1
00:00:09,635 --> 00:00:13,139
DNA'mızda bir şey var
ve bunun ne olduğunu açıklayamıyorum,
2
00:00:13,639 --> 00:00:18,770
ama bu şey bedenlerimizi
3
00:00:18,853 --> 00:00:21,856
herkesten farklı göstermek için
bizi teşvik ediyor.
4
00:00:22,356 --> 00:00:25,318
Her maymun
yanındakinden farklı görünmek ister.
5
00:00:25,401 --> 00:00:27,737
Bugünlerde dövmeler her yerde.
6
00:00:27,820 --> 00:00:28,905
Dizimin üzerinde.
7
00:00:28,988 --> 00:00:30,531
-Kolumun büyük kısmında.
-Ayak bileğimde.
8
00:00:30,615 --> 00:00:35,286
Sporcularda, film yıldızlarında
ve hatta seçilmiş devlet adamlarında.
9
00:00:36,204 --> 00:00:40,124
2015'te, neredeyse her üç Amerikalı'dan
birinin en az bir dövmesi var.
10
00:00:40,708 --> 00:00:43,211
Yalnızca üç yıl önce,
beş kişiden birindeydi.
11
00:00:43,961 --> 00:00:46,506
Artık dünyanın her yerinde
dövme fuarları bile düzenleniyor.
12
00:00:46,589 --> 00:00:50,301
Brezilya, Hindistan ve Mısır da dâhil.
13
00:00:50,384 --> 00:00:54,097
Ama 50 yıl geri gidersek,
dövmeler aşırı derecede nadirdi.
14
00:00:54,597 --> 00:00:57,475
Ve dünyanın birçok yeri için
bu hâlâ geçerli.
15
00:00:58,184 --> 00:01:01,229
Çin'de dövmelerin
televizyonda görülmesi yasaklandı.
16
00:01:01,312 --> 00:01:02,647
ÇİN TELEVİZYONDA HIP-HOP KÜLTÜRÜNÜ
VE DÖVMELERİ YASAKLADI
17
00:01:02,730 --> 00:01:06,109
Japonya'daki halka açık havuzlarda
ve SPA merkezlerinde genelde dövme yasak.
18
00:01:07,443 --> 00:01:09,070
Ve Birleşik Arap Emirlikleri'nde
19
00:01:09,153 --> 00:01:11,864
orduya katılmak istiyorsanız,
dövmenizi sildirmeniz gerekiyor.
20
00:01:12,490 --> 00:01:15,910
Ama insanlar kendilerini medeniyetin
doğuşundan beri işaretliyorlar.
21
00:01:16,619 --> 00:01:18,746
Dövmenin gelişmiş olduğu bir olayın...
22
00:01:18,830 --> 00:01:19,997
LARS KRUTAK
DÖVME ANTROPOLOGU
23
00:01:20,081 --> 00:01:23,709
...ya da bir yerin var olduğunu, sonra da
dünyaya oradan yayıldığını sanmıyorum.
24
00:01:23,793 --> 00:01:26,671
Bence bu birçok farklı yerde
yapılan bağımsız bir girişimdi.
25
00:01:26,754 --> 00:01:32,301
Hayat değiştiren bazı olayları
işaretlemek gibi doğal bir dürtümüz var.
26
00:01:33,219 --> 00:01:35,763
Birbirleriyle hiç karşılaşmamış olan
antik insan kültürleri
27
00:01:35,847 --> 00:01:38,182
kendi dövme yapma
tarzlarını geliştirmişler.
28
00:01:38,266 --> 00:01:40,726
İtalya'daki Alpler'de bulunan
29
00:01:40,810 --> 00:01:44,147
5000 yaşındaki donmuş mumya Otzi'de
61 dövme bulunuyor.
30
00:01:44,230 --> 00:01:45,064
MÖ 3300
31
00:01:45,148 --> 00:01:50,027
Peki, bunu hep yaptıysak, neden şimdi
birçok kişi dövme yaptırmaya başladı?
32
00:01:50,111 --> 00:01:53,489
Bu yüzle doğmuşum
ve bu konuda yapabileceğim bir şey yok.
33
00:01:53,573 --> 00:01:55,158
Bu aslında doğru değil.
34
00:01:55,241 --> 00:01:59,412
Dövmeler ailelerimizin bizi uyardığı
daimi yara izleri değil.
35
00:01:59,495 --> 00:02:02,707
Apo Ani'nin vücudundaki dövmeler
yüksek konumda olduğunu gösteriyor.
36
00:02:02,790 --> 00:02:04,834
Hükümlüler, ucubeler,
motorcular ve denizciler dövmeliydi.
37
00:02:04,917 --> 00:02:08,796
İlkel insandan beri, dövmeler çetinliğin
işareti hâline geldiler.
38
00:02:08,880 --> 00:02:12,967
Bu güzel. Bu güzel.
"Ben de istiyorum" diye düşündüm.
39
00:02:13,050 --> 00:02:16,929
Onlar benim bir parçam.
İçimin dışarıdaki kısmı.
40
00:02:17,013 --> 00:02:22,602
DÖVME
41
00:02:22,685 --> 00:02:25,021
Ön kolumda büyükannemle
büyükbabamın portreleri var.
42
00:02:25,104 --> 00:02:28,191
Bu Güney Minneapolis'teki önemli bir bina.
43
00:02:28,274 --> 00:02:31,235
Bu bisiklet büyük büyükbabam için.
44
00:02:31,319 --> 00:02:32,195
GELENEKSEL AMERİKAN
45
00:02:32,278 --> 00:02:33,196
Bugün gördüğünüz dövmelerin
büyük kısmı...
46
00:02:33,279 --> 00:02:34,113
GELENEKSEL JAPON
47
00:02:34,197 --> 00:02:35,781
...bir avuç dövme geleneğinden geliyor.
48
00:02:35,865 --> 00:02:36,741
YERLİ KABİLELER
49
00:02:36,824 --> 00:02:40,286
Bunu 24. doğum günümden sonraki
birkaç ay içinde yaptırdım.
50
00:02:40,369 --> 00:02:43,956
Burada mızrak başlıkları var
ve birkaç köpek balığı dişi.
51
00:02:44,790 --> 00:02:48,127
Ve burada da kaplumbağa kabuğu.
52
00:02:48,211 --> 00:02:50,129
Kaplumbağa kabuğu
zırh olarak kullanılırdı.
53
00:02:50,713 --> 00:02:52,506
Bu bir savaşçı dövmesi.
54
00:02:52,590 --> 00:02:55,384
Yüzyıllar önce Hawaii yerlileri
savaşta başarılı olmak için
55
00:02:55,468 --> 00:02:57,178
böyle desenlerin dövmesini yaptırırlardı.
56
00:02:57,929 --> 00:02:59,222
Dövme yaptırmak
57
00:02:59,305 --> 00:03:03,517
yerli toplumlarda
binlerce yıl boyunca çok yaygındı.
58
00:03:03,601 --> 00:03:05,353
Gelenekler nesiller boyunca aktarılırdı
59
00:03:05,436 --> 00:03:09,607
ve bir yaşa erişmeyi, bir gruba üye olmayı
ve ruhsal gücü temsil ederdi.
60
00:03:09,690 --> 00:03:11,901
Bunun için kullanılan aletler çok basitti.
61
00:03:11,984 --> 00:03:14,487
Dikenler ya da kemik parçaları
kullanılırdı.
62
00:03:14,570 --> 00:03:17,615
Antik dünyadaki tasarımlar
basit geometrik desenlerdi.
63
00:03:18,241 --> 00:03:20,409
Semboller genelde çevreden
ilham alınarak kullanılırdı.
64
00:03:20,493 --> 00:03:23,913
Bitkiler ve hayvanlar, dalgalar ve dağlar,
güneş ve yıldızlar.
65
00:03:24,830 --> 00:03:27,333
Bir adada doğduysanız,
oranın belli bir bitki örtüsü vardır.
66
00:03:27,416 --> 00:03:28,376
ELLE FESTIN
YERLİ KABİLE DÖVME SANATÇISI
67
00:03:28,459 --> 00:03:31,671
Bu, o desenin
simgesel temelini oluşturabilir.
68
00:03:31,754 --> 00:03:33,422
Bu aslında bir adrestir.
69
00:03:33,506 --> 00:03:35,716
Böylece insanlar, "Evet, bu desen...
70
00:03:35,800 --> 00:03:36,676
WHANG-OD
KALINGA DÖVME SANATÇICI
71
00:03:36,759 --> 00:03:39,720
...ormanın şu tarafından,
adanın diğer yanından" diyebilirler.
72
00:03:39,804 --> 00:03:43,099
O adama ya da kadına saygılı bir şekilde
nasıl yaklaşılacağını
73
00:03:43,182 --> 00:03:44,642
bu şekilde bilirler.
74
00:03:44,725 --> 00:03:49,438
Bu gelenekler kültürel kahramanlardan,
atasal kahramanlardan aktarılırdı.
75
00:03:49,522 --> 00:03:50,690
SAMOA'DA DÖVME YAPIMI, 1924
MOANA FİLMİ, SESLİ
76
00:03:50,773 --> 00:03:52,525
Kökenlerini orada buluyorlar.
77
00:03:52,608 --> 00:03:55,778
Ve bu dövme yapma ritüeli ne zaman
gerçekleşse,
78
00:03:55,861 --> 00:03:58,823
geçmişteki
tüm o varlıkları çağırıyorsunuz.
79
00:03:58,906 --> 00:04:05,079
Yani mürekkebin tene değdiği an
aşırı derecede güçlü.
80
00:04:05,746 --> 00:04:08,374
Bir ritim var. Davul ritmine benziyor.
81
00:04:11,085 --> 00:04:14,046
Ve bir anlamda ataları uyandırıyor.
82
00:04:15,798 --> 00:04:18,676
Başka biri de deriyi germek için
size katılıyor.
83
00:04:18,759 --> 00:04:21,095
Kendi islerini yapıyorlardı.
Kendi mürekkeplerini yapıyorlardı.
84
00:04:21,178 --> 00:04:24,807
Yani orman da başka bir malzeme.
85
00:04:26,142 --> 00:04:27,810
Dövme yaptırmak acı verici bir ritüeldi
86
00:04:27,893 --> 00:04:30,438
ve tamamlandığında,
toplumdaki yerinizi belli ederdi.
87
00:04:30,521 --> 00:04:31,397
SAMOA'DA DÖVME YAPIMI, 1924
MOANA FİLMİ, SESLİ
88
00:04:31,480 --> 00:04:35,109
Bu, Samoa gibi Pasifik Adası
kültürleri için özellikle geçerliydi.
89
00:04:35,192 --> 00:04:38,112
Samoa dövmelerinde hayvanları
temsil eden basit tasarımlar vardır.
90
00:04:38,195 --> 00:04:40,948
Martı ya da kırkayak gibi.
91
00:04:41,032 --> 00:04:43,576
Bu, toplumun birleşmiş gücünü temsil eder.
92
00:04:43,659 --> 00:04:47,580
Bunlar desenleştirilip bele ve bacaklara
dövme olarak yapılırdı.
93
00:04:48,331 --> 00:04:52,168
Pasifik Adaları'nın dövme gelenekleri
hiç bozulmadan nesiller boyu devam etti.
94
00:04:52,251 --> 00:04:54,253
Ta ki Avrupalı kâşifler gelinceye kadar.
95
00:04:54,920 --> 00:04:58,090
Dövme bin yıldan uzun süredir
Avrupa'da pek görülmemişti.
96
00:04:58,174 --> 00:04:59,008
ÜÇÜNCÜ KİTAP
97
00:04:59,091 --> 00:05:00,176
Hristiyanlık, Musevilik ve İslam gibi
98
00:05:00,259 --> 00:05:02,762
genel olarak dövmeyi bedene yapılan
saygısızlık gibi görüyordu.
99
00:05:02,845 --> 00:05:04,096
ÜZERİNİZE İŞARETLER ÇİZMEYİN
100
00:05:04,180 --> 00:05:06,515
Britanyalı kâşif Kaptan James Cook
101
00:05:06,599 --> 00:05:09,935
1769'da Tahiti'deki Pasifik Adası'na
ayak bastığında,
102
00:05:10,019 --> 00:05:12,396
o ve adamları yerlilerin dövme yapma
sürecini kaydetmişlerdi.
103
00:05:12,480 --> 00:05:13,606
GÜNEY DENİZLERİNE YAPILAN
BİR YOLCULUĞUN GÜNCESİ Cook şöyle yazmıştı:
104
00:05:14,899 --> 00:05:18,652
"İki cinsiyet de bedenlerini kendi dilinde
Tattow denen dövmelerle boyuyor."
105
00:05:18,736 --> 00:05:19,570
13 TEMMUZ 1769
106
00:05:19,653 --> 00:05:23,491
Tahiti diline ait bir kelime olan Tattow,
şu anda dünya çapında kullanılıyor.
107
00:05:24,658 --> 00:05:27,953
Ama Avrupalılar Pasifik dövmelerini
keşfedince,
108
00:05:28,037 --> 00:05:29,455
bunu silmeye başladılar.
109
00:05:29,538 --> 00:05:33,209
Cook'unki gibi seyahatler yapan
koloniciler ve misyonerler
110
00:05:33,292 --> 00:05:36,420
adaların kontrolünü ele geçirdi
ve geleneksel dövmeciliği yasakladılar.
111
00:05:37,171 --> 00:05:39,590
İnsanlardan dövmeleri aldığınızda,
112
00:05:39,673 --> 00:05:45,179
Batı ideallerine ayak uydurmalarını
sağlamak çok daha kolay oluyordu
113
00:05:45,262 --> 00:05:49,433
ve yerel güce ve inanca ait olan
temel kalıpları kırıyorlardı.
114
00:05:49,517 --> 00:05:51,394
Kolonicilik ve Kilise,
115
00:05:51,477 --> 00:05:54,730
tarihlerini, atalarını silerek
116
00:05:54,814 --> 00:05:57,358
onları ortadan kaldırdı
117
00:05:57,441 --> 00:05:59,819
ve bir kimlik krizi
yaşamalarını sağladılar.
118
00:05:59,902 --> 00:06:00,945
Böylece asimile olmaları kolaylaştı.
119
00:06:01,028 --> 00:06:01,862
SAMOA, 1924
120
00:06:01,946 --> 00:06:04,281
Bu dövme gelenekleri
hiçbir zaman tamamen silinmedi
121
00:06:04,365 --> 00:06:06,742
ve orijinal tasarımların çoğu
dışarıdan gelen antropologlar
122
00:06:06,826 --> 00:06:07,660
BORNEO, 1912
123
00:06:07,743 --> 00:06:10,413
ve adaları ziyaret edenler tarafından
kayıt altına alındı.
124
00:06:10,496 --> 00:06:11,705
FİLİPİNLER, 1896
125
00:06:11,789 --> 00:06:14,792
Ve dövme sanatçıları
şimdi yüzyılların tasarımlarını
126
00:06:14,875 --> 00:06:17,586
bugün gördüğünüz
kabilesel dövmelerde kullanıyorlar.
127
00:06:18,754 --> 00:06:20,423
GELENEKSEL JAPON
128
00:06:20,506 --> 00:06:23,342
Favorim buradaki.
129
00:06:24,760 --> 00:06:26,303
Bu sadece bir sandalye.
130
00:06:26,387 --> 00:06:28,222
Dövme yaptırmaya başladığımda,
131
00:06:28,305 --> 00:06:29,640
haşin olmak önemliydi
132
00:06:29,723 --> 00:06:34,228
ve "Ben haşinim ve bununla
başa çıkabilirim" imajı hâkimdi.
133
00:06:34,311 --> 00:06:37,064
Bir şeylerin üstesinden gelmek,
bir şeyleri aşmak demekti.
134
00:06:37,148 --> 00:06:41,318
Şimdiyse o kadar önemli bir şey değil.
135
00:06:41,402 --> 00:06:44,697
Bu sandalye kesinlikle
dövme yaptırmanın modern yüzü.
136
00:06:44,780 --> 00:06:46,407
Ama diğer kola bakın.
137
00:06:46,490 --> 00:06:49,452
Bu dalgalar ve rüzgârlar,
uzun zaman boyunca
138
00:06:49,535 --> 00:06:52,413
sadece Japon suçlularında
görebileceğiniz şeylerdi.
139
00:06:52,496 --> 00:06:53,456
JAPON KUMARBAZLAR, 1946
140
00:06:53,539 --> 00:06:55,833
Dövme Japonya'da yüzyıllar boyunca
141
00:06:55,916 --> 00:06:59,003
genelde yüze ve kollara yapılan
bir ceza olarak uygulandı.
142
00:06:59,086 --> 00:07:02,298
Ama ceza amaçlı yapılan dövmeler
17. yüzyılın başında kayboldu.
143
00:07:02,381 --> 00:07:04,633
Bunun nedeni de dekoratif amaçlı
dövmelerin yükselişe geçmesiyle
144
00:07:04,717 --> 00:07:06,886
suçluların izlerini kapatmalarının
kolaylaşmasıydı.
145
00:07:06,969 --> 00:07:07,803
KUNIYOSHI
1827-30
146
00:07:07,887 --> 00:07:10,222
Ama dövme yaptırmak,
bir ahşap blok baskıcısı olan
147
00:07:10,306 --> 00:07:13,058
Utagawa Kuniyoshi'nin Suikoden adlı
çok popüler bir desen kitabı
148
00:07:13,142 --> 00:07:16,812
çıkartmasıyla, efsanevi kanun kaçaklarının
149
00:07:16,896 --> 00:07:20,858
kendilerini dövmelerle
kaplatmasına yardımcı oldu.
150
00:07:20,941 --> 00:07:22,985
Desenleri sansasyon yaratmıştı.
151
00:07:23,068 --> 00:07:26,322
Günümüz Tokyo'sundaki insanların çoğu
152
00:07:26,405 --> 00:07:28,282
aynı kahramanların dövmelerini
yaptırmaya başladılar.
153
00:07:28,365 --> 00:07:29,241
1890
154
00:07:29,325 --> 00:07:30,242
HORIYOSHI III
JAPON DÖVME USTASI
155
00:07:30,326 --> 00:07:31,911
Dövmeler gücün simgesidir.
156
00:07:31,994 --> 00:07:38,417
Onun karakteristik özelliklerini almak
için sırtınıza bir kahraman kazıtırsınız.
157
00:07:38,834 --> 00:07:39,668
1890
158
00:07:39,752 --> 00:07:41,545
Ve Kuniyoshi'nin ilham aldığı
dövmeler devasaydı.
159
00:07:41,629 --> 00:07:42,463
1870
160
00:07:42,546 --> 00:07:45,174
Genelde tüm sırtı kaplıyordu
ve tek bir bölünmemiş resim oluşturuyordu.
161
00:07:45,257 --> 00:07:46,091
1890
162
00:07:46,175 --> 00:07:51,597
Onun çalışmalarından önce
dövmeler yama gibiydi.
163
00:07:51,680 --> 00:07:58,479
O tüm bedeni bir tuval yaptı
ve tek bir motif kullandı.
164
00:07:59,480 --> 00:08:02,816
Bu stil şu anda geleneksel Japon sanatı
ya da Irezumi olarak biliniyor.
165
00:08:03,776 --> 00:08:05,986
Bir Irezumi'yi tamamlamak
yıllar alabiliyor.
166
00:08:07,279 --> 00:08:10,115
Canlı renkler
ve efsanelerden alınmış resimlerle,
167
00:08:10,199 --> 00:08:11,825
abartılı hatları olan canavarlarla
168
00:08:11,909 --> 00:08:16,372
ve çevrelerini saran bulut ve dalga gibi
doğal ögelerle ayırt ediliyor.
169
00:08:17,540 --> 00:08:18,499
MEIJI DÖNEMİ JAPONYASI'NIN
YÜKSEK RÜTBELİLERİ 1877
170
00:08:18,582 --> 00:08:21,669
Japon Hükûmeti 19. yüzyılda
dövmeyi yasa dışı hâle getirdi.
171
00:08:21,752 --> 00:08:22,962
Yani, Irezumi ilk etapta...
172
00:08:23,045 --> 00:08:23,879
1890
173
00:08:23,963 --> 00:08:26,048
...kendini tehlikeli olarak tanımlayan
kişiler arasında yayıldı.
174
00:08:26,632 --> 00:08:29,218
Güç ve korku bir ve aynıdır.
175
00:08:29,301 --> 00:08:32,137
Zayıf olandan korkmazsınız.
176
00:08:32,221 --> 00:08:37,810
Zayıf olanların efsanelerde
ve mitlerde yeri yoktur.
177
00:08:37,893 --> 00:08:41,605
Japonya'da dövme yaptırmak günümüzde
yasal ama yine de nesiller boyunca
178
00:08:41,689 --> 00:08:45,025
suç işleyenler arasında gelişmiş
ve hâlâ bununla ilgili sayılır.
179
00:08:45,109 --> 00:08:49,530
Ve bu sanat formu, Japon mafyası olan
Yakuza'nın görsel sembolü hâline gelmiş.
180
00:08:49,613 --> 00:08:50,698
Dünyanın geri kalanında,
181
00:08:50,781 --> 00:08:54,702
geleneksel Japon dövmeleri çok popüler
ve ilham verici bir stil.
182
00:08:54,785 --> 00:08:57,746
Sizin şekliniz ve sınırlarınızla oluşuyor
183
00:08:57,830 --> 00:09:01,542
ve her zaman çok ilgi çekici ve egzotikti.
184
00:09:01,625 --> 00:09:04,420
İnsanlar dövmelerle genelde
bunu yapıyorlar, değil mi?
185
00:09:04,503 --> 00:09:08,382
Yabancı ve egzotik olan bir şeyi alıp
kendi parçan hâline getiriyorsun.
186
00:09:08,465 --> 00:09:11,719
Bu yüzden bir asırdan uzun süre önce
bir tahta blok baskısı üstünde
187
00:09:11,802 --> 00:09:14,805
oluşmuş olan rüzgâr,
dalga ve balıkları hâlâ görüyoruz.
188
00:09:14,888 --> 00:09:15,889
GELENEKSEL AMERİKAN
189
00:09:15,973 --> 00:09:17,349
Kısa süre önce evlendik.
190
00:09:17,433 --> 00:09:19,977
Evet, uyumlu dövmelerimiz var.
Klasik, kalp dövmesi.
191
00:09:20,060 --> 00:09:23,772
Benimkinde onun adı,
onunkinde benim adım yazıyor.
192
00:09:23,856 --> 00:09:26,775
Kalpler ve flamalar
klasik Amerikan dövmelerindendir,
193
00:09:26,859 --> 00:09:29,820
ama aslen bunları yalnızca denizciler
yaptırırdı.
194
00:09:29,903 --> 00:09:31,447
Tanrım, denizciye yardım et
195
00:09:31,530 --> 00:09:34,992
Tanrım, denizci omlak harika
Böylesine bir gecede
196
00:09:35,075 --> 00:09:37,328
Böyle bir gecede dedim
197
00:09:37,828 --> 00:09:38,746
C.W. ELDRIDGE
GELENEKSEL AMERİKAN DÖVMESİ SANATÇISI
198
00:09:38,829 --> 00:09:43,292
Denizciler gemilerle açık denize açılmaya
başladığından beri dövme yaptırırlardı.
199
00:09:43,375 --> 00:09:45,669
Bu da birkaç yüzyıla dayanıyor.
200
00:09:46,253 --> 00:09:48,756
Denizci dövmeleri genelde
isimlerin baş harflerinden,
201
00:09:48,839 --> 00:09:51,133
deniz temasından ve vatanseverlik
sembollerinden oluşurdu.
202
00:09:52,009 --> 00:09:56,513
Tasarım seçenekleri farklı kâğıtlara
basılır ve duvardan seçilirdi.
203
00:09:57,139 --> 00:10:00,809
Kabile dövmeleri gibi, bir denizci olarak
kimliğinizi ve denizdeki başarılarınızı
204
00:10:00,893 --> 00:10:03,103
ifşa ederdi.
205
00:10:03,187 --> 00:10:04,521
Kırlangıç gibi.
206
00:10:05,356 --> 00:10:08,734
Denizciler katettikleri her 5000 mil için
bir kırlangıç hak ederlerdi.
207
00:10:08,817 --> 00:10:12,196
O zamanlar için bu
aşırı zor ve tehlikeliydi.
208
00:10:12,696 --> 00:10:15,532
Yani bir ya da iki kırlangıcı olan
bir denizci, etkileyici biri olurdu.
209
00:10:16,158 --> 00:10:19,203
Ve bunu görmüş olabilirsiniz.
Gemi dövmesi.
210
00:10:19,286 --> 00:10:20,913
Aslında Şili'nin güney kıyısındaki
211
00:10:20,996 --> 00:10:23,332
Horn Burnu'nun etrafını dolaştıktan
sonra hak edilirdi.
212
00:10:23,415 --> 00:10:24,249
HORN BURNU
213
00:10:24,333 --> 00:10:27,169
Denizciler aynı zamanda
ziyaret ettikleri egzotik yerleri
214
00:10:27,252 --> 00:10:29,380
göstermek için
seyahat simgeleri biriktirirlerdi.
215
00:10:29,463 --> 00:10:32,841
Bu Filistin.
37'den 39'a kadar Filistin'deydim.
216
00:10:32,925 --> 00:10:36,261
Ve sonra Mısır'a doğru gittim.
Bunu da orada yaptırdım.
217
00:10:36,345 --> 00:10:38,597
Bu da 36'dayken İrlanda'da yapıldı.
218
00:10:38,681 --> 00:10:39,682
AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ PATENT OFİSİ
DÖVME MAKİNESİ Bu dövme tarzı, 1891'de
219
00:10:40,849 --> 00:10:43,894
dövme makinesinin çıkmasıyla
denizciler arasında yayıldı.
220
00:10:43,977 --> 00:10:46,397
Çok daha hızlı dövme yaptırabiliyordunuz.
221
00:10:46,480 --> 00:10:52,194
Bu, dövme sektöründe bambaşka bir
girişimcilik dalgası yarattı.
222
00:10:52,277 --> 00:10:55,114
Özellikle de bedenini kaplatmak isteyen
223
00:10:55,197 --> 00:10:59,785
ve sirklerde dövmeleriyle ilgi odağı
olmayı hedefleyenler için.
224
00:11:00,953 --> 00:11:05,374
Küçük ve ince bir bozukluk fiyatına
görebileceğiniz ucubelerin örneği!
225
00:11:05,999 --> 00:11:09,253
Dövme makinesi kullanan sanatçılar
denizcileri ve sirk ucubelerini
226
00:11:09,336 --> 00:11:13,257
tuval hâline getirip, bedenlerini
duvar kâğıdı gibi desenlerle kapladı.
227
00:11:13,340 --> 00:11:16,093
Bence sirklerin dövme sanatını
228
00:11:16,176 --> 00:11:20,180
kırsal kesime taşımakta
inanılmaz bir etkisi oldu.
229
00:11:20,264 --> 00:11:25,310
1990'ların başında büyümüş olan
birçok eski usul dövme sanatçısı
230
00:11:25,394 --> 00:11:31,608
dövmeye olan meraklarının bir gösteride
gördükleri birinden geldiğini söyler.
231
00:11:31,692 --> 00:11:36,864
Bu, küçük orta batı kasabalarına
farklı bir dünya getirmişti.
232
00:11:37,906 --> 00:11:40,909
Yaydıkları stilin adına şimdi
Geleneksel Amerikan deniyor.
233
00:11:42,619 --> 00:11:47,374
Kalın çizgileri olan ikonlar, canlı
renkler ve siyah gölgelerle birlikte,
234
00:11:47,458 --> 00:11:49,793
denizcilerin yüzyıllar öncesinden gelen
sembolleri kullanılıyor.
235
00:11:49,877 --> 00:11:52,880
Kalpler, kırlangıçlar ve çapalar gibi.
236
00:11:52,963 --> 00:11:54,798
Bunlar, günümüzün en popüler dövmeleri.
237
00:11:56,258 --> 00:11:58,927
Ailem dövmelerimin hiçbirini bilmiyor.
238
00:11:59,428 --> 00:12:02,765
Dövme yaptırma fikri onları
dehşete düşürür.
239
00:12:02,848 --> 00:12:06,769
Bu tuhaf çünkü ben hep
dövme gibi şeylerle ilgilendim.
240
00:12:06,852 --> 00:12:09,521
Ama sanırım bu yanımı hiç görmediler,
241
00:12:09,605 --> 00:12:13,817
ben de onlara bunu gösterip,
sarsılmalarına neden olmak istemem.
242
00:12:14,318 --> 00:12:15,360
JAPON HAPİSHANESİ, 1850
243
00:12:15,444 --> 00:12:19,281
Japonya'daki gibi dünyanın her yerindeki
suçlular, dövmenin kötü şanını sahiplendi
244
00:12:19,364 --> 00:12:22,785
ve bunu kendilerini tehlikeli ve toplumdan
ayrı göstermek için kullandı.
245
00:12:23,494 --> 00:12:24,787
Hapishanelerde dövme yaygınlaştı
246
00:12:24,870 --> 00:12:27,748
gitar teli ve siyah kurumdan
oluşturdukları malzemelerle
247
00:12:27,831 --> 00:12:29,833
mahkûmlar kendi kendine dövme yaptı.
248
00:12:29,917 --> 00:12:31,960
Bu bir Walkman'le yapıldı
249
00:12:32,044 --> 00:12:36,423
ve mahkûm bir dövme sanatçısı
hapishane dövmelerini bununla yaptı.
250
00:12:36,507 --> 00:12:39,802
Hapishane dövmelerinin genelde
ince çizgileri vardır ve renksiz olurlar.
251
00:12:39,885 --> 00:12:42,095
Bu da özel bir stil hâline geldi.
252
00:12:42,179 --> 00:12:45,808
Dövmeler çete ve motorcu grup
kültürlerinde önemli bir yer edindi.
253
00:12:45,891 --> 00:12:47,059
Dövmeler uzun süre...
254
00:12:47,142 --> 00:12:48,018
SUÇLU
YAZAN HAVELOCK ELLIS
255
00:12:48,101 --> 00:12:49,937
...suçluların ait olduğu
yer altında kaldı.
256
00:12:50,020 --> 00:12:52,397
DÖVME YAPTIRMAK
SUÇLULAR ARASINDA OLDUKÇA YAYGIN
257
00:12:56,527 --> 00:12:59,196
Bence, "Vay canına!
Çılgın bir patlama yaşanıyor
258
00:12:59,279 --> 00:13:01,073
ve bir sürü insan dövme yaptırıyor"
diye görünebilir.
259
00:13:01,156 --> 00:13:03,534
Bu da doğru,
birçok insan dövme yaptırıyor.
260
00:13:04,993 --> 00:13:08,372
Ama bence birçok katmanı oluşturan
farklı etkenler var.
261
00:13:08,455 --> 00:13:09,373
STEPHANIE TAMEZ
AMERİKAN DÖVME SANATÇISI
262
00:13:09,873 --> 00:13:10,707
LIFE DERGİSİ, 10 MART 1972
263
00:13:10,791 --> 00:13:13,210
1970'lerde dövmelerin imajları
değişmeye başladı.
264
00:13:13,293 --> 00:13:15,254
Dövmeler Life gibi etki oranı yüksek
265
00:13:15,337 --> 00:13:17,673
Amerikan dergilerinin fotoğraflarında
yer almaya başladı.
266
00:13:17,756 --> 00:13:19,132
1972'de
267
00:13:19,216 --> 00:13:23,011
antik bir sanat olan dövmenin
yeniden moda olduğu yazıldı.
268
00:13:23,804 --> 00:13:25,848
Dövme stüdyolarının sayısı hızla arttı
269
00:13:25,931 --> 00:13:30,018
ve insanların kendi dövmelerini
yarattıkları özel çalışmalar ortaya çıktı.
270
00:13:30,102 --> 00:13:33,021
Dövme yaptırmak sizi artık bir tür insan
olmaktan çıkarıyordu
271
00:13:33,105 --> 00:13:35,607
ve bu da yeni müşterilerin
gelmesini sağlıyordu.
272
00:13:35,691 --> 00:13:37,776
Birçok kadın dövme yaptırıyor
273
00:13:37,860 --> 00:13:40,863
ve bu da gezegendeki nüfusun yarısı demek.
274
00:13:40,946 --> 00:13:45,868
Ve bence kendi bedenlerini
güçlendirmek istemeleri
275
00:13:45,951 --> 00:13:48,203
ve sanata doğru çekilmeleri
276
00:13:48,287 --> 00:13:53,292
diğer grubun da
dövme yaptırmasını sağladı.
277
00:13:53,375 --> 00:13:56,795
Bu tuğlalardan biri oldu
ve kesinlikle bunu hızlandıran
278
00:13:56,879 --> 00:14:00,007
şeylerden biri de,
görsel olarak görebilmekti.
279
00:14:00,090 --> 00:14:00,924
MTV
280
00:14:01,008 --> 00:14:04,177
Ve dövmelerin görünürlüğü
1981'de patlama yaptı.
281
00:14:04,261 --> 00:14:05,387
MTV geldi.
282
00:14:05,470 --> 00:14:07,139
Bayanlar ve baylar, Rock and Roll.
283
00:14:08,765 --> 00:14:11,476
Bu harikaydı.
284
00:14:11,560 --> 00:14:15,606
MTV'nin televizyona geldiğini
hatırlıyorum.
285
00:14:16,356 --> 00:14:18,358
Bundan çok etkilenmiştim.
286
00:14:18,442 --> 00:14:21,653
Orada küçük bir not defteriyle oturup
287
00:14:21,737 --> 00:14:24,281
MTV'de ne zaman dövmeli biri görünse,
288
00:14:24,364 --> 00:14:29,244
deftere küçük bir tik atardım.
289
00:14:29,328 --> 00:14:34,207
Ve bir saatin sonunda 40-50 tik olurdu.
290
00:14:34,291 --> 00:14:38,921
Bunun kimlerin dövmeli olduğu konusunda
291
00:14:39,004 --> 00:14:41,882
inanılmaz etkili olduğuna inanıyorum.
292
00:14:42,466 --> 00:14:44,217
"WELCOME TO THE JUNGLE"
GUNS N' ROSES, 1987
293
00:14:46,595 --> 00:14:48,013
Bu klibi çok iyi hatırlıyorum.
294
00:14:51,558 --> 00:14:53,060
Peki ne düşünüyorum?
295
00:14:53,143 --> 00:14:55,312
Orada yazan şey... Bence bunu özetliyor.
296
00:14:55,395 --> 00:14:56,480
Öyle değil mi?
297
00:14:56,563 --> 00:14:59,942
Bu, o zamanlar için
havalı olmanın örneğiydi.
298
00:15:00,025 --> 00:15:03,236
Ve dövmeleri görmek, sonra onun
bir dövme tişörtü giymesi...
299
00:15:03,320 --> 00:15:04,237
DÖVME FUARI TİŞÖRTÜ
300
00:15:04,321 --> 00:15:07,532
Bu muhteşem bir şeydi.
Ne kadar harika olabilir ki?
301
00:15:07,616 --> 00:15:09,451
Her şeyi bir araya topluyordu.
302
00:15:10,410 --> 00:15:13,330
İnsanlar küresel dövme geleneklerini
yeni ve kişisel şekillerde
303
00:15:13,413 --> 00:15:15,374
kullanmaya ve karıştırmaya başladılar.
304
00:15:16,291 --> 00:15:17,417
Ve hapishanelerden çıkmış olan
305
00:15:17,501 --> 00:15:20,712
siyah ve gri stilini de kullanmaya,
306
00:15:21,463 --> 00:15:24,841
dövmenin kelime hazinesine
harfler ve realizm de katmaya başladılar.
307
00:15:24,925 --> 00:15:28,804
Bu, Adam Levine.
308
00:15:28,887 --> 00:15:30,305
Dövmelerini bir arkadaşım yapıyor.
309
00:15:30,389 --> 00:15:31,223
ADAM LEVINE, MÜZİSYEN
310
00:15:31,306 --> 00:15:32,975
Bunlar kiraz çiçekleri ve rüzgâr boruları.
311
00:15:33,058 --> 00:15:33,976
GELENEKSEL JAPONCA
312
00:15:34,059 --> 00:15:37,187
Ve ortasında "Anne" yazan geleneksel bir
Amerikan dövmesi var.
313
00:15:37,270 --> 00:15:38,647
Bazı harfler var.
314
00:15:38,730 --> 00:15:42,901
Bu estetiğin bir araya gelip
bir kombinasyon oluşturması eğlenceli.
315
00:15:42,985 --> 00:15:45,404
Bunlar birçok farklı stilin örnekleri.
316
00:15:45,487 --> 00:15:47,364
İçinde klasik ikonografi yer alıyor.
Son derece kişisel.
317
00:15:47,447 --> 00:15:48,490
WIZ KHALIFA, REPÇİ
318
00:15:48,573 --> 00:15:49,449
ZAR, DUA, KANATLAR
319
00:15:49,533 --> 00:15:51,910
Amerikan ve Japon arasında fark bu,
değil mi?
320
00:15:51,994 --> 00:15:54,705
Japon tarzında merkezi bir konu olur
321
00:15:54,788 --> 00:15:59,292
ve evrensel ögeleri de
arka plan olarak kullanırlar.
322
00:15:59,376 --> 00:16:01,253
Temel rüzgâr, su, ateş gibi...
323
00:16:01,336 --> 00:16:06,049
Amerikan dövmelerinde anılarla bağlantılı
olan güçlü bir öge vardır.
324
00:16:06,133 --> 00:16:09,803
Bir hikâye anlatmak için
mitolojiyi kullanan
325
00:16:09,886 --> 00:16:16,059
Japon'lardan farklıdır.
326
00:16:16,143 --> 00:16:18,687
Amerika'da geleneksel olarak
her şeyi biriktirme vardır
327
00:16:18,770 --> 00:16:20,022
ve bu da başka bir versiyonu.
328
00:16:20,105 --> 00:16:23,692
Ve genel paydaları da
hepsinin siyah veya gri olması.
329
00:16:24,776 --> 00:16:28,155
Dünyadaki her dövme stili artık
parmak uçlarımızda.
330
00:16:28,238 --> 00:16:29,823
Instagram'ın ortaya çıkmasıyla,
331
00:16:29,906 --> 00:16:31,742
dövmeli Amerikalıların sayısı neredeyse
ikiye katlandı.
332
00:16:31,825 --> 00:16:32,743
DÖVMESİ OLAN AMERİKALILAR
333
00:16:33,452 --> 00:16:37,039
Dövme sanatçıları da ne olabileceğine dair
girişimlerde bulunup alan genişletiyorlar.
334
00:16:38,373 --> 00:16:41,084
Ama dövme yaptıranların sayısı arttıkça,
335
00:16:41,168 --> 00:16:43,462
pişman olanların da sayısı artıyor.
336
00:16:43,545 --> 00:16:46,465
Joe, dövme stüdyosunun kendisine
2200 dolar ödemesini istiyor.
337
00:16:46,548 --> 00:16:50,510
Lazer ameliyatla dövmenin silinmesinin
bu kadar tutacağını söylüyor.
338
00:16:50,594 --> 00:16:53,764
Dövme silmek şu anda
milyar dolarlık küresel bir sektör
339
00:16:53,847 --> 00:16:54,806
ve Hindistan...
340
00:16:54,890 --> 00:16:55,807
DÜNYA ÇAPINDA DÖVME SİLME PİYASASI
341
00:16:55,891 --> 00:16:58,477
...Japonya ve Amerika önderliğinde de
gittikçe büyüyor.
342
00:16:59,519 --> 00:17:04,191
Hapisteyken dövme yaptırdım
çünkü daha çok saygı göreceğimi
343
00:17:04,274 --> 00:17:09,071
ya da diğer çetenin bunu görünce
korkacağını düşündüm.
344
00:17:09,154 --> 00:17:13,158
Bir çetede saygı duymayı temsil ediyordu,
yaşam tarzıydı.
345
00:17:13,241 --> 00:17:16,828
Üzerini başka bir dövmeyle kapatmaktansa,
tamamen sildirmeyi tercih ederim.
346
00:17:16,912 --> 00:17:17,996
DÖVMELERİNİZİ SİLDİRMEYİ
HİÇ DÜŞÜNDÜNÜZ MÜ?
347
00:17:18,080 --> 00:17:20,624
Ama dövmeli insanların büyük kısmı
onları çıkarttırmak istemiyor.
348
00:17:20,707 --> 00:17:21,541
HAYIR: YÜZDE 78
349
00:17:21,625 --> 00:17:24,002
Ve çalışmalar, dövme yaptırmanın
kişisel imaj algısını yükselttiği yönünde.
350
00:17:25,087 --> 00:17:28,006
İnsanlar öz güvenlerinde belirli oranda
bir gelişme olduğunu
351
00:17:28,090 --> 00:17:29,758
ve dövmelerinin bedenleri konusunda
daha iyi hissettirdiğini bildirdiler.
352
00:17:29,841 --> 00:17:30,675
DÖVME VE KİŞİ
353
00:17:30,759 --> 00:17:33,136
Bunu da kendi kendine yaratım eylemi
olarak tanımladılar.
354
00:17:36,681 --> 00:17:42,312
Aslında dövme yaptırmanın
acıyla yüzleşmekte istekli olmanın
355
00:17:43,063 --> 00:17:45,524
birincil adımı olduğunu söyleyebiiliriz.
356
00:17:45,607 --> 00:17:49,236
O imajı taşımak için
bir taahhütte bulunuyorsunuz.
357
00:17:49,528 --> 00:17:52,447
Sihirli dövmenin bir parçası da budur.
358
00:17:52,531 --> 00:17:56,743
Vücudum üzerinde bir eylemim oluyor.
Onu sahiplenmemi sağlıyor.
359
00:17:56,827 --> 00:17:58,537
Birkaç mesaj taşımak gibi.
360
00:17:58,620 --> 00:18:00,497
Kendinizle ilgili
yüksek sesle söylemediğiniz
361
00:18:00,580 --> 00:18:03,166
bir bilgiyi paylaşmak.
362
00:18:03,250 --> 00:18:07,045
Herkes olabileceği en fazla dışa vurumcu
insan olmak istiyor
363
00:18:07,129 --> 00:18:09,589
ve dövmeler de bunun en büyük
simgelerinden biri.
364
00:18:09,673 --> 00:18:11,675
Dövmeleri seviyorum. Bence harika
365
00:18:11,758 --> 00:18:14,553
ve insan hayatının müthiş birer simgesi.