1
00:00:14,120 --> 00:00:17,240
Ze zeiden dat ik iemand
in koelen bloede had vermoord.
2
00:00:17,760 --> 00:00:21,600
Maar dat was niet zo. Ik was
het slachtoffer van een haatmisdaad.
3
00:00:23,560 --> 00:00:29,840
IN DE VERENIGDE STATEN WORDEN ELK JAAR
MEER DAN 12.000 HAATMISDADEN GEPLEEGD
4
00:00:30,520 --> 00:00:34,800
INHEEMSE AMERIKANEN WORDEN DUBBEL ZO VAAK
SLACHTOFFER VAN GEWELDSMISDRIJVEN...
5
00:00:34,800 --> 00:00:36,200
...ALS ANDERE AMERIKANEN
6
00:00:40,400 --> 00:00:42,360
Z'n dood kwam hard aan bij mij.
7
00:00:46,640 --> 00:00:49,400
Hij was ook
een Amerikaanse indiaan, snap je?
8
00:00:54,760 --> 00:00:58,400
Voor mij voelde het
alsof m'n biologische broer was vermoord.
9
00:01:04,520 --> 00:01:09,320
DIT IS HET VERHAAL
VAN GEVANGENE NR. 3015941
10
00:01:11,360 --> 00:01:13,600
We kunnen allemaal gevaarlijk zijn.
11
00:01:14,120 --> 00:01:16,200
Ze zeggen dat je een monster bent.
12
00:01:17,440 --> 00:01:19,440
Ik zeg niet dat ik onschuldig ben.
13
00:01:19,960 --> 00:01:22,320
Ik heb iemand in koelen bloede vermoord.
14
00:01:33,960 --> 00:01:37,480
MONTANA
STAATSGEVANGENIS - RANCH
15
00:01:41,880 --> 00:01:46,200
IN 2013 WERD MAKUEEYAPEE WHITFORD
BESCHULDIGD VAN OPZETTELIJKE DOODSLAG...
16
00:01:46,200 --> 00:01:49,840
...NADAT HIJ JOHN PIERRE JR.
EEN FATALE STEEK HAD TOEGEBRACHT
17
00:01:50,320 --> 00:01:52,120
INGANG ALLEEN VOOR BEZOEKERS
18
00:01:52,120 --> 00:01:56,920
Ik ben geboren in Montana
op 13 november 1980.
19
00:01:59,320 --> 00:02:02,600
In een doos kwam ik
naar het Blackfeet-reservaat...
20
00:02:02,600 --> 00:02:07,160
...want we hadden geen geld
voor een autostoeltje of zo.
21
00:02:08,720 --> 00:02:11,760
Iedereen denkt dat Amerika rijk is.
22
00:02:13,280 --> 00:02:16,560
Maar ze begrijpen niet
dat de indianenreservaten...
23
00:02:16,560 --> 00:02:18,480
...ontwikkelingslanden zijn.
24
00:02:25,720 --> 00:02:28,200
Mijn grootvader was Chief Running Crane...
25
00:02:28,200 --> 00:02:31,400
...het laatste stamhoofd
van de Blackfeet-indianennatie.
26
00:02:34,840 --> 00:02:36,960
M'n vader was een volbloed indiaan.
27
00:02:38,000 --> 00:02:40,640
Met dat erfgoed ben ik opgegroeid.
28
00:02:42,720 --> 00:02:44,960
Maar m'n moeders kant is helemaal wit.
29
00:02:46,400 --> 00:02:49,000
M'n jeugd was een ritje in de achtbaan.
30
00:02:52,080 --> 00:02:57,840
WHITFORDS OUDERS SCHEIDDEN
TOEN HIJ NOG GEEN JAAR OUD WAS
31
00:02:58,960 --> 00:03:01,720
HIJ WERD OPGEVOED DOOR ZIJN MOEDER...
32
00:03:01,720 --> 00:03:06,440
...EN KWAM ALS KIND NIET
IN RESERVATEN VOOR INHEEMSE AMERIKANEN
33
00:03:08,920 --> 00:03:12,880
M'n moeder had zeven kinderen,
allemaal van verschillende vaders.
34
00:03:14,360 --> 00:03:17,360
Ze verhuisde van hier naar daar,
naar overal.
35
00:03:19,240 --> 00:03:22,000
Ik ben in Montana geweest, in Idaho...
36
00:03:22,000 --> 00:03:27,280
...Washington, Californië, Oregon,
in heel het noordwesten.
37
00:03:30,440 --> 00:03:34,080
De beste tijd van m'n leven was
toen ik een jaar of acht was.
38
00:03:34,080 --> 00:03:36,640
We woonden in Idaho, bij m'n stiefvader.
39
00:03:38,840 --> 00:03:40,400
Hij woonde op een ranch.
40
00:03:40,400 --> 00:03:44,800
We deden samen de omheiningen en zo,
we joegen coyotes weg.
41
00:03:50,920 --> 00:03:55,200
Maar hij begon m'n moeder te slaan
en uiteindelijk ging ze bij hem weg.
42
00:03:58,280 --> 00:04:01,280
Dus ik stapte
uit de achtbaan met m'n moeder...
43
00:04:01,280 --> 00:04:03,080
...en ging bij m'n ooms wonen.
44
00:04:04,680 --> 00:04:08,640
ALS PRILLE TIENER VERHUISDE WHITFORD
NAAR TACOMA, WASHINGTON...
45
00:04:08,640 --> 00:04:11,520
...EN GING BIJ FAMILIE VAN VADERSKANT WONEN
46
00:04:13,040 --> 00:04:14,160
Het was gestoord.
47
00:04:14,920 --> 00:04:19,000
De oostkant van Tacoma was
de slechtste zone in de staat Washington...
48
00:04:19,000 --> 00:04:22,760
...met het hoogste aantal moorden
en veel bendegeweld.
49
00:04:25,280 --> 00:04:27,640
Ik leefde ook als een misdadiger.
50
00:04:29,120 --> 00:04:33,760
M'n ooms werkten fulltime
en ze vonden het niet erg wat ik deed.
51
00:04:37,360 --> 00:04:39,880
Ik stond op en ging van huis naar huis...
52
00:04:39,880 --> 00:04:43,000
...en ja, het waren
allemaal criminele activiteiten.
53
00:04:44,560 --> 00:04:50,000
TOEN WHITFORD 18 WERD, KREEG HIJ
EEN SOM GELD VAN DE BLACKFOOT-STAM
54
00:04:52,240 --> 00:04:56,280
Ik kreeg op m'n 18e geld
en kocht een auto en zo.
55
00:04:57,600 --> 00:04:59,680
En ik begon geld uit te geven.
56
00:04:59,680 --> 00:05:03,600
Drinken, high worden,
wat dan ook, gewoon feesten.
57
00:05:04,080 --> 00:05:06,600
En m'n geld raakte op.
58
00:05:07,360 --> 00:05:10,520
En ik wist niet wat ik anders moest doen.
59
00:05:11,760 --> 00:05:13,440
Dus ik overviel een hotel.
60
00:05:13,920 --> 00:05:18,800
En het is best grappig.
Die overval heeft me niets opgeleverd.
61
00:05:19,680 --> 00:05:23,640
Het was een oude vrouw.
En ik besloot die dame niet te beroven.
62
00:05:23,640 --> 00:05:26,840
Maar ik was al binnen
en stond daar met het pistool.
63
00:05:27,360 --> 00:05:31,200
Ik richtte het op haar
en ik dacht: ik ga dit niet doen.
64
00:05:31,800 --> 00:05:34,280
WHITFORD VLUCHTTE WEG UIT HET HOTEL...
65
00:05:34,280 --> 00:05:38,680
...MAAR WERD NA EEN AUTOACHTERVOLGING
DOOR DE POLITIE GEARRESTEERD
66
00:05:43,200 --> 00:05:47,320
De aanklacht luidde:
overval, driemaal opzettelijke aanval...
67
00:05:47,320 --> 00:05:49,880
...vluchten voor de politie
en een dodelijk wapen...
68
00:05:49,880 --> 00:05:52,480
...want de driemaal opzettelijk aanval was...
69
00:05:52,480 --> 00:05:55,920
...omdat ik zogezegd
voertuigen van de weg had gereden.
70
00:05:59,800 --> 00:06:03,160
IN DECEMBER 1998 WERD WHITFORD
VEROORDEELD TOT 10 JAAR CEL
71
00:06:03,160 --> 00:06:06,320
HIJ WAS 18 JAAR
72
00:06:09,200 --> 00:06:12,760
M'n vader zei: 'Benut je tijd
in de bak om te studeren.'
73
00:06:12,760 --> 00:06:15,480
En dat heb ik gedaan.
Ik heb veel gestudeerd.
74
00:06:16,000 --> 00:06:21,320
Ik ging toen ook niet naar school,
want ik was gestopt in de zevende klas.
75
00:06:22,360 --> 00:06:26,800
Maar ik las het ene na het andere boek.
En daardoor schrijf ik nu zo goed.
76
00:06:27,720 --> 00:06:32,760
NA ZES MAANDEN BEHAALDE WHITFORD
ZIJN MIDDELBARESCHOOLDIPLOMA
77
00:06:32,760 --> 00:06:35,800
HIJ WERD OOK LID
VAN EEN GROEP INHEEMSE GEVANGENEN...
78
00:06:35,800 --> 00:06:39,000
...EN VOND VOOR HET EERST
AANSLUITING BIJ ZIJN ERFGOED
79
00:06:40,760 --> 00:06:43,720
In de gevangenis was ik de jongste.
80
00:06:44,680 --> 00:06:49,640
De indianenbroeders zagen het en leerden
me onze traditionele manier van leven aan.
81
00:06:51,680 --> 00:06:53,800
Het heette de Indians of All Tribes.
82
00:06:54,880 --> 00:06:56,560
Het ging om inheemse trots.
83
00:06:57,720 --> 00:07:02,040
Ze gaven me de trommel
om vast te houden, als drumdrager.
84
00:07:05,440 --> 00:07:07,920
Dat is de hartslag van de mensen.
85
00:07:11,280 --> 00:07:12,760
En ik vond mezelf.
86
00:07:19,000 --> 00:07:24,760
NA TIEN JAAR GEVANGENISSTRAF
KWAM WHITFORD OP ZIJN 28E VRIJ
87
00:07:30,840 --> 00:07:35,800
HIJ GING IN HET BLACKFEET-
INDIANENRESERVAAT IN MONTANA WONEN
88
00:07:37,400 --> 00:07:41,600
Vanaf dat moment
deed ik het op alle vlakken heel goed.
89
00:07:44,120 --> 00:07:48,040
Toen ik twee maanden vrij was,
ontmoette ik de moeder van m'n kind...
90
00:07:48,040 --> 00:07:49,680
...en het klikte tussen ons.
91
00:07:51,800 --> 00:07:55,000
Een maand later
was ze zwanger van m'n zoon.
92
00:07:56,600 --> 00:08:00,920
En tien maanden na de geboorte
van m'n zoon kreeg ik een dochter.
93
00:08:03,800 --> 00:08:07,160
Ik vond het geweldig.
Ik was gek op m'n kinderen.
94
00:08:08,960 --> 00:08:14,000
Ik ging fulltime studeren.
Ik behaalde het maximum van de punten...
95
00:08:14,000 --> 00:08:17,720
...en was een van de beste studenten
van de universiteit.
96
00:08:17,720 --> 00:08:22,040
Ik wilde promoveren
in inheemse studies, in inheems recht.
97
00:08:22,040 --> 00:08:25,720
{\an8}Meer bepaald verdragsrechten en zo,
en casinorechten.
98
00:08:27,440 --> 00:08:32,520
WHITFORD WILDE OPKOMEN VOOR DE RECHTEN
VAN ALLE INHEEMSE STAMMEN
99
00:08:33,160 --> 00:08:35,440
{\an8}WELKOM BIJ DE BLACKFEET-NATIE
100
00:08:35,440 --> 00:08:37,920
{\an8}Ik leef zoals de Blackfeet-indianen.
101
00:08:39,560 --> 00:08:42,600
Maar ik geloof ook
in de eenheid van ons volk.
102
00:08:43,240 --> 00:08:46,880
Ik ken liedjes van andere stammen.
Ik zing al die liedjes.
103
00:08:48,080 --> 00:08:51,600
Terwijl het bij sommigen draait
om hun stam tegen mijn stam...
104
00:08:51,600 --> 00:08:53,640
...of deze stam tegen die stam.
105
00:08:53,640 --> 00:08:57,680
Het moet om de eenheid
van ons volk gaan, niet de verdeeldheid.
106
00:08:57,680 --> 00:09:03,120
En tribalisme was een van de dingen
die meespeelden bij de moord.
107
00:09:05,800 --> 00:09:09,880
EEN GOEDE VRIEND VAN WHITFORD,
UIT HET BLACKFEET-RESERVAAT...
108
00:09:09,880 --> 00:09:13,000
...WAS GETROUWD
MET EEN VROUW VAN DE SALISH-STAM
109
00:09:14,680 --> 00:09:19,600
M'n vriend Adrian After Buffalo
en z'n vrouw hadden problemen...
110
00:09:20,320 --> 00:09:22,400
...en hij wilde terug naar z'n vrouw.
111
00:09:23,440 --> 00:09:25,960
Ze was in Polson, Montana.
112
00:09:28,160 --> 00:09:31,480
Ik zei tegen hem:
'Ik kan je naar Polson brengen...
113
00:09:31,480 --> 00:09:33,840
...om je vrouw en kinderen te zoeken.'
114
00:09:36,240 --> 00:09:38,440
Dus we reden erheen.
115
00:09:46,080 --> 00:09:49,320
POLSON LIGT
IN HET FLATHEAD-INDIANENRESERVAAT...
116
00:09:49,320 --> 00:09:52,360
...THUIS VAN DE SALISH- EN KOOTENAI-STAMMEN
117
00:09:56,880 --> 00:09:58,440
We huurden een hotelkamer.
118
00:10:00,920 --> 00:10:02,760
Ik kocht 30 blikjes Budweiser.
119
00:10:05,000 --> 00:10:09,480
Ik zei tegen hem: 'Jij rijdt, ik ga
me ontspannen.' En dat deden we.
120
00:10:10,560 --> 00:10:14,880
We begonnen rond te rijden,
van de ene naar de andere plek.
121
00:10:16,040 --> 00:10:17,560
We gingen in bars kijken.
122
00:10:19,760 --> 00:10:24,080
Vlak voor sluitingstijd
werden we uitgenodigd bij iemand thuis.
123
00:10:34,200 --> 00:10:36,480
We gingen naar dat feest en ik zei:
124
00:10:36,480 --> 00:10:40,680
'Rij achteruit. Met de kofferbak open
kunnen we naar muziek luisteren.'
125
00:10:45,840 --> 00:10:47,120
Ik voelde me goed.
126
00:10:49,320 --> 00:10:53,400
Maar het feest
was eerder binnen dan buiten.
127
00:10:53,400 --> 00:10:57,600
Dus besloot ik maar naar binnen te gaan.
128
00:11:00,960 --> 00:11:06,720
Toen ik naar binnen ging, probeerde ik
een grapje te maken om het ijs te breken.
129
00:11:06,720 --> 00:11:10,800
Ik zei: 'Hé, waar zijn alle Blackfeet?'
En ik keek zo.
130
00:11:10,800 --> 00:11:15,640
Want dat was het Flathead-reservaat,
niet het Blackfeet-reservaat.
131
00:11:17,280 --> 00:11:22,120
Het was bedoeld als grapje
om mezelf aan die groep voor te stellen.
132
00:11:23,000 --> 00:11:26,120
Er stond een jongen naast me.
133
00:11:27,800 --> 00:11:32,280
Hij keek me aan en zei:
'Shit, klootzakken worden verdomme...
134
00:11:33,280 --> 00:11:36,200
...besprongen als ze dat hier zeggen.'
135
00:11:39,160 --> 00:11:43,360
Die gasten hadden een probleem
met Blackfeet, Salish, Kootenai...
136
00:11:44,600 --> 00:11:49,040
...rivaliteit die dateerde uit de 19e eeuw.
137
00:11:49,880 --> 00:11:52,120
Maar dat wist ik niet.
138
00:11:52,640 --> 00:11:56,600
Ik wist niet dat er
problemen waren met Salish en Kootenai.
139
00:11:56,600 --> 00:12:03,240
En automatisch dacht ik: wauw,
ik sta in een huis bij een groep mensen...
140
00:12:04,040 --> 00:12:07,080
...die ik niet ken,
en jullie gaan me bespringen?
141
00:12:07,080 --> 00:12:08,960
Ik had niet eens iets gezegd...
142
00:12:10,160 --> 00:12:14,600
...wat ik zou beschouwen
als een denigrerende uitspraak.
143
00:12:16,240 --> 00:12:19,280
In de gevangenis
had ik geleerd geen angst te tonen.
144
00:12:19,280 --> 00:12:24,800
Toon geen angst, want zodra je dat doet,
bespringen die jongens je.
145
00:12:24,800 --> 00:12:29,440
Ik had een mes, want daarmee
beschermen we ons in de reservaten.
146
00:12:29,440 --> 00:12:34,680
Ik trok m'n mes en zei:
'Als iemand me probeert te bespringen...
147
00:12:35,360 --> 00:12:36,840
...zal ik me verdedigen.'
148
00:12:39,240 --> 00:12:44,360
Een andere man draaide zich om en zei:
'We hebben hier allemaal messen.'
149
00:12:46,760 --> 00:12:50,760
Hij trok zijn mes.
Alleen het lemmet was al zo groot.
150
00:12:52,760 --> 00:12:54,400
Ik keek naar hen en dacht...
151
00:12:56,360 --> 00:12:59,760
...we hebben allemaal messen, rustig maar.
152
00:13:01,320 --> 00:13:03,280
En ik draaide me om en ging weg.
153
00:13:04,920 --> 00:13:09,240
En ik haalde diep adem omdat ik
buiten was. Ik dacht: oké, je bent buiten.
154
00:13:10,520 --> 00:13:11,480
Het is goed.
155
00:13:17,920 --> 00:13:21,200
Een man, John Pierre Jr.,
kwam uit het duister...
156
00:13:21,200 --> 00:13:24,120
...recht op me af,
alsof hij tegen me ging vechten.
157
00:13:25,480 --> 00:13:30,000
Hij zei: 'Weet je wat? Blackfeet
en Salish Kootenai zijn aartsvijanden.'
158
00:13:31,800 --> 00:13:36,640
Ik zei: 'Daar geef ik niet om.
Ik geef alleen om inheemse trots.'
159
00:13:37,280 --> 00:13:38,880
En hij keek me aan.
160
00:13:40,120 --> 00:13:42,520
En ik liep naar m'n auto.
161
00:13:43,880 --> 00:13:46,240
En toen kwamen ze allemaal naar buiten.
162
00:13:49,880 --> 00:13:51,120
Ze omsingelden me.
163
00:13:53,960 --> 00:13:56,160
John Pierre Jr. kwam op me af.
164
00:13:57,920 --> 00:13:59,560
En toen haalde ik uit...
165
00:14:00,880 --> 00:14:02,160
...en stak ik hem neer.
166
00:14:07,080 --> 00:14:10,080
NADAT WHITFORD
JOHN PIERRE JR. HAD NEERGESTOKEN...
167
00:14:10,080 --> 00:14:12,760
...VLUCHTTEN HIJ EN ZIJN VRIEND MET DE AUTO
168
00:14:15,000 --> 00:14:17,800
Het was zelfverdediging
tegen een haatmisdaad.
169
00:14:19,240 --> 00:14:21,680
Het was één messteek. Meer niet.
170
00:14:25,400 --> 00:14:27,240
Ik wist dat ze messen hadden.
171
00:14:28,880 --> 00:14:31,120
Ik dacht dat ze me gingen bespringen.
172
00:14:32,520 --> 00:14:36,440
Waarom hadden ze het op mij gemunt?
Omdat ik Blackfeet was.
173
00:14:36,440 --> 00:14:37,880
Dat is een haatmisdaad.
174
00:14:39,440 --> 00:14:40,760
Daar komt het op neer.
175
00:14:51,840 --> 00:14:56,600
AMPER ENKELE MINUTEN NADAT WHITFORD
WAS GEVLUCHT, WAS DE POLITIE TER PLAATSE
176
00:15:04,800 --> 00:15:06,200
Ik was op patrouille.
177
00:15:09,520 --> 00:15:11,480
{\an8}Een andere agent en ik werden...
178
00:15:11,480 --> 00:15:13,360
{\an8}SHERIFF, POLITIE LAKE COUNTY
179
00:15:13,360 --> 00:15:16,920
{\an8}...naar een luid feest gestuurd
vanwege overlast.
180
00:15:17,840 --> 00:15:19,960
We gingen vragen om wat stiller te zijn.
181
00:15:21,520 --> 00:15:26,040
Toen we op twee, drie straten
van dat adres waren...
182
00:15:26,560 --> 00:15:30,160
...kregen we te horen
dat er een steekpartij was geweest.
183
00:15:36,840 --> 00:15:38,040
Hier was het.
184
00:15:39,160 --> 00:15:43,800
Jonge mannen en jonge vrouwen
kwamen de oprit afgelopen.
185
00:15:44,480 --> 00:15:46,560
Ze renden om onze voertuigen heen.
186
00:15:51,120 --> 00:15:52,720
Toen ik dichterbij kwam...
187
00:15:52,720 --> 00:15:57,240
...zag ik een groep mensen
rond een man die hier op de grond zat.
188
00:15:59,920 --> 00:16:01,280
Dat was John Pierre.
189
00:16:03,080 --> 00:16:05,800
Ik kende hem en z'n familie al lang.
190
00:16:06,480 --> 00:16:10,680
En toen ik met John ging praten...
191
00:16:10,680 --> 00:16:13,600
...reageerde hij niet.
192
00:16:15,200 --> 00:16:18,200
Ik zou zeggen dat hij al
in een shocktoestand was.
193
00:16:18,720 --> 00:16:24,080
De kleine hoeveelheid bloed
die uit z'n shirt kwam...
194
00:16:24,760 --> 00:16:29,680
...deed me vermoeden dat het
om een zware inwendige bloeding ging.
195
00:16:30,560 --> 00:16:35,320
Ik heb met hem gepraat tot hij
uiteindelijk het bewustzijn verloor.
196
00:16:35,320 --> 00:16:39,040
We legden hem op de grond,
controleerden z'n hartslag...
197
00:16:39,040 --> 00:16:41,000
...en begonnen hem te reanimeren.
198
00:16:46,920 --> 00:16:52,120
DE AORTA EN LONGSLAGADER
VAN JOHN PIERRE JR. WAREN GERAAKT...
199
00:16:52,120 --> 00:16:54,720
...EN AL NA ENKELE MINUTEN STIERF HIJ
200
00:16:55,640 --> 00:17:01,120
HIJ WAS 26 JAAR
201
00:17:09,400 --> 00:17:14,960
We maken vaak slechte dingen mee
en het is altijd moeilijk...
202
00:17:14,960 --> 00:17:19,120
...als iemand uit de gemeenschap
zo'n zinloze dood sterft.
203
00:17:31,520 --> 00:17:36,000
GETUIGEN BEZORGDEN DE POLITIE
EEN BESCHRIJVING VAN WHITFORDS VOERTUIG
204
00:17:40,520 --> 00:17:44,920
EEN PAAR UUR NA DE STEEKPARTIJ
WERD DE WAGEN GEVONDEN BIJ EEN MOTEL
205
00:17:46,000 --> 00:17:48,080
We omsingelden het motel.
206
00:17:54,480 --> 00:17:59,600
We klopten op de deur en de persoon
die opendeed, was Mr Whitford.
207
00:18:02,800 --> 00:18:07,360
De kamer was erg rommelig.
Vuilnis op de grond, dekens op de grond.
208
00:18:08,120 --> 00:18:11,560
Aanvankelijk ontkende hij
dat hij op het feest was geweest.
209
00:18:13,280 --> 00:18:16,000
Toen gaf hij toe dat hij daar was geweest...
210
00:18:16,000 --> 00:18:19,920
...maar hij ontkende
dat hij een woordenwisseling had gehad.
211
00:18:23,400 --> 00:18:27,520
Als we met iemand praten
en diegene verandert z'n verhaal...
212
00:18:27,520 --> 00:18:31,840
Wat probeer je te verbergen?
De meesten hebben niets te verbergen.
213
00:18:34,720 --> 00:18:39,120
Maar dat is wat sommigen doen
als ze uit de problemen proberen te komen.
214
00:18:50,440 --> 00:18:54,520
De politie kwam naar m'n kamer
en ik probeerde ze te belazeren.
215
00:18:54,520 --> 00:18:59,120
Ik zal de eerste zijn om toe te geven
dat ik doodsbang was om iets te zeggen.
216
00:19:00,000 --> 00:19:04,640
Zo ben ik opgevoed.
Praat niet met de politie. Zeg niets.
217
00:19:05,400 --> 00:19:08,720
We wantrouwen de politie enorm.
218
00:19:08,720 --> 00:19:13,600
M'n oom David werd doodgeschoten
door de politie van Tacoma.
219
00:19:14,920 --> 00:19:16,760
We vertrouwen de politie niet.
220
00:19:21,920 --> 00:19:27,600
Dat iemand ergens anders
slecht werd behandeld door de politie...
221
00:19:29,320 --> 00:19:33,320
...is geen reden om ons
niet te vertrouwen bij ons werk hier.
222
00:19:33,840 --> 00:19:36,320
Dus ik denk dat dat z'n motivatie was...
223
00:19:36,320 --> 00:19:41,560
...liegen om de gevolgen
van z'n daden die avond te ontlopen.
224
00:19:45,080 --> 00:19:47,280
Ik vond niet dat hij berouw toonde.
225
00:19:48,800 --> 00:19:51,520
Hij was niet blij dat hij opgepakt was...
226
00:19:51,520 --> 00:19:56,320
...en hij wilde niet ter verantwoording
worden geroepen voor wat hij had gedaan.
227
00:20:06,000 --> 00:20:11,000
IN DECEMBER 2014 STOND WHITFORD TERECHT
VOOR OPZETTELIJKE DOODSLAG
228
00:20:20,400 --> 00:20:24,800
In hun versie van de feiten
schilderde het OM Whitford af...
229
00:20:24,800 --> 00:20:27,560
...als de enige agressor die avond.
230
00:20:29,360 --> 00:20:32,640
Maar dat idee klopte van geen kanten.
231
00:20:34,560 --> 00:20:36,760
Ongeacht of het terecht was of niet...
232
00:20:36,760 --> 00:20:41,000
{\an8}...bij elke ruzie of elk gevecht
moeten er twee mensen betrokken zijn.
233
00:20:41,000 --> 00:20:42,560
{\an8}WHITFORDS ADVOCATE
234
00:20:42,560 --> 00:20:45,120
{\an8}Er moet interactie zijn geweest.
235
00:20:46,760 --> 00:20:51,080
Dus ik vond Maks versie
van de feiten geloofwaardig.
236
00:20:54,880 --> 00:20:58,600
Ik ben Jennifer Streano.
Ik was Mr Whitfords advocaat.
237
00:21:03,280 --> 00:21:07,000
OP 22 DECEMBER 2014 WERD WHITFORD
SCHULDIG BEVONDEN AAN MOORD
238
00:21:07,000 --> 00:21:09,400
HIJ KREEG 60 JAAR GEVANGENISSTRAF
239
00:21:11,040 --> 00:21:13,720
Na een kwart van je straf
kun je vervroegd vrijkomen.
240
00:21:13,720 --> 00:21:15,840
Hij kreeg 60 jaar gevangenisstraf...
241
00:21:15,840 --> 00:21:19,160
...waardoor hij na 15 jaar
had moeten kunnen vrijkomen.
242
00:21:19,840 --> 00:21:22,840
Maar de rechter maakte daar 25 jaar van...
243
00:21:22,840 --> 00:21:25,880
...wat neerkwam
op een gevangenisstraf van 100 jaar.
244
00:21:27,360 --> 00:21:29,320
Het was een wrede uitkomst.
245
00:21:31,400 --> 00:21:37,440
Alles wat hij als volwassene geprobeerd
had terug te krijgen, was nu weg.
246
00:21:39,640 --> 00:21:43,400
En dat kwam allemaal
door een beslissing van enkele seconden.
247
00:21:43,400 --> 00:21:45,120
Dat is hartverscheurend.
248
00:22:02,680 --> 00:22:05,840
Volgens de wet
heeft Mak een moord gepleegd.
249
00:22:06,840 --> 00:22:08,800
Dat staat buiten kijf.
250
00:22:10,000 --> 00:22:12,880
Hij heeft vast spijt van die beslissing.
251
00:22:12,880 --> 00:22:16,560
Iemand kwam om het leven,
en dat is de grote tragedie.
252
00:22:20,000 --> 00:22:22,200
Maar volgens de wet mag je...
253
00:22:22,200 --> 00:22:25,840
...een moord plegen
als je voor je eigen leven vreest.
254
00:22:26,600 --> 00:22:30,160
En dat is eigenlijk
waar de vraag op neerkomt.
255
00:22:30,720 --> 00:22:36,400
Nam Mak die snelle beslissing
omdat hij voor z'n eigen leven vreesde...
256
00:22:37,400 --> 00:22:40,880
...of omdat hij boos was
of zich wilde verdedigen...
257
00:22:40,880 --> 00:22:44,200
...of reageerde hij gewoon te heftig?
258
00:22:52,200 --> 00:22:58,080
Het is volkomen begrijpelijk dat Mak
in die omstandigheden impulsief reageerde.
259
00:22:59,880 --> 00:23:03,400
Hij had een harde opvoeding gehad...
260
00:23:04,160 --> 00:23:09,200
...en z'n trauma speelde zeker een rol
bij z'n reactie die avond.
261
00:23:29,040 --> 00:23:31,440
Soms is geweld zo stuitend...
262
00:23:31,440 --> 00:23:36,480
...dat het alle goede dingen
eigenlijk overschaduwt, denk ik.
263
00:23:41,120 --> 00:23:43,800
Toen Mak in Washington vrijkwam...
264
00:23:44,960 --> 00:23:47,720
...deed hij het echt fantastisch.
265
00:23:52,080 --> 00:23:56,760
{\an8}Hij deed alles wat hij kon
om stabiliteit in z'n leven te hebben...
266
00:23:56,760 --> 00:23:57,960
{\an8}WHITFORDS ZUS
267
00:23:57,960 --> 00:24:01,920
{\an8}...en hij ijverde echt voor advocatuur
voor inheemse Amerikanen.
268
00:24:01,920 --> 00:24:06,080
Dat was heel belangrijk voor hem.
Dat was een prioriteit.
269
00:24:10,000 --> 00:24:13,040
Het is een drama voor mij
dat het niet is gelukt.
270
00:24:13,640 --> 00:24:17,200
Maar ik denk dat Mak reageerde...
271
00:24:17,200 --> 00:24:20,280
...op de enige manier
die hij op dat moment kende.
272
00:24:23,240 --> 00:24:26,600
Mijn naam is Amie
en ik ben de zus van Makueeyapee.
273
00:24:31,080 --> 00:24:36,320
Maks vader was van de Blackfeet-natie
en mijn vader is Cherokee.
274
00:24:37,960 --> 00:24:39,800
Maar we hebben dezelfde moeder.
275
00:24:41,640 --> 00:24:47,000
Ze had een heel slechte kindertijd gehad,
een heel harde kindertijd.
276
00:24:51,480 --> 00:24:56,080
Toen ze twaalf was, kreeg ze al een kind.
Ze was 16 toen ze mij kreeg.
277
00:24:59,360 --> 00:25:02,200
DE MOEDER VAN AMIE EN MAKUEEYAPEE
WERD GEDWONGEN...
278
00:25:02,200 --> 00:25:05,720
...OM AMIE VOOR ADOPTIE AF TE STAAN
TOEN ZE TWEE JAAR OUD WAS
279
00:25:08,280 --> 00:25:14,160
Destijds kon de overheid zomaar kinderen
meenemen, en dat was volkomen legaal.
280
00:25:18,040 --> 00:25:21,480
Onze adoptie
heeft onze moeder mentaal zo gebroken...
281
00:25:22,600 --> 00:25:25,880
...dat ze het nooit meer
te boven is gekomen.
282
00:25:25,880 --> 00:25:29,840
Er bleef gewoon een gat achter
dat ze niet kon opvullen.
283
00:25:30,720 --> 00:25:33,960
Niets was ooit stabiel of normaal.
284
00:25:35,520 --> 00:25:39,880
Wat mannen betreft, maakte ze
onvermijdelijk vreselijke keuzes.
285
00:25:40,560 --> 00:25:42,760
Veel alcohol, drugs...
286
00:25:43,600 --> 00:25:47,400
...veel fysiek en verbaal misbruik.
287
00:25:51,120 --> 00:25:52,680
Mak is daarmee opgegroeid.
288
00:26:05,720 --> 00:26:09,080
Ik kwam al in aanraking met geweld
toen ik drie was.
289
00:26:09,840 --> 00:26:12,400
De twee kinderen
die tegenover ons woonden...
290
00:26:13,000 --> 00:26:15,760
We speelden altijd in modderpoelen en zo.
291
00:26:22,960 --> 00:26:24,040
Het is lastig.
292
00:26:25,400 --> 00:26:27,000
Lastig om erover te praten.
293
00:26:32,000 --> 00:26:36,560
Daar kwam een einde aan door onze buurman...
294
00:26:36,560 --> 00:26:40,880
...die een affaire had met m'n moeder,
denk ik, maar dat wist ik niet.
295
00:26:41,840 --> 00:26:45,680
We gingen erheen. Ze nam mij
en m'n zus mee en ze maakten ruzie.
296
00:26:47,640 --> 00:26:52,320
Uiteindelijk schoot hij
z'n vrouw vijf keer in de borst...
297
00:26:52,320 --> 00:26:54,720
...met een .357 Magnum.
298
00:26:57,080 --> 00:26:59,600
Die dame stierf in m'n moeders armen.
299
00:27:00,880 --> 00:27:04,080
Toen de politie
die vent eindelijk had gevonden...
300
00:27:04,080 --> 00:27:08,080
...had hij z'n kinderen in de buik
geschoten, ze waren allebei dood.
301
00:27:08,760 --> 00:27:11,840
En hij had zichzelf
door het hoofd geschoten.
302
00:27:14,360 --> 00:27:18,520
Ik kon alleen m'n zus vastpakken,
haar afschermen en vasthouden.
303
00:27:20,880 --> 00:27:25,360
Ik zou je nog van ander geweld kunnen
vertellen, maar zo begon m'n leven.
304
00:27:27,520 --> 00:27:29,960
Dat is een heel krachtige herinnering.
305
00:27:38,520 --> 00:27:43,000
Ik heb medelijden met het kind
dat Mak was, want zoiets meemaken was...
306
00:27:44,240 --> 00:27:46,040
...echt afschuwelijk.
307
00:27:48,800 --> 00:27:53,400
Al op heel jonge leeftijd
had hij ondervonden...
308
00:27:53,960 --> 00:27:56,720
...dat die mannen je kunnen doden.
309
00:27:56,720 --> 00:28:01,400
Dat was een levensles
die hij nooit is vergeten, denk ik.
310
00:28:02,240 --> 00:28:05,840
Ik denk dat het zeker verklaart...
311
00:28:05,840 --> 00:28:09,600
...waarom hij zo heftig reageerde...
312
00:28:09,600 --> 00:28:13,640
...in een situatie waarin hij voelde
dat hij in de problemen zat.
313
00:28:15,760 --> 00:28:17,960
Iemand probeert je pijn te doen...
314
00:28:17,960 --> 00:28:22,400
...en je gaat meteen terug
naar je kindertijd en beschermt jezelf.
315
00:28:27,160 --> 00:28:30,520
De familie Pierre heeft alle recht
om boos te zijn op Mak.
316
00:28:31,400 --> 00:28:33,600
John Pierre had nooit mogen sterven.
317
00:28:36,000 --> 00:28:38,720
Maar ik denk niet dat Mak hem wilde doden.
318
00:28:39,680 --> 00:28:43,120
Ik denk dat hij gewoon weg wilde
voordat hij gewond raakte.
319
00:28:51,120 --> 00:28:56,520
{\an8}FLATHEAD-INDIANENRESERVAAT
PABLO, MONTANA
320
00:28:56,520 --> 00:28:58,800
{\an8}Doe hem er maar helemaal in.
321
00:29:00,160 --> 00:29:02,400
Doe hem er maar in.
- Daar is hij.
322
00:29:02,400 --> 00:29:05,160
Goed zo. Begraaf hem.
Ben je klaar? Doe maar.
323
00:29:06,200 --> 00:29:11,400
DE FAMILIE VAN JOHN PIERRE JR. WILDE
LIEVER NIET MEEWERKEN AAN DIT PROGRAMMA
324
00:29:11,400 --> 00:29:12,960
Heel goed, maatje.
325
00:29:16,120 --> 00:29:19,440
MAGNUS HARLOW WAS
EEN VRIEND VAN JOHN PIERRE JR.
326
00:29:19,440 --> 00:29:25,160
EN WAS OP HET FEEST
DE AVOND DAT HIJ STIERF
327
00:29:28,200 --> 00:29:31,440
Ik ging naar dat feest
rond drie uur 's nachts.
328
00:29:33,840 --> 00:29:38,000
Iedereen was buiten aan het feesten.
Iedereen lachte.
329
00:29:40,360 --> 00:29:43,520
Toen ik naar binnen ging,
kwam ik Whitford tegen.
330
00:29:44,760 --> 00:29:47,080
MAGNUS KENDE WHITFORD NIET
331
00:29:47,080 --> 00:29:50,200
MAAR ZE SPRAKEN ELKAAR KORT
332
00:29:51,560 --> 00:29:54,800
Whitford was een beetje gespannen.
333
00:29:58,480 --> 00:30:01,360
Het Blackfeet-reservaat en dit reservaat...
334
00:30:01,360 --> 00:30:03,120
{\an8}VRIEND VAN JOHN PIERRE JR.
335
00:30:03,120 --> 00:30:05,240
{\an8}...zijn twee totaal verschillende...
336
00:30:06,960 --> 00:30:08,520
...werelden.
337
00:30:09,560 --> 00:30:13,840
En is er nog steeds wantrouwen
tussen onze twee stammen?
338
00:30:16,920 --> 00:30:17,840
Ja.
339
00:30:19,920 --> 00:30:24,240
We raakten aan de praat en hij vroeg:
'Ken je al deze mensen hier?'
340
00:30:24,960 --> 00:30:28,240
En ik zei: 'Ja. Ik ken ze allemaal.'
341
00:30:30,160 --> 00:30:35,600
Totaal onverwachts stopte hij gewoon
in het midden van ons gesprek...
342
00:30:37,000 --> 00:30:42,120
...en hij zei tegen mij:
'Ik voel me bedreigd.'
343
00:30:46,480 --> 00:30:49,680
Het was alsof er een knop werd omgedraaid.
344
00:30:51,360 --> 00:30:56,920
Hij zei... Hij haalde een mes
uit z'n zak, een schilmesje...
345
00:30:56,920 --> 00:31:01,240
...en er zat witte tape
of ducttape rond het heft.
346
00:31:02,000 --> 00:31:08,080
En hij zei: 'Dit is voor iedereen
die iets fouts zegt of doet.'
347
00:31:08,880 --> 00:31:14,760
En ik zei: 'Doe dat weg. Al deze mensen
hier zijn mijn familie en vrienden.
348
00:31:15,520 --> 00:31:17,760
Iedereen is cool hier.'
349
00:31:19,160 --> 00:31:21,760
God weet wat er door z'n hoofd ging.
350
00:31:22,760 --> 00:31:25,120
Hij zag eruit alsof hij geschrokken was.
351
00:31:28,040 --> 00:31:32,440
EVEN LATER GINGEN MAGNUS
EN WHITFORD NAAR BUITEN
352
00:31:33,440 --> 00:31:35,400
ZE GINGEN BIJ EEN GROEPJE STAAN...
353
00:31:35,400 --> 00:31:39,480
...BIJ WHITFORDS VRIEND
ADRIAN AFTER BUFFALO EN JOHN PIERRE JR.
354
00:31:41,640 --> 00:31:43,800
We begonnen te praten.
355
00:31:44,760 --> 00:31:48,360
En Whitford of Adrian zei: 'Piikani.'
356
00:31:49,640 --> 00:31:54,040
Ik weet nog dat het was
alsof John een klap in z'n gezicht kreeg.
357
00:31:58,560 --> 00:32:00,800
Piikani is 'broeder' in het Blackfeet.
358
00:32:01,560 --> 00:32:03,760
En John zei:
359
00:32:05,120 --> 00:32:06,880
'Dus jij bent Blackfeet?'
360
00:32:07,440 --> 00:32:11,320
Hij zei: 'Ja.'
En John zei: 'Ik ben Kootenai.'
361
00:32:12,440 --> 00:32:16,120
Kootenai en Blackfeet
zijn al eeuwen gezworen vijanden.
362
00:32:17,480 --> 00:32:22,480
Ik denk dat John het overwicht
probeerde duidelijk te maken.
363
00:32:23,320 --> 00:32:29,760
'Dit is mijn reservaat en als je
problemen hebt, kunnen we dat oplossen.'
364
00:32:31,000 --> 00:32:34,360
Soms wordt er gevochten,
worden mensen in elkaar geslagen.
365
00:32:34,360 --> 00:32:39,360
Dus m'n eerste gedachte was:
laat het niet verder gaan dan dit.
366
00:32:41,320 --> 00:32:43,520
Ik probeerde de gemoederen te sussen.
367
00:32:43,520 --> 00:32:47,640
'Nee, dat was honderden jaren geleden.
De tijden zijn veranderd.'
368
00:32:48,600 --> 00:32:53,960
MAGNUS DACHT DAT DE LONT UIT HET KRUITVAT
WAS EN GING TERUG NAAR BINNEN
369
00:32:56,040 --> 00:33:00,800
Ik was daar misschien
anderhalve minuut, twee minuten.
370
00:33:01,920 --> 00:33:06,080
M'n vriend rende naar binnen en zei:
'Ze hebben John neergestoken.
371
00:33:06,080 --> 00:33:09,160
Ze hebben John neergestoken.
Ga mee naar buiten.'
372
00:33:10,080 --> 00:33:12,440
Dus ik rende naar buiten.
373
00:33:14,600 --> 00:33:16,200
John lag op de grond.
374
00:33:17,120 --> 00:33:21,080
Hij reageerde nergens op,
maar hij ademde nog.
375
00:33:28,120 --> 00:33:29,920
We konden niks meer doen.
376
00:33:42,120 --> 00:33:44,200
John geloofde in vechten.
377
00:33:44,720 --> 00:33:49,320
Een robbertje vechten,
daar was hij waarschijnlijk op uit.
378
00:33:51,240 --> 00:33:54,400
Maar hij verdiende het niet om te sterven.
379
00:33:57,360 --> 00:33:59,040
John was een familieman.
380
00:34:00,720 --> 00:34:02,600
Hij zorgde voor z'n twee zonen.
381
00:34:04,480 --> 00:34:06,280
Ze waren alles voor hem.
382
00:34:07,440 --> 00:34:11,640
Hij zou hier nog moeten zijn,
bij z'n familie en z'n dierbaren.
383
00:34:13,120 --> 00:34:14,320
Maar dat kan niet.
384
00:34:18,080 --> 00:34:20,400
Ik denk dat Whitford paranoïde was.
385
00:34:22,200 --> 00:34:26,680
Ik kende hem een kwartier
en hij nam de vriend van veel mensen af...
386
00:34:26,680 --> 00:34:29,200
...de broer, de vader en de oom.
387
00:34:30,240 --> 00:34:32,800
Dus Whitford kan me geen barst schelen.
388
00:34:47,720 --> 00:34:52,640
{\an8}LAKE COUNTY
GERECHTSGEBOUW
389
00:34:53,240 --> 00:34:57,720
NA ZIJN ARRESTATIE ZAT WHITFORD
IN AFWACHTING VAN ZIJN PROCES...
390
00:34:57,720 --> 00:35:01,400
...MEER DAN 18 MAANDEN
IN DE GEVANGENIS IN LAKE COUNTY
391
00:35:02,000 --> 00:35:07,440
BLOK A
392
00:35:09,000 --> 00:35:14,200
Ik denk dat Mr Whitford ervan overtuigd is
dat hij zelf niets verkeerd doet...
393
00:35:14,880 --> 00:35:18,600
...en dat alle anderen
hem willen pakken of pijn doen.
394
00:35:19,840 --> 00:35:23,400
Dat is hem ingeprent sinds hij klein was.
395
00:35:23,400 --> 00:35:25,280
EENZAME OPSLUITING 1
396
00:35:30,120 --> 00:35:35,080
{\an8}Ik ben John Todd. Ik ben gevangenis-
commandant in Lake County, Montana.
397
00:35:36,880 --> 00:35:41,720
Ik was een van de oudgedienden toen
Mr Whitford hier in de gevangenis zat.
398
00:35:42,760 --> 00:35:45,000
Mr Whitford kon gewelddadig zijn.
399
00:35:46,160 --> 00:35:47,440
En dat was hij vaak.
400
00:35:48,560 --> 00:35:51,920
Als hij z'n zin niet kreeg,
werd hij meteen gewelddadig.
401
00:35:52,640 --> 00:35:57,840
We wisten het nooit: zouden we
met hem vechten en over de vloer rollen...
402
00:35:57,840 --> 00:35:59,520
...of zou hij meewerken?
403
00:36:03,720 --> 00:36:06,040
Hij was nogal een pestkop.
404
00:36:07,480 --> 00:36:10,080
Hij porde de kleinere, zwakkere jongens...
405
00:36:10,080 --> 00:36:13,920
...en hij bleef hen porren
tot ze ontploften.
406
00:36:14,760 --> 00:36:19,200
En dan probeerde hij hen pijn te doen.
En het was nooit zijn schuld.
407
00:36:19,200 --> 00:36:22,080
Hij zei: 'Zij zijn begonnen.
Het is hun schuld.'
408
00:36:22,080 --> 00:36:25,640
Ook al was hij het
die hen porde en pestte.
409
00:36:25,640 --> 00:36:28,880
LAKE COUNTY
GERECHTSGEBOUW
410
00:36:28,880 --> 00:36:31,240
Hij zei altijd: 'Ik ben Blackfeet.'
411
00:36:32,200 --> 00:36:35,520
En we zijn in het reservaat
van de Salish en Kootenai.'
412
00:36:36,680 --> 00:36:40,560
Hij ging altijd meteen in het defensief.
413
00:36:41,480 --> 00:36:42,680
Bij iedereen.
414
00:36:45,880 --> 00:36:51,120
Hij koos ervoor te geloven
dat hij werd onderdrukt en gepest.
415
00:36:51,760 --> 00:36:54,240
En z'n reactie was dus vechten.
416
00:36:56,000 --> 00:36:57,560
Zo was Mr Whitford.
417
00:37:03,480 --> 00:37:06,360
VIER MAANDEN NA ZIJN EERSTE INTERVIEW...
418
00:37:06,360 --> 00:37:11,440
...KREEG MAKUEEYAPEE WHITFORD
GEEN TOESTEMMING VOOR EEN TWEEDE INTERVIEW
419
00:37:12,760 --> 00:37:17,360
HIJ WAS
IN DISCIPLINAIRE AFZONDERING GEPLAATST...
420
00:37:17,360 --> 00:37:20,920
...VANWEGE AANHOUDENDE GEDRAGSPROBLEMEN
421
00:37:33,880 --> 00:37:38,600
Whitford beweerde dat hij
het slachtoffer van een haatmisdaad was.
422
00:37:39,960 --> 00:37:44,520
Maar er was niet veel
om zijn versie van de feiten te staven.
423
00:37:46,640 --> 00:37:50,000
Alle andere getuigen,
alle andere bewijzen en zo...
424
00:37:50,000 --> 00:37:55,080
...leken in tegenspraak met zijn bewering
dat het zelfverdediging was.
425
00:37:56,800 --> 00:38:00,080
JAMES MANLEY WAS
DE RECHTER OP WHITFORDS PROCES...
426
00:38:00,080 --> 00:38:02,000
...EN BESLISTE OVER ZIJN STRAF
427
00:38:05,640 --> 00:38:11,800
{\an8}De Blackfeet en de Salish waren historisch
in oorlog, maar dat was 170 jaar geleden.
428
00:38:11,800 --> 00:38:16,800
Hoewel er soms nog steeds
wat concurrentie of spanning is...
429
00:38:16,800 --> 00:38:20,600
...zijn ze intussen met elkaar getrouwd
en gaan ze met elkaar om...
430
00:38:20,600 --> 00:38:25,440
...en veel Blackfeet komen hier
naar de universiteit of werken hier.
431
00:38:25,440 --> 00:38:26,880
RECHTSZAAL
432
00:38:26,880 --> 00:38:30,720
{\an8}Dus Whitfords bewering
dat hij omringd was door Salish...
433
00:38:31,240 --> 00:38:36,640
...dat het een haatmisdaad was en hij zich
moest verdedigen, was niet overtuigend.
434
00:38:37,560 --> 00:38:39,760
Hij had geen reden om dat te doen.
435
00:38:43,280 --> 00:38:46,640
Ik heb Whitford veroordeeld
tot 60 jaar gevangenisstraf...
436
00:38:47,160 --> 00:38:49,880
...met een minimum van 25 jaar...
437
00:38:49,880 --> 00:38:53,240
...voor hij mogelijk
vervroegd kan vrijkomen.
438
00:38:54,440 --> 00:38:57,320
Dat vond ik een rechtvaardige straf.
439
00:38:59,640 --> 00:39:03,120
De gevolgen voor John Pierre
waren ook heel serieus.
440
00:39:21,960 --> 00:39:24,400
Ik had nooit een straf mogen krijgen.
441
00:39:24,920 --> 00:39:29,440
Ik had als vrij man de rechtszaal
moeten verlaten. Het was zelfverdediging.
442
00:39:30,960 --> 00:39:35,440
Ze vonden het niet leuk
dat ik zei dat ik Blackfeet was.
443
00:39:37,600 --> 00:39:40,240
Het is een haatmisdaad
vanwege mijn nationaliteit.
444
00:39:40,240 --> 00:39:46,280
Hun nationaliteit als Kootenai-natie
en mijn nationaliteit als Blackfeet-stam.
445
00:39:47,200 --> 00:39:48,560
Daar komt het op neer.
446
00:39:56,640 --> 00:40:00,280
Het is verontrustend
om hem zo te horen praten...
447
00:40:00,280 --> 00:40:03,760
...omdat hij denkt
dat hij niets verkeerd heeft gedaan.
448
00:40:05,280 --> 00:40:07,920
De meeste mensen, zelfs eerlijke mensen...
449
00:40:08,720 --> 00:40:12,680
...veranderen, vaak onbewust,
een gebeurtenis in hun hoofd...
450
00:40:12,680 --> 00:40:16,880
...zodat ze klopt
met hun psychologische behoeften.
451
00:40:17,680 --> 00:40:20,120
Ik vermoed dat dat ook heeft gespeeld.
452
00:40:22,560 --> 00:40:25,160
Mr Whitford en de man die bij hem was...
453
00:40:25,160 --> 00:40:30,000
...hadden zo'n 30 biertjes gedronken
voor ze naar dat feest gingen.
454
00:40:30,880 --> 00:40:35,760
Of hij zich goed kon herinneren
wat z'n emoties of motieven waren...
455
00:40:35,760 --> 00:40:38,000
...vind ik twijfelachtig.
456
00:40:44,720 --> 00:40:49,480
Als ik hoor hoe Mr Whitford zich
sindsdien in de gevangenis heeft gedragen...
457
00:40:49,480 --> 00:40:50,920
...is hij niet veranderd.
458
00:40:52,080 --> 00:40:54,800
Ik hoop voor hem
dat hij ooit wel verandert.
459
00:40:54,800 --> 00:40:58,240
Anders zal hij wellicht
z'n leven lang in de bak zitten.
460
00:41:01,560 --> 00:41:04,920
Als ik hem één vraag mocht stellen,
zou het zijn:
461
00:41:04,920 --> 00:41:10,640
'Heb je dan niets geleerd?
Heb je niets geleerd uit dat drama?'
462
00:41:11,720 --> 00:41:15,840
Hij heeft een ander mens gedood,
en dat lijkt hem niet te deren.
463
00:41:15,840 --> 00:41:18,800
Hij heeft alleen medelijden met zichzelf.
464
00:41:26,560 --> 00:41:32,720
WHITFORD BLIJFT VOLHOUDEN
DAT HIJ UIT ZELFVERDEDIGING HANDELDE...
465
00:41:32,720 --> 00:41:37,240
...EN HET SLACHTOFFER WAS
VAN EEN HAATMISDAAD
466
00:42:08,040 --> 00:42:10,960
{\an8}Ondertiteld door: Mireille Van Overmeiren