1 00:00:15,808 --> 00:00:17,643 Her gün dünya çapında 2 00:00:17,727 --> 00:00:20,396 milyonlarca insan aynı soruyla uğraşıyor: 3 00:00:20,480 --> 00:00:24,859 Ünlem işareti koyulsa mı, koyulmasa mı? 4 00:00:26,861 --> 00:00:28,529 Ünlem işaretleri dost canlısıdır. 5 00:00:29,155 --> 00:00:31,240 Ama biraz fazla dost canlısı olabiliyorlar. 6 00:00:32,200 --> 00:00:33,993 Heyecanlı olduğunuzu gösterir, 7 00:00:34,077 --> 00:00:36,621 ama bağırıyormuş gibi de görünebilirsiniz. 8 00:00:38,372 --> 00:00:40,625 İş e-postalarında tarzı hafifletir 9 00:00:40,708 --> 00:00:43,127 ama daha az ciddi de görünebilirsiniz. 10 00:00:44,587 --> 00:00:46,798 Ve ünlem işareti kullanmazsanız, 11 00:00:47,340 --> 00:00:49,217 kaba görünebilme riskini alırsınız. 12 00:00:49,300 --> 00:00:52,970 "Myra bebeğini doğurdu" yazmışsın ama ünlem işareti kullanmamışsın. 13 00:00:53,054 --> 00:00:55,223 Bir keresinde Elaine bu yüzden terk edildi. 14 00:00:55,306 --> 00:00:58,434 Ben olsam tüm cümlelerin sonuna ünlem işareti koyardım! 15 00:00:58,518 --> 00:01:00,478 Buna ve şuna! 16 00:01:00,561 --> 00:01:04,357 Buna da koyabilirsin: Ben gidiyorum! 17 00:01:04,440 --> 00:01:06,776 Profesyonel bir ortamda algılanış biçimi 18 00:01:06,859 --> 00:01:08,194 cinsiyete göre değişebiliyor. 19 00:01:08,277 --> 00:01:09,445 KADIN BİR İŞ ARKADAŞI TARAFINDAN GÖNDERİLDİĞİNDE 20 00:01:09,529 --> 00:01:11,781 Kadın bir iş arkadaşı tarafından gönderildiğinde, 21 00:01:11,864 --> 00:01:13,908 erkeklerin neredeyse yarısı 22 00:01:13,991 --> 00:01:17,870 ünlem işareti kullanımını çok profesyonel buluyor. 23 00:01:17,954 --> 00:01:21,666 Ama aynı e-posta bir erkek tarafından gönderildiği zaman, 24 00:01:21,749 --> 00:01:23,835 bu sayı ciddi oranda düşüyor. 25 00:01:24,627 --> 00:01:27,713 İnsanlar iletişimci ve girişimcidirler. 26 00:01:28,297 --> 00:01:30,133 Aya bir adam gönderdik. 27 00:01:30,216 --> 00:01:33,761 Ama bir cümleyi bitirmek için sadece üç seçeneğimiz var. 28 00:01:34,470 --> 00:01:37,682 Ünlem işaretleri popüler kültürün her yerinde çok önemli. 29 00:01:37,765 --> 00:01:41,060 Ne anlama geldikleri çok belirgin olmasa bile. 30 00:01:41,644 --> 00:01:44,438 Ünlem işareti neden bu kadar kafa karıştırıcı? 31 00:01:45,773 --> 00:01:47,275 Ve daha iyi bir şey var mı? 32 00:01:49,777 --> 00:01:53,489 NETFLIX ORİJİNAL BELGESEL DİZİSİ 33 00:01:53,573 --> 00:01:55,408 Bu bir kuş! Bu bir uçak! 34 00:01:55,491 --> 00:01:57,535 -Bunu benim için yapma. Gazete için yap. -Kaybol, Svengali! 35 00:01:57,618 --> 00:01:58,744 İnsanlar nerede? 36 00:01:59,954 --> 00:02:01,539 Ben en büyüğüm! 37 00:02:05,001 --> 00:02:07,420 Jeopardy'i izliyorsunuz! 38 00:02:07,503 --> 00:02:11,924 Amerika'yı harika yapacağız, ünlem işareti! 39 00:02:12,008 --> 00:02:13,301 Ve birbirlerine mesaj gönderiyorlar. 40 00:02:13,384 --> 00:02:15,469 İmla bilmelerine gerek yok. Dil bilgisi bilmelerine gerek yok. 41 00:02:15,553 --> 00:02:18,264 Sadece siz orman yangınlarını önleyebilirsiniz! 42 00:02:18,347 --> 00:02:20,349 Bu bir ünlem işareti! 43 00:02:20,433 --> 00:02:22,602 Altında nokta olan bir çizgi. 44 00:02:25,771 --> 00:02:29,066 Bir ünlem işaretini nasıl kullanacağımızı bize 45 00:02:29,150 --> 00:02:33,905 noktalamanın baş rahipleri olan editörlerden daha iyi kim anlatabilir? 46 00:02:33,988 --> 00:02:36,949 Ve çıplak gerçeği bir editörler konferansının 47 00:02:37,033 --> 00:02:40,411 kokteyl saatinde öğrenmekten daha iyi bir yol var mı? 48 00:02:40,494 --> 00:02:42,788 Hey! Oyunu senin takımın kazandı. Bu harika! 49 00:02:42,872 --> 00:02:44,123 Aman Tanrım! 50 00:02:44,207 --> 00:02:45,291 Yüce Tanrım! 51 00:02:45,374 --> 00:02:49,295 Ya da hamileyim! Ya da boşandım! 52 00:02:49,378 --> 00:02:51,214 Bunlardan hiçbiri değil. Vay canına. 53 00:02:51,297 --> 00:02:55,259 Kariyeriniz boyunca bir ünlem işareti alırsınız. Akıllıca kullanın. 54 00:02:55,343 --> 00:02:58,554 Editörlük okulunda onları az kullanmamı söylediler. 55 00:02:59,555 --> 00:03:00,890 Ve dinlemedim... 56 00:03:00,973 --> 00:03:02,433 çünkü harika olduklarını düşünüyorum. 57 00:03:02,516 --> 00:03:05,019 Birden fazla ünlem işareti kullanırsanız, 58 00:03:05,102 --> 00:03:07,563 14 yaşında, aşırı heyecanlı bir ergen gibi görünürsünüz. 59 00:03:07,647 --> 00:03:11,025 Profesyonel yazışmalarda iki defadan fazla kullanmam. 60 00:03:11,108 --> 00:03:15,738 Ünlem işaretini kişisel olarak sürekli kullanıyorum. 61 00:03:16,656 --> 00:03:18,658 Bu fevkalade kötü 62 00:03:18,741 --> 00:03:20,034 ve bu konuda yardım almalıyım. 63 00:03:20,117 --> 00:03:23,955 Ama ünlem işareti kullanma şekli eskiden basitti. 64 00:03:24,872 --> 00:03:26,624 Ünlem işaretlerini 65 00:03:26,707 --> 00:03:27,583 EYVAH! AH BU DEVİR! AH BU DAVRANIŞLAR! 66 00:03:27,667 --> 00:03:29,001 ünlemlerden sonra kullanırdık. 67 00:03:29,585 --> 00:03:33,673 "Bak sen şu işe!" gibi okuyucunun 68 00:03:33,756 --> 00:03:35,883 dikkatini çeken kelimeler için. 69 00:03:35,967 --> 00:03:39,720 İtalyan şair Iacopo Alpoleio de Urbisaglia'nın bunu bulduğu iddia edilir. 70 00:03:39,804 --> 00:03:41,389 IACOPO ALPOLEIO DA URBISAGLIA HÜMANİST, ŞAİR 71 00:03:41,472 --> 00:03:44,558 Rönesans sırasında modern kültürün bozulduğuna ve çürüdüğüne... 72 00:03:44,642 --> 00:03:46,727 ERIC WEISKOTT ORTAÇAĞ İNGİLİZ EDEBİYATI PROFESÖRÜ 73 00:03:46,811 --> 00:03:48,062 ...inanmaya başladılar 74 00:03:48,145 --> 00:03:51,357 ve geriye gidip sanat, kültür ve toplum için daha iyi bir temel 75 00:03:51,440 --> 00:03:54,235 arama ihtiyacına girdiler. 76 00:03:54,819 --> 00:03:58,739 Antik Atina ve Roma gibi antik kültürlere 77 00:03:58,823 --> 00:04:00,574 ve Cicero gibi kişilere yöneldiler. 78 00:04:00,658 --> 00:04:01,701 MARCUS TULLIUS CICERO ROMALI POLİTİKACI, AVUKAT, KONUŞMACI 79 00:04:01,784 --> 00:04:04,495 Da Urgisaglia, daha yüksek sesle ve daha canlı şekilde 80 00:04:04,578 --> 00:04:07,832 okunmaları için ünlemlerini işaretlemeye karar vermişti. 81 00:04:07,915 --> 00:04:11,127 Bu yarattığı işarete Punctus Admirativus 82 00:04:11,210 --> 00:04:13,671 ya da Punctus Exclamativus adını verdi. 83 00:04:13,754 --> 00:04:16,299 "Bu tür cümlelerin sonlarına 84 00:04:16,382 --> 00:04:20,720 bir nokta ve üzerine doğru uzanan bir virgül koymaya başladım." 85 00:04:20,803 --> 00:04:25,224 Bu yeni işaret çok tutuldu ve yüzyıllarca bu şekilde kullanıldı. 86 00:04:26,058 --> 00:04:30,313 1700'lerde İspanyollar bunu ters çevirerek standartlaştırdılar 87 00:04:30,396 --> 00:04:32,606 ve bunu öne yerleştirdiler. 88 00:04:33,482 --> 00:04:36,027 Misyonerler ve Avrupalı koloni güçleri 89 00:04:36,110 --> 00:04:39,822 işaretin kullanımını dünyaya ve onlarca farklı dile yaydılar. 90 00:04:42,158 --> 00:04:43,909 Ama yazılı geleneklere normalde olmayan 91 00:04:43,993 --> 00:04:47,496 ünlem işareti koymak biraz riskli olabiliyor. 92 00:04:48,164 --> 00:04:51,876 Eski İngilizce olan büyük şaheserlerden biri Beowulf 93 00:04:51,959 --> 00:04:54,545 1800'lerin başında keşfedildiğinde, 94 00:04:54,628 --> 00:04:58,215 birçok editör şairin ilk kelimesinin ardından ünlem işareti 95 00:04:58,299 --> 00:04:59,925 koyup koymamayı tartıştı. 96 00:05:01,677 --> 00:05:02,511 Ne? 97 00:05:02,595 --> 00:05:04,889 "Hwæt!", "Dinle" anlamına gelir 98 00:05:04,972 --> 00:05:07,600 ya da Rap müzikteki "Yo!" veya "Hey sen!" gibi de kullanılabilir. 99 00:05:13,689 --> 00:05:18,319 Ve Beowulf hikâyesi noktalama işaretlerini kullanma şekline göre farklılaşıyor. 100 00:05:18,402 --> 00:05:20,571 Dinleyin! Kavimler kralı Spear-Dane'lerin, 101 00:05:20,654 --> 00:05:24,825 asillerin cesurca şeyler yaptığı eski zamanlardaki zaferlerini duyduk! 102 00:05:26,911 --> 00:05:27,995 O ünlem oradaysa, 103 00:05:28,079 --> 00:05:30,748 anlatıcı geçmiş konusunda heyecanlı demektir. 104 00:05:31,332 --> 00:05:36,962 Başka hiçbir noktalama işareti ünlem işareti gibi bir hissi vurgulamada 105 00:05:37,046 --> 00:05:39,173 böyle güçlü değildir. 106 00:05:39,757 --> 00:05:41,967 18. yüzyıla gelindiğinde, 107 00:05:42,051 --> 00:05:44,303 bunu sadece dil bilgisi için değil, vurgu için de 108 00:05:44,387 --> 00:05:45,679 kullanmaya başladılar. 109 00:05:45,763 --> 00:05:48,682 "Dostum! Bu beni hayrete düşürüyor!" 110 00:05:48,766 --> 00:05:51,769 Herman Melville gibi büyük bir Amerikan yazarı 111 00:05:51,852 --> 00:05:55,314 ünlem işaretini tutkuyu pekiştirmek için kullanıyordu. 112 00:05:55,981 --> 00:06:00,986 Klasiklerden olan kitabı Moby Dick'te 1683 tane vardı. 113 00:06:01,070 --> 00:06:03,197 "Onu şimdi görebiliyorum... 114 00:06:03,280 --> 00:06:07,993 Solgun bir sevimliliğe, acınası bir saygınlığa, iflah olmaz bir acıya sahip!" 115 00:06:08,077 --> 00:06:13,207 Ama 1920'den sonra ünlem işareti tüm havasını yitirdi. 116 00:06:13,290 --> 00:06:16,043 Yazarlar ünlem işaretini kullanmayı... 117 00:06:16,127 --> 00:06:17,002 GEOFF NUNBERG DİL BİLİMCİ 118 00:06:17,086 --> 00:06:20,256 ...ya sarı basının sansasyonel manşetlerinde 119 00:06:20,339 --> 00:06:25,177 ya da kadınların yazdığı duygusal romanlarda kullanmaya başladılar. 120 00:06:25,261 --> 00:06:26,887 Bayan Southwork gibi. 121 00:06:26,971 --> 00:06:30,349 HIDDEN HAND ÜNLEM İŞARETİ SAYISI: 1580 122 00:06:30,433 --> 00:06:31,767 Küçük görülen bir şey. 123 00:06:31,851 --> 00:06:34,562 Ve bu dönemin en ilham verici yazarlarından biri 124 00:06:34,645 --> 00:06:38,232 aynı zamanda en erkeksi olanlardandı. Ernest Hemingway. 125 00:06:38,315 --> 00:06:41,694 Yaşlı Adam Ve Deniz'de de bir tane vardı. 126 00:06:41,777 --> 00:06:43,737 "Derhâl!" 127 00:06:43,821 --> 00:06:46,991 Hemingway'in çağdaşı olan F. Scott Fitzgerald 128 00:06:47,074 --> 00:06:50,286 bu baskıya yenik düşmüş gibi görünüyor. 129 00:06:50,369 --> 00:06:52,037 Sheila Graham, ilişkilerinin 130 00:06:52,121 --> 00:06:55,040 anılarını yazdığı kitabında, Fitzgerald'ın bir keresinde ona, 131 00:06:55,124 --> 00:06:57,293 "Tüm ünlem işaretlerini çıkart. 132 00:06:57,376 --> 00:07:00,880 Ünlem işareti kendi esprine gülmek gibi bir şey" dediğini söylüyor. 133 00:07:01,755 --> 00:07:05,301 Bu, bugün bile yazarlar arasında var olan bir tavır biçimi. 134 00:07:05,384 --> 00:07:07,595 Bence ünlem biraz kullanışsız. 135 00:07:07,678 --> 00:07:10,306 Cümlenin sonunda gereksiz bir bekleme yaratıyor. 136 00:07:10,389 --> 00:07:11,307 JASON PARHAM KIDEMLİ YAZAR, WIRED 137 00:07:11,390 --> 00:07:15,060 Kişisel ve profesyonel yazım dilimde hep bundan uzak durdum. 138 00:07:16,061 --> 00:07:18,230 Yazarlar ünlem işaretinden kaçınmış olabilirler, 139 00:07:18,314 --> 00:07:19,607 ama bunu herkes yapmadı. 140 00:07:20,483 --> 00:07:24,278 Reklamcılar ünlemi aldı ve onunla devam etti. 141 00:07:24,361 --> 00:07:27,448 Dikkatinizi çekip size bir şeyler satabilmek için. 142 00:07:28,574 --> 00:07:32,077 1930'lar, 40'lar ve 50'lerde 143 00:07:32,161 --> 00:07:36,290 ünlem işaretlerinin olduğu yazılı reklam sayısı iki katına çıkmıştı. 144 00:07:36,373 --> 00:07:40,836 Ve reklam yapanlar ünlem işaretiyle bu aşkı yaşarken, 145 00:07:40,920 --> 00:07:44,965 en başarılı noktalama işareti girişimi doğmuş oldu. 146 00:07:45,049 --> 00:07:47,510 Soru işaretiyle birlikte kullanılan ünlem. 147 00:07:49,470 --> 00:07:54,683 İkisini birden tek bir sembol olarak kullanan bir sembol hiç olmamıştı. 148 00:07:54,767 --> 00:07:56,227 PENNY SPECKTER INTERROBANG MUCİDİNİN EŞİ 149 00:07:56,310 --> 00:07:58,145 Hep iki ya da üç parçalı oluyordu, 150 00:07:58,229 --> 00:08:00,147 bu da oldukça kaba görünüyordu. 151 00:08:00,231 --> 00:08:02,858 Penny ve merhum kocası Martin Speckter 152 00:08:02,942 --> 00:08:07,488 reklamların Mad Men döneminde başarılı bir reklam şirketine sahipti. 153 00:08:07,571 --> 00:08:10,074 Eylül'de tanışıp Aralık'ta evlendik. 154 00:08:10,157 --> 00:08:13,035 Ben dansa ve içmeye giderdim 155 00:08:13,118 --> 00:08:16,497 ama o dans da etmezdi, içki de içmezdi. 156 00:08:17,498 --> 00:08:20,042 Benim de başka ilgi alanları bulmam gerekti. 157 00:08:20,709 --> 00:08:21,794 Bu ilgi alanlarından biri 158 00:08:21,877 --> 00:08:25,673 Type Talks adındaki küçük bir tipografi dergisinde çalışmaktı. 159 00:08:25,756 --> 00:08:29,260 Bir gece akşam yemeğindeydik ve dört sayfası eksikti. 160 00:08:29,343 --> 00:08:33,055 Ve aniden soru ve ünlem işaretini aynı anda kullanmak aklına geldi. 161 00:08:33,722 --> 00:08:36,392 Kullandığımız sanat stüdyosunu aradı 162 00:08:36,475 --> 00:08:40,396 ve "Orada çizim yapabilen biri var mı?" diye sordu. 163 00:08:40,479 --> 00:08:41,855 Ve biz de oraya gittik. 164 00:08:41,939 --> 00:08:43,941 Saat 03.00 civarında oradaydık. 165 00:08:44,024 --> 00:08:47,486 Soru ve ünlem işaretlerinin bir sürü versiyonunu buldu. 166 00:08:47,987 --> 00:08:50,990 Soruşturma kelimesinden gelen "Interro" 167 00:08:51,073 --> 00:08:53,576 ve ünlem işareti için de "Bang" kullanıldı. 168 00:08:53,659 --> 00:08:57,371 Bu, karikatür kitaplarıyla ortaya çıktığı söylenen bir argo kavramı. 169 00:08:58,455 --> 00:09:01,875 Martin Speckter'ın soru ve ünlem işareti gelecek vaat eden bir başlangıç yaptı. 170 00:09:02,459 --> 00:09:05,212 Popüler bir dergi olan Americana'da yer aldı 171 00:09:05,296 --> 00:09:08,465 ve birden çok daktilo kullananlar için seçenek olarak sunuldu. 172 00:09:09,133 --> 00:09:13,137 Bu 1969'da çekilmiş erotik bir filmin adıydı. 173 00:09:13,220 --> 00:09:15,723 Onunla sevişmek istiyor musun? Nedir bu? Sona ermeyen sorgulama mı? 174 00:09:18,392 --> 00:09:22,146 Ünlem işaretini yeniden tasarlamak sorunu çözebilecek gibi göründü. 175 00:09:22,229 --> 00:09:23,063 HADİ KUŞU YOLALIM 176 00:09:23,147 --> 00:09:26,859 Fransız yazar Hervé Bazin ünlem işaretini 177 00:09:26,942 --> 00:09:29,403 iyi niyet ya da hoş karşılama için, 178 00:09:29,486 --> 00:09:30,946 ikna işaretini de 179 00:09:31,030 --> 00:09:33,741 emin olmadığınız bir şey söylemek için 180 00:09:33,824 --> 00:09:38,621 ve otorite işaretini de cümlenizi bir uzmanlık notuyla bitirmeniz için kullandı. 181 00:09:39,622 --> 00:09:44,460 Ne bunlar ne de soru işaretiyle ünlem ilgi çekti çünkü çok geç gelmişlerdi. 182 00:09:45,377 --> 00:09:48,631 Farklı bir tasarım trendi çoktan tutmuştu bile. 183 00:09:49,256 --> 00:09:52,384 1960'ların başında Bug'ı popüler hâle getiren 184 00:09:52,468 --> 00:09:55,679 meşhur Doyle Dane reklamları 185 00:09:55,763 --> 00:09:58,599 tamamen farklı bir yöne gitti. 186 00:09:58,682 --> 00:10:02,603 VW, Chevrolet gibi rakiplerinin tam aksine, 187 00:10:02,686 --> 00:10:06,231 Helvetica'ya ve bir dönemin sadeliğine yöneldi. 188 00:10:07,066 --> 00:10:09,943 Yazılı reklamlarda kullanımları çok azaldı, 189 00:10:10,611 --> 00:10:15,032 ama karikatür kitaplarına dayanan dizilerde ikon hâlini aldı. 190 00:10:15,115 --> 00:10:17,826 Televizyonda yayınlanan orijinal Batman dizisine bakıyorsunuz, 191 00:10:17,910 --> 00:10:20,788 "Küt!" diyorlar ve küçük baloncuklar çıkıyor. 192 00:10:20,871 --> 00:10:23,791 Bu tip şeyleri çok ciddiye almamamız gerektiğini anlarsak, 193 00:10:23,874 --> 00:10:25,793 bunları takdir edebiliriz. 194 00:10:25,876 --> 00:10:27,503 Ve kullanılmasını sağlayan şey de bu. 195 00:10:27,586 --> 00:10:32,132 Ama her zaman "Bunu demek istemiyorum" hissiyle kullanılıyor. 196 00:10:32,216 --> 00:10:36,220 Ünlem işaretleri Roy Lichtenstein'ın pop art eserlerinde, 197 00:10:36,303 --> 00:10:40,432 popüler müzik albümlerinde ve ilk olarak kampanya sloganlarında kullanılıyordu. 198 00:10:40,516 --> 00:10:44,186 Ta ki balon bir hicivle sona erinceye kadar. 199 00:10:44,269 --> 00:10:45,145 UÇAK! 200 00:10:45,229 --> 00:10:51,026 O dönemdeki popüler kültür neredeyse Amerikan kültürüne takıntılıydı, 201 00:10:51,110 --> 00:10:54,154 ama her zaman farklı bir şekilde ayrılıyordu. 202 00:10:54,238 --> 00:10:56,281 Bu ironik. Bu yapmacık. 203 00:10:57,074 --> 00:10:59,952 Ve bu kültür değişimi başka biriyle daha kesişti: 204 00:11:00,411 --> 00:11:02,663 Kadınların iş yerindeki ilerlemeleri. 205 00:11:03,247 --> 00:11:05,874 Otorite sahibi bir kadının yerine getirmesi gereken iki şey var. 206 00:11:05,958 --> 00:11:06,792 DEBORAH TANNEN DİL BİLİMCİ 207 00:11:08,794 --> 00:11:11,505 İyi bir kadın olma konusundaki beklentileri karşılarsa, 208 00:11:11,588 --> 00:11:14,883 beğenilir ama hafife alınırsınız. 209 00:11:14,967 --> 00:11:19,304 Eğer yönetici ya da lider olarak gerekenleri yaparsa, saygı görür... 210 00:11:19,388 --> 00:11:20,431 HARİKA LİDERLİK YÖNETİCİ OLMAYA UYGUN 211 00:11:20,514 --> 00:11:21,348 ONA KATLANAMIYORUM! 212 00:11:21,432 --> 00:11:24,435 ...ama muhtemelen S'yle başlayan kelimeyle anılır. 213 00:11:25,018 --> 00:11:27,646 Dönemler çok aracısız ve oldukça sertti. 214 00:11:27,730 --> 00:11:31,150 Ünlemler iyi davranışın şartı oldu. 215 00:11:31,233 --> 00:11:33,569 Mesela, "Bu akşam dışarı çıkmak ister misin?" diye soruyorum 216 00:11:33,652 --> 00:11:35,112 ve "Evet." diyorsunuz. 217 00:11:36,196 --> 00:11:37,906 Gerçekten istemediğinizi düşünürüm. 218 00:11:37,990 --> 00:11:39,032 Evet! 219 00:11:39,116 --> 00:11:43,162 Yazım dilinde gerçekten istekliyseniz, biraz coşkulu olmalısınız. 220 00:11:43,245 --> 00:11:46,790 Ünlem işaretiniz yoksa, içtenlikle söylememiş gibi olursunuz. 221 00:11:46,874 --> 00:11:49,376 Ve birçok kadın birden fazlasına ihtiyaç duyar. 222 00:11:50,127 --> 00:11:53,881 Bu konudaki ilk araştırma olan 2006'da yapılan bir araştırmaya göre, 223 00:11:53,964 --> 00:11:58,177 çevrim içi yazışmalardaki ünlem işaretlerinin neredeyse dörtte üçü 224 00:11:58,260 --> 00:11:59,803 kadınlar tarafından kullanılıyor. 225 00:12:00,387 --> 00:12:02,431 Ama bu, ünlem işaretinin 226 00:12:02,514 --> 00:12:05,184 tutku ya da ironi anlamına gelmesini durdurmadı. 227 00:12:05,768 --> 00:12:09,605 Ya da yüksek ses, emir, eylem, uyarı, sürpriz 228 00:12:09,688 --> 00:12:11,732 ve elbette ünlem anlamına gelmesini. Donald Trump'ın tweetleri gibi. 229 00:12:13,942 --> 00:12:15,861 Gün içinde ofisteysem, 230 00:12:15,944 --> 00:12:18,447 tweet yazarak sataşacağım bir sürü insan oluyor. 231 00:12:18,530 --> 00:12:20,783 -"Ünlem!" diye bağırıyorsunuz. -Öyle. 232 00:12:21,366 --> 00:12:24,203 Ünlem işareti zaman içinde kendi anlamı kadar 233 00:12:24,328 --> 00:12:26,538 ilerlemiş sayılmaz. 234 00:12:26,830 --> 00:12:29,625 Üzerine yüklediğimiz çok fazla anlam var, değil mi? 235 00:12:29,708 --> 00:12:33,253 Yani her şey olabiliyor, bu durumda da bir anlamda hiçe dönüşüyor. 236 00:12:34,463 --> 00:12:38,884 Birbirimize e-posta, mesaj ve sosyal medya aracılığıyla yazmak, 237 00:12:38,967 --> 00:12:40,886 iletişim kurma şeklimizi değiştirdi 238 00:12:40,969 --> 00:12:43,013 ve ünlem işareti birçok açıdan 239 00:12:43,096 --> 00:12:45,307 internet üzerinde en popüler gününü yaşıyor. 240 00:12:45,974 --> 00:12:49,436 "Haber: Kanye West, Kim Kardashian tarafından Kris Jenner'ın yanına 241 00:12:49,520 --> 00:12:51,271 taşınmaya zorlandı!" 242 00:12:51,814 --> 00:12:53,482 Bu çok saçma. 243 00:12:54,441 --> 00:12:57,110 Bir dedikodu dergisinin manşetinde bunun gibi 244 00:12:57,194 --> 00:12:59,613 çok abartılmış bir şey görürsünüz. 245 00:12:59,696 --> 00:13:02,699 Bu aynı zamanda çok özel ve ilgi çekici bir şekilde 246 00:13:02,783 --> 00:13:05,369 bir internet dilinin yaygınlaşması demek. 247 00:13:05,452 --> 00:13:08,497 Ama internetteyken sadece eğlence için. Hadi eğlenelim. 248 00:13:09,081 --> 00:13:12,000 Twitter'da bir tweetin sonuna beş ünlem koyayım. 249 00:13:12,084 --> 00:13:14,503 Sadece saçma sayılabileceği için. 250 00:13:14,586 --> 00:13:17,756 Konu bu zaten. Duyguyla eşdeğer olmaya çalışıyorsun. 251 00:13:19,758 --> 00:13:24,638 Ama internette ve telefonlarda tarzımızı belirlemek için birçok şeyi kullanıyoruz. 252 00:13:25,222 --> 00:13:28,934 Emojiler, yüz ifadeleri, hareketli simgeler. 253 00:13:29,017 --> 00:13:31,144 Bunların hepsi aslında, 254 00:13:31,228 --> 00:13:35,983 "Dediğimi ciddiye alma ve bunu olumsuz bir şey gibi düşünme" demek. 255 00:13:36,066 --> 00:13:38,110 Bunların çoğu iyi niyeti gösteriyor 256 00:13:38,193 --> 00:13:41,572 ama artık çevrim içi olarak o kadar çok konuşma gerçekleşiyor ki 257 00:13:41,655 --> 00:13:46,368 özellikle yaşı ileri olanlar endişeleniyor ve bu her zaman böyle oldu. 258 00:13:46,451 --> 00:13:49,079 Bu onlara plaka dili gibi geliyor. 259 00:13:49,162 --> 00:13:53,667 Mesela, LOL ya da LMAO, gülmekten öldüm. 260 00:13:53,750 --> 00:13:55,544 Bilmiyorum yerine IDK. 261 00:13:55,627 --> 00:13:58,505 Ve çoğu dil bilimci bunun hep var olduğuna dikkat çekiyor. 262 00:13:58,589 --> 00:14:01,091 Mesela FYI, ASAP. 263 00:14:01,174 --> 00:14:06,805 Ama bence bu aynı dilin, o dönemdeki ihtiyaçlara göre 264 00:14:06,889 --> 00:14:08,140 adapte olmasıyla aynı şey. 265 00:14:08,223 --> 00:14:10,309 Dil ve yazı eskiden akıcı ve narin 266 00:14:10,392 --> 00:14:13,520 olmalıydı. Gerektiğinde onu esnetebilmeliydiniz. 267 00:14:13,604 --> 00:14:16,565 Ama birçok açıdan internet hâlâ çok yeni ve genç 268 00:14:16,648 --> 00:14:20,277 ve bu Vahşi Batı gibi. Her şey bir şekilde geçerli oluyor.