1 00:00:06,341 --> 00:00:10,721 Coś, co nazywamy gospodarką światową, jest z nami od dawna. 2 00:00:11,430 --> 00:00:14,933 Tutaj widzimy wczesnych spekulantów, którzy próbują ustalić cenę... 3 00:00:15,434 --> 00:00:16,894 powiedzmy, maczug. 4 00:00:17,811 --> 00:00:22,649 Sprawy trochę bardziej się ucywilizowały, gdy wynaleźliśmy pieniądze. 5 00:00:24,234 --> 00:00:26,695 Pewnie myślicie, że wiecie, czym są pieniądze. 6 00:00:28,322 --> 00:00:29,406 Ale czy na pewno? 7 00:00:31,450 --> 00:00:33,410 Całe życie próbujemy je zdobyć. 8 00:00:33,494 --> 00:00:37,122 Ale skąd taka głęboka wiara w te kawałki papieru? 9 00:00:37,915 --> 00:00:39,458 Czy same w sobie są tak cenne? 10 00:00:40,167 --> 00:00:41,752 Czy to jedno wielkie kłamstwo 11 00:00:41,877 --> 00:00:44,463 jak kupon na masaż pleców od dziecka? 12 00:00:44,963 --> 00:00:46,423 Tajemnica pieniędzy 13 00:00:46,507 --> 00:00:49,259 to największy sekret światowej gospodarki. 14 00:00:50,719 --> 00:00:52,012 Używamy ich każdego dnia. 15 00:00:52,763 --> 00:00:57,559 Ale czy zastanawialiście się kiedyś, czemu pieniądza nie reprezentuje np. to, 16 00:00:57,768 --> 00:00:59,061 tylko właśnie to? 17 00:00:59,937 --> 00:01:00,854 Albo nawet... 18 00:01:01,188 --> 00:01:04,233 CZY PIENIĄDZE TO ŚCIEMA? 19 00:01:05,734 --> 00:01:09,112 Czy wam się to podoba, czy nie, wszystkich nas łączą pieniądze. 20 00:01:09,905 --> 00:01:15,828 Jestem Kal Penn i zbadam tę bestię, jaką jest gospodarka światowa. 21 00:01:15,911 --> 00:01:17,287 Wielka bestia zwana gospodarką światową 22 00:01:20,707 --> 00:01:22,668 GDZIEŚ 23 00:01:22,751 --> 00:01:25,087 W APPALACHACH 24 00:01:25,504 --> 00:01:27,297 PIEKŁO JEST WIECZNE! 25 00:01:27,923 --> 00:01:29,466 A gdybyście nie ufali nikomu? 26 00:01:31,134 --> 00:01:33,470 Gdybyście sądzili, że wiara w pieniądze jest niebezpieczna? 27 00:01:33,554 --> 00:01:34,763 UWAGA WSTĘP WZBRONIONY 28 00:01:34,847 --> 00:01:38,183 Tak niebezpieczna, że balibyście się, że przez nią zginiecie? 29 00:01:39,560 --> 00:01:43,355 Dogadalibyście z tymi oto preppersami, Jane i Rickiem Austinami. 30 00:01:45,274 --> 00:01:48,402 Wybudowali ten odosobniony, ukryty kompleks, 31 00:01:48,485 --> 00:01:51,446 by przygotować się na upadek światowych rynków finansowych. 32 00:01:53,323 --> 00:01:56,201 Kiedy nastąpi załamanie rynku, 33 00:01:56,285 --> 00:01:57,327 RICK AUSTIN - „THE SURVIVALIST GARDENER” SPECJALISTA OD SURVIVALU 34 00:01:57,411 --> 00:01:59,246 najważniejsze stanie się zdobycie pożywienia. 35 00:01:59,872 --> 00:02:02,541 80% populacji umrze w ciągu dwóch miesięcy. 36 00:02:03,458 --> 00:02:06,545 Ludzie będą się wzajemnie zabijać i jeść. 37 00:02:07,170 --> 00:02:08,046 Dlatego... 38 00:02:12,593 --> 00:02:15,220 Dlatego ci, którzy przetrwają, 39 00:02:16,346 --> 00:02:19,016 te 20% to będą ludzie tacy jak my, którzy produkują własną żywność 40 00:02:19,725 --> 00:02:22,978 oraz bardzo, bardzo podli psychopaci. 41 00:02:23,061 --> 00:02:23,896 A wy jesteście przygotowani. 42 00:02:23,979 --> 00:02:26,356 Na wszystko, cokolwiek się wydarzy. 43 00:02:29,026 --> 00:02:31,153 Rick i Jane porzucili zwyczajne życie, 44 00:02:31,236 --> 00:02:33,906 by hodować to, co będzie potrzebne do przetrwania. 45 00:02:34,698 --> 00:02:37,826 W razie światowej klęski są gotowi odciąć się od reszty świata 46 00:02:37,910 --> 00:02:39,703 i być zupełnie samowystarczalnymi. 47 00:02:40,996 --> 00:02:43,749 To sekretny ogród przetrwania. 48 00:02:46,752 --> 00:02:48,337 Nazywam go tak, 49 00:02:48,420 --> 00:02:50,505 bo wszystko jest w nim zakamuflowane. 50 00:02:52,257 --> 00:02:53,800 Większość ludzi nie wie, co można jeść, 51 00:02:53,884 --> 00:02:56,637 póki im się tego nie wsadzi do podpisanego opakowania. 52 00:02:56,720 --> 00:02:58,555 Patrząc na ten teren, można by pomyśleć, 53 00:02:58,639 --> 00:03:00,724 że jest opuszczony. 54 00:03:00,807 --> 00:03:03,602 „Nikogo tu nie ma. Idziemy stąd”. 55 00:03:03,685 --> 00:03:04,937 To był wasz cel? 56 00:03:05,020 --> 00:03:06,271 Zgadza się, o to chodzi. 57 00:03:07,564 --> 00:03:09,066 Jeśli padnie sieć energetyczna, 58 00:03:09,149 --> 00:03:12,444 za pieniądze nie kupisz jedzenia, bo jedzenia nie będzie. 59 00:03:14,071 --> 00:03:17,991 Naszą walutą jest to, co tu mamy. 60 00:03:18,909 --> 00:03:21,328 Wybraliście takie życie, bo straciliście wiarę 61 00:03:21,411 --> 00:03:23,372 -w tradycyjną walutę? -Tak. 62 00:03:24,081 --> 00:03:26,291 Ona ma taką wartość, jaką ludzie jej przypisują. 63 00:03:26,375 --> 00:03:28,543 W pewnym momencie straci ją zupełnie. 64 00:03:30,796 --> 00:03:33,006 Co popchnęło Ricka i Jane do rozpoczęcia takiego życia? 65 00:03:34,091 --> 00:03:36,677 Dlaczego zrezygnowali z restauracji i sklepów 66 00:03:36,760 --> 00:03:39,888 i wybrali godziny ciężkiej pracy, by zaspokoić zaledwie podstawowe potrzeby? 67 00:03:41,181 --> 00:03:42,474 Otworzę lodówkę 68 00:03:42,557 --> 00:03:44,851 i się trochę zabawimy. 69 00:03:46,186 --> 00:03:50,065 Jane przez lata pracowała w biurze, ale jak wielu Amerykanów, 70 00:03:50,148 --> 00:03:53,610 ją i Ricka dotknęły skutki kryzysu finansowego z 2008 roku. 71 00:03:54,444 --> 00:03:56,154 Teraz jest Prepperką Jane. 72 00:03:56,780 --> 00:03:59,199 Dziś będzie robić swój własny kozi ser. 73 00:03:59,741 --> 00:04:02,869 Należeliśmy do większości konsumentów. 74 00:04:02,953 --> 00:04:03,954 PREPPERKA JANE SPECJALISTKA OD SURVIVALU 75 00:04:04,037 --> 00:04:07,249 Kupowaliśmy i pracowaliśmy i tak w kółko. 76 00:04:07,332 --> 00:04:09,751 Naszą uwagę zwróciła 77 00:04:09,835 --> 00:04:11,628 bańka na rynku nieruchomości. 78 00:04:12,337 --> 00:04:15,799 Nasze strzeżone osiedle, za które zapłaciliśmy ekstra, 79 00:04:15,882 --> 00:04:18,010 żeby mieszkać w lepszej okolicy, 80 00:04:18,093 --> 00:04:22,514 zaczęło zamieniać się w blokowisko. 81 00:04:22,764 --> 00:04:24,474 Wzrosła przestępczość, 82 00:04:24,558 --> 00:04:26,852 okolica zaczęła schodzić na psy. 83 00:04:27,102 --> 00:04:28,603 A razem z nią 84 00:04:29,146 --> 00:04:30,313 giełda. 85 00:04:30,397 --> 00:04:34,401 Traciłam 7000 $ miesięcznie z funduszu emerytalnego. 86 00:04:34,609 --> 00:04:35,569 Dużo. 87 00:04:35,652 --> 00:04:37,779 -Dla mnie to było dużo... -Dla większości to dużo. 88 00:04:37,863 --> 00:04:39,489 ...bo pracowałam wiele lat. 89 00:04:39,573 --> 00:04:41,867 Powiedzieli mi, że... 90 00:04:43,326 --> 00:04:46,413 mogę odejść z pracy albo umrzeć. 91 00:04:46,705 --> 00:04:49,166 Że tylko w ten sposób mogę uratować te pieniądze. 92 00:04:49,249 --> 00:04:52,836 Więc zaryzykowaliśmy 93 00:04:53,378 --> 00:04:55,380 i zdecydowaliśmy się zamieszkać w górach. 94 00:04:56,006 --> 00:04:57,507 Nigdy stąd nie schodzimy, 95 00:04:57,591 --> 00:05:01,094 więc komunikujemy się ze światem za pomocą YouTube'a. 96 00:05:01,178 --> 00:05:05,724 Jak widzicie, dom preppersów może wyglądać zupełnie normalnie. 97 00:05:06,308 --> 00:05:09,394 Zaprojektowałem i wybudowałem każdy budynek na tym terenie. 98 00:05:09,728 --> 00:05:12,606 Stworzyłam coś, co nazywam hydrantem do tyłka. 99 00:05:12,689 --> 00:05:14,441 To przenośny bidet. 100 00:05:14,983 --> 00:05:17,736 Nie trzeba kupować papieru toaletowego. 101 00:05:18,070 --> 00:05:21,198 Choć jesteśmy odcięci od reszty świata, to nie jest tylko przetrwanie. 102 00:05:21,406 --> 00:05:22,657 My prosperujemy. 103 00:05:23,575 --> 00:05:25,952 Byłam przyzwyczajona do zakupów w centrum handlowym. 104 00:05:26,036 --> 00:05:27,329 Ale już nie mogłam ich robić. 105 00:05:27,412 --> 00:05:29,456 Musiałam nauczyć się robić własne kosmetyki. 106 00:05:29,539 --> 00:05:31,083 -Jasne. -Będę z tobą szczera. 107 00:05:31,166 --> 00:05:32,584 Nie wyglądam tak naturalnie. 108 00:05:32,667 --> 00:05:34,753 Muszę się malować. 109 00:05:34,836 --> 00:05:39,049 Kozom to obojętne, ale mojemu staremu kozłowi nie. 110 00:05:39,132 --> 00:05:40,550 Więc chciałam ci się przyznać. 111 00:05:40,634 --> 00:05:42,803 Musiałam nauczyć się robić kosmetyki z jedzenia. 112 00:05:43,637 --> 00:05:44,805 Nie potrzebujemy pieniędzy. 113 00:05:45,013 --> 00:05:47,891 Nie potrzebujemy niczego poza tym, co mamy. 114 00:05:47,974 --> 00:05:50,727 Wydaje się, że nasze życie kręci się wokół jedzenia. 115 00:05:51,853 --> 00:05:53,230 To prawda. I żyje nam się dobrze. 116 00:05:56,608 --> 00:05:59,778 Jane i Rick dobrowolnie stworzyli dwuosobową społeczność. 117 00:06:00,112 --> 00:06:02,823 Sami zaspokajają swoje potrzeby. Niepotrzebni im inni. 118 00:06:03,115 --> 00:06:05,033 Rozciągnij. Dobrze. 119 00:06:05,408 --> 00:06:08,870 A jeśli mój sposób na rezygnację z pieniędzy nie zakłada 120 00:06:08,954 --> 00:06:11,540 bronienia rodziny przed hordami kanibali? 121 00:06:12,666 --> 00:06:15,460 Zwłaszcza że moja umiejętność robienia sera nie pozwoli mi przetrwać. 122 00:06:15,544 --> 00:06:16,795 Coś ci powiem. 123 00:06:16,878 --> 00:06:18,171 Zginiesz. 124 00:06:20,882 --> 00:06:23,343 A jeśli chcemy żyć bez pieniędzy, 125 00:06:23,426 --> 00:06:25,303 nie izolując się w górach? 126 00:06:32,894 --> 00:06:36,439 Kryzys finansowy, który popchnął Ricka i Jane w stronę gór, 127 00:06:36,523 --> 00:06:39,067 zadał miażdżący cios amerykańskiemu rynkowi nieruchomości. 128 00:06:41,027 --> 00:06:42,779 Ale jego skutki odczuł cały świat. 129 00:06:44,322 --> 00:06:48,660 Fala uderzeniowa dotarła do Europy, dziesiątkując gospodarki całych krajów. 130 00:06:51,288 --> 00:06:53,456 Sytuacja znacząco pogorszyła się w Hiszpanii, 131 00:06:53,540 --> 00:06:56,251 gdzie upadające banki spowodowały gwałtowny wzrost bezrobocia. 132 00:06:56,918 --> 00:06:59,045 Ludzie wyszli protestować na ulice. 133 00:07:05,802 --> 00:07:07,387 HISZPANIA 134 00:07:07,470 --> 00:07:09,222 NA SPRZEDAŻ LUB DO WYNAJĘCIA 135 00:07:09,306 --> 00:07:10,140 WOLNE 136 00:07:10,223 --> 00:07:12,142 Kryzys finansowy zostawił wielu mieszkańców Oviedo bez grosza. 137 00:07:12,225 --> 00:07:15,061 Sergio Martin stworzył eksperymentalny targ oparty na wymianie barterowej, 138 00:07:15,145 --> 00:07:16,062 SERGIO MARTIN TWÓRCA SPOŁECZNOŚCI BARTEROWEJ 139 00:07:16,146 --> 00:07:19,107 którego uczestnicy wymieniają się towarami i usługami, 140 00:07:19,191 --> 00:07:20,901 nie posługując się pieniędzmi. 141 00:07:21,318 --> 00:07:22,485 Co słychać? 142 00:07:23,945 --> 00:07:26,239 To gospodarka stworzona przez ludzi, 143 00:07:26,531 --> 00:07:28,950 dla ludzi i razem z ludźmi. 144 00:07:30,202 --> 00:07:34,122 Wszyscy mamy potrzeby i pewne zasoby. 145 00:07:34,206 --> 00:07:35,999 Wymieniamy się więc 146 00:07:36,082 --> 00:07:37,751 pomysłami, talentami, zasobami... 147 00:07:37,834 --> 00:07:39,920 -Podoba mi się to. -...by przetrwać w tym miejscu. 148 00:07:40,003 --> 00:07:41,046 Bardzo ciekawe. 149 00:07:41,129 --> 00:07:45,842 Czyli proponujesz powrót do społeczeństwa opartego na zaufaniu, 150 00:07:45,926 --> 00:07:47,928 w którym dobro lub usługę 151 00:07:48,011 --> 00:07:50,180 otrzymujesz bezpośrednio od właściciela. 152 00:07:56,019 --> 00:07:57,062 Jak to działa? 153 00:07:57,354 --> 00:07:59,314 A skąd bierzesz dolary albo euro? 154 00:07:59,773 --> 00:08:01,566 Pracuję na nie. 155 00:08:02,192 --> 00:08:03,985 Co potrafię? Jakie mam talenty? 156 00:08:04,069 --> 00:08:08,031 Jakie zasoby mogę wykorzystać? 157 00:08:08,156 --> 00:08:10,408 Bardzo ważne jest na przykład jedzenie. 158 00:08:10,492 --> 00:08:14,329 W ten weekend miałem ochotę upiec chleb w moim nowym piecu. 159 00:08:14,663 --> 00:08:16,665 Więc dziś sprzedaję chleb. 160 00:08:16,915 --> 00:08:19,417 Pomysł bardzo mi się podoba. Nie mam się do czego przyczepić. 161 00:08:19,501 --> 00:08:20,877 Ale zastanawiam się... 162 00:08:20,961 --> 00:08:23,838 Jestem aktorem i mam trochę doświadczenia w nauczaniu. 163 00:08:23,922 --> 00:08:26,216 Ale na lekcję mamy trochę za mało czasu. 164 00:08:26,299 --> 00:08:28,677 Mam na sobie takie ciuchy. 165 00:08:28,760 --> 00:08:30,262 I stare skarpetki. 166 00:08:30,345 --> 00:08:33,014 -Nie chcemy, żebyś się rozbierał. -W kieszeniach mam dziury. 167 00:08:33,098 --> 00:08:34,975 Nikt nie zechce tej kurtki. 168 00:08:35,308 --> 00:08:36,685 Masz jakieś filmy ze swoim udziałem? 169 00:08:36,768 --> 00:08:38,812 -Np. DVD? -Tak. 170 00:08:38,895 --> 00:08:40,105 -Mam. -Nadadzą się. 171 00:08:41,106 --> 00:08:43,525 Dobra, jeden mamy. Dzięki. 172 00:08:44,442 --> 00:08:46,194 To film na DVD. 173 00:08:46,278 --> 00:08:47,988 Mam nadzieję, że cię rozbawi. 174 00:08:48,071 --> 00:08:50,573 Tak. Miły plan na wieczór. 175 00:08:50,657 --> 00:08:51,533 -Cieszę się. -Dziękuję. 176 00:08:51,616 --> 00:08:54,369 -Fajnie. -Teraz ja ci coś dam. 177 00:08:56,246 --> 00:08:59,708 Możesz na przykład wziąć tę roślinkę. 178 00:08:59,791 --> 00:09:01,042 Bardzo ładna. Powąchaj. 179 00:09:01,126 --> 00:09:02,627 To melisa. 180 00:09:03,128 --> 00:09:04,296 Melissa? 181 00:09:04,379 --> 00:09:06,673 -Pachnie jak Melissa. -Prawda? 182 00:09:06,756 --> 00:09:07,590 Co? Nie. 183 00:09:08,091 --> 00:09:10,135 Nie wiem. Pewnie ogląda to jakaś Melissa 184 00:09:10,218 --> 00:09:12,887 i mogła się mnie trochę przestraszyć. 185 00:09:13,013 --> 00:09:14,097 -Ale ładnie pachnie. -Naprawdę? 186 00:09:14,180 --> 00:09:15,140 Tak. 187 00:09:15,223 --> 00:09:17,809 Mogę dać ci też trochę chleba. 188 00:09:19,227 --> 00:09:20,562 -Ten ci się podoba? -Tak. 189 00:09:20,645 --> 00:09:22,480 Ładny bochen chleba. 190 00:09:22,564 --> 00:09:23,940 -Rzeczywiście. -Ciężki. 191 00:09:24,024 --> 00:09:25,317 Można się tym najeść. 192 00:09:25,400 --> 00:09:27,319 -I to kilka osób. -To prawdziwy chleb. 193 00:09:27,402 --> 00:09:29,529 -Tak. -Jesteś zadowolony? 194 00:09:29,612 --> 00:09:30,655 -Tak. -Ja też. 195 00:09:30,739 --> 00:09:33,825 Super, ale mogę to wymienić na coś innego? 196 00:09:33,908 --> 00:09:35,076 Oczywiście. 197 00:09:37,912 --> 00:09:41,207 Czyli gdybym chciał wymienić to na... 198 00:09:41,291 --> 00:09:42,250 to... 199 00:09:42,334 --> 00:09:44,961 -Co to, mydło i balsam? -Tak. 200 00:09:46,504 --> 00:09:47,547 Dzień dobry. 201 00:09:49,424 --> 00:09:52,844 Weźmie pani melisę do mydła? 202 00:09:52,927 --> 00:09:54,304 Będą pięknie pachnieć. 203 00:09:54,387 --> 00:09:55,555 Ludzie oszaleją. 204 00:09:56,264 --> 00:09:57,140 Chodzi o zapach. 205 00:09:57,223 --> 00:09:59,059 Proszę powąchać. Cudowny zapach. 206 00:10:00,518 --> 00:10:01,936 Chleb. 207 00:10:04,397 --> 00:10:05,690 Porządna robota. 208 00:10:05,774 --> 00:10:07,567 Tak, ręcznie robiona. 209 00:10:07,650 --> 00:10:09,152 Super. 210 00:10:09,402 --> 00:10:12,405 Dobra, wymienię się za tę. 211 00:10:12,947 --> 00:10:13,990 Dziękuję. 212 00:10:14,324 --> 00:10:15,450 Dzięki. 213 00:10:15,533 --> 00:10:16,910 Na pewno nie chce pani melisy? 214 00:10:20,663 --> 00:10:21,790 Sprawdźmy u dziewczynek. 215 00:10:22,248 --> 00:10:23,458 Co tam macie? Pokażcie. 216 00:10:23,541 --> 00:10:26,795 Koszulki, książki. 217 00:10:26,878 --> 00:10:27,712 Dobrze. 218 00:10:28,088 --> 00:10:29,464 Same zrobiłyście te koszulki? 219 00:10:29,547 --> 00:10:30,382 Tak. 220 00:10:30,882 --> 00:10:32,217 Bardzo ładne. 221 00:10:32,467 --> 00:10:33,927 Wymienicie się na melisę? 222 00:10:38,139 --> 00:10:39,265 Raczej nie. 223 00:10:41,643 --> 00:10:42,685 Roślinka. 224 00:10:42,894 --> 00:10:44,062 Próbowaliśmy. 225 00:10:44,604 --> 00:10:45,522 Dziękuję. 226 00:10:46,189 --> 00:10:48,066 I tutaj zostajemy przyparci do muru. 227 00:10:48,775 --> 00:10:52,028 Muru, którego nie da się przejść, płacąc ładnie pachnącą roślinką. 228 00:10:52,654 --> 00:10:54,531 Gospodarka nie prosperuje, 229 00:10:54,614 --> 00:10:57,117 gdy zostajesz z czymś, czego nikt nie chce. 230 00:10:57,617 --> 00:11:00,161 Wygląda na to, że dziś wracam do domu z melisą. 231 00:11:03,832 --> 00:11:04,666 LONDYN WIELKA BRYTANIA 232 00:11:04,749 --> 00:11:07,168 By zbudować światową gospodarkę, musisz mieć coś, 233 00:11:07,252 --> 00:11:09,379 na co każdy będzie chciał się wymienić. 234 00:11:09,963 --> 00:11:14,175 W każdym momencie istnienia świata obecny był jeden rzadki pierwiastek, 235 00:11:14,259 --> 00:11:16,469 który od zawsze pociągał ludzi 236 00:11:17,137 --> 00:11:18,304 do szaleństwa 237 00:11:19,055 --> 00:11:22,434 zapatrzonych w jego blask. 238 00:11:23,017 --> 00:11:26,062 Gotowych na wszystko, by zdobyć złoto. 239 00:11:26,146 --> 00:11:27,063 Złoto! 240 00:11:27,188 --> 00:11:28,273 ROSS NORMAN - PREZES SHARPS PIXLEY I GENIUSZ SPRZEDAŻY 241 00:11:28,356 --> 00:11:29,441 Nerwowy jesteś. 242 00:11:29,774 --> 00:11:31,484 W obecności takiej ilości złota owszem. 243 00:11:32,026 --> 00:11:34,571 W tej chwili stoisz w jedynym miejscu w Londynie, 244 00:11:34,654 --> 00:11:37,991 w którym możesz kupić, sprzedać i sprawdzić sztabkę złota. 245 00:11:38,324 --> 00:11:41,286 A najlepsze jest to, że gdy już ją kupisz, możesz zostawić ją w naszym skarbcu. 246 00:11:41,369 --> 00:11:42,287 Fajnie. 247 00:11:42,370 --> 00:11:44,289 Normalnie nie wpuszczamy tam klientów, 248 00:11:44,372 --> 00:11:45,707 ale zechcesz zerknąć? 249 00:11:45,832 --> 00:11:46,875 Tak. 250 00:11:47,083 --> 00:11:47,917 Chodź ze mną. 251 00:11:49,711 --> 00:11:54,466 Trzy dekady doświadczenia czynią z Rossa Normana londyńskiego guru złota. 252 00:11:55,467 --> 00:11:59,387 Złoto w jego skarbcu jest bezpieczne, ale o gotówce nie może tego powiedzieć. 253 00:12:00,889 --> 00:12:02,390 Zaraz sprawię, że będziesz bardzo bogaty. 254 00:12:02,474 --> 00:12:03,850 Mam nadzieję, że to docenisz. 255 00:12:04,184 --> 00:12:06,227 Dam ci 100 bilionów dolarów. 256 00:12:06,686 --> 00:12:08,521 -Gratulację. -Wielkie dzięki. 257 00:12:08,605 --> 00:12:10,732 Jesteś właścicielem 100 bilionów dolarów Zimbabwe. 258 00:12:10,815 --> 00:12:12,609 Dobra, to jest bezwartościowe. 259 00:12:12,692 --> 00:12:13,902 Spójrz. Mam ich więcej. 260 00:12:13,985 --> 00:12:16,029 Jugosławia. Nawet nie umiem przeliczyć. 261 00:12:16,112 --> 00:12:18,781 Dziesięć milionów marek niemieckich z czasów II wojny światowej. 262 00:12:19,115 --> 00:12:20,492 Tureckie liry. Ile to jest? 263 00:12:20,575 --> 00:12:22,160 Tylko pół miliona. 264 00:12:22,494 --> 00:12:25,246 Rzeczywista wartość pieniądza jest zawsze taka sama. 265 00:12:25,580 --> 00:12:26,539 Czyli zero. 266 00:12:26,623 --> 00:12:31,044 Sprawdza się jako środek płatniczy. Ale z czasem ulega zniszczeniu. 267 00:12:31,127 --> 00:12:33,421 Czym różni się od niego złoto? 268 00:12:34,005 --> 00:12:35,924 Ma 4000 lat historii. 269 00:12:36,424 --> 00:12:38,301 Ekonomiści nazywają to parytetem siły nabywczej. 270 00:12:38,384 --> 00:12:39,302 PARYTET SIŁY NABYWCZEJ 271 00:12:39,385 --> 00:12:42,305 Za uncję złota w czasach Chrystusa 272 00:12:42,388 --> 00:12:43,515 kupiłbyś porządne szaty. 273 00:12:43,598 --> 00:12:46,184 W czasach Henryka VIII 274 00:12:46,267 --> 00:12:47,644 porządną zbroję. 275 00:12:47,727 --> 00:12:50,855 Dziś uncja złota jest warta 1300 dolarów lub 1000 funtów. 276 00:12:50,939 --> 00:12:54,526 Za 1000 funtów możesz się ubrać na Savile Row od stóp do głów. 277 00:12:54,776 --> 00:12:56,986 Złoto utrzymuje swoją siłę nabywczą. 278 00:12:57,070 --> 00:12:59,364 W każdym okresie dostaniesz za nie to samo. 279 00:12:59,614 --> 00:13:00,782 -Jasne. -Za pieniądze nie. 280 00:13:01,074 --> 00:13:01,991 Co tam jest? 281 00:13:02,575 --> 00:13:05,662 Włożyłeś klucz i mnie to rozprasza. 282 00:13:05,745 --> 00:13:07,830 -Co jest w tej skrytce? -Coś ci pokażę. 283 00:13:07,914 --> 00:13:09,290 Zerknijmy. 284 00:13:09,541 --> 00:13:11,125 To jest... 285 00:13:11,709 --> 00:13:13,670 Klienci przechowują tu kosztowności. 286 00:13:15,505 --> 00:13:16,506 Łapy precz. 287 00:13:18,466 --> 00:13:20,009 To skrytka. 288 00:13:23,054 --> 00:13:27,600 W tym kraju średnie wynagrodzenie wynosi około 28000 £. 289 00:13:28,393 --> 00:13:30,103 Jeśli mówimy o pieniądzach. 290 00:13:30,186 --> 00:13:32,272 To banknoty pięćdziesięciofuntowe. 291 00:13:32,355 --> 00:13:34,649 To ich odpowiednik w złocie. Weź. 292 00:13:35,650 --> 00:13:37,610 To kilogram złota. Warte 45 000 $. 293 00:13:37,694 --> 00:13:38,778 *KURSY WYMIANY MOGĄ ULEC ZMIANIE 294 00:13:38,861 --> 00:13:41,114 -Ciężkie. -Dwukrotnie gęstsze od ołowiu. 295 00:13:41,990 --> 00:13:43,032 To czyste złoto? 296 00:13:43,366 --> 00:13:45,034 W 99,99%. 297 00:13:45,785 --> 00:13:47,954 -Oddaj. -Jeśli muszę. 298 00:13:48,746 --> 00:13:51,708 Historia wymusiła na nas nadanie stałej wartości pierwiastkowi, 299 00:13:52,208 --> 00:13:53,334 który jest pewny. 300 00:13:54,043 --> 00:13:56,963 Przeciwne strony świata doszły do takiego samego wniosku. 301 00:13:57,046 --> 00:13:58,715 -Znasz nazwisko Marco Polo? -Tak. 302 00:13:58,798 --> 00:14:02,552 W XIII w. wyruszył z Europy, w której płacono złotem, 303 00:14:02,635 --> 00:14:07,056 do Azji, gdzie odkrył, że w Japonii i Chinach również płaci się złotem. 304 00:14:07,140 --> 00:14:09,267 W Ameryce Południowej już 1000 lat temu. 305 00:14:09,475 --> 00:14:13,062 Społeczności z całego świata, choć stosunkowo od siebie odległe, 306 00:14:13,146 --> 00:14:14,564 łączył jeden pierwiastek. 307 00:14:15,106 --> 00:14:15,940 Złoto. 308 00:14:16,441 --> 00:14:20,361 Ludzie mają ze złotem długotrwałą i stabilną relację. 309 00:14:20,987 --> 00:14:23,364 Zatem dlaczego przestaliśmy używać go jako waluty? 310 00:14:24,741 --> 00:14:29,287 WIEŚCI Z WIELKIEGO ŚWIATA 311 00:14:29,996 --> 00:14:30,997 Złoto! 312 00:14:31,080 --> 00:14:34,375 Nawet mimo czarno-białej taśmy blask aż bije z ekranu! 313 00:14:35,418 --> 00:14:36,878 Nikt we współczesnym świecie 314 00:14:36,961 --> 00:14:40,590 nie miał bardziej wyjątkowego związku ze złotem niż Ameryka. 315 00:14:40,673 --> 00:14:43,635 Ukochany konsument światowej gospodarki. 316 00:14:44,135 --> 00:14:48,514 Przez większą część XIX wieku Ameryka flirtowała ze standardem złota. 317 00:14:48,848 --> 00:14:50,975 W 1900 roku oficjalnie zadeklarowano, 318 00:14:51,059 --> 00:14:54,312 że każdemu banknotowi odpowiada konkretna ilość złota 319 00:14:54,395 --> 00:14:55,605 trzymanego w rezerwie. 320 00:14:56,022 --> 00:14:58,232 Opętani złotem obywatele wyzwoleni zostali 321 00:14:58,316 --> 00:15:01,527 spod jarzma ciężkich monet i sztabek. 322 00:15:02,236 --> 00:15:03,988 Odłóż tę taczkę, Jasper. 323 00:15:05,531 --> 00:15:08,159 Amerykański standard złota powstrzymał inflację 324 00:15:08,242 --> 00:15:11,245 i uczynił dolara wiarygodną walutą w handlu międzynarodowym. 325 00:15:11,871 --> 00:15:13,915 Ameryce wiodło się znakomicie, 326 00:15:14,916 --> 00:15:18,878 póki nie przeszkodził nam Wielki Kryzys. 327 00:15:19,629 --> 00:15:22,924 Kłopoty gospodarcze nadwyrężyły system waluty złotej. 328 00:15:24,509 --> 00:15:27,053 Rezerwa Federalna nie mogła pozyskać złota 329 00:15:27,136 --> 00:15:30,098 potrzebnego do drukowania pieniędzy, by pobudzić gospodarkę. 330 00:15:30,473 --> 00:15:33,101 To stało się początkiem końca systemu waluty złotej. 331 00:15:33,184 --> 00:15:37,063 W 1971 r. prezydent Nixon rozprawił się z nim na dobre. 332 00:15:37,146 --> 00:15:39,399 „O KURWA!” 333 00:15:42,151 --> 00:15:44,487 WASZYNGTON, DYSTRYKT KOLUMBII 334 00:15:45,113 --> 00:15:46,906 Jestem w stolicy naszego kraju, 335 00:15:47,240 --> 00:15:50,243 gdzie kilka lat pracowałem dla prezydenta Obamy. 336 00:15:50,702 --> 00:15:51,703 Nie ma za co. 337 00:15:52,704 --> 00:15:55,498 Przyjechałem tu spotkać się ze starym znajomym w Martin's Tavern, 338 00:15:55,581 --> 00:15:57,792 która wielokrotnie gościła największe szychy stolicy. 339 00:15:57,875 --> 00:15:58,710 STOLIK OŚWIADCZYN TUTAJ JFK OŚWIADCZYŁ SIĘ JACKIE 340 00:15:58,793 --> 00:16:00,545 TYLNY STOLIK - TUTAJ JOHN F. KENNEDY PISAŁ PRZEMOWĘ INAUGURACYJNĄ 341 00:16:00,628 --> 00:16:01,462 STOLIK RICHARDA NIXONA 342 00:16:01,546 --> 00:16:03,297 Cieszę się, że znów się spotykamy. 343 00:16:03,381 --> 00:16:05,049 Parę lat razem pracowaliśmy. 344 00:16:05,133 --> 00:16:09,303 Austan Goolsbee wie co nieco o powodach, dla których złoto zniknęło 345 00:16:09,387 --> 00:16:10,680 ze światowej gospodarki. 346 00:16:11,514 --> 00:16:13,015 Austan też pracował w Białym Domu. 347 00:16:14,559 --> 00:16:16,144 System waluty złotej nie obowiązuje w USA 348 00:16:16,227 --> 00:16:18,396 ani w żadnym innym kraju na świecie. 349 00:16:18,479 --> 00:16:19,689 AUSTAN GOOLSBEE BYŁY DORADCA EKONOMICZNY PREZYDENTA OBAMY 350 00:16:19,772 --> 00:16:21,733 Bo się nie sprawdził. 351 00:16:22,108 --> 00:16:26,112 Zwolennicy systemu waluty złotej 352 00:16:26,195 --> 00:16:28,072 myślą: „Nie ufam rządowi. 353 00:16:28,281 --> 00:16:31,659 „Nie chcę, by jakikolwiek członek rządu 354 00:16:31,743 --> 00:16:34,078 „decydował, ile powinno być pieniędzy. 355 00:16:34,162 --> 00:16:37,165 „Wydrukują ich zbyt dużo i nastąpi hiperinflacja. 356 00:16:37,457 --> 00:16:43,379 „Stabilizację zapewnia nam tylko złoto, którego podaż jest stała”. 357 00:16:44,380 --> 00:16:46,758 Problem w tym, że podaż złota nie jest stała, 358 00:16:46,841 --> 00:16:47,717 a zależna od wydobycia. 359 00:16:47,800 --> 00:16:51,012 Widziałeś te stare zdjęcia facetów w ogrodniczkach 360 00:16:51,095 --> 00:16:53,639 na Alasce, którzy właśnie odkryli złoto? 361 00:16:53,723 --> 00:16:56,058 Zalali rynek pieniędzmi. 362 00:16:57,727 --> 00:16:59,061 Nie zmieniło się jednak to, 363 00:16:59,520 --> 00:17:03,357 że ktoś podejmuje decyzję o tym, ile pieniędzy zostanie wydrukowane. 364 00:17:03,691 --> 00:17:06,319 To rosyjscy i południowoafrykańscy poszukiwacze złota 365 00:17:06,402 --> 00:17:08,905 decydują, ile pieniędzy jest w obiegu, 366 00:17:08,988 --> 00:17:10,615 a nie członkowie rządu. 367 00:17:11,324 --> 00:17:12,700 Papierek, 368 00:17:12,950 --> 00:17:17,371 na którym wydrukowano nominał 1, 10 czy 100... 369 00:17:18,206 --> 00:17:20,792 Jeśli dolar to dolar, to czy ten papierek kosztuje dolara? 370 00:17:20,875 --> 00:17:23,294 Czy banknot studolarowy kosztuje więcej niż dolara? 371 00:17:23,377 --> 00:17:25,838 W tym rzecz. 372 00:17:25,922 --> 00:17:28,257 Pieniądz towarowy już nie obowiązuje. 373 00:17:28,716 --> 00:17:31,010 Obowiązuje za to pieniądz fiducjarny. 374 00:17:31,093 --> 00:17:32,887 PIENIĄDZ FIDUCJARNY 375 00:17:32,970 --> 00:17:37,350 Drukujemy pieniądz i sami podajemy jego wartość. 376 00:17:37,433 --> 00:17:40,728 Czyli jest bezwartościowy? Czy pieniądze to ściema bez wartości? 377 00:17:40,812 --> 00:17:43,272 Na dolarze można przeczytać: 378 00:17:43,356 --> 00:17:48,069 „Ten banknot jest legalnym środkiem płatniczym dla wszystkich długów”. 379 00:17:48,778 --> 00:17:50,363 W ten sposób rząd składa obietnicę, 380 00:17:50,446 --> 00:17:52,448 że tymi pieniędzmi możesz płacić podatki. 381 00:17:52,532 --> 00:17:54,617 To jest właśnie pieniądz fiducjarny. 382 00:17:54,700 --> 00:17:58,830 Rząd mówi: „To jest dolar”. 383 00:17:59,205 --> 00:18:03,292 Drukują banknot studolarowy na papierze o wartości jednego centa 384 00:18:04,085 --> 00:18:05,586 i mówią, że jest wart 100 $. 385 00:18:05,670 --> 00:18:09,799 „Czy dostaniemy za to kokosy o równowartości 100 $?” 386 00:18:09,882 --> 00:18:13,261 I dostaną! Każdy weźmie banknot studolarowy, 387 00:18:13,344 --> 00:18:17,348 bo według rozporządzenia rządu tyle właśnie jest on wart. 388 00:18:17,515 --> 00:18:19,767 -Czyli to układ oparty na zaufaniu. -Zgadza się. 389 00:18:19,851 --> 00:18:21,269 Musi tak być. 390 00:18:21,352 --> 00:18:23,896 Musisz zaufać mi, że jeśli coś ci daję 391 00:18:23,980 --> 00:18:26,274 i nie jest to barter... 392 00:18:26,983 --> 00:18:28,150 czyli coś za coś... 393 00:18:28,234 --> 00:18:33,656 Musisz zaufać, że ta abstrakcyjna rzecz reprezentuje jakąś wartość. 394 00:18:34,490 --> 00:18:36,033 Wtedy możemy nią obracać. 395 00:18:36,742 --> 00:18:39,036 Zawsze istnieje możliwość, 396 00:18:39,453 --> 00:18:41,956 że decydenci, o których mowa, poczują pokusę. 397 00:18:42,248 --> 00:18:43,583 „Nikt nie patrzy. 398 00:18:43,666 --> 00:18:46,085 „Wydrukujmy tyle, żeby spłacić 399 00:18:46,168 --> 00:18:48,212 „wszystkie nasze długi”. 400 00:18:48,296 --> 00:18:49,380 Gdyby nadużywali tej możliwości, 401 00:18:50,006 --> 00:18:52,967 rynki i użytkownicy pieniędzy 402 00:18:53,593 --> 00:18:54,802 w końcu by się zorientowali. 403 00:18:54,886 --> 00:18:57,597 I powoli przestaliby z nich korzystać. 404 00:18:57,972 --> 00:19:01,517 Stabilny rząd to właściwie 405 00:19:01,601 --> 00:19:04,979 nasza ostatnia ostoja. 406 00:19:05,062 --> 00:19:08,190 STOLIK PIENIĘŻNY TUTAJ KAL ROZMAWIAŁ Z GOOLSBEEM 407 00:19:08,274 --> 00:19:09,400 BOGU UFAMY 408 00:19:09,483 --> 00:19:11,235 Rząd chce, żebym zaufał ich pieniądzom. 409 00:19:11,319 --> 00:19:14,447 A ich pieniądze chcą, bym zaufał komu innemu. 410 00:19:14,739 --> 00:19:18,075 Łatwiej jest wierzyć instytucjom, 411 00:19:18,159 --> 00:19:21,078 niż nosić ze sobą kupę żelastwa albo roślinkę. 412 00:19:21,162 --> 00:19:24,457 Ale czy mogę pokładać swoją wiarę w czym innym? 413 00:19:25,166 --> 00:19:29,170 Czy istnieje opcja, która nie zależy od rządowych dekretów ani banków? 414 00:19:29,921 --> 00:19:31,339 To zmieniłoby świat. 415 00:19:32,048 --> 00:19:33,925 A wszyscy wiemy, gdzie się w tej sprawie zwrócić. 416 00:19:35,760 --> 00:19:38,429 Wystąpiłem z inicjatywą stworzenia Internetu... 417 00:19:38,512 --> 00:19:40,056 Internet nas ekscytuje. 418 00:19:40,139 --> 00:19:41,557 Są też e-maile. 419 00:19:41,641 --> 00:19:43,476 E-maile? To podobno fajna sprawa. 420 00:19:43,559 --> 00:19:46,062 I wciąż zmienia nasze życie. 421 00:19:46,145 --> 00:19:48,314 Uruchomiłeś Facebooka w akademiku? 422 00:19:48,397 --> 00:19:49,231 Tak. 423 00:19:49,649 --> 00:19:52,443 Czy kolejna wielka internetowa innowacja zmieni pieniądze? 424 00:19:52,526 --> 00:19:54,487 To najgorętsza waluta na świecie. 425 00:19:54,570 --> 00:19:55,780 Bitcoin. 426 00:19:55,863 --> 00:19:56,697 KATY PERRY ZASZALAŁA Z KRYPTOWALUTĄ 427 00:19:56,781 --> 00:19:57,698 Wpływowe osoby ostatnich dwóch dekad 428 00:19:57,782 --> 00:19:58,616 FLOYD MAYWEATHER PROMUJE BITCOINA 429 00:19:58,699 --> 00:19:59,784 mają okazję wzbogacić się w zupełnie nowy sposób. 430 00:19:59,867 --> 00:20:00,743 KUTCHER - KOLEJNY ENTUZJASTA KRYPTOWALUTY, KTÓRY MOŻE WPŁYNĄĆ NA LUDZI 431 00:20:00,826 --> 00:20:01,661 SIR RICHARD BRANSON ZAŁOŻYCIEL I PREZES VIRGIN GROUP 432 00:20:01,744 --> 00:20:02,995 Jedni zbijają na bitcoinie fortuny, 433 00:20:03,079 --> 00:20:04,538 a inni je tracą. 434 00:20:04,789 --> 00:20:06,999 Bitcoin to pierwsza cyfrowa waluta. 435 00:20:07,249 --> 00:20:09,669 Nazywa się ją też kryptowalutą. 436 00:20:10,002 --> 00:20:13,839 Ma na celu uwolnienie nas od ślepej wiary w instytucje. 437 00:20:14,298 --> 00:20:17,468 A rzesza zwolenników kryptowalut ogłosiła je przyszłością pieniędzy. 438 00:20:17,551 --> 00:20:18,427 SZTOKHOLM 439 00:20:18,844 --> 00:20:22,431 To finansowa innowacja, która zagości tu na dłużej. 440 00:20:26,560 --> 00:20:28,104 KALIFORNIA 441 00:20:29,563 --> 00:20:31,691 NIEPRZYZWOITE ILOŚCI ALKOHOLU DLA POPIJAJĄCYCH I PODJADAJĄCYCH 442 00:20:32,692 --> 00:20:36,904 Jeremy Gardner wcześnie zainteresował się bitcoinem i innymi kryptowalutami, 443 00:20:36,988 --> 00:20:40,366 stając się podróżnikiem-milionerem w wieku 25 lat. 444 00:20:41,534 --> 00:20:44,328 Teraz głosi kryptowalutową ewangelię 445 00:20:44,412 --> 00:20:46,455 jako król swojego Krypto Zamku. 446 00:20:49,250 --> 00:20:52,294 -Cześć! Witaj w Krypto Zamku. -Dzięki. 447 00:20:53,004 --> 00:20:55,297 Myślałem, że to będzie prawdziwy zamek. 448 00:20:55,381 --> 00:20:56,257 JEREMY GARDNER KRÓL KRYPTO ZAMKU 449 00:20:56,340 --> 00:20:58,634 Nieprzygotowani zawsze są rozczarowani. 450 00:21:01,721 --> 00:21:02,930 Zacznijmy tutaj. 451 00:21:03,389 --> 00:21:06,475 To raczej moja męska jaskinia. 452 00:21:06,559 --> 00:21:07,518 To Tony. 453 00:21:07,601 --> 00:21:08,686 -Cześć. Jestem Kal. -Mój częsty gość. 454 00:21:08,769 --> 00:21:09,645 Miło mi. 455 00:21:09,895 --> 00:21:12,273 Na początku dom miał tylko trzy sypialnie. 456 00:21:12,815 --> 00:21:15,693 Ale szybko to zmieniliśmy. 457 00:21:15,901 --> 00:21:18,821 Tutaj zrobiliśmy sypialnię. Chyba jest zajęta. 458 00:21:19,613 --> 00:21:21,365 Tutaj mamy kolejną sypialnię. 459 00:21:21,782 --> 00:21:23,993 Moim marzeniem była siłownia, 460 00:21:24,076 --> 00:21:26,579 ale przypomniałem sobie, że nie lubię ćwiczyć, więc... 461 00:21:28,789 --> 00:21:33,169 Najbardziej wyjątkowa część to chyba sypialnia dla gości. 462 00:21:33,627 --> 00:21:35,546 -Są tu dwa łóżka piętrowe. -Fajnie. 463 00:21:35,629 --> 00:21:38,507 Dzięki temu mogę gościć tu wiele ciekawych osób. 464 00:21:40,426 --> 00:21:43,345 Jak długo prowadzisz Krypto Zamek? 465 00:21:43,429 --> 00:21:46,515 Gdy cztery lata temu przeprowadziłem się do San Francisco, 466 00:21:46,766 --> 00:21:51,604 entuzjaści kryptowalut nie mieli swojego miejsca, 467 00:21:51,687 --> 00:21:53,773 ponieważ nie było ich zbyt wielu. 468 00:21:53,856 --> 00:21:57,651 Chciałem znaleźć miejsce, które pomieściłoby większe grupy. 469 00:21:58,986 --> 00:22:01,530 Krypto Zamek to nie tyle zamek, 470 00:22:01,614 --> 00:22:04,658 co przypominająca dom bractwa noclegownia dla ekipy Jeremy'ego. 471 00:22:04,909 --> 00:22:06,243 Ilu ludzi tu mieszka? 472 00:22:06,452 --> 00:22:08,287 -Zależy od dnia. -Dziś? 473 00:22:08,746 --> 00:22:10,831 Dziś mamy sześć albo siedem osób. 474 00:22:10,915 --> 00:22:13,125 To taki inkubator kryptowalut? 475 00:22:13,501 --> 00:22:16,921 Nie taki jak w Dolinie Krzemowej. 476 00:22:17,004 --> 00:22:19,882 To raczej inkubator pomysłów. 477 00:22:20,049 --> 00:22:24,220 Ci wszyscy ciekawi ludzie przekładają się na szybkość tworzenia się idei. 478 00:22:24,637 --> 00:22:26,722 Ciągle staramy się... 479 00:22:28,099 --> 00:22:29,683 wymyślać nowe sposoby myślenia. 480 00:22:29,767 --> 00:22:31,352 Założono tu też parę firm. 481 00:22:31,435 --> 00:22:33,646 Augur, pierwsza firma, która została tu założona, 482 00:22:33,729 --> 00:22:34,605 jest dziś warta 600 milionów. 483 00:22:34,688 --> 00:22:35,523 AUGUR (ZAŁ. 2014) 484 00:22:35,606 --> 00:22:36,440 Nagradza użytkowników za prawidłowe prognozy wydarzeń. 485 00:22:36,524 --> 00:22:40,027 Żaden z jej twórców już tu nie mieszka, ale to tutaj została założona. 486 00:22:42,029 --> 00:22:44,865 Nie wiem, czy jest w pokoju, 487 00:22:44,949 --> 00:22:48,160 ale Jing to dyrektor wykonawczy... 488 00:22:48,244 --> 00:22:49,453 Wchodzimy. 489 00:22:50,412 --> 00:22:51,247 Co? 490 00:22:51,789 --> 00:22:53,624 -To Jing. -Miło mi. 491 00:22:53,707 --> 00:22:54,667 Mnie również. 492 00:22:54,875 --> 00:22:56,168 Jing to jedna z największych twardzielek w krypto. 493 00:22:56,252 --> 00:22:57,461 JINGLAN WANG KOZAK KRYPTOWALUT 494 00:22:57,545 --> 00:22:58,754 Jak wylądowałaś w tym domu? 495 00:22:58,838 --> 00:23:00,756 To moje pierwsze pytanie. 496 00:23:01,924 --> 00:23:04,176 Zainteresowałam się kryptowalutami w 2012. 497 00:23:04,718 --> 00:23:07,847 Studiowałam sztukę w żeńskim koledżu. 498 00:23:08,180 --> 00:23:12,017 Poszłam na konferencję dot. bitcoina z 300 mężczyznami i 4 kobietami. 499 00:23:12,768 --> 00:23:15,771 Ten nerdowski świat mnie zaskoczył. 500 00:23:16,230 --> 00:23:19,150 Poczułam, że coś mnie omija. 501 00:23:19,984 --> 00:23:22,319 Więc zmieniłam kierunek studiów na informatykę. 502 00:23:22,403 --> 00:23:24,780 -Od sztuki do informatyki? -Tak. 503 00:23:24,864 --> 00:23:25,865 Lęk przed pominięciem jest prawdziwy. 504 00:23:26,991 --> 00:23:28,701 To dom pełen ludzi, którzy porzucili edukację. 505 00:23:29,160 --> 00:23:31,662 -Ku przerażeniu moich rodziców. -Domyślam się. 506 00:23:31,745 --> 00:23:33,956 „Czym jest bitcoin? Bitcoin to nie prawdziwe pieniądze”. 507 00:23:34,665 --> 00:23:37,126 Jing jest jedną z najlepiej poinformowanych osób, 508 00:23:37,209 --> 00:23:39,670 jeśli chodzi o stronę techniczną kryptowalut. 509 00:23:39,753 --> 00:23:42,840 Ja mam kontakt z przedsiębiorcami i inwestorami. 510 00:23:43,424 --> 00:23:45,843 Ale Jing zna wszystkich genialnych programistów, 511 00:23:45,926 --> 00:23:47,178 którzy tworzą tę technologię. 512 00:23:47,261 --> 00:23:48,220 Nieźle. 513 00:23:49,096 --> 00:23:51,473 Jeremy i Jing wierzą, że kryptowaluty 514 00:23:51,557 --> 00:23:53,309 to przyszłość pieniędzy. 515 00:23:53,684 --> 00:23:57,104 Muszą tylko wyjaśnić nam, co to, do cholery, jest. 516 00:23:57,396 --> 00:24:01,066 Wyjaśnisz mi, czym jest bitcoin i jak to wszystko w ogóle działa? 517 00:24:01,150 --> 00:24:02,568 Jasne. Palisz fajkę wodną? 518 00:24:02,902 --> 00:24:04,737 Nie, dzięki, ale ty pal. 519 00:24:06,113 --> 00:24:10,868 Bitcoin to elektroniczny pieniądz, którym obraca się w sposób zdecentralizowany. 520 00:24:11,368 --> 00:24:15,623 Możesz zawrzeć transakcję bezpośrednio ze mną. 521 00:24:15,706 --> 00:24:19,418 Bo stworzyliśmy system zaufania, który istnieje w sieci 522 00:24:19,501 --> 00:24:23,964 i który nie wymaga żadnego pośrednictwa w transakcjach. 523 00:24:24,048 --> 00:24:26,759 I to właśnie czyni tę technologię rewolucyjną. 524 00:24:26,842 --> 00:24:28,719 Jest całkowicie zwirtualizowana. 525 00:24:29,136 --> 00:24:31,722 Nie potrzeba banków ani rządów. 526 00:24:32,056 --> 00:24:36,060 Ja i ty możemy dosłownie wymienić się czymś, co jest dla nas cenne, 527 00:24:36,143 --> 00:24:37,770 i nie musimy na nikim polegać. 528 00:24:37,853 --> 00:24:40,272 Jak poszczególnym osobom przypisuje się własność? 529 00:24:40,356 --> 00:24:42,733 Skąd wiesz, ile masz bitcoinów? 530 00:24:43,067 --> 00:24:45,486 Bitcoin wprowadził pojęcie 531 00:24:45,569 --> 00:24:48,948 łańcucha bloków, czyli rozproszonej bazy danych, 532 00:24:49,323 --> 00:24:52,952 gdzie w uwierzytelnianiu transakcji mogą brać komputery z całego świata. 533 00:24:53,202 --> 00:24:55,579 Nie da się jej zhakować. 534 00:24:56,038 --> 00:24:58,791 -Jing może dodać coś więcej. -Tak? 535 00:24:58,874 --> 00:25:00,292 -Chciałam coś dodać. -Proszę. 536 00:25:00,376 --> 00:25:01,669 Mów. 537 00:25:01,752 --> 00:25:03,879 Nazywa się to łańcuchem bloków. 538 00:25:04,880 --> 00:25:10,719 Możesz go sobie wyobrazić jako księgę transakcji 539 00:25:10,803 --> 00:25:12,346 i informacji, kto i co jest komu winien. 540 00:25:12,721 --> 00:25:16,934 Wszystkie te dane umieszcza się w pliku i to tworzy jeden blok. 541 00:25:22,481 --> 00:25:24,400 -Jeszcze bardziej skomplikowałam? -Nie, skąd. 542 00:25:24,483 --> 00:25:28,696 Upewniam się tylko, że rozumiem, co mówisz. 543 00:25:29,446 --> 00:25:31,615 Szybko napiszę do kumpla. 544 00:25:32,449 --> 00:25:35,327 Ojcze Robie, jesteś? Pomóż. 545 00:25:40,916 --> 00:25:41,917 Oczywiście, synu. 546 00:25:42,209 --> 00:25:47,256 Drodzy, zebraliśmy się tutaj, by wyjaśnić, czym jest łańcuch bloków. 547 00:25:47,840 --> 00:25:49,466 Pogmatwana sprawa ten łańcuch. 548 00:25:49,800 --> 00:25:52,803 To zdecentralizowana księga transakcji cyfrowych, 549 00:25:52,886 --> 00:25:55,389 która pozostanie w sieci na zawsze. 550 00:25:55,848 --> 00:25:58,892 A to bardzo długo. 551 00:26:00,019 --> 00:26:02,396 Ale chcę wam powiedzieć coś innego. 552 00:26:02,479 --> 00:26:04,148 Może to nie jest idealna analogia, 553 00:26:04,231 --> 00:26:07,484 ale pomyślcie o tradycyjnych transakcjach finansowych 554 00:26:07,568 --> 00:26:08,444 jak o ślubie. 555 00:26:08,694 --> 00:26:11,697 Dwie osoby wymieniają się czymś cennym, 556 00:26:12,239 --> 00:26:15,492 obrączkami lub, jak dawniej, kozami. 557 00:26:17,286 --> 00:26:20,247 Zgodnie z tradycją te święte transakcje 558 00:26:20,331 --> 00:26:24,543 weryfikuje urzędnik państwowy lub kościelny, 559 00:26:24,626 --> 00:26:29,089 np. ksiądz, sędzia pokoju, albo, jak ktoś chce, kapitan statku. 560 00:26:29,923 --> 00:26:31,342 Zawrócę ten statek. 561 00:26:31,842 --> 00:26:32,801 Z pewnością. 562 00:26:33,469 --> 00:26:35,679 To sprawiało, że były one scentralizowane. 563 00:26:35,763 --> 00:26:39,475 Urzędnika takiego jak ja można porównać do banku albo kredytodawcy, 564 00:26:39,558 --> 00:26:41,977 który tradycyjne weryfikuje transakcję. 565 00:26:42,644 --> 00:26:43,812 Ale jesteśmy millenialsami. 566 00:26:43,896 --> 00:26:45,731 Niczego nie robimy tradycyjnie. 567 00:26:47,149 --> 00:26:48,275 Zatem dobrze. 568 00:26:50,319 --> 00:26:54,156 Jeśli zwyczajne transakcje finansowe są jak tradycyjne wesele, 569 00:26:54,239 --> 00:26:59,370 transakcje w łańcuchu bloków są jak ceremonia połączenia dusz 570 00:26:59,578 --> 00:27:01,663 i nie potrzebują urzędnika. 571 00:27:02,122 --> 00:27:05,501 Z jakiegoś powodu współczesne dzieciaki nie ufają systemowi finansowemu. 572 00:27:05,918 --> 00:27:10,255 Chętnie dokonają wymiany w obecności zaufanych świadków, 573 00:27:10,547 --> 00:27:13,258 którzy potwierdzą zawarcie transakcji, robiąc zdjęcia, 574 00:27:13,884 --> 00:27:14,760 POTWIERDZONE 575 00:27:14,843 --> 00:27:16,720 tagując parę młodą i wrzucając je do sieci, 576 00:27:16,804 --> 00:27:18,764 aby każdy użytkownik Internetu mógł je zobaczyć. 577 00:27:18,972 --> 00:27:21,767 Jeśli teraz stracę telefon, to nic się nie stanie. 578 00:27:22,684 --> 00:27:24,561 -Sera z nerkowców? -Nie, kurwa. 579 00:27:28,899 --> 00:27:30,275 My, millenialsi, 580 00:27:30,359 --> 00:27:34,321 przeżyliśmy mocno orwellowskie czasy po atakach z 11 września, 581 00:27:34,405 --> 00:27:36,156 potem z kolei Wielką Recesję. 582 00:27:36,240 --> 00:27:39,410 Ludzie w moim wieku nie ufają rządowi 583 00:27:39,493 --> 00:27:40,953 ani bankom. 584 00:27:41,036 --> 00:27:45,416 Tworzymy coś, co wykracza poza gospodarkę krajową. 585 00:27:45,499 --> 00:27:47,835 Coś ponadnarodowego. 586 00:27:47,918 --> 00:27:50,504 Coś na skalę globalną i dostępnego dla wszystkich. 587 00:27:50,671 --> 00:27:51,672 Mówię młodym ludziom: 588 00:27:51,755 --> 00:27:55,551 „20 do 30% waszych oszczędności powinniście trzymać w kryptowalucie”. 589 00:27:55,843 --> 00:27:59,263 Ponieważ wzrost jej wartości jest gwałtowny, 590 00:27:59,471 --> 00:28:00,931 spadek, 591 00:28:01,014 --> 00:28:03,475 zwłaszcza dla ludzi młodych, którzy mogą dłużej zarabiać, 592 00:28:03,559 --> 00:28:05,310 jest mało istotny. 593 00:28:05,727 --> 00:28:09,022 O ile wierzysz, że Internet nadal będzie istniał, 594 00:28:09,273 --> 00:28:11,275 kryptowaluty na pewno będą jego częścią. 595 00:28:12,943 --> 00:28:14,153 Cholera, mam pełne usta. 596 00:28:14,236 --> 00:28:15,362 Gotowe. 597 00:28:15,446 --> 00:28:17,197 Ciągle palisz tę fajkę czy... 598 00:28:17,281 --> 00:28:18,240 Tak. 599 00:28:18,323 --> 00:28:20,492 Jedna z moich inwestorek, gdy zobaczyła Jeremy'ego, powiedziała: 600 00:28:20,576 --> 00:28:21,702 „Wyglądasz idiotycznie”. 601 00:28:22,953 --> 00:28:24,163 Nie pamiętam. 602 00:28:24,413 --> 00:28:25,497 Dla krypto dzieciaków 603 00:28:25,581 --> 00:28:30,043 kryptowaluta to nowoczesne rozwiązanie, które ma zrewolucjonizować gospodarkę 604 00:28:30,127 --> 00:28:31,795 dzięki nieopieraniu się granicom 605 00:28:31,879 --> 00:28:35,466 i funkcjonowaniu poza kontrolą rządów czy instytucji finansowych. 606 00:28:35,799 --> 00:28:36,717 Niezła wizja. 607 00:28:37,176 --> 00:28:38,093 Wchodzę w to. 608 00:28:38,177 --> 00:28:39,970 Teraz muszę poszukać jakichś bitcoinów. 609 00:28:41,638 --> 00:28:43,807 PRAGA 610 00:28:43,891 --> 00:28:45,976 CZECHY 611 00:28:46,685 --> 00:28:50,189 W kantorze walut elektronicznych każdy może kupić sobie bitcoina. 612 00:28:50,856 --> 00:28:51,982 Ale zanim to zrobi, 613 00:28:52,065 --> 00:28:54,985 monety muszą zostać cyfrowo stworzone w sieci. 614 00:28:55,068 --> 00:28:56,737 Mennica fizycznie nie bije monet, 615 00:28:56,820 --> 00:28:59,990 a rezerwa federalna nie kontroluje jej ilości jak w przypadku banknotów. 616 00:29:00,824 --> 00:29:03,285 Zamiast tego bitcoin znalazł sposób 617 00:29:03,368 --> 00:29:06,413 na cyfrową generację ograniczonej ilości monet 618 00:29:06,497 --> 00:29:07,789 dzięki sile obliczeniowej. 619 00:29:07,873 --> 00:29:09,458 Ten proces nazywa się „kopaniem”. 620 00:29:09,958 --> 00:29:12,461 Kryptokopalnie pojawiły się na całym świecie. 621 00:29:12,669 --> 00:29:14,963 Potężne komputery działają w nich całą dobę, 622 00:29:15,047 --> 00:29:18,091 by produkować i gromadzić kryptowalutę. 623 00:29:18,842 --> 00:29:20,135 Ta należy do Petra Svobody. 624 00:29:20,219 --> 00:29:21,053 PETR SVOBODA WŁAŚCICIEL KOPALNI KRYPTOWALUTY 625 00:29:21,136 --> 00:29:23,514 Przyjechałem dowiedzieć się, jak z kopania kryptowaluty 626 00:29:23,597 --> 00:29:24,723 zrobił model biznesowy. 627 00:29:31,688 --> 00:29:34,566 To dźwięk wiatraków? 628 00:29:35,442 --> 00:29:36,485 Chłodzą komputery? 629 00:29:36,944 --> 00:29:37,861 Tak. 630 00:29:37,945 --> 00:29:38,862 Są bardzo gorące. 631 00:29:38,946 --> 00:29:41,365 Czym różnią się te maszyny od tych? 632 00:29:41,448 --> 00:29:46,453 Te specjalizują się w kopaniu bitcoina. 633 00:29:46,537 --> 00:29:49,081 I innych kryptowalut. 634 00:29:49,164 --> 00:29:50,499 Korzystają z innych algorytmów. 635 00:29:50,999 --> 00:29:52,918 Ile masz takich pomieszczeń? 636 00:29:53,168 --> 00:29:54,503 Pięć. 637 00:29:54,586 --> 00:29:56,338 -Pięć takich sal? -Tak. 638 00:29:56,713 --> 00:29:57,714 Nieźle. 639 00:29:59,132 --> 00:30:00,884 Wytłumaczysz mi, na czym polega kopanie waluty? 640 00:30:01,510 --> 00:30:05,013 Lepiej wytłumaczę to po czesku. 641 00:30:05,097 --> 00:30:06,807 Super. Świetnie znam czeski. 642 00:30:08,642 --> 00:30:10,435 Praca nad algorytmami... 643 00:30:10,561 --> 00:30:11,979 To wujka żebro i nos... 644 00:30:12,062 --> 00:30:14,481 Chudy, biedny sprawdza Danno coś tam, coś tam... 645 00:30:15,274 --> 00:30:17,609 Dobra, kłamałem. Nie znam czeskiego. 646 00:30:17,693 --> 00:30:19,611 Ale mam nadzieję, że ktoś mądrzejszy ode mnie 647 00:30:19,695 --> 00:30:22,447 wytłumaczy mi to po angielsku 648 00:30:23,240 --> 00:30:24,449 jak pięciolatkowi. 649 00:30:25,909 --> 00:30:28,328 Pamiętasz, że łańcuch bloków to cyfrowy zapis 650 00:30:28,412 --> 00:30:29,663 transakcji bitcoinowych? 651 00:30:30,205 --> 00:30:32,916 Kopanie to tworzenie 652 00:30:33,000 --> 00:30:34,668 i przyznawanie bitcoinów. 653 00:30:36,211 --> 00:30:38,547 W tej analogii górnicy to goście, 654 00:30:38,630 --> 00:30:41,216 którzy weryfikują transakcję, robiąc zdjęcia, 655 00:30:41,300 --> 00:30:43,927 tagując parę młodą i wrzucając je do sieci. 656 00:30:44,303 --> 00:30:46,805 Bitcoin tworzony jest jako zachęta 657 00:30:46,888 --> 00:30:49,266 dla górników, by dalej budowali i utrzymywali łańcuch bloków. 658 00:30:49,349 --> 00:30:51,977 Dobra, czas na rzucanie bukietu! 659 00:30:54,479 --> 00:30:57,190 Bitcoina otrzymuje jeden szczęśliwy górnik. 660 00:30:58,400 --> 00:31:01,737 Nie współczujcie górnikom, którzy nie złapali bukietu bitcoinów. 661 00:31:02,154 --> 00:31:04,656 Transakcje bitcoinowe są zawierane nieustannie. 662 00:31:04,740 --> 00:31:07,492 Co oznacza, że kopanie to wieczny sezon ślubny. 663 00:31:07,868 --> 00:31:10,245 Im więcej pracują, by utrzymać łańcuch bloków, 664 00:31:10,329 --> 00:31:13,206 tym więcej bukietów mają szansę złapać. 665 00:31:13,540 --> 00:31:14,458 Suka. 666 00:31:18,211 --> 00:31:20,172 Ponieważ kopanie kryptowaluty wymaga tyle energii, 667 00:31:20,255 --> 00:31:23,008 kopalnie powstają w miejscach, gdzie energia jest tania, 668 00:31:23,091 --> 00:31:25,927 takich jak Chiny, Islandia i właśnie Czechy. 669 00:31:26,845 --> 00:31:28,847 I nie kopie się tu tylko bitcoina. 670 00:31:28,930 --> 00:31:32,100 Istnieją tysiące innych kryptowalut. 671 00:31:32,851 --> 00:31:35,896 Litecoin, ethereum, tether, EOS, 672 00:31:35,979 --> 00:31:38,148 stellar, POPCOIN i tak dalej. 673 00:31:39,608 --> 00:31:41,568 Musisz dostawać gigantyczne rachunki. 674 00:31:41,735 --> 00:31:46,406 Tak, zwykle około 60 000 dolarów. 675 00:31:46,490 --> 00:31:49,409 -Aż 60 000 $ miesięcznie? -Tak. 676 00:31:52,037 --> 00:31:53,163 Dużo. 677 00:31:53,538 --> 00:31:56,291 Możesz powiedzieć, ile przeciętni ludzie 678 00:31:56,375 --> 00:31:58,126 kupują i inwestują w kryptowaluty? 679 00:31:58,752 --> 00:32:01,797 Tak, około 30 000 $. 680 00:32:01,880 --> 00:32:03,256 -30 000 $? -Tak. 681 00:32:03,340 --> 00:32:04,549 -Tak sądzę... -Każdy? 682 00:32:04,633 --> 00:32:05,759 Tak. 683 00:32:05,842 --> 00:32:07,844 I ilu maszyn do tego potrzeba? 684 00:32:08,178 --> 00:32:09,513 Ośmiu. 685 00:32:09,763 --> 00:32:12,099 -Żeby wyprodukować bitcoiny za 30 000 $? -Tak. 686 00:32:12,182 --> 00:32:14,267 Stary, niesamowite! 687 00:32:14,685 --> 00:32:16,895 A ty masz pięć pomieszczeń pełnych maszyn. 688 00:32:17,270 --> 00:32:18,188 Tak. 689 00:32:18,480 --> 00:32:21,066 Czy ilość bitcoinów jest ograniczona? 690 00:32:21,566 --> 00:32:22,984 -Tak. -Naprawdę? 691 00:32:23,068 --> 00:32:25,404 Więc co się stanie, jak wykopią wszystkie? 692 00:32:26,279 --> 00:32:27,322 Nie wiadomo. 693 00:32:33,036 --> 00:32:34,246 Zanim wydam wszystkie swoje pieniądze 694 00:32:34,329 --> 00:32:36,915 na coś, co rozumiem tylko dzięki ślubnym metaforom, 695 00:32:36,998 --> 00:32:39,126 spotkam się z kimś, kto wyjaśni mi, 696 00:32:39,209 --> 00:32:41,837 skąd kryptowaluta bierze swoją wartość. 697 00:32:44,881 --> 00:32:46,425 Z POWROTEM DO 698 00:32:46,508 --> 00:32:49,177 SAN FRANCISCO 699 00:32:49,886 --> 00:32:50,721 JACKSON PALMER WSPÓŁZAŁOŻYCIEL DOGECOIN 700 00:32:50,804 --> 00:32:52,556 Jackson był szefem marketingu i entuzjastą programowania, 701 00:32:52,639 --> 00:32:55,517 którego próba zadrwienia z boomu na kryptowalutę 702 00:32:55,600 --> 00:32:56,685 obróciła się przeciw niemu. 703 00:32:58,937 --> 00:33:00,897 -Co słychać? Miło mi. -Cześć. 704 00:33:01,314 --> 00:33:03,525 -Niesamowite psy. -Owszem. 705 00:33:03,650 --> 00:33:06,903 To psy z twojej kryptowaluty? Dogecoin. 706 00:33:07,070 --> 00:33:09,072 Zgadza się. Umieściłem psa na monecie. 707 00:33:09,906 --> 00:33:11,533 To shiba inu. 708 00:33:12,743 --> 00:33:15,954 W 2013 interesowałem się kryptowalutą. 709 00:33:16,079 --> 00:33:19,040 Zauważyłem, że co miesiąc pojawia się jakaś nowa. 710 00:33:19,291 --> 00:33:22,085 Lubiłem też memy z Piesełem. 711 00:33:22,169 --> 00:33:23,795 P-I-E-S-E-Ł. 712 00:33:24,421 --> 00:33:26,798 Twój pieseł? O czym ty mówisz? 713 00:33:27,424 --> 00:33:30,886 Mem z Piesełem powstał, gdy zdjęcie psa 714 00:33:30,969 --> 00:33:35,223 o przeszywającym spojrzeniu wrzucone przez przedszkolankę z Japonii 715 00:33:35,307 --> 00:33:36,600 zrobiło furorę w Internecie. 716 00:33:36,892 --> 00:33:40,061 Jackson zażartował na Twitterze: 717 00:33:40,145 --> 00:33:43,315 „Inwestuję w Dogecoina, to ma przyszłość”. 718 00:33:45,317 --> 00:33:47,402 -Wtedy jeszcze nie stworzyłeś waluty? -Skąd. 719 00:33:47,486 --> 00:33:50,489 -Co stało się z tym tweetem? -Stał się hitem. 720 00:33:50,572 --> 00:33:53,742 Wykupiłem więc domenę „dogecoin.com”, 721 00:33:53,825 --> 00:33:56,536 wkleiłem zdjęcie Pieseła na monetę 722 00:33:56,620 --> 00:33:58,914 i napisałem, że to parodia kryptowaluty. 723 00:33:58,997 --> 00:34:01,041 I co się dzieje, gdy tworzysz walutę? 724 00:34:01,124 --> 00:34:02,959 Nie trzeba robić nic 725 00:34:03,043 --> 00:34:05,003 poza wrzuceniem kodu, który ludzie uruchamiają. 726 00:34:05,086 --> 00:34:07,756 Tak samo było z bitcoinem, litecoinem i całą resztą. 727 00:34:07,839 --> 00:34:10,592 Wrzucasz aplikację, którą ludzie uruchamiają, 728 00:34:10,675 --> 00:34:13,970 a jeśli uruchomi ją dość dużo osób, powstanie wokół niej sieć. 729 00:34:14,930 --> 00:34:16,264 Łatwizna. 730 00:34:17,057 --> 00:34:19,893 I choć Jackson stworzył Dogecoina, 731 00:34:19,976 --> 00:34:22,479 nigdy go nie kopał ani na nim nie zarabiał. 732 00:34:22,938 --> 00:34:25,524 Za to w pierwszym rzędzie obserwował, jak Pieseł 733 00:34:25,607 --> 00:34:28,276 zdobywał pozycję sensacji Internetu. 734 00:34:30,487 --> 00:34:33,365 Zauważyliśmy, że w ciągu 24 godzin 735 00:34:33,448 --> 00:34:36,076 dogecoin skupił wokół siebie 736 00:34:36,159 --> 00:34:37,744 ogromną moc obliczeniową. 737 00:34:37,828 --> 00:34:39,746 Pomyślałem: „O nie. Co my zrobiliśmy?”. 738 00:34:40,121 --> 00:34:41,414 Dogecoin zaistniał. 739 00:34:41,498 --> 00:34:44,459 Zanim się obejrzałem, był wart dwa miliardy. 740 00:34:45,544 --> 00:34:48,213 Tutaj sprawa robi się niepewna. 741 00:34:48,755 --> 00:34:52,759 Wzrost wartości dogecoina napędzała popularność uroczego psiaka. 742 00:34:53,760 --> 00:34:55,971 A myślałem, że to ja za bardzo kocham psy. 743 00:34:56,763 --> 00:34:57,764 Cześć. 744 00:34:59,641 --> 00:35:00,892 Stworzyłeś własną walutę, 745 00:35:01,351 --> 00:35:03,728 a mimo to pozostajesz sceptyczny? 746 00:35:03,937 --> 00:35:05,981 Nazywam siebie kryptoracjonalistą. 747 00:35:07,274 --> 00:35:09,568 Kryptoracjonalista. Brzmi lepiej. Dobrze. 748 00:35:09,651 --> 00:35:11,778 Uważam, że za mocno reklamuje się 749 00:35:12,153 --> 00:35:14,489 i za dużą wartość nadaje 750 00:35:14,948 --> 00:35:16,324 mało realnym rzeczom. 751 00:35:16,616 --> 00:35:19,411 Kryptowaluta powinna opierać się na swojej rzeczywistej wartości, 752 00:35:19,494 --> 00:35:21,997 nie na hasłach głoszących, że za dziesięć lat 753 00:35:22,080 --> 00:35:23,039 zrewolucjonizuje świat. 754 00:35:23,582 --> 00:35:26,042 Jak mierzyć wartość kryptowaluty, 755 00:35:26,126 --> 00:35:28,128 i kiedy przestaje ona być spekulacją, 756 00:35:28,211 --> 00:35:29,796 a staje się faktem? 757 00:35:30,505 --> 00:35:32,716 To termin techniczny. 758 00:35:32,799 --> 00:35:34,050 -„Fakt”? -Tak. 759 00:35:34,718 --> 00:35:36,052 To ciekawe wyzwanie. 760 00:35:36,136 --> 00:35:39,514 Ich ceny wciąż się wahają, 761 00:35:39,806 --> 00:35:42,225 więc ludzie niechętnie się ich pozbywają, 762 00:35:42,684 --> 00:35:44,811 ponieważ są bardzo niestabilne. 763 00:35:46,229 --> 00:35:48,189 Obawy Jacksona uwydatniają fakt, 764 00:35:48,273 --> 00:35:50,525 że rynek kryptowalut wciąż jest w powijakach. 765 00:35:51,359 --> 00:35:53,486 Nikt nie wie, co z niego wyrośnie. 766 00:35:55,280 --> 00:35:57,908 Zeszłoroczne wahania ceny bitcoina 767 00:35:57,991 --> 00:36:01,578 powielają schemat bańki internetowej, 768 00:36:01,661 --> 00:36:04,998 która pękła, gdy to Internet był jeszcze w powijakach. 769 00:36:05,665 --> 00:36:07,918 Kryptowaluta nadal jest aktywem spekulacyjnym. 770 00:36:08,001 --> 00:36:11,463 Bardziej inwestycją w start-up niż gotówką w kieszeni. 771 00:36:14,591 --> 00:36:17,427 Ale ludzie z całego świata starają się to zmienić. 772 00:36:17,510 --> 00:36:19,721 WALIA WIELKA BRYTANIA 773 00:36:22,432 --> 00:36:23,391 JAMES HOWELLS PIONIER BITCOINA 774 00:36:23,475 --> 00:36:24,809 James Howells dostrzegł potencjał kryptowaluty 775 00:36:24,893 --> 00:36:26,561 wcześniej niż ktokolwiek inny. 776 00:36:27,687 --> 00:36:31,483 Był jednym z pierwszych górników, który zbił na bitcoinie fortunę. 777 00:36:31,816 --> 00:36:34,027 Teraz James stara się znaleźć sposób 778 00:36:34,110 --> 00:36:36,863 na wykorzystanie go podczas codziennych zakupów. 779 00:36:37,614 --> 00:36:38,698 To twoja robota? 780 00:36:39,074 --> 00:36:41,451 Tak, wdrożyłem ten system w sklepie. 781 00:36:41,534 --> 00:36:43,244 To mój sklep testowy. 782 00:36:43,828 --> 00:36:47,165 Sprzedaję moją aplikację firmom z całego świata. 783 00:36:47,666 --> 00:36:51,795 Napisał apkę, która uczyni kryptowalutę tak łatwą w użyciu jak gotówka. 784 00:36:56,841 --> 00:36:57,801 Wezmę energetyk. 785 00:36:58,885 --> 00:37:00,011 A ja chipsy. 786 00:37:01,638 --> 00:37:03,932 Apka współpracuje z elektronicznym portfelem, 787 00:37:04,015 --> 00:37:06,518 przeliczając ceny na bitcoiny. 788 00:37:07,894 --> 00:37:10,105 Zapłacę bitcoin cashem, jeśli mogę. 789 00:37:10,647 --> 00:37:12,732 To portfel z bitcoin cashem. 790 00:37:13,024 --> 00:37:14,943 Uzupełniłem go wcześniej. 791 00:37:16,194 --> 00:37:19,948 Sprzedawca pokazuje mi kod QR, który zeskanuję, by zapłacić. 792 00:37:20,031 --> 00:37:21,908 -Jasne. -Skanuję go. 793 00:37:24,035 --> 00:37:25,829 I przesuwam, żeby potwierdzić. 794 00:37:26,204 --> 00:37:30,166 Wtedy sprzedawca wie, że otrzymał fundusze, 795 00:37:30,250 --> 00:37:32,168 które są teraz bezpieczne w jego portfelu. 796 00:37:32,252 --> 00:37:34,963 Domyślam się, że Visa i MasterCard nie lubią bitcoina, 797 00:37:35,046 --> 00:37:36,256 bo omija ich prowizję. 798 00:37:36,339 --> 00:37:37,424 WYDAWCY KART PŁATNICZYCH ZARABIAJĄ 40 MLD ROCZNIE NA OPŁATACH TRANSAKCYJNYCH. 799 00:37:37,507 --> 00:37:39,050 Może ich wygryźć z interesu. 800 00:37:39,134 --> 00:37:42,345 Można dokonywać transakcji bez pośredników. 801 00:37:42,429 --> 00:37:43,722 Czemu mamy płacić za to, 802 00:37:43,805 --> 00:37:45,682 że oddajemy komuś pieniądze? 803 00:37:45,765 --> 00:37:46,850 No jasne. 804 00:37:50,061 --> 00:37:52,689 Potencjał transakcji bitcoinowych jest fascynujący. 805 00:37:52,772 --> 00:37:55,400 Żadnych opłat bankowych, drobnych ani długich kwitów. 806 00:37:56,151 --> 00:37:57,819 Kryptowaluta jest bezpieczna, 807 00:37:57,902 --> 00:38:00,613 bo korzysta się z niej przy pomocy prywatnego klucza. 808 00:38:00,989 --> 00:38:05,994 Ciągu 64 przypadkowych liter i cyfr, niemożliwego do odgadnięcia. 809 00:38:06,786 --> 00:38:08,121 REKONSTRUKCJA 810 00:38:08,204 --> 00:38:10,665 Jedynym potencjalnym problemem może być sytuacja, 811 00:38:11,416 --> 00:38:13,418 w której użytkownik gubi klucz. 812 00:38:13,668 --> 00:38:16,838 Załóżmy, że jest on zapisany na twardym dysku 813 00:38:16,921 --> 00:38:18,840 i przypadkiem go wyrzucisz. 814 00:38:18,923 --> 00:38:21,885 Ląduje na dnie góry śmieci. 815 00:38:22,844 --> 00:38:24,471 Masz przerąbane. 816 00:38:24,721 --> 00:38:25,930 Ale jakie są na to szanse? 817 00:38:26,639 --> 00:38:29,392 Jak przypadkiem wyrzucić twardy dysk? 818 00:38:30,477 --> 00:38:32,145 Miałem niefortunny wypadek: 819 00:38:32,228 --> 00:38:35,607 wylałem na laptopa szklankę lemoniady. 820 00:38:36,775 --> 00:38:40,361 Ale zachowałem dysk z tego laptopa, 821 00:38:40,445 --> 00:38:43,406 bo wiedziałem, że mam tam portfel. 822 00:38:43,490 --> 00:38:44,616 Mój portfel z bitcoinami 823 00:38:44,699 --> 00:38:46,493 i prywatne klucze. 824 00:38:46,576 --> 00:38:49,579 I zwyczajnie się pomyliłem. 825 00:38:49,954 --> 00:38:51,331 Wyrzuciłem do śmieci 826 00:38:51,414 --> 00:38:52,749 -niewłaściwy dysk. -O rany. 827 00:38:53,416 --> 00:38:54,834 Dziś mój dysk 828 00:38:54,918 --> 00:38:56,961 byłby wart... 829 00:39:00,215 --> 00:39:01,883 65 milionów dolarów. 830 00:39:02,217 --> 00:39:03,259 Jasna cholera. 831 00:39:05,470 --> 00:39:08,556 Gdyby mi się to przydarzyło, nigdy w życiu 832 00:39:08,640 --> 00:39:11,267 nic bym już nie wyrzucił. 833 00:39:11,810 --> 00:39:14,187 Ale James ma plan, by odzyskać swoją fortunę. 834 00:39:14,646 --> 00:39:18,608 Analizując dane składowisk odpadów z dnia, w którym wyrzucił dysk, 835 00:39:18,691 --> 00:39:21,402 może określić przybliżoną lokalizację. 836 00:39:21,486 --> 00:39:23,571 Ale ratusz nie pozwala mu szukać. 837 00:39:23,655 --> 00:39:27,575 W Wielkiej Brytanii nigdy nie można było grzebać na wysypiskach śmieci. 838 00:39:27,659 --> 00:39:29,786 -Zatem to niezbadane terytorium. -Rozumiem. 839 00:39:29,869 --> 00:39:34,040 Policja może przeszukiwać wysypiska 840 00:39:34,124 --> 00:39:36,793 w ramach śledztw w sprawach morderstw itp. 841 00:39:36,876 --> 00:39:38,670 To najpierw kogoś zabij. 842 00:39:38,962 --> 00:39:41,923 Może wtedy uda ci się odzyskać klucz. 843 00:39:42,549 --> 00:39:45,176 Fakt, że nie mogę odzyskać 844 00:39:45,260 --> 00:39:47,595 bitcoinów o wartości 50 milionów 845 00:39:48,054 --> 00:39:49,764 świadczy o tym, że to bezpieczna waluta. 846 00:39:49,848 --> 00:39:52,058 Gdybyś zapisał klucz na kartce papieru, 847 00:39:52,142 --> 00:39:53,351 -miałbyś go? -Nadal bym go miał. 848 00:39:53,434 --> 00:39:56,771 Gdybym miał klucz, mógłbym korzystać z tych pieniędzy. 849 00:39:58,314 --> 00:40:00,525 Mógłbym uruchomić jakiś superkomputer, 850 00:40:00,608 --> 00:40:04,571 który sprawdzałby wszystkie możliwe kombinacje. 851 00:40:05,155 --> 00:40:06,656 Problem w tym, 852 00:40:07,073 --> 00:40:12,412 że tych kombinacji jest więcej niż cząstek we wszechświecie. 853 00:40:13,454 --> 00:40:17,250 Potrzebowałbym więc kilku słońc, żeby wyprodukować taką ilość energii, 854 00:40:17,333 --> 00:40:19,502 dosłownie kilku słońc 855 00:40:19,586 --> 00:40:22,338 i paru miliardów lat, by złamać kod. 856 00:40:22,922 --> 00:40:25,925 To według mnie zapewnia bitcoinowi bezpieczeństwo 857 00:40:26,384 --> 00:40:31,848 i pozwala wierzyć, że ta technologia to przyszłość pieniędzy. 858 00:40:36,269 --> 00:40:37,687 Jeśli chcesz się przyłączyć, 859 00:40:37,770 --> 00:40:39,063 możemy jechać na wysypisko 860 00:40:39,147 --> 00:40:40,356 i pokażę ci, 861 00:40:40,440 --> 00:40:42,817 gdzie zakopany jest mój wart miliony dolarów dysk. 862 00:40:45,987 --> 00:40:48,072 Wszyscy ci ludzie ze swoimi pieniędzmi 863 00:40:48,156 --> 00:40:52,702 ufają, że inni ludzie też uwierzą w te same pieniądze. 864 00:40:53,036 --> 00:40:55,246 To nieprzerwany łańcuch zaufania. 865 00:40:56,331 --> 00:40:57,665 Więc komu ufać? 866 00:40:57,874 --> 00:40:59,000 Rządowi? 867 00:40:59,083 --> 00:41:00,043 Metalowi? 868 00:41:00,418 --> 00:41:01,502 Kodowi źródłowemu? 869 00:41:01,836 --> 00:41:03,004 Czy żadnemu z nich? 870 00:41:03,504 --> 00:41:05,506 Spójrz, to obrazuje skalę wysypiska. 871 00:41:05,757 --> 00:41:07,508 To wszystko... 872 00:41:07,592 --> 00:41:10,011 I jeszcze pod spodem. 873 00:41:11,012 --> 00:41:14,724 Czas pokaże, jak drogi błąd popełnił James, wyrzucając dysk, 874 00:41:14,807 --> 00:41:17,518 ale trudno go winić za wiarę w przyszłość 875 00:41:17,602 --> 00:41:20,230 i żywienie nadziei na cyfrową fortunę. 876 00:41:20,813 --> 00:41:23,566 Na razie może zrobić tylko tyle. 877 00:41:24,067 --> 00:41:25,526 Istnieje duża szansa, że w ciągu dziesięciu lat 878 00:41:25,610 --> 00:41:27,737 ten dysk będzie wart miliard dolarów. 879 00:41:27,820 --> 00:41:29,489 A ja nawet nie mogę przejść tam 880 00:41:29,572 --> 00:41:30,990 i go poszukać. 881 00:42:05,275 --> 00:42:06,359 Kamera. 882 00:42:07,485 --> 00:42:08,444 Akcja. 883 00:42:09,570 --> 00:42:11,114 Zawrócę ten statek. 884 00:42:11,781 --> 00:42:13,366 Zawrócę ten statek. 885 00:42:13,825 --> 00:42:15,326 Zawrócę ten statek. 886 00:42:17,078 --> 00:42:18,496 Zawrócę ten statek! 887 00:42:19,330 --> 00:42:20,331 Udawaj pijanego. 888 00:42:21,332 --> 00:42:22,834 Zawrócę ten statek. 889 00:42:23,209 --> 00:42:24,335 Dobra, cięcie. 890 00:42:24,669 --> 00:42:25,586 Idealnie.