41,053 --> 00:12:42,930
Je laat je familie voorgaan.

185
00:12:44,264 --> 00:12:47,434
Dat is niet eerlijk, Sue. Dat doe ik niet.

186
00:12:49,353 --> 00:12:50,979
Misschien is dat het juist.

187
00:12:51,939 --> 00:12:56,735
Soms wil ik voelen
dat je mij laat voorgaan.

188
00:12:59,196 --> 00:13:05,786
Ik zou jou altijd
en waar dan ook laten voorgaan.

189
00:13:08,330 --> 00:13:11,667
M'n familie is hard bezig
uiteen te vallen.

190
00:13:11,750 --> 00:13:14,795
Ik wil gewoon zorgen
dat het goed gaat met iedereen.

191
00:13:14,878 --> 00:13:19,132
Ik wil alleen helpen.
-Je zou mij anders veel kunnen helpen.

192
00:13:23,387 --> 00:13:26,390
Ik wilde helemaal niet naar die naaiclub.

193
00:13:26,473 --> 00:13:30,477
Ik wil gedichten schrijven,
maar het leven komt steeds tussenbeide.

194
00:13:30,561 --> 00:13:33,730
Daar heeft het leven een handje van.

195
00:13:37,860 --> 00:13:40,445
Ik ga gedichten voor jou schrijven.

196
00:13:44,825 --> 00:13:49,329
Maar als ik nou meer nodig heb
dan je gedichten?

197
00:13:51,248 --> 00:13:55,210
Wat als ik nu alles van je nodig heb?

198
00:14:01,300 --> 00:14:03,886
De babysittersclub is er.

199
00:14:03,969 --> 00:14:07,222
Hé, kijk eens. Je hebt hulp.

200
00:14:07,306 --> 00:14:10,559
'Gratis hulp' is synoniem
voor 'geadopteerde nichtjes'.

201
00:14:49,973 --> 00:14:53,101
Goed onthouden: druk de naden plat…

202
00:14:53,977 --> 00:14:56,188
…en overlap de ruwe randen.

203
00:14:57,606 --> 00:14:59,942
Heel mooi, Abiah.

204
00:15:00,901 --> 00:15:05,572
Goed werk. De soldaten
zullen blij zijn met die kussensloop.

205
00:15:05,656 --> 00:15:09,743
Dank je. Maar hij is niet voor hen,
maar voor m'n kleinzoon.

206
00:15:10,327 --> 00:15:13,080
Hopelijk kan ik hem die ooit zelf geven.

207
00:15:13,580 --> 00:15:16,792
Ik heb het geprobeerd.
-Niet hard genoeg.

208
00:15:16,875 --> 00:15:20,379
Sue laat Mrs Dickinson
geen tijd met de baby doorbrengen.

209
00:15:20,462 --> 00:15:23,590
Ik kom alleen naaien voor de roddel.

210
00:15:23,674 --> 00:15:27,052
Ik wil m'n eerste
en enige kleinzoon vasthouden.

211
00:15:27,135 --> 00:15:29,596
En hem me 'grootmoeder' horen noemen.

212
00:15:30,138 --> 00:15:31,390
Of 'grootmama'.

213
00:15:31,473 --> 00:15:35,936
Of 'Gigi'. Of 'Cookie'.
-De baby heeft nog geen naam.

214
00:15:36,019 --> 00:15:39,147
Maar hij kan toch 'Cookie'
tegen mij zeggen?

215
00:15:39,231 --> 00:15:40,607
Dat is jeugdiger.

216
00:15:40,691 --> 00:15:45,195
Over baby's gesproken,
dat Jane nu echt in Vietnam woont.

217
00:15:45,279 --> 00:15:48,115
Ik heb al 'n brief van haar.
-O, mijn god.

218
00:15:48,198 --> 00:15:51,076
Ze had esdoornsiroop mee
naar een restaurant…

219
00:15:51,159 --> 00:15:56,081
…en liet de mensen die op hun eten doen.
'De mengeling van New-England en Azië.'

220
00:15:56,582 --> 00:15:57,916
Ze is gecanceld.

221
00:15:58,000 --> 00:16:04,089
Wat doe je? Je verprutst goede mousseline.
-Sorry, de draad nam het over van me.

222
00:16:04,173 --> 00:16:06,008
Je wilde toch helpen?

223
00:16:06,091 --> 00:16:09,386
Daar valt geen wond mee te verbinden.

224
00:16:09,469 --> 00:16:11,221
Ik zei dat ik niet kon naaien.

225
00:16:11,305 --> 00:16:15,100
Uithalen en opnieuw.
Verspil geen goede mousseline.

226
00:16:16,310 --> 00:16:18,312
Was ik maar een spin.

227
00:16:18,395 --> 00:16:19,646
Pardon?

228
00:16:21,064 --> 00:16:23,192
Een Spin naaide in de Nacht

229
00:16:23,275 --> 00:16:25,194
Zonder Licht

230
00:16:25,277 --> 00:16:27,487
Op een Boog van Wit.

231
00:16:28,655 --> 00:16:31,283
Wat dichterlijk.
-Het is dan ook een gedicht.

232
00:16:32,492 --> 00:16:33,911
Ah…
-Doornaaien, Emily.

233
00:16:33,994 --> 00:16:36,705
Prachtig randwerk, Vinnie.

234
00:16:36,788 --> 00:16:40,042
Hoe kom je aan die stof?
Hij glanst zo mooi.

235
00:16:40,125 --> 00:16:42,544
Ik gebruik m'n oude jurken hiervoor.

236
00:16:43,253 --> 00:16:47,007
Dat ik ze ooit droeg voor m'n aanbidders.

237
00:16:47,090 --> 00:16:52,638
Nu kan een man alleen z'n bloedende
beenwond in m'n zijde verbinden.

238
00:16:53,764 --> 00:16:55,641
Kind, wat duister.

239
00:16:55,724 --> 00:16:58,602
Ik dacht niet
dat de oorlog zolang zo duren.

240
00:16:58,685 --> 00:17:00,437
Er komt maar geen eind aan.

241
00:17:00,521 --> 00:17:05,108
Nou, precies.
Amerika bestaat amper 100 jaar.

242
00:17:05,192 --> 00:17:07,653
Is dit het eind? Nu al?

243
00:17:07,736 --> 00:17:11,365
Kan het wat vrolijker?
Heeft iemand nog thee?

244
00:17:11,990 --> 00:17:16,411
Thee? Ik dacht niet dat je dat wilde.
Meisjes, ga theezetten.

245
00:17:17,079 --> 00:17:20,958
Nee, ik bedoelde de roddel, de vuile was.

246
00:17:21,040 --> 00:17:26,255
Nou, tegenover elke drie soldaten die
sneuvelen, gaan er vijf dood door ziekte.

247
00:17:26,839 --> 00:17:32,845
En alle vijf hadden vrouwen, vriendinnen
en exen die hen nog steeds zagen zitten.

248
00:17:32,928 --> 00:17:35,848
Maar die toen
nog niet aan een relatie toe waren.

249
00:17:35,931 --> 00:17:40,394
Ze bedoelt Ship en Joseph Lyman.
-Joseph vocht voor de Confederatie.

250
00:17:41,228 --> 00:17:43,480
Gaat dat erin?
-Is dat waar?

251
00:17:44,064 --> 00:17:48,819
Waarom zijn naalden zo scherp?
-Als je niet kunt naaien, brei dan wat.

252
00:17:48,902 --> 00:17:51,697
Vrouwelijk handwerk is niets voor mij.

253
00:17:51,780 --> 00:17:54,825
Iedereen moet meewerken.
-Je moet helpen.

254
00:17:54,908 --> 00:18:00,706
Dat probeer ik ook. De hele dag al.
Maar niets wat ik doe, heeft effect.

255
00:18:00,789 --> 00:18:04,918
We helen de echte wonden ook niet.
-Wat bedoel je?

256
00:18:05,002 --> 00:18:08,505
De pijn die de mensen in hun hart voelen.

257
00:18:09,715 --> 00:18:13,427
Het geweld, de haat, het leed in hun ziel.

258
00:18:13,510 --> 00:18:15,637
Dat wil ik helen.

259
00:18:16,471 --> 00:18:17,556
Met m'n gedichten.

260
00:18:18,182 --> 00:18:21,476
Veel succes.
-Doet poëzie er soms niet toe?

261
00:18:22,144 --> 00:18:26,523
Vraag voor de groep:
wie is de beste nog levende dichter?

262
00:18:26,607 --> 00:18:29,026
Walt Whitman.
-Correct.

263
00:18:29,109 --> 00:18:31,403
En wat doet Walt Whitman tegenwoordig?

264
00:18:32,154 --> 00:18:34,990
Hij is een verpleger in een veldhospitaal.

265
00:18:35,991 --> 00:18:39,870
Want zelfs hij beseft
dat z'n woorden er nu niet toe doen.

266
00:18:39,953 --> 00:18:42,206
Alleen z'n daden.

267
00:18:42,289 --> 00:18:45,667
Het werk dat hij doet
om z'n medemens te helpen.

268
00:18:46,210 --> 00:18:47,669
Ik vind van niet.

269
00:18:48,670 --> 00:18:55,385
We publiceren poëzie in Drum Beat,
de Unie-krant die m'n man en ik verzorgen…

270
00:18:55,469 --> 00:18:58,805
…onder toezicht van Abraham Lincoln zelf.

271
00:18:58,889 --> 00:19:04,311
Je man kent de president, fijn.
-Lincoln zegt dat we de Unie bijstaan.

272
00:19:04,394 --> 00:19:08,398
En de soldaten zijn dol op Drum Beat.
Ze lezen het zelfs op hun sterfbed.

273
00:19:08,482 --> 00:19:10,400
Poëzie kan stervenden troosten.

274
00:19:10,484 --> 00:19:17,032
Wil je niet meer doen dan mensen troosten?
We moeten het juist heel anders aanpakken.

275
00:19:17,115 --> 00:19:19,576
We moeten met onze woede de straat op.

276
00:19:19,660 --> 00:19:22,704
Vrouwen moeten stemrecht krijgen.
We moeten eisen…

277
00:19:22,788 --> 00:19:25,415
…dat dat in de grondwet wordt opgenomen…

278
00:19:25,499 --> 00:19:29,753
…en we moeten zorgen dat m'n man
niet hoort dat ik dit gezegd heb.

279
00:19:29,837 --> 00:19:32,422
Zoiets zeg je niet in m'n eetkamer.

280
00:19:32,506 --> 00:19:36,218
Poëzie kan wel helpen.
Dat hoop ik tenminste.

281
00:19:37,261 --> 00:19:40,681
Anders heeft m'n leven geen zin.
-Emily heeft gelijk.

282
00:19:40,764 --> 00:19:41,974
Betty, ga door.

283
00:19:47,312 --> 00:19:49,147
Henry schrijft ook.

284
00:19:49,231 --> 00:19:54,444
Ik was boos dat hij schrijven
belangrijker vond dan onze familie.

285
00:19:54,528 --> 00:19:57,406
Het heeft onze familie ook uiteengerukt.

286
00:19:59,199 --> 00:20:00,242
Maar toen…

287
00:20:01,702 --> 00:20:04,162
…kwamen we door z'n schrijven weer bijeen.

288
00:20:06,498 --> 00:20:11,211
De brieven die hij Helen schrijft…
die hij schreef…

289
00:20:13,589 --> 00:20:15,674
Die werden haar enige bron van hoop.

290
00:20:17,885 --> 00:20:21,805
Ik weet niet wat ik moet doen
als Helen geen brieven meer krijgt.

291
00:20:49,124 --> 00:20:50,167
Dus…

292
00:20:51,710 --> 00:20:55,714
Ja, ik geloof in de kracht van schrijven.

293
00:20:58,467 --> 00:21:04,014
Soms is het alles wat we echt hebben.
-Dat klopt, Betty.

294
00:21:04,097 --> 00:21:06,433
En ik kan goed schrijven.

295
00:21:07,601 --> 00:21:11,104
Goed, ik kan niet naaien en breien.
En baby's vasthouden.

296
00:21:11,188 --> 00:21:14,942
Of de problemen in de familie oplossen.
Nou en?

297
00:21:15,526 --> 00:21:22,366
Het beste dat ik kan doen voor de wereld,
is mezelf opsluiten en poëzie schrijven.

298
00:21:23,033 --> 00:21:25,619
Maar hebben je gedichten dan wel nut?

299
00:21:27,788 --> 00:21:28,789
Wat?

300
00:21:28,872 --> 00:21:34,044
Als je de wereld niet aankunt, waarom
zou er dan iemand naar je luisteren?

301
00:21:36,129 --> 00:21:39,466
Schrijfwerk dat het echte leven uitsluit…

302
00:21:41,385 --> 00:21:43,178
…is zo goed als dood.

303
00:21:50,102 --> 00:21:55,774
We naaien maar verder, want er verliezen
daar honderden knapperds hun benen.

304
00:21:55,858 --> 00:21:58,569
M'n been.

305
00:21:58,652 --> 00:22:00,529
Ik ben gewond.

306
00:22:00,612 --> 00:22:02,197
Wat gebeurt er?
-Gaat het?

307
00:22:02,281 --> 00:22:03,991
Die schoft.
-Wat is er?

308
00:22:04,074 --> 00:22:07,202
We hebben ietwat gevochten
en er vlogen flessen rond.

309
00:22:07,286 --> 00:22:10,664
In Austins been.
-O, mijn god. Hij bloedt.

310
00:22:10,747 --> 00:22:12,791
Mijn zoon is gewond.

311
00:22:12,875 --> 00:22:15,627
Haal het verband.
-Die zijn voor de soldaten.

312
00:22:15,711 --> 00:22:20,048
Austin, zit. Zitten.
-Waar is Jane?

313
00:22:20,132 --> 00:22:23,093
Jane.
-Hoeveel heb je gedronken?

314
00:22:23,177 --> 00:22:25,137
Niet genoeg om m'n leed te verdrinken.

315
00:22:25,971 --> 00:22:28,557
Ik heb goed nieuws.
-Nee.

316
00:22:28,640 --> 00:22:29,808
Goed nieuws?

317
00:22:29,892 --> 00:22:32,227
Is de boot omgekeerd? Is Jane terug?

318
00:22:32,311 --> 00:22:37,357
Nee, nee. Luister. Papa vergeeft je.

319
00:22:38,233 --> 00:22:41,403
Hij zei dat hij
helemaal niet boos op je is.

320
00:22:41,486 --> 00:22:47,951
Nobel, hè? Je hebt heel nare dingen
gezegd, maar hij koestert geen wrok.

321
00:22:48,035 --> 00:22:51,246
Hij wil het achter zich laten.

322
00:22:52,039 --> 00:22:54,333
Hij is nog een grotere lul dan ik dacht.

323
00:22:55,417 --> 00:22:57,503
Austin, hoe kun je dat nou zeggen?

324
00:22:58,378 --> 00:23:01,798
Hij wil gewoon m'n gevoelens negeren,
zoals altijd.

325
00:23:01,882 --> 00:23:06,178
Natuurlijk zegt papa graag
dat we geen problemen hebben.

326
00:23:06,261 --> 00:23:11,391
Omdat hij het probleem is.
Nou, het boeit me geen reet wat hij denkt.

327
00:23:11,475 --> 00:23:13,685
Ik scheid me nog steeds af.

328
00:23:13,769 --> 00:23:15,979
M'n zoon lijdt pijn.

329
00:23:16,063 --> 00:23:18,690
Maar Mrs Dickinson, dat is voor de U…

330
00:23:19,316 --> 00:23:23,153
O, m'n arme jongen. Ik verzorg je wel.

331
00:23:23,237 --> 00:23:26,490
Mama is bij je.
-Is dit afscheiden?

332
00:23:26,573 --> 00:23:29,076
Jane.
-Emily, ga water halen.

333
00:23:30,953 --> 00:23:32,162
Jane.

334
00:23:48,762 --> 00:23:49,763
Binnen.

335
00:23:51,515 --> 00:23:53,809
Hé, Emily. Mag ik binnenkomen?

336
00:23:53,892 --> 00:23:57,271
George, je mag hier…
Oké, cool, je bent er al.

337
00:23:57,354 --> 00:23:59,439
Sorry voor al dat gedoe.

338
00:24:00,190 --> 00:24:04,361
Dat was niet de bedoeling.
-Het is heel laat. Wat doe je hier?

339
00:24:05,737 --> 00:24:09,199
Ik wilde je iets geven.

340
00:24:12,160 --> 00:24:15,622
The Atlantic?
-Er staat een goed artikel in.

341
00:24:15,706 --> 00:24:19,001
'Brief aan een jonge bijdrager.'
Raad voor jonge dichters.

342
00:24:19,084 --> 00:24:20,878
Van Thomas Wentworth Higginson.

343
00:24:23,088 --> 00:24:27,092
De abolitionist?
-Die vent is zo cool.

344
00:24:27,176 --> 00:24:30,470
Hij was een van de Secret Six
die John Brown financierden.

345
00:24:30,554 --> 00:24:33,599
Nu vecht hij in het zuiden.

346
00:24:34,224 --> 00:24:37,144
Hij leidt het eerste regiment
van Zwarte soldaten.

347
00:24:38,437 --> 00:24:39,813
Lange reis?

348
00:24:39,897 --> 00:24:41,064
Vreselijk lang.

349
00:24:41,857 --> 00:24:43,317
Maar ik ben er.

350
00:24:44,818 --> 00:24:46,069
Daar gaat het om.

351
00:24:47,654 --> 00:24:50,699
Hij staat daar
in het heetst van de strijd…

352
00:24:50,782 --> 00:24:53,285
…en toch heeft hij nog tijd voor poëzie.

353
00:24:53,368 --> 00:24:56,997
Ik bedoel, dat is behoorlijk intens.

354
00:24:57,080 --> 00:24:58,123
Dat is geweldig.

355
00:24:58,207 --> 00:25:00,250
Ik ga het lezen. Bedankt, George.

356
00:25:01,001 --> 00:25:02,836
Ja, ik bedoel, kijk maar.

357
00:25:03,795 --> 00:25:08,175
Niemand kan jou nog raad geven.
Je bent toch al zo goed.

358
00:25:08,800 --> 00:25:11,178
Wat aardig van je.

359
00:25:11,803 --> 00:25:14,723
Je weet dat ik dol op je werk ben.

360
00:25:19,019 --> 00:25:23,232
Volgens mij doet m'n poëzie er niet toe.
-Wat? Wat een onzin.

361
00:25:24,942 --> 00:25:29,238
Met alles wat er gaande is in de wereld
en in m'n familie…

362
00:25:31,073 --> 00:25:35,827
…kan ik er maar beter mee ophouden.
-Maar je bent voor poëzie geboren.

363
00:25:35,911 --> 00:25:36,745
Is dat echt zo?

364
00:25:38,080 --> 00:25:41,917
Misschien moet ik meer doen
om echt te helpen.

365
00:25:42,000 --> 00:25:43,961
Ik weet alleen dit:

366
00:25:44,044 --> 00:25:47,714
als ik moest kiezen
tussen jou en je gedichten…

367
00:25:49,341 --> 00:25:51,051
…zou ik je gedichten kiezen.

368
00:25:54,012 --> 00:25:57,140
Dat is het liefste
dat je ooit zou kunnen zeggen.

369
00:26:01,103 --> 00:26:03,146
George, wat doe je?

370
00:26:04,064 --> 00:26:07,609
Ik dacht dat door de oorlog en zo…
-Dat gaat niet.

371
00:26:09,570 --> 00:26:13,240
M'n hart hoort iemand anders toe.

372
00:26:16,952 --> 00:26:18,495
Wat is het leven een zooitje.

373
00:26:37,556 --> 00:26:40,309
Betty is terug. Daar is m'n stoute meid.

374
00:26:40,392 --> 00:26:45,272
Sojourner. Die jurk is waarlijk voor jou.

375
00:26:45,355 --> 00:26:47,983
Dan zien ze dat ik een vrouw ben.

376
00:26:48,066 --> 00:26:51,445
En dat jij
de geweldige Sojourner Truth bent…

377
00:26:51,528 --> 00:26:55,324
…abolitionist, evangelist,
voorvechter voor stemrecht.

378
00:26:55,407 --> 00:26:57,284
En beroemd vrijgezel.

379
00:26:58,118 --> 00:27:00,913
Waar is je ganzenveer,
multigetalenteerde bitch?

380
00:27:00,996 --> 00:27:02,414
We moeten doorwerken.

381
00:27:02,497 --> 00:27:08,086
Ik wil je memoires graag opschrijven,
maar ik ben zo moe.

382
00:27:08,170 --> 00:27:14,426
Betty, als ik als eerste Zwarte vrouw
een witte man met succes kan aanklagen…

383
00:27:14,510 --> 00:27:18,263
…dan kun je daar
nog wel een nacht voor opofferen.

384
00:27:22,559 --> 00:27:24,394
Ja, je hebt gelijk.

385
00:27:24,478 --> 00:27:27,564
We moeten doorvechten.
En het niet opgeven.

386
00:27:27,648 --> 00:27:29,274
Dat zei Henry altijd.
-Juist.

387
00:27:29,358 --> 00:27:32,694
Want ik ga niet dood.
Ik ga naar huis als een meteoor.

388
00:27:32,778 --> 00:27:36,907
Ik verlicht de nacht met m'n energie.
Zie ik eruit als 60?

389
00:27:36,990 --> 00:27:40,077
We weten je geboortedag niet precies.

390
00:27:40,160 --> 00:27:43,497
Betty, ik ben iets van 66
en ik zie eruit om te zoenen.

391
00:27:45,207 --> 00:27:46,708
Goed. Waar waren we?

392
00:27:46,792 --> 00:27:52,756
Ze hadden net illegaal je zoontje van vijf
verkocht aan een planter in Alabama.

393
00:27:52,840 --> 00:27:56,134
Witte mensen zijn slecht.
We gaan het vertellen.

394
00:28:01,640 --> 00:28:06,895
Schrijfwerk dat het echte leven
uitsluit, is zo goed als dood.

395
00:28:31,879 --> 00:28:33,297
Mr Higginson…

396
00:28:34,006 --> 00:28:37,634
Hebt u het te druk om te zeggen
of mijn Vers echt leeft?

397
00:29:26,350 --> 00:29:28,352
Vertaling: Marc de Jongh