1
00:00:06,758 --> 00:00:11,054
50 yıl önce gök bilimciler uzayın
derinlerinden gelen bir sinyal aldılar.
2
00:00:11,679 --> 00:00:13,723
Sinyal o kadar düzenliydi ki,
3
00:00:13,806 --> 00:00:15,933
atomik bir saatten
daha iyi zaman tutuyordu.
4
00:00:18,811 --> 00:00:20,897
Bu ne olabilirdi? Doğal bir şey olamazdı!
5
00:00:20,980 --> 00:00:23,024
Bir uzaylı sinyali
olabileceğini düşündüler
6
00:00:23,107 --> 00:00:27,612
ve LGM-1 ve "Küçük Yeşil Adamlar"
lakaplarını kazandılar.
7
00:00:27,695 --> 00:00:30,114
Bunun bir pulsar olduğu anlaşıldı.
8
00:00:30,198 --> 00:00:35,119
5.5 milyon yıl öncesinden gelen
ve titreşen bir yıldızın dalgalarıydı.
9
00:00:35,661 --> 00:00:39,582
Çoğumuz uzaylıları hayaletlerle
ya da Loch Ness Canavarı'yla
10
00:00:39,665 --> 00:00:42,919
bir tutarız. Yani bir bilim kurgu
konusudur veya komplo teoricilerinin
11
00:00:43,002 --> 00:00:47,048
bayıldığı bir tartışmadır.
12
00:00:47,131 --> 00:00:49,550
Aniden yerden ayağım kesildi,
13
00:00:49,634 --> 00:00:52,178
onların yüksekliğine kadar yükseldim.
14
00:00:52,261 --> 00:00:56,516
O sırada ilk kez bir asansör gibi
dümdüz gelen şeyi gördüm.
15
00:00:56,599 --> 00:01:00,144
Burası uzaylılardan bana gelen mesajları
dağıtmak için oluşturulmuş
16
00:01:00,228 --> 00:01:02,939
ve uzay insanları tarafından
bilginin aktarıldığı bir merkez.
17
00:01:03,022 --> 00:01:05,775
Ama ciddi bilim insanları yine
18
00:01:05,858 --> 00:01:10,113
dünya dışı yaşama dair
delil bulduklarını sanmışlardı.
19
00:01:10,196 --> 00:01:12,156
Bunlar Mars'ın gerçek kanalları mı?
20
00:01:12,240 --> 00:01:14,784
Kutuplardakiler donmuş su mu?
21
00:01:15,785 --> 00:01:18,246
2016'da gök bilimciler
22
00:01:18,329 --> 00:01:22,041
daha önce hiç görülmemiş
ve duyulmamış
23
00:01:22,125 --> 00:01:25,545
yöntemlerle bir yıldızdan
delil olabilecek.
24
00:01:25,628 --> 00:01:27,672
Ve bunu antik bir medeniyet inşa etmiş
25
00:01:27,755 --> 00:01:29,298
ve yıldızın enerjisini çekmiş.
26
00:01:30,133 --> 00:01:31,926
Bunun toz olduğu anlaşıldı.
27
00:01:32,510 --> 00:01:35,513
Bilim insanları dünya dışında
yaşam olduğu konusunda öz güvenliler.
28
00:01:35,596 --> 00:01:36,430
SETH SHOSTAK
ASTRONOM
29
00:01:36,514 --> 00:01:38,266
Bulduğumuz için değil, bulamadık.
30
00:01:38,349 --> 00:01:40,977
Orada olduklarına inanmamızın asıl nedeni,
31
00:01:41,060 --> 00:01:43,938
yoklarsa, Dünya'nın bir tür mucize olması.
32
00:01:44,605 --> 00:01:46,649
Evreni araştıran birçok bilim insanı için
33
00:01:46,732 --> 00:01:49,026
uzaylıları aramak çılgınca gelmiyor.
34
00:01:50,069 --> 00:01:51,654
Çılgınca olan, onları henüz bulamamız.
35
00:01:51,737 --> 00:01:55,867
Bu kadar geniş bir evrende, herkes nerede?
36
00:01:56,242 --> 00:01:59,662
Karanlıkta yalnız olup olmadığımızı
bilmek bizim için önemli.
37
00:01:59,745 --> 00:02:01,080
Tanımlanmamış objeler.
38
00:02:01,164 --> 00:02:03,416
Dünyanın her yerinde
çalan uyarı kornoları.
39
00:02:03,499 --> 00:02:05,001
Tanrım, şu şeye bakın!
40
00:02:06,294 --> 00:02:10,006
Bu dünyanın dışından gelen
bir uzaylı tehdidiyle karşılaşsak,
41
00:02:10,089 --> 00:02:13,718
anlaşmazlıklarımız
ne kadar çabuk yok olurdu?
42
00:02:13,801 --> 00:02:16,220
Dışarıda milyon tane farklı medeniyet var.
43
00:02:16,304 --> 00:02:17,889
Hepsi aşırı çirkin görünüyor.
44
00:02:17,972 --> 00:02:20,266
Ve hepsi bizden çok daha zeki.
45
00:02:21,475 --> 00:02:27,398
DÜNYA DIŞI YAŞAM, EXPLAINED
46
00:02:28,232 --> 00:02:31,235
Şehrin kaldırımlarındaki çöp kutuları
dikkat çekici şekilde kayboluyor.
47
00:02:31,319 --> 00:02:34,906
Çöp tenekeleri zaman harcayan
bir toplumsal şakaydı.
48
00:02:34,989 --> 00:02:37,283
Bununla ilgili çıkan yerel
haberleri görmüşsünüzdür.
49
00:02:38,284 --> 00:02:42,747
The New Yorker adlı dergi 1950'de bununla
ilgili olarak yaramaz uzaylıları suçlayan
50
00:02:42,830 --> 00:02:45,541
bir karikatür bile yayınlamıştı.
51
00:02:45,625 --> 00:02:47,335
Bu saçma şaka,
52
00:02:47,418 --> 00:02:51,589
modern bilim tarihinin en derin
anlayışlarından birini geliştirdi.
53
00:02:52,381 --> 00:02:55,092
Çünkü fizikçi Enrico Fermi
o karikatürü gördü
54
00:02:55,176 --> 00:02:58,638
ve hikâyenin devamında,
"Herkes nerede?" sorusu geldi.
55
00:02:58,721 --> 00:03:01,474
Uzaylıların varlığına dair
bir delil bulamamış olmamıza,
56
00:03:01,557 --> 00:03:03,976
Fermi Paradoksu denilmeye başlandı.
57
00:03:04,477 --> 00:03:08,481
Toplam 22 yıldızın gücüne 10 tanesi eşit.
58
00:03:08,564 --> 00:03:13,277
Bu, dünyadaki her kum tanesi için
10 bin yıldız var demektir.
59
00:03:13,361 --> 00:03:15,780
Tutucu bir bilimsel tahmine göre
60
00:03:15,863 --> 00:03:19,158
bu yıldızların yüzde beşi
güneşimize benziyor.
61
00:03:19,242 --> 00:03:23,955
Yani bu, evrende 500 milyar güneş olduğu
anlamına geliyor.
62
00:03:24,455 --> 00:03:28,584
Birçok bilim insanı son 10 yılda
yapılmış şaşırtıcı keşifler nedeniyle
63
00:03:28,668 --> 00:03:32,838
uzaylıların varlığı konusunda
daha özgüvenli.
64
00:03:32,922 --> 00:03:34,548
NASA ARAŞTIRMA FONU VERMEDİ.
BU DEĞİŞEBİLİR Mİ?
65
00:03:34,632 --> 00:03:36,425
1990'lara kadar kimse güneş sistemimizde
66
00:03:36,509 --> 00:03:40,638
başka gezegenlerin olup olmadığını
kesin olarak söyleyemiyordu.
67
00:03:40,721 --> 00:03:45,601
Şimdi bilim insanları, bizimkine benzeyen
beş güneş benzeri yıldızın
68
00:03:45,685 --> 00:03:46,894
gezegen olduğuna inanıyorlar.
69
00:03:48,521 --> 00:03:50,022
Uzaylı yaşam varlığına
inancım sorulduğunda,
70
00:03:50,106 --> 00:03:51,983
her zaman "Yüzde 100" cevabını veririm.
71
00:03:52,775 --> 00:03:54,860
Sadece çok fazla yıldız
ve gezegen olduğu için.
72
00:03:54,944 --> 00:03:57,530
Neredeyse her yıldızın gezegenleri
olduğunu düşünüyoruz.
73
00:03:57,613 --> 00:04:00,116
Aynı zamanda Dünya üzerinde de
74
00:04:00,199 --> 00:04:03,077
kimsenin beklemediği yerlerde
yaşam olduğunu keşfettik.
75
00:04:03,786 --> 00:04:06,247
Gezegenin yüzeyinin altındaki
en derin yerlerde bile yaşam görüyoruz.
76
00:04:06,414 --> 00:04:08,165
Binlerce kilometre aşağıda,
altın madenlerinde bile.
77
00:04:08,249 --> 00:04:10,209
Volkanik kalderaların yakınında yaşam var.
78
00:04:10,293 --> 00:04:12,044
Nükleer reaktörlerin
yakınında yaşam görüyoruz.
79
00:04:12,128 --> 00:04:14,422
En aşırı ortamlarda yaşam buluyoruz.
80
00:04:14,964 --> 00:04:18,301
Bu başka bir yerde yaşam için
araştırma yaparken bize umut veriyor,
81
00:04:18,384 --> 00:04:19,802
çünkü tüm gezegenlerde
82
00:04:19,885 --> 00:04:22,847
Dünya'dakiyle aynı ortamı beklemek
doğru olmaz.
83
00:04:22,930 --> 00:04:27,059
Kaç tane Dünya benzeri gezegen olmasını
beklediklerini düşünürsek, bu değişir.
84
00:04:27,143 --> 00:04:30,396
Bu yeni bilimsel öz güvenle bile,
85
00:04:30,479 --> 00:04:32,440
binde sadece bir tane.
86
00:04:32,523 --> 00:04:35,609
Bunun anlamı, dünya üzerindeki
her 10 kum tanesinden biri
87
00:04:35,693 --> 00:04:38,029
üzerinde yaşam olan
bir gezegeni temsil ediyor.
88
00:04:38,112 --> 00:04:43,242
Ve bunların binde biri zeki
yaşam geliştirmeyi başarsa,
89
00:04:43,326 --> 00:04:47,621
evrende bir katrilyon zeki uzaylı
medeniyeti var demektir.
90
00:04:47,705 --> 00:04:50,207
Sadece bizim galaksimizde 10 bin tane.
91
00:04:50,958 --> 00:04:54,754
Zaman da dünya dışı yaşamın yanında.
92
00:04:54,879 --> 00:04:55,755
EVRENİN TAHMİNİ YAŞI
DÜNYANIN VAR OLUŞ SÜRESİ
93
00:04:55,838 --> 00:04:58,466
Dünyanın yaşı evreninkinin
üçte biri kadar.
94
00:04:58,549 --> 00:04:59,884
Yani gelişmiş medeniyetlerde
95
00:05:00,009 --> 00:05:00,885
PAUL DAVIES
FİZİKÇİ
96
00:05:00,968 --> 00:05:03,971
yaşamın gelişmesi ve bu medeniyetlerin
97
00:05:04,055 --> 00:05:07,391
galaksiye yayılmış olması için
yeterince zaman vardı.
98
00:05:07,475 --> 00:05:10,269
Bu kadar zaman ve bu kadar uzayla
99
00:05:10,353 --> 00:05:11,854
hesap oldukça açık.
100
00:05:11,937 --> 00:05:16,859
Şimdiye kadar uzaylıları bulmuş olmalıydık
ya da onlar bizi bulmuş olmalıydılar.
101
00:05:17,526 --> 00:05:18,486
UÇAN DAİRELER
102
00:05:18,569 --> 00:05:23,532
Uzaylıların varlığına dair delil bulamamış
olmamızın tek bir popüler açıklaması var.
103
00:05:23,616 --> 00:05:24,867
Onları bulmuş olduğumuz.
104
00:05:24,950 --> 00:05:27,453
Hükûmetler bunu örtbas ettiler.
105
00:05:27,536 --> 00:05:32,124
Emekli havayolları ve askerî pilotlar
tarafından görülen uçan dairelerin
106
00:05:32,208 --> 00:05:34,377
başka gezegenden olduğuna inanıyorum.
107
00:05:34,460 --> 00:05:36,670
Eleştirmenlerimiz sürekli
108
00:05:36,754 --> 00:05:39,382
Amerikan Hava Kuvvetlerinin bu konuda
kamuoyudan
109
00:05:39,465 --> 00:05:41,759
bilgi sakladığını iddia ediyor.
110
00:05:41,842 --> 00:05:44,220
Bu kesinlikle gerçeklik dışıdır.
111
00:05:44,303 --> 00:05:49,225
Arada bir bir şeyler oluyor ve bu teoriye
yeniden can veriyor.
112
00:05:49,308 --> 00:05:54,522
Aynı 2017 yılında ABD Hükûmetinin
UFO görüntülerinin incelenmesi için
113
00:05:54,605 --> 00:05:58,109
gizli bir programa milyonlar
harcamış olduğunun öğrenilmesi gibi.
114
00:05:58,192 --> 00:05:59,985
Şu şeye baksana, dostum.
115
00:06:00,069 --> 00:06:02,822
Ama birçok bilim insanının
söyleyeceği gibi,
116
00:06:02,905 --> 00:06:08,452
UFO'lara bakmak, dünya dışı
hayatları araştırmakla aynı değildir.
117
00:06:09,036 --> 00:06:12,873
UFO kelimesinin açılımı
"Tanımlanamayan Uçan Obje"dir.
118
00:06:12,957 --> 00:06:14,500
Tanımlanamamıştır.
119
00:06:14,583 --> 00:06:18,129
Yani tanım açısından onu
açık bırakmalıyız.
120
00:06:18,212 --> 00:06:22,800
Bu, bir uzay mekiği olarak
belirlendiği anlamına gelmiyor.
121
00:06:22,883 --> 00:06:25,678
Bilim insanlarının uzaylıları
henüz bulamamış
122
00:06:25,761 --> 00:06:28,097
olmamızla ilgili favori nedenleri var.
123
00:06:28,722 --> 00:06:31,267
Buraya gelmiş ve bulduklarını beğenmeyip
124
00:06:31,350 --> 00:06:33,436
yollarına devam etmiş olabilirler.
125
00:06:33,519 --> 00:06:37,106
Bir an için evinizi karıncaların
bastığını hayal edin.
126
00:06:37,189 --> 00:06:38,732
Bu olabilir.
127
00:06:38,816 --> 00:06:41,318
Şimdi de bu karıncalarla
sohbet etmek istediğinizi düşünelim.
128
00:06:41,402 --> 00:06:44,321
"Affedersiniz, lütfen gider misiniz?"
deyin. Bunu nasıl yaparsınız?
129
00:06:44,405 --> 00:06:46,657
Bu teoriyi seviyorum.
Yani şu anda çok aptal olduğumuzu.
130
00:06:46,740 --> 00:06:49,326
Bizimle konuşmak isteseler bile,
bu çok zeki canlıların
131
00:06:49,410 --> 00:06:53,622
iletişim kurabilecekleri
seviyede olmayabiliriz.
132
00:06:53,706 --> 00:06:56,083
Galaksinin etrafında dolaşmak yerine
133
00:06:56,167 --> 00:06:58,169
yapacak daha iyi işleri olabilir.
134
00:06:58,252 --> 00:06:59,253
Gezegenimizi gördüler,
135
00:06:59,336 --> 00:07:01,255
bizimle teknolojik ve toplumsal olarak
136
00:07:01,338 --> 00:07:05,759
ilerleyip iletişim kurulabilecek noktaya
ulaşıncaya kadar
137
00:07:05,843 --> 00:07:08,637
muhatap olmak istemiyorlar.
138
00:07:08,721 --> 00:07:11,223
Belki de galaksi kolonileşmiştir.
139
00:07:11,307 --> 00:07:12,850
Belki ağır şekilde kolonileşmiştir.
140
00:07:12,933 --> 00:07:14,602
Ama bizim olduğumuz yerde değil.
141
00:07:14,685 --> 00:07:17,062
Başka bir deyişle, yalnız
görünüyor olmamızın nedeni
142
00:07:17,146 --> 00:07:19,690
durgun suda olmamızdır.
143
00:07:20,274 --> 00:07:21,859
Ama Fermi'nin uzaylıların
144
00:07:21,942 --> 00:07:25,571
dışarıda olduğu ihtimalini hesaplamasının
bir tahminden
145
00:07:25,654 --> 00:07:28,073
ibaret olduğunu unutmamalıyız.
146
00:07:28,657 --> 00:07:30,367
O kadar çok yıldız ve gezegen varken
147
00:07:30,451 --> 00:07:33,370
en azından birkaçında
yaşamın gelişeceğinin
148
00:07:33,454 --> 00:07:35,831
ve gelişip çoğalacağının bahsine girmişti.
149
00:07:35,915 --> 00:07:40,669
Bu bahisteki sorun, yaşam konusunda
birçok şeyi bilmiyor oluşumuzdu.
150
00:07:40,961 --> 00:07:44,548
Büyük filtre teorisi bilmediklerimizi
düşünmemiz konusunda yardımcı oluyor.
151
00:07:44,632 --> 00:07:47,927
Hayat evrimini bir dizi engellerden
ibaret olarak hayal edin.
152
00:07:48,052 --> 00:07:48,886
UZAYLI YAŞAMI
BİZ
153
00:07:48,969 --> 00:07:50,804
Önce, moleküller kendilerini
çoğaltmaya başlıyorlar.
154
00:07:50,888 --> 00:07:53,933
Bu da tek hücreli yaşamdan,
çok hücreliye geçiş demek.
155
00:07:54,016 --> 00:07:56,644
Sonra da alet kullanabilen büyük beyinli
hayvanlar
156
00:07:56,727 --> 00:08:00,022
ve daha iyi aletler yapan daha
zeki hayvanlar geliyor. Bu biziz.
157
00:08:00,105 --> 00:08:01,065
KOLONİLEŞMİŞ GALAKSİ BU TARAFTAN
158
00:08:01,190 --> 00:08:03,692
Ve son olarak da bir galaksiyi
kolonileştirmeyi bilen hayvanlar var.
159
00:08:04,443 --> 00:08:06,570
Evrenin yaşı ve büyüklüğü
göz önüne alınırsa,
160
00:08:06,654 --> 00:08:10,533
birçok uzaylı türünün bizi son aşamaya
kadar yenmesi gerekiyor.
161
00:08:10,616 --> 00:08:13,953
Tabii bu aşamaların bir tanesi
düşündüğümüzden daha da zor değilse.
162
00:08:14,036 --> 00:08:17,331
Eğer doğru şartlar sağlanırsa,
yaşam kendiliğinden
163
00:08:17,414 --> 00:08:18,958
ortaya çıkacakmış gibi görülüyor,
164
00:08:19,041 --> 00:08:21,502
ama gerçek şu ki, kimse bunu bilmiyor.
165
00:08:21,585 --> 00:08:25,130
Yaşamsız ortamın yaşama dönüşmesi
nasıl sağlanır bilmiyoruz.
166
00:08:25,214 --> 00:08:27,424
Yaşamın kendi yapılarını biliyoruz,
167
00:08:27,508 --> 00:08:30,553
ama büyük geçişlerde sorunlarımız var.
168
00:08:30,636 --> 00:08:34,557
Yaşamın evrimindeki en büyük
engelleri biliyoruz.
169
00:08:34,640 --> 00:08:37,476
Sadece ne kadar
zor olduklarını bilmiyoruz.
170
00:08:38,269 --> 00:08:42,481
Yaşamı daha iyi anlamamızı
sağlayacak başka bir yaşam örneği.
171
00:08:42,565 --> 00:08:45,609
Ama şimdiye kadar hiçbir uzaylı
bizimle irtibat kurmadı.
172
00:08:45,693 --> 00:08:49,446
Yani onları bulmak bize düşüyor.
173
00:08:50,030 --> 00:08:53,742
Güneşin ve yıldızların
seslerini dinliyoruz.
174
00:08:54,535 --> 00:08:58,163
Kariyerimi SETI Enstitüsünde
geçirdim. Yani,
175
00:08:58,247 --> 00:09:01,125
Dünya Dışı Zekâ Araştırma Enstitüsü'nde.
Uzun hali bu.
176
00:09:01,208 --> 00:09:02,293
JILL TARTER
ASTRONOM
177
00:09:05,170 --> 00:09:08,132
Bilim adamları zeki uzaylılar ararken,
178
00:09:08,215 --> 00:09:10,718
birim teknik iz dediğimiz şeyi arıyorlar.
179
00:09:10,801 --> 00:09:13,137
Yani, uzaylı teknolojisi delillerini.
180
00:09:13,220 --> 00:09:16,223
Dünya dışı zekâyı mühendislik eseri,
yapay bir şey
181
00:09:16,307 --> 00:09:20,269
ya da doğanın üretemeyeceği
bir şey aracılığıyla
182
00:09:20,352 --> 00:09:21,895
bulmak istiyoruz.
183
00:09:21,979 --> 00:09:23,897
Teknoloji bulursam,
184
00:09:23,981 --> 00:09:26,817
en azından bir süreliğine
zekice bir teknolojinin
185
00:09:26,900 --> 00:09:31,071
üretildiğini var sayarım.
186
00:09:31,989 --> 00:09:35,826
Yakından bakınca Dünya'da şehir ışıkları
şeklinde teknik izler görülüyor.
187
00:09:35,909 --> 00:09:37,119
Daha uzaktayken uzaylılar
188
00:09:37,202 --> 00:09:41,081
uyduları ve gezegenimizin çevresindeki
uzay istasyonlarını görebilirler.
189
00:09:41,165 --> 00:09:43,626
Daha da uzaktayken radyo
sinyallerini fark edebilir
190
00:09:43,709 --> 00:09:45,377
ya da uzaydaki Voyager'a
191
00:09:45,461 --> 00:09:47,212
denk gelebilirler.
192
00:09:47,296 --> 00:09:48,172
ÜZERİNDE İNSAN BİLGİSİ VAR
193
00:09:48,255 --> 00:09:50,883
Bazen teknoloji izleri sandığımız şeyler
194
00:09:50,966 --> 00:09:54,345
titreşen yıldızlar gibi
doğal bir fenomen çıkabiliyorlar.
195
00:09:54,428 --> 00:09:58,349
Ama radyo sinyalleri elimizdeki en
gelecek vaat eden ipuçları olduğundan,
196
00:09:58,432 --> 00:10:02,186
bilim adamları gökyüzünü
sıklıkla dinliyorlar.
197
00:10:02,269 --> 00:10:03,771
Mesaj adlı filmi izlediyseniz,
198
00:10:03,854 --> 00:10:07,358
Jodie Foster'ın kulaklıklarla arabanın
kaputuna oturduğu sahneyi bilirsiniz.
199
00:10:07,441 --> 00:10:08,442
Bu biraz saçma,
200
00:10:08,525 --> 00:10:14,615
çünkü aslında arkadaki
gözlem odasındaki bilgisayar
201
00:10:14,698 --> 00:10:17,034
sinyal işleme görevini gerçekleştiriyor.
202
00:10:17,117 --> 00:10:18,369
Her saniye
203
00:10:18,452 --> 00:10:22,122
Britannica Ansiklopedisi
kadar fazla veriyi analiz ediyorlar.
204
00:10:22,206 --> 00:10:26,794
Jill Tarter bunu bilir. Jodie Foster'ın
karakteri ona dayandırılmıştı.
205
00:10:27,920 --> 00:10:29,421
Hassiktir!
206
00:10:29,505 --> 00:10:32,216
"Hassiktir!" diyor.
207
00:10:32,299 --> 00:10:35,052
Biz de bir gün o anı yaşamayı umuyoruz.
208
00:10:35,135 --> 00:10:38,764
Ama dünya dışı yaşamı araştırmanın
tek bir yolu var.
209
00:10:38,847 --> 00:10:40,391
Biyolojik izler de var.
210
00:10:40,474 --> 00:10:41,600
TEKNOLOJİK İZ
BİYOLOJİK İZ
211
00:10:41,684 --> 00:10:45,145
Biyolojik izler herhangi bir ortamda
yaşamın var olduğuna
212
00:10:45,270 --> 00:10:48,440
ya da bir ara var olmuş
olduğuna dair izlerdir.
213
00:10:48,524 --> 00:10:51,527
Uzaylılar Dünya'ya gelip bizden çok sonra
yaşam izi arasalardı, fosiller şeklinde biyolojik izler
214
00:10:54,697 --> 00:10:57,032
ve yaşam süreçlerine dair
kimyasal deliller bulurlardı.
215
00:10:57,116 --> 00:10:59,952
Çocuklara söylemekten en çok hoşlandığım
şey hayatın kaka yaptığıdır,
216
00:11:00,035 --> 00:11:03,664
yani yaşamın enerjiyi alıp,
atıklar ortaya çıkardığını biliyoruz.
217
00:11:03,747 --> 00:11:06,709
Uzaylılar bizi uzaktan
gözlemliyor olsaydı,
218
00:11:06,792 --> 00:11:09,878
su şeklinde biyolojik izleri
219
00:11:09,962 --> 00:11:12,548
ve atmosferimizdeki gazları görürlerdi.
220
00:11:12,631 --> 00:11:14,425
Oksijen kolay reaksiyona girer.
221
00:11:14,508 --> 00:11:18,011
Sürekli üretiliyorsa,
yalnızca atmosferimizde var olabilir.
222
00:11:18,095 --> 00:11:21,014
Yaşam olmadan Dünya'nın atmosferinde
oksijen bulunmazdı,
223
00:11:21,098 --> 00:11:24,184
yani biz de hayata ait olmayan,
onun sonucu olabilecek
224
00:11:24,268 --> 00:11:28,063
gazları arıyoruz ve bunlara
biyolojik iz gazları diyoruz.
225
00:11:28,147 --> 00:11:31,442
Ama diğer gezegenlerde biyolojik izler
aramak çok zor.
226
00:11:31,525 --> 00:11:34,319
Kendi güneş sistemimiz dışındaki
gezegenleri göremiyoruz bile. Yıldızlar gezegenlerden çok daha parlak.
227
00:11:37,281 --> 00:11:39,950
Bir spot ışığının içinde ateş böceği
görmeye çalışmak gibi.
228
00:11:40,033 --> 00:11:43,454
Bugün geçiş tekniği denen bir
gezegen bulma tekniğimiz var.
229
00:11:43,537 --> 00:11:47,332
Bir gezegen kendi yıldızının önüne
geçtiğinde, yıldızın ışığı biraz düşer.
230
00:11:47,416 --> 00:11:50,294
Bu ışık düşüşü bilim adamlarına
bir gezegenin üzerinde
231
00:11:50,377 --> 00:11:52,880
yaşam olup olmadığına dair fikir verir.
232
00:11:52,963 --> 00:11:55,340
Yıldızıyla olan mesafesi gibi.
233
00:11:55,424 --> 00:11:58,469
Yıldızla olan mesafeye
Sarışın Alan diyoruz.
234
00:11:58,552 --> 00:12:02,306
Gezegeni yıldız ısıtıyorsa
ve çok sıcak değilse,
235
00:12:02,389 --> 00:12:04,975
çok da soğuk değilse,
yaşam için idealse bu anlaşılır.
236
00:12:05,559 --> 00:12:08,896
Araştırmacılar sadece bu ışık
kalıplarına bakarak
237
00:12:08,979 --> 00:12:10,522
gezegenler hakkında
inanılmaz şeyler öğrendiler.
238
00:12:10,606 --> 00:12:13,942
Bilim adamları yoğun bir yerçekimi olan
bir Süper Dünya bulduklarını sanıyorlar.
239
00:12:14,026 --> 00:12:15,068
İSİM: HD 40307G
240
00:12:15,152 --> 00:12:18,864
Yedi gezegenin de Sarışın Alan'da
bulunduğu bir güneş sistemi.
241
00:12:18,947 --> 00:12:19,782
İSİM: TRAPPIST-1 SİSTEMİ
242
00:12:19,865 --> 00:12:22,451
Ve hatta aldığı farklı dalga boylarındaki
ışıktan dolayı
243
00:12:22,534 --> 00:12:24,661
kırmızı bir bitki örtüsü
olabilecek bir gezegen.
244
00:12:24,745 --> 00:12:26,288
İSİM: KEPLER-186F
245
00:12:31,418 --> 00:12:33,962
Birçoğu son beş yıl içinde keşfedilmişti.
246
00:12:34,046 --> 00:12:34,963
DOĞRULANMIŞ GEZEGENLER
247
00:12:35,047 --> 00:12:36,799
Ve araçlar daha da iyiye gidiyor.
248
00:12:36,882 --> 00:12:37,966
NASA, JAMES WEBB TELESKOBU
249
00:12:38,050 --> 00:12:43,388
Uzay teleskoplarının sonraki neslinde
daha uzak galaksileri görebileceğiz.
250
00:12:43,472 --> 00:12:44,515
Yeni fırlatılmış bir uydu...
251
00:12:44,598 --> 00:12:46,141
NASA, GÜNEŞ SİSTEMİ DIŞINDA GEZEGEN
ARAŞTIRAN UYDU (TESS)
252
00:12:46,225 --> 00:12:48,352
...küçük bölümler yerine
tüm gökyüzünü
253
00:12:48,435 --> 00:12:50,395
başka gezegenler bulmak için araştıracak.
254
00:12:50,479 --> 00:12:53,023
Gök bilimciler,
uzaktaki gezegenleri doğrudan...
255
00:12:53,524 --> 00:12:54,483
NASA, STARSHADE GELİŞİMİ
256
00:12:54,566 --> 00:12:57,236
...görebilmelerini sağlayacak
yeni teknolojiler geliştiriyorlar.
257
00:12:57,319 --> 00:12:59,571
Arada olduğu düşünülen hat
258
00:12:59,655 --> 00:13:01,198
tamamen çılgınca
259
00:13:01,281 --> 00:13:04,368
ve genel normlar sürekli değişiyor.
260
00:13:04,451 --> 00:13:05,327
NASA, JAMES WEBB TELESKOBU
261
00:13:05,410 --> 00:13:08,747
Uzayın derinliklerinde yaşamı araştırırken
kullanılan tüm yeni
262
00:13:08,831 --> 00:13:12,292
ve heyecan verici yollarla, bilim adamları
evin daha yakınını araştırıyorlar.
263
00:13:13,293 --> 00:13:15,128
-İniş gerçekleşti.
-Anlaşıldı.
264
00:13:15,212 --> 00:13:18,841
1970'lerde yaşam izi araştırması için
toprağı test etmek üzere
265
00:13:18,924 --> 00:13:20,884
Mars'a iki araç gönderdik.
266
00:13:21,426 --> 00:13:24,596
Bu ilk ve tek denememizdi.
267
00:13:24,680 --> 00:13:27,391
Deneylerden birinin sonucu olumsuz oldu,
268
00:13:27,474 --> 00:13:31,645
ama sadece canlılarla ilgilendiğimizi
gösteren bir sürecin delili olan
269
00:13:31,728 --> 00:13:33,981
testin sonucu pozitifti.
270
00:13:34,064 --> 00:13:36,191
Bazı deneyler pozitif sonuç verince,
271
00:13:36,275 --> 00:13:39,027
diğerleri de negatif çıkınca,
bir çelişki oluşmuştu
272
00:13:39,111 --> 00:13:41,071
çünkü bu belirsiz demekti.
273
00:13:41,154 --> 00:13:43,824
Yani gerçekten yaşam bulduğumuzu
söylemek gerçekten zordu.
274
00:13:44,324 --> 00:13:47,953
Bu çelişki bilinmeyen bir kimyasal
reaksiyonun gerçekleştiği
275
00:13:48,036 --> 00:13:51,039
ve enerji tüketen bir canlı gibi
davrandığı anlamına da gelebilirdi.
276
00:13:51,123 --> 00:13:52,124
NASA, MARS KEŞİF UYDUSU
277
00:13:52,958 --> 00:13:56,670
Ama 70'lerden beri aşırı olan ortamlarda
bulunan yaşamın
278
00:13:56,753 --> 00:14:01,008
enerjiyi farklı şekilde kullandığını
ve çevreye farklı iz bıraktığını öğrendik.
279
00:14:01,091 --> 00:14:02,801
Tasarlanmış olan bu deneyler,
280
00:14:02,885 --> 00:14:05,053
o zaman bildiğimiz hayata dayanıyordu.
281
00:14:05,137 --> 00:14:08,056
Yani Dünya üzerindeki yaşam için
bile sınırlı bir bakış açısıydı.
282
00:14:08,140 --> 00:14:11,894
Mars'a geri dönmeli
ve deneyi yeniden yapmalıyız.
283
00:14:13,520 --> 00:14:16,064
Mars 2020 görevi sonraki denememiz olacak.
284
00:14:16,648 --> 00:14:21,361
Viking deneylerinin aksine,
şu anda yaşayan şeyleri aramayacak,
285
00:14:21,445 --> 00:14:26,491
ama Mars'ın yüzeyinde bulunmuş
olabilecek yaşam işaretlerini arayacak.
286
00:14:27,242 --> 00:14:29,202
Aynı zamanda
Jüpiter'in ayı olan Europa'nın
287
00:14:29,328 --> 00:14:30,162
NASA, EUROPA KLİPERİ
288
00:14:30,245 --> 00:14:32,956
donmuş okyanuslarında da
biyolojik iz bulma çalışmaları yapılıyor.
289
00:14:33,665 --> 00:14:35,792
Zeki yaşamı bulmak için
yapılan araştırmalarda, bilim adamları
290
00:14:35,876 --> 00:14:40,505
düşüncelerini ve araştırmalarını da
genişletmeye çalışıyorlar.
291
00:14:40,589 --> 00:14:44,676
Şu anda zeki yaşama dair sahip olduğumuz
tek örnek biziz.
292
00:14:44,760 --> 00:14:45,844
Bilirsiniz...
293
00:14:46,386 --> 00:14:50,349
Star Trek'te sanırım gemideki görevli
doktor Bones arada bir
294
00:14:50,432 --> 00:14:53,769
"Bu yaşam, Jim.
Ama bildiğimiz gibi değil." derdi.
295
00:14:53,852 --> 00:14:55,771
Aslında bu sık sık yanlış aktarılıyor.
296
00:14:55,854 --> 00:14:59,399
Bu söz, The Firm'ün Star Trekkin adlı
şarkısına ait
297
00:14:59,483 --> 00:15:01,026
ve dizide hiç söylenmedi.
298
00:15:09,326 --> 00:15:11,495
Bu bildiğimiz ya da anladığımız türde
bir yaşam değil.
299
00:15:12,037 --> 00:15:14,331
Canlı olduğu kesin, o var.
300
00:15:14,414 --> 00:15:18,126
Teknolojimiz zeki uzaylıların
nasıl olabilecekleri konusunda
301
00:15:18,210 --> 00:15:21,171
bize yeni fikirler sunuyor.
302
00:15:21,254 --> 00:15:24,049
Bu yüzyılda yaptığımız şey,
303
00:15:24,132 --> 00:15:26,426
hatta yüzyılın ilk yarısında
yapmış olduğumuz şey
304
00:15:26,510 --> 00:15:28,387
iyi satranç oynamaktan
305
00:15:28,470 --> 00:15:31,390
fazlasını yapabilen yapay zekâyı
geliştirmek oldu.
306
00:15:31,473 --> 00:15:34,351
İnsanlar zekâ için bilinen
en iyi referanslardır.
307
00:15:34,434 --> 00:15:36,853
Bu uyum gösterilmesi gereken
harika bir standart.
308
00:15:36,937 --> 00:15:40,107
Biz uzaylıların yumuşak ve süngerimsi
bir biyolojiye
309
00:15:40,190 --> 00:15:42,859
sahip olduklarını sanıyoruz
ama evrendeki zekanın
310
00:15:42,943 --> 00:15:45,112
büyük kısmı sentetik zekâ olabilir.
311
00:15:45,195 --> 00:15:51,034
Bilmediğimiz şey konusunda düşünmemize
yardımcı olan en iyi şey,
312
00:15:52,285 --> 00:15:53,453
bilim kurgu okumak.
313
00:15:53,537 --> 00:15:56,123
Aslında Geliş en sevdiğim
filmlerden biridir,
314
00:15:56,206 --> 00:15:59,751
çünkü uzaylıların zeki insanımsılardan
çok daha farklı
315
00:15:59,835 --> 00:16:01,169
olabileceği konsepti işleniyor.
316
00:16:01,253 --> 00:16:03,505
Sonunda böyle olacağına inanıyorum.
317
00:16:05,298 --> 00:16:09,553
Bilim kurgu en başından beri
uzak programlarımızı şekillendirmiştir.
318
00:16:09,636 --> 00:16:13,056
Mars yıllıkları, Dünyalar Savaşı
gibi eski romanlar
319
00:16:13,140 --> 00:16:16,059
sayesinde bilim insanları ilham aldı
ve Mars'ın keşfi için
320
00:16:16,143 --> 00:16:17,269
bunları bilimselleştirip
321
00:16:17,352 --> 00:16:20,897
bugün sahip olduğumuz Mars keşfine
katkıda bulundular.
322
00:16:22,566 --> 00:16:24,401
Bu birden çok nesli
kapsayan bir araştırma.
323
00:16:25,569 --> 00:16:27,112
Şimdi başlıyoruz.
324
00:16:27,195 --> 00:16:30,365
Tohumları çok uzun bir vade için ekiyoruz.
325
00:16:30,449 --> 00:16:32,492
Hız iki saniyede artıyor.
326
00:16:32,576 --> 00:16:33,827
Anlaşıldı.
327
00:16:33,910 --> 00:16:37,122
Dünya'daki tüm okyanusların
hacmini düşünün.
328
00:16:38,248 --> 00:16:39,166
Tamam mı?
329
00:16:39,249 --> 00:16:42,544
Buna sinyal aradığımız uzay alanının
330
00:16:42,627 --> 00:16:45,589
hacmi diyelim.
331
00:16:45,672 --> 00:16:48,717
50 yıl içinde okyanusun ne kadarını
araştırmış oluruz?
332
00:16:50,177 --> 00:16:54,014
Bu hayal kırıklığı yaratan bir bardak su.
333
00:16:55,182 --> 00:16:59,686
Dünya dışı yaşam bulsak da,
yalnız olduğumuzu öğrensek de,
334
00:16:59,770 --> 00:17:02,898
bu bize medeniyetimiz hakkında
335
00:17:02,981 --> 00:17:05,150
ve geleceğimizle
ilgili çok şey anlatacaktır.
336
00:17:06,860 --> 00:17:09,237
Büyük filtre teorisini düşünelim.
337
00:17:09,654 --> 00:17:12,365
Hayat nadiren başlıyor olabilir
338
00:17:12,449 --> 00:17:17,704
ya da evren hayatla dolu olsa da
hiçbiri bizim kadar zeki olmayabilir.
339
00:17:18,163 --> 00:17:21,875
Bu medeniyetimizin geleceği için
iyi haber demektir.
340
00:17:22,667 --> 00:17:25,337
Bu, zeki bir yaşama ulaşacak kadar
ilerlemiş olan
341
00:17:25,420 --> 00:17:27,297
tek gezegen olabileceğimiz anlamına gelir
342
00:17:27,380 --> 00:17:29,591
ve bunun gelecekte binlerce
343
00:17:29,674 --> 00:17:32,636
veya milyonlarca yıl anlamına
gelmemesi için hiçbir neden yok.
344
00:17:33,261 --> 00:17:36,598
Ya da belki de en zor kısım
bizi bekliyordur
345
00:17:36,681 --> 00:17:40,435
ve insanlık bilinmeyen bir mücadeleyle
uğraşmak üzeredir.
346
00:17:40,519 --> 00:17:43,313
Dünya üzerinde yaşam tipikse
ve biz de tipiksek,
347
00:17:44,022 --> 00:17:46,775
ama tipik olan şey bizim çok uzun süre
hayatta kalmamamızsa,
348
00:17:46,858 --> 00:17:48,777
bu geleceğimiz hakkında çok şey söylemez.
349
00:17:49,361 --> 00:17:52,364
Evrenin başka bir yerindeki yaşamları
araştırmanın önemi,
350
00:17:52,447 --> 00:17:54,825
kendimizi anlamak için
araştırma yapıyor oluşumuzdur.
351
00:17:55,450 --> 00:17:58,912
Bir gezegen olarak buraya nasıl
geldiğimizi anlamak önemli.
352
00:17:58,995 --> 00:18:02,666
Ve ne kadar nadiriz
ya da ne kadar nadir değiliz?
353
00:18:02,749 --> 00:18:07,212
Ve insanlar için bu sonraki büyük
adımımızın ne olduğuyla ilgili.