1
00:00:15,808 --> 00:00:17,643
Her gün dünya çapında
2
00:00:17,727 --> 00:00:20,396
milyonlarca insan aynı soruyla uğraşıyor:
3
00:00:20,480 --> 00:00:24,859
Ünlem işareti koyulsa mı, koyulmasa mı?
4
00:00:26,861 --> 00:00:28,529
Ünlem işaretleri dost canlısıdır.
5
00:00:29,155 --> 00:00:31,240
Ama biraz fazla
dost canlısı olabiliyorlar.
6
00:00:32,200 --> 00:00:33,993
Heyecanlı olduğunuzu gösterir,
7
00:00:34,077 --> 00:00:36,621
ama bağırıyormuş gibi de görünebilirsiniz.
8
00:00:38,372 --> 00:00:40,625
İş e-postalarında tarzı hafifletir
9
00:00:40,708 --> 00:00:43,127
ama daha az ciddi de görünebilirsiniz.
10
00:00:44,587 --> 00:00:46,798
Ve ünlem işareti kullanmazsanız,
11
00:00:47,340 --> 00:00:49,217
kaba görünebilme riskini alırsınız.
12
00:00:49,300 --> 00:00:52,970
"Myra bebeğini doğurdu" yazmışsın
ama ünlem işareti kullanmamışsın.
13
00:00:53,054 --> 00:00:55,223
Bir keresinde Elaine
bu yüzden terk edildi.
14
00:00:55,306 --> 00:00:58,434
Ben olsam tüm cümlelerin sonuna
ünlem işareti koyardım!
15
00:00:58,518 --> 00:01:00,478
Buna ve şuna!
16
00:01:00,561 --> 00:01:04,357
Buna da koyabilirsin: Ben gidiyorum!
17
00:01:04,440 --> 00:01:06,776
Profesyonel bir ortamda algılanış biçimi
18
00:01:06,859 --> 00:01:08,194
cinsiyete göre değişebiliyor.
19
00:01:08,277 --> 00:01:09,445
KADIN BİR İŞ ARKADAŞI
TARAFINDAN GÖNDERİLDİĞİNDE
20
00:01:09,529 --> 00:01:11,781
Kadın bir iş arkadaşı tarafından
gönderildiğinde,
21
00:01:11,864 --> 00:01:13,908
erkeklerin neredeyse yarısı
22
00:01:13,991 --> 00:01:17,870
ünlem işareti kullanımını
çok profesyonel buluyor.
23
00:01:17,954 --> 00:01:21,666
Ama aynı e-posta bir erkek tarafından
gönderildiği zaman,
24
00:01:21,749 --> 00:01:23,835
bu sayı ciddi oranda düşüyor.
25
00:01:24,627 --> 00:01:27,713
İnsanlar iletişimci ve girişimcidirler.
26
00:01:28,297 --> 00:01:30,133
Aya bir adam gönderdik.
27
00:01:30,216 --> 00:01:33,761
Ama bir cümleyi bitirmek için
sadece üç seçeneğimiz var.
28
00:01:34,470 --> 00:01:37,682
Ünlem işaretleri popüler kültürün
her yerinde çok önemli.
29
00:01:37,765 --> 00:01:41,060
Ne anlama geldikleri
çok belirgin olmasa bile.
30
00:01:41,644 --> 00:01:44,438
Ünlem işareti neden bu kadar
kafa karıştırıcı?
31
00:01:45,773 --> 00:01:47,275
Ve daha iyi bir şey var mı?
32
00:01:49,777 --> 00:01:53,489
NETFLIX ORİJİNAL BELGESEL DİZİSİ
33
00:01:53,573 --> 00:01:55,408
Bu bir kuş! Bu bir uçak!
34
00:01:55,491 --> 00:01:57,535
-Bunu benim için yapma. Gazete için yap.
-Kaybol, Svengali!
35
00:01:57,618 --> 00:01:58,744
İnsanlar nerede?
36
00:01:59,954 --> 00:02:01,539
Ben en büyüğüm!
37
00:02:05,001 --> 00:02:07,420
Jeopardy'i izliyorsunuz!
38
00:02:07,503 --> 00:02:11,924
Amerika'yı harika yapacağız,
ünlem işareti!
39
00:02:12,008 --> 00:02:13,301
Ve birbirlerine mesaj gönderiyorlar.
40
00:02:13,384 --> 00:02:15,469
İmla bilmelerine gerek yok.
Dil bilgisi bilmelerine gerek yok.
41
00:02:15,553 --> 00:02:18,264
Sadece siz orman yangınlarını
önleyebilirsiniz!
42
00:02:18,347 --> 00:02:20,349
Bu bir ünlem işareti!
43
00:02:20,433 --> 00:02:22,602
Altında nokta olan bir çizgi.
44
00:02:25,771 --> 00:02:29,066
Bir ünlem işaretini
nasıl kullanacağımızı bize
45
00:02:29,150 --> 00:02:33,905
noktalamanın baş rahipleri olan
editörlerden daha iyi kim anlatabilir?
46
00:02:33,988 --> 00:02:36,949
Ve çıplak gerçeği
bir editörler konferansının
47
00:02:37,033 --> 00:02:40,411
kokteyl saatinde öğrenmekten
daha iyi bir yol var mı?
48
00:02:40,494 --> 00:02:42,788
Hey! Oyunu senin takımın kazandı.
Bu harika!
49
00:02:42,872 --> 00:02:44,123
Aman Tanrım!
50
00:02:44,207 --> 00:02:45,291
Yüce Tanrım!
51
00:02:45,374 --> 00:02:49,295
Ya da hamileyim! Ya da boşandım!
52
00:02:49,378 --> 00:02:51,214
Bunlardan hiçbiri değil. Vay canına.
53
00:02:51,297 --> 00:02:55,259
Kariyeriniz boyunca bir ünlem işareti
alırsınız. Akıllıca kullanın.
54
00:02:55,343 --> 00:02:58,554
Editörlük okulunda onları
az kullanmamı söylediler.
55
00:02:59,555 --> 00:03:00,890
Ve dinlemedim...
56
00:03:00,973 --> 00:03:02,433
çünkü harika olduklarını düşünüyorum.
57
00:03:02,516 --> 00:03:05,019
Birden fazla ünlem işareti kullanırsanız,
58
00:03:05,102 --> 00:03:07,563
14 yaşında, aşırı heyecanlı bir ergen
gibi görünürsünüz.
59
00:03:07,647 --> 00:03:11,025
Profesyonel yazışmalarda
iki defadan fazla kullanmam.
60
00:03:11,108 --> 00:03:15,738
Ünlem işaretini kişisel olarak
sürekli kullanıyorum.
61
00:03:16,656 --> 00:03:18,658
Bu fevkalade kötü
62
00:03:18,741 --> 00:03:20,034
ve bu konuda yardım almalıyım.
63
00:03:20,117 --> 00:03:23,955
Ama ünlem işareti kullanma şekli
eskiden basitti.
64
00:03:24,872 --> 00:03:26,624
Ünlem işaretlerini
65
00:03:26,707 --> 00:03:27,583
EYVAH! AH BU DEVİR! AH BU DAVRANIŞLAR!
66
00:03:27,667 --> 00:03:29,001
ünlemlerden sonra kullanırdık.
67
00:03:29,585 --> 00:03:33,673
"Bak sen şu işe!" gibi okuyucunun
68
00:03:33,756 --> 00:03:35,883
dikkatini çeken kelimeler için.
69
00:03:35,967 --> 00:03:39,720
İtalyan şair Iacopo Alpoleio de
Urbisaglia'nın bunu bulduğu iddia edilir.
70
00:03:39,804 --> 00:03:41,389
IACOPO ALPOLEIO DA URBISAGLIA
HÜMANİST, ŞAİR
71
00:03:41,472 --> 00:03:44,558
Rönesans sırasında modern kültürün
bozulduğuna ve çürüdüğüne...
72
00:03:44,642 --> 00:03:46,727
ERIC WEISKOTT
ORTAÇAĞ İNGİLİZ EDEBİYATI PROFESÖRÜ
73
00:03:46,811 --> 00:03:48,062
...inanmaya başladılar
74
00:03:48,145 --> 00:03:51,357
ve geriye gidip sanat, kültür
ve toplum için daha iyi bir temel
75
00:03:51,440 --> 00:03:54,235
arama ihtiyacına girdiler.
76
00:03:54,819 --> 00:03:58,739
Antik Atina ve Roma gibi antik kültürlere
77
00:03:58,823 --> 00:04:00,574
ve Cicero gibi kişilere yöneldiler.
78
00:04:00,658 --> 00:04:01,701
MARCUS TULLIUS CICERO
ROMALI POLİTİKACI, AVUKAT, KONUŞMACI
79
00:04:01,784 --> 00:04:04,495
Da Urgisaglia, daha yüksek sesle
ve daha canlı şekilde
80
00:04:04,578 --> 00:04:07,832
okunmaları için ünlemlerini
işaretlemeye karar vermişti.
81
00:04:07,915 --> 00:04:11,127
Bu yarattığı işarete Punctus Admirativus
82
00:04:11,210 --> 00:04:13,671
ya da Punctus Exclamativus adını verdi.
83
00:04:13,754 --> 00:04:16,299
"Bu tür cümlelerin sonlarına
84
00:04:16,382 --> 00:04:20,720
bir nokta ve üzerine doğru uzanan
bir virgül koymaya başladım."
85
00:04:20,803 --> 00:04:25,224
Bu yeni işaret çok tutuldu
ve yüzyıllarca bu şekilde kullanıldı.
86
00:04:26,058 --> 00:04:30,313
1700'lerde İspanyollar bunu
ters çevirerek standartlaştırdılar
87
00:04:30,396 --> 00:04:32,606
ve bunu öne yerleştirdiler.
88
00:04:33,482 --> 00:04:36,027
Misyonerler ve Avrupalı koloni güçleri
89
00:04:36,110 --> 00:04:39,822
işaretin kullanımını dünyaya ve onlarca
farklı dile yaydılar.
90
00:04:42,158 --> 00:04:43,909
Ama yazılı geleneklere normalde olmayan
91
00:04:43,993 --> 00:04:47,496
ünlem işareti koymak
biraz riskli olabiliyor.
92
00:04:48,164 --> 00:04:51,876
Eski İngilizce olan
büyük şaheserlerden biri Beowulf
93
00:04:51,959 --> 00:04:54,545
1800'lerin başında keşfedildiğinde,
94
00:04:54,628 --> 00:04:58,215
birçok editör şairin ilk kelimesinin
ardından ünlem işareti
95
00:04:58,299 --> 00:04:59,925
koyup koymamayı tartıştı.
96
00:05:01,677 --> 00:05:02,511
Ne?
97
00:05:02,595 --> 00:05:04,889
"Hwæt!", "Dinle" anlamına gelir
98
00:05:04,972 --> 00:05:07,600
ya da Rap müzikteki "Yo!"
veya "Hey sen!" gibi de kullanılabilir.
99
00:05:13,689 --> 00:05:18,319
Ve Beowulf hikâyesi noktalama işaretlerini
kullanma şekline göre farklılaşıyor.
100
00:05:18,402 --> 00:05:20,571
Dinleyin! Kavimler kralı Spear-Dane'lerin,
101
00:05:20,654 --> 00:05:24,825
asillerin cesurca şeyler yaptığı
eski zamanlardaki zaferlerini duyduk!
102
00:05:26,911 --> 00:05:27,995
O ünlem oradaysa,
103
00:05:28,079 --> 00:05:30,748
anlatıcı geçmiş konusunda
heyecanlı demektir.
104
00:05:31,332 --> 00:05:36,962
Başka hiçbir noktalama işareti
ünlem işareti gibi bir hissi vurgulamada
105
00:05:37,046 --> 00:05:39,173
böyle güçlü değildir.
106
00:05:39,757 --> 00:05:41,967
18. yüzyıla gelindiğinde,
107
00:05:42,051 --> 00:05:44,303
bunu sadece dil bilgisi için değil,
vurgu için de
108
00:05:44,387 --> 00:05:45,679
kullanmaya başladılar.
109
00:05:45,763 --> 00:05:48,682
"Dostum! Bu beni hayrete düşürüyor!"
110
00:05:48,766 --> 00:05:51,769
Herman Melville gibi
büyük bir Amerikan yazarı
111
00:05:51,852 --> 00:05:55,314
ünlem işaretini tutkuyu pekiştirmek için
kullanıyordu.
112
00:05:55,981 --> 00:06:00,986
Klasiklerden olan kitabı
Moby Dick'te 1683 tane vardı.
113
00:06:01,070 --> 00:06:03,197
"Onu şimdi görebiliyorum...
114
00:06:03,280 --> 00:06:07,993
Solgun bir sevimliliğe, acınası bir
saygınlığa, iflah olmaz bir acıya sahip!"
115
00:06:08,077 --> 00:06:13,207
Ama 1920'den sonra
ünlem işareti tüm havasını yitirdi.
116
00:06:13,290 --> 00:06:16,043
Yazarlar ünlem işaretini kullanmayı...
117
00:06:16,127 --> 00:06:17,002
GEOFF NUNBERG
DİL BİLİMCİ
118
00:06:17,086 --> 00:06:20,256
...ya sarı basının
sansasyonel manşetlerinde
119
00:06:20,339 --> 00:06:25,177
ya da kadınların yazdığı duygusal
romanlarda kullanmaya başladılar.
120
00:06:25,261 --> 00:06:26,887
Bayan Southwork gibi.
121
00:06:26,971 --> 00:06:30,349
HIDDEN HAND
ÜNLEM İŞARETİ SAYISI: 1580
122
00:06:30,433 --> 00:06:31,767
Küçük görülen bir şey.
123
00:06:31,851 --> 00:06:34,562
Ve bu dönemin
en ilham verici yazarlarından biri
124
00:06:34,645 --> 00:06:38,232
aynı zamanda en erkeksi olanlardandı.
Ernest Hemingway.
125
00:06:38,315 --> 00:06:41,694
Yaşlı Adam Ve Deniz'de de bir tane vardı.
126
00:06:41,777 --> 00:06:43,737
"Derhâl!"
127
00:06:43,821 --> 00:06:46,991
Hemingway'in çağdaşı olan
F. Scott Fitzgerald
128
00:06:47,074 --> 00:06:50,286
bu baskıya yenik düşmüş gibi görünüyor.
129
00:06:50,369 --> 00:06:52,037
Sheila Graham, ilişkilerinin
130
00:06:52,121 --> 00:06:55,040
anılarını yazdığı kitabında,
Fitzgerald'ın bir keresinde ona,
131
00:06:55,124 --> 00:06:57,293
"Tüm ünlem işaretlerini çıkart.
132
00:06:57,376 --> 00:07:00,880
Ünlem işareti kendi esprine gülmek
gibi bir şey" dediğini söylüyor.
133
00:07:01,755 --> 00:07:05,301
Bu, bugün bile yazarlar arasında
var olan bir tavır biçimi.
134
00:07:05,384 --> 00:07:07,595
Bence ünlem biraz kullanışsız.
135
00:07:07,678 --> 00:07:10,306
Cümlenin sonunda
gereksiz bir bekleme yaratıyor.
136
00:07:10,389 --> 00:07:11,307
JASON PARHAM
KIDEMLİ YAZAR, WIRED
137
00:07:11,390 --> 00:07:15,060
Kişisel ve profesyonel yazım dilimde
hep bundan uzak durdum.
138
00:07:16,061 --> 00:07:18,230
Yazarlar ünlem işaretinden
kaçınmış olabilirler,
139
00:07:18,314 --> 00:07:19,607
ama bunu herkes yapmadı.
140
00:07:20,483 --> 00:07:24,278
Reklamcılar ünlemi aldı
ve onunla devam etti.
141
00:07:24,361 --> 00:07:27,448
Dikkatinizi çekip size bir şeyler
satabilmek için.
142
00:07:28,574 --> 00:07:32,077
1930'lar, 40'lar ve 50'lerde
143
00:07:32,161 --> 00:07:36,290
ünlem işaretlerinin olduğu yazılı reklam
sayısı iki katına çıkmıştı.
144
00:07:36,373 --> 00:07:40,836
Ve reklam yapanlar ünlem işaretiyle
bu aşkı yaşarken,
145
00:07:40,920 --> 00:07:44,965
en başarılı noktalama işareti girişimi
doğmuş oldu.
146
00:07:45,049 --> 00:07:47,510
Soru işaretiyle birlikte kullanılan ünlem.
147
00:07:49,470 --> 00:07:54,683
İkisini birden tek bir sembol olarak
kullanan bir sembol hiç olmamıştı.
148
00:07:54,767 --> 00:07:56,227
PENNY SPECKTER
INTERROBANG MUCİDİNİN EŞİ
149
00:07:56,310 --> 00:07:58,145
Hep iki ya da üç parçalı oluyordu,
150
00:07:58,229 --> 00:08:00,147
bu da oldukça kaba görünüyordu.
151
00:08:00,231 --> 00:08:02,858
Penny ve merhum kocası Martin Speckter
152
00:08:02,942 --> 00:08:07,488
reklamların Mad Men döneminde
başarılı bir reklam şirketine sahipti.
153
00:08:07,571 --> 00:08:10,074
Eylül'de tanışıp Aralık'ta evlendik.
154
00:08:10,157 --> 00:08:13,035
Ben dansa ve içmeye giderdim
155
00:08:13,118 --> 00:08:16,497
ama o dans da etmezdi, içki de içmezdi.
156
00:08:17,498 --> 00:08:20,042
Benim de başka ilgi alanları
bulmam gerekti.
157
00:08:20,709 --> 00:08:21,794
Bu ilgi alanlarından biri
158
00:08:21,877 --> 00:08:25,673
Type Talks adındaki küçük bir
tipografi dergisinde çalışmaktı.
159
00:08:25,756 --> 00:08:29,260
Bir gece akşam yemeğindeydik
ve dört sayfası eksikti.
160
00:08:29,343 --> 00:08:33,055
Ve aniden soru ve ünlem işaretini
aynı anda kullanmak aklına geldi.
161
00:08:33,722 --> 00:08:36,392
Kullandığımız sanat stüdyosunu aradı
162
00:08:36,475 --> 00:08:40,396
ve "Orada çizim yapabilen
biri var mı?" diye sordu.
163
00:08:40,479 --> 00:08:41,855
Ve biz de oraya gittik.
164
00:08:41,939 --> 00:08:43,941
Saat 03.00 civarında oradaydık.
165
00:08:44,024 --> 00:08:47,486
Soru ve ünlem işaretlerinin
bir sürü versiyonunu buldu.
166
00:08:47,987 --> 00:08:50,990
Soruşturma kelimesinden gelen "Interro"
167
00:08:51,073 --> 00:08:53,576
ve ünlem işareti için de
"Bang" kullanıldı.
168
00:08:53,659 --> 00:08:57,371
Bu, karikatür kitaplarıyla ortaya çıktığı
söylenen bir argo kavramı.
169
00:08:58,455 --> 00:09:01,875
Martin Speckter'ın soru ve ünlem işareti
gelecek vaat eden bir başlangıç yaptı.
170
00:09:02,459 --> 00:09:05,212
Popüler bir dergi olan
Americana'da yer aldı
171
00:09:05,296 --> 00:09:08,465
ve birden çok daktilo kullananlar için
seçenek olarak sunuldu.
172
00:09:09,133 --> 00:09:13,137
Bu 1969'da çekilmiş
erotik bir filmin adıydı.
173
00:09:13,220 --> 00:09:15,723
Onunla sevişmek istiyor musun? Nedir bu? Sona ermeyen sorgulama mı?
174
00:09:18,392 --> 00:09:22,146
Ünlem işaretini yeniden tasarlamak
sorunu çözebilecek gibi göründü.
175
00:09:22,229 --> 00:09:23,063
HADİ KUŞU YOLALIM
176
00:09:23,147 --> 00:09:26,859
Fransız yazar Hervé Bazin ünlem işaretini
177
00:09:26,942 --> 00:09:29,403
iyi niyet ya da hoş karşılama için,
178
00:09:29,486 --> 00:09:30,946
ikna işaretini de
179
00:09:31,030 --> 00:09:33,741
emin olmadığınız bir şey söylemek için
180
00:09:33,824 --> 00:09:38,621
ve otorite işaretini de cümlenizi bir
uzmanlık notuyla bitirmeniz için kullandı.
181
00:09:39,622 --> 00:09:44,460
Ne bunlar ne de soru işaretiyle ünlem
ilgi çekti çünkü çok geç gelmişlerdi.
182
00:09:45,377 --> 00:09:48,631
Farklı bir tasarım trendi
çoktan tutmuştu bile.
183
00:09:49,256 --> 00:09:52,384
1960'ların başında Bug'ı
popüler hâle getiren
184
00:09:52,468 --> 00:09:55,679
meşhur Doyle Dane reklamları
185
00:09:55,763 --> 00:09:58,599
tamamen farklı bir yöne gitti.
186
00:09:58,682 --> 00:10:02,603
VW, Chevrolet gibi rakiplerinin
tam aksine,
187
00:10:02,686 --> 00:10:06,231
Helvetica'ya ve bir dönemin
sadeliğine yöneldi.
188
00:10:07,066 --> 00:10:09,943
Yazılı reklamlarda kullanımları
çok azaldı,
189
00:10:10,611 --> 00:10:15,032
ama karikatür kitaplarına dayanan
dizilerde ikon hâlini aldı.
190
00:10:15,115 --> 00:10:17,826
Televizyonda yayınlanan orijinal
Batman dizisine bakıyorsunuz,
191
00:10:17,910 --> 00:10:20,788
"Küt!" diyorlar
ve küçük baloncuklar çıkıyor.
192
00:10:20,871 --> 00:10:23,791
Bu tip şeyleri çok ciddiye almamamız
gerektiğini anlarsak,
193
00:10:23,874 --> 00:10:25,793
bunları takdir edebiliriz.
194
00:10:25,876 --> 00:10:27,503
Ve kullanılmasını sağlayan şey de bu.
195
00:10:27,586 --> 00:10:32,132
Ama her zaman "Bunu demek istemiyorum"
hissiyle kullanılıyor.
196
00:10:32,216 --> 00:10:36,220
Ünlem işaretleri Roy Lichtenstein'ın
pop art eserlerinde,
197
00:10:36,303 --> 00:10:40,432
popüler müzik albümlerinde ve ilk olarak
kampanya sloganlarında kullanılıyordu.
198
00:10:40,516 --> 00:10:44,186
Ta ki balon bir hicivle
sona erinceye kadar.
199
00:10:44,269 --> 00:10:45,145
UÇAK!
200
00:10:45,229 --> 00:10:51,026
O dönemdeki popüler kültür neredeyse
Amerikan kültürüne takıntılıydı,
201
00:10:51,110 --> 00:10:54,154
ama her zaman
farklı bir şekilde ayrılıyordu.
202
00:10:54,238 --> 00:10:56,281
Bu ironik. Bu yapmacık.
203
00:10:57,074 --> 00:10:59,952
Ve bu kültür değişimi başka biriyle
daha kesişti:
204
00:11:00,411 --> 00:11:02,663
Kadınların iş yerindeki ilerlemeleri.
205
00:11:03,247 --> 00:11:05,874
Otorite sahibi bir kadının
yerine getirmesi gereken iki şey var.
206
00:11:05,958 --> 00:11:06,792
DEBORAH TANNEN
DİL BİLİMCİ
207
00:11:08,794 --> 00:11:11,505
İyi bir kadın olma konusundaki
beklentileri karşılarsa,
208
00:11:11,588 --> 00:11:14,883
beğenilir ama hafife alınırsınız.
209
00:11:14,967 --> 00:11:19,304
Eğer yönetici ya da lider olarak
gerekenleri yaparsa, saygı görür...
210
00:11:19,388 --> 00:11:20,431
HARİKA LİDERLİK
YÖNETİCİ OLMAYA UYGUN
211
00:11:20,514 --> 00:11:21,348
ONA KATLANAMIYORUM!
212
00:11:21,432 --> 00:11:24,435
...ama muhtemelen S'yle başlayan
kelimeyle anılır.
213
00:11:25,018 --> 00:11:27,646
Dönemler çok aracısız ve oldukça sertti.
214
00:11:27,730 --> 00:11:31,150
Ünlemler iyi davranışın şartı oldu.
215
00:11:31,233 --> 00:11:33,569
Mesela, "Bu akşam dışarı çıkmak
ister misin?" diye soruyorum
216
00:11:33,652 --> 00:11:35,112
ve "Evet." diyorsunuz.
217
00:11:36,196 --> 00:11:37,906
Gerçekten istemediğinizi düşünürüm.
218
00:11:37,990 --> 00:11:39,032
Evet!
219
00:11:39,116 --> 00:11:43,162
Yazım dilinde gerçekten istekliyseniz,
biraz coşkulu olmalısınız.
220
00:11:43,245 --> 00:11:46,790
Ünlem işaretiniz yoksa, içtenlikle
söylememiş gibi olursunuz.
221
00:11:46,874 --> 00:11:49,376
Ve birçok kadın birden fazlasına
ihtiyaç duyar.
222
00:11:50,127 --> 00:11:53,881
Bu konudaki ilk araştırma olan
2006'da yapılan bir araştırmaya göre,
223
00:11:53,964 --> 00:11:58,177
çevrim içi yazışmalardaki
ünlem işaretlerinin neredeyse dörtte üçü
224
00:11:58,260 --> 00:11:59,803
kadınlar tarafından kullanılıyor.
225
00:12:00,387 --> 00:12:02,431
Ama bu, ünlem işaretinin
226
00:12:02,514 --> 00:12:05,184
tutku ya da ironi
anlamına gelmesini durdurmadı.
227
00:12:05,768 --> 00:12:09,605
Ya da yüksek ses,
emir, eylem, uyarı, sürpriz
228
00:12:09,688 --> 00:12:11,732
ve elbette ünlem anlamına gelmesini. Donald Trump'ın tweetleri gibi.
229
00:12:13,942 --> 00:12:15,861
Gün içinde ofisteysem,
230
00:12:15,944 --> 00:12:18,447
tweet yazarak sataşacağım
bir sürü insan oluyor.
231
00:12:18,530 --> 00:12:20,783
-"Ünlem!" diye bağırıyorsunuz.
-Öyle.
232
00:12:21,366 --> 00:12:24,203
Ünlem işareti zaman içinde
kendi anlamı kadar
233
00:12:24,328 --> 00:12:26,538
ilerlemiş sayılmaz.
234
00:12:26,830 --> 00:12:29,625
Üzerine yüklediğimiz çok fazla
anlam var, değil mi?
235
00:12:29,708 --> 00:12:33,253
Yani her şey olabiliyor,
bu durumda da bir anlamda hiçe dönüşüyor.
236
00:12:34,463 --> 00:12:38,884
Birbirimize e-posta, mesaj
ve sosyal medya aracılığıyla yazmak,
237
00:12:38,967 --> 00:12:40,886
iletişim kurma şeklimizi değiştirdi
238
00:12:40,969 --> 00:12:43,013
ve ünlem işareti birçok açıdan
239
00:12:43,096 --> 00:12:45,307
internet üzerinde
en popüler gününü yaşıyor.
240
00:12:45,974 --> 00:12:49,436
"Haber: Kanye West, Kim Kardashian
tarafından Kris Jenner'ın yanına
241
00:12:49,520 --> 00:12:51,271
taşınmaya zorlandı!"
242
00:12:51,814 --> 00:12:53,482
Bu çok saçma.
243
00:12:54,441 --> 00:12:57,110
Bir dedikodu dergisinin manşetinde
bunun gibi
244
00:12:57,194 --> 00:12:59,613
çok abartılmış bir şey görürsünüz.
245
00:12:59,696 --> 00:13:02,699
Bu aynı zamanda çok özel ve ilgi çekici
bir şekilde
246
00:13:02,783 --> 00:13:05,369
bir internet dilinin yaygınlaşması demek.
247
00:13:05,452 --> 00:13:08,497
Ama internetteyken sadece eğlence için.
Hadi eğlenelim.
248
00:13:09,081 --> 00:13:12,000
Twitter'da bir tweetin sonuna
beş ünlem koyayım.
249
00:13:12,084 --> 00:13:14,503
Sadece saçma sayılabileceği için.
250
00:13:14,586 --> 00:13:17,756
Konu bu zaten.
Duyguyla eşdeğer olmaya çalışıyorsun.
251
00:13:19,758 --> 00:13:24,638
Ama internette ve telefonlarda tarzımızı
belirlemek için birçok şeyi kullanıyoruz.
252
00:13:25,222 --> 00:13:28,934
Emojiler, yüz ifadeleri,
hareketli simgeler.
253
00:13:29,017 --> 00:13:31,144
Bunların hepsi aslında,
254
00:13:31,228 --> 00:13:35,983
"Dediğimi ciddiye alma ve bunu
olumsuz bir şey gibi düşünme" demek.
255
00:13:36,066 --> 00:13:38,110
Bunların çoğu iyi niyeti gösteriyor
256
00:13:38,193 --> 00:13:41,572
ama artık çevrim içi olarak o kadar çok
konuşma gerçekleşiyor ki
257
00:13:41,655 --> 00:13:46,368
özellikle yaşı ileri olanlar endişeleniyor
ve bu her zaman böyle oldu.
258
00:13:46,451 --> 00:13:49,079
Bu onlara plaka dili gibi geliyor.
259
00:13:49,162 --> 00:13:53,667
Mesela, LOL ya da LMAO, gülmekten öldüm.
260
00:13:53,750 --> 00:13:55,544
Bilmiyorum yerine IDK.
261
00:13:55,627 --> 00:13:58,505
Ve çoğu dil bilimci bunun
hep var olduğuna dikkat çekiyor.
262
00:13:58,589 --> 00:14:01,091
Mesela FYI, ASAP.
263
00:14:01,174 --> 00:14:06,805
Ama bence bu aynı dilin,
o dönemdeki ihtiyaçlara göre
264
00:14:06,889 --> 00:14:08,140
adapte olmasıyla aynı şey.
265
00:14:08,223 --> 00:14:10,309
Dil ve yazı eskiden akıcı ve narin
266
00:14:10,392 --> 00:14:13,520
olmalıydı. Gerektiğinde
onu esnetebilmeliydiniz.
267
00:14:13,604 --> 00:14:16,565
Ama birçok açıdan internet hâlâ
çok yeni ve genç
268
00:14:16,648 --> 00:14:20,277
ve bu Vahşi Batı gibi.
Her şey bir şekilde geçerli oluyor.