1 00:00:11,013 --> 00:00:12,139 Wauwie.70 2 00:00:13,682 --> 00:00:17,227 Toen ik klein was, wist ik hoe de wereld zou eindigen. 3 00:00:18,562 --> 00:00:19,855 Een alien-invasie. 4 00:00:22,608 --> 00:00:23,859 Reuzenhagedissen. 5 00:00:27,446 --> 00:00:28,614 Een zombie-apocalyps. 6 00:00:33,118 --> 00:00:34,953 Hoewel sommigen nog steeds denken 7 00:00:35,037 --> 00:00:38,916 dat Godzilla, ufo's en de Body Snatchers eraan komen, 8 00:00:40,250 --> 00:00:43,003 is er nu een directere apocalyptische dreiging. 9 00:00:43,545 --> 00:00:48,175 De verdwijning van een cruciaal goed waar we afhankelijk van zijn 10 00:00:48,258 --> 00:00:49,843 zonder dat we het beseffen. 11 00:00:50,469 --> 00:00:54,640 Eén goed dat zo belangrijk en zo alomtegenwoordig is, 12 00:00:54,723 --> 00:00:57,434 dat bijna alles ter wereld er afhankelijk van is. 13 00:00:58,936 --> 00:01:01,146 Als onze voorraad ooit opdroogt, 14 00:01:01,980 --> 00:01:05,484 komt de wereldeconomie tot stilstand. 15 00:01:06,735 --> 00:01:08,362 Je denkt vast dat ik olie bedoel. 16 00:01:10,322 --> 00:01:11,365 Nee, hoor. 17 00:01:11,740 --> 00:01:13,784 Deze aflevering gaat over rubber. 18 00:01:14,243 --> 00:01:17,871 DE RUBBERAFLEVERING 19 00:01:19,122 --> 00:01:22,751 Of je het leuk vindt of niet, we zijn allemaal verbonden door geld. 20 00:01:23,377 --> 00:01:29,341 Ik ben Kal Penn en ik verken dit grote beest dat de wereldeconomie heet. 21 00:01:45,399 --> 00:01:48,527 Om te zien hoe afhankelijk we zijn van rubber, 22 00:01:48,610 --> 00:01:51,613 moet ik een monsterlijk grote dosis toegediend krijgen. 23 00:01:52,823 --> 00:01:57,619 Philadelphia, dit is Monster Jam. 24 00:02:08,547 --> 00:02:10,716 Monster Jam rolt op enorme banden. 25 00:02:15,095 --> 00:02:18,307 En alleen natuurrubber kan de impact weerstaan 26 00:02:18,682 --> 00:02:20,684 van die geweldige monstersprongen. 27 00:02:25,856 --> 00:02:27,190 Naast banden 28 00:02:27,274 --> 00:02:29,902 heeft rubber zich in elk hoekje weten te wurmen. 29 00:02:30,235 --> 00:02:31,570 Van je kleding 30 00:02:31,653 --> 00:02:34,489 tot huishoudgoederen en meer. 31 00:02:36,366 --> 00:02:39,036 Door rubber kun je springen op dit leuke ding. 32 00:02:41,747 --> 00:02:43,248 En deze leuke dingen... 33 00:02:44,875 --> 00:02:46,418 Dat is een ander soort vering. 34 00:02:49,129 --> 00:02:52,257 In de natuurrubbersector gaat $26 miljard om. 35 00:02:52,883 --> 00:02:54,927 Het is de ruggengraat van de economie. 36 00:02:55,719 --> 00:03:00,140 De vraag naar natuurrubber is 13.000 ton per jaar. 37 00:03:00,974 --> 00:03:05,187 Dat is evenveel als 86.868 blauwe vinvissen. 38 00:03:06,229 --> 00:03:07,397 Dat is veel rubber. 39 00:03:10,984 --> 00:03:14,196 En bij Monster Jam is er veel vraag naar. 40 00:03:15,113 --> 00:03:16,156 Wat? 41 00:03:16,949 --> 00:03:17,908 Wat? 42 00:03:18,867 --> 00:03:20,410 Ja. 43 00:03:22,412 --> 00:03:25,624 Ik heb vragen over rubber. Jij bent de rubberpersoon. 44 00:03:26,333 --> 00:03:28,502 Een 'rubberpersoon'? Dat staat me niet aan. 45 00:03:28,961 --> 00:03:30,087 VICEPRESIDENT FLEET OPERATIONS 46 00:03:30,170 --> 00:03:31,755 Bill Easterly is verantwoordelijk 47 00:03:31,838 --> 00:03:34,424 voor de banden op alle Monster Jam-wagens. 48 00:03:35,676 --> 00:03:38,053 Met 33 jaar motorsportervaring 49 00:03:38,136 --> 00:03:40,806 weet hij veel over wanneer het rubber de weg raakt, 50 00:03:40,889 --> 00:03:42,975 of zand of zo. 51 00:03:43,058 --> 00:03:44,309 Je weet veel over banden. 52 00:03:44,393 --> 00:03:47,604 Hoe belangrijk zijn banden en rubber voor Monster Jam? 53 00:03:47,938 --> 00:03:49,439 -We kunnen niet zonder ze. -Ja. 54 00:03:49,523 --> 00:03:51,483 Onze wagens springen in de lucht 55 00:03:51,566 --> 00:03:53,193 en landen op de grond met 20 g. 56 00:03:54,987 --> 00:03:56,571 De wagen weegt 5440 kg. 57 00:03:58,240 --> 00:04:02,077 Bijna 113.000 kg aan kracht knalt dan tegen de grond aan. 58 00:04:02,160 --> 00:04:04,413 De banden moeten dat meermaals doorstaan. 59 00:04:08,291 --> 00:04:09,835 De banden zijn dus belangrijk. 60 00:04:09,918 --> 00:04:12,629 Hoeveel kosten die banden? 61 00:04:12,713 --> 00:04:14,631 Deze banden kosten $3000. 62 00:04:14,715 --> 00:04:15,841 -Per stuk? -Per stuk. 63 00:04:15,924 --> 00:04:16,758 -Wauw. -Ja. 64 00:04:17,634 --> 00:04:20,178 Wat we met banden doen, is niet eerlijk. 65 00:04:20,512 --> 00:04:24,182 Je stuurt ze tien meter de lucht in, laat de wagens crashen 66 00:04:25,267 --> 00:04:26,810 en op auto's vallen. 67 00:04:26,893 --> 00:04:28,562 Die banden raken wel beschadigd. 68 00:04:31,314 --> 00:04:33,900 Daarom moesten we een extra sterke band bouwen 69 00:04:33,984 --> 00:04:35,235 die aankan wat er gebeurt. 70 00:04:35,360 --> 00:04:38,071 Met natuurrubber maak je een extra sterk product, 71 00:04:38,155 --> 00:04:40,532 zodat we zulke prestaties kunnen neerzetten. 72 00:04:44,745 --> 00:04:47,122 Kunststofrubber wordt van aardolie gemaakt. 73 00:04:47,456 --> 00:04:51,043 Maar de belangrijkste rubberproducten kunnen niet synthetisch zijn. 74 00:04:51,126 --> 00:04:52,169 Waarom? 75 00:04:52,627 --> 00:04:56,882 Hitte, slijtage en leeftijd zijn een nekslag voor kunststofrubber. 76 00:04:58,675 --> 00:05:01,344 Vliegtuigbanden van kunststof? Echt niet. 77 00:05:01,428 --> 00:05:04,723 Ze weerstaan de landing niet en ontploffen op de baan. 78 00:05:06,058 --> 00:05:09,102 Hetzelfde geldt voor vrachtwagens voor lange afstanden. 79 00:05:09,186 --> 00:05:11,521 Kunststofrubber kan niet tegen de slijtage. 80 00:05:14,191 --> 00:05:17,444 Natuurrubber is het enige materiaal dat we kennen 81 00:05:17,527 --> 00:05:21,114 dat alles kan wat vliegtuigen, wagens en deze monsters nodig hebben. 82 00:05:23,325 --> 00:05:26,453 Maar natuurrubber zou best eens kunnen verdwijnen. 83 00:05:26,912 --> 00:05:31,041 Als dat gebeurt, is het het einde van Monster Jam 84 00:05:31,124 --> 00:05:33,668 en bijna alles waar je afhankelijk van bent. 85 00:05:40,217 --> 00:05:42,511 Dit is de bron van natuurrubber. 86 00:05:42,594 --> 00:05:46,389 Het ruwe sap, of 'latex', van de Braziliaanse rubberboom... 87 00:05:49,351 --> 00:05:50,435 Deze bomen zijn monoklonaal. 88 00:05:50,519 --> 00:05:51,812 Monoklonaal - kloon van één individu of cel 89 00:05:51,895 --> 00:05:55,482 Dat betekent dat deze bomen 90 00:05:55,816 --> 00:05:58,652 precies dezelfde genetische opmaak hebben. 91 00:05:59,778 --> 00:06:03,281 Dat betekent ook dat ze vatbaar zijn voor dezelfde ziekte. 92 00:06:05,200 --> 00:06:08,495 Die ziekte is de 'rubberboomschimmel'. 93 00:06:14,501 --> 00:06:16,878 Voor een rubberboom is het net de Zwarte Dood, 94 00:06:16,962 --> 00:06:19,756 de Spaanse griep en ebola in één. 95 00:06:20,715 --> 00:06:22,384 Er is geen vaccin of genezing. 96 00:06:24,719 --> 00:06:26,263 Hoe eng is een uitbraak? 97 00:06:26,346 --> 00:06:29,516 Doordat alle rubberbomen identieke broers en zussen zijn, 98 00:06:30,642 --> 00:06:35,063 kan deze ziekte de hele rubbersector vernietigen. 99 00:06:47,117 --> 00:06:49,077 VERENIGD KONINKRIJK 100 00:06:49,452 --> 00:06:52,164 Gezien die mogelijke uitroeiing en de dreiging 101 00:06:52,247 --> 00:06:53,790 voor onze rubbertoevoer, 102 00:06:53,874 --> 00:06:57,294 wie bel je als zo'n wrede spore grote plannen heeft? 103 00:06:58,295 --> 00:07:04,009 Alleen maar de extreemste, keiharde, meedogenloze plantenpatholoog. 104 00:07:04,843 --> 00:07:06,386 -Zal ik dit aandoen? -Ja, hoor. 105 00:07:06,469 --> 00:07:08,847 Ik heb ooit een eredoctoraat gekregen. 106 00:07:08,930 --> 00:07:10,432 -Jij? -Voor niksdoen. 107 00:07:10,515 --> 00:07:11,850 Van... Dat is ongewoon... 108 00:07:11,933 --> 00:07:14,227 -We zijn allebei doctoren. -Klopt. 109 00:07:14,352 --> 00:07:15,896 Maar jij weet wat je doet. 110 00:07:15,979 --> 00:07:18,148 Ik zat vooral in de tropen. 111 00:07:18,231 --> 00:07:19,316 PLANTENPATHOLOOG 112 00:07:19,399 --> 00:07:22,861 Ik heb aan tropische gewassen gewerkt. Koffie, cacao en rubber. 113 00:07:23,111 --> 00:07:26,239 We laten een paar rubberbomen hoesten en kijken hoe het gaat. 114 00:07:33,914 --> 00:07:37,751 Dr. Harry Evans heeft 40 jaar ervaring 115 00:07:37,834 --> 00:07:40,629 in de strijd tegen planten- en schimmelziektes. 116 00:07:40,712 --> 00:07:43,089 Hij zit vooral in het laboratorium, 117 00:07:43,173 --> 00:07:46,676 waar hij gearchiveerde specimens catalogiseert, zoals bladschimmels. 118 00:07:46,760 --> 00:07:47,594 PLANTENPATHOLOGIE 119 00:07:47,677 --> 00:07:49,930 Rubber komt vooral hiervandaan, 120 00:07:50,013 --> 00:07:51,389 bijna vooral uit Azië. 121 00:07:51,473 --> 00:07:54,184 Daar wordt de ziekte, rubberschimmel, vermoed. 122 00:07:54,267 --> 00:07:59,522 Dit specimen is rubberschimmel uit Trinidad 123 00:07:59,940 --> 00:08:01,316 uit de jaren 80. 124 00:08:01,399 --> 00:08:03,777 Dit zijn 'hagelschotgaten' en dat gebeurt er. 125 00:08:03,860 --> 00:08:05,111 Zie je de gaten? 126 00:08:05,195 --> 00:08:06,905 HAGELSCHOTGAT 127 00:08:07,197 --> 00:08:08,156 -Ja. -En de... 128 00:08:08,240 --> 00:08:12,827 Er komen gaten in en uiteindelijk valt het blad eraf 129 00:08:12,911 --> 00:08:14,454 en is de boom bladloos. 130 00:08:14,537 --> 00:08:16,706 Dat kan de dood van de boom betekenen. 131 00:08:16,790 --> 00:08:21,419 De verzamelaar, Chi, was Maleis en hij bestudeerde 132 00:08:21,503 --> 00:08:24,381 alle aspecten van de ziekte om die kennis te verzamelen. 133 00:08:24,881 --> 00:08:27,550 Als je ernaar kijkt, zie je... 134 00:08:27,634 --> 00:08:29,469 Sorry, ik moet lachen, 135 00:08:30,387 --> 00:08:32,305 omdat in Hindi 'chi ' shit betekent. 136 00:08:32,389 --> 00:08:36,142 Dus dr. Shit heeft je die monsters gestuurd. 137 00:08:41,898 --> 00:08:43,024 Ja, dus... 138 00:08:43,984 --> 00:08:49,030 Door Chi's beschrijvingen kunnen de eerste mensen ter plaatse 139 00:08:49,114 --> 00:08:50,949 zeggen: 'Dat is rubberschimmel.' 140 00:08:51,032 --> 00:08:54,661 Gewoon door door de microscoop te kijken. 141 00:08:54,744 --> 00:08:56,413 Zie je die structuren? 142 00:08:59,749 --> 00:09:01,209 -Ja, wauw. -Ja. 143 00:09:01,293 --> 00:09:03,420 Dat is de uitbarsting en wat er dan gebeurt, 144 00:09:03,503 --> 00:09:07,090 is dat het blad eruit wordt geduwd en dan wordt het... 145 00:09:07,173 --> 00:09:10,385 Je noemt het een uitbarsting, maar het lijkt op een bergketen. 146 00:09:10,468 --> 00:09:12,637 Met die vergroting, ja. 147 00:09:13,305 --> 00:09:17,559 Daarin zitten de structuren met de seksuele sporen. 148 00:09:17,642 --> 00:09:20,729 -Oké. -Die worden dan met geweld losgelaten 149 00:09:20,812 --> 00:09:22,355 en zetten het proces door. 150 00:09:22,439 --> 00:09:25,900 Dit is een overlevingsstructuur. Het is een bergketen, 151 00:09:25,984 --> 00:09:28,069 dus die is beschermd en de sporen zitten erin. 152 00:09:28,153 --> 00:09:29,571 Het is een langzaam groeiende schimmel. 153 00:09:29,654 --> 00:09:31,281 Het duurt drie of vier weken. 154 00:09:31,781 --> 00:09:33,867 Drie of vier weken om zover te komen? 155 00:09:33,950 --> 00:09:36,244 Voor zo'n groei. 156 00:09:36,745 --> 00:09:38,163 -Oké. -Ja. 157 00:09:38,246 --> 00:09:42,375 Als je dat monster daarin doet, 158 00:09:42,459 --> 00:09:44,002 ziet het er over vier weken zo uit? 159 00:09:44,085 --> 00:09:45,170 Ja. 160 00:09:45,253 --> 00:09:49,007 Als ze rubberschimmel vinden, of als jij die vindt, 161 00:09:49,090 --> 00:09:50,383 omdat ze een monster sturen... 162 00:09:50,467 --> 00:09:53,636 Als je het krijgt, is het dan te laat om iets te doen? 163 00:09:53,720 --> 00:09:54,971 Dan gaan de alarmbellen af. 164 00:09:55,055 --> 00:09:57,432 Als de ziekte echt toeslaat op een plantage, 165 00:09:57,515 --> 00:09:58,933 wordt alles uitgeroeid. 166 00:10:00,018 --> 00:10:01,728 Het is al eens eerder gebeurd. 167 00:10:03,396 --> 00:10:04,731 Honderd jaar geleden 168 00:10:04,814 --> 00:10:08,526 kwam 90 procent van het natuurrubber uit Brazilië. 169 00:10:08,610 --> 00:10:12,447 Daarom creëerden bedrijven als Ford er enorme rubberplantages 170 00:10:12,530 --> 00:10:14,115 om autobanden te maken. 171 00:10:14,949 --> 00:10:19,454 In de jaren 30 sloeg de schimmelziekte toe en sprong die zo snel van boom naar boom 172 00:10:19,537 --> 00:10:22,165 dat het te laat was toen die ontdekt werd. 173 00:10:22,248 --> 00:10:27,504 Deze kleine spore verwoestte bijna alle bomen in Zuid-Amerika. 174 00:10:27,962 --> 00:10:31,174 Ford had $20 miljoen geïnvesteerd in de plantage, 175 00:10:31,257 --> 00:10:34,844 tegenwoordig zo'n $280 miljoen. 176 00:10:34,928 --> 00:10:37,013 Ze verkochten die terug aan Brazilië 177 00:10:37,097 --> 00:10:40,350 voor iets meer dan één procent van de investeringskosten. 178 00:10:40,642 --> 00:10:43,645 Het Braziliaanse aandeel in de rubbermarkt is gezakt 179 00:10:43,728 --> 00:10:48,108 van 90 naar 0,001 procent. 180 00:10:48,691 --> 00:10:51,111 Waar zijn de andere rubberplantages? 181 00:10:51,194 --> 00:10:54,155 Die zitten voornamelijk in Azië, zo'n 90 tot 95 procent. 182 00:10:54,572 --> 00:10:56,991 Vijfennegentig procent van het industriële rubber. 183 00:10:57,075 --> 00:10:59,494 Natuurrubber heeft zijn oorsprong in Azië. 184 00:10:59,577 --> 00:11:01,704 Oké. Dan is de regio klein. 185 00:11:01,788 --> 00:11:02,956 Als de ziekte toeslaat, 186 00:11:03,039 --> 00:11:04,833 kan het de rubberaanvoer ontwrichten. 187 00:11:04,916 --> 00:11:08,962 Het zou de wereldeconomie ontwrichten. 188 00:11:10,213 --> 00:11:12,090 Er zijn geen geografische obstakels. 189 00:11:12,173 --> 00:11:14,008 Het verspreidt zich door de regio. 190 00:11:14,092 --> 00:11:16,511 Net als de verspreiding door Zuid- en Centraal-Amerika. 191 00:11:16,594 --> 00:11:20,348 Als het zou toeslaan, zouden we het niet kunnen tegenhouden. 192 00:11:22,809 --> 00:11:26,563 Wat zou er gebeuren als de schimmel de Stille Oceaan oversteekt 193 00:11:26,646 --> 00:11:27,856 en in Azië binnendringt? 194 00:11:27,939 --> 00:11:31,192 Niet alleen is dat het einde van monstertruckrally's, 195 00:11:31,276 --> 00:11:34,320 maar het zou inslaan op de wereldeconomie als een bom. 196 00:11:34,404 --> 00:11:37,365 Kun je het je voorstellen? Ik help je wel. 197 00:11:44,747 --> 00:11:46,040 We zijn er. 198 00:11:46,958 --> 00:11:48,918 Zo ziet de apocalyps eruit. 199 00:11:49,752 --> 00:11:53,590 Alle vliegtuigen staan aan de grond en de wereld komt tot stilstand. 200 00:11:56,384 --> 00:11:59,262 WOESTIJN 201 00:12:01,139 --> 00:12:02,682 Zie je hoe groot ze zijn? 202 00:12:02,765 --> 00:12:04,100 Ja, enorm. 203 00:12:04,184 --> 00:12:06,352 Dit staat nog steeds overeind door... 204 00:12:07,061 --> 00:12:09,522 -Ja, door rubberbanden. -...rubber. 205 00:12:10,064 --> 00:12:13,943 Ik kom uitzoeken wat een wereld zonder rubber voor ons betekent. 206 00:12:14,027 --> 00:12:17,780 Een vliegtuigkerkhof waar de titanen van de lucht 207 00:12:17,864 --> 00:12:20,492 uiteen worden gerukt en naar schroot wordt gezocht. 208 00:12:20,575 --> 00:12:23,870 -Deze banden... -Honderd procent natuurrubber. 209 00:12:23,953 --> 00:12:24,913 Zelfs deze? 210 00:12:24,996 --> 00:12:27,582 Bijna zeker, omdat ze voor intensief gebruik zijn. 211 00:12:27,665 --> 00:12:29,918 Ik hoop dat we hier wat zien liggen. 212 00:12:30,001 --> 00:12:32,629 Hier zaten zegels en afdekkingsmateriaal. 213 00:12:33,087 --> 00:12:35,340 Ik neem aan dat dit van rubber is. 214 00:12:35,423 --> 00:12:37,800 -Of is het plastic? -Hier is rubber. 215 00:12:38,343 --> 00:12:39,677 -Oké. -Hier zit rubber in. 216 00:12:39,761 --> 00:12:42,347 Misschien zit er rubber in die luxe onderzetters, 217 00:12:42,430 --> 00:12:46,267 zodat je glas champagne niet wegglijdt. 218 00:12:46,351 --> 00:12:49,020 Is hierin iets van rubber gemaakt? 219 00:12:51,481 --> 00:12:52,524 Ja, je bent er. 220 00:12:54,275 --> 00:12:55,527 LANDBOUWTECHNICUS 221 00:12:55,610 --> 00:12:57,779 Dr. Katrina Cornish wil ons waarschuwen 222 00:12:57,862 --> 00:13:00,615 voor de economische gevolgen van een rubberloze wereld. 223 00:13:02,825 --> 00:13:06,162 Ze heeft een duidelijke boodschap over deze mogelijke rubbercrisis. 224 00:13:07,747 --> 00:13:12,043 We moeten niet langer afhankelijk zijn van een klonale boom 225 00:13:12,126 --> 00:13:13,586 die vatbaar is voor ziekte. 226 00:13:14,087 --> 00:13:18,341 Dat is een belachelijke manier om een wereldeconomie te leiden. 227 00:13:18,424 --> 00:13:20,718 -Is de ziekte een echte dreiging? -Zeker. 228 00:13:20,802 --> 00:13:24,639 In de afgelopen 20 jaar is hij in India en Thailand voorgekomen. 229 00:13:24,722 --> 00:13:28,518 Alles in de buurt werd uitgeroeid om die te beheersen. 230 00:13:28,601 --> 00:13:32,981 Als je van Zuid-Amerika naar Zuidoost-Azië wilt vliegen, 231 00:13:33,064 --> 00:13:35,024 zul je moeilijk een vlucht vinden. 232 00:13:35,108 --> 00:13:37,026 Je moet ergens overstappen 233 00:13:37,110 --> 00:13:39,362 op een vliegtuig dat niet in Zuid-Amerika is geweest. 234 00:13:39,445 --> 00:13:41,072 Dat komt door de quarantaine. 235 00:13:41,155 --> 00:13:42,490 -Echt? -Ja. 236 00:13:42,574 --> 00:13:45,076 De ziekte overleeft een lange tocht op zee niet, 237 00:13:45,159 --> 00:13:47,078 maar een vliegtuigreis wel. 238 00:13:47,161 --> 00:13:50,123 Als dit gebeurt en de bomen worden verwoest, 239 00:13:50,206 --> 00:13:54,419 wat gebeurt er dan met de economie als er geen rubber is? 240 00:13:54,502 --> 00:13:56,754 Het zou een economische instorting betekenen. 241 00:13:56,838 --> 00:13:58,631 Er is geen sector in de economie 242 00:13:58,715 --> 00:14:01,509 die niet volledig afhankelijk is van natuurrubber. 243 00:14:01,593 --> 00:14:04,596 Je zult uiteindelijk 244 00:14:04,679 --> 00:14:08,641 de hele moderne wereld verliezen. 245 00:14:08,725 --> 00:14:09,809 Je verliest die. 246 00:14:09,892 --> 00:14:14,522 Je gaat 120 tot 130 jaar terug in wat men kan. 247 00:14:14,606 --> 00:14:16,316 -Wauw. -Ja. 248 00:14:16,733 --> 00:14:18,318 Ossenkarren. 249 00:14:18,401 --> 00:14:20,236 We moeten ossenkarren gebruiken. 250 00:14:20,320 --> 00:14:21,738 Paarden en leer. 251 00:14:21,821 --> 00:14:25,283 Er is niets. Medicijnen, vervoer, wat dan ook. 252 00:14:25,366 --> 00:14:28,202 Hoe lossen we het rubberprobleem op? 253 00:14:28,286 --> 00:14:32,540 Door de biodiversiteit van de rubbervoorraad te vergroten 254 00:14:33,124 --> 00:14:35,001 en dat zo snel mogelijk te doen. 255 00:14:35,084 --> 00:14:38,254 Overheden hebben nu de kans om te investeren. 256 00:14:38,338 --> 00:14:41,591 Zeker, maar daar zijn we niet goed in. 257 00:14:41,674 --> 00:14:44,510 Als iets catastrofaals gebeurt, denkt men: o, jee. 258 00:14:44,594 --> 00:14:45,887 -Dat was erg. -Ja. 259 00:14:45,970 --> 00:14:47,764 Maar tientallen mensen zeggen: 260 00:14:47,847 --> 00:14:49,849 'Dit gaat gebeuren. 261 00:14:49,932 --> 00:14:51,434 'Het gaat gebeuren.' 262 00:14:51,517 --> 00:14:54,604 'O, jee. Wisten we dat dit ging gebeuren?' 263 00:14:54,687 --> 00:14:56,856 'We probeerden het te zeggen. 264 00:14:56,939 --> 00:14:58,316 'Jullie luisterden niet. 265 00:14:58,399 --> 00:15:01,527 'Jullie wilden niet proactief, maar reactief zijn.' 266 00:15:02,945 --> 00:15:04,489 Waarom doet de economie niks 267 00:15:04,572 --> 00:15:07,784 om zich te wapenen tegen de effecten van bladschimmel? 268 00:15:09,160 --> 00:15:11,496 Het blijkt dat economieën de neiging hebben 269 00:15:11,579 --> 00:15:14,499 om kwesties die overlast gaan bezorgen, niet aan te pakken. 270 00:15:15,375 --> 00:15:18,670 Het soort kwesties dat zich afspeelt op elke plek 271 00:15:18,753 --> 00:15:20,755 waar geld van handen wisselt. 272 00:15:22,048 --> 00:15:23,466 BUSH BEGINT TWEEDE TERMIJN 273 00:15:24,175 --> 00:15:26,719 Als men praat over de onzekerheid van de economie, 274 00:15:26,803 --> 00:15:29,222 hebben ze het over 'uiterlijke omstandigheden'. 275 00:15:29,305 --> 00:15:32,684 Variabelen die iedereen in de markt kunnen raken. 276 00:15:32,767 --> 00:15:34,602 Die omstandigheden kunnen positief zijn. 277 00:15:34,686 --> 00:15:36,396 Zoals vorig jaar, in 2004, 278 00:15:36,479 --> 00:15:38,981 toen MySpace hier zijn hoofdkwartier opende. 279 00:15:39,065 --> 00:15:40,817 De banen blijven dus hier. 280 00:15:42,402 --> 00:15:45,780 Maar die omstandigheden dienen zich vaak aan als catastrofes. 281 00:15:45,863 --> 00:15:49,826 Ecologische ziektes zoals bladschimmel, natuurrampen zoals orkanen 282 00:15:49,909 --> 00:15:52,412 en zelfs menselijke fouten zoals een kernramp, 283 00:15:52,495 --> 00:15:56,374 of in mijn geval, dat mijn huis is gebouwd op een grafheuvel. 284 00:15:56,916 --> 00:15:59,752 -Kijk eens wat me 's nachts aanviel. -Hoeveel voor de botten? 285 00:15:59,836 --> 00:16:01,713 Ze zijn niet te koop, monster. 286 00:16:02,380 --> 00:16:03,548 Oké, zeven dollar. 287 00:16:03,923 --> 00:16:04,757 ROEISPAAN VAN OLYMPISCHE SPELEN 1950 288 00:16:05,466 --> 00:16:08,344 Om rond te komen, moet ik dit alles verkopen. 289 00:16:08,428 --> 00:16:11,472 Bij aankoop hield de markt geen rekening met de omstandigheden, 290 00:16:11,556 --> 00:16:14,183 waardoor het nu onmogelijk is deze zooi te verkopen. 291 00:16:14,559 --> 00:16:16,644 Ik kreeg zelfs geen korting op mijn Hummer 292 00:16:16,728 --> 00:16:18,479 voor als de gasprijs flink stijgt. 293 00:16:18,563 --> 00:16:20,690 Maar wat kost het om te tanken? 294 00:16:21,107 --> 00:16:22,275 Oneindig veel dollar. 295 00:16:22,567 --> 00:16:23,901 CD'S 50 CENT - BANDJES 75 CENT 296 00:16:24,152 --> 00:16:26,529 Ik heb $15 voor een losse cd betaald, 297 00:16:26,612 --> 00:16:29,198 maar nu verkoop ik ze voor 50 cent per stuk. 298 00:16:29,282 --> 00:16:30,908 Behalve de Papa Roach-cd. 299 00:16:31,576 --> 00:16:32,744 Heel gewild. 300 00:16:33,453 --> 00:16:36,289 Als je ze koopt, mag je de platen gratis meenemen. 301 00:16:36,372 --> 00:16:37,749 Vinyl komt nooit terug. 302 00:16:39,500 --> 00:16:42,044 Zijn Google-aandelen meer dan $100 waard? 303 00:16:42,128 --> 00:16:43,755 Nu dat zijn top heeft bereikt, 304 00:16:43,838 --> 00:16:46,632 ga ik ze verzilveren en verhuizen naar een plek zonder grafheuvel. 305 00:16:46,716 --> 00:16:49,260 In New Orleans wordt men niet ondergronds begraven. 306 00:16:49,343 --> 00:16:52,138 Deze jongen gaat naar de Big Easy. 307 00:16:52,221 --> 00:16:53,973 -Veilige reis. -Bedankt, mevrouw. 308 00:16:54,724 --> 00:16:58,311 New Orleans in 2005. Wat kan er misgaan? 309 00:17:01,647 --> 00:17:05,443 Wat betekent een omstandigheid als bladschimmel 310 00:17:05,526 --> 00:17:07,653 voor mensen in de rubbertoeleveringsketen? 311 00:17:07,737 --> 00:17:09,739 Om dat te ontdekken, begin ik mijn reis 312 00:17:09,822 --> 00:17:12,074 aan het begin van het natuurrubberpad. 313 00:17:19,916 --> 00:17:22,460 2.00 uur 314 00:17:23,252 --> 00:17:26,047 Thailand produceert meer dan één derde van het rubber 315 00:17:26,130 --> 00:17:27,965 op plantages zoals deze, 316 00:17:28,049 --> 00:17:30,468 midden in wat vroeger een regenwoud was. 317 00:17:32,720 --> 00:17:33,805 Dit is Bo. 318 00:17:33,888 --> 00:17:37,141 Het is zijn taak om ruwe rubber, latex, te oogsten. 319 00:17:37,225 --> 00:17:38,893 Zijn werkdag begint pas net. 320 00:17:41,145 --> 00:17:42,146 Zoals een condoom 321 00:17:42,230 --> 00:17:44,899 wordt latex 's nachts getapt, tot de vroege ochtend. 322 00:17:44,982 --> 00:17:46,234 Omdat overdag 323 00:17:46,317 --> 00:17:49,403 de junglehitte de latex te snel doet stollen. 324 00:17:50,404 --> 00:17:52,323 Daar loopt de vergelijking spaak. 325 00:17:53,157 --> 00:17:55,785 Eerst haal je de gedroogde latex weg. 326 00:17:59,539 --> 00:18:00,790 Je tapt de boom langzaam. 327 00:18:09,507 --> 00:18:11,175 Wanneer is die vol? 328 00:18:11,509 --> 00:18:14,887 Dat duurt ongeveer zes uur. 329 00:18:15,137 --> 00:18:17,056 Hoeveel bomen doe je in één keer? 330 00:18:17,557 --> 00:18:19,100 Het is... 331 00:18:20,434 --> 00:18:21,894 Duizend bomen. 332 00:18:22,395 --> 00:18:24,313 Soms wel 1200 bomen. 333 00:18:29,735 --> 00:18:33,072 Het kost één boom twee jaar om genoeg rubber te produceren 334 00:18:33,155 --> 00:18:34,866 voor één normale autoband. 335 00:18:35,825 --> 00:18:37,869 Niet eens een monstertruckband. 336 00:18:39,579 --> 00:18:40,997 Zoals je ziet, regent het. 337 00:18:41,080 --> 00:18:43,875 In de praktijk tappen ze niet in de regen, 338 00:18:43,958 --> 00:18:45,459 omdat water de latex verdunt. 339 00:18:45,543 --> 00:18:48,588 Maar we hebben 20 mensen achter de camera 340 00:18:48,671 --> 00:18:51,132 die hier 's nachts in Thailand staan 341 00:18:51,215 --> 00:18:52,466 voor de rubberaflevering, 342 00:18:52,550 --> 00:18:54,135 dus hier zijn we. 343 00:18:58,306 --> 00:19:02,184 6.00 uur 344 00:19:04,687 --> 00:19:07,690 Nog maar één boom te gaan. 345 00:19:07,773 --> 00:19:11,819 Dan gaan we wegen. 346 00:19:12,320 --> 00:19:13,404 Kom mee. 347 00:19:14,822 --> 00:19:16,782 Na de hele nacht latex te hebben getapt, 348 00:19:16,866 --> 00:19:19,243 verzamelt Bo de emmers met de witte vloeistof. 349 00:19:26,876 --> 00:19:28,502 Nu gaan we wegen. 350 00:19:32,757 --> 00:19:34,216 Zodra de emmers vol zijn, 351 00:19:34,300 --> 00:19:36,802 rijdt Bo naar het weegstation op de plantage 352 00:19:36,886 --> 00:19:39,013 om te horen hoeveel hij ervoor verdient. 353 00:19:47,855 --> 00:19:51,859 Deze plantage omvat bijna 200 hectare aan rubberbomen. 354 00:19:54,403 --> 00:19:57,865 Als maar een paar sporen van de schimmelziekte hier landen, 355 00:19:57,949 --> 00:20:00,368 zou alles binnen een paar weken verwoest zijn. 356 00:20:07,416 --> 00:20:11,754 Er zijn 30 tappers zoals Bo, die zowel wonen als werken op de plantage. 357 00:20:12,713 --> 00:20:15,925 Zodra de rubber is gewogen, betaalt de plantage-eigenaar ze. 358 00:20:16,926 --> 00:20:21,639 Mijn vader kocht dit land en plantte er rubberbomen. 359 00:20:21,722 --> 00:20:23,891 Kocht hij het speciaal voor rubberbomen? 360 00:20:23,975 --> 00:20:24,934 Ja. 361 00:20:25,017 --> 00:20:27,228 Toen de Thaise overheid premies bood 362 00:20:27,311 --> 00:20:28,854 aan rubberboeren, acht jaar geleden, 363 00:20:28,938 --> 00:20:32,149 plantte de eigenaar, dr. Chukiet, veel nieuwe bomen. 364 00:20:32,233 --> 00:20:33,484 RUBBERBOER 365 00:20:34,318 --> 00:20:36,821 Hoewel een rubberboom 25 jaar kan leven, 366 00:20:36,904 --> 00:20:39,156 duurt het zeven jaar voordat hij volwassen is, 367 00:20:40,032 --> 00:20:43,411 dus hij verdient nu pas rendement op zijn investering. 368 00:20:45,746 --> 00:20:47,540 Wat gebeurt er? 369 00:20:47,623 --> 00:20:51,919 We brengen de latex van de getapte bomen naar binnen. 370 00:20:52,003 --> 00:20:54,880 En nu wegen we die. 371 00:20:54,964 --> 00:20:56,632 Hoeveel die weegt, oké? 372 00:20:56,716 --> 00:20:59,343 De prijs van vandaag is 47 baht per kilo. 373 00:20:59,427 --> 00:21:02,138 Is 47 baht per kilo de prijs? 374 00:21:02,221 --> 00:21:03,597 -Ja. -Hoe weet je de prijs? 375 00:21:03,681 --> 00:21:04,890 We bellen de fabriek. 376 00:21:04,974 --> 00:21:07,059 -Zegt de fabriek het? -Ja. 377 00:21:07,643 --> 00:21:13,607 Zevenenveertig baht per kilo is te vergelijken met $1300 per ton rubber. 378 00:21:15,276 --> 00:21:19,447 Dr. Chukiet hanteert een verdeelsleutel van 60-40 voor de opbrengst, 379 00:21:19,530 --> 00:21:22,908 dus Bo krijgt maar negen dollar. 380 00:21:22,992 --> 00:21:26,037 Dat is in Thailand minder dan het minimumloon per dag. 381 00:21:26,120 --> 00:21:27,913 Dit probleem hebben we 382 00:21:27,997 --> 00:21:29,707 tegenwoordig. 383 00:21:29,790 --> 00:21:32,543 Weinig personeel door de lage prijs. 384 00:21:32,626 --> 00:21:33,461 Oké. 385 00:21:33,544 --> 00:21:37,131 Het personeel wil alleen werken als de prijs hoog is. 386 00:21:37,214 --> 00:21:38,090 Ja. 387 00:21:38,174 --> 00:21:40,217 We kunnen geen nieuw personeel vinden 388 00:21:41,177 --> 00:21:44,263 als iemand zijn ontslag indient. 389 00:21:44,346 --> 00:21:46,348 We kunnen niemand vinden. 390 00:21:46,432 --> 00:21:50,436 Vroeger produceerden we zo'n zes ton. 391 00:21:50,519 --> 00:21:51,353 Zes ton? 392 00:21:51,437 --> 00:21:53,022 Per dag. 393 00:21:53,105 --> 00:21:54,940 Nu is het twee ton per dag. 394 00:21:55,691 --> 00:21:56,859 -Twee ton per dag? -Ja. 395 00:21:56,942 --> 00:21:59,445 Wauw, dat is meer dan de helft gedaald. 396 00:21:59,528 --> 00:22:01,697 Meer dan de helft. Daarom is onze productie 397 00:22:02,531 --> 00:22:03,741 nu zo laag. 398 00:22:03,824 --> 00:22:08,245 Zijn de prijzen vaker laag geweest of is dit iets nieuws? 399 00:22:09,330 --> 00:22:11,290 De prijs nu... 400 00:22:11,373 --> 00:22:13,876 De prijs is al een paar jaar laag. 401 00:22:13,959 --> 00:22:14,877 Was hij al laag? 402 00:22:14,960 --> 00:22:16,670 Ja, het is... 403 00:22:16,754 --> 00:22:18,881 Het is nu 30 procent van wat het vroeger was. 404 00:22:18,964 --> 00:22:20,716 Dertig procent van wat het vroeger was? 405 00:22:20,800 --> 00:22:21,926 Ja. 406 00:22:22,009 --> 00:22:23,094 Drie jaar geleden? 407 00:22:23,177 --> 00:22:24,386 Twee jaar geleden. 408 00:22:24,470 --> 00:22:27,473 Dat is nogal een probleem voor Thailand. 409 00:22:28,557 --> 00:22:31,227 Vroeger konden we in dit bedrijf leven 410 00:22:31,894 --> 00:22:35,397 van het inkomen van de rubberplantage. 411 00:22:35,481 --> 00:22:38,859 Nu proberen we van rubber over te stappen 412 00:22:39,527 --> 00:22:42,488 op kokosnoot- of palmolieproductie. 413 00:22:42,571 --> 00:22:45,199 We proberen ons bedrijf te diversifiëren. 414 00:22:45,282 --> 00:22:48,661 Nu hakken we de oude rubberbomen om. 415 00:22:49,578 --> 00:22:50,538 Ik begrijp het niet. 416 00:22:50,621 --> 00:22:53,332 Als bladschimmel zo gevaarlijk is voor de rubbertoevoer 417 00:22:53,415 --> 00:22:56,460 en de vraag naar natuurrubber altijd stijgt, 418 00:22:56,544 --> 00:22:58,504 waarom zijn de prijzen dan zo laag 419 00:22:58,587 --> 00:23:00,881 dat boeren zoals dr. Chukiet geld verliezen 420 00:23:00,965 --> 00:23:03,509 en overwegen de rubberbomen om te hakken? 421 00:23:04,677 --> 00:23:06,512 Waar gaat het rubber nu naartoe? 422 00:23:06,762 --> 00:23:08,305 Als het klaar is, 423 00:23:08,389 --> 00:23:12,143 brengen we de latex van de tank naar het busje. 424 00:23:12,226 --> 00:23:13,519 Dat gaat naar de fabriek. 425 00:23:13,602 --> 00:23:15,855 Deze hele dingen gaan erheen. 426 00:23:15,938 --> 00:23:16,856 Naar de fabriek. 427 00:23:19,859 --> 00:23:23,070 Als dr. Chukiet zegt dat hij de prijs krijgt van de fabriek, 428 00:23:23,904 --> 00:23:27,116 ga ik er nu heen om te ontdekken waarom die zo laag is. 429 00:23:34,874 --> 00:23:37,126 De rubberfabriek is van Robert Meyer. 430 00:23:37,209 --> 00:23:38,169 MEDEOPRICHTER EN CEO HALCYON AGRI CORP 431 00:23:38,252 --> 00:23:41,797 In acht korte jaren bouwde hij één fabriek uit tot 38. 432 00:23:42,715 --> 00:23:46,677 Nu produceert hij 14 procent van het rubber wereldwijd. 433 00:23:48,846 --> 00:23:52,892 Die vaten met vloeibare latex zien er zo uit als Robert er klaar mee is, 434 00:23:53,392 --> 00:23:55,477 voor hij dit verkoopt aan een bandenfabriek. 435 00:23:57,313 --> 00:23:59,273 Voel eens. Dit is zowel warm 436 00:23:59,356 --> 00:24:00,816 als plakkerig. 437 00:24:01,692 --> 00:24:03,110 Dus het bakproces 438 00:24:03,194 --> 00:24:04,486 heeft tot twee dingen geleid. 439 00:24:05,029 --> 00:24:06,530 Het heeft 440 00:24:06,614 --> 00:24:08,490 de decompositie gestabiliseerd. 441 00:24:08,574 --> 00:24:11,410 Het organische bederf is gestopt, omdat het gebakken is. 442 00:24:11,493 --> 00:24:13,913 Daarnaast wordt het plakkeriger. 443 00:24:13,996 --> 00:24:16,624 En wordt het bruin door het drogen? 444 00:24:16,707 --> 00:24:18,000 Ja, net een koekje. 445 00:24:18,083 --> 00:24:19,126 Ja. 446 00:24:19,710 --> 00:24:21,170 Dit zijn de weegstations 447 00:24:21,253 --> 00:24:23,839 waar twee koekjes op elkaar worden gelegd. 448 00:24:24,381 --> 00:24:26,008 De vorm wordt aangepast, 449 00:24:26,091 --> 00:24:27,760 zodat elk stuk 35 kg weegt. 450 00:24:27,843 --> 00:24:28,677 Cool. 451 00:24:30,387 --> 00:24:32,514 Dit is het eindproduct. 452 00:24:32,598 --> 00:24:35,226 Hier worden de Wonka-repen gedistribueerd. 453 00:24:35,309 --> 00:24:37,019 Dat doet een rubberfabriek: 454 00:24:37,102 --> 00:24:39,313 een landbouwproduct omzetten in industrieel materiaal. 455 00:24:39,396 --> 00:24:40,981 Echt cool. 456 00:24:42,483 --> 00:24:43,943 Je snapt het al. 457 00:24:44,026 --> 00:24:45,486 We hebben 458 00:24:45,569 --> 00:24:47,488 twee overgangen die belangrijk zijn. 459 00:24:47,780 --> 00:24:51,033 De boer geeft het landbouwproduct aan de fabriek. 460 00:24:52,284 --> 00:24:54,787 De fabriek geeft het ruwe industriële materiaal 461 00:24:54,870 --> 00:24:56,330 aan de maker van rubberproducten. 462 00:24:56,747 --> 00:24:58,666 Op die twee overgangsmomenten 463 00:24:58,749 --> 00:24:59,959 gaat het stokje over 464 00:25:00,042 --> 00:25:01,377 naar de volgende stap in de keten. 465 00:25:07,383 --> 00:25:10,636 Maak je je zorgen over bladschimmel? Is het echt een zorg? 466 00:25:10,719 --> 00:25:12,763 Men maakt zich er altijd zorgen over. 467 00:25:12,846 --> 00:25:14,098 -Oké. -Oké? 468 00:25:14,181 --> 00:25:18,894 Dat diertje heeft zijn weg naar Zuidoost-Azië nog niet gevonden. 469 00:25:19,561 --> 00:25:23,607 Misschien ben ik te naïef of te betrokken bij wat ik doe... 470 00:25:23,691 --> 00:25:24,608 Ja. 471 00:25:24,692 --> 00:25:26,485 ...om er veel over na te denken, 472 00:25:27,069 --> 00:25:29,071 maar zelfs als het in Zuidoost-Azië zou komen, 473 00:25:29,154 --> 00:25:31,615 zou de prijs van rubber exponentieel stijgen. 474 00:25:31,699 --> 00:25:35,577 Het lijkt alsof dat niet wordt meegewogen in de prijs. 475 00:25:35,661 --> 00:25:38,122 Ik heb gepraat met rubberboeren en ze zeggen 476 00:25:38,205 --> 00:25:41,125 dat de prijs die ze de laatste drie jaar voor latex krijgen, 477 00:25:41,208 --> 00:25:42,251 flink is gedaald. 478 00:25:42,334 --> 00:25:44,962 -Ongelofelijk... -Leg me uit waarom dat is. 479 00:25:45,671 --> 00:25:46,839 Om dat te begrijpen, 480 00:25:46,922 --> 00:25:48,966 moet je de rubbergeschiedenis in duiken. 481 00:25:49,049 --> 00:25:50,968 Vroeger was er geen band, 482 00:25:51,051 --> 00:25:52,720 qua tijd en qua contact, 483 00:25:52,803 --> 00:25:54,305 geen overleg, 484 00:25:54,388 --> 00:25:56,432 tussen de bron en de consument. 485 00:25:56,807 --> 00:25:59,685 Als je een koper bent, een bandenmaker, en ik een verkoper, 486 00:25:59,768 --> 00:26:01,520 wil je weten dat je het product kunt kopen, 487 00:26:01,603 --> 00:26:03,147 niet wat ik op voorraad heb, 488 00:26:03,230 --> 00:26:05,024 maar het hele jaar door. 489 00:26:05,107 --> 00:26:07,067 -Oké. -Omdat je er afhankelijk van bent. 490 00:26:07,151 --> 00:26:09,695 Daarom is een termijnmarkt gecreëerd 491 00:26:09,778 --> 00:26:11,613 en daar wordt in rubber gehandeld. 492 00:26:11,697 --> 00:26:13,782 Kun je uitleggen wat een termijnmarkt is? 493 00:26:13,866 --> 00:26:16,201 Op een termijnmarkt kunnen een koper en een verkoper 494 00:26:16,285 --> 00:26:19,913 het eens worden over de prijs, het volume, de staat, 495 00:26:19,997 --> 00:26:21,290 de specificaties, de bron, 496 00:26:21,373 --> 00:26:24,293 alles wat je in een contract vindt 497 00:26:24,376 --> 00:26:25,711 voor een toekomstige levering. 498 00:26:25,794 --> 00:26:26,754 -Oké. -Ja? 499 00:26:26,837 --> 00:26:29,298 Als ik een producent was en ik je leverancier ben 500 00:26:29,381 --> 00:26:31,008 voor een prijs op een dag, 501 00:26:31,091 --> 00:26:34,094 zou je kopen van een Amerikaanse handelaar in New York 502 00:26:34,178 --> 00:26:35,471 met een dochteronderneming in Azië. 503 00:26:35,554 --> 00:26:39,224 Hij voert de transactie direct uit of via tussenpersonen 504 00:26:39,308 --> 00:26:42,019 -met de producent, ik dus. -Oké. 505 00:26:42,102 --> 00:26:43,854 En wij samen garanderen 506 00:26:43,937 --> 00:26:46,982 dat we je leveren wat je wilt voor die prijs op die datum. 507 00:26:47,066 --> 00:26:50,444 Eerlijk gezegd heb ik op de termijnmarkt 508 00:26:50,527 --> 00:26:52,321 niet veel te vertellen. 509 00:26:52,404 --> 00:26:54,782 Zelfs mijn klanten niet. 510 00:26:54,865 --> 00:26:56,950 Mijn klanten zullen zeggen 511 00:26:57,034 --> 00:26:58,744 dat ze hogere prijzen willen, 512 00:26:58,827 --> 00:27:01,205 omdat de boeren bijna zeggen: 'Genoeg.' 513 00:27:01,830 --> 00:27:04,750 Maar die partijen hebben allebei geen zeggenschap. 514 00:27:05,626 --> 00:27:07,503 We moeten de termijnmarkt beter begrijpen. 515 00:27:08,337 --> 00:27:10,964 Een termijncontract is net een concertkaartje. 516 00:27:11,048 --> 00:27:13,801 Kaartjes worden maanden voordat ik optreed, verkocht. 517 00:27:13,884 --> 00:27:15,844 Het contract is gebaseerd op vraag. 518 00:27:15,928 --> 00:27:18,097 Ik zou geen $100 vragen om me te zien 519 00:27:18,180 --> 00:27:19,390 als ik niet verwacht alles te verkopen. 520 00:27:19,473 --> 00:27:21,767 Je bent te nederig. Je kunt de maan uitverkopen. 521 00:27:21,850 --> 00:27:23,602 Een tour op de maan. 522 00:27:23,685 --> 00:27:24,603 Bedankt. 523 00:27:25,396 --> 00:27:28,399 Ik verkoop de kaartjes van tevoren, zodat het risico verkleint. 524 00:27:29,274 --> 00:27:31,110 Ik heb hard gewerkt aan deze tour. 525 00:27:31,193 --> 00:27:32,778 Ik heb een nieuw album gemaakt 526 00:27:32,861 --> 00:27:35,114 en alle dansers zelf gechoreografeerd. 527 00:27:35,197 --> 00:27:39,410 Als ik zeg dat het top is, is het top. 528 00:27:39,493 --> 00:27:42,746 Ik heb garanties nodig dat ik word betaald voor dat werk. 529 00:27:42,830 --> 00:27:45,290 Mijn fans willen de garantie dat ze het kunnen zien. 530 00:27:45,374 --> 00:27:46,583 Ik garandeer je 531 00:27:46,667 --> 00:27:50,504 dat als ik deze show niet zie, ik uit mijn plaat ga. Echt. 532 00:27:50,587 --> 00:27:52,131 Ik ga letterlijk uit mijn plaat 533 00:27:52,256 --> 00:27:54,174 en mensen denken: wat is dat? 534 00:27:54,258 --> 00:27:56,969 Dus als concertkaartjes termijncontracten zijn, 535 00:27:57,052 --> 00:27:59,263 zijn zwarthandelaren handelaren in termijncontracten. 536 00:27:59,346 --> 00:28:03,183 Door marktfluctuaties kunnen zij zelfs geld verliezen. 537 00:28:03,267 --> 00:28:05,769 Zoals als ik besluit om mijn concert gratis te streamen. 538 00:28:05,853 --> 00:28:07,020 Nee. 539 00:28:07,104 --> 00:28:09,064 Dan maak je het internet kapot. 540 00:28:09,148 --> 00:28:10,607 Ik hoop dat het niet nodig is. 541 00:28:10,691 --> 00:28:11,900 Maar nu komt het ergste. 542 00:28:11,984 --> 00:28:15,404 Zwarthandelaren kopen zoveel kaartjes dat ze de voorraad beheersen. 543 00:28:15,487 --> 00:28:17,656 Dat betekent dat ze de prijs bepalen. 544 00:28:17,739 --> 00:28:20,075 Dat is manipulatie van de markt. 545 00:28:20,159 --> 00:28:22,161 Jouw shows hebben een marktprijs. 546 00:28:22,244 --> 00:28:23,620 Je bent de kreeft op het menu. 547 00:28:24,037 --> 00:28:26,165 Ja, ik ben de kreeft. 548 00:28:26,248 --> 00:28:27,291 Zet hem op, meid. 549 00:28:28,876 --> 00:28:30,377 Hallo, Cleveland. 550 00:28:31,170 --> 00:28:32,379 Terwijl ik het geld krijg 551 00:28:32,463 --> 00:28:34,965 voor de overige Meghan Trainor-kaartjes. 552 00:28:35,048 --> 00:28:36,508 Ik heb Meghan Trainor-kaartjes. 553 00:28:36,592 --> 00:28:38,469 Ze gaan snel. De show begint nu. 554 00:28:42,306 --> 00:28:45,017 Wie zijn de zwarthandelaren in de rubberindustrie? 555 00:28:46,894 --> 00:28:48,228 Dat zijn deze jongens. 556 00:28:48,312 --> 00:28:51,064 Handelaren op de termijnmarkt voor grondstoffen. 557 00:28:53,400 --> 00:28:55,569 Deze handelaren kopen die contracten 558 00:28:55,652 --> 00:28:58,614 en speculeren dat de waarde zal stijgen. 559 00:29:00,032 --> 00:29:03,202 Het doel van de handelaar is om laag te kopen, hoog te verkopen 560 00:29:03,285 --> 00:29:05,704 en het verschil op te strijken. 561 00:29:15,839 --> 00:29:19,176 Singapore is een van de grootste financiële centra ter wereld. 562 00:29:19,259 --> 00:29:23,096 Hier worden dagelijks duizenden termijncontracten verhandeld. 563 00:29:25,140 --> 00:29:29,853 Iemand die vroeger handelde in rubbercontracten, is Dar Wong. 564 00:29:30,354 --> 00:29:31,522 VOORMALIGE TERMIJNHANDELAAR 565 00:29:31,605 --> 00:29:33,357 Dertig jaar lang werkte hij voor investeerders 566 00:29:33,440 --> 00:29:36,026 en nu reist hij in Azië rond om advies te geven 567 00:29:36,109 --> 00:29:37,402 aan rubberboeren. 568 00:29:39,363 --> 00:29:41,698 Als wij en de hele wereld rubber nodig hebben... 569 00:29:41,782 --> 00:29:44,576 -Iedereen heeft het nodig. -Kleren, glazen, snoeren. 570 00:29:45,202 --> 00:29:47,704 Waarom is de prijs zo laag? 571 00:29:47,788 --> 00:29:49,331 De echte invloeden 572 00:29:49,414 --> 00:29:52,209 op de wispelturigheid van de rubberprijs 573 00:29:52,292 --> 00:29:55,212 zijn de wereldwijde inflatie en recessie. 574 00:29:55,295 --> 00:29:56,171 Oké. 575 00:29:56,255 --> 00:29:59,174 In 2013 daalde de rubberprijs. 576 00:29:59,800 --> 00:30:02,844 In die tijd zei de Thaise overheid 577 00:30:02,928 --> 00:30:06,348 dat de rubberprijs een korte correctie doormaakte. 578 00:30:06,431 --> 00:30:08,642 Maar de rubberprijs herstelde zich niet. 579 00:30:08,725 --> 00:30:10,978 Die bleef maar dalen. 580 00:30:11,395 --> 00:30:14,398 Toen de boeren beseften 581 00:30:14,481 --> 00:30:17,109 dat de prijzen daalden, stopten ze met tappen. 582 00:30:17,192 --> 00:30:19,903 Ze zeggen dat ze de bomen willen omhakken. 583 00:30:20,487 --> 00:30:22,155 Ik vind dat 584 00:30:22,239 --> 00:30:26,201 onacceptabel voor de wereldwijde rubbereconomie. 585 00:30:27,286 --> 00:30:30,497 De boer zegt dat de fabriek de prijs bepaalt. 586 00:30:30,914 --> 00:30:34,793 Maar de fabriek zegt dat de termijnhandelaren de prijs bepalen. 587 00:30:35,002 --> 00:30:36,962 De termijnhandelaren zeggen 588 00:30:37,045 --> 00:30:40,173 dat de wereldwijde inflatie en recessie de prijs bepalen. 589 00:30:40,507 --> 00:30:42,509 Met al die beschuldigingen over en weer, 590 00:30:42,593 --> 00:30:45,429 hoe kunnen de boeren overleven met zo'n wispelturigheid? 591 00:30:45,512 --> 00:30:46,513 NIET MIJN PROBLEEM 592 00:30:47,681 --> 00:30:50,601 Zou het niet dom van ze zijn als ze rubber blijven produceren? 593 00:30:50,684 --> 00:30:53,145 We stimuleren de boeren altijd 594 00:30:53,645 --> 00:30:55,314 om naar alternatieven te kijken 595 00:30:55,397 --> 00:30:56,565 en de plantage levend te houden, 596 00:30:56,648 --> 00:30:58,942 omdat de prijzen een cyclus doormaken. 597 00:30:59,026 --> 00:31:00,402 Er zijn opwaartse cycli. 598 00:31:00,485 --> 00:31:01,445 Er zijn neerwaartse cycli. 599 00:31:01,528 --> 00:31:03,238 Nu zitten we in een neerwaartse. 600 00:31:03,322 --> 00:31:05,115 Als de neerwaartse cyclus eindigt, 601 00:31:05,198 --> 00:31:06,700 komt de opwaartse cyclus. 602 00:31:06,783 --> 00:31:09,161 De prijs schommelt. 603 00:31:09,244 --> 00:31:10,078 Oké. 604 00:31:10,162 --> 00:31:13,040 Is bladschimmel een dreiging voor rubberbomen? 605 00:31:14,124 --> 00:31:15,959 Ik denk... 606 00:31:16,293 --> 00:31:17,753 Het is iets echts. 607 00:31:17,836 --> 00:31:20,964 Maar we moeten het probleem overlaten 608 00:31:21,048 --> 00:31:22,257 aan de plantenartsen. 609 00:31:22,382 --> 00:31:25,844 Er is niet echt een remedie, 610 00:31:25,927 --> 00:31:28,388 maar ik denk dat niks ergers is 611 00:31:28,472 --> 00:31:30,057 dan boeren die bomen omhakken. 612 00:31:30,140 --> 00:31:31,767 Want als je de bomen omhakt, 613 00:31:31,850 --> 00:31:33,435 is het einde verhaal. 614 00:31:33,518 --> 00:31:36,021 Zijn de boeren de grootste dreiging? 615 00:31:36,104 --> 00:31:37,147 Ja, dat klopt. 616 00:31:37,230 --> 00:31:38,690 Die zijn de grootste dreiging. 617 00:31:38,774 --> 00:31:41,443 Als ze het opgeven in de sector, 618 00:31:41,526 --> 00:31:43,945 als ze weigeren te tappen en gaan omhakken 619 00:31:44,029 --> 00:31:46,239 of als ze de plantage slapend houden, 620 00:31:46,573 --> 00:31:48,825 is dat de grootste dreiging. 621 00:31:50,619 --> 00:31:52,120 Omdat rubber zo essentieel is, 622 00:31:52,204 --> 00:31:54,706 zou je denken dat de markt alles doet 623 00:31:54,790 --> 00:31:56,166 om de aanvoer te beschermen. 624 00:32:07,552 --> 00:32:08,637 Dit is Ma Nui. 625 00:32:08,720 --> 00:32:09,680 RUBBERBOER 626 00:32:09,763 --> 00:32:11,390 Ze is een rubberboer in Thailand 627 00:32:11,473 --> 00:32:14,935 en wat Dar Wong 'de grootste dreiging' noemt. 628 00:32:17,104 --> 00:32:18,605 Ze hakt haar bomen om 629 00:32:18,689 --> 00:32:22,317 in de hoop dat ze een huisje kan bouwen voor een beter inkomen. 630 00:32:22,401 --> 00:32:24,820 Dat ziet ze als haar enige optie. 631 00:32:24,903 --> 00:32:25,821 Kamer te huur 632 00:32:25,904 --> 00:32:31,410 Is het moeilijk om te beslissen de bomen om te hakken? 633 00:32:31,493 --> 00:32:36,581 Of zie je dat als veranderingen die moeten gebeuren? 634 00:32:36,665 --> 00:32:40,293 Ik heb geen geld om iets anders te verbouwen. 635 00:32:40,377 --> 00:32:42,754 Er is niks anders wat ik kan. 636 00:32:43,797 --> 00:32:47,300 Het doet er niet toe wat ik vind. 637 00:32:47,384 --> 00:32:49,928 Ik heb geen geld om iets anders te verbouwen. 638 00:32:50,470 --> 00:32:51,805 Dat begrijp ik. 639 00:33:00,856 --> 00:33:04,443 Ma Nui symboliseert de benarde positie van veel rubberboeren. 640 00:33:05,902 --> 00:33:07,821 Ze zitten vast in een systeem 641 00:33:07,904 --> 00:33:11,158 dat ze wil tegenhouden hun bomen om te hakken 642 00:33:11,575 --> 00:33:14,494 en niet focust op de instorting van de sector door ziekte. 643 00:33:15,662 --> 00:33:18,039 Ondertussen kopen wij hardloopschoenen, 644 00:33:18,123 --> 00:33:21,877 niet wetende dat het hele systeem op een afgrond afstevent. 645 00:33:26,131 --> 00:33:29,384 Als ziekte en een economische ramp de markt niet doen ingrijpen, 646 00:33:29,468 --> 00:33:31,261 zijn we dan de sjaak? 647 00:33:31,970 --> 00:33:34,473 Zal het spektakel van monstertruckrally's 648 00:33:34,556 --> 00:33:36,558 uitsterven, net als paalzitwedstrijden? 649 00:33:39,519 --> 00:33:41,229 De onzichtbare hand van de vrije markt 650 00:33:41,313 --> 00:33:43,356 knijpt misschien een oogje toe, 651 00:33:43,440 --> 00:33:47,611 maar de privésector neemt kleine stapjes om zich in te dekken. 652 00:33:47,986 --> 00:33:49,696 HANNOVER 653 00:33:49,780 --> 00:33:51,907 DUITSLAND 654 00:33:51,990 --> 00:33:55,410 Dat brengt ons bij de laatste stap in de rubbertoeleveringsketen, 655 00:33:55,494 --> 00:33:59,873 een belangrijke onderzoeker, Carla, en een bandenfabriek in Duitsland. 656 00:34:03,043 --> 00:34:04,711 Continental Corporation, 657 00:34:04,795 --> 00:34:08,215 een van 's werelds oudste en grootste autobedrijven, 658 00:34:08,298 --> 00:34:12,385 wil grote hoeveelheden ontwikkelen van een alternatief voor rubber. 659 00:34:12,469 --> 00:34:14,638 Het ruikt als het oogsten van wortels, hè? 660 00:34:14,721 --> 00:34:19,059 Ja, het ruikt naar een indica-wortel. 661 00:34:22,354 --> 00:34:26,650 Continental kan bijna $50 miljard aan inkomsten mislopen. 662 00:34:26,733 --> 00:34:27,859 Hoe is dit gemaakt? 663 00:34:27,943 --> 00:34:29,319 Van paardenbloemwortels. 664 00:34:34,574 --> 00:34:36,409 (voeg hier grap toe) 665 00:34:36,493 --> 00:34:38,495 (ik wacht wel) 666 00:34:38,870 --> 00:34:41,248 Continental gokt op de paardenbloem 667 00:34:41,331 --> 00:34:43,792 als de grote innovatie in de rubbersector. 668 00:34:44,125 --> 00:34:46,044 In tegenstelling tot de rubberboom 669 00:34:46,127 --> 00:34:49,881 kunnen paardenbloemen jaarlijks worden verbouwd in gematigde klimaten 670 00:34:49,965 --> 00:34:52,884 en op grond die niet eens geschikt is voor landbouw. 671 00:34:52,968 --> 00:34:55,011 Paardenbloemen kunnen tegen een stootje. 672 00:34:56,263 --> 00:34:58,515 Carla Recker is de aanjager van dit project. 673 00:34:58,598 --> 00:35:00,225 En ze is supergefocust. 674 00:35:04,437 --> 00:35:07,858 Hoeveel bomen, als je gewone rubberbomen zou gebruiken... 675 00:35:07,941 --> 00:35:08,942 MATERIAALONDERZOEKER 676 00:35:09,025 --> 00:35:12,070 ...kost het maken van één band, vergeleken met paardenbloemen? 677 00:35:12,153 --> 00:35:14,489 Een rubberboom produceert 678 00:35:14,573 --> 00:35:17,534 één tot anderhalve kg natuurrubber per jaar. 679 00:35:17,617 --> 00:35:18,535 Voor één band? 680 00:35:18,618 --> 00:35:20,704 Voor één band heb je bijna twee bomen nodig. 681 00:35:20,787 --> 00:35:21,621 2 BOMEN X 1 JAAR = 1 BAND 682 00:35:21,705 --> 00:35:22,581 En paardenbloemen? 683 00:35:22,664 --> 00:35:27,043 We tellen niet de planten, maar de hectares 684 00:35:27,127 --> 00:35:30,380 en ons doel is om evenveel opbrengst per hectare te halen 685 00:35:30,463 --> 00:35:32,591 per jaar als een rubberplantage. 686 00:35:32,674 --> 00:35:36,595 Wat zijn de verschillen in hoe je aan de grondstof komt? 687 00:35:36,678 --> 00:35:39,723 Ik weet dat je bij een rubberboom 688 00:35:39,806 --> 00:35:42,309 -moet tappen en de vloeistof eruit komt. -Ja. 689 00:35:42,392 --> 00:35:43,560 Ze vangen die op. 690 00:35:43,643 --> 00:35:45,145 Hoe zit het met paardenbloemen? 691 00:35:45,520 --> 00:35:47,939 -Tap je de paardenbloem? -Nee, dat werkt niet. 692 00:35:48,023 --> 00:35:51,067 In de paardenbloem zit de natuurrubber in de wortels, 693 00:35:51,151 --> 00:35:52,986 -dus onder de grond. -In de wortel. 694 00:35:53,069 --> 00:35:53,987 -Onder... -De wortel. 695 00:35:54,070 --> 00:35:55,947 Je hebt een proces nodig dat werkt. 696 00:35:57,657 --> 00:36:01,244 Het is niet zo simpel om rubber uit een bloem te halen als uit een boom. 697 00:36:02,787 --> 00:36:07,292 Duizenden planten moeten verbouwd en geoogst worden 698 00:36:07,375 --> 00:36:11,004 en de rubber moet middels een ingewikkeld proces onttrokken worden, 699 00:36:11,087 --> 00:36:13,673 waarbij zowel mens als machine betrokken is. 700 00:36:14,382 --> 00:36:15,759 Vanaf hier met de droge wortel. 701 00:36:15,842 --> 00:36:17,886 Het is kwetsbaar. Als je het breekt, 702 00:36:17,969 --> 00:36:20,347 blijft het aan elkaar. 703 00:36:20,430 --> 00:36:22,265 Ertussen, in de opening, zie je 704 00:36:22,349 --> 00:36:24,893 kleine sliertjes rubber zitten. 705 00:36:24,976 --> 00:36:29,064 Continental heeft hier veel geld in geïnvesteerd. 706 00:36:29,147 --> 00:36:31,441 Dat doe je in dit splitsingsproces 707 00:36:31,524 --> 00:36:33,485 en dan krijg je dit mooie materiaal. 708 00:36:33,985 --> 00:36:35,904 In de hoop dat het zich uitbetaalt. 709 00:36:37,072 --> 00:36:39,407 Je hebt al banden van paardenbloemen gemaakt, hè? 710 00:36:39,491 --> 00:36:42,285 Is er iets in het proces wat je zorgen baart? 711 00:36:42,994 --> 00:36:44,913 Je kunt je over veel dingen zorgen maken 712 00:36:45,372 --> 00:36:46,957 in dat proces, 713 00:36:47,040 --> 00:36:49,584 omdat we elk jaar problemen tegenkomen. 714 00:36:49,668 --> 00:36:51,962 Je kunt te veel of te weinig regen hebben. 715 00:36:52,045 --> 00:36:55,256 We moeten met die agrarische risico's omgaan, 716 00:36:55,340 --> 00:36:57,133 net zoals een boer. 717 00:36:57,217 --> 00:36:59,219 Maar we moeten dat leren, omdat we een rubberbedrijf zijn, 718 00:36:59,302 --> 00:37:00,804 geen boerenbedrijf. 719 00:37:00,887 --> 00:37:04,933 Hoe heeft Continental besloten om te investeren in paardenbloemrubber? 720 00:37:05,016 --> 00:37:06,393 Kwam dat door jou? 721 00:37:06,518 --> 00:37:08,144 Ik heb het bedrijf overtuigd. 722 00:37:08,228 --> 00:37:10,939 Hoe overtuig je een wereldwijd conglomeraat 723 00:37:11,022 --> 00:37:12,691 in bloemenrubber te investeren? 724 00:37:12,774 --> 00:37:15,568 Je moet enerzijds enthousiast zijn, 725 00:37:15,652 --> 00:37:17,862 maar je moet daar ook redenen voor hebben. 726 00:37:17,946 --> 00:37:20,156 De toekomst van rubber is cruciaal voor ons, 727 00:37:20,240 --> 00:37:22,409 omdat de vraag blijft stijgen. 728 00:37:22,492 --> 00:37:24,786 De bandenmarkt groeit, ook in de toekomst. 729 00:37:25,245 --> 00:37:27,998 Dat is de reden dat we onze aanvoer moeten garanderen 730 00:37:28,081 --> 00:37:29,541 en daar moeten we nu mee beginnen. 731 00:37:29,624 --> 00:37:31,459 Heb je hier een bijnaam? 732 00:37:32,210 --> 00:37:36,089 Sommigen noemen me Frau Löwenzahn, of 'mevrouw Paardenbloem'. 733 00:37:36,548 --> 00:37:38,508 Mevrouw Paardenbloem? Dat is cool. 734 00:37:39,384 --> 00:37:41,177 Die wordt niet vaak gebruikt. 735 00:37:44,764 --> 00:37:46,057 Dit is de Taraxa Gum-band. 736 00:37:46,141 --> 00:37:48,560 Zie je de bloemen van de Taraxacum hier? 737 00:37:48,643 --> 00:37:50,020 En de zaadjes. 738 00:37:50,103 --> 00:37:52,731 Dit is het logo. Zo ziet het eruit op de band. 739 00:37:52,814 --> 00:37:56,443 Dus als je dit ziet, in de toekomst op de markt, 740 00:37:56,526 --> 00:37:58,278 is het de Taraxa Gum-band. 741 00:37:58,361 --> 00:37:59,904 -Dat is spannend. -Inderdaad. 742 00:38:02,532 --> 00:38:04,617 Ik las dat jullie binnen vijf of tien jaar 743 00:38:04,701 --> 00:38:06,703 dit op grote schaal willen produceren. 744 00:38:06,786 --> 00:38:07,787 Zitten jullie op schema? 745 00:38:07,871 --> 00:38:11,249 We werken eraan, maar er is nog een lange weg te gaan 746 00:38:11,332 --> 00:38:14,044 tot we erin slagen op grote schaal te produceren. 747 00:38:14,127 --> 00:38:16,463 Ik zal niet zeggen 748 00:38:16,546 --> 00:38:17,964 dat we de rubbercrisis hebben opgelost. 749 00:38:18,048 --> 00:38:21,342 Maar als we nu niet beginnen, kunnen we het probleem nooit oplossen. 750 00:38:23,261 --> 00:38:25,764 Aangezien de markt ons niet lijkt te willen redden 751 00:38:25,847 --> 00:38:28,850 en er niet serieus actie wordt ondernomen tegen bladschimmel... 752 00:38:28,975 --> 00:38:29,851 -Hé. -Hoi. 753 00:38:29,976 --> 00:38:33,354 ...worden paardenbloemen misschien wel het levensbloed van de economie. 754 00:38:33,897 --> 00:38:36,691 We gokken dat het succes van een paar wetenschappers 755 00:38:36,775 --> 00:38:39,861 een wereldmarkt kan creëren voor deze kleine, gele bloemen, 756 00:38:39,944 --> 00:38:42,280 voordat er een ramp gebeurt. 757 00:38:42,781 --> 00:38:45,658 We duimen ervoor dat we gered worden 758 00:38:45,742 --> 00:38:47,619 door nog een kapitalistische cyclus 759 00:38:47,702 --> 00:38:51,122 die steeds rond blijft draaien als een... 760 00:38:51,831 --> 00:38:53,583 Als een... 761 00:38:54,417 --> 00:38:56,878 Kon ik maar een makkelijke vergelijking bedenken. 762 00:39:03,009 --> 00:39:05,053 Hopelijk komt het goed. 763 00:39:06,721 --> 00:39:08,765 Misschien kan de rubbersector gered worden 764 00:39:09,557 --> 00:39:15,355 en kunnen we schoenen blijven dragen, voedsel eten en van Monster Jam genieten. 765 00:39:16,564 --> 00:39:19,734 Maar doe je gordel maar om, want het wordt een hobbelige rit. 766 00:39:46,219 --> 00:39:47,178 Markering. 767 00:39:47,262 --> 00:39:49,848 Als je ze koopt, mag je de platen gratis meenemen. 768 00:39:50,348 --> 00:39:52,851 Dat is stom. Ik zit op een armleuning. 769 00:39:53,309 --> 00:39:55,228 Ik kwam naast de stoel terecht, sorry. 770 00:39:57,730 --> 00:39:58,773 Verdomme. 771 00:39:59,232 --> 00:40:00,316 Waar begin ik? 772 00:40:00,775 --> 00:40:02,819 Ik garandeer je, als ik deze show niet zie, 773 00:40:02,902 --> 00:40:04,696 ga ik uit mijn plaat. 774 00:40:04,779 --> 00:40:06,156 Letterlijk. 775 00:40:06,239 --> 00:40:07,907 Dat gaat niemand leuk vinden. 776 00:40:08,324 --> 00:40:09,742 Keihard. 777 00:40:09,909 --> 00:40:11,327 Ik ga uit mijn plaat. 778 00:40:11,411 --> 00:40:12,912 Dan moet ik een helm op. 779 00:40:12,996 --> 00:40:15,415 Keihard. Wie deed dat? Sorry. 780 00:40:18,501 --> 00:40:19,794 Vanaf hier?