1 00:00:06,341 --> 00:00:10,721 Küresel ekonomi dediğimiz bu şey uzun süredir etrafımızda. 2 00:00:11,430 --> 00:00:14,933 İşte, ilk tüccarlar, bir şeye fiyat belirliyorlar... 3 00:00:15,434 --> 00:00:16,894 Sopalara mı? 4 00:00:17,811 --> 00:00:22,649 İşler "para" denilen bir şeyin icadıyla biraz daha medeni oldu. 5 00:00:24,234 --> 00:00:26,695 Para nedir, bildiğinizi sanıyorsunuz. 6 00:00:28,322 --> 00:00:29,406 Ama öyle mi? 7 00:00:31,450 --> 00:00:33,410 Kazanalım diye uğraşıyoruz. 8 00:00:33,494 --> 00:00:37,122 Ama bu kâğıt parçasına neden böyle ilahî bir güven yükledik? 9 00:00:37,915 --> 00:00:39,458 Aslında değerli mi? 10 00:00:40,167 --> 00:00:41,752 Yoksa koca bir yalan mı, 11 00:00:41,877 --> 00:00:44,463 çocuğunuzun masaj kuponu vermesi gibi mi? 12 00:00:44,963 --> 00:00:46,423 Paranın arkasındaki sır, 13 00:00:46,507 --> 00:00:49,259 küresel ekonominin içindeki büyük gizemdir. 14 00:00:50,719 --> 00:00:52,012 Her gün kullanıyoruz. 15 00:00:52,763 --> 00:00:57,559 Ama hiç durup düşündünüz mü, neden parayı bu temsil etmiyor da 16 00:00:57,768 --> 00:00:59,061 bu ediyor? 17 00:00:59,937 --> 00:01:00,854 Aslında... 18 00:01:01,188 --> 00:01:04,233 PARA BİR SAÇMALIK MI? 19 00:01:05,734 --> 00:01:09,112 Hoşunuza gitse de gitmese de para ile bağlıyız. 20 00:01:09,905 --> 00:01:15,828 Ben Kal Penn, küresel ekonomi denen şu dev canavarı keşfediyorum. 21 00:01:15,911 --> 00:01:17,287 Küresel Ekonomi Denen Şu Dev Canavar 22 00:01:20,707 --> 00:01:22,668 APALAŞ DAĞLARINDA 23 00:01:22,751 --> 00:01:25,087 BİR YER 24 00:01:25,504 --> 00:01:27,297 CEHENNEM SONSUZDUR! 25 00:01:27,923 --> 00:01:29,466 Ya kimseye güvenmeseydiniz? 26 00:01:29,550 --> 00:01:30,551 DUR 27 00:01:31,134 --> 00:01:33,470 Ya paraya inanmak tehlikeli sansaydınız? 28 00:01:33,554 --> 00:01:34,763 DİKKAT GİRİLMEZ 29 00:01:34,847 --> 00:01:38,183 O kadar tehlikeli ki ölümünüze sebep olacak. 30 00:01:39,560 --> 00:01:43,355 O zaman hazırlıkçılık uzmanı Jane ve Rick Austin gibisiniz. 31 00:01:45,274 --> 00:01:48,402 Dünya çapında bir mali çöküşe hazırlık için 32 00:01:48,485 --> 00:01:51,446 bu izole, gizli yapıyı inşa etmişler. 33 00:01:53,323 --> 00:01:56,201 Topluca mali bir çöküş olunca 34 00:01:56,285 --> 00:01:57,327 RICK AUSTIN - "HAYATTA KALMACI BAHÇIVAN" HAZIRLIKÇILIK UZMANI 35 00:01:57,411 --> 00:01:59,246 ilk endişemiz yemek olacak. 36 00:01:59,872 --> 00:02:02,541 Nüfusun yüzde 80'i iki ayda ölecek. 37 00:02:03,458 --> 00:02:06,545 İnsanlar yemek için birbirini öldürecek ve yiyecek. 38 00:02:07,170 --> 00:02:08,046 Yani... 39 00:02:12,593 --> 00:02:15,220 Kalan yüzde 20'lik dilimdeki insanlar, 40 00:02:16,346 --> 00:02:19,016 bizim gibi kendi üretimini yapanlar 41 00:02:19,725 --> 00:02:22,978 ve gerçekten kötü psikopatlar olacak. 42 00:02:23,061 --> 00:02:23,896 Buna hazırsın. 43 00:02:23,979 --> 00:02:25,939 Ne ve nasıl olursa buna hazırız. 44 00:02:25,981 --> 00:02:26,982 Evet. 45 00:02:29,026 --> 00:02:31,153 Rick ve Jane herkesi geride bırakıp 46 00:02:31,236 --> 00:02:33,906 hayatta kalmak için her şeyi ekip üretiyor. 47 00:02:34,698 --> 00:02:37,826 İşler boka sararsa dışa bağımsız olup 48 00:02:37,910 --> 00:02:39,703 kendilerine yetmeye hazırlar. 49 00:02:40,996 --> 00:02:43,749 İşte gizli hayatta kalma bahçesi. 50 00:02:46,752 --> 00:02:48,337 Buna böyle diyorum 51 00:02:48,420 --> 00:02:50,505 çünkü her şey kamufle hâlde. 52 00:02:52,257 --> 00:02:53,800 Çoğu insan, üzerinde 53 00:02:53,884 --> 00:02:56,637 adı yazan bir pakette değilse gıdayı bilmez. 54 00:02:56,720 --> 00:02:58,555 Buraya bakınca, 55 00:02:58,639 --> 00:03:00,724 "Bu arazi terk edilmiş. Kimse yok. 56 00:03:00,807 --> 00:03:03,602 "Görecek şey yok." deyip devam edersin. 57 00:03:03,685 --> 00:03:04,937 Böyle tasarlandı, 58 00:03:05,020 --> 00:03:06,271 -bir amacı var. -Evet. 59 00:03:07,564 --> 00:03:09,066 Elektriksiz bir ortamda 60 00:03:09,149 --> 00:03:12,444 olmayan bir gıdayı para ile satın alamazsın. 61 00:03:14,071 --> 00:03:17,991 Buradaki her şey bizim para birimimiz. 62 00:03:18,909 --> 00:03:21,328 Bunu dolar fikrine güvenmediğinizden mi 63 00:03:21,411 --> 00:03:23,372 -yaptınız? -Evet. 64 00:03:24,081 --> 00:03:26,291 O, insanların onu gördüğü kadar değerli 65 00:03:26,375 --> 00:03:28,543 ve bir gün değersiz olabilir. 66 00:03:30,796 --> 00:03:33,006 Rick ve Jane'i bu hayata iten nedir? 67 00:03:34,091 --> 00:03:36,677 Lokantaları ve marketleri bırakmaları neden? 68 00:03:36,760 --> 00:03:39,888 Neden temel ihtiyaçları için saatlerce çalışıyorlar? 69 00:03:41,181 --> 00:03:42,474 Buzdolabına gideyim. 70 00:03:42,557 --> 00:03:44,851 -Peki. -Sonra da biraz eğlenelim. 71 00:03:46,186 --> 00:03:50,065 Jane yıllarca ofiste çalıştı ama pek çok Amerikalı gibi 72 00:03:50,148 --> 00:03:53,610 2008'deki mali kriz Rick'le onu da vurdu. 73 00:03:54,444 --> 00:03:56,154 O artık Hayatta Kalan Jane. 74 00:03:56,780 --> 00:03:59,199 Bugün de kendi keçi peynirini yapacak. 75 00:03:59,741 --> 00:04:02,869 Dışarıdaki tüketicilerin çoğu gibiydik. 76 00:04:02,953 --> 00:04:03,954 HAYATTA KALAN JANE HAZIRLIKÇILIK UZMANI 77 00:04:04,037 --> 00:04:07,249 Satın alıyor ve çalışıyorduk. 78 00:04:07,332 --> 00:04:09,751 Sonunda dikkatimizi çeken ise 79 00:04:09,835 --> 00:04:11,628 emlak balonu oldu. 80 00:04:12,337 --> 00:04:15,799 Primlerini ödediğimiz güvenlikli bir sitede evimiz vardı, 81 00:04:15,882 --> 00:04:18,010 daha iyi bir semtte olalım istedik 82 00:04:18,093 --> 00:04:22,514 ama birçok ailenin aynı evde kalmaya başladığı bir yere dönüştü. 83 00:04:22,764 --> 00:04:24,474 Suç oranı arttı, 84 00:04:24,558 --> 00:04:26,852 komşuluk ilişkileri azaldı. 85 00:04:27,102 --> 00:04:28,603 Sonra zaten borsa da 86 00:04:29,146 --> 00:04:30,313 arkasından düştü. 87 00:04:30,397 --> 00:04:34,401 Emekli ikramiyemden her ay 7.000 dolar kaybediyordum. 88 00:04:34,609 --> 00:04:35,569 Bu çok fazla. 89 00:04:35,652 --> 00:04:37,779 -Bana fazlaydı. -Herkese fazla. 90 00:04:37,863 --> 00:04:39,489 -Uzun süre çalıştım. -Evet. 91 00:04:39,573 --> 00:04:41,867 Ama bana deniyordu ki... 92 00:04:43,326 --> 00:04:46,413 Ya işini bırak ya da öl. 93 00:04:46,705 --> 00:04:49,166 Emekli ikramiyemi kurtarmamın tek yolu. 94 00:04:49,249 --> 00:04:52,836 O yüzden gözümüzü kararttık 95 00:04:53,378 --> 00:04:55,380 ve tepelere doğru yola çıktık. 96 00:04:56,006 --> 00:04:57,507 Burada dağda kalıyoruz, 97 00:04:57,591 --> 00:05:01,094 o yüzden sesimizi duyurmanın tek yolu da YouTube kanalımız. 98 00:05:01,178 --> 00:05:05,724 Gördüğünüz üzere dışa bağımsız bir ev alışıldığı gibi olmak zorunda değil. 99 00:05:06,308 --> 00:05:09,394 Bu arazideki her binayı ben tasarlayıp inşa ettim. 100 00:05:09,728 --> 00:05:12,606 Arka musluğu dediğim bir şey tasarladım, yani 101 00:05:12,689 --> 00:05:14,441 taşınabilir taharet musluğu. 102 00:05:14,983 --> 00:05:17,736 Sayesinde tuvalet kâğıdı ihtiyacımız kalmıyor. 103 00:05:18,070 --> 00:05:21,198 Dışa bağımsız yaşasak bile sadece hayatta kalmıyoruz. 104 00:05:21,406 --> 00:05:22,657 Gelişiyoruz. 105 00:05:23,575 --> 00:05:25,952 -AVM'ye gitmeye alışmıştım. -Evet. 106 00:05:26,036 --> 00:05:27,329 Artık gidemiyordum. 107 00:05:27,412 --> 00:05:29,456 Makyajımı nasıl yaparım, diyordum. 108 00:05:29,539 --> 00:05:31,083 -Evet. -Dürüst olacağım. 109 00:05:31,166 --> 00:05:32,584 Bu doğal değil. 110 00:05:32,667 --> 00:05:34,753 Ahırı boyamak gerekiyor. 111 00:05:34,836 --> 00:05:39,049 Keçiler takmıyor ama yaşlı keçi takıyor. 112 00:05:39,132 --> 00:05:40,550 O yüzden itiraf edeyim. 113 00:05:40,634 --> 00:05:42,803 Gıdadan makyaj malzemelerimi yaptım. 114 00:05:43,637 --> 00:05:44,805 Para ihtiyacı yok. 115 00:05:45,013 --> 00:05:47,891 Elimizdekinden başkasına ihtiyacımız yok. 116 00:05:47,974 --> 00:05:50,727 Vay be, hayatın yemekten ibaretmiş diyebilirsiniz. 117 00:05:51,853 --> 00:05:53,230 Gayet iyi yaşıyorum. 118 00:05:56,608 --> 00:05:59,778 Jane ve Rick gönüllü bir ikili komünite kurmuşlar. 119 00:06:00,112 --> 00:06:02,823 İhtiyaçlarını karşılıyor, kimseyi istemiyorlar. 120 00:06:03,115 --> 00:06:05,033 Sünsün, aferin. 121 00:06:05,408 --> 00:06:08,870 Peki, para fikrini geride bırakmak benim için 122 00:06:08,954 --> 00:06:11,540 ailemi et yiyen kitleden korumak değilse? 123 00:06:12,666 --> 00:06:15,460 Hayatta kalacak kadar peynir bile yapamıyorsam. 124 00:06:15,544 --> 00:06:16,795 Sana şunu diyeyim. 125 00:06:16,878 --> 00:06:18,171 -Tamam. -Öleceksin. 126 00:06:20,882 --> 00:06:23,343 İzole bir dağ evi aramıyorsanız 127 00:06:23,426 --> 00:06:25,303 ama parasız yaşam da istiyorsanız? 128 00:06:32,894 --> 00:06:36,439 2008'de Rick ve Jane'i tepelere yollayan kriz 129 00:06:36,523 --> 00:06:39,067 Amerikan emlak piyasasına ağır darbe vurdu. 130 00:06:41,027 --> 00:06:42,779 Ama etkisi küresel oldu. 131 00:06:44,322 --> 00:06:48,660 Büyük şok dalgaları Avrupa'ya ulaştı ve koca ekonomiler yerle bir oldu. 132 00:06:51,288 --> 00:06:53,456 Sonunda İspanya'da işler kötüleşti, 133 00:06:53,540 --> 00:06:56,251 iflas eden bankalar yüzünden işsizlik uçtu. 134 00:06:56,918 --> 00:06:59,045 İnsanlar isyan edip sokağa indi. 135 00:07:05,802 --> 00:07:07,387 İSPANYA 136 00:07:07,470 --> 00:07:09,222 SATILIK YA DA KİRALIK 137 00:07:09,306 --> 00:07:10,140 BOŞTA 138 00:07:10,223 --> 00:07:12,142 Kriz, Oviedo'luları para harcayamaz hâle getirdi. 139 00:07:12,225 --> 00:07:15,061 Bu yüzden Sergio Martin deneysel takas pazarı kurdu. 140 00:07:15,145 --> 00:07:16,062 SERGIO MARTIN TAKAS TOPLULUĞU KURUCUSU 141 00:07:16,146 --> 00:07:19,107 Burada topluluk üyeleri hizmet ve ürün alıyor 142 00:07:19,191 --> 00:07:20,901 ama para vermiyor. 143 00:07:21,318 --> 00:07:22,485 N'aber? 144 00:07:23,945 --> 00:07:26,239 İnsanların kurduğu bir ekonomi, 145 00:07:26,531 --> 00:07:28,950 insanlar için ve insanlar tarafından. 146 00:07:30,202 --> 00:07:34,122 Hepimizin ihtiyaçları var ve hepimizin kaynakları var. 147 00:07:34,206 --> 00:07:35,999 Burada idare etmek için... 148 00:07:36,082 --> 00:07:37,751 -Evet. -...hayal gücü, yetenek... 149 00:07:37,834 --> 00:07:39,920 -Güzel. -...ve kaynakları takas ediyoruz. 150 00:07:40,003 --> 00:07:41,046 İlginçmiş. 151 00:07:41,129 --> 00:07:45,842 Güvene dayalı toplum fikrine dönmeyi öneriyorsun. 152 00:07:45,926 --> 00:07:47,928 -Evet. -Biri hizmet ya da ürünü varsa 153 00:07:48,011 --> 00:07:50,180 -size direkt bunu veriyor. -Evet. 154 00:07:56,019 --> 00:07:57,062 Nasıl işliyor? 155 00:07:57,354 --> 00:07:59,314 Nasıl dolar ya da avro kazanılır? 156 00:07:59,773 --> 00:08:01,566 Çalışarak. 157 00:08:02,192 --> 00:08:03,985 Ne yapabilirim? Ne yeteneğin var? 158 00:08:04,069 --> 00:08:08,031 Hangi kaynaklardan faydalanabilirim? 159 00:08:08,156 --> 00:08:10,408 -Mesela, gıda çok önemli. -Tabii. 160 00:08:10,492 --> 00:08:14,329 Bu hafta sonu kendi yaptığım fırınımla ekmek pişirdim. 161 00:08:14,663 --> 00:08:16,665 Bugün de ekmek satıyorum. 162 00:08:16,915 --> 00:08:19,417 Bu fikri kesinlikle sevdim, sorgulamıyorum. 163 00:08:19,501 --> 00:08:20,877 Kafa yorduğum da şuydu, 164 00:08:20,961 --> 00:08:23,838 oyuncu olduğumdan biraz öğretme deneyimim var 165 00:08:23,922 --> 00:08:26,216 ama ders verecek kadar kalmayacağız. 166 00:08:26,299 --> 00:08:28,677 -Evet. -Bu kıyafetler üzerimde, 167 00:08:28,760 --> 00:08:30,262 eski çoraplar giyiyorum. 168 00:08:30,345 --> 00:08:33,014 -Çıplak kalmanı istemiyoruz. -Ceplerim delik. 169 00:08:33,098 --> 00:08:34,975 Kimse bu ceketi istemez. 170 00:08:35,308 --> 00:08:36,685 Yanında filmin var mı? 171 00:08:36,768 --> 00:08:38,812 -DVD gibi mi? -Evet. 172 00:08:38,895 --> 00:08:40,105 -Aslında var. -Güzel olur. 173 00:08:41,106 --> 00:08:43,525 Bir tane varmış, teşekkürler. 174 00:08:44,442 --> 00:08:46,194 -İşte bu bir DVD. -Tamam. 175 00:08:46,278 --> 00:08:47,988 Umarım bu sizi güldürür. 176 00:08:48,071 --> 00:08:50,573 Akşam için harika bir planım oldu. 177 00:08:50,657 --> 00:08:51,533 -Güzel. -Teşekkürler. 178 00:08:51,616 --> 00:08:54,369 -Harika. -Şimdi de benim sana bir şey vermem lazım. 179 00:08:56,246 --> 00:08:59,708 -Mesela bunu alabilirsin. -Tamam. 180 00:08:59,791 --> 00:09:01,042 Bu çok hoş, kokla. 181 00:09:01,126 --> 00:09:02,627 Bunun adı Melissa. 182 00:09:03,128 --> 00:09:04,296 -Melissa? -Melissa. 183 00:09:04,379 --> 00:09:06,673 -Gerçekten Melissa gibi kokuyor. -Öyle mi? 184 00:09:06,756 --> 00:09:07,590 Ne? Hayır. 185 00:09:08,091 --> 00:09:10,135 Bilmiyorum. Melissa isimli biri 186 00:09:10,218 --> 00:09:12,887 izliyorsa rahatsız olmuştur, biraz ürperticiydim. 187 00:09:13,013 --> 00:09:14,097 -Güzel kokuyor ama. -Sahi mi? 188 00:09:14,180 --> 00:09:15,140 Evet. 189 00:09:15,223 --> 00:09:17,809 Ayrıca sana biraz ekmek de verebilirim. 190 00:09:19,227 --> 00:09:20,562 -Bu nasıl? -Olur. 191 00:09:20,645 --> 00:09:22,480 -İyi gözüken bir somun. -Evet. 192 00:09:22,564 --> 00:09:23,940 -İyi gözüküyor. -Ağırmış. 193 00:09:24,024 --> 00:09:25,317 Bu birini doyuracak. 194 00:09:25,400 --> 00:09:27,319 -Birilerini. -Evet, bu gerçek ekmek. 195 00:09:27,402 --> 00:09:29,529 -O zaman... -Mutlu musun? 196 00:09:29,612 --> 00:09:30,655 -Evet. -Ben de. 197 00:09:30,739 --> 00:09:33,825 Ama bunu başka bir şeyle de takas edebilir miyim? 198 00:09:33,908 --> 00:09:35,076 -Tabii ki. -Peki. 199 00:09:37,912 --> 00:09:41,207 O zaman bunu takas edip... 200 00:09:41,291 --> 00:09:42,250 -Bunu... -Evet. 201 00:09:42,334 --> 00:09:44,961 -Bunlar sabun ve losyon mu? -Evet. 202 00:09:46,504 --> 00:09:47,547 -Merhaba. -Selam. 203 00:09:49,424 --> 00:09:52,844 Sana sabunlarına karşılık biraz Melissa önerebilir miyim? 204 00:09:52,927 --> 00:09:54,304 Harika kokuyorlar. 205 00:09:54,387 --> 00:09:55,555 Herkes bayılır. 206 00:09:56,264 --> 00:09:57,140 Kokuyu al. 207 00:09:57,223 --> 00:09:59,059 Kokla bak, müthiş kokuyor. 208 00:10:00,518 --> 00:10:01,936 -Ekmek. -Ekmek mi? 209 00:10:02,228 --> 00:10:03,438 Tamam. 210 00:10:04,397 --> 00:10:05,690 Bu çok iyi yapılmış. 211 00:10:05,774 --> 00:10:07,567 Evet, çünkü el yapımı. 212 00:10:07,650 --> 00:10:09,152 -Muhteşem. -Evet. 213 00:10:09,402 --> 00:10:12,405 Tamam, bunu bununla takas edeceğim. 214 00:10:12,947 --> 00:10:13,990 Teşekkürler. 215 00:10:14,324 --> 00:10:15,450 Teşekkürler. 216 00:10:15,533 --> 00:10:16,910 Melissa istemediğine emin misin? 217 00:10:20,663 --> 00:10:21,790 Şimdi bu kızlar. 218 00:10:22,248 --> 00:10:23,458 Neler var bakalım? 219 00:10:23,541 --> 00:10:26,795 Tişörtler, kitaplar. 220 00:10:26,878 --> 00:10:27,712 Güzel. 221 00:10:28,088 --> 00:10:29,464 Siz mi yaptınız? 222 00:10:29,547 --> 00:10:30,382 Evet. 223 00:10:30,882 --> 00:10:32,217 Çok iyi olmuş. 224 00:10:32,467 --> 00:10:33,927 Melissa ister miydiniz? 225 00:10:38,139 --> 00:10:39,265 -Galiba hayır. -Evet. 226 00:10:41,643 --> 00:10:42,685 Bir bitki? 227 00:10:42,894 --> 00:10:44,062 -Tamam, denedik. -Peki. 228 00:10:44,604 --> 00:10:45,522 Teşekkürler. 229 00:10:46,189 --> 00:10:48,066 Takas işte burada duvara tosluyor. 230 00:10:48,775 --> 00:10:52,028 Güzel kokan bir bitkiyle aşılamayan bir duvar. 231 00:10:52,654 --> 00:10:54,531 Ekonomik sistemler hiç kimsenin 232 00:10:54,614 --> 00:10:57,117 istemediği bir şeyle kalırsanız gelişemiyor. 233 00:10:57,617 --> 00:11:00,161 Sanırım akşam eve Melissa'yla gidiyorum. 234 00:11:03,832 --> 00:11:04,666 LONDRA BİRLEŞİK KRALLIK 235 00:11:04,749 --> 00:11:07,168 Sanırım küresel bir ekonomi kurmak için 236 00:11:07,252 --> 00:11:09,379 herkesin takas etmek isteyeceği bir şey lazım. 237 00:11:09,963 --> 00:11:14,175 Dünya çapında ve tarih boyunca herkesin istediği tek bir ender maden olmuş, 238 00:11:14,259 --> 00:11:16,469 her zaman insanların yöneldiği, 239 00:11:17,137 --> 00:11:18,304 baştan çıkaran, 240 00:11:19,055 --> 00:11:22,434 pırıltısıyla delirten. 241 00:11:23,017 --> 00:11:26,062 Biraz elde etmek için uğruna her şey yapılabilen altın. 242 00:11:26,146 --> 00:11:27,063 Altın! 243 00:11:27,188 --> 00:11:28,273 ROSS NORMAN - SHARPS PIXLEY CEO'SU VE BAŞ SATIŞ DANIŞMANI 244 00:11:28,356 --> 00:11:29,441 Gerginsin. 245 00:11:29,774 --> 00:11:31,484 Bu kadar altının yanında, evet. 246 00:11:32,026 --> 00:11:34,571 Şu anda Londra'da 247 00:11:34,654 --> 00:11:37,991 altın külçe alıp, satıp, deneyebileceğin tek yerdesin. 248 00:11:38,324 --> 00:11:41,286 En iyisi de alıp burada altın kasasına yatırabilirsin. 249 00:11:41,369 --> 00:11:42,287 Harika. 250 00:11:42,370 --> 00:11:44,289 Normalde müşteriyi aşağı almayız 251 00:11:44,372 --> 00:11:45,707 ama bir bakalım mı? 252 00:11:45,832 --> 00:11:46,875 Evet. 253 00:11:47,083 --> 00:11:47,917 Bu taraftan. 254 00:11:49,711 --> 00:11:54,466 30 yıl deneyim Ross Norman'ı Londra'nın altın gurusu yapmış. 255 00:11:55,467 --> 00:11:59,387 Altınlar kasasında güvende diyor ama aynısını para için diyemiyor. 256 00:12:00,889 --> 00:12:02,390 -Seni çok zengin etmek üzereyim. -Peki. 257 00:12:02,474 --> 00:12:03,850 Umarım değerini bilirsin. 258 00:12:04,184 --> 00:12:06,227 Sana 100 trilyon dolar vermek üzereyim. 259 00:12:06,686 --> 00:12:08,521 -Tebrikler. -Çok teşekkürler. 260 00:12:08,605 --> 00:12:10,732 Artık 100 trilyon Zimbabve doların var. 261 00:12:10,815 --> 00:12:12,609 Evet, bu değersiz. 262 00:12:12,692 --> 00:12:13,902 Ama devamı var. 263 00:12:13,985 --> 00:12:16,029 Yugoslavya. Sayamıyorum bile. 264 00:12:16,112 --> 00:12:18,781 On milyon Alman markı İkinci Dünya Savaşı'ndan. 265 00:12:19,115 --> 00:12:20,492 Türk lirası. Ne kadar? 266 00:12:20,575 --> 00:12:22,160 Sadece yarım milyon Türk lirası. 267 00:12:22,494 --> 00:12:25,246 Nakit her zaman özündeki değere döner. 268 00:12:25,580 --> 00:12:26,539 Sıfıra. 269 00:12:26,623 --> 00:12:31,044 Bir takas aracı olarak harikadırlar. Ama zaman içerisinde eriyip giderler. 270 00:12:31,127 --> 00:12:33,421 Altının farkı ne? 271 00:12:34,005 --> 00:12:35,924 4.000 yıllık bir tarihi var. 272 00:12:36,424 --> 00:12:38,301 Ekonomistler buna güç paritesi diyor. 273 00:12:38,384 --> 00:12:39,302 SATIN ALMA GÜCÜ PARİTESİ 274 00:12:39,385 --> 00:12:42,305 Hz. İsa'nın zamanında bir ons altın alsaydın 275 00:12:42,388 --> 00:12:43,515 bir kıyafet alabiliyordun. 276 00:12:43,598 --> 00:12:46,184 VIII. Henry zamanında bir ons altın alsaydın 277 00:12:46,267 --> 00:12:47,644 bir zırh alabiliyordun. 278 00:12:47,727 --> 00:12:50,855 Bugün bir ons altın 1.300 dolar ya da 1.000 paunt. 279 00:12:50,939 --> 00:12:54,526 1.000 paunt ile Londra, Savile Row'da tepeden tırnağa giyinirsin. 280 00:12:54,776 --> 00:12:56,986 Altın korunan zenginliktir. 281 00:12:57,070 --> 00:12:59,364 Çağlar boyunca aynı şeyi alabilir. 282 00:12:59,614 --> 00:13:00,782 -Peki. -Para alamaz. 283 00:13:01,074 --> 00:13:01,991 Orada ne var? 284 00:13:02,575 --> 00:13:05,662 Orada anahtar var, o yüzden dikkatim fena dağıldı. 285 00:13:05,745 --> 00:13:07,830 -Kutuda ne var diyorum. -Göstereyim. 286 00:13:07,914 --> 00:13:09,290 Hızlıca bir göz atalım. 287 00:13:09,541 --> 00:13:11,125 Burada olan şey 288 00:13:11,709 --> 00:13:13,670 müşterilerin değerli eşyaları. 289 00:13:15,505 --> 00:13:16,506 Dokunmak yok. 290 00:13:18,466 --> 00:13:20,009 Güvenli emanet kutusu. 291 00:13:23,054 --> 00:13:27,600 Şöyle düşün, bu ülkede ortalama yıllık gelir 28.000 paunt. 292 00:13:28,393 --> 00:13:30,103 Nakit olarak bu 28.000 paunt. 293 00:13:30,186 --> 00:13:32,272 -Bunlar 50'lik banknotlar. -Tamam. 294 00:13:32,355 --> 00:13:34,649 Aynı miktar altın olarak bu, al bak. 295 00:13:35,650 --> 00:13:37,610 Bu bir kilo altın, 45.000 dolar. 296 00:13:37,694 --> 00:13:38,778 *KUR ORANLARI DEĞİŞEBİLİR 297 00:13:38,861 --> 00:13:41,114 -Bu ağırmış. -Kurşunun iki katı yoğundur. 298 00:13:41,990 --> 00:13:43,032 Bu saf altın mı? 299 00:13:43,366 --> 00:13:45,034 %99,99 saf. 300 00:13:45,785 --> 00:13:47,954 -Geri alayım. -Zorundaysan. 301 00:13:48,746 --> 00:13:51,708 Tarih boyunca bir elemente değer biçtik 302 00:13:52,208 --> 00:13:53,334 ve bu değişkendi. 303 00:13:54,043 --> 00:13:56,963 Dünyanın öteki tarafında da aynı sonuca vardılar. 304 00:13:57,046 --> 00:13:58,715 -Marco Polo ismini hatırlar mısın? -Evet. 305 00:13:58,798 --> 00:14:02,552 1200'lerde altını para olarak kullanan Avrupa'dan 306 00:14:02,635 --> 00:14:07,056 Japonya ve Çin'e gidip altının orada da para olarak kullanıldığını gördü. 307 00:14:07,140 --> 00:14:09,267 Güney Amerika'da, bin yıl önce. 308 00:14:09,475 --> 00:14:13,062 Yani dünya çapında birbirinden görece izole halkların hepsi 309 00:14:13,146 --> 00:14:14,564 tek elemente bağlıydı. 310 00:14:15,106 --> 00:14:15,940 Altın. 311 00:14:16,441 --> 00:14:20,361 İnsanların altın ile dengeli ve uzun dönemli bir ilişkisi varmış. 312 00:14:20,987 --> 00:14:23,364 O zaman neden hâlâ altını para olarak kullanmıyoruz? 313 00:14:24,741 --> 00:14:29,287 ŞU DEV KÜREDEN HABERLER 314 00:14:29,996 --> 00:14:30,997 Altın! 315 00:14:31,080 --> 00:14:34,375 Bu siyah beyaz filmde bile parlıyor! 316 00:14:35,418 --> 00:14:36,878 Modern dünyada kimse 317 00:14:36,961 --> 00:14:40,590 altınla Amerika kadar alışılmadık bir ilişki kurmadı. 318 00:14:40,673 --> 00:14:43,635 Küresel ekonominin sevgili tüketicileri. 319 00:14:44,135 --> 00:14:48,514 19'uncu yüzyıl boyunca Amerika altın standardı ile flört hâlindeydi. 320 00:14:48,848 --> 00:14:50,975 1900'de işi resmiyete döktük, 321 00:14:51,059 --> 00:14:54,312 her banknotu rezervdeki belli bir miktar 322 00:14:54,395 --> 00:14:55,605 altına eşitledik. 323 00:14:56,022 --> 00:14:58,232 Altın delisi vatandaşlar yüklerinden, 324 00:14:58,316 --> 00:15:01,527 bozuk para ve külçeleri taşımaktan kurtulmuş oldu. 325 00:15:02,236 --> 00:15:03,988 Bırak o el arabasını Jasper. 326 00:15:05,531 --> 00:15:08,159 ABD altın standardı enflasyonu düşük tuttu 327 00:15:08,242 --> 00:15:11,245 ve doları dış ticaret için güvenilir hâle getirdi. 328 00:15:11,871 --> 00:15:13,915 Amerika'nın keyfi yerindeydi, 329 00:15:14,916 --> 00:15:18,878 ta ki Büyük Buhran ayağımızı kaydırana kadar. 330 00:15:19,629 --> 00:15:22,924 Ekonomik zorluklar altın standardına ağır yük getirdi. 331 00:15:24,509 --> 00:15:27,053 Merkez Bankası ekonomiyi canlandırmak için 332 00:15:27,136 --> 00:15:30,098 gereken altını bulup karşılığı banknotu basamadı. 333 00:15:30,473 --> 00:15:33,101 Bu da altın standardı için sonun başlangıcı oldu. 334 00:15:33,184 --> 00:15:37,063 1971'de Başkan Nixon altın standardını tamamen kaldırdı. 335 00:15:37,146 --> 00:15:39,399 "HA SİKTİR!" 336 00:15:45,113 --> 00:15:46,906 Ülkemizin başkentindeyim, 337 00:15:47,240 --> 00:15:50,243 Başkan Obama için çalışırken birkaç yıl geçirdiğim yerde. 338 00:15:50,702 --> 00:15:51,703 Önemli değil. 339 00:15:52,704 --> 00:15:55,498 Georgetown'daki Martin's Tavern'a eski bir dost için geldim. 340 00:15:55,581 --> 00:15:57,792 Burası DC'nin en güçlülerini ağırlamış bir yer. 341 00:15:57,875 --> 00:15:58,710 "TEKLİF MASASI" JFK'İN JACKIE'YE EVLENME TEKLİF ETTİĞİ YER 342 00:15:58,793 --> 00:16:00,545 "GÜMBÜRTÜ MASASI" KENNEDY'NİN KONUŞMASINI YAZDIĞI YER 343 00:16:00,628 --> 00:16:01,462 "RICHARD NIXON MASASI" 344 00:16:01,546 --> 00:16:03,297 Burada olmaktan heyecanlıyım. 345 00:16:03,381 --> 00:16:05,049 Birkaç yıl beraber çalıştık. 346 00:16:05,133 --> 00:16:09,303 Austan Goolsbee altının neden küresel ekonomi tarafından dışlandığını 347 00:16:09,387 --> 00:16:10,680 biraz biliyor. 348 00:16:11,514 --> 00:16:13,015 O da Beyaz Saray'da çalıştı. 349 00:16:14,559 --> 00:16:16,144 Artık altın standardı yok 350 00:16:16,227 --> 00:16:18,396 ve dünyada da hiçbir ülkede yok. 351 00:16:18,479 --> 00:16:19,689 AUSTAN GOOLSBEE - BAŞKAN OBAMA'NIN ESKİ BAŞ EKONOMİK DANIŞMANI 352 00:16:19,772 --> 00:16:21,733 -Peki. -Çünkü işlemiyordu. 353 00:16:22,108 --> 00:16:26,112 Zaten altın standardını savunan insanlar genelde şöyle düşünür, 354 00:16:26,195 --> 00:16:28,072 "Hükûmete güvenmiyorum. 355 00:16:28,281 --> 00:16:31,659 "Hükûmetteki kimsenin de orada ne kadar para olduğuna 356 00:16:31,743 --> 00:16:34,078 "karar verebileceğine güvenmiyorum. 357 00:16:34,162 --> 00:16:37,165 "Kesin çok para basarlar ve hiper enflasyon olur. 358 00:16:37,457 --> 00:16:43,379 "Aranan istikrarı da ancak hazinede sabit miktarda altın bulundurursak yakalarız." 359 00:16:43,463 --> 00:16:44,297 Tamam. 360 00:16:44,380 --> 00:16:46,758 Sorun, lazım olduğunda hazinede sabit altın 361 00:16:46,841 --> 00:16:47,717 olmaması. 362 00:16:47,800 --> 00:16:51,012 Eski resimleri görmüşsündür, tulum giymiş bir adam 363 00:16:51,095 --> 00:16:53,639 Alaska'dadır, bir sürü altın bulmuştur. 364 00:16:53,723 --> 00:16:56,058 Piyasaya bir sürü para girmiş gibi olur. 365 00:16:57,727 --> 00:16:59,061 Ama yeri dolmamıştır. 366 00:16:59,520 --> 00:17:03,357 Artık karşılığında ne kadar para basılacağı sorunu vardır. 367 00:17:03,691 --> 00:17:06,319 Rus ve Güney Afrikalı altın madencileri 368 00:17:06,402 --> 00:17:08,905 ekonomide ne kadar para olacağına hükûmetteki 369 00:17:08,988 --> 00:17:10,615 birinden daha çok etki eder. 370 00:17:11,324 --> 00:17:12,700 Peki kâğıdın kendisi, 371 00:17:12,950 --> 00:17:17,371 bir, on ve 100 doların basıldığı kâğıtlar... 372 00:17:18,206 --> 00:17:20,792 Dolar bir dolarsa kâğıt da bir dolar mıdır? 373 00:17:20,875 --> 00:17:23,294 100 dolar bir dolardan fazla mı tutar? 374 00:17:23,377 --> 00:17:25,838 Senin tanımladığın aslında 375 00:17:25,922 --> 00:17:28,257 ürün bazlı bir para sistemi ve artık onu kullanmıyoruz. 376 00:17:28,716 --> 00:17:31,010 Artık itibari para kullanıyoruz. 377 00:17:31,093 --> 00:17:32,887 İTİBARİ PARA 378 00:17:32,970 --> 00:17:37,350 Parayı basıp, sonra da sana bunun değerinin ne kadar olduğunu söylüyoruz. 379 00:17:37,433 --> 00:17:40,728 Yani anlamsız, para bir saçmalık mı? Anlamsız bir şey mi? 380 00:17:40,812 --> 00:17:43,272 Doları cebinden çıkarıp üzerine bakarsan 381 00:17:43,356 --> 00:17:48,069 "Bu banknot, tüm kamu ve özel tüm borçlar için yasal ihale niteliğindedir." der. 382 00:17:48,778 --> 00:17:50,363 -Evet. -Bu, hükûmetin teminatıdır, 383 00:17:50,446 --> 00:17:52,448 bunu kullanıp vergi ödeyebilirsin. 384 00:17:52,532 --> 00:17:54,617 Onu itibari para yapan budur. 385 00:17:54,700 --> 00:17:58,830 Bu, şu anlama gelir, hükûmet sana "Bu bir dolardır." der 386 00:17:59,205 --> 00:18:03,292 ve bir sentlik kâğıdın üstüne 100 dolar basarsa, 387 00:18:04,085 --> 00:18:05,586 bunun değerine 100 dolar der. 388 00:18:05,670 --> 00:18:09,799 "Bana buna karşılık 100 dolarlık Hindistan cevizi verir misin?" 389 00:18:09,882 --> 00:18:13,261 ve verirler! Dışarı çıkarsın ve biri o 100 doları alır 390 00:18:13,344 --> 00:18:17,348 çünkü hükûmet itibari olarak o kâğıdın değerini ilan etmiştir. 391 00:18:17,515 --> 00:18:19,767 -Bu, güvene dayalı bir sistem. -Evet. 392 00:18:19,851 --> 00:18:21,269 -Olmak zorunda. -Evet. 393 00:18:21,352 --> 00:18:23,896 Çünkü sana vereceğim şeye güvenmek zorundasındır, 394 00:18:23,980 --> 00:18:26,274 takas harici tek yol budur. 395 00:18:26,983 --> 00:18:28,150 -Buna karşılık bu. -Tabii. 396 00:18:28,234 --> 00:18:33,656 "Bu soyut şey değer taşıyor." diyebilmek için. 397 00:18:34,490 --> 00:18:36,033 Sonra onu ticarette kullanabiliriz. 398 00:18:36,367 --> 00:18:37,285 Doğru. 399 00:18:37,368 --> 00:18:39,036 Her zaman baştan çıkarıcı 400 00:18:39,453 --> 00:18:41,956 bir olasılık olarak iktidar diyebilir ki 401 00:18:42,248 --> 00:18:43,583 "Hadi, kimse bakmıyor. 402 00:18:43,666 --> 00:18:46,085 "Bir sürü para basalım ve bütün borçları... 403 00:18:46,168 --> 00:18:48,212 -Evet. -"...ne varsa ödeyelim." 404 00:18:48,296 --> 00:18:49,380 Kötüye kullanırsan 405 00:18:50,006 --> 00:18:52,967 piyasalar ve insanlar parayı kullanmaya başlayınca 406 00:18:53,593 --> 00:18:54,802 bunu fark ederler. 407 00:18:54,886 --> 00:18:57,597 Sonra da senin parandan uzaklaşırlar. 408 00:18:57,972 --> 00:19:01,517 İstikrarlı hükûmetler, temel olarak 409 00:19:01,601 --> 00:19:04,979 elimizde kalan son güvenli kale gibidir. 410 00:19:05,062 --> 00:19:08,190 "PARA MASASI" KAL'IN GOOLSBEE İLE RÖPORTAJ YAPTIĞI YER 411 00:19:08,274 --> 00:19:09,400 TANRI'YA GÜVENİRİZ 412 00:19:09,483 --> 00:19:11,235 Hükûmet parasına güvenmemi, 413 00:19:11,319 --> 00:19:14,447 hükûmetin parası da bir başkasına güvenmemi istiyor. 414 00:19:14,739 --> 00:19:18,075 Sanırım kurumlarımıza güvenmek, ağır bir külçe 415 00:19:18,159 --> 00:19:21,078 ya da saksıda bir bitki taşımaktan daha kolay. 416 00:19:21,162 --> 00:19:24,457 Ama başka bir yere güvenebilir miyim? 417 00:19:25,166 --> 00:19:29,170 Hükûmet kararı ya da bankalara bağlı olmayan bir seçenek var mı? 418 00:19:29,921 --> 00:19:31,339 Bu, dünyayı değiştirirdi. 419 00:19:32,048 --> 00:19:33,925 Bunun için adres belli. 420 00:19:35,760 --> 00:19:38,429 İnterneti yaratma iradesini gösterdim... 421 00:19:38,512 --> 00:19:40,056 İnternet bizi heyecanlandırdı. 422 00:19:40,139 --> 00:19:41,557 Bir de e-posta var. 423 00:19:41,641 --> 00:19:43,476 E-posta mı? Çok havalıymış. 424 00:19:43,559 --> 00:19:46,062 Hayatımızı defalarca değiştirdi. 425 00:19:46,145 --> 00:19:48,314 Facebook'u yurt odanda mı başlattın? 426 00:19:48,397 --> 00:19:49,231 Evet. 427 00:19:49,649 --> 00:19:52,443 Sıradaki internet icadı parayı mı değiştirecek? 428 00:19:52,526 --> 00:19:54,487 Dünyadaki en popüler para birimi. 429 00:19:54,570 --> 00:19:55,780 -Bitcoin. -Bitcoin. 430 00:19:55,863 --> 00:19:56,697 KATY PERRY HER ŞEYİNİ KRİPTO PARAYA YATIRDI 431 00:19:56,781 --> 00:19:57,698 Son 20 yılın etkili insanları 432 00:19:57,782 --> 00:19:58,616 FLOYD MAYWEATHER BITCOIN'İ TANITTI 433 00:19:58,699 --> 00:19:59,784 internetten zengin olmak için yeni bir yol arıyor. 434 00:19:59,867 --> 00:20:00,743 KUTCHER İNSANLARI ETKİLEYEBİLECEK BİR DİĞER KRİPTO PARA MERAKLISI 435 00:20:00,826 --> 00:20:01,661 SÖR RICHARD BRANSON VIRGIN GRUP BAŞKANI VE KURUCUSU 436 00:20:01,744 --> 00:20:02,995 İnsanlar Bitcoin'den 437 00:20:03,079 --> 00:20:04,538 servet kazandı, bazısı kaybetti. 438 00:20:04,789 --> 00:20:06,999 Bitcoin ilk dijital para birimi oldu. 439 00:20:07,249 --> 00:20:09,669 "Kripto para" olarak da adlandırıldı. 440 00:20:10,002 --> 00:20:13,839 Amacı bizi kurumlara körü körüne güvenmekten kurtarmak. 441 00:20:14,298 --> 00:20:18,427 Bu yüzden sadık hayranları onu geleceğin para birimi ilan etti. 442 00:20:18,844 --> 00:20:22,431 Bu mali bir buluş ve hiçbir yere gitmiyor. 443 00:20:29,563 --> 00:20:31,691 ZİNCİRLEME İÇMEK İÇİN SAÇMA MİKTARDA İÇKİ VE ATIŞTIRMALIK DESTEĞİ 444 00:20:32,692 --> 00:20:36,904 Jeremy Gardner'ın Bitcoin ve kripto paraya olan erken ilgisi, 445 00:20:36,988 --> 00:20:40,366 onu 25 yaşından önce dünyayı gezen bir milyarder yaptı. 446 00:20:41,534 --> 00:20:44,328 Artık Kripto Kale'nin kralı olarak kripto paranın 447 00:20:44,412 --> 00:20:46,455 adını yaymaya odaklandı. 448 00:20:49,250 --> 00:20:52,294 -Merhaba! Kripto Kale'ye hoş geldiniz. -Teşekkürler. 449 00:20:53,004 --> 00:20:55,297 Gerçekten bir kaleye benzemesini bekliyordum. 450 00:20:55,381 --> 00:20:56,257 JEREMY GARDNER KRAL, KRİPTO KALE 451 00:20:56,340 --> 00:20:58,634 Hazırlıksızları hep üzen bir durum. 452 00:21:01,721 --> 00:21:02,930 Buradan başlayalım. 453 00:21:03,389 --> 00:21:06,475 Burası daha çok bir erkek ini, ticaret mağarası. 454 00:21:06,559 --> 00:21:07,518 Bu Tony. 455 00:21:07,601 --> 00:21:08,686 -N'aber? Kal. -Sürekli misafirimiz. 456 00:21:08,769 --> 00:21:09,645 Memnun oldum. 457 00:21:09,895 --> 00:21:12,273 -Ev önce üç odalı olarak başladı. -Evet. 458 00:21:12,815 --> 00:21:15,693 Ama kısa sürede bundan fazlası olduk. 459 00:21:15,901 --> 00:21:18,821 Burayı bir yatak odası yaptık. Galiba müsait değil. 460 00:21:18,904 --> 00:21:19,780 Evet. 461 00:21:19,864 --> 00:21:21,365 Bir yatak odası daha. 462 00:21:21,782 --> 00:21:23,993 Hayalim buraya spor salonu kurmaktı 463 00:21:24,076 --> 00:21:26,579 ama egzersizi sevmediğimi hatırladım. 464 00:21:28,789 --> 00:21:33,169 Muhtemelen en kendine has parça konuk yatak odası. 465 00:21:33,627 --> 00:21:35,546 -Ranza var. -Çok iyi. 466 00:21:35,629 --> 00:21:38,507 Her çeşit ilginç insanı ağırlayabiliyoruz. 467 00:21:38,591 --> 00:21:39,425 Evet. 468 00:21:40,426 --> 00:21:43,345 İnsanlar Kripto Kale'de ne zamandır yaşıyor? 469 00:21:43,429 --> 00:21:46,515 Dört yıl önce San Francisco'ya taşındığımda 470 00:21:46,766 --> 00:21:51,604 kripto kitlesi için bir toplanma yeri yoktu 471 00:21:51,687 --> 00:21:53,773 -Tamam. -çünkü o zaman çok küçüktü. 472 00:21:53,856 --> 00:21:57,651 Ben de büyük grupları ağırlayabileceğim bir yer baktım. 473 00:21:58,986 --> 00:22:01,530 Yani Kripto Kale bir kaleden çok 474 00:22:01,614 --> 00:22:04,658 Jeremy'nin kripto ekibi için bir öğrenci evi gibi. 475 00:22:04,909 --> 00:22:06,243 Burada kaç kişi yaşıyor? 476 00:22:06,452 --> 00:22:08,287 -Gününe bağlı. -Peki, bugün? 477 00:22:08,746 --> 00:22:10,831 Bugün sanırım altı ya da yedi. 478 00:22:10,915 --> 00:22:13,125 Burası temelde bir kuluçka ofis. 479 00:22:13,501 --> 00:22:16,921 Evet, birebir Silicon Valley dizisindeki gibi olmasa da. 480 00:22:17,004 --> 00:22:19,882 Daha çok fikir kuluçkası gibi. 481 00:22:20,049 --> 00:22:24,220 Buradaki ilginç insanlar sayesinde seri bir fikir bombardımanı var. 482 00:22:24,637 --> 00:22:26,722 Olaylarla ilgili hep yeni yollar 483 00:22:28,099 --> 00:22:29,683 bulmaya çalışılıyor. 484 00:22:29,767 --> 00:22:31,352 Burada şirketler kuruldu. 485 00:22:31,435 --> 00:22:33,646 Şirketim Augur burada ilk kurulandı, 486 00:22:33,729 --> 00:22:34,605 bugün 600 milyon dolar değerinde. 487 00:22:34,688 --> 00:22:35,523 AUGUR (2014'TE KURULDU) 488 00:22:35,606 --> 00:22:36,440 Kullanıcılara olayları öngörme imkânı verip doğru tahminleri ödüllendirir. 489 00:22:36,524 --> 00:22:40,027 O takımdan artık kimse yok ama kurulduğu yer işte burası. 490 00:22:42,029 --> 00:22:44,865 Odasında mı bilmiyorum 491 00:22:44,949 --> 00:22:48,160 ama Jing baş yöneticimiz... 492 00:22:48,244 --> 00:22:49,453 İçeri giriyoruz. 493 00:22:50,412 --> 00:22:51,247 Ne? 494 00:22:51,789 --> 00:22:53,624 -Bu Jing. -Memnun oldum. 495 00:22:53,707 --> 00:22:54,667 Memnun oldum. 496 00:22:54,875 --> 00:22:56,168 Jing kripto konusunda en belalı kadınlardandır. 497 00:22:56,252 --> 00:22:57,461 JINGLAN WANG KRİPTO BELALISI 498 00:22:57,545 --> 00:22:58,754 Nasıl burada yaşamaya başladın? 499 00:22:58,838 --> 00:23:00,756 İlk sorum bu. 500 00:23:01,924 --> 00:23:04,176 2012'de kripto işleri yapmaya başladım. 501 00:23:04,718 --> 00:23:07,847 O zaman bir kadın kolejinde sanat öğrencisiydim. 502 00:23:08,180 --> 00:23:12,017 Bir Bitcoin konferansına gittim, 300 erkek ve dört kadın vardı. 503 00:23:12,768 --> 00:23:15,771 "Nedir bu fantastik dünya?" dedim 504 00:23:16,230 --> 00:23:19,150 ve birden bu olayı kaçırırım korkusuyla doldum. 505 00:23:19,984 --> 00:23:22,319 O yüzden bilgisayar bilimlerine geçtim. 506 00:23:22,403 --> 00:23:24,780 -Sanattan bilgisayar bilimlerine mi? -Evet. 507 00:23:24,864 --> 00:23:25,865 Olayı kaçırma korkusu çok ciddiydi. 508 00:23:26,991 --> 00:23:28,701 Burası okul bırakanlarla dolu bir ev. 509 00:23:29,160 --> 00:23:31,662 -Asyalı ailemin düştüğü dehşete rağmen. -Eminim. 510 00:23:31,745 --> 00:23:33,956 "Bitcoin de ne? Gerçek para bile değil." 511 00:23:34,665 --> 00:23:37,126 Jing en sağlam bağlantılı insanlardandır, 512 00:23:37,209 --> 00:23:39,670 özellikle kriptodaki teknik kitle için. 513 00:23:39,753 --> 00:23:42,840 Daha çok girişimci ve diğer yatırımcılarla uğraşıyorum. 514 00:23:42,923 --> 00:23:43,757 Evet. 515 00:23:43,841 --> 00:23:45,843 Ama Jing bu teknolojiyi mümkün kılan 516 00:23:45,926 --> 00:23:47,178 tüm parlak programcıları tanır. 517 00:23:47,261 --> 00:23:48,220 Harika. 518 00:23:49,096 --> 00:23:51,473 Jeremy ve Jing kripto paranın, 519 00:23:51,557 --> 00:23:53,309 geleceğin parası olduğuna inanıyor. 520 00:23:53,684 --> 00:23:57,104 Tek yapmaları gereken bize de bunu açıklamak. 521 00:23:57,396 --> 00:24:01,066 Bitcoin'i nasıl açıklarsın ve bütün bunlar nasıl işliyor? 522 00:24:01,150 --> 00:24:02,568 Tabii, nargile içer misin? 523 00:24:02,902 --> 00:24:04,737 Hayır, sağ ol ama sen takıl. 524 00:24:06,113 --> 00:24:10,868 Bitcoin bağımsız dolaşımda olabilen bir tür elektronik para birimi. 525 00:24:10,951 --> 00:24:11,827 Tamam. 526 00:24:11,911 --> 00:24:15,623 Sistem, bana güvenmesen bile benimle iş yapma imkânı veriyor. 527 00:24:15,706 --> 00:24:19,418 Çünkü internet üzerinde var olan güvenilir bir sistem kurduk 528 00:24:19,501 --> 00:24:23,964 ve sistem de kimsenin işlemleri kontrol etmesine ihtiyaç duymuyor. 529 00:24:24,048 --> 00:24:26,759 Bu teknolojiyi bu kadar devrimsel yapan da bu. 530 00:24:26,842 --> 00:24:28,719 Tümden sanallaştırılmış olması. 531 00:24:29,136 --> 00:24:31,722 Hiçbir bankaya, hükûmete ihtiyaç yok. 532 00:24:32,056 --> 00:24:36,060 Sen ve ben, ikimizin de değerli gördüklerini başkasına güvenmeye 533 00:24:36,143 --> 00:24:37,770 gerek olmadan takas edebiliriz. 534 00:24:37,853 --> 00:24:40,272 Peki bu para kişilere nasıl atanıyor? 535 00:24:40,356 --> 00:24:42,733 Ne kadarın var, nasıl biliyorsun? 536 00:24:43,067 --> 00:24:45,486 Bitcoin'in dünyaya tanıttığı kavram olan 537 00:24:45,569 --> 00:24:48,948 "blok zinciri", aslında dağıtılmış bir veri tabanı. 538 00:24:49,323 --> 00:24:52,952 Nod adı verilen dünya çapındaki küçük doğrulayıcılara sahip. 539 00:24:53,202 --> 00:24:55,579 -Hack'lemeyi imkânsız kılıyor. -Tamam. 540 00:24:56,038 --> 00:24:58,791 -Jing'in de buna ekleyeceği var sanırım. -Evet. 541 00:24:58,874 --> 00:25:00,292 -Bir şey eklemek istiyorum. -Lütfen. 542 00:25:00,376 --> 00:25:01,669 -Devam et. -Sadece... 543 00:25:01,752 --> 00:25:03,879 -Buna blok zinciri deniyor. -Evet. 544 00:25:04,880 --> 00:25:10,719 Yapılan işlemlerin tutulduğu bir defter gibi düşünebilirsin, kimin kime ne borcu 545 00:25:10,803 --> 00:25:12,346 olduğunu gösteriyor. 546 00:25:12,721 --> 00:25:16,934 Bütün bu veri bir dosyaya konuyor ve bu onaylı bir blok oluyor. 547 00:25:17,351 --> 00:25:18,394 Tamam. 548 00:25:22,481 --> 00:25:24,400 -Kafanı karıştırdım mı? -Hayır, hiç. 549 00:25:24,483 --> 00:25:28,696 Sadece söylediğin her şeyi anladığımdan emin olmak istiyorum. 550 00:25:29,446 --> 00:25:31,615 Çabucak arkadaşa bir mesaj atayım. 551 00:25:32,449 --> 00:25:35,327 Peder Rob, orada mısın? Lütfen yardım et. 552 00:25:40,916 --> 00:25:41,917 Elbette oğlum. 553 00:25:42,209 --> 00:25:47,256 Sayın sevenler, bugün burada sizlere blok zincirini açıklamak için toplandık. 554 00:25:47,840 --> 00:25:49,466 Blok zinciri çok karmaşık. 555 00:25:49,800 --> 00:25:52,803 Dijital işlemler için bağımsız bir kayıt defteridir 556 00:25:52,886 --> 00:25:55,389 ve sonsuza kadar internette kalır. 557 00:25:55,848 --> 00:25:58,892 Sonsuz ise aşırı uzun bir zaman. 558 00:26:00,019 --> 00:26:02,396 Ama başka bir şeye benzediğini anlatacağım. 559 00:26:02,479 --> 00:26:04,148 Belki en iyi benzetme değil 560 00:26:04,231 --> 00:26:07,484 ama geleneksel mali işlemler 561 00:26:07,568 --> 00:26:08,444 evlilik gibidir. 562 00:26:08,694 --> 00:26:11,697 İki taraf değerli bir şey değiş tokuş etmek için 563 00:26:12,239 --> 00:26:15,492 bir araya gelir, yüzükleri ya da eskiden olsa keçileri. 564 00:26:17,286 --> 00:26:20,247 Geleneksel olarak bu kutsal işlemi de 565 00:26:20,331 --> 00:26:24,543 eyaletten bir belge ve de atanmış bir memur, yani bir rahip, sulh hâkimi 566 00:26:24,626 --> 00:26:29,089 ya da nedense bir gemi kaptanı onaylar ve garanti altına alır. 567 00:26:29,923 --> 00:26:31,342 Bu gemiyi döndüreceğim. 568 00:26:31,842 --> 00:26:32,801 Kesin yaparsın. 569 00:26:33,469 --> 00:26:35,679 Onları merkezîleştiren de budur. 570 00:26:35,763 --> 00:26:39,475 Benim gibi bir memur, geleneksel olarak işlemi doğrulayan 571 00:26:39,558 --> 00:26:41,977 banka ya da kredi kurumu ile kıyaslanabilir. 572 00:26:42,644 --> 00:26:43,812 Ama biz Y kuşağıyız. 573 00:26:43,896 --> 00:26:45,731 Asla geleneksel olmayız. 574 00:26:47,149 --> 00:26:48,275 O zaman tamam. 575 00:26:50,319 --> 00:26:54,156 Eğer standart mali işlemler geleneksel bir nikâh gibiyse, 576 00:26:54,239 --> 00:26:59,370 blok zinciri de Y kuşağı ruhsal birlikteliği oluyor 577 00:26:59,578 --> 00:27:01,663 ve benim gibi bir memura ihtiyaçları yok. 578 00:27:02,122 --> 00:27:05,501 Nedense zamane çocukları mali sisteme pek de güvenmiyor. 579 00:27:05,918 --> 00:27:10,255 Alışverişi bu güvenilir şahitler eşliğinde yapmak onları tatmin ediyor. 580 00:27:10,547 --> 00:27:13,258 İşlemleri fotoğraf çekerek onaylayan, 581 00:27:13,884 --> 00:27:14,760 ONAYLANDI 582 00:27:14,843 --> 00:27:16,720 gelin ve damadı etiketleyip 583 00:27:16,804 --> 00:27:18,764 internete atıp, herkese açan bu kitle. 584 00:27:18,972 --> 00:27:21,767 Telefonumu kaybetsem bile bu önemli değil. 585 00:27:22,684 --> 00:27:24,561 -Kajulu peynir? -Tabii ki hayır. 586 00:27:28,899 --> 00:27:30,275 Y kuşağına bakarsan, 587 00:27:30,359 --> 00:27:34,321 11 Eylül sonrası dünyada, hayatlarımız daha da kısıtlandı ve üstüne 588 00:27:34,405 --> 00:27:36,156 küresel mali krizi yaşıyoruz. 589 00:27:36,240 --> 00:27:39,410 Benim yaşımdaysan hükûmete pek de güvenmiyorsundur, 590 00:27:39,493 --> 00:27:40,953 bankalara da öyle. 591 00:27:41,036 --> 00:27:45,416 Yarattığımız şey, ulusal ekonominin ötesine geçen bir şey. 592 00:27:45,499 --> 00:27:47,835 Ulusalın ötesinde bir şey yaratıyoruz. 593 00:27:47,918 --> 00:27:50,504 Küresel ve herkese açık bir şey. 594 00:27:50,671 --> 00:27:51,672 Gençlere önerim, 595 00:27:51,755 --> 00:27:55,551 "Yüzde 20 veya 30 net sermayenizi kriptoya yatırın." 596 00:27:55,843 --> 00:27:59,263 Çünkü artış olursa katlanarak oluyor, 597 00:27:59,471 --> 00:28:00,931 düşüş olursa ise, 598 00:28:01,014 --> 00:28:03,475 hele ki çalışabilecek bir genç için, 599 00:28:03,559 --> 00:28:05,310 görece kayıpsız gibi. 600 00:28:05,727 --> 00:28:09,022 İnternetin gelecekte de var olacağına inanıyorsanız 601 00:28:09,273 --> 00:28:11,275 kripto da onun bir parçası olacak. 602 00:28:12,943 --> 00:28:14,153 Siktir, ağzım dolu. 603 00:28:14,236 --> 00:28:15,362 Hadi bakalım. 604 00:28:15,446 --> 00:28:17,197 Sürekli nargile mi içiyorsun? 605 00:28:17,281 --> 00:28:18,240 Evet. 606 00:28:18,323 --> 00:28:20,492 Bir yatırımcım Jeremy'yi gördü, 607 00:28:20,576 --> 00:28:21,702 "Gülünç görünüyorsun." dedi. 608 00:28:22,953 --> 00:28:24,163 Hatırlamıyorum. 609 00:28:24,413 --> 00:28:25,497 Kriptocular için, 610 00:28:25,581 --> 00:28:30,043 kripto para dünya ekonomisinde devrim yapacak yeni nesil bir çözüm, 611 00:28:30,127 --> 00:28:31,795 sınırları olmayan bir para birimi, 612 00:28:31,879 --> 00:28:35,466 hükûmetlerin ve mali kurumların kontrollerinden bağımsız. 613 00:28:35,799 --> 00:28:36,717 Geleceğe özgü. 614 00:28:37,176 --> 00:28:38,093 Ben varım. 615 00:28:38,177 --> 00:28:39,970 Şimdi biraz Bitcoin bulmam lazım. 616 00:28:41,638 --> 00:28:43,807 PRAG 617 00:28:43,891 --> 00:28:45,976 ÇEK CUMHURİYETİ 618 00:28:46,685 --> 00:28:50,189 Herkes kripto piyasasından Bitcoin alabilir. 619 00:28:50,856 --> 00:28:51,982 Ama bundan önce, 620 00:28:52,065 --> 00:28:54,985 paraların ağda dijital olarak yaratılması lazım. 621 00:28:55,068 --> 00:28:56,737 Para basacak somut bir darphane 622 00:28:56,820 --> 00:28:59,990 ve kâğıt parayı kontrol eden bir merkez bankası olmadığından 623 00:29:00,824 --> 00:29:03,285 Bitcoin, işlemci gücüyle 624 00:29:03,368 --> 00:29:06,413 dijital olarak sınırlı sayıda bitcoin üretmenin 625 00:29:06,497 --> 00:29:07,789 bir yolunu buldu. 626 00:29:07,873 --> 00:29:09,458 Bu işleme "madencilik" deniyor. 627 00:29:09,958 --> 00:29:12,461 Kripto madenler dünyanın her yerinde ortaya çıktı. 628 00:29:12,669 --> 00:29:14,963 Güçlü bilgisayarlar, kripto para 629 00:29:15,047 --> 00:29:18,091 üretmek ve biriktirmek için sürekli çalıştırılıyor. 630 00:29:18,842 --> 00:29:20,135 Bu, Petr Svoboda'ya ait. 631 00:29:20,219 --> 00:29:21,053 PETR SVOBODA KRİPTO MADEN SAHİBİ 632 00:29:21,136 --> 00:29:23,514 Kripto madenciliği, bir iş koluna nasıl 633 00:29:23,597 --> 00:29:24,723 çevirdiğini öğreneceğim. 634 00:29:31,688 --> 00:29:34,566 Ses her birindeki fanlardan mı geliyor? 635 00:29:35,442 --> 00:29:36,485 Soğutmak için mi? 636 00:29:36,944 --> 00:29:37,861 Evet. 637 00:29:37,945 --> 00:29:38,862 Çok sıcak. 638 00:29:38,946 --> 00:29:41,365 Bunların diğer makinelerden farkı ne? 639 00:29:41,448 --> 00:29:46,453 Bunlar Bitcoin madencisi özel makineler. 640 00:29:46,537 --> 00:29:49,081 -Tamam. -Ve diğer kripto paralar için. 641 00:29:49,164 --> 00:29:50,499 Farklı algoritmalar. 642 00:29:50,999 --> 00:29:52,918 Bunun gibi kaç odanız var? 643 00:29:53,168 --> 00:29:54,503 Beş oda var. 644 00:29:54,586 --> 00:29:56,338 -Bunun gibi beş oda mı? -Evet. 645 00:29:56,713 --> 00:29:57,714 Bu harika. 646 00:29:59,132 --> 00:30:00,884 Madenciliği açıklar mısın? 647 00:30:01,510 --> 00:30:05,013 Çekçe açıklasam daha iyi olacak. 648 00:30:05,097 --> 00:30:06,807 Tamam, Çekçem harikadır. 649 00:30:06,890 --> 00:30:08,141 -Evet. -Evet. 650 00:30:08,642 --> 00:30:10,435 Algoritmaları çalıştırmak... 651 00:30:10,561 --> 00:30:11,979 Pirzola burun amca... 652 00:30:12,062 --> 00:30:14,481 Sıska Çek Danno bir şeyler falan... 653 00:30:15,274 --> 00:30:17,609 Tamam, yalan söyledim. Çekçem yok. 654 00:30:17,693 --> 00:30:19,611 Ama umarım benden daha zeki biri 655 00:30:19,695 --> 00:30:22,447 bütün bunları İngilizce açıklayabilir, âdeta 656 00:30:23,240 --> 00:30:24,449 beş yaşındaymışım gibi. 657 00:30:25,909 --> 00:30:28,328 Blok zinciri, Bitcoin işlemlerinin 658 00:30:28,412 --> 00:30:29,663 dijital kaydı demiştik ya? 659 00:30:30,205 --> 00:30:32,916 Madencilik de Bitcoin yaratmanın 660 00:30:33,000 --> 00:30:34,668 ve elde etmenin ilk yolu. 661 00:30:36,211 --> 00:30:38,547 Evlilik benzetmesinde madenciler konuk. 662 00:30:38,630 --> 00:30:41,216 İşlemleri fotoğraf çekip onaylayan, 663 00:30:41,300 --> 00:30:43,927 gelin ve damadı etiketleyip internete koyanlar. 664 00:30:44,303 --> 00:30:46,805 Bitcoin teşvik olarak yaratılır, o sayede 665 00:30:46,888 --> 00:30:49,266 madenciler blok zinciri kurup ayakta tutar. 666 00:30:49,349 --> 00:30:51,977 Evet, buketi yakalamaya hazır mıyız? 667 00:30:54,479 --> 00:30:57,190 Bitcoin şanslı bir madenciye verilir. 668 00:30:58,400 --> 00:31:01,737 Buketi yakalayamayanlar için üzülmeyin. 669 00:31:02,154 --> 00:31:04,656 Bitcoin işlemleri sürekli devam eder. 670 00:31:04,740 --> 00:31:07,492 Bu da hiç bitmeyen bir evlilik sezonu demektir. 671 00:31:07,868 --> 00:31:10,245 Blok zinciri ayakta kalsın diye 672 00:31:10,329 --> 00:31:13,206 ne kadar çalışırlarsa buket şansları o kadar artar. 673 00:31:13,540 --> 00:31:14,458 Pislik. 674 00:31:18,211 --> 00:31:20,172 Kripto madencilik 675 00:31:20,255 --> 00:31:23,008 çok enerji harcadığından, madenler enerjinin ucuz olduğu 676 00:31:23,091 --> 00:31:25,927 Çin, İzlanda ve burada, Çek Cumhuriyeti'ndedir. 677 00:31:26,845 --> 00:31:28,847 Tek amaçları da Bitcoin değil. 678 00:31:28,930 --> 00:31:32,100 Başka binlerce kripto para birimi var. 679 00:31:32,851 --> 00:31:35,896 Litecoin, Ethereum, Tether, EOS, 680 00:31:35,979 --> 00:31:38,148 Stellar, POPCOIN ve daha niceleri. 681 00:31:39,608 --> 00:31:41,568 Elektrik bayağı çok geliyordur. 682 00:31:41,735 --> 00:31:46,406 Evet, sanırım 60.000 dolar kadar ödedik. 683 00:31:46,490 --> 00:31:49,409 -Elektriğe aylık 60.000 mi? -Evet. 684 00:31:49,493 --> 00:31:50,786 -Evet. -Vay be! 685 00:31:52,037 --> 00:31:53,163 Bu çok fazla para. 686 00:31:53,538 --> 00:31:56,291 Peki ortalama bir insan ne kadar 687 00:31:56,375 --> 00:31:58,126 alıp yatırıyor? 688 00:31:58,752 --> 00:32:01,797 Evet, 30.000 dolar kadar. 689 00:32:01,880 --> 00:32:03,256 -30.000 dolar. -Evet. 690 00:32:03,340 --> 00:32:04,549 -Sanırım... -Her biri mi? 691 00:32:04,633 --> 00:32:05,759 -Her biri. Evet. -Tamam. 692 00:32:05,842 --> 00:32:07,844 Bu ortalama ne kadar makine demek? 693 00:32:08,178 --> 00:32:09,513 Sekiz makine için. 694 00:32:09,763 --> 00:32:12,099 -Sekiz makine 30.000 dolar mı? -Evet. 695 00:32:12,182 --> 00:32:14,267 Dostum, bu inanılmaz! 696 00:32:14,685 --> 00:32:16,895 Senin de beş oda dolusu makinen var. 697 00:32:17,270 --> 00:32:18,188 Evet. 698 00:32:18,480 --> 00:32:21,066 Sınırlı sayıda mı Bitcoin var? 699 00:32:21,566 --> 00:32:22,984 -Evet. -Sınırlı mı? 700 00:32:23,068 --> 00:32:25,404 Hepsi bulununca ne yapacaksınız? 701 00:32:26,279 --> 00:32:27,322 Kimse bilmiyor. 702 00:32:33,036 --> 00:32:34,246 Bütün paramı böyle 703 00:32:34,329 --> 00:32:36,915 evlilik örnekleri ile anlayabildiğim bir şeye dökmeden önce, 704 00:32:36,998 --> 00:32:39,126 biri bana kripto paranın 705 00:32:39,209 --> 00:32:41,837 değerini aslında nereden aldığını açıklamalı. 706 00:32:44,881 --> 00:32:46,425 SAN FRANCISCO'YA 707 00:32:46,508 --> 00:32:49,177 GERİ DÖNÜŞ 708 00:32:49,886 --> 00:32:50,721 JACKSON PALMER DOGECOIN KURUCU ORTAĞI 709 00:32:50,804 --> 00:32:52,556 Jackson Palmer pazarlama müdürü ve kodlama meraklısıyken 710 00:32:52,639 --> 00:32:55,517 kripto para furyasındaki pay arayışı 711 00:32:55,600 --> 00:32:56,685 ters tepmiş biri. 712 00:32:58,937 --> 00:33:00,897 -N'aber? Memnun oldum. -Nasılsın? 713 00:33:01,314 --> 00:33:03,525 -Bu köpekler inanılmaz. -Öyleler. 714 00:33:03,650 --> 00:33:06,903 Bunlar senin kripto paranın üzerindeki köpekler mi? 715 00:33:07,070 --> 00:33:09,072 Doğru, paraya köpek resmi koydum. 716 00:33:09,906 --> 00:33:11,533 Bunlar Shiba Inu türü. 717 00:33:12,743 --> 00:33:15,954 2013'te kripto paraya fena merak sarmıştım. 718 00:33:16,079 --> 00:33:19,040 Her ay yeni birinin eklendiğini fark ettim. 719 00:33:19,291 --> 00:33:22,085 O zamanlar Doge fenomenine de çok sardırmıştım. 720 00:33:24,421 --> 00:33:26,798 Doge mu? Neden bahsediyorsun? 721 00:33:27,424 --> 00:33:30,886 Doge fenomeni, bakışları içe işleyen bir köpek fotoğrafının 722 00:33:30,969 --> 00:33:35,223 bir Japon anaokulu öğretmeni tarafından yüklenmesiyle ortaya çıktı 723 00:33:35,307 --> 00:33:36,600 ve internet şöhreti oldu. 724 00:33:36,892 --> 00:33:40,061 Jackson olayı buradan alıp şakasına bir tweet attı. 725 00:33:40,145 --> 00:33:43,315 "Dogecoin'e yatırıyorum. Eminim yeni büyük fırsat bu." 726 00:33:45,317 --> 00:33:47,402 -Daha parayı yaratmamıştın. -Aynen. 727 00:33:47,486 --> 00:33:50,489 -Tweet ne oldu? -Viral olmaya başladı. 728 00:33:50,572 --> 00:33:53,742 Ben de sonunda "dogecoin.com" alan adını aldım, 729 00:33:53,825 --> 00:33:56,536 bir paranın üstüne Doge resmini koydum 730 00:33:56,620 --> 00:33:58,914 ve buna parodi bir kripto para dedim. 731 00:33:58,997 --> 00:34:01,041 Bir para birimi yaratınca ne olur? 732 00:34:01,124 --> 00:34:02,959 Bir şey yapmak gerekmiyor, 733 00:34:03,043 --> 00:34:05,003 kodu insanların işlemesine bırakıyorsun. 734 00:34:05,086 --> 00:34:07,756 Bitcoin ya da Litecoin gibi, hepsinde böyle. 735 00:34:07,839 --> 00:34:10,592 İnsanlar çalıştırsın diye bir program atıyorsun 736 00:34:10,675 --> 00:34:13,970 ve yeterli sayıda insan çalıştırırsa bir ağ oluşuyor. 737 00:34:14,930 --> 00:34:16,264 Evet, kolaymış. 738 00:34:17,057 --> 00:34:19,893 Jackson, Dogecoin'in yaratıcısı olmasına rağmen 739 00:34:19,976 --> 00:34:22,479 kendisi hiç üretmemiş ya da üstünden para kazanmamış. 740 00:34:22,938 --> 00:34:25,524 Ama Doge'un yükselişini, anlık ve açıklanamaz 741 00:34:25,607 --> 00:34:28,276 bir heyecana dönüşmesini ön sıradan izlemiş. 742 00:34:30,487 --> 00:34:33,365 24 saat içerisinde fark ettik ki 743 00:34:33,448 --> 00:34:36,076 büyük bir karma işlem gücü, bilgisayar gücü 744 00:34:36,159 --> 00:34:37,744 Dogecoin ağına yönelmişti. 745 00:34:37,828 --> 00:34:39,746 "Eyvah. Ne yaptık? 746 00:34:40,121 --> 00:34:41,414 "Bu gerçek bir şey." dedim. 747 00:34:41,498 --> 00:34:44,459 Bir de baktım ki iki milyar dolarlık bir ekonomi olmuş. 748 00:34:45,544 --> 00:34:48,213 Ondan sonra işler biraz garipleşti. 749 00:34:48,755 --> 00:34:52,759 Dogecoin'in değeri sevimli maskotu sayesinde uçmuştu. 750 00:34:53,760 --> 00:34:55,971 Köpek sevgimi mantıksız zannederdim. 751 00:34:56,763 --> 00:34:57,764 Merhaba. 752 00:34:59,641 --> 00:35:00,892 Bir para birimi yarattın 753 00:35:01,351 --> 00:35:03,728 ama kripto şüpheci mi oldun? 754 00:35:03,937 --> 00:35:05,981 Ben kendime kripto mantıklısı diyorum. 755 00:35:07,274 --> 00:35:09,568 Kripto mantıklısı. Daha iyi, sevdim. 756 00:35:09,651 --> 00:35:11,778 Evet. Sanırım fazla heyecan oldu 757 00:35:12,153 --> 00:35:14,489 ve çok az öz kaynaklı olan bu şeye 758 00:35:14,948 --> 00:35:16,324 fazla değer yüklendi. 759 00:35:16,616 --> 00:35:19,411 Kripto paraya hak ettiği değer biçilmeli, 760 00:35:19,494 --> 00:35:21,997 sonraki on yılın heyecan fırtınası gibi 761 00:35:22,080 --> 00:35:23,039 davranılmamalı. 762 00:35:23,582 --> 00:35:26,042 İnsanlar kripto parayı neye göre ölçüyor 763 00:35:26,126 --> 00:35:28,128 ve ne aşamada kurgudan dönüşüp 764 00:35:28,211 --> 00:35:29,796 gerçek bir şey oluyor? 765 00:35:30,505 --> 00:35:32,716 Bu arada, teknik tanımı bu. "Gerçek bir şey." 766 00:35:32,799 --> 00:35:34,050 -"Gerçek bir şey" mi? -Evet. 767 00:35:34,718 --> 00:35:36,052 Bence ilginç bir mücadele. 768 00:35:36,136 --> 00:35:39,514 Fiyat devamlı yukarı aşağı oynadığından, 769 00:35:39,806 --> 00:35:42,225 harcamak için insanları teşvik etmiyor 770 00:35:42,684 --> 00:35:44,811 çünkü para birimleri çok dengesiz. 771 00:35:46,229 --> 00:35:48,189 Jackson'ın endişeleri gösteriyor ki 772 00:35:48,273 --> 00:35:50,525 kripto para hâlen gelişme aşamasında. 773 00:35:51,359 --> 00:35:53,486 Kimse ileride ne olur, bilmiyor. 774 00:35:55,280 --> 00:35:57,908 Aslında dengesiz fiyatı geçen sene 775 00:35:57,991 --> 00:36:01,578 dot-com krizinin izinden gitti, 776 00:36:01,661 --> 00:36:04,998 o da internet yeniyken patlamıştı. 777 00:36:05,665 --> 00:36:07,918 Kripto hâlâ spekülatif bir kazanç. 778 00:36:08,001 --> 00:36:11,463 Daha çok başlangıç yatırımı gibi, cebinizdeki nakit değil. 779 00:36:14,549 --> 00:36:17,427 Dünyanın her yerinde bu durumu değiştirmeye çalışanlar var. 780 00:36:17,510 --> 00:36:19,721 GALLER, BİRLEŞİK KRALLIK 781 00:36:22,432 --> 00:36:23,391 JAMES HOWELLS BITCOIN ÖNCÜSÜ 782 00:36:23,475 --> 00:36:24,809 James Howells, kripto paradaki potansiyeli 783 00:36:24,893 --> 00:36:26,561 neredeyse herkesten önce gördü. 784 00:36:27,687 --> 00:36:31,483 Bitcoin üzerinden servet kazanan ilk kripto madencilerden biri. 785 00:36:31,816 --> 00:36:34,027 Şimdi, James kripto paranın 786 00:36:34,110 --> 00:36:36,863 günlük harcamalarda kullanılmasının yolunu arıyor. 787 00:36:37,614 --> 00:36:38,698 Sen mi yaptın? 788 00:36:39,074 --> 00:36:41,451 Evet, bunu mağazaya koydum, 789 00:36:41,534 --> 00:36:43,244 test mağazasına dönüştürdüm 790 00:36:43,828 --> 00:36:47,165 çünkü bu ürünü dünya çapında kurumlara pazarlıyorum. 791 00:36:47,248 --> 00:36:48,083 Evet. 792 00:36:48,166 --> 00:36:51,795 Kripto parayı nakit gibi kolay kullandıracak uygulama geliştirmiş. 793 00:36:56,841 --> 00:36:57,801 Lucozade alayım. 794 00:36:58,885 --> 00:37:00,011 Ben de cips. 795 00:37:01,638 --> 00:37:03,932 Uygulama, kullanıcının Bitcoin parasını 796 00:37:04,015 --> 00:37:06,518 izleyip dijital cüzdanından çekiyor. 797 00:37:07,894 --> 00:37:10,105 Uygunsa Bitcoin ile ödeyeceğim. 798 00:37:10,647 --> 00:37:12,732 Bu Bitcoin nakit cüzdanı. 799 00:37:13,024 --> 00:37:14,943 Önden Bitcoin nakit yükledim. 800 00:37:16,194 --> 00:37:19,948 Satıcının çözümü de bana ödeme için bir QR kodu vermek. 801 00:37:20,031 --> 00:37:21,908 -Evet. -Onu taratıyorum. 802 00:37:24,035 --> 00:37:25,829 Ve yollamak için kaydırıyorum. 803 00:37:26,204 --> 00:37:30,166 Sonra da satıcı gerçekten hesabına o para geçmiş mi öğreniyor 804 00:37:30,250 --> 00:37:32,168 ve güvenle cüzdanına geçiyor. 805 00:37:32,252 --> 00:37:34,963 Visa ve Mastercard Bitcoin'i sevmiyordur herhâlde 806 00:37:35,046 --> 00:37:36,256 çünkü komisyonlarını engelliyorsun. 807 00:37:36,339 --> 00:37:37,424 KART ŞİRKETLERİ İŞLEM KOMİSYONUNDAN YILDA 40 MİLYAR DOLARDAN FAZLA KAZANIYOR. 808 00:37:37,507 --> 00:37:39,050 Evet, işlerini bozuyor. 809 00:37:39,134 --> 00:37:42,345 İnsanlar aracı olmadan alışveriş yapabiliyor. 810 00:37:42,429 --> 00:37:43,722 Sadece paran el değiştirdi diye 811 00:37:43,805 --> 00:37:45,682 aracı da ödeme almamalı. 812 00:37:45,765 --> 00:37:46,850 Evet, tabii. 813 00:37:50,061 --> 00:37:52,689 Bitcoin ile işlem potansiyeli heyecanlı. 814 00:37:52,772 --> 00:37:55,400 Banka komisyonu, bozuk para ya da uzun faturalar yok. 815 00:37:56,151 --> 00:37:57,819 Kriptonuz da güvende 816 00:37:57,902 --> 00:38:00,613 çünkü sadece özel bir şifreyle kullanılıyor. 817 00:38:00,989 --> 00:38:05,994 Rastgele harfler ve rakamlardan oluşan, 64 karakterlik tahmini imkânsız bir dizgi. 818 00:38:06,786 --> 00:38:08,121 DRAMATİK CANLANDIRMA 819 00:38:08,204 --> 00:38:10,665 Ters gidebilecek tek şey ise 820 00:38:11,416 --> 00:38:13,418 bir şekilde bu anahtarı kaybetmek. 821 00:38:13,668 --> 00:38:16,838 Varsayalım ki bir sabit diske kaydettiniz 822 00:38:16,921 --> 00:38:18,840 ve kazara diski çöpe attınız, 823 00:38:18,923 --> 00:38:21,885 disk de sonunda bir çöp alanının dibini boyladı. 824 00:38:22,844 --> 00:38:24,471 İşte o zaman sıçtınız. 825 00:38:24,721 --> 00:38:25,930 Ama bu olabilir mi? 826 00:38:26,639 --> 00:38:29,392 Peki, kazara sabit disk nasıl çöpe atılabilir? 827 00:38:30,477 --> 00:38:32,145 Bana talihsiz bir durum oldu, 828 00:38:32,228 --> 00:38:35,607 dizüstü bilgisayarıma bir bardak limonata döktüm. 829 00:38:36,775 --> 00:38:40,361 Ama sabit diskini sakladım 830 00:38:40,445 --> 00:38:43,406 çünkü içinde cüzdanım vardı. 831 00:38:43,490 --> 00:38:44,616 -Bitcoin cüzdanım... -Evet. 832 00:38:44,699 --> 00:38:46,493 ...ve özel anahtarlarım vardı. 833 00:38:46,576 --> 00:38:49,579 Meğer bir karışıklık olmuş. 834 00:38:49,954 --> 00:38:51,331 Yanlış sabit disk 835 00:38:51,414 --> 00:38:52,749 -çöp torbasına konmuş. -Yapma. 836 00:38:53,416 --> 00:38:54,834 O zamandan beri, 837 00:38:54,918 --> 00:38:56,961 diskimin kazandığı değer... 838 00:39:00,215 --> 00:39:01,883 ...bugün 65 milyon dolar. 839 00:39:02,217 --> 00:39:03,259 Ha siktir. 840 00:39:04,344 --> 00:39:05,220 Evet. 841 00:39:05,470 --> 00:39:08,556 Bu bana olsaydı bir daha hayatım boyunca 842 00:39:08,640 --> 00:39:11,267 hiçbir şeyi atamazdım. 843 00:39:11,810 --> 00:39:14,187 James'in servetini bulmak için planı var. 844 00:39:14,646 --> 00:39:18,608 Diskini attığı günün çöp alanı kayıtlarını çapraz karşılaştırıp, 845 00:39:18,691 --> 00:39:21,402 araştırmasını bir bölgeye yoğunlaştırabiliyor. 846 00:39:21,486 --> 00:39:23,571 Şehir konseyi kazmasına izin vermiyor. 847 00:39:23,655 --> 00:39:27,575 Birleşik Krallık'ta çöp alanı kazma izni hiç verilmemiş. 848 00:39:27,659 --> 00:39:29,786 -Belirsiz sulardayız. -Anladım. 849 00:39:29,869 --> 00:39:34,040 Polis talebi ile birkaç çöp alanı araması yapılmış, 850 00:39:34,124 --> 00:39:36,793 cinayet soruşturması gibi şeyler için. 851 00:39:36,876 --> 00:39:38,670 O zaman önce birini öldür. 852 00:39:38,962 --> 00:39:41,923 Sonra anahtarını alabilirsin. 853 00:39:42,549 --> 00:39:45,176 Aslında 50 milyona yakın bir miktarı 854 00:39:45,260 --> 00:39:47,595 geri alamadığımı düşünecek olursak, 855 00:39:48,054 --> 00:39:49,764 bu Bitcoin'in güvenli olduğunu ispatlıyor. 856 00:39:49,848 --> 00:39:52,058 Eğer bir kâğıda yazmış olsaydın, 857 00:39:52,142 --> 00:39:53,351 -hâlen... -Elimde olurdu. 858 00:39:53,434 --> 00:39:56,771 Evet, o şifre elimde olsa paramı harcayabilirdim. 859 00:39:58,314 --> 00:40:00,525 Bir süper bilgisayar kurabilirim, 860 00:40:00,608 --> 00:40:04,571 cüzdanım için olası her şifreyi sürekli tahmin edebilir. 861 00:40:05,155 --> 00:40:06,656 Bundaki sorun şu, 862 00:40:07,073 --> 00:40:12,412 evrendeki parçacıklardan daha çok sayıda muhtemel kombinasyon var. 863 00:40:13,454 --> 00:40:17,250 Yani birkaç güneşlik enerjiye ihtiyacım olurdu, 864 00:40:17,333 --> 00:40:19,502 -güneşlerce enerjiye... -Evet. 865 00:40:19,586 --> 00:40:22,338 ...ve kodu kırmak için birkaç milyar yıla. 866 00:40:22,922 --> 00:40:25,925 İşte bana göre, Bitcoin bu yüzden güvenli 867 00:40:26,384 --> 00:40:31,848 ve bu yüzden bu teknolojiye paranın geleceği olarak güveniyorum. 868 00:40:36,269 --> 00:40:37,687 Evet, gelmek istersen 869 00:40:37,770 --> 00:40:39,063 -çöp alanına gidebiliriz. -Olur. 870 00:40:39,147 --> 00:40:40,356 Şu birkaç milyon dolarlık 871 00:40:40,440 --> 00:40:42,817 diskin yerini gösterebilirim. 872 00:40:45,987 --> 00:40:48,072 Bütün bu insanlar ve paraları, 873 00:40:48,156 --> 00:40:52,702 hepsi de diğer insanların aynı paraya inanmasına bel bağlıyorlar. 874 00:40:53,036 --> 00:40:55,246 Bu bir güven zinciri, kırılmamış. 875 00:40:56,331 --> 00:40:57,665 Peki, neye güvenelim? 876 00:40:57,874 --> 00:40:59,000 Hükûmetimize mi? 877 00:40:59,083 --> 00:41:00,043 Parlak bir metale mi? 878 00:41:00,418 --> 00:41:01,502 Bilgisayar koduna mı? 879 00:41:01,836 --> 00:41:03,004 Yukarıdakilerin hiçbirine mi? 880 00:41:03,504 --> 00:41:05,506 Bakarsan boyutunu anlıyorsun. 881 00:41:05,757 --> 00:41:07,508 -Bütün bu... -Vay be! Evet. 882 00:41:07,592 --> 00:41:10,011 Yer altına doğru da devam ediyor. 883 00:41:11,012 --> 00:41:14,724 James'in çöpe giden diskinin ne kadar pahalıya patlayacağını zaman gösterecek 884 00:41:14,807 --> 00:41:17,518 ama onu kim suçlayabilir? İlerlemek için yeni bir yola inanıyor 885 00:41:17,602 --> 00:41:20,230 ve geleceğindeki dijital servetine umut bağlıyor. 886 00:41:20,813 --> 00:41:23,566 Şimdilik bu kadar yaklaşabilmiş. 887 00:41:24,067 --> 00:41:25,526 On yıl sonra 888 00:41:25,610 --> 00:41:27,737 o disk milyar dolar değerinde olacak 889 00:41:27,820 --> 00:41:29,489 ve kazıp çıkarmak için... 890 00:41:29,572 --> 00:41:30,990 -Evet. -...oraya gidemiyorum bile. 891 00:42:05,275 --> 00:42:06,359 Kamera, hazır. 892 00:42:07,485 --> 00:42:08,444 Motor. 893 00:42:09,570 --> 00:42:11,114 Bu gemiyi döndüreceğim. 894 00:42:11,781 --> 00:42:13,366 Bu gemiyi döndüreceğim. 895 00:42:13,825 --> 00:42:15,326 Bu gemiyi döndüreceğim. 896 00:42:17,078 --> 00:42:18,496 Bu gemiyi döndüreceğim! 897 00:42:19,330 --> 00:42:20,331 Sarhoş dene. 898 00:42:21,332 --> 00:42:22,834 Bu gemiyi döndüreceğim. 899 00:42:23,209 --> 00:42:24,335 Tamam, kes. 900 00:42:24,669 --> 00:42:25,586 Mükemmel.