1 00:00:06,758 --> 00:00:11,054 50 yıl önce gök bilimciler uzayın derinlerinden gelen bir sinyal aldılar. 2 00:00:11,679 --> 00:00:13,723 Sinyal o kadar düzenliydi ki, 3 00:00:13,806 --> 00:00:15,933 atomik bir saatten daha iyi zaman tutuyordu. 4 00:00:18,811 --> 00:00:20,897 Bu ne olabilirdi? Doğal bir şey olamazdı! 5 00:00:20,980 --> 00:00:23,024 Bir uzaylı sinyali olabileceğini düşündüler 6 00:00:23,107 --> 00:00:27,612 ve LGM-1 ve "Küçük Yeşil Adamlar" lakaplarını kazandılar. 7 00:00:27,695 --> 00:00:30,114 Bunun bir pulsar olduğu anlaşıldı. 8 00:00:30,198 --> 00:00:35,119 5.5 milyon yıl öncesinden gelen ve titreşen bir yıldızın dalgalarıydı. 9 00:00:35,661 --> 00:00:39,582 Çoğumuz uzaylıları hayaletlerle ya da Loch Ness Canavarı'yla 10 00:00:39,665 --> 00:00:42,919 bir tutarız. Yani bir bilim kurgu konusudur veya komplo teoricilerinin 11 00:00:43,002 --> 00:00:47,048 bayıldığı bir tartışmadır. 12 00:00:47,131 --> 00:00:49,550 Aniden yerden ayağım kesildi, 13 00:00:49,634 --> 00:00:52,178 onların yüksekliğine kadar yükseldim. 14 00:00:52,261 --> 00:00:56,516 O sırada ilk kez bir asansör gibi dümdüz gelen şeyi gördüm. 15 00:00:56,599 --> 00:01:00,144 Burası uzaylılardan bana gelen mesajları dağıtmak için oluşturulmuş 16 00:01:00,228 --> 00:01:02,939 ve uzay insanları tarafından bilginin aktarıldığı bir merkez. 17 00:01:03,022 --> 00:01:05,775 Ama ciddi bilim insanları yine 18 00:01:05,858 --> 00:01:10,113 dünya dışı yaşama dair delil bulduklarını sanmışlardı. 19 00:01:10,196 --> 00:01:12,156 Bunlar Mars'ın gerçek kanalları mı? 20 00:01:12,240 --> 00:01:14,784 Kutuplardakiler donmuş su mu? 21 00:01:15,785 --> 00:01:18,246 2016'da gök bilimciler 22 00:01:18,329 --> 00:01:22,041 daha önce hiç görülmemiş ve duyulmamış 23 00:01:22,125 --> 00:01:25,545 yöntemlerle bir yıldızdan delil olabilecek. 24 00:01:25,628 --> 00:01:27,672 Ve bunu antik bir medeniyet inşa etmiş 25 00:01:27,755 --> 00:01:29,298 ve yıldızın enerjisini çekmiş. 26 00:01:30,133 --> 00:01:31,926 Bunun toz olduğu anlaşıldı. 27 00:01:32,510 --> 00:01:35,513 Bilim insanları dünya dışında yaşam olduğu konusunda öz güvenliler. 28 00:01:35,596 --> 00:01:36,430 SETH SHOSTAK ASTRONOM 29 00:01:36,514 --> 00:01:38,266 Bulduğumuz için değil, bulamadık. 30 00:01:38,349 --> 00:01:40,977 Orada olduklarına inanmamızın asıl nedeni, 31 00:01:41,060 --> 00:01:43,938 yoklarsa, Dünya'nın bir tür mucize olması. 32 00:01:44,605 --> 00:01:46,649 Evreni araştıran birçok bilim insanı için 33 00:01:46,732 --> 00:01:49,026 uzaylıları aramak çılgınca gelmiyor. 34 00:01:50,069 --> 00:01:51,654 Çılgınca olan, onları henüz bulamamız. 35 00:01:51,737 --> 00:01:55,867 Bu kadar geniş bir evrende, herkes nerede? 36 00:01:56,242 --> 00:01:59,662 Karanlıkta yalnız olup olmadığımızı bilmek bizim için önemli. 37 00:01:59,745 --> 00:02:01,080 Tanımlanmamış objeler. 38 00:02:01,164 --> 00:02:03,416 Dünyanın her yerinde çalan uyarı kornoları. 39 00:02:03,499 --> 00:02:05,001 Tanrım, şu şeye bakın! 40 00:02:06,294 --> 00:02:10,006 Bu dünyanın dışından gelen bir uzaylı tehdidiyle karşılaşsak, 41 00:02:10,089 --> 00:02:13,718 anlaşmazlıklarımız ne kadar çabuk yok olurdu? 42 00:02:13,801 --> 00:02:16,220 Dışarıda milyon tane farklı medeniyet var. 43 00:02:16,304 --> 00:02:17,889 Hepsi aşırı çirkin görünüyor. 44 00:02:17,972 --> 00:02:20,266 Ve hepsi bizden çok daha zeki. 45 00:02:21,475 --> 00:02:27,398 DÜNYA DIŞI YAŞAM, EXPLAINED 46 00:02:28,232 --> 00:02:31,235 Şehrin kaldırımlarındaki çöp kutuları dikkat çekici şekilde kayboluyor. 47 00:02:31,319 --> 00:02:34,906 Çöp tenekeleri zaman harcayan bir toplumsal şakaydı. 48 00:02:34,989 --> 00:02:37,283 Bununla ilgili çıkan yerel haberleri görmüşsünüzdür. 49 00:02:38,284 --> 00:02:42,747 The New Yorker adlı dergi 1950'de bununla ilgili olarak yaramaz uzaylıları suçlayan 50 00:02:42,830 --> 00:02:45,541 bir karikatür bile yayınlamıştı. 51 00:02:45,625 --> 00:02:47,335 Bu saçma şaka, 52 00:02:47,418 --> 00:02:51,589 modern bilim tarihinin en derin anlayışlarından birini geliştirdi. 53 00:02:52,381 --> 00:02:55,092 Çünkü fizikçi Enrico Fermi o karikatürü gördü 54 00:02:55,176 --> 00:02:58,638 ve hikâyenin devamında, "Herkes nerede?" sorusu geldi. 55 00:02:58,721 --> 00:03:01,474 Uzaylıların varlığına dair bir delil bulamamış olmamıza, 56 00:03:01,557 --> 00:03:03,976 Fermi Paradoksu denilmeye başlandı. 57 00:03:04,477 --> 00:03:08,481 Toplam 22 yıldızın gücüne 10 tanesi eşit. 58 00:03:08,564 --> 00:03:13,277 Bu, dünyadaki her kum tanesi için 10 bin yıldız var demektir. 59 00:03:13,361 --> 00:03:15,780 Tutucu bir bilimsel tahmine göre 60 00:03:15,863 --> 00:03:19,158 bu yıldızların yüzde beşi güneşimize benziyor. 61 00:03:19,242 --> 00:03:23,955 Yani bu, evrende 500 milyar güneş olduğu anlamına geliyor. 62 00:03:24,455 --> 00:03:28,584 Birçok bilim insanı son 10 yılda yapılmış şaşırtıcı keşifler nedeniyle 63 00:03:28,668 --> 00:03:32,838 uzaylıların varlığı konusunda daha özgüvenli. 64 00:03:32,922 --> 00:03:34,548 NASA ARAŞTIRMA FONU VERMEDİ. BU DEĞİŞEBİLİR Mİ? 65 00:03:34,632 --> 00:03:36,425 1990'lara kadar kimse güneş sistemimizde 66 00:03:36,509 --> 00:03:40,638 başka gezegenlerin olup olmadığını kesin olarak söyleyemiyordu. 67 00:03:40,721 --> 00:03:45,601 Şimdi bilim insanları, bizimkine benzeyen beş güneş benzeri yıldızın 68 00:03:45,685 --> 00:03:46,894 gezegen olduğuna inanıyorlar. 69 00:03:48,521 --> 00:03:50,022 Uzaylı yaşam varlığına inancım sorulduğunda, 70 00:03:50,106 --> 00:03:51,983 her zaman "Yüzde 100" cevabını veririm. 71 00:03:52,775 --> 00:03:54,860 Sadece çok fazla yıldız ve gezegen olduğu için. 72 00:03:54,944 --> 00:03:57,530 Neredeyse her yıldızın gezegenleri olduğunu düşünüyoruz. 73 00:03:57,613 --> 00:04:00,116 Aynı zamanda Dünya üzerinde de 74 00:04:00,199 --> 00:04:03,077 kimsenin beklemediği yerlerde yaşam olduğunu keşfettik. 75 00:04:03,786 --> 00:04:06,247 Gezegenin yüzeyinin altındaki en derin yerlerde bile yaşam görüyoruz. 76 00:04:06,414 --> 00:04:08,165 Binlerce kilometre aşağıda, altın madenlerinde bile. 77 00:04:08,249 --> 00:04:10,209 Volkanik kalderaların yakınında yaşam var. 78 00:04:10,293 --> 00:04:12,044 Nükleer reaktörlerin yakınında yaşam görüyoruz. 79 00:04:12,128 --> 00:04:14,422 En aşırı ortamlarda yaşam buluyoruz. 80 00:04:14,964 --> 00:04:18,301 Bu başka bir yerde yaşam için araştırma yaparken bize umut veriyor, 81 00:04:18,384 --> 00:04:19,802 çünkü tüm gezegenlerde 82 00:04:19,885 --> 00:04:22,847 Dünya'dakiyle aynı ortamı beklemek doğru olmaz. 83 00:04:22,930 --> 00:04:27,059 Kaç tane Dünya benzeri gezegen olmasını beklediklerini düşünürsek, bu değişir. 84 00:04:27,143 --> 00:04:30,396 Bu yeni bilimsel öz güvenle bile, 85 00:04:30,479 --> 00:04:32,440 binde sadece bir tane. 86 00:04:32,523 --> 00:04:35,609 Bunun anlamı, dünya üzerindeki her 10 kum tanesinden biri 87 00:04:35,693 --> 00:04:38,029 üzerinde yaşam olan bir gezegeni temsil ediyor. 88 00:04:38,112 --> 00:04:43,242 Ve bunların binde biri zeki yaşam geliştirmeyi başarsa, 89 00:04:43,326 --> 00:04:47,621 evrende bir katrilyon zeki uzaylı medeniyeti var demektir. 90 00:04:47,705 --> 00:04:50,207 Sadece bizim galaksimizde 10 bin tane. 91 00:04:50,958 --> 00:04:54,754 Zaman da dünya dışı yaşamın yanında. 92 00:04:54,879 --> 00:04:55,755 EVRENİN TAHMİNİ YAŞI DÜNYANIN VAR OLUŞ SÜRESİ 93 00:04:55,838 --> 00:04:58,466 Dünyanın yaşı evreninkinin üçte biri kadar. 94 00:04:58,549 --> 00:04:59,884 Yani gelişmiş medeniyetlerde 95 00:05:00,009 --> 00:05:00,885 PAUL DAVIES FİZİKÇİ 96 00:05:00,968 --> 00:05:03,971 yaşamın gelişmesi ve bu medeniyetlerin 97 00:05:04,055 --> 00:05:07,391 galaksiye yayılmış olması için yeterince zaman vardı. 98 00:05:07,475 --> 00:05:10,269 Bu kadar zaman ve bu kadar uzayla 99 00:05:10,353 --> 00:05:11,854 hesap oldukça açık. 100 00:05:11,937 --> 00:05:16,859 Şimdiye kadar uzaylıları bulmuş olmalıydık ya da onlar bizi bulmuş olmalıydılar. 101 00:05:17,526 --> 00:05:18,486 UÇAN DAİRELER 102 00:05:18,569 --> 00:05:23,532 Uzaylıların varlığına dair delil bulamamış olmamızın tek bir popüler açıklaması var. 103 00:05:23,616 --> 00:05:24,867 Onları bulmuş olduğumuz. 104 00:05:24,950 --> 00:05:27,453 Hükûmetler bunu örtbas ettiler. 105 00:05:27,536 --> 00:05:32,124 Emekli havayolları ve askerî pilotlar tarafından görülen uçan dairelerin 106 00:05:32,208 --> 00:05:34,377 başka gezegenden olduğuna inanıyorum. 107 00:05:34,460 --> 00:05:36,670 Eleştirmenlerimiz sürekli 108 00:05:36,754 --> 00:05:39,382 Amerikan Hava Kuvvetlerinin bu konuda kamuoyudan 109 00:05:39,465 --> 00:05:41,759 bilgi sakladığını iddia ediyor. 110 00:05:41,842 --> 00:05:44,220 Bu kesinlikle gerçeklik dışıdır. 111 00:05:44,303 --> 00:05:49,225 Arada bir bir şeyler oluyor ve bu teoriye yeniden can veriyor. 112 00:05:49,308 --> 00:05:54,522 Aynı 2017 yılında ABD Hükûmetinin UFO görüntülerinin incelenmesi için 113 00:05:54,605 --> 00:05:58,109 gizli bir programa milyonlar harcamış olduğunun öğrenilmesi gibi. 114 00:05:58,192 --> 00:05:59,985 Şu şeye baksana, dostum. 115 00:06:00,069 --> 00:06:02,822 Ama birçok bilim insanının söyleyeceği gibi, 116 00:06:02,905 --> 00:06:08,452 UFO'lara bakmak, dünya dışı hayatları araştırmakla aynı değildir. 117 00:06:09,036 --> 00:06:12,873 UFO kelimesinin açılımı "Tanımlanamayan Uçan Obje"dir. 118 00:06:12,957 --> 00:06:14,500 Tanımlanamamıştır. 119 00:06:14,583 --> 00:06:18,129 Yani tanım açısından onu açık bırakmalıyız. 120 00:06:18,212 --> 00:06:22,800 Bu, bir uzay mekiği olarak belirlendiği anlamına gelmiyor. 121 00:06:22,883 --> 00:06:25,678 Bilim insanlarının uzaylıları henüz bulamamış 122 00:06:25,761 --> 00:06:28,097 olmamızla ilgili favori nedenleri var. 123 00:06:28,722 --> 00:06:31,267 Buraya gelmiş ve bulduklarını beğenmeyip 124 00:06:31,350 --> 00:06:33,436 yollarına devam etmiş olabilirler. 125 00:06:33,519 --> 00:06:37,106 Bir an için evinizi karıncaların bastığını hayal edin. 126 00:06:37,189 --> 00:06:38,732 Bu olabilir. 127 00:06:38,816 --> 00:06:41,318 Şimdi de bu karıncalarla sohbet etmek istediğinizi düşünelim. 128 00:06:41,402 --> 00:06:44,321 "Affedersiniz, lütfen gider misiniz?" deyin. Bunu nasıl yaparsınız? 129 00:06:44,405 --> 00:06:46,657 Bu teoriyi seviyorum. Yani şu anda çok aptal olduğumuzu. 130 00:06:46,740 --> 00:06:49,326 Bizimle konuşmak isteseler bile, bu çok zeki canlıların 131 00:06:49,410 --> 00:06:53,622 iletişim kurabilecekleri seviyede olmayabiliriz. 132 00:06:53,706 --> 00:06:56,083 Galaksinin etrafında dolaşmak yerine 133 00:06:56,167 --> 00:06:58,169 yapacak daha iyi işleri olabilir. 134 00:06:58,252 --> 00:06:59,253 Gezegenimizi gördüler, 135 00:06:59,336 --> 00:07:01,255 bizimle teknolojik ve toplumsal olarak 136 00:07:01,338 --> 00:07:05,759 ilerleyip iletişim kurulabilecek noktaya ulaşıncaya kadar 137 00:07:05,843 --> 00:07:08,637 muhatap olmak istemiyorlar. 138 00:07:08,721 --> 00:07:11,223 Belki de galaksi kolonileşmiştir. 139 00:07:11,307 --> 00:07:12,850 Belki ağır şekilde kolonileşmiştir. 140 00:07:12,933 --> 00:07:14,602 Ama bizim olduğumuz yerde değil. 141 00:07:14,685 --> 00:07:17,062 Başka bir deyişle, yalnız görünüyor olmamızın nedeni 142 00:07:17,146 --> 00:07:19,690 durgun suda olmamızdır. 143 00:07:20,274 --> 00:07:21,859 Ama Fermi'nin uzaylıların 144 00:07:21,942 --> 00:07:25,571 dışarıda olduğu ihtimalini hesaplamasının bir tahminden 145 00:07:25,654 --> 00:07:28,073 ibaret olduğunu unutmamalıyız. 146 00:07:28,657 --> 00:07:30,367 O kadar çok yıldız ve gezegen varken 147 00:07:30,451 --> 00:07:33,370 en azından birkaçında yaşamın gelişeceğinin 148 00:07:33,454 --> 00:07:35,831 ve gelişip çoğalacağının bahsine girmişti. 149 00:07:35,915 --> 00:07:40,669 Bu bahisteki sorun, yaşam konusunda birçok şeyi bilmiyor oluşumuzdu. 150 00:07:40,961 --> 00:07:44,548 Büyük filtre teorisi bilmediklerimizi düşünmemiz konusunda yardımcı oluyor. 151 00:07:44,632 --> 00:07:47,927 Hayat evrimini bir dizi engellerden ibaret olarak hayal edin. 152 00:07:48,052 --> 00:07:48,886 UZAYLI YAŞAMI BİZ 153 00:07:48,969 --> 00:07:50,804 Önce, moleküller kendilerini çoğaltmaya başlıyorlar. 154 00:07:50,888 --> 00:07:53,933 Bu da tek hücreli yaşamdan, çok hücreliye geçiş demek. 155 00:07:54,016 --> 00:07:56,644 Sonra da alet kullanabilen büyük beyinli hayvanlar 156 00:07:56,727 --> 00:08:00,022 ve daha iyi aletler yapan daha zeki hayvanlar geliyor. Bu biziz. 157 00:08:00,105 --> 00:08:01,065 KOLONİLEŞMİŞ GALAKSİ BU TARAFTAN 158 00:08:01,190 --> 00:08:03,692 Ve son olarak da bir galaksiyi kolonileştirmeyi bilen hayvanlar var. 159 00:08:04,443 --> 00:08:06,570 Evrenin yaşı ve büyüklüğü göz önüne alınırsa, 160 00:08:06,654 --> 00:08:10,533 birçok uzaylı türünün bizi son aşamaya kadar yenmesi gerekiyor. 161 00:08:10,616 --> 00:08:13,953 Tabii bu aşamaların bir tanesi düşündüğümüzden daha da zor değilse. 162 00:08:14,036 --> 00:08:17,331 Eğer doğru şartlar sağlanırsa, yaşam kendiliğinden 163 00:08:17,414 --> 00:08:18,958 ortaya çıkacakmış gibi görülüyor, 164 00:08:19,041 --> 00:08:21,502 ama gerçek şu ki, kimse bunu bilmiyor. 165 00:08:21,585 --> 00:08:25,130 Yaşamsız ortamın yaşama dönüşmesi nasıl sağlanır bilmiyoruz. 166 00:08:25,214 --> 00:08:27,424 Yaşamın kendi yapılarını biliyoruz, 167 00:08:27,508 --> 00:08:30,553 ama büyük geçişlerde sorunlarımız var. 168 00:08:30,636 --> 00:08:34,557 Yaşamın evrimindeki en büyük engelleri biliyoruz. 169 00:08:34,640 --> 00:08:37,476 Sadece ne kadar zor olduklarını bilmiyoruz. 170 00:08:38,269 --> 00:08:42,481 Yaşamı daha iyi anlamamızı sağlayacak başka bir yaşam örneği. 171 00:08:42,565 --> 00:08:45,609 Ama şimdiye kadar hiçbir uzaylı bizimle irtibat kurmadı. 172 00:08:45,693 --> 00:08:49,446 Yani onları bulmak bize düşüyor. 173 00:08:50,030 --> 00:08:53,742 Güneşin ve yıldızların seslerini dinliyoruz. 174 00:08:54,535 --> 00:08:58,163 Kariyerimi SETI Enstitüsünde geçirdim. Yani, 175 00:08:58,247 --> 00:09:01,125 Dünya Dışı Zekâ Araştırma Enstitüsü'nde. Uzun hali bu. 176 00:09:01,208 --> 00:09:02,293 JILL TARTER ASTRONOM 177 00:09:05,170 --> 00:09:08,132 Bilim adamları zeki uzaylılar ararken, 178 00:09:08,215 --> 00:09:10,718 birim teknik iz dediğimiz şeyi arıyorlar. 179 00:09:10,801 --> 00:09:13,137 Yani, uzaylı teknolojisi delillerini. 180 00:09:13,220 --> 00:09:16,223 Dünya dışı zekâyı mühendislik eseri, yapay bir şey 181 00:09:16,307 --> 00:09:20,269 ya da doğanın üretemeyeceği bir şey aracılığıyla 182 00:09:20,352 --> 00:09:21,895 bulmak istiyoruz. 183 00:09:21,979 --> 00:09:23,897 Teknoloji bulursam, 184 00:09:23,981 --> 00:09:26,817 en azından bir süreliğine zekice bir teknolojinin 185 00:09:26,900 --> 00:09:31,071 üretildiğini var sayarım. 186 00:09:31,989 --> 00:09:35,826 Yakından bakınca Dünya'da şehir ışıkları şeklinde teknik izler görülüyor. 187 00:09:35,909 --> 00:09:37,119 Daha uzaktayken uzaylılar 188 00:09:37,202 --> 00:09:41,081 uyduları ve gezegenimizin çevresindeki uzay istasyonlarını görebilirler. 189 00:09:41,165 --> 00:09:43,626 Daha da uzaktayken radyo sinyallerini fark edebilir 190 00:09:43,709 --> 00:09:45,377 ya da uzaydaki Voyager'a 191 00:09:45,461 --> 00:09:47,212 denk gelebilirler. 192 00:09:47,296 --> 00:09:48,172 ÜZERİNDE İNSAN BİLGİSİ VAR 193 00:09:48,255 --> 00:09:50,883 Bazen teknoloji izleri sandığımız şeyler 194 00:09:50,966 --> 00:09:54,345 titreşen yıldızlar gibi doğal bir fenomen çıkabiliyorlar. 195 00:09:54,428 --> 00:09:58,349 Ama radyo sinyalleri elimizdeki en gelecek vaat eden ipuçları olduğundan, 196 00:09:58,432 --> 00:10:02,186 bilim adamları gökyüzünü sıklıkla dinliyorlar. 197 00:10:02,269 --> 00:10:03,771 Mesaj adlı filmi izlediyseniz, 198 00:10:03,854 --> 00:10:07,358 Jodie Foster'ın kulaklıklarla arabanın kaputuna oturduğu sahneyi bilirsiniz. 199 00:10:07,441 --> 00:10:08,442 Bu biraz saçma, 200 00:10:08,525 --> 00:10:14,615 çünkü aslında arkadaki gözlem odasındaki bilgisayar 201 00:10:14,698 --> 00:10:17,034 sinyal işleme görevini gerçekleştiriyor. 202 00:10:17,117 --> 00:10:18,369 Her saniye 203 00:10:18,452 --> 00:10:22,122 Britannica Ansiklopedisi kadar fazla veriyi analiz ediyorlar. 204 00:10:22,206 --> 00:10:26,794 Jill Tarter bunu bilir. Jodie Foster'ın karakteri ona dayandırılmıştı. 205 00:10:27,920 --> 00:10:29,421 Hassiktir! 206 00:10:29,505 --> 00:10:32,216 "Hassiktir!" diyor. 207 00:10:32,299 --> 00:10:35,052 Biz de bir gün o anı yaşamayı umuyoruz. 208 00:10:35,135 --> 00:10:38,764 Ama dünya dışı yaşamı araştırmanın tek bir yolu var. 209 00:10:38,847 --> 00:10:40,391 Biyolojik izler de var. 210 00:10:40,474 --> 00:10:41,600 TEKNOLOJİK İZ BİYOLOJİK İZ 211 00:10:41,684 --> 00:10:45,145 Biyolojik izler herhangi bir ortamda yaşamın var olduğuna 212 00:10:45,270 --> 00:10:48,440 ya da bir ara var olmuş olduğuna dair izlerdir. 213 00:10:48,524 --> 00:10:51,527 Uzaylılar Dünya'ya gelip bizden çok sonra yaşam izi arasalardı, fosiller şeklinde biyolojik izler 214 00:10:54,697 --> 00:10:57,032 ve yaşam süreçlerine dair kimyasal deliller bulurlardı. 215 00:10:57,116 --> 00:10:59,952 Çocuklara söylemekten en çok hoşlandığım şey hayatın kaka yaptığıdır, 216 00:11:00,035 --> 00:11:03,664 yani yaşamın enerjiyi alıp, atıklar ortaya çıkardığını biliyoruz. 217 00:11:03,747 --> 00:11:06,709 Uzaylılar bizi uzaktan gözlemliyor olsaydı, 218 00:11:06,792 --> 00:11:09,878 su şeklinde biyolojik izleri 219 00:11:09,962 --> 00:11:12,548 ve atmosferimizdeki gazları görürlerdi. 220 00:11:12,631 --> 00:11:14,425 Oksijen kolay reaksiyona girer. 221 00:11:14,508 --> 00:11:18,011 Sürekli üretiliyorsa, yalnızca atmosferimizde var olabilir. 222 00:11:18,095 --> 00:11:21,014 Yaşam olmadan Dünya'nın atmosferinde oksijen bulunmazdı, 223 00:11:21,098 --> 00:11:24,184 yani biz de hayata ait olmayan, onun sonucu olabilecek 224 00:11:24,268 --> 00:11:28,063 gazları arıyoruz ve bunlara biyolojik iz gazları diyoruz. 225 00:11:28,147 --> 00:11:31,442 Ama diğer gezegenlerde biyolojik izler aramak çok zor. 226 00:11:31,525 --> 00:11:34,319 Kendi güneş sistemimiz dışındaki gezegenleri göremiyoruz bile. Yıldızlar gezegenlerden çok daha parlak. 227 00:11:37,281 --> 00:11:39,950 Bir spot ışığının içinde ateş böceği görmeye çalışmak gibi. 228 00:11:40,033 --> 00:11:43,454 Bugün geçiş tekniği denen bir gezegen bulma tekniğimiz var. 229 00:11:43,537 --> 00:11:47,332 Bir gezegen kendi yıldızının önüne geçtiğinde, yıldızın ışığı biraz düşer. 230 00:11:47,416 --> 00:11:50,294 Bu ışık düşüşü bilim adamlarına bir gezegenin üzerinde 231 00:11:50,377 --> 00:11:52,880 yaşam olup olmadığına dair fikir verir. 232 00:11:52,963 --> 00:11:55,340 Yıldızıyla olan mesafesi gibi. 233 00:11:55,424 --> 00:11:58,469 Yıldızla olan mesafeye Sarışın Alan diyoruz. 234 00:11:58,552 --> 00:12:02,306 Gezegeni yıldız ısıtıyorsa ve çok sıcak değilse, 235 00:12:02,389 --> 00:12:04,975 çok da soğuk değilse, yaşam için idealse bu anlaşılır. 236 00:12:05,559 --> 00:12:08,896 Araştırmacılar sadece bu ışık kalıplarına bakarak 237 00:12:08,979 --> 00:12:10,522 gezegenler hakkında inanılmaz şeyler öğrendiler. 238 00:12:10,606 --> 00:12:13,942 Bilim adamları yoğun bir yerçekimi olan bir Süper Dünya bulduklarını sanıyorlar. 239 00:12:14,026 --> 00:12:15,068 İSİM: HD 40307G 240 00:12:15,152 --> 00:12:18,864 Yedi gezegenin de Sarışın Alan'da bulunduğu bir güneş sistemi. 241 00:12:18,947 --> 00:12:19,782 İSİM: TRAPPIST-1 SİSTEMİ 242 00:12:19,865 --> 00:12:22,451 Ve hatta aldığı farklı dalga boylarındaki ışıktan dolayı 243 00:12:22,534 --> 00:12:24,661 kırmızı bir bitki örtüsü olabilecek bir gezegen. 244 00:12:24,745 --> 00:12:26,288 İSİM: KEPLER-186F 245 00:12:31,418 --> 00:12:33,962 Birçoğu son beş yıl içinde keşfedilmişti. 246 00:12:34,046 --> 00:12:34,963 DOĞRULANMIŞ GEZEGENLER 247 00:12:35,047 --> 00:12:36,799 Ve araçlar daha da iyiye gidiyor. 248 00:12:36,882 --> 00:12:37,966 NASA, JAMES WEBB TELESKOBU 249 00:12:38,050 --> 00:12:43,388 Uzay teleskoplarının sonraki neslinde daha uzak galaksileri görebileceğiz. 250 00:12:43,472 --> 00:12:44,515 Yeni fırlatılmış bir uydu... 251 00:12:44,598 --> 00:12:46,141 NASA, GÜNEŞ SİSTEMİ DIŞINDA GEZEGEN ARAŞTIRAN UYDU (TESS) 252 00:12:46,225 --> 00:12:48,352 ...küçük bölümler yerine tüm gökyüzünü 253 00:12:48,435 --> 00:12:50,395 başka gezegenler bulmak için araştıracak. 254 00:12:50,479 --> 00:12:53,023 Gök bilimciler, uzaktaki gezegenleri doğrudan... 255 00:12:53,524 --> 00:12:54,483 NASA, STARSHADE GELİŞİMİ 256 00:12:54,566 --> 00:12:57,236 ...görebilmelerini sağlayacak yeni teknolojiler geliştiriyorlar. 257 00:12:57,319 --> 00:12:59,571 Arada olduğu düşünülen hat 258 00:12:59,655 --> 00:13:01,198 tamamen çılgınca 259 00:13:01,281 --> 00:13:04,368 ve genel normlar sürekli değişiyor. 260 00:13:04,451 --> 00:13:05,327 NASA, JAMES WEBB TELESKOBU 261 00:13:05,410 --> 00:13:08,747 Uzayın derinliklerinde yaşamı araştırırken kullanılan tüm yeni 262 00:13:08,831 --> 00:13:12,292 ve heyecan verici yollarla, bilim adamları evin daha yakınını araştırıyorlar. 263 00:13:13,293 --> 00:13:15,128 -İniş gerçekleşti. -Anlaşıldı. 264 00:13:15,212 --> 00:13:18,841 1970'lerde yaşam izi araştırması için toprağı test etmek üzere 265 00:13:18,924 --> 00:13:20,884 Mars'a iki araç gönderdik. 266 00:13:21,426 --> 00:13:24,596 Bu ilk ve tek denememizdi. 267 00:13:24,680 --> 00:13:27,391 Deneylerden birinin sonucu olumsuz oldu, 268 00:13:27,474 --> 00:13:31,645 ama sadece canlılarla ilgilendiğimizi gösteren bir sürecin delili olan 269 00:13:31,728 --> 00:13:33,981 testin sonucu pozitifti. 270 00:13:34,064 --> 00:13:36,191 Bazı deneyler pozitif sonuç verince, 271 00:13:36,275 --> 00:13:39,027 diğerleri de negatif çıkınca, bir çelişki oluşmuştu 272 00:13:39,111 --> 00:13:41,071 çünkü bu belirsiz demekti. 273 00:13:41,154 --> 00:13:43,824 Yani gerçekten yaşam bulduğumuzu söylemek gerçekten zordu. 274 00:13:44,324 --> 00:13:47,953 Bu çelişki bilinmeyen bir kimyasal reaksiyonun gerçekleştiği 275 00:13:48,036 --> 00:13:51,039 ve enerji tüketen bir canlı gibi davrandığı anlamına da gelebilirdi. 276 00:13:51,123 --> 00:13:52,124 NASA, MARS KEŞİF UYDUSU 277 00:13:52,958 --> 00:13:56,670 Ama 70'lerden beri aşırı olan ortamlarda bulunan yaşamın 278 00:13:56,753 --> 00:14:01,008 enerjiyi farklı şekilde kullandığını ve çevreye farklı iz bıraktığını öğrendik. 279 00:14:01,091 --> 00:14:02,801 Tasarlanmış olan bu deneyler, 280 00:14:02,885 --> 00:14:05,053 o zaman bildiğimiz hayata dayanıyordu. 281 00:14:05,137 --> 00:14:08,056 Yani Dünya üzerindeki yaşam için bile sınırlı bir bakış açısıydı. 282 00:14:08,140 --> 00:14:11,894 Mars'a geri dönmeli ve deneyi yeniden yapmalıyız. 283 00:14:13,520 --> 00:14:16,064 Mars 2020 görevi sonraki denememiz olacak. 284 00:14:16,648 --> 00:14:21,361 Viking deneylerinin aksine, şu anda yaşayan şeyleri aramayacak, 285 00:14:21,445 --> 00:14:26,491 ama Mars'ın yüzeyinde bulunmuş olabilecek yaşam işaretlerini arayacak. 286 00:14:27,242 --> 00:14:29,202 Aynı zamanda Jüpiter'in ayı olan Europa'nın 287 00:14:29,328 --> 00:14:30,162 NASA, EUROPA KLİPERİ 288 00:14:30,245 --> 00:14:32,956 donmuş okyanuslarında da biyolojik iz bulma çalışmaları yapılıyor. 289 00:14:33,665 --> 00:14:35,792 Zeki yaşamı bulmak için yapılan araştırmalarda, bilim adamları 290 00:14:35,876 --> 00:14:40,505 düşüncelerini ve araştırmalarını da genişletmeye çalışıyorlar. 291 00:14:40,589 --> 00:14:44,676 Şu anda zeki yaşama dair sahip olduğumuz tek örnek biziz. 292 00:14:44,760 --> 00:14:45,844 Bilirsiniz... 293 00:14:46,386 --> 00:14:50,349 Star Trek'te sanırım gemideki görevli doktor Bones arada bir 294 00:14:50,432 --> 00:14:53,769 "Bu yaşam, Jim. Ama bildiğimiz gibi değil." derdi. 295 00:14:53,852 --> 00:14:55,771 Aslında bu sık sık yanlış aktarılıyor. 296 00:14:55,854 --> 00:14:59,399 Bu söz, The Firm'ün Star Trekkin adlı şarkısına ait 297 00:14:59,483 --> 00:15:01,026 ve dizide hiç söylenmedi. 298 00:15:09,326 --> 00:15:11,495 Bu bildiğimiz ya da anladığımız türde bir yaşam değil. 299 00:15:12,037 --> 00:15:14,331 Canlı olduğu kesin, o var. 300 00:15:14,414 --> 00:15:18,126 Teknolojimiz zeki uzaylıların nasıl olabilecekleri konusunda 301 00:15:18,210 --> 00:15:21,171 bize yeni fikirler sunuyor. 302 00:15:21,254 --> 00:15:24,049 Bu yüzyılda yaptığımız şey, 303 00:15:24,132 --> 00:15:26,426 hatta yüzyılın ilk yarısında yapmış olduğumuz şey 304 00:15:26,510 --> 00:15:28,387 iyi satranç oynamaktan 305 00:15:28,470 --> 00:15:31,390 fazlasını yapabilen yapay zekâyı geliştirmek oldu. 306 00:15:31,473 --> 00:15:34,351 İnsanlar zekâ için bilinen en iyi referanslardır. 307 00:15:34,434 --> 00:15:36,853 Bu uyum gösterilmesi gereken harika bir standart. 308 00:15:36,937 --> 00:15:40,107 Biz uzaylıların yumuşak ve süngerimsi bir biyolojiye 309 00:15:40,190 --> 00:15:42,859 sahip olduklarını sanıyoruz ama evrendeki zekanın 310 00:15:42,943 --> 00:15:45,112 büyük kısmı sentetik zekâ olabilir. 311 00:15:45,195 --> 00:15:51,034 Bilmediğimiz şey konusunda düşünmemize yardımcı olan en iyi şey, 312 00:15:52,285 --> 00:15:53,453 bilim kurgu okumak. 313 00:15:53,537 --> 00:15:56,123 Aslında Geliş en sevdiğim filmlerden biridir, 314 00:15:56,206 --> 00:15:59,751 çünkü uzaylıların zeki insanımsılardan çok daha farklı 315 00:15:59,835 --> 00:16:01,169 olabileceği konsepti işleniyor. 316 00:16:01,253 --> 00:16:03,505 Sonunda böyle olacağına inanıyorum. 317 00:16:05,298 --> 00:16:09,553 Bilim kurgu en başından beri uzak programlarımızı şekillendirmiştir. 318 00:16:09,636 --> 00:16:13,056 Mars yıllıkları, Dünyalar Savaşı gibi eski romanlar 319 00:16:13,140 --> 00:16:16,059 sayesinde bilim insanları ilham aldı ve Mars'ın keşfi için 320 00:16:16,143 --> 00:16:17,269 bunları bilimselleştirip 321 00:16:17,352 --> 00:16:20,897 bugün sahip olduğumuz Mars keşfine katkıda bulundular. 322 00:16:22,566 --> 00:16:24,401 Bu birden çok nesli kapsayan bir araştırma. 323 00:16:25,569 --> 00:16:27,112 Şimdi başlıyoruz. 324 00:16:27,195 --> 00:16:30,365 Tohumları çok uzun bir vade için ekiyoruz. 325 00:16:30,449 --> 00:16:32,492 Hız iki saniyede artıyor. 326 00:16:32,576 --> 00:16:33,827 Anlaşıldı. 327 00:16:33,910 --> 00:16:37,122 Dünya'daki tüm okyanusların hacmini düşünün. 328 00:16:38,248 --> 00:16:39,166 Tamam mı? 329 00:16:39,249 --> 00:16:42,544 Buna sinyal aradığımız uzay alanının 330 00:16:42,627 --> 00:16:45,589 hacmi diyelim. 331 00:16:45,672 --> 00:16:48,717 50 yıl içinde okyanusun ne kadarını araştırmış oluruz? 332 00:16:50,177 --> 00:16:54,014 Bu hayal kırıklığı yaratan bir bardak su. 333 00:16:55,182 --> 00:16:59,686 Dünya dışı yaşam bulsak da, yalnız olduğumuzu öğrensek de, 334 00:16:59,770 --> 00:17:02,898 bu bize medeniyetimiz hakkında 335 00:17:02,981 --> 00:17:05,150 ve geleceğimizle ilgili çok şey anlatacaktır. 336 00:17:06,860 --> 00:17:09,237 Büyük filtre teorisini düşünelim. 337 00:17:09,654 --> 00:17:12,365 Hayat nadiren başlıyor olabilir 338 00:17:12,449 --> 00:17:17,704 ya da evren hayatla dolu olsa da hiçbiri bizim kadar zeki olmayabilir. 339 00:17:18,163 --> 00:17:21,875 Bu medeniyetimizin geleceği için iyi haber demektir. 340 00:17:22,667 --> 00:17:25,337 Bu, zeki bir yaşama ulaşacak kadar ilerlemiş olan 341 00:17:25,420 --> 00:17:27,297 tek gezegen olabileceğimiz anlamına gelir 342 00:17:27,380 --> 00:17:29,591 ve bunun gelecekte binlerce 343 00:17:29,674 --> 00:17:32,636 veya milyonlarca yıl anlamına gelmemesi için hiçbir neden yok. 344 00:17:33,261 --> 00:17:36,598 Ya da belki de en zor kısım bizi bekliyordur 345 00:17:36,681 --> 00:17:40,435 ve insanlık bilinmeyen bir mücadeleyle uğraşmak üzeredir. 346 00:17:40,519 --> 00:17:43,313 Dünya üzerinde yaşam tipikse ve biz de tipiksek, 347 00:17:44,022 --> 00:17:46,775 ama tipik olan şey bizim çok uzun süre hayatta kalmamamızsa, 348 00:17:46,858 --> 00:17:48,777 bu geleceğimiz hakkında çok şey söylemez. 349 00:17:49,361 --> 00:17:52,364 Evrenin başka bir yerindeki yaşamları araştırmanın önemi, 350 00:17:52,447 --> 00:17:54,825 kendimizi anlamak için araştırma yapıyor oluşumuzdur. 351 00:17:55,450 --> 00:17:58,912 Bir gezegen olarak buraya nasıl geldiğimizi anlamak önemli. 352 00:17:58,995 --> 00:18:02,666 Ve ne kadar nadiriz ya da ne kadar nadir değiliz? 353 00:18:02,749 --> 00:18:07,212 Ve insanlar için bu sonraki büyük adımımızın ne olduğuyla ilgili.