1
00:00:07,842 --> 00:00:10,261
Voel je je wel eens bekeken?
2
00:00:11,012 --> 00:00:13,306
Door grote bedrijven? De overheid?
3
00:00:13,931 --> 00:00:15,016
Banken?
4
00:00:15,516 --> 00:00:17,477
Onbekende bedrijven?
5
00:00:18,686 --> 00:00:23,566
Daaraan ontsnappen was de belofte
van de eerste cryptovaluta: Bitcoin.
6
00:00:23,900 --> 00:00:28,571
De anonimiteit van contant geld,
maar dan niet geprint door de overheid.
7
00:00:29,155 --> 00:00:34,452
Gemaakt door wat codes
door gebruikers van het internet...
8
00:00:34,786 --> 00:00:36,287
...en betrouwbaar.
9
00:00:36,370 --> 00:00:39,207
Vandaag de dag
kan iedereen cryptogeld kopen.
10
00:00:39,290 --> 00:00:42,335
Je meldt je aan,
geeft je creditcardnummer...
11
00:00:42,418 --> 00:00:44,962
...en wisselt je geld voor digitaal geld.
12
00:00:46,172 --> 00:00:49,926
De Bitcoin werd zo populair
dat hij eind 2017...
13
00:00:50,009 --> 00:00:53,137
...net zoveel waard was
als de grote banken.
14
00:00:53,221 --> 00:00:54,347
MARKTWAARDE
15
00:00:54,430 --> 00:00:56,099
En met wat extra stappen...
16
00:00:56,224 --> 00:01:00,019
...kan je het gebruiken
waar het het meest voor gebruikt wordt:
17
00:01:00,269 --> 00:01:01,813
illegale diensten.
18
00:01:01,896 --> 00:01:05,399
Virtueel geld is een uitdaging
voor de wetshandhaving...
19
00:01:05,483 --> 00:01:08,361
...door de populariteit
bij wie wil verbergen.
20
00:01:08,444 --> 00:01:10,863
Er zijn nu duizenden cryptovaluta...
21
00:01:10,947 --> 00:01:15,201
...zoals Ethereum, Litecoin, Ripple,
en zelfs een Dogecoin.
22
00:01:15,284 --> 00:01:18,579
Dogecoin kan je kopen op beurzen...
23
00:01:18,663 --> 00:01:22,416
Het begon in 2013 als een grapje,
gebaseerd op een internetmeme.
24
00:01:22,500 --> 00:01:25,169
De waarde van Dogecoin is nu...
25
00:01:25,294 --> 00:01:27,213
BEDENKER DOGECOIN
26
00:01:27,296 --> 00:01:28,297
Echt geweldig.
27
00:01:28,464 --> 00:01:31,801
De beurswaarde is nu
zo'n half miljard dollar...
28
00:01:31,884 --> 00:01:33,302
...echt verbijsterend.
29
00:01:33,803 --> 00:01:39,517
Alles bij elkaar hebben mensen
voor 'n half biljoen dollar op iets gewed.
30
00:01:39,600 --> 00:01:41,227
Waar wedden ze dan op?
31
00:01:41,310 --> 00:01:43,062
EEN NETFLIX ORIGINAL-DOCUMENTAIREREEKS
32
00:01:43,813 --> 00:01:46,899
De grootste bankrekening ter wereld
is bij onze bank.
33
00:01:46,983 --> 00:01:49,694
Die rekening is
van de Amerikaanse overheid.
34
00:01:49,777 --> 00:01:53,156
Bitcoins zijn geen wettig betaalmiddel.
35
00:01:53,239 --> 00:01:56,075
De grootste innovatie sinds het internet.
36
00:01:56,159 --> 00:01:59,871
Geld is vals, tenzij het wordt uitgegeven
door de overheid.
37
00:01:59,954 --> 00:02:02,790
De premisse van blockchain
is decentralisatie.
38
00:02:02,874 --> 00:02:05,084
Bitcoin ontstaat in de jaren 90.
39
00:02:05,168 --> 00:02:08,337
Nog erger dan dat enkelen
de geldmarkt controleren...
40
00:02:08,421 --> 00:02:11,465
...is dat niemand
de geldmarkt controleert.
41
00:02:15,261 --> 00:02:17,013
Om cryptogeld te begrijpen...
42
00:02:17,096 --> 00:02:20,349
...gaan we naar een eerdere vorm
van digitaal geld.
43
00:02:21,684 --> 00:02:24,312
Diner's Club
was de allereerste creditcard...
44
00:02:24,395 --> 00:02:28,107
...en noemde zichzelf de weg
naar een nieuw modern leven.
45
00:02:28,316 --> 00:02:31,360
In de zestiger jaren
bestempelde Diner's Club...
46
00:02:31,444 --> 00:02:34,614
...contant geld als te ouderwets.
47
00:02:34,697 --> 00:02:37,450
Het paste niet meer bij de snelle wereld.
48
00:02:37,533 --> 00:02:41,329
De wereld rond met een handtekening,
Diner's Club International.
49
00:02:42,496 --> 00:02:44,457
Creditcards waren een openbaring.
50
00:02:44,540 --> 00:02:48,669
In 1970 had de helft van de Amerikaanse
huishoudens een creditcard.
51
00:02:49,253 --> 00:02:52,089
Ze bevrijdden ons van contant geld.
52
00:02:52,882 --> 00:02:57,428
En nu, met Amazon, Google en Uber,
heb je dit helemaal niet meer nodig.
53
00:02:59,263 --> 00:03:00,348
Totdat...
54
00:03:00,556 --> 00:03:01,390
HEROÏNE
55
00:03:01,474 --> 00:03:06,020
Zolang als er al op grote schaal
met computers wordt gewerkt...
56
00:03:06,103 --> 00:03:08,439
...is er al de droom van digitaal geld.
57
00:03:08,522 --> 00:03:13,486
Geld dat niet traceerbaar is...
58
00:03:13,611 --> 00:03:15,571
...anoniem, beschikbaar...
59
00:03:15,738 --> 00:03:17,365
...vrij om te gebruiken...
60
00:03:18,282 --> 00:03:22,161
...en toch te gebruiken op netwerken.
61
00:03:22,245 --> 00:03:25,289
In landen met een dictator...
62
00:03:25,373 --> 00:03:28,626
...of andere negatieve invloeden
op transacties...
63
00:03:28,709 --> 00:03:31,879
...kunnen ze bepaalde transacties
niet toestaan...
64
00:03:31,963 --> 00:03:34,215
...en kan men geld niet vrij besteden.
65
00:03:36,634 --> 00:03:40,012
Online kopen en verkopen,
zonder dat Big Brother meekijkt.
66
00:03:41,305 --> 00:03:43,307
Dat is moeilijker dan het klinkt.
67
00:03:43,766 --> 00:03:47,311
Het heeft computerwetenschappers
decennia beziggehouden.
68
00:03:47,436 --> 00:03:48,938
Het had zelfs een naam:
69
00:03:49,563 --> 00:03:52,066
het probleem van de Byzantijnse generaals.
70
00:03:52,984 --> 00:03:56,487
Generaals, elk met een deel
van het leger onder zich...
71
00:03:56,570 --> 00:03:57,947
...omsingelen een stad.
72
00:03:58,656 --> 00:04:01,659
Ze moeten beslissen
of ze aanvallen of terugtrekken.
73
00:04:02,660 --> 00:04:04,036
Wat ze ook beslissen...
74
00:04:04,120 --> 00:04:07,331
...het belangrijkste is
dat ze het eens zijn.
75
00:04:09,083 --> 00:04:14,338
Maar dat is lastig
omdat ze elkaar niet kunnen vertrouwen...
76
00:04:14,422 --> 00:04:17,383
...net als we elkaar online niet
kunnen vertrouwen.
77
00:04:18,759 --> 00:04:23,681
Een generaal kan zeggen aan te vallen,
terwijl hij zich eigenlijk terugtrekt.
78
00:04:24,932 --> 00:04:28,936
En door één oneerlijke generaal
sterft iedereen.
79
00:04:30,563 --> 00:04:31,981
De generaals moesten...
80
00:04:32,064 --> 00:04:35,192
...al hun plannen
via een centraal gezag leiden.
81
00:04:35,318 --> 00:04:36,444
AANVALLEN?
82
00:04:36,527 --> 00:04:39,405
Daarom checkt ook Amazon
altijd bij je bank...
83
00:04:39,488 --> 00:04:42,325
...of je genoeg geld hebt om te betalen.
84
00:04:42,408 --> 00:04:45,119
Het internet was gestoeld
op het paradigma...
85
00:04:45,202 --> 00:04:47,455
...dat iedereen betrouwbaar was...
86
00:04:47,538 --> 00:04:51,125
...een ambtenaar
of onderzoeker aan de universiteit.
87
00:04:51,709 --> 00:04:55,671
De technologie was gestoeld
op die fundamentele aanname...
88
00:04:55,755 --> 00:04:57,631
...van het eerste begin tot nu.
89
00:04:58,591 --> 00:04:59,925
Het stopt daar niet.
90
00:05:00,009 --> 00:05:04,138
Veel van wat we online doen
is het uitwisselen van waarde...
91
00:05:04,221 --> 00:05:07,933
...en omdat we derden nodig hebben
om alles te bewaren...
92
00:05:08,059 --> 00:05:11,437
...vulde het internet zich
met enorme derde partijen.
93
00:05:11,562 --> 00:05:14,148
Waarde uitwisselen
gaat niet alleen om geld.
94
00:05:14,231 --> 00:05:15,107
ADVISEUR
95
00:05:15,191 --> 00:05:18,402
Maar alles met waarde.
Je bent geen klant van Facebook.
96
00:05:18,486 --> 00:05:19,904
Je bent een product.
97
00:05:19,987 --> 00:05:24,241
We hebben al deze reuzen effectief
betaald met onze gegevens.
98
00:05:24,325 --> 00:05:25,785
Dat gaat soms fout.
99
00:05:26,577 --> 00:05:29,789
We keken niet genoeg
naar onze verantwoordelijkheden...
100
00:05:29,872 --> 00:05:31,582
...en dat was een grote fout.
101
00:05:31,999 --> 00:05:33,250
En het was mijn fout.
102
00:05:33,667 --> 00:05:35,628
Maar er was geen alternatief...
103
00:05:35,711 --> 00:05:38,381
...zonder oplossing
voor het generaalprobleem.
104
00:05:38,672 --> 00:05:42,343
En toen kwam iemand met de oplossing.
-Satoshi Nakamoto.
105
00:05:42,468 --> 00:05:44,804
Wie is dat?
-Die bestaat niet echt.
106
00:05:44,929 --> 00:05:47,181
Misschien wel een vrouw, of een groep.
107
00:05:47,264 --> 00:05:50,101
Newsweek kent de bedenker van cryptogeld.
108
00:05:50,184 --> 00:05:52,561
Een 64-jarige natuurkundige.
109
00:05:52,645 --> 00:05:54,647
Ik heb niets te maken met Bitcoin. Blijkbaar niet onze man.
110
00:05:56,816 --> 00:05:59,735
De echte Nakamoto wil
niet gevonden worden.
111
00:06:00,319 --> 00:06:04,407
Deze man vond Bitcoin niet uit,
en wellicht weten we nooit wie wel...
112
00:06:04,490 --> 00:06:07,493
...maar zijn cryptogeld
kon je online open...
113
00:06:07,576 --> 00:06:11,747
...en dan vrij en anoniem uitgeven,
als ware het contant geld.
114
00:06:12,915 --> 00:06:15,501
Satoshi's innovatie, die Bitcoin...
115
00:06:15,584 --> 00:06:18,212
...en alle cryptovaluta mogelijk maakt...
116
00:06:18,337 --> 00:06:20,089
...heet blockchain.
117
00:06:20,798 --> 00:06:25,428
Een blockchain is een register
van transacties, zoals bij banken...
118
00:06:25,511 --> 00:06:29,765
...maar er gaan kopieën
naar computers over de hele wereld...
119
00:06:29,974 --> 00:06:32,810
...die automatisch alles updaten.
120
00:06:33,477 --> 00:06:35,729
Denk eens terug aan de generaals.
121
00:06:35,813 --> 00:06:38,357
Als hun orders werden vastgelegd...
122
00:06:38,441 --> 00:06:42,069
...en elke generaal een kopie kreeg
van alle andere plannen...
123
00:06:42,153 --> 00:06:45,281
...altijd bijgewerkt en 100% geverifieerd. Het register onderhouden is veel werk...
124
00:06:48,993 --> 00:06:50,911
...maar het is niemands baan.
125
00:06:50,995 --> 00:06:55,875
Het systeem betaalt
de vrijwilligers met cryptovaluta.
126
00:06:55,958 --> 00:06:57,960
Voor het eerst is er 'n netwerk...
127
00:06:58,043 --> 00:07:01,380
...om een consensus te bereiken
over transacties.
128
00:07:01,464 --> 00:07:06,677
Dat register wordt niet onderhouden
door één centrale partij...
129
00:07:06,760 --> 00:07:11,015
...maar door een netwerk van mensen.
Een ongelooflijk sterk concept.
130
00:07:11,098 --> 00:07:13,851
Satoshi loste naast het cashprobleem...
131
00:07:13,934 --> 00:07:17,104
...ook het probleem van vertrouwen
op het internet op.
132
00:07:17,354 --> 00:07:21,150
Blockchain maakt
een heel ander perspectief mogelijk...
133
00:07:21,233 --> 00:07:23,736
...namelijk dat niemand vertrouwd is.
134
00:07:23,819 --> 00:07:30,034
Het maakt hele nieuwe interacties mogelijk
die we nog niet kenden.
135
00:07:30,326 --> 00:07:33,329
Bitcoin was de eerste test
voor blockchain.
136
00:07:33,412 --> 00:07:38,375
Een geldmarkt
zonder baas, wetten of regels.
137
00:07:38,542 --> 00:07:42,796
Een wild experiment,
en de timing kon niet beter.
138
00:07:43,130 --> 00:07:47,218
Wall Street maakt een nachtmerrie door:
de financiële markt stort in.
139
00:07:47,301 --> 00:07:50,346
De financiële wereld staat op zijn kop...
140
00:07:50,429 --> 00:07:52,556
...door het grootste bankroet ooit.
141
00:07:52,640 --> 00:07:57,144
Als je denkt dat het niet erger kan,
staat er een nieuwe ramp klaar.
142
00:07:57,978 --> 00:08:00,689
Veel mensen waren boos op hun overheid...
143
00:08:01,065 --> 00:08:04,068
...en iedereen was woedend
op de grote banken.
144
00:08:04,276 --> 00:08:07,738
Mensen waren er zich bewust van
dat er iets niet klopte...
145
00:08:07,821 --> 00:08:10,491
...met de oude centrale architectuur
van geld.
146
00:08:10,866 --> 00:08:12,034
En het ging los.
147
00:08:12,117 --> 00:08:14,870
Nieuw geld? De pers was er dol op.
148
00:08:14,954 --> 00:08:18,499
Ze werden nog enthousiaster
toen drugsmarkten ontstonden.
149
00:08:18,582 --> 00:08:24,046
18 miljoen in Bitcoins in beslag genomen
van een site genaamd Silk Road.
150
00:08:24,129 --> 00:08:27,383
...een onlinemarkt voor misdadigers.
151
00:08:27,508 --> 00:08:30,719
...waar gebruikers anoniem
heroïne en lsd konden kopen.
152
00:08:30,803 --> 00:08:33,597
In een paar klikken drugs bij je thuis.
153
00:08:34,223 --> 00:08:36,392
Bitcoin was groot nieuws.
154
00:08:36,976 --> 00:08:39,562
Bedrijven ontwikkelden hun eigen valuta...
155
00:08:39,645 --> 00:08:43,816
...en verkochten de munten,
als aandelen op de aandelenmarkt.
156
00:08:44,400 --> 00:08:45,401
PRIJS BITCOINS
157
00:08:45,484 --> 00:08:47,778
Mensen gingen ermee om als aandelen:
158
00:08:47,861 --> 00:08:51,156
ze spreidden hun investeringen
en verkochten hoog.
159
00:08:55,869 --> 00:08:59,623
En de afgelopen paar jaar
was het eenvoudig hoog te verkopen.
160
00:09:00,165 --> 00:09:02,251
Het is vooral een beweging.
161
00:09:02,334 --> 00:09:05,546
Ben je miljonair?
-Ja. Vele keren.
162
00:09:05,629 --> 00:09:08,090
Niet slecht voor een 19-jarige.
163
00:09:08,757 --> 00:09:11,594
Je kan bizar veel verdienen
met cryptogeld.
164
00:09:11,677 --> 00:09:14,471
Je wilt winst maken.
165
00:09:14,555 --> 00:09:19,101
Dit zet je om in Bitcoin,
en dan ga je afwachten.
166
00:09:19,184 --> 00:09:21,186
Maak winst op Bitcoin, en dan...
167
00:09:21,270 --> 00:09:23,480
Iedereen zei: 'Het is een bel.'
168
00:09:23,564 --> 00:09:26,525
Maar wat ben ik blij
dat ik volgehouden heb.
169
00:09:26,609 --> 00:09:31,697
'Een revolutie ingeluid
door jonge cryptovalutamiljonairs.'
170
00:09:31,780 --> 00:09:33,032
Wie bedoelen ze toch?
171
00:09:33,115 --> 00:09:35,826
de vrouwtjes worden gek
van mijn cryptokennis
172
00:09:38,162 --> 00:09:41,332
Net als het vertrouwen in goud
de waarde bepaalt...
173
00:09:41,915 --> 00:09:47,254
...wordt ook de Bitcoin-waarde bepaald
door het geld dat eraan besteed wordt.
174
00:09:47,338 --> 00:09:50,674
Het werd een enorme sneeuwbal...
175
00:09:50,758 --> 00:09:53,344
...het werd almaar groter.
176
00:09:54,178 --> 00:09:57,890
In 2010 was één Bitcoin $0,06 waard...
177
00:09:58,140 --> 00:10:01,727
...en kon je voor 50 Bitcoin
een lekker kopje koffie krijgen.
178
00:10:01,810 --> 00:10:04,229
Op het hoogtepunt in 2017...
179
00:10:04,813 --> 00:10:08,901
...waren diezelfde Bitcoins
$850.000 waard.
180
00:10:09,485 --> 00:10:11,195
Dat is een duur kopje koffie.
181
00:10:18,035 --> 00:10:20,120
In januari 2018...
182
00:10:20,996 --> 00:10:23,165
...stortte de prijs in elkaar.
183
00:10:24,375 --> 00:10:27,961
Wellicht door alle verhalen
over verdachte handel en fraude.
184
00:10:28,837 --> 00:10:31,757
Sommigen vreesden
dat de overheid zou ingrijpen...
185
00:10:32,341 --> 00:10:36,720
...of gewoon door algehele onzekerheid
over de daadwerkelijke waarde.
186
00:10:37,763 --> 00:10:39,014
Wat het ook was...
187
00:10:39,473 --> 00:10:42,810
...de helft van de waarde ging in rook op.
188
00:10:43,894 --> 00:10:44,728
PRIJS BITCOIN
189
00:10:44,812 --> 00:10:47,898
Maar je kon je geld
nog makkelijker verliezen.
190
00:10:48,482 --> 00:10:52,653
Gewoon je wachtwoord vergeten.
Dat kun je niet resetten.
191
00:10:53,779 --> 00:10:56,573
Ik wou
dat ik die schijf niet had weggegooid.
192
00:10:56,657 --> 00:10:57,700
$70 MILJOEN KWIJT
193
00:10:57,783 --> 00:11:00,244
Ruim 2,5 miljoen Bitcoin zijn verloren...
194
00:11:00,327 --> 00:11:05,165
...op het hoogtepunt in december 2017
meer dan $20 miljard waard.
195
00:11:05,749 --> 00:11:09,878
De gemiddelde mens beheert liever
niet zelf zoveel geld.
196
00:11:09,962 --> 00:11:14,216
Mensen willen vertrouwen
in wat in essentie Bitcoin-banken zijn...
197
00:11:14,299 --> 00:11:16,093
...wat het doel voorbijschiet.
198
00:11:16,176 --> 00:11:19,972
Je kan fiduciair geld wisselen
voor cryptogeld en vice versa.
199
00:11:20,556 --> 00:11:23,892
Sommige cryptovalutabedrijven
leden enorme verliezen...
200
00:11:23,976 --> 00:11:25,769
...door hacks en mismanagement.
201
00:11:25,853 --> 00:11:28,981
Een aanval op Bitstamp,
de grootse Bitcoin-beurs.
202
00:11:29,064 --> 00:11:33,444
Mt. Gox verloor driekwart miljoen Bitcoin
van gebruikers.
203
00:11:33,527 --> 00:11:39,032
Coincheck uit Tokio werd gehackt voor
bijna $500 miljoen in digitale munten.
204
00:11:39,116 --> 00:11:42,828
De computers
die aan de distributieregisters werken...
205
00:11:42,911 --> 00:11:45,706
...hebben meer energie gebruikt
dan menig land.
206
00:11:45,914 --> 00:11:49,918
Blockchain is erg duur
en momenteel is het vrij langzaam.
207
00:11:50,961 --> 00:11:55,007
Het betaalsysteem van Visa kan
24.000 transacties per seconde aan...
208
00:11:55,090 --> 00:11:57,217
...Bitcoin slechts zeven.
209
00:11:58,677 --> 00:12:02,973
En hoewel sommige centrale instituten
ons vertrouwen soms misbruiken...
210
00:12:03,056 --> 00:12:04,850
...zijn ze ook erg makkelijk.
211
00:12:10,689 --> 00:12:14,151
De vraag is:
welke voordelen krijg je...
212
00:12:14,526 --> 00:12:19,782
...van het verhuizen van een centrale
dienst zoals Dropbox of WhatsApp...
213
00:12:19,865 --> 00:12:23,202
...naar een blockchain,
en is het dat waard?
214
00:12:23,285 --> 00:12:24,119
MARKTWAARDE
215
00:12:24,203 --> 00:12:28,248
Maar mensen gokken erop
dat deze problemen worden opgelost...
216
00:12:29,082 --> 00:12:32,169
...en dat blockchain meer verandert
dan alleen geld.
217
00:12:32,503 --> 00:12:34,671
Het is alleen niet duidelijk wat.
218
00:12:35,172 --> 00:12:40,344
We hadden in de jaren 90 ook
Uber niet kunnen voorspellen.
219
00:12:40,427 --> 00:12:44,306
We kunnen niet voorspellen
welke gedecentraliseerde applicaties...
220
00:12:44,389 --> 00:12:47,893
...nog zullen ontstaan
uit deze nieuwe infrastructuur.
221
00:12:49,019 --> 00:12:51,730
Cryptogeld was een eerste experiment...
222
00:12:51,814 --> 00:12:54,858
...en wordt vast minder revolutionair
dan gehoopt.
223
00:12:54,942 --> 00:12:59,029
We zien regels ontstaan. Mensen moeten
aan overheden gehoorzamen.
224
00:12:59,613 --> 00:13:03,408
Veel is nog niet toegepast.
Het is een beetje het Wilde Westen.
225
00:13:03,492 --> 00:13:06,537
Het vertrouwensprobleem
op het internet is opgelost.
226
00:13:07,996 --> 00:13:12,417
We weten alleen niet of technologie
vertrouwen wel echt op kan lossen...
227
00:13:12,501 --> 00:13:15,003
...zolang de mens de gebruiker is.
228
00:13:15,170 --> 00:13:17,172
FOUT