1 00:00:05,424 --> 00:00:08,510 In deze aflevering nemen we corruptie onder de loep. 2 00:00:08,927 --> 00:00:12,890 Noem me cynisch, maar soms voelt het alsof we in corrupte tijden leven. 3 00:00:13,390 --> 00:00:15,893 Waar je ook kijkt, gebruiken mensen in topposities 4 00:00:15,976 --> 00:00:18,645 die posities om zichzelf te verrijken. 5 00:00:19,229 --> 00:00:22,608 Soms schuiven de machtigen belangrijke overheidscontracten 6 00:00:22,691 --> 00:00:23,942 hun vriendjes toe. 7 00:00:24,026 --> 00:00:26,862 Soms moet je ze steekpenningen betalen. 8 00:00:27,446 --> 00:00:31,950 Soms zijn ze verantwoordelijk voor grof misbruik van kapitaal en... 9 00:00:32,034 --> 00:00:33,744 Kunnen we even stoppen? 10 00:00:34,703 --> 00:00:36,872 Kunnen we geen betere achtergrond betalen 11 00:00:36,955 --> 00:00:38,582 of een locatie of zo? 12 00:00:39,166 --> 00:00:40,751 En de plant dan? 13 00:00:45,088 --> 00:00:46,381 Wat is daarmee? 14 00:00:46,465 --> 00:00:47,966 Het is een heel dure plant. 15 00:00:48,759 --> 00:00:51,470 Nee, glimmend. Zoals deze. 16 00:00:59,186 --> 00:01:01,814 Sorry dat ik een klootzak ben. 17 00:01:01,897 --> 00:01:03,190 Sorry, allemaal. 18 00:01:05,526 --> 00:01:06,610 Maak je geen zorgen. 19 00:01:07,820 --> 00:01:08,779 Mijn mond. 20 00:01:09,363 --> 00:01:10,405 Niet een van 20. 21 00:01:12,157 --> 00:01:13,158 Ja, dat is goed. 22 00:01:16,912 --> 00:01:18,705 Begin opnieuw. Hoe heet hij? 23 00:01:18,789 --> 00:01:19,873 Kal, schat. 24 00:01:21,625 --> 00:01:22,626 Dit is corruptie. 25 00:01:22,709 --> 00:01:26,129 CORRUPTIE 26 00:01:27,589 --> 00:01:31,134 Of je het leuk vindt of niet, we zijn verbonden door geld. 27 00:01:31,677 --> 00:01:35,097 Ik ben Kal Penn en ik verken dit grote beest 28 00:01:35,180 --> 00:01:37,766 dat de wereldeconomie heet. 29 00:01:43,939 --> 00:01:46,066 Er is veel corruptie op de wereld. 30 00:01:47,860 --> 00:01:53,115 Wereldwijd kost corruptie jaarlijks zo'n $2,6 biljoen. 31 00:01:53,198 --> 00:01:56,201 Zo schaaft die vijf procent van het wereldwijde bnp af. 32 00:01:57,327 --> 00:02:01,123 Volgens de Wereldbank is corruptie een van de primaire redenen 33 00:02:01,206 --> 00:02:03,667 dat rijken rijker worden en armen arm blijven. 34 00:02:03,750 --> 00:02:04,585 EET DE RIJKEN 35 00:02:04,877 --> 00:02:07,212 Wat corruptie zo moeilijk te bestrijden maakt, 36 00:02:07,296 --> 00:02:10,215 is dat het niet één ding is, zoals omkoping. 37 00:02:10,299 --> 00:02:12,843 Het is een heel buffet aan gluiperige activiteiten. 38 00:02:13,760 --> 00:02:15,554 Van het verkopen van senaatszetels 39 00:02:15,637 --> 00:02:18,807 tot privégebruik van vliegtuigen die de belastingbetaler betaalt. 40 00:02:19,600 --> 00:02:21,476 Maar hoe beïnvloedt corruptie de economie? 41 00:02:21,560 --> 00:02:22,644 BERKELEY - CALIFORNIË 42 00:02:23,103 --> 00:02:25,022 Daarom ga ik naar de universiteit 43 00:02:25,105 --> 00:02:29,401 en met iemand praten die die vraag jaren heeft bestudeerd. 44 00:02:29,484 --> 00:02:32,988 De voormalige Amerikaanse minister van Arbeid, Robert Reich. 45 00:02:33,071 --> 00:02:36,241 Bedankt hiervoor. Ik ben al een tijdje fan van je. 46 00:02:36,742 --> 00:02:37,951 Als de serie uitkomt, 47 00:02:38,035 --> 00:02:41,788 kun je dat dan vertellen aan je 2,5 miljoen Facebook-volgers? 48 00:02:41,872 --> 00:02:43,165 VOORMALIGE MINISTER VAN ARBEID 49 00:02:43,248 --> 00:02:46,501 Misschien. Ik wil wel helpen, als ik dat kan. 50 00:02:47,085 --> 00:02:52,215 Wat als ik je een origamidoosje gaf? 51 00:02:55,469 --> 00:02:57,471 Echt mooi. 52 00:02:57,554 --> 00:02:59,014 Kijk, er ziet iets in. 53 00:02:59,097 --> 00:03:00,265 Ja, dat is geld. 54 00:03:00,349 --> 00:03:01,975 Wil je ons nu noemen? 55 00:03:02,851 --> 00:03:04,186 -Nee. -Verdorie. 56 00:03:06,188 --> 00:03:09,274 Robert Reich is schijnbaar een integere man. 57 00:03:09,358 --> 00:03:11,234 Wat verfrissend voor iemand 58 00:03:11,318 --> 00:03:13,528 die lang in het Witte Huis heeft gewerkt. 59 00:03:13,612 --> 00:03:15,280 In drie Witte Huizen eigenlijk. 60 00:03:15,364 --> 00:03:17,908 Hij was minister van Arbeid onder Clinton, 61 00:03:17,991 --> 00:03:20,911 daarvoor voor Carter en daarvoor voor Ford. 62 00:03:21,495 --> 00:03:24,164 Nu focust Reich op hoe de corruptie op Wall Street 63 00:03:24,247 --> 00:03:26,833 en in de politieke lobby Amerika beschadigt. 64 00:03:26,917 --> 00:03:28,794 Hij heeft er zelfs een film over gemaakt. 65 00:03:28,877 --> 00:03:29,711 ONGELIJKHEID VOOR IEDEREEN 66 00:03:30,420 --> 00:03:32,172 Hoe definieer je 'corruptie'? 67 00:03:33,507 --> 00:03:36,718 Corruptie is de betaling 68 00:03:37,970 --> 00:03:41,515 voor dingen die de maatschappij verboden vindt 69 00:03:41,598 --> 00:03:45,394 en volgens de meeste mensen niet 70 00:03:45,811 --> 00:03:47,562 gekocht of verkocht mogen worden. 71 00:03:47,646 --> 00:03:48,981 De richtlijn is: 72 00:03:49,064 --> 00:03:52,109 'Vinden de meeste mensen dit verkeerd?' 73 00:03:52,943 --> 00:03:56,530 Als het een betaling is waar wij bij betrokken zijn, en ik zeg... 74 00:03:59,032 --> 00:04:00,742 'We praten er zo over. 75 00:04:00,826 --> 00:04:04,246 'Mijn hand ligt onder de tafel en dat mag je niemand zeggen.' 76 00:04:04,329 --> 00:04:07,165 Het is duidelijk dat we iets verkeerds doen. 77 00:04:07,249 --> 00:04:09,918 Als het niet tegen de wet is, dan wel tegen de geest van de wet. 78 00:04:10,002 --> 00:04:11,545 Kun je toelichten 79 00:04:11,628 --> 00:04:13,630 hoe de ergste vormen van corruptie eruitzien, 80 00:04:13,714 --> 00:04:16,008 maar ook een paar gewone voorbeelden geven 81 00:04:16,091 --> 00:04:19,594 die we niet zien als corrupt? 82 00:04:19,678 --> 00:04:21,096 Eén voorbeeld is smeergeld. 83 00:04:21,179 --> 00:04:23,557 Stel, je bent een arts 84 00:04:23,640 --> 00:04:27,102 en de medicijnenfabrikant geeft je een fooi 85 00:04:28,020 --> 00:04:32,149 gebaseerd op het aantal mensen dat je mijn medicijn voorschrijft. 86 00:04:32,774 --> 00:04:35,444 Dat is niet goed voor de persoon die je patiënt is. 87 00:04:35,527 --> 00:04:39,031 Je plicht is jegens de patiënt, niet de medicijnenfabrikant. 88 00:04:39,072 --> 00:04:41,700 Als dat absoluut corruptie is, 89 00:04:41,783 --> 00:04:43,702 is ons politieke systeem dan corrupt, 90 00:04:43,785 --> 00:04:47,205 gezien de sectoren die lobbyisten betalen 91 00:04:47,706 --> 00:04:50,375 of direct geld geven aan kandidaten? 92 00:04:50,459 --> 00:04:54,546 Die kandidaten stellen dan wetten voor of stemmen in het belang van dat bedrijf. 93 00:04:54,629 --> 00:04:55,589 Is dat corruptie? 94 00:04:55,672 --> 00:04:57,549 Dat is quid pro quo. Dat is corruptie. 95 00:04:57,632 --> 00:04:59,801 Veel Amerikanen zeggen dan: 96 00:04:59,885 --> 00:05:02,637 'Dit is gemanipuleerd in het voordeel van rijkelui, 97 00:05:02,721 --> 00:05:04,264 'grote bedrijven en Wall Street.' 98 00:05:04,347 --> 00:05:06,433 Zijn er ook kleinere vormen? 99 00:05:06,516 --> 00:05:08,310 -Zijn er dingen die... -Ja. 100 00:05:08,894 --> 00:05:13,607 Omkoping op kleine schaal geeft de bevolking het idee 101 00:05:13,690 --> 00:05:17,027 dat smeergeld accepteren aanvaardbaar is. 102 00:05:17,110 --> 00:05:18,945 Het is aanvaardbaar om te pikken. 103 00:05:19,029 --> 00:05:22,157 Het is aanvaardbaar om de werkgever wat af te nemen. 104 00:05:22,866 --> 00:05:24,242 Dat is allemaal slecht. 105 00:05:24,326 --> 00:05:26,161 In economische termen 106 00:05:26,244 --> 00:05:29,456 is corruptie een groot negatief element. 107 00:05:29,539 --> 00:05:31,708 De landen die het corruptst zijn, 108 00:05:32,292 --> 00:05:36,213 groeien het langzaamst en ontworstelen zich het minst snel aan armoede. 109 00:05:36,296 --> 00:05:40,509 Als je de deur naar corruptie openzet, vliegt alles erdoorheen. 110 00:05:40,592 --> 00:05:42,677 De deur gaat steeds verder openstaan 111 00:05:42,761 --> 00:05:44,846 en de economie kan niet goed groeien. 112 00:05:46,473 --> 00:05:48,683 Je kunt een hele bibliotheek vullen 113 00:05:48,767 --> 00:05:52,229 met manieren waarop corruptie economieën ondermijnt. 114 00:05:52,312 --> 00:05:54,314 Maar soms begint het klein. 115 00:06:00,487 --> 00:06:03,532 In India komt lagere corruptie, of kleinschalige corruptie, 116 00:06:03,615 --> 00:06:05,992 veel voor in de vorm van omkoping. 117 00:06:06,368 --> 00:06:09,830 Volgens een onderzoek van Ernst & Young onder de top van het bedrijfsleven 118 00:06:09,913 --> 00:06:14,626 zegt 83 procent dat steekpenningen hen ervan weerhoudt te investeren. 119 00:06:15,877 --> 00:06:18,839 Ik spreek met een groep professionals uit de middenklasse 120 00:06:18,922 --> 00:06:22,884 om te horen hoe het is om te leven met kleinschalige corruptie. 121 00:06:24,261 --> 00:06:26,555 Ik weet hoe corruptie werkt. Ik heb in India gewerkt, 122 00:06:26,638 --> 00:06:27,889 dus ik heb het ervaren. 123 00:06:27,973 --> 00:06:29,683 Als kind weet ik nog 124 00:06:29,766 --> 00:06:31,601 dat er een lange rij voor de douane was. 125 00:06:31,685 --> 00:06:32,811 ANESTHESIST 126 00:06:32,894 --> 00:06:34,062 Het is geldklopperij. 127 00:06:34,146 --> 00:06:37,482 Mijn moeder is heel hard en zegt: 'Ik betaal je niks. 128 00:06:37,566 --> 00:06:40,360 'Ik kom niks verkopen.' Ze is keihard. 129 00:06:40,443 --> 00:06:41,361 Ze is geweldig. 130 00:06:42,195 --> 00:06:45,157 Ze schreeuwt terug naar de douanemedewerkers 131 00:06:45,240 --> 00:06:46,658 die haar geld willen. 132 00:06:46,741 --> 00:06:47,868 EIGENAAR BEDRIJF 133 00:06:47,951 --> 00:06:49,494 Ik ben net zoals je moeder. 134 00:06:49,578 --> 00:06:50,912 Ik zeg: 'Ik betaal niet, 135 00:06:50,996 --> 00:06:52,372 'want ik heb niks misdaan.' 136 00:06:52,455 --> 00:06:53,915 Als ik wel iets heb misdaan, 137 00:06:53,999 --> 00:06:55,208 geef me dan een boete. 138 00:06:55,292 --> 00:06:56,376 Is dat gebeurd? 139 00:06:56,459 --> 00:07:00,964 Ik heb geruzied met politiemannen en -vrouwen. 140 00:07:01,047 --> 00:07:02,632 Mijn moeder moest erbij komen 141 00:07:02,716 --> 00:07:04,885 en gewoonlijk betaalt ze ze af. 142 00:07:04,968 --> 00:07:07,137 Waar ben je bang voor? Ben je ergens bang voor? 143 00:07:07,220 --> 00:07:08,096 Ja. 144 00:07:08,221 --> 00:07:11,016 Misschien mishandelen ze je 145 00:07:11,099 --> 00:07:13,935 of praten ze op een vervelende manier tegen je 146 00:07:14,019 --> 00:07:15,103 en ik heb altijd haast. 147 00:07:15,187 --> 00:07:18,523 Ik gebruik het excuus: 'Het is een noodgeval.' 148 00:07:18,607 --> 00:07:20,442 Dan zeggen ze: 'Je bent toch arts? 149 00:07:20,525 --> 00:07:22,235 'Geef maar 200 in plaats van 400.' 150 00:07:23,111 --> 00:07:24,487 Vragen ze het gewoon? 151 00:07:24,571 --> 00:07:26,072 Ja, dat gebeurt. 152 00:07:26,615 --> 00:07:27,741 Ken je dat? 153 00:07:27,824 --> 00:07:29,993 Iemand in mijn familie had hetzelfde. 154 00:07:30,076 --> 00:07:33,163 Een van mijn neven had een ongeluk gehad. 155 00:07:33,246 --> 00:07:35,916 Ze zijn niet zo rijk, dus ze gingen naar een ziekenhuis 156 00:07:35,999 --> 00:07:36,917 van de overheid. 157 00:07:37,000 --> 00:07:39,127 Zijn been is gebroken en hij kan niet staan. 158 00:07:39,211 --> 00:07:41,588 Hij vraagt een jongen van de afdeling 159 00:07:41,671 --> 00:07:42,881 hem weg te brengen 160 00:07:42,964 --> 00:07:44,674 naar de gipsafdeling. 161 00:07:44,758 --> 00:07:47,135 Die vraagt om geld om hem een rolstoel te geven 162 00:07:47,219 --> 00:07:48,345 en weg te brengen. 163 00:07:49,304 --> 00:07:51,806 Dat heeft gevolgen voor de gezondheid. 164 00:07:52,182 --> 00:07:55,227 Zet je daar geld voor opzij? 165 00:07:55,310 --> 00:07:57,062 Een potje voor corruptie? 166 00:07:57,145 --> 00:07:58,355 Ja, dat doet men. 167 00:07:58,438 --> 00:07:59,898 De vader van een vriend is advocaat. 168 00:08:00,273 --> 00:08:01,608 Mensen komen bij hem 169 00:08:01,691 --> 00:08:03,235 en zeggen: 'We willen een restaurant beginnen 170 00:08:03,318 --> 00:08:05,362 'en we hebben de administratie gedaan. 171 00:08:05,445 --> 00:08:08,323 'Nu moeten we ze onderhands betalen.' 172 00:08:08,448 --> 00:08:10,617 De vader van de vriend zegt: 173 00:08:10,700 --> 00:08:12,369 'Betaal ze. Je kunt me 174 00:08:12,452 --> 00:08:15,497 'zoveel geld geven als je wilt, maar we kunnen niet tegen ze op. 175 00:08:15,580 --> 00:08:16,414 'Betaal ze.' 176 00:08:16,873 --> 00:08:18,625 We zijn er mentaal op voorbereid. 177 00:08:18,708 --> 00:08:20,794 We weten alleen niet 178 00:08:20,877 --> 00:08:22,212 hoeveel we moeten betalen. 179 00:08:22,295 --> 00:08:26,007 Daarom kun je niks apart zetten voor omkoping, 180 00:08:26,091 --> 00:08:27,550 maar je bent voorbereid. 181 00:08:27,634 --> 00:08:28,677 We zijn voorbereid. 182 00:08:28,760 --> 00:08:32,389 Ik kan me voorstellen dat je continu angsten uitstaat. 183 00:08:32,931 --> 00:08:33,848 Ja. 184 00:08:35,892 --> 00:08:38,853 Het is makkelijk voor te stellen hoe kleinschalige corruptie, 185 00:08:38,937 --> 00:08:41,231 zoals omkoping, normaal wordt. 186 00:08:42,440 --> 00:08:45,193 Maar omkoping is maar een van de vele soorten corruptie 187 00:08:45,277 --> 00:08:47,070 die de wereldeconomie serveert. 188 00:08:47,487 --> 00:08:49,114 Dit staat ook op het menu. 189 00:08:51,658 --> 00:08:54,452 Corruptie neemt verschillende vormen aan, 190 00:08:54,536 --> 00:08:57,998 maar ze hebben allemaal te maken met macht. 191 00:08:58,456 --> 00:09:01,418 Stel je voor dat degene die een cafetaria runt, 192 00:09:01,501 --> 00:09:05,005 haar macht uitbuit voor meer dan gratis aardappeltjes. 193 00:09:05,463 --> 00:09:09,718 Dan zou er wijdverspreide omkoperij zijn om bij mij in de gunst te komen. 194 00:09:12,345 --> 00:09:14,055 -Mag ik een dienblad? -'Mag ik een dienblad?' 195 00:09:15,265 --> 00:09:17,183 Weet ik niet. Mag dat? 196 00:09:19,894 --> 00:09:21,271 Kom maar. 197 00:09:25,191 --> 00:09:28,194 Nepotisme is ook een veelvoorkomende vorm van corruptie. 198 00:09:28,278 --> 00:09:30,405 Zoals toen ik mijn broer Derek aannam, 199 00:09:30,488 --> 00:09:33,742 wiens vaardigheid het is om mijn familie te zijn. 200 00:09:37,537 --> 00:09:39,289 Je moet 'gezondheid' zeggen. 201 00:09:39,372 --> 00:09:40,540 Dat is fatsoenlijk. 202 00:09:41,082 --> 00:09:42,917 Dan is er nog zelfbevoordeling, 203 00:09:43,001 --> 00:09:46,546 want waarom zouden we toetjes kopen van een groothandel 204 00:09:46,629 --> 00:09:47,839 als ik mezelf kan betalen? 205 00:09:47,922 --> 00:09:48,757 DUBBELE PRIJS - ENKEL VANDAAG 206 00:09:48,840 --> 00:09:51,009 Pardon. Er zit een pleister in. 207 00:09:51,092 --> 00:09:54,054 Gefeliciteerd. Derek is wat onhandig. 208 00:09:57,891 --> 00:10:02,228 Ik vergeet uitpersing en chantage bijna. 209 00:10:02,312 --> 00:10:03,772 Het zou jammer zijn 210 00:10:03,855 --> 00:10:06,483 als je worstelcoach wist dat je je niet aan je dieet houdt 211 00:10:06,566 --> 00:10:08,360 en dat lekkere toetje eet. 212 00:10:12,364 --> 00:10:13,448 Ga in vrede. 213 00:10:14,657 --> 00:10:16,785 Dan is er nog verduistering. 214 00:10:16,868 --> 00:10:19,454 Dat is gewoon diefstal. 215 00:10:20,038 --> 00:10:21,623 Leg dat onder het matras. 216 00:10:21,706 --> 00:10:22,665 Doe ik, zus. 217 00:10:23,416 --> 00:10:26,211 Corruptie heeft nog nooit zo zoet gesmaakt. 218 00:10:29,714 --> 00:10:31,466 Niet een teennagel. 219 00:10:31,549 --> 00:10:32,884 Verdorie, Derek. 220 00:10:35,178 --> 00:10:38,014 Corruptie valt op als het een paar rotte appels zijn 221 00:10:38,098 --> 00:10:39,724 die geld uit de zakken kloppen. 222 00:10:40,767 --> 00:10:43,103 Maar hoe weet je dat het probleem groter is? 223 00:10:43,186 --> 00:10:45,105 Dat het onderdeel van het systeem is? 224 00:10:45,855 --> 00:10:47,774 Om daarachter te komen, 225 00:10:48,149 --> 00:10:51,236 praat ik met journalist Adam Davidson. 226 00:10:52,237 --> 00:10:53,863 Adam is producent van de serie, 227 00:10:53,947 --> 00:10:55,990 dus ik mag vast binnenvallen. 228 00:10:58,034 --> 00:10:59,452 -Alles goed? -Alles goed? 229 00:10:59,953 --> 00:11:01,663 Hoe definieer je corruptie? 230 00:11:01,746 --> 00:11:04,082 Is corruptie als porno? Weet je het als je het ziet? 231 00:11:04,707 --> 00:11:08,253 Corruptie zien we tegenwoordig als een perversie. 232 00:11:08,336 --> 00:11:13,758 Iets slechts wat verder goedlopende economieën overkomt. 233 00:11:13,842 --> 00:11:15,718 Maar dat idee is heel nieuw. 234 00:11:15,802 --> 00:11:18,138 Als je je een feodale vorst voorstelt, 235 00:11:18,221 --> 00:11:22,308 een koning die absolute macht heeft 236 00:11:22,392 --> 00:11:25,520 en waarbij de boeren het bezit van de koning zijn, 237 00:11:25,603 --> 00:11:28,565 is het woord corruptie betekenisloos, 238 00:11:28,648 --> 00:11:30,567 omdat er niets gecorrumpeerd wordt. 239 00:11:30,650 --> 00:11:32,902 -Zo is het gewoon. -Zo is het gewoon. 240 00:11:32,986 --> 00:11:36,489 Als je iets corruptie wilt noemen, 241 00:11:36,573 --> 00:11:41,453 moet je een functionerende middenklasse-economie bouwen 242 00:11:42,245 --> 00:11:43,997 die gecorrumpeerd kan worden. 243 00:11:44,831 --> 00:11:47,542 Een handige vuistregel 244 00:11:47,625 --> 00:11:51,379 om te bepalen of een land fundamenteel corrupt is, 245 00:11:51,463 --> 00:11:54,174 en niet bij tijd en wijle corrupt, 246 00:11:54,257 --> 00:11:57,135 is de president of de premier te vragen: 247 00:11:58,303 --> 00:12:01,681 'Wie is de belangrijkste persoon in de betonsector in dit land?' 248 00:12:01,764 --> 00:12:03,016 Als diegene dat weet 249 00:12:03,099 --> 00:12:07,687 of nog waarschijnlijker, als die persoon met diegene zakendoet, 250 00:12:07,770 --> 00:12:10,690 is dat een teken dat het land extreem corrupt is. 251 00:12:10,773 --> 00:12:12,233 Wat interessant. Oké. 252 00:12:12,317 --> 00:12:16,488 Beton is het perfecte materiaal 253 00:12:16,571 --> 00:12:19,115 om corruptie onder de loep te nemen. 254 00:12:19,199 --> 00:12:21,784 Zowel hoe het werkt, als hoe het mensen beschadigt. 255 00:12:22,285 --> 00:12:24,621 Wacht, ik maak een creatieve visualisatie. 256 00:12:24,913 --> 00:12:25,747 Prima. 257 00:12:33,087 --> 00:12:34,005 Ja. 258 00:12:34,088 --> 00:12:35,381 Oké, ga door. 259 00:12:35,465 --> 00:12:39,469 Alles wat van beton wordt gemaakt, heeft drie componenten. 260 00:12:40,428 --> 00:12:42,931 Wat men 'granulaat' noemt, zand en grind, 261 00:12:45,350 --> 00:12:46,351 cement 262 00:12:47,101 --> 00:12:48,186 en water. 263 00:12:48,895 --> 00:12:52,398 Het beton maakt in een goed gebouwd betonnen bouwwerk 264 00:12:52,482 --> 00:12:55,235 zo'n 15 procent van al het materiaal uit, 265 00:12:55,318 --> 00:12:57,654 maar beslaat het grootste deel van de kosten. 266 00:13:00,865 --> 00:13:01,866 PIEMEL 267 00:13:01,950 --> 00:13:05,620 Er is dus een grote stimulans om niet veel cement te gebruiken 268 00:13:05,703 --> 00:13:06,746 als men iets bouwt. 269 00:13:06,829 --> 00:13:10,416 Het blijft staan, maar het valt uiteindelijk om. 270 00:13:10,500 --> 00:13:15,463 MEXICO-STAD - 2017 271 00:13:15,672 --> 00:13:17,590 O, mijn god. 272 00:13:17,674 --> 00:13:18,841 Als in het nieuws is 273 00:13:18,925 --> 00:13:22,470 dat er 250.000 zijn gestorven bij een aardbeving, 274 00:13:22,554 --> 00:13:25,765 is dat geen aardbevingsramp, maar een betonramp. 275 00:13:27,100 --> 00:13:28,518 HAÏTI, 2010 276 00:13:28,601 --> 00:13:32,021 In 2010 werd Haïti getroffen door een zware aardbeving 277 00:13:32,105 --> 00:13:34,691 die $8,5 miljard aan schade veroorzaakte 278 00:13:34,774 --> 00:13:37,318 en waarbij 200.000 mensen omkwamen. 279 00:13:37,986 --> 00:13:39,028 SLECHTE CONSTRUCTIE 280 00:13:39,112 --> 00:13:41,364 De overlevenden zeiden dat slecht beton 281 00:13:41,447 --> 00:13:43,533 de reden voor de grote verwoesting was. 282 00:13:44,200 --> 00:13:48,705 Slecht beton had ook dodelijke gevolgen in Turkije in 1999, 283 00:13:48,788 --> 00:13:51,416 in Sichuan in 2008 284 00:13:51,499 --> 00:13:54,043 en in Mexico in 2017. 285 00:13:54,711 --> 00:13:56,129 In sommige gevallen 286 00:13:56,212 --> 00:13:59,924 profiteerden de aannemers die het slechte beton hadden gebruikt, 287 00:14:00,008 --> 00:14:01,843 van de heropbouw. 288 00:14:02,135 --> 00:14:04,470 In Haïti gingen veel bouwcontracten 289 00:14:04,554 --> 00:14:07,473 naar een familielid van de vrouw van de premier, 290 00:14:07,557 --> 00:14:09,475 wat veel vragen opriep. 291 00:14:10,727 --> 00:14:12,979 Wat we in corrupte landen zien, 292 00:14:13,062 --> 00:14:15,231 is dat het basismateriaal van het leven, 293 00:14:15,898 --> 00:14:19,235 zoals beton, drinkwater, elektriciteit 294 00:14:19,319 --> 00:14:21,154 en telefoonlijnen, de saaie dingen, 295 00:14:21,237 --> 00:14:24,407 de bron van ongelofelijke rijkdom wordt voor de elite. 296 00:14:24,490 --> 00:14:27,619 Dat weerhoudt een maatschappij ervan zich te ontwikkelen. 297 00:14:27,702 --> 00:14:30,622 Dan kan een economie niet op een gezonde manier groeien. 298 00:14:31,372 --> 00:14:34,208 Als je dacht dat dat niet in Amerika gebeurde, 299 00:14:34,292 --> 00:14:35,960 werden in 2006 300 00:14:36,044 --> 00:14:38,755 zes aannemers gearresteerd voor hun rol 301 00:14:38,838 --> 00:14:40,298 in een bouwproject in Boston. 302 00:14:40,381 --> 00:14:43,384 Het was het duurste wegenproject ooit. 303 00:14:43,468 --> 00:14:48,723 Het kostte $243 miljard en 15 jaar aan files, 304 00:14:48,806 --> 00:14:52,644 zonder de schade door lekkage en één dode mee te tellen. 305 00:14:52,727 --> 00:14:54,437 VROUW OVERLEDEN BIJ BOUWPROJECT 306 00:14:54,520 --> 00:14:58,024 Corruptie zorgt ook voor minder activiteit 307 00:14:58,107 --> 00:15:00,401 in het legale bedrijfsleven. 308 00:15:00,485 --> 00:15:02,737 Het is een slechte kracht 309 00:15:03,279 --> 00:15:05,948 die het hart 310 00:15:06,032 --> 00:15:09,285 van wat de moderne wereld goed maakt, treft, 311 00:15:11,663 --> 00:15:16,334 Ik begrijp hoe serieus de gevolgen van corruptie kunnen zijn. 312 00:15:16,417 --> 00:15:18,795 Nu wil ik het beest van dichtbij zien. 313 00:15:21,297 --> 00:15:24,008 Misschien kan ik ergens aan den lijve ondervinden 314 00:15:24,092 --> 00:15:25,760 welke corrupte bedrijven er zijn 315 00:15:25,843 --> 00:15:29,138 en misschien het habitat van de rijke vriendjes in het wild zien. 316 00:15:30,264 --> 00:15:31,099 CORRUPT TOURS - PRAAG 317 00:15:32,433 --> 00:15:33,559 Toevallig worden die dingen... 318 00:15:33,643 --> 00:15:34,560 PRAAG 319 00:15:34,644 --> 00:15:35,561 TSJECHIË 320 00:15:35,645 --> 00:15:37,939 ...aangeboden door de gekste attractie van Praag. 321 00:15:38,648 --> 00:15:40,149 De Corruptour. 322 00:15:42,402 --> 00:15:43,444 Oké. 323 00:15:44,404 --> 00:15:46,030 Dit is de Corruptour. 324 00:15:46,447 --> 00:15:48,825 Wat we in Praag laten zien, 325 00:15:48,908 --> 00:15:51,119 is het beste van het slechtste. 326 00:15:51,703 --> 00:15:54,414 Petr Šourek kreeg in 2012 het idee voor de Corruptour. 327 00:15:54,497 --> 00:15:55,832 OPRICHTER, CORRUPTOUR 328 00:15:55,915 --> 00:15:58,000 Sindsdien blijft het Tsjechische parlement 329 00:15:58,084 --> 00:16:01,546 hem omkoperij en smerige zaakjes opdienen 330 00:16:01,629 --> 00:16:03,047 om mee te werken. 331 00:16:03,131 --> 00:16:04,257 Zoals in 2013, 332 00:16:04,340 --> 00:16:07,593 toen de premier, die zich hard opstelde tegen corruptie, 333 00:16:07,677 --> 00:16:09,846 ontslag nam wegens omkoping. 334 00:16:10,513 --> 00:16:13,057 Als corruptietour houden we van corruptie. 335 00:16:13,391 --> 00:16:15,727 We houden ervan dat ze schimmige deals sluiten 336 00:16:16,436 --> 00:16:18,938 en dat openlijk doen, in het openbaar. 337 00:16:19,355 --> 00:16:20,815 Dan heb je meer verhalen. 338 00:16:20,898 --> 00:16:21,733 Ja, natuurlijk. 339 00:16:22,442 --> 00:16:25,361 Praag is de stad die Petr alsmaar nieuw materiaal geeft. 340 00:16:25,862 --> 00:16:29,240 Zoals de Blanka-tunnel, een bouwput die over budget is. 341 00:16:29,323 --> 00:16:30,283 $267,3 MILJOEN OVER BUDGET 342 00:16:30,366 --> 00:16:33,202 Het is de Oost-Europese versie van het project in Boston. 343 00:16:33,286 --> 00:16:34,704 Het Motol-ziekenhuis, 344 00:16:34,787 --> 00:16:39,083 waar artsen vippatienten een voorkeursbehandeling gaven. 345 00:16:39,792 --> 00:16:41,294 De tour gaat er niet meer heen, 346 00:16:41,377 --> 00:16:44,839 omdat het management zei dat Petr moest betalen als hij wilde komen. 347 00:16:46,340 --> 00:16:48,926 Wat vind je leuk aan je baan? 348 00:16:49,051 --> 00:16:52,180 Wat vind je het leukst aan deze rondleidingen geven? 349 00:16:52,263 --> 00:16:57,143 Corruptie wordt in stand gehouden door het bedrijfsleven. 350 00:16:57,226 --> 00:16:59,937 Dit bedrijf wordt in stand gehouden door corruptie. 351 00:17:00,021 --> 00:17:00,938 Dat is cool. 352 00:17:01,022 --> 00:17:02,815 Op een legale manier, oké? 353 00:17:03,941 --> 00:17:06,527 Petrs Corruptour is een luchthartige oorvijg terug 354 00:17:06,611 --> 00:17:09,697 naar de machthebbers die de Tsjechen hebben belazerd. 355 00:17:09,781 --> 00:17:10,698 Snacks zijn inbegrepen. 356 00:17:10,990 --> 00:17:13,117 -Nu kun je bijten. -Erin bijten? 357 00:17:13,201 --> 00:17:15,203 Zitten er noten in? Oké. 358 00:17:15,286 --> 00:17:17,413 Er zit zelfs een diploma-uitreiking bij. 359 00:17:19,665 --> 00:17:22,585 Ik heb geld gegeven voor deze master in corruptie 360 00:17:22,668 --> 00:17:23,878 en zo hoort het ook. 361 00:17:26,464 --> 00:17:27,924 Voor een beter begrip 362 00:17:28,007 --> 00:17:31,677 wil ik iemand spreken met een serieuzere aanpak. 363 00:17:34,722 --> 00:17:36,766 Ik kom voor David Ondrácka. 364 00:17:36,849 --> 00:17:38,976 -Ga maar naar boven. -Bedankt. 365 00:17:40,436 --> 00:17:44,732 Transparency International is een belangrijke anticorruptieorganisatie 366 00:17:44,816 --> 00:17:46,651 met 100 kantoren overal ter wereld. 367 00:17:46,734 --> 00:17:48,069 DIRECTEUR, AFDELING TSJECHIË 368 00:17:48,152 --> 00:17:51,656 David Ondrácka is een van de experts die tegen corruptie strijdt. 369 00:17:52,490 --> 00:17:55,785 Hoewel David bloedserieus is als het gaat om corruptie bestrijden, 370 00:17:55,868 --> 00:17:57,453 wil hij, net als anderen in Praag, 371 00:17:57,537 --> 00:17:59,413 er ook iets grappigs mee doen. 372 00:17:59,497 --> 00:18:01,749 Zoals dit educatieve corruptiebordspel. 373 00:18:02,458 --> 00:18:05,962 Het doel van het spel is om heel rijk te worden 374 00:18:06,045 --> 00:18:08,339 en veel politici in je zak te krijgen. 375 00:18:08,422 --> 00:18:10,925 Dus je gebruikt geld om hun invloed te kopen. 376 00:18:12,009 --> 00:18:13,803 Veel mensen die kijken, 377 00:18:13,886 --> 00:18:15,888 zeggen: 'We zijn de sjaak. 378 00:18:16,097 --> 00:18:19,308 'Ik kan er nooit iets aan veranderen.' 379 00:18:19,392 --> 00:18:22,436 Maar dat geloof jij niet, anders werk je hier niet. 380 00:18:22,812 --> 00:18:24,981 Strijden tegen corruptie 381 00:18:25,064 --> 00:18:27,775 is niet iets eenvoudigs. 382 00:18:27,859 --> 00:18:30,069 We hebben sterke tegenstanders, 383 00:18:30,152 --> 00:18:32,405 zowel qua geld als qua macht. 384 00:18:32,488 --> 00:18:35,199 Maar toch kunnen we iets veranderen. 385 00:18:35,283 --> 00:18:36,826 Maar op veel plekken 386 00:18:36,909 --> 00:18:40,413 is het heel gevaarlijk. 387 00:18:40,496 --> 00:18:42,248 Je riskeert je leven. 388 00:18:42,331 --> 00:18:46,794 Ik ben een politiek persoon, dus ik neem deze rol graag op me 389 00:18:47,128 --> 00:18:50,798 en ik vind het leuk om te doen. 390 00:18:51,757 --> 00:18:55,511 Een van de anticorruptiestrategieën van Transparency International 391 00:18:55,595 --> 00:18:58,139 is de corruptieperceptie-index. 392 00:18:58,222 --> 00:19:00,349 Die ondervraagt internationale zakenmensen 393 00:19:00,433 --> 00:19:03,686 en rangschikt de 180 landen van de wereld 394 00:19:03,769 --> 00:19:06,981 op hun reputatie voor betrouwbaarheid. Nummer één is de beste... 395 00:19:07,064 --> 00:19:08,024 1 NIEUW-ZEELAND 396 00:19:08,107 --> 00:19:09,483 ...en 180 is de slechtste. 397 00:19:09,567 --> 00:19:10,401 180 SOMALIË 398 00:19:10,484 --> 00:19:13,613 Wat is de prijs van corruptie en waarom is het zo'n probleem? 399 00:19:14,363 --> 00:19:16,657 Het eenvoudige antwoord is geld, natuurlijk. 400 00:19:16,741 --> 00:19:19,994 Het publieke geld dat hoort te stromen 401 00:19:20,077 --> 00:19:23,205 naar specifieke openbare diensten, wordt gebruikt 402 00:19:23,289 --> 00:19:25,708 om zakken te vullen. Zo eenvoudig is het. 403 00:19:25,791 --> 00:19:28,127 Als je dieper graaft, ontdek je 404 00:19:28,210 --> 00:19:31,464 ongelofelijke verhalen en processen. 405 00:19:31,547 --> 00:19:33,925 De contracten van de overheid worden 406 00:19:34,008 --> 00:19:36,761 op grote schaal gemanipuleerd. 407 00:19:36,844 --> 00:19:40,973 Dat is uiteindelijk de hoogste vorm van corruptie. 408 00:19:41,057 --> 00:19:43,351 Dat is leuk en aardig, maar het is niet grappig. 409 00:19:44,602 --> 00:19:46,062 Hoe maken we het grappig? 410 00:19:48,022 --> 00:19:49,982 Er is niks grappigs aan corruptie. 411 00:19:50,524 --> 00:19:52,443 Zeker op het hoogste bestuursniveau. 412 00:19:52,526 --> 00:19:54,487 Dat is grootschalige corruptie. 413 00:19:56,030 --> 00:19:59,367 De heerser van mijn land heeft zijn macht en geld stevig in handen 414 00:19:59,492 --> 00:20:01,953 en hij wil als een god behandeld worden. 415 00:20:02,036 --> 00:20:03,955 Daarnaast bespioneert hij iedereen. 416 00:20:04,622 --> 00:20:06,958 Zijn vriendjes worden dik en rijk, 417 00:20:07,041 --> 00:20:09,460 terwijl de rest zich kapotwerkt in de fabrieken. 418 00:20:10,711 --> 00:20:12,838 Hij gaf zichzelf zelfs een belachelijke naam. 419 00:20:14,423 --> 00:20:15,466 De Kerstman. 420 00:20:21,389 --> 00:20:24,976 Het begon toen de Kerstman een essentieel goed in handen kreeg. 421 00:20:25,559 --> 00:20:26,686 Kerstcadeautjes. 422 00:20:27,561 --> 00:20:30,648 Nu moeten mensen hem omkopen met melk en koekjes. 423 00:20:30,731 --> 00:20:33,776 Maar mensen als wij, die daadwerkelijk de cadeautjes maken, 424 00:20:33,859 --> 00:20:36,654 zijn zo ondervoed dat we niet eens goed groeien. 425 00:20:36,737 --> 00:20:38,990 HET IS ERGENS KERSTAVOND 426 00:20:39,448 --> 00:20:42,785 Er is geen stimulans om hard te werken of te innoveren, 427 00:20:42,868 --> 00:20:45,788 omdat de Kerstman met de eer strijkt. 428 00:20:45,871 --> 00:20:50,042 Je beseft niet eens hoeveel macht hij heeft over mensen. 429 00:20:50,126 --> 00:20:51,293 Zoals ouders. 430 00:20:51,377 --> 00:20:54,714 Ouders kopen een cadeau voor hun kinderen met hun eigen geld 431 00:20:55,131 --> 00:20:57,883 en zeggen dat de Kerstman het voor ze kocht. 432 00:20:58,759 --> 00:21:00,386 Wat een domme kuddedieren. 433 00:21:01,762 --> 00:21:03,973 Grootschalige corruptie heeft een ander kenmerk. 434 00:21:04,056 --> 00:21:05,224 De regels veranderen 435 00:21:05,307 --> 00:21:08,853 en alleen mensen belonen die de Kerstman lief vindt, 436 00:21:08,936 --> 00:21:11,564 en de rest straffen met deze troep. 437 00:21:12,273 --> 00:21:13,774 Die eikel houdt lijsten bij. 438 00:21:15,359 --> 00:21:16,402 HIJ MAAKT EEN LIJST 439 00:21:16,485 --> 00:21:18,112 Mensen staan uren in de rij 440 00:21:18,195 --> 00:21:20,823 om aan zijn voeten te mogen smeken. 441 00:21:21,323 --> 00:21:22,450 Die kerel doet niks. 442 00:21:23,034 --> 00:21:24,618 Hij werkt één dag per jaar. 443 00:21:24,702 --> 00:21:27,621 Hij zegt: 'Ho, ho, ho. Kom op schoot zitten.' 444 00:21:27,705 --> 00:21:29,498 Prima, joviale klootzak. 445 00:21:29,582 --> 00:21:30,541 Hij is hier. 446 00:21:30,624 --> 00:21:32,168 De noordelijke politie. 447 00:21:32,251 --> 00:21:33,210 Vertel mijn verhaal. 448 00:21:33,502 --> 00:21:35,463 Zet me niet op een boekenplank. 449 00:21:39,800 --> 00:21:41,052 MALEISIË 450 00:21:41,135 --> 00:21:43,971 Eén land dat door grootschalige corruptie wankelde, 451 00:21:44,055 --> 00:21:47,892 is nummer 62 op de ranglijst van Transparency International. 452 00:21:47,975 --> 00:21:49,185 MALEISIË 453 00:21:49,685 --> 00:21:53,230 Maleisië heeft net een enorm corruptieschandaal doorstaan. 454 00:21:53,314 --> 00:21:54,774 U ziet er gelukkig uit. 455 00:21:54,857 --> 00:21:59,028 Mag ik u vragen waarom u geen ontslag nam wegens uw betrokkenheid 456 00:21:59,111 --> 00:22:01,405 bij een corruptieschandaal op wereldniveau? 457 00:22:02,031 --> 00:22:06,285 Wat de krantenkoppen haalde, was de ontdekking 458 00:22:06,577 --> 00:22:09,121 dat de premier 459 00:22:09,205 --> 00:22:11,957 een betaling van $700 miljoen 460 00:22:12,041 --> 00:22:14,585 in één keer naar zijn rekening had overgeschreven. 461 00:22:15,419 --> 00:22:17,296 Dit is Clare Rewcastle Brown. 462 00:22:17,379 --> 00:22:19,298 De journalist die het verhaal bracht 463 00:22:19,381 --> 00:22:22,426 dat de Maleisische premier, Najib Razak, 464 00:22:22,510 --> 00:22:27,181 geld pakte uit een investeringsfonds, 1MDB, dat in handen van de staat was. 465 00:22:27,765 --> 00:22:31,393 Er was veel positieve publiciteit over hoe hij het geld bijeen zou brengen 466 00:22:31,477 --> 00:22:33,604 en het ging investeren voor Maleisië. 467 00:22:33,687 --> 00:22:35,356 Zo zou Maleisië rijk worden, 468 00:22:35,439 --> 00:22:37,525 middels die winstgevende investeringen. 469 00:22:37,983 --> 00:22:41,946 1MDB bracht miljarden bijeen van investeerders wereldwijd, 470 00:22:42,029 --> 00:22:45,157 waaronder Goldman Sachs en de Saudische koninklijke familie. 471 00:22:45,241 --> 00:22:48,494 Maar dat geld stroomde niet terug naar het Maleisische volk. 472 00:22:48,577 --> 00:22:53,374 Het geld ging naar de rekeningen van de tussenpersoon, Jho Low... 473 00:22:53,457 --> 00:22:54,375 MALEISISCHE FINANCIER 474 00:22:54,458 --> 00:22:57,878 ...die nu een internationale reputatie heeft 475 00:22:57,962 --> 00:23:00,381 als de playboy van de westerse wereld. 476 00:23:06,595 --> 00:23:10,307 Jho Low werkte samen met de premier aan de witwaspraktijken. 477 00:23:10,391 --> 00:23:12,893 Hij gebruikte het geld van 1MDB 478 00:23:12,977 --> 00:23:15,271 om jachten en een Picasso te kopen 479 00:23:15,354 --> 00:23:19,984 en te feesten met beroemdheden, zoals Paris Hilton en Ludacris. 480 00:23:20,067 --> 00:23:21,735 En natuurlijk, Leo. 481 00:23:21,819 --> 00:23:26,699 Die ontmoette hij toen hij, jazeker, The Wolf of Wall Street financierde 482 00:23:26,782 --> 00:23:29,535 met Najibs stiefzoon, Riza Aziz. 483 00:23:30,744 --> 00:23:34,331 Jho Low gaf Leo zelfs een Picasso als blijk van zijn vriendschap. 484 00:23:34,415 --> 00:23:35,791 Zoals vrienden dat doen. 485 00:23:35,916 --> 00:23:37,168 Het is symptomatisch. 486 00:23:37,251 --> 00:23:40,212 Dit gebeurt altijd in deze kleptocratische zaken. 487 00:23:40,296 --> 00:23:41,797 -Het geld gaat de wereld over. -Ja. 488 00:23:42,339 --> 00:23:44,884 Terwijl Jho Low overal feestte, 489 00:23:44,967 --> 00:23:47,970 leidden de premier en zijn vrouw, Rosmah Mansor, 490 00:23:48,053 --> 00:23:49,388 een weelderig leven 491 00:23:50,014 --> 00:23:53,559 met villa's, dure auto's en Birkin-tassen. 492 00:23:53,642 --> 00:23:55,102 TOT $150.000 (PER STUK) 493 00:23:55,186 --> 00:23:57,313 Ondertussen steeg de Maleisische schuld. 494 00:23:57,396 --> 00:23:58,230 $25 MILJARD 495 00:24:00,065 --> 00:24:03,402 Ze gaven je nogal prikkelende verhalen. 496 00:24:03,485 --> 00:24:07,323 Het is niet alsof ze het stiekem deden in de hoop dat niemand het merkte. 497 00:24:07,406 --> 00:24:10,492 Journalisten schreven geen kritische stukken over de regering. 498 00:24:10,576 --> 00:24:12,369 Ze waren te bang 499 00:24:12,453 --> 00:24:14,872 om te beginnen aan een kritisch stuk. 500 00:24:14,955 --> 00:24:16,332 Dus ik zei: 501 00:24:16,415 --> 00:24:20,085 'Journalisten hebben een kritische functie ten opzichte van de autoriteit. 502 00:24:20,169 --> 00:24:22,796 'Ze moeten de autoriteiten controleren.' 503 00:24:22,880 --> 00:24:24,381 Het verhaal ging maar door. 504 00:24:24,465 --> 00:24:28,135 Hij probeerde het tegen te houden en mij tegen te houden. 505 00:24:28,219 --> 00:24:30,971 Vanaf toen, gedurende twee jaar, 506 00:24:31,055 --> 00:24:34,808 gebruikte de premier al zijn macht 507 00:24:34,892 --> 00:24:38,729 om niet uit het ambt gezet te worden. 508 00:24:39,438 --> 00:24:42,149 Dat maakte mensen nog bozer. 509 00:24:45,527 --> 00:24:47,780 Iemand die over Najibs activiteiten las 510 00:24:47,863 --> 00:24:49,281 en er kwaad om werd, 511 00:24:49,365 --> 00:24:52,326 had veel spuitbussen en veel stickers. 512 00:24:52,868 --> 00:24:54,870 Graffitikunstenaar Fahmi Reza. 513 00:24:56,372 --> 00:24:59,041 Mijn politieke bewustzijn 514 00:24:59,124 --> 00:25:01,335 en mijn rebelse mentaliteit 515 00:25:01,418 --> 00:25:02,711 komen uit de punkmuziek. 516 00:25:02,795 --> 00:25:04,421 Tegen mensen die zeggen: 517 00:25:04,505 --> 00:25:08,884 'Punk hoort niet thuis in onze oosterse waarden', 518 00:25:08,968 --> 00:25:09,969 zeg ik: 'Rot op.' 519 00:25:11,303 --> 00:25:12,388 KUNSTENAAR EN ACTIVIST 520 00:25:12,471 --> 00:25:15,057 Fahmi was het zat dat de staat van het volk stal 521 00:25:15,140 --> 00:25:18,269 en kanaliseerde die frustratie in kunst 522 00:25:18,477 --> 00:25:21,522 door posters te maken met Najib als clown. 523 00:25:21,605 --> 00:25:22,690 WE ZIJN ALLEMAAL CORRUPT HIER 524 00:25:22,773 --> 00:25:24,858 Op de poster staat: 'We zijn allemaal corrupt hier.' 525 00:25:24,942 --> 00:25:26,568 Kun je me vertellen 526 00:25:26,652 --> 00:25:29,905 hoe dat de Maleisische mensen dag in, dag uit raakt? 527 00:25:29,989 --> 00:25:33,742 De premier en zijn vrouw leiden 528 00:25:33,826 --> 00:25:36,036 een luxeleventje, 529 00:25:36,120 --> 00:25:38,956 met hun Birkin-tassen en diamanten, 530 00:25:39,039 --> 00:25:41,417 terwijl mensen in armoede leven, 531 00:25:41,500 --> 00:25:43,961 zonder schoon kraanwater, 532 00:25:44,044 --> 00:25:46,839 zonder elektriciteit en soms zonder dak boven hun hoofd. 533 00:25:47,506 --> 00:25:51,385 1MDB liep enorme schulden op 534 00:25:51,885 --> 00:25:54,388 door corruptie en slechte investeringen. 535 00:25:54,471 --> 00:25:55,973 Wie moet dat betalen? 536 00:25:56,056 --> 00:25:58,225 Wij. De belastingbetalers. 537 00:25:58,934 --> 00:26:01,437 In 2015 introduceerde de regering 538 00:26:01,520 --> 00:26:03,314 een nieuw belastingsysteem, de GST. 539 00:26:03,397 --> 00:26:04,940 De goederen- en dienstenbelasting. 540 00:26:05,024 --> 00:26:06,400 Zo moeten we meer betalen 541 00:26:06,483 --> 00:26:10,446 voor hun schuld, hun corruptie. 542 00:26:10,529 --> 00:26:12,740 Nadat ze die belasting introduceerden, 543 00:26:12,823 --> 00:26:15,534 stegen de kosten van het levensonderhoud meteen. 544 00:26:15,993 --> 00:26:18,954 Het is duurder om eten te kopen. 545 00:26:19,455 --> 00:26:23,208 Zo raakt het ons in ons dagelijks leven. 546 00:26:23,625 --> 00:26:27,838 Degenen die het niet meer pikken, 547 00:26:29,965 --> 00:26:31,759 doen dit. 548 00:26:31,842 --> 00:26:33,302 Je hebt een uitlaat nodig. 549 00:26:35,888 --> 00:26:37,348 Ik heb dit beeld bedacht. 550 00:26:37,431 --> 00:26:39,058 Dit is mijn eerste poster. 551 00:26:39,141 --> 00:26:39,975 Cool. 552 00:26:40,059 --> 00:26:42,644 Het is Najibs portret van zijn Facebook-pagina 553 00:26:43,270 --> 00:26:46,774 en ik tekende een clown op zijn gezicht. 554 00:26:48,025 --> 00:26:50,527 Ik postte het op al mijn social media-accounts. 555 00:26:50,944 --> 00:26:51,987 DE TIJD IS OM 556 00:26:52,071 --> 00:26:54,198 Ik neem aan dat het toen serieus werd. 557 00:26:54,281 --> 00:26:56,492 Er heerst een angstcultuur in Maleisië, 558 00:26:56,575 --> 00:26:58,619 omdat de politie en de autoriteiten 559 00:26:58,702 --> 00:27:00,788 zoveel macht hebben en je kunnen arresteren. 560 00:27:00,871 --> 00:27:01,997 Dat overkwam mij ook. 561 00:27:02,581 --> 00:27:05,709 Ik werd schuldig bevonden en ging de gevangenis in 562 00:27:05,793 --> 00:27:07,711 wegens één simpele tweet. 563 00:27:08,128 --> 00:27:09,004 Hoelang? 564 00:27:09,088 --> 00:27:12,216 Eén maand in de cel en een boete van 30.000 ringgit. 565 00:27:12,299 --> 00:27:15,636 Dat is 6000 à 7000 dollar. 566 00:27:15,719 --> 00:27:18,097 Moge de kracht bij je zijn? 567 00:27:18,180 --> 00:27:20,224 Tijdens de twee jaar daarna 568 00:27:20,307 --> 00:27:25,229 werd de clownkarikatuur een symbool van protest. 569 00:27:25,854 --> 00:27:28,190 Die groeide uit tot een hele beweging 570 00:27:28,273 --> 00:27:29,983 van weerstand en verzet 571 00:27:30,067 --> 00:27:32,528 tegen Najib en zijn corrupte regering. 572 00:27:33,195 --> 00:27:35,697 Mensen als Fahmi en Clare gebruikten hun stem 573 00:27:35,781 --> 00:27:37,908 om het verzet aan te wakkeren. 574 00:27:38,575 --> 00:27:42,204 Algauw gingen de sluizen open en voegden nieuwe stemmen zich erbij 575 00:27:42,287 --> 00:27:44,665 met het doel om Najib af te zetten. 576 00:27:45,833 --> 00:27:49,169 Kun je je huidige politieke relatie met je vader beschrijven? 577 00:27:49,253 --> 00:27:51,255 Wie is je vader? Waarom praten we met je? 578 00:27:51,755 --> 00:27:54,466 Wie mijn papa is? Dat is... 579 00:27:54,591 --> 00:27:57,010 Ik bedoel het niet op een rare manier, maar prima. 580 00:27:57,094 --> 00:27:58,512 -Wie is je papa? -Ja. 581 00:27:59,304 --> 00:28:00,472 PARLEMENTSLID 582 00:28:00,556 --> 00:28:03,517 Nurul Izzah Anwar zit in het Maleisische parlement 583 00:28:03,600 --> 00:28:06,520 en werd gearresteerd, omdat ze zich uitsprak tegen de regering. 584 00:28:06,603 --> 00:28:09,148 Ze nam het op voor haar vader, een oppositieleider, 585 00:28:09,231 --> 00:28:11,984 die meermaals werd opgesloten door de Maleisische staat 586 00:28:12,067 --> 00:28:15,028 op basis van aanklachten die men politiek gemotiveerd noemde. 587 00:28:16,321 --> 00:28:19,283 Je vader heeft zich lang uitgesproken tegen corruptie. 588 00:28:19,366 --> 00:28:21,869 Voor Najibs coalitie was het te veel. 589 00:28:21,952 --> 00:28:24,079 Het was zo zonneklaar, de corruptie. 590 00:28:24,163 --> 00:28:28,333 Het tonen van die ongelofelijke weelde. 591 00:28:28,417 --> 00:28:30,335 Mijn god, de Birkin-tassen. 592 00:28:30,419 --> 00:28:31,670 We hebben het record... 593 00:28:31,753 --> 00:28:35,716 We hebben het record voor de meeste Birkin-tassen ter wereld. 594 00:28:36,341 --> 00:28:38,260 Mensen zaten financieel in het nauw. 595 00:28:38,343 --> 00:28:40,012 Hij introduceert 596 00:28:40,095 --> 00:28:41,722 de goederen- en dienstenbelasting. 597 00:28:41,805 --> 00:28:44,725 De prijzen stegen, maar hun loon niet. 598 00:28:45,350 --> 00:28:46,643 Het was een schok, 599 00:28:46,727 --> 00:28:50,105 want Maleisië is een sociaal land. 600 00:28:50,189 --> 00:28:51,523 Er is een sociaal vangnet. 601 00:28:51,607 --> 00:28:55,569 We willen de kloof tussen rijk en arm kleiner maken. 602 00:28:57,321 --> 00:28:58,739 Armoede is een probleem. 603 00:28:58,822 --> 00:29:02,493 Er zitten kinderen in sociale woningbouw in Kuala Lumpur 604 00:29:02,868 --> 00:29:05,204 die niet meer dan één keer per dag kunnen eten. 605 00:29:05,787 --> 00:29:07,915 De ondervoeding is erger dan in Ghana. 606 00:29:09,958 --> 00:29:13,003 Na een tijdje werd het kookpunt bereikt. 607 00:29:13,420 --> 00:29:16,882 De mensen pikten het niet meer. 608 00:29:18,008 --> 00:29:19,718 Tijdens de verkiezingen in 2018 609 00:29:19,801 --> 00:29:23,764 zou Najibs partij volgens de peilingen makkelijk winnen. 610 00:29:25,557 --> 00:29:28,352 Maar een boze bevolking kwam in groten getale opdagen, 611 00:29:28,435 --> 00:29:31,438 bewees dat de peilingen het mis hadden en stemde hem weg. 612 00:29:31,522 --> 00:29:33,148 PREMIER VERSLAGEN - OPPOSITIE WINT 613 00:29:33,232 --> 00:29:36,735 Dat de 92-jarige Mahathir Mohamad de nieuwe premier is 614 00:29:36,818 --> 00:29:40,656 en zijn vicepremier, Anwar Ibrahim, Nuruls vader, is, 615 00:29:40,739 --> 00:29:42,282 die uit de gevangenis is, 616 00:29:42,366 --> 00:29:45,077 wordt vergeleken met toen Nelson Mandela president werd. 617 00:29:46,828 --> 00:29:48,580 Nu verwachten mensen van je 618 00:29:48,664 --> 00:29:51,083 dat er wetten tegen corruptie komen. 619 00:29:51,166 --> 00:29:54,127 Hoe weet je wat haalbaar is, 620 00:29:54,211 --> 00:29:56,755 wat belangrijk is, waar je je voor inzet? 621 00:29:56,838 --> 00:29:58,715 Het wordt een lastige tijd voor Maleisië. 622 00:29:59,132 --> 00:30:00,634 Economisch zullen we lijden 623 00:30:00,717 --> 00:30:04,388 door de stijgende schuld van 1MDB. 624 00:30:04,471 --> 00:30:06,181 We moeten die goed afhandelen, 625 00:30:06,265 --> 00:30:09,268 zodat de gewone Maleisiër er geen last van heeft. 626 00:30:09,643 --> 00:30:12,312 Wat er ook gebeurt, we moeten dit afmaken. 627 00:30:13,522 --> 00:30:16,942 De bezittingen van Najib en zijn vrouw zijn in beslag genomen. 628 00:30:17,025 --> 00:30:19,361 Ze zijn allebei aangeklaagd voor corruptie. 629 00:30:20,028 --> 00:30:22,447 Ook Jho Low, die ondergedoken is, is aangeklaagd. 630 00:30:22,531 --> 00:30:23,740 CHINA VERLEENT JHO LOW ONDERDAK 631 00:30:24,157 --> 00:30:27,661 Om het nog erger te maken, heeft Leo zijn cadeau geweigerd 632 00:30:27,744 --> 00:30:29,454 en zijn Picasso aan de FBI gegeven. 633 00:30:30,872 --> 00:30:33,584 Nu Nuruls vader het land gaat leiden, 634 00:30:33,709 --> 00:30:36,962 is er hoop voor een corruptieloos Maleisië. 635 00:30:38,964 --> 00:30:42,009 Maar hoe realistisch is het corruptie totaal te bestrijden 636 00:30:42,092 --> 00:30:45,512 als die de maatschappij op het hoogste niveau heeft geïnfiltreerd? 637 00:30:45,596 --> 00:30:47,264 Voor het antwoord hoef ik niet ver, 638 00:30:47,347 --> 00:30:49,683 omdat de buurman van Maleisië, Singapore, 639 00:30:49,766 --> 00:30:52,436 die tot 1965 onderdeel was van Maleisië, 640 00:30:52,519 --> 00:30:56,315 zo'n reputatie heeft voor een gebrek aan corruptie, dat het bijna eng is. 641 00:30:57,190 --> 00:31:01,028 Maar voordat we erachter komen hoe dit eiland zo netjes werd, 642 00:31:01,111 --> 00:31:03,822 moet ik eerst een paar dingen kwijt. 643 00:31:04,615 --> 00:31:09,119 Singapore staat bekend om zijn extreem onprettige wetten. 644 00:31:09,202 --> 00:31:12,914 Als je een openbaar toilet niet doorspoelt, krijg je een boete van $150. 645 00:31:14,082 --> 00:31:18,420 Als ik iets belangrijks moet doen en de wifi van mijn buurman leen, 646 00:31:18,503 --> 00:31:20,339 geldt dat in Singapore als hacken. 647 00:31:21,173 --> 00:31:25,385 Ik krijg wellicht een boete van $10.000 en moet misschien drie jaar de cel in. 648 00:31:26,386 --> 00:31:28,930 Misschien wil ik genieten van een tropisch briesje 649 00:31:29,014 --> 00:31:30,182 terwijl ik strijk. 650 00:31:31,183 --> 00:31:33,769 Naakt zijn in je eigen huis met de ramen open 651 00:31:33,852 --> 00:31:37,731 kan leiden tot een boete van $2000 en drie maanden cel. 652 00:31:41,068 --> 00:31:44,154 Een muziekinstrument bespelen op irritante wijze 653 00:31:44,237 --> 00:31:46,448 kan je $1000 kosten. 654 00:31:46,990 --> 00:31:48,241 Verder moet je vermijden: 655 00:31:48,325 --> 00:31:49,451 kauwgom verkopen, 656 00:31:50,118 --> 00:31:52,412 water op een perron drinken 657 00:31:52,496 --> 00:31:53,455 en duiven voeren. 658 00:31:55,040 --> 00:31:58,126 Als je graffiti spuit, kun je de cel in gaan, een boete krijgen 659 00:31:58,210 --> 00:32:02,089 en tussen de drie en acht stokslagen krijgen. 660 00:32:02,172 --> 00:32:06,093 Wel uien, champignons en extra saus, maar geen kaas. 661 00:32:06,176 --> 00:32:07,928 Ja, het is een beetje raar... 662 00:32:08,387 --> 00:32:10,472 Dit is niet verboden. Ik bestel een pizza. 663 00:32:12,474 --> 00:32:13,642 Oké, ik ben klaar. 664 00:32:20,691 --> 00:32:24,194 Singapores strenge wetten maken deel uit van een aanpak van onderen 665 00:32:24,277 --> 00:32:25,821 in de strijd tegen corruptie. 666 00:32:25,904 --> 00:32:29,324 Als iedereen te bang is om kleine criminaliteit te overwegen, 667 00:32:29,408 --> 00:32:31,368 zullen ze zware misdaden niet riskeren. 668 00:32:32,744 --> 00:32:34,454 Zou je iemand omkopen in een land 669 00:32:34,538 --> 00:32:37,708 met zuilen waar je je corrupte vrienden en buren kunt aangeven? 670 00:32:37,791 --> 00:32:38,625 CORRUPTIEKLACHTEN 671 00:32:38,709 --> 00:32:40,127 CORRUPTIEMELDING- EN ERFGOEDCENTRUM 672 00:32:40,210 --> 00:32:43,547 Corruptie is net een vorm van kanker. 673 00:32:43,630 --> 00:32:49,094 Die begint met iets kleins, maar als je die niet bestrijdt 674 00:32:49,177 --> 00:32:52,264 in een vroege fase, verspreidt die zich door het lichaam. 675 00:32:52,347 --> 00:32:55,100 Als dat gebeurt, stort het hele lichaam in. 676 00:32:55,892 --> 00:32:59,938 Chin Wee Liam is de adjunct-directeur van openbaar onderzoek 677 00:33:00,021 --> 00:33:04,067 bij het bureau voor onderzoek naar corrupte praktijken. 678 00:33:04,151 --> 00:33:08,530 Een overheidsorganisatie die corruptie zeer serieus neemt 679 00:33:08,613 --> 00:33:10,907 en er trots op is dat ze die serieus neemt. 680 00:33:10,991 --> 00:33:14,703 Het bureau heeft zelfs een anticorruptiemuseum, 681 00:33:14,828 --> 00:33:18,165 dat groots politiewerk als kostbaarheid tentoonstelt. 682 00:33:18,248 --> 00:33:21,543 Een werkster lapte de regels aan haar laars 683 00:33:21,626 --> 00:33:24,129 toen ze in een station water dronk. 684 00:33:24,212 --> 00:33:26,757 De beveiliger die haar daarop betrapte, 685 00:33:27,424 --> 00:33:29,843 vroeg $300 om haar te laten gaan. 686 00:33:30,886 --> 00:33:33,472 In dit geval hebben we de beveiligers aangeklaagd. 687 00:33:33,555 --> 00:33:34,598 Oké. 688 00:33:34,931 --> 00:33:36,933 Het lijkt een kleine overtreding, 689 00:33:37,017 --> 00:33:38,810 maar als je die toestaat, 690 00:33:38,894 --> 00:33:40,437 weet je waar die toe leidt. 691 00:33:41,563 --> 00:33:43,648 Onze oprichters waren vastbesloten 692 00:33:43,732 --> 00:33:45,609 corruptie in Singapore uit te roeien. 693 00:33:46,067 --> 00:33:47,486 Meteen vanaf het begin. 694 00:33:47,986 --> 00:33:52,365 Daarom hanteren we in Singapore een nultolerantieaanpak. 695 00:33:53,366 --> 00:33:54,785 Die aanpak lijkt te werken. 696 00:33:54,868 --> 00:33:57,746 Singapores reputatie voor anticorruptie trok bedrijven. 697 00:33:57,829 --> 00:34:00,207 Dat leidde tot economische voordelen. 698 00:34:01,374 --> 00:34:03,460 Buitenlanders durfden hier te investeren. 699 00:34:03,543 --> 00:34:07,297 Daardoor is het een belangrijk zakelijk centrum in Azië. 700 00:34:07,964 --> 00:34:10,091 Vorig jaar, in 2017, 701 00:34:10,175 --> 00:34:13,261 hebben we 103 zaken onderzocht. 702 00:34:13,345 --> 00:34:15,597 Zijn er patronen in de soorten corruptie 703 00:34:15,680 --> 00:34:17,766 die je vaak ziet voorkomen? 704 00:34:17,849 --> 00:34:21,561 De meerderheid is kleine overtredingen, 705 00:34:21,645 --> 00:34:24,231 maar we hebben ook corruptie 706 00:34:24,314 --> 00:34:26,817 waarbij een hoge ambtenaar betrokken is, 707 00:34:26,900 --> 00:34:29,736 of belangrijke zakenlui in de privésector. 708 00:34:31,112 --> 00:34:33,406 We moeten hier wel opmerken dat, ondanks 709 00:34:33,490 --> 00:34:35,867 de hoge score van Transparency International, 710 00:34:35,951 --> 00:34:38,787 Singapore afgrijselijk scoort qua persvrijheid. 711 00:34:38,870 --> 00:34:40,121 PERSVRIJHEID - SINGAPORE 132/180 712 00:34:40,205 --> 00:34:42,207 Het is lastig objectief inzicht te krijgen 713 00:34:42,290 --> 00:34:46,294 in corruptie op grote schaal die niet wordt gemeld, 714 00:34:46,378 --> 00:34:49,631 maar vorig jaar was er een groot schandaal 715 00:34:49,714 --> 00:34:51,842 waarbij een booreilandbouwer uit Singapore... 716 00:34:51,925 --> 00:34:52,926 KEPPEL VERSTOORT SINGAPORES SCHONE IMAGO 717 00:34:53,009 --> 00:34:54,386 WAT GEBEURDE ER MET SCHOON SINGAPORE? 718 00:34:54,469 --> 00:34:56,805 ...steekpenningen betaalde om klanten binnen te halen. 719 00:34:56,888 --> 00:35:01,434 Het schandaal was schokkend voor Singaporezen zoals Eugene Tan. 720 00:35:02,477 --> 00:35:04,980 Wat voor de Singaporezen schokkend was 721 00:35:05,063 --> 00:35:07,440 toen het Keppel-schandaal uitkwam, 722 00:35:07,524 --> 00:35:11,653 was dat Keppel gelieerd was aan de regering. 723 00:35:11,736 --> 00:35:12,571 -Oké. -Oké? 724 00:35:12,654 --> 00:35:14,197 Aan de regering van Singapore? 725 00:35:14,281 --> 00:35:17,242 Ja. Die bedrijven zouden nooit betrokken durven zijn 726 00:35:17,325 --> 00:35:21,288 bij corrupte praktijken in Singapore. 727 00:35:22,205 --> 00:35:25,750 Maar er gelden dus andere regels 728 00:35:25,834 --> 00:35:27,669 als ze in het buitenland opereren. 729 00:35:27,752 --> 00:35:32,173 Is het idee van geen corruptie, streng zijn tegen elke prijs, 730 00:35:32,299 --> 00:35:34,509 houdbaar voor een land als Singapore? 731 00:35:34,593 --> 00:35:36,177 Het is een continue strijd. 732 00:35:36,261 --> 00:35:40,348 Toen we zelfbestuur kregen van de Britten, 733 00:35:40,724 --> 00:35:42,726 was corruptie wijdverspreid. 734 00:35:42,809 --> 00:35:45,061 Er is hier niks. 735 00:35:45,645 --> 00:35:46,938 We importeren ons voedsel 736 00:35:47,022 --> 00:35:48,815 en ons water. 737 00:35:48,899 --> 00:35:49,774 Er zijn geen natuurlijke bronnen. 738 00:35:49,858 --> 00:35:50,901 Er zijn geen natuurlijke bronnen. 739 00:35:50,984 --> 00:35:53,820 Daarom moesten we 740 00:35:53,904 --> 00:35:56,740 ons relevant maken voor de wereld 741 00:35:56,823 --> 00:35:59,576 op onze eigen voorwaarden. Wat voor ons werkte, 742 00:35:59,659 --> 00:36:02,329 was een plek te zijn waar mensen zaken kunnen doen, 743 00:36:03,580 --> 00:36:06,541 kunnen investeren en de regio kunnen ontdekken. 744 00:36:06,625 --> 00:36:09,044 Corruptie mag daar geen deel van uitmaken, 745 00:36:09,544 --> 00:36:11,421 omdat de maatschappij 746 00:36:11,504 --> 00:36:15,050 vreselijk zou verarmen en investeerders zouden wegblijven. 747 00:36:15,467 --> 00:36:18,303 'Vertrouwen' betekent voor mij 748 00:36:19,179 --> 00:36:20,680 ons betaalmiddel. 749 00:36:20,764 --> 00:36:23,600 Er is dus geen ruimte om achterover te leunen. 750 00:36:23,683 --> 00:36:25,977 Als je praat over de strijd tegen corruptie, 751 00:36:26,061 --> 00:36:27,395 betekent dat het goede doen, 752 00:36:27,479 --> 00:36:28,939 zelfs als niemand kijkt. 753 00:36:31,399 --> 00:36:33,610 Maar als een strenge nultolerantieaanpak 754 00:36:33,693 --> 00:36:36,279 tegen corruptie niet alles oplost, 755 00:36:36,363 --> 00:36:39,282 zijn er nog andere manieren om corruptie tegen te houden? 756 00:36:39,366 --> 00:36:41,618 BOMBAY 757 00:36:44,079 --> 00:36:46,623 Om daarachter te komen, moet ik terug naar India, 758 00:36:46,706 --> 00:36:49,668 waar een onorthodoxe denker een ongewoon perspectief heeft. 759 00:36:50,502 --> 00:36:51,711 VOORMALIGE HOOFDECONOOM WERELDBANK 760 00:36:51,795 --> 00:36:54,923 Professor Kaushik Basu was hoofdeconoom bij de Wereldbank 761 00:36:55,006 --> 00:36:58,510 en economisch hoofdadviseur van de Indiase regering. 762 00:36:58,593 --> 00:37:01,304 Hij zegt dat we verkeerd omgaan met corruptie. 763 00:37:02,222 --> 00:37:04,683 Professor Basu denkt dat de beste manier 764 00:37:04,766 --> 00:37:07,978 om het grootste corruptieprobleem in India, omkoping, te stoppen, 765 00:37:08,061 --> 00:37:10,438 niet is zware aanklachten erop los te laten, 766 00:37:10,522 --> 00:37:15,402 maar het te behandelen zoals alle zonden die in het duister gedijen: 767 00:37:15,485 --> 00:37:17,070 legalisatie. 768 00:37:17,904 --> 00:37:20,615 Als je de plek van India bekijkt op de ranglijst 769 00:37:20,699 --> 00:37:22,701 van corruptste of minst corrupte land, 770 00:37:22,784 --> 00:37:24,285 staat India niet bovenaan. 771 00:37:24,369 --> 00:37:25,245 Nee, dat klopt. 772 00:37:25,328 --> 00:37:28,498 Het is niet het corruptst. Het komt niet eens in de buurt. 773 00:37:28,581 --> 00:37:31,501 India is een land met geraffineerde wetten. 774 00:37:31,584 --> 00:37:33,378 Maar er is een overdaad aan wetten, 775 00:37:33,461 --> 00:37:36,089 dus iedereen overtreedt wel een of andere wet, 776 00:37:36,172 --> 00:37:37,340 omdat het zo complex is. 777 00:37:37,424 --> 00:37:38,800 Dat moet je herstellen, 778 00:37:38,883 --> 00:37:41,302 zodat mensen zich aan de wet kunnen houden. 779 00:37:41,386 --> 00:37:43,430 Wat is jouw oplossing hiervoor? 780 00:37:43,513 --> 00:37:46,141 Er viel me iets op aan de Indiase wet. 781 00:37:46,224 --> 00:37:49,519 De voorkoming van corruptie-wet, 1988. 782 00:37:49,602 --> 00:37:51,855 Er staat: 'Omkoping is afgrijselijk. 783 00:37:52,522 --> 00:37:54,983 'Wie een steekpenning betaalt, en wie die aanneemt, 784 00:37:55,525 --> 00:37:57,152 'zijn allebei even schuldig.' 785 00:37:57,777 --> 00:37:58,987 Volgens de Indiase wet 786 00:37:59,070 --> 00:38:02,532 zijn alle mensen die ik in Pune ontmoette, criminelen, 787 00:38:02,615 --> 00:38:04,325 omdat ze een steekpenning betaalden. 788 00:38:04,909 --> 00:38:06,453 De wet maakt het erger, 789 00:38:06,536 --> 00:38:08,329 omdat je samenzweert. 790 00:38:08,413 --> 00:38:09,748 Wie een steekpenning betaalt, zweert samen 791 00:38:09,831 --> 00:38:11,374 met degene die die aanneemt. 792 00:38:11,458 --> 00:38:15,462 Als je steekpenningen betalen legaal maakt 793 00:38:15,545 --> 00:38:18,298 en steekpenningen aannemen illegaal, 794 00:38:19,007 --> 00:38:21,593 ben ik niet schuldig als ik een steekpenning betaal 795 00:38:21,676 --> 00:38:23,094 en ben ik bereid te praten. 796 00:38:23,178 --> 00:38:25,346 Ik zat echt in de rol van econoom 797 00:38:25,472 --> 00:38:27,849 toen ik dit nerderige idee naar buiten bracht 798 00:38:27,932 --> 00:38:30,310 en ik had de politieke gevolgen niet voorzien. 799 00:38:30,393 --> 00:38:32,187 Wat gebeurde er toen je dit zei? 800 00:38:32,270 --> 00:38:34,606 Mensen vonden het een vreselijk amoreel voorstel 801 00:38:34,689 --> 00:38:36,983 dat ik op een overheidswebsite had gepost. 802 00:38:37,067 --> 00:38:39,527 Ik dacht: als dit stapje nou genomen kan worden. 803 00:38:39,611 --> 00:38:41,446 Ik heb nooit gedacht 804 00:38:41,529 --> 00:38:43,114 dat dit het probleem oplost, 805 00:38:43,198 --> 00:38:44,949 maar het barst meteen los 806 00:38:45,033 --> 00:38:46,743 en het wordt als vernederend gezien. 807 00:38:46,826 --> 00:38:48,495 'Dat pik ik niet.' 808 00:38:49,287 --> 00:38:51,956 Zoals veel voorstanders van legalisering 809 00:38:52,040 --> 00:38:55,001 werd Basu belachelijk gemaakt om zijn anticorruptiestrategie 810 00:38:55,085 --> 00:38:57,212 en van zijn idee werd geen wet gemaakt. 811 00:39:00,465 --> 00:39:02,050 Maar heeft hij een punt? 812 00:39:02,133 --> 00:39:03,593 Geheimzinnigheid leidt tot corruptie 813 00:39:04,052 --> 00:39:05,762 en corruptie heeft geheimzinnigheid nodig. 814 00:39:07,013 --> 00:39:08,598 Corruptie houdt van het duister, 815 00:39:08,681 --> 00:39:11,226 zuigt de armen uit en weigert te sterven. 816 00:39:11,810 --> 00:39:14,979 Het is een machtige vampier die je vitaliteit afneemt. 817 00:39:15,563 --> 00:39:17,649 Helden zoals Fahmi en Clare 818 00:39:18,108 --> 00:39:20,401 proberen die naar het licht te trekken. 819 00:39:21,194 --> 00:39:23,279 Als men er openlijk over praat, 820 00:39:23,363 --> 00:39:25,281 zonder bang te zijn voor de gevolgen, 821 00:39:25,698 --> 00:39:28,076 ontneem je corrupte mensen deels hun macht. 822 00:39:30,829 --> 00:39:33,748 Corruptie is zoals de wereldeconomie zelf. 823 00:39:34,124 --> 00:39:35,542 In ons dagelijks leven 824 00:39:35,667 --> 00:39:39,462 zien we maar kleine onderdelen van heel dichtbij. 825 00:39:39,921 --> 00:39:41,881 Zo kunnen we nooit goed zien 826 00:39:41,965 --> 00:39:45,885 wat een formidabel, kolossaal en hongerig monster het eigenlijk is. 827 00:39:48,138 --> 00:39:50,223 Het is een enorm beest dat ons omwikkelt 828 00:39:50,306 --> 00:39:53,560 en alles bepaalt van wat we kopen, tot waar we waarde aan hechten 829 00:39:53,643 --> 00:39:56,938 en de steekpenningen om het ons makkelijker te maken. 830 00:39:57,021 --> 00:40:00,191 De enige manier om die enigszins te kunnen begrijpen, 831 00:40:00,275 --> 00:40:01,651 laat staat te temmen, 832 00:40:01,734 --> 00:40:03,611 is om genoeg afstand te nemen 833 00:40:03,695 --> 00:40:06,030 om het hele harige ding te zien. 834 00:40:18,668 --> 00:40:20,378 Kal, kerel, wat dan ook. 835 00:40:21,421 --> 00:40:22,380 Pak maar. 836 00:40:24,632 --> 00:40:25,675 Hoe heet je? 837 00:40:26,885 --> 00:40:27,802 Sorry. 838 00:40:30,096 --> 00:40:31,639 Dit is heel raar geworden. 839 00:40:32,015 --> 00:40:32,974 Hoeveel was de... 840 00:40:51,117 --> 00:40:52,118 O, mijn god. 841 00:40:56,497 --> 00:40:57,957 Nee, niet deze. 842 00:40:58,041 --> 00:40:58,917 Niet? Oké. 843 00:41:00,793 --> 00:41:01,794 Alsjeblieft.