1
00:00:09,135 --> 00:00:11,971
<i>Yapı, desen, resim oluşturmak üzere</i>

2
00:00:12,055 --> 00:00:16,059
<i>binlerce domino taşını dizebilen kişiye</i>

3
00:00:16,184 --> 00:00:18,186
<i>domino sanatçısı denir.</i>

4
00:00:19,353 --> 00:00:25,610
<i>Steve Price 2017'de 76 bin parçadan oluşan</i>
<i>bir domino gösterisi yapan bir ekibe</i>

5
00:00:25,693 --> 00:00:26,903
<i>liderlik etti.</i>

6
00:00:27,028 --> 00:00:29,030
<i>Guinness Dünya Rekoru'nu kırdılar.</i>

7
00:00:29,363 --> 00:00:32,325
<i>Yerde iki boyutlu yapı inşa edebilirsiniz</i>

8
00:00:32,450 --> 00:00:36,162
<i>veya piramit ve duvar gibi</i>
<i>üç boyutlu yapılar da yapabilir,</i>

9
00:00:36,245 --> 00:00:39,749
<i>belli türlerde kavis ve sarmal</i>
<i>yapabilirsiniz.</i>

10
00:00:39,874 --> 00:00:43,586
<i>YouTube videoları</i>
<i>milyonlarca kez izleniyor.</i>

11
00:00:43,795 --> 00:00:48,299
<i>Domino taşlarının yıkılışını izleme keyfi</i>
<i>projeye ne kadar emek harcandığını</i>

12
00:00:48,382 --> 00:00:50,134
<i>bilmekten geliyor.</i>

13
00:00:50,802 --> 00:00:55,139
<i>İzleyici olarak sadece düşüşünü</i>
<i>izliyorsunuz.</i>

14
00:00:55,973 --> 00:00:58,851
<i>İnsanoğlu pek çok farklı şeye</i>
<i>bakmayı sever.</i>

15
00:01:00,436 --> 00:01:04,690
<i>Neden milyonlarca insan kurabiyeyi şekerle</i>
<i>kaplama videoları izliyor?</i>

16
00:01:05,149 --> 00:01:10,530
<i>Veya neden 21 sivilce resminden yapılmış</i>
<i>kolaja bakmaktan keyif alıyor?</i>

17
00:01:11,239 --> 00:01:13,199
<i>Başkaları da gotik kiliseleri,</i>

18
00:01:13,324 --> 00:01:15,701
<i>atları, senkronize yüzmeyi</i>

19
00:01:15,868 --> 00:01:17,954
<i>ve elbette diğer insanları seviyor.</i>

20
00:01:19,580 --> 00:01:21,499
<i>Bu tercihler nereden geliyor?</i>

21
00:01:22,583 --> 00:01:25,044
<i>Ve neden hep güzellik arıyoruz?</i>

22
00:01:26,045 --> 00:01:27,755
NETFLIX ORİJİNAL BELGESEL DİZİSİ

23
00:01:27,839 --> 00:01:29,674
<i>Sanat bireysel yaratıcı deneyimdir.</i>

24
00:01:29,757 --> 00:01:34,053
<i>Bir insan ne kadar çok bilgi sahibi olursa</i>
<i>deneyim de o kadar harika olur.</i>

25
00:01:34,512 --> 00:01:37,682
<i>Birçok fotoğrafçı başarısını</i>
<i>uzmanlaşmaya borçludur.</i>

26
00:01:37,974 --> 00:01:39,475
<i>Uzmanlaşma natürmort,</i>

27
00:01:39,934 --> 00:01:42,687
<i>bebek, hayvanlar veya moda</i>
<i>konusunda olabilir.</i>

28
00:01:42,812 --> 00:01:45,189
Dünya maalesef eşsiz.<i> </i>

29
00:01:47,358 --> 00:01:50,069
<i>Yerleştirme net ve simetriktir.</i>

30
00:01:50,444 --> 00:01:55,283
<i>Detaylarda net olmak nihai mükemmellik</i>
<i>izlenimini vermeye yardım eder.</i>

31
00:01:55,408 --> 00:01:56,826
GÜZELLİK

32
00:01:59,036 --> 00:02:03,082
<i>Filozoflar binlerce yıl boyunca</i>
<i>güzelliği açıklamaya çalıştı.</i>

33
00:02:04,041 --> 00:02:08,337
<i>Aristoteles "Güzellik boyut ve düzene</i>
<i>bağlıdır." demiştir.</i>

34
00:02:08,754 --> 00:02:10,756
<i>Konfüçyüs "Güzelliği sevdiği kadar</i>

35
00:02:10,840 --> 00:02:13,843
<i>erdemi de seven bir insan görmedim."</i>
<i>demiştir.</i>

36
00:02:13,926 --> 00:02:19,765
<i>Kant "Bir kavram olmadan evrensel olarak</i>
<i>memnun eden şey güzeldir." demiştir.</i>

37
00:02:20,391 --> 00:02:23,644
<i>Rönesans'ta Leonardo da Vinci'nin</i>
<i>resmettiği bir kitapta</i>

38
00:02:23,769 --> 00:02:28,858
<i>İtalyan bir matematikçi bir sayıyı,</i>
<i>Altın Oran'ı dile getirdiğinde</i>

39
00:02:29,358 --> 00:02:32,153
<i>cevabın tohumları atılmış oldu.</i>

40
00:02:33,070 --> 00:02:37,658
<i>Matematikçiler eski zamanlardan beri</i>
<i>bu sayıya kafayı takmıştı</i>

41
00:02:37,742 --> 00:02:40,661
<i>çünkü bu sayı sürekli</i>
<i>geometride kendini gösteriyordu.</i>

42
00:02:40,745 --> 00:02:46,167
<i>1800'lerde Alman bir psikolog bu sayının</i>
<i>evrensel güzellik kanunu olduğuna</i>

43
00:02:46,250 --> 00:02:51,839
<i>karar verdi ve günümüzde popüler kültürde</i>
<i>altın oran olarak bilinmekte.</i>

44
00:02:51,923 --> 00:02:57,595
<i>Tüm dünyada her türlü insan başyapıtında</i>
<i>bu oranı bulduğunu iddia edenler var.</i>

45
00:02:58,763 --> 00:03:00,640
<i>Ama burada bir sorun var.</i>

46
00:03:00,723 --> 00:03:03,726
İnsanlar bunu doğrudan araştırmaya
çalıştığında

47
00:03:03,935 --> 00:03:08,940
herkesin altın dikdörtgene özel olarak
tepki vermediğini gördüler.

48
00:03:09,732 --> 00:03:12,193
<i>Ardı ardına yapılan araştırmalar</i>

49
00:03:12,276 --> 00:03:15,780
<i>bu net orana sahip dikdörtgenlerin</i>
<i>insanları çektiğine dair</i>

50
00:03:15,863 --> 00:03:17,406
<i>çok az kanıt buldu.</i>

51
00:03:18,157 --> 00:03:19,825
<i>Dikdörtgenleri seviyoruz ama.</i>

52
00:03:20,868 --> 00:03:25,331
<i>Düzlemden beyne giden görüntüler için</i>
<i>en iyi akış düzeni odur.</i>

53
00:03:25,498 --> 00:03:28,417
<i>Ayrıca beynimizin</i>
<i>en hızlı işleyebildiği şekildir.</i>

54
00:03:29,502 --> 00:03:32,463
<i>Bakması hoştur çünkü gözü yormaz.</i>

55
00:03:32,880 --> 00:03:35,508
<i>Günümüzde birçok bilim insanı</i>
<i>bunun sebebinin</i>

56
00:03:35,591 --> 00:03:38,052
<i>hayatta kalmayla ilgili olduğu görüşünde.</i>

57
00:03:39,512 --> 00:03:41,722
<i>Yaklaşık 150 milyon önce</i>

58
00:03:41,806 --> 00:03:43,849
<i>dinozorlar dünyaya hâkimdi.</i>

59
00:03:43,933 --> 00:03:47,103
<i>İnsanların dünyayı nasıl gördüğünü</i>
<i>anlamak için</i>

60
00:03:47,186 --> 00:03:49,188
<i>dinozorun ayaklarına bakmalısınız.</i>

61
00:03:49,313 --> 00:03:53,109
<i>Ufak, fareye benzer memeliler olan</i>
<i>atalarımız</i>

62
00:03:53,192 --> 00:03:56,529
<i>vaktini orada geçiriyordu</i>
<i>ve dünyayı bulanık görüyordu.</i>

63
00:03:56,779 --> 00:03:59,949
<i>Sadece iki rengi algılıyorlardı:</i>
<i>Mavi ve kırmızı.</i>

64
00:04:00,199 --> 00:04:04,078
<i>Ayrıca daha iyi gören yırtıcılarından</i>
<i>kaçmak için gececiydiler</i>

65
00:04:04,328 --> 00:04:08,207
<i>ve çevrelerini sürekli</i>
<i>yatay olarak tararlardı.</i>

66
00:04:09,083 --> 00:04:14,255
<i>Günümüzde pek çok şeyi bu şekilde</i>
<i>yapmamızın basit sebebi bu olabilir.</i>

67
00:04:15,506 --> 00:04:20,177
<i>Görsel güzellik elbette görmeye bağlıdır</i>
<i>ve görme becerimiz de hayatta kalmamıza </i>

68
00:04:20,261 --> 00:04:21,887
<i>yardım ettiği için gelişmiştir.</i>

69
00:04:22,680 --> 00:04:27,893
<i>Dinozorların nesli tükenince</i>
<i>atalarımız gün yüzüne çıktı.</i>

70
00:04:28,477 --> 00:04:30,813
<i>Zamanla gözleri gelişti,</i>

71
00:04:30,896 --> 00:04:34,608
<i>bugün bildiğimiz gökkuşağının tüm renkleri</i>
<i>görülür oldu.</i>

72
00:04:34,692 --> 00:04:37,320
<i>Hâlâ görsel olarak bizi çeken birçok şey</i>

73
00:04:37,403 --> 00:04:40,740
<i>atalarımızın hayatta kalmasına</i>
<i>yardım eden şeylerdir.</i>

74
00:04:41,657 --> 00:04:45,202
<i>Çiçekler meyveye dönüşebilecek bir şeyi</i>
<i>işaret eder.</i>

75
00:04:45,411 --> 00:04:49,123
<i>Su kaynakları</i>
<i>olası besin bolluğunun işaretidir.</i>

76
00:04:49,623 --> 00:04:52,877
<i>Sığınaklar da yırtıcılardan</i>
<i>kaçmamıza yardım etmiştir.</i>

77
00:04:53,502 --> 00:04:57,757
<i>İlk insanların evrildiği yerleri andıran</i>
<i>manzaralar hâlâ hoşumuza gider.</i>

78
00:04:59,175 --> 00:05:03,304
<i>14 farklı ülkede</i>
<i>en çok arzu edilen tabloyu bulmak için</i>

79
00:05:03,387 --> 00:05:06,849
<i>iki sanatçı 1990'larda</i>
<i>bir araştırma yaptı.</i>

80
00:05:07,141 --> 00:05:08,601
<i>Şu tür sorular sordular:</i>

81
00:05:09,018 --> 00:05:12,313
<i>"Dış mı yoksa iç mekan manzaraları mı</i>
<i>görmek istersiniz?"</i>

82
00:05:12,688 --> 00:05:17,818
<i>"Varsa, şu dış mekan manzaralarından</i>
<i>sizi en çok cezbeden hangisidir?"</i>

83
00:05:18,152 --> 00:05:20,363
<i>"İnsanların çıplak olduğu tabloları mı,</i>

84
00:05:20,446 --> 00:05:23,574
<i>tamamen giyinik olduğu tabloları</i>
<i>yeğlersiniz?"</i>

85
00:05:23,991 --> 00:05:28,371
<i>Amerika'da sonuçlara göre</i>
<i>ortaya çıkan tablo buna benziyordu.</i>

86
00:05:28,454 --> 00:05:33,209
<i>Fransa'da böyleydi...</i>
<i>Türkiye'de böyleydi... Çin'deyse böyleydi.</i>

87
00:05:33,584 --> 00:05:38,881
Bu bazen Afrika savanası varsayımı
olarak biliniyor

88
00:05:39,048 --> 00:05:41,050
çünkü bu özellikler savanada var.

89
00:05:41,175 --> 00:05:44,428
<i>Mavi gökyüzü, bir tür korunaklı kaya,</i>

90
00:05:44,512 --> 00:05:47,973
<i>su olan büyük alanda yetişen</i>
<i>yenilir bir şey.</i>

91
00:05:48,349 --> 00:05:51,268
<i>Görünüşe göre</i>
<i>hiç de orijinal canlılar değilmişiz.</i>

92
00:05:51,936 --> 00:05:54,605
<i>Güzellik kısmen yaşama arzusudur.</i>

93
00:05:56,565 --> 00:06:00,236
<i>Bir tür güzellik açıklamasına</i>
<i>herkesin inandığı söylenemez.</i>

94
00:06:01,028 --> 00:06:04,073
Bir şeyi açıklamanın getirdiği
harika deneyim

95
00:06:04,156 --> 00:06:06,450
bilim insanlarını yanıltıyor

96
00:06:06,534 --> 00:06:11,580
ve bu tür açıklamaların geniş çaplı gücü
olduğunu düşünmelerine yol açıyor.

97
00:06:12,164 --> 00:06:14,708
<i>Richard Prum 2017'de </i>

98
00:06:14,792 --> 00:06:19,004
<i>evrimsel biyoloji dünyasında tartışmalara</i>
<i>yol açan bir kitap yayımladı.</i>

99
00:06:19,088 --> 00:06:24,385
<i>Kitabında her güzelliğin hayatta kalma</i>
<i>veya zindelikle ilgili olmadığını söyledi.</i>

100
00:06:24,468 --> 00:06:27,638
<i>Bazı güzellikler gelişigüzel</i>
<i>ve hatta işe yaramaz.</i>

101
00:06:28,347 --> 00:06:30,141
<i>Örneğin tavus kuşunun kuyruğu.</i>

102
00:06:30,975 --> 00:06:35,479
Kuyrukta yüzlerce güzel göz şekli var.

103
00:06:35,563 --> 00:06:38,858
Her birinde dört veya beş farklı renk var.

104
00:06:38,941 --> 00:06:42,194
Bu renkleri yaratan şey
kristalli yapıda bir araya gelen

105
00:06:42,278 --> 00:06:45,990
ve melanin tanelerinden oluşan tüylerdeki
optik nano yapılardır.

106
00:06:46,157 --> 00:06:51,203
<i>Bu kuyruklar dişi tavus kuşlarını</i>
<i>kendine çeker.</i>

107
00:06:51,370 --> 00:06:56,292
Kur yapma gösterisi sırasında
erkek tavus kuşu kuyruğunu kaldırır

108
00:06:56,375 --> 00:06:59,628
ve gösterisi sırasında
dişinin etrafını saran

109
00:06:59,712 --> 00:07:03,466
bir tür büyük yarım küre oluşturur.

110
00:07:03,716 --> 00:07:05,134
<i>Ama kuyruklar ağırdır</i>

111
00:07:05,217 --> 00:07:08,345
<i>ve erkek tavus kuşlarının</i>
<i>uçup kaçmasını zorlaştırır.</i>

112
00:07:08,471 --> 00:07:11,682
<i>Güzellikleri özünde</i>
<i>hayatta kalmalarını kötü etkiler.</i>

113
00:07:13,017 --> 00:07:16,854
<i>Bu durum meslektaşına yazdığı bir mektupta</i>
<i>Charles Darwin'i de şaşırtmıştır.</i>

114
00:07:17,646 --> 00:07:20,483
"Ne zaman bir tavus kuşunun
kuyruk tüyüne baksam

115
00:07:20,566 --> 00:07:22,026
midemi bulandırıyor!"

116
00:07:22,109 --> 00:07:25,529
Doğal seleksiyon yoluyla uyum sağlamanın

117
00:07:25,613 --> 00:07:29,450
hayatta kalma mücadelesinde
yardımcı olmayan süslerin gelişmesini

118
00:07:29,533 --> 00:07:31,869
açıklayamamasından rahatsızdı.

119
00:07:32,161 --> 00:07:36,999
Cinsel seçim teorisini ortaya attı
ve eş seçiminin

120
00:07:37,208 --> 00:07:42,004
hayvanların öznel deneyimleriyle
ilgisi olduğunu iddia etti.

121
00:07:42,087 --> 00:07:46,509
<i>İşe yaramayan süsleri olan tek hayvan</i>
<i>tavus kuşu değil.</i>

122
00:07:47,051 --> 00:07:50,763
<i>Karşınızda kırmızı çardak kuşu</i>
<i>ve sallanan pelerini.</i>

123
00:07:50,846 --> 00:07:54,350
<i>Adaçayı tavuğu ve şişen sarı göğsü.</i>

124
00:07:54,600 --> 00:07:58,437
<i>Büyük fregat kuşu</i>
<i>ve balon gibi şişirdiği kırmızı kesesi.</i>

125
00:07:58,604 --> 00:08:01,398
<i>Pabuçgagalı ve pabuca benzeyen gagası.</i>

126
00:08:01,649 --> 00:08:07,738
Günümüzde ışıma, detaylandırma,
çeşitlendirme veya tercih sergilemeyen

127
00:08:07,821 --> 00:08:09,782
hiçbir kuş yok.

128
00:08:09,865 --> 00:08:11,283
Bu, zevk meselesi.

129
00:08:11,367 --> 00:08:14,954
Zevk, hayvanların yaptığı seçimlere
yön veren güdüdür.

130
00:08:16,872 --> 00:08:20,626
<i>İnsan beyninde güzellik budur: Zevk.</i>

131
00:08:20,918 --> 00:08:25,506
Bizim görüşümüze göre görme korteksinin
harekete geçmesi

132
00:08:25,589 --> 00:08:28,342
ve bu ödül sistemlerinin
bir araya gelmesi

133
00:08:28,425 --> 00:08:32,054
güzelliğe yanıtımızın biyolojik imzasıdır.

134
00:08:32,137 --> 00:08:35,516
<i>Üç ana sinir taşıyıcı sistem söz konusu.</i>

135
00:08:35,683 --> 00:08:37,351
<i>İlki dopamin sistemi.</i>

136
00:08:37,560 --> 00:08:43,691
Dopamin sistemi arzularımız
ve bir şeyler istememizle alakalı.

137
00:08:43,774 --> 00:08:47,027
<i>Dopamin artışı bizi harekete geçirebilir.</i>

138
00:08:47,528 --> 00:08:52,116
Çekici bulduğumuz şeylere
yaklaşmamız konusunda bizi güdüleyen şey.

139
00:08:52,199 --> 00:08:56,078
<i>Güzellik endokanabinoid</i>
<i>ve opioid sistemlerini de</i>

140
00:08:56,161 --> 00:08:57,621
<i>harekete geçirebilir.</i>

141
00:08:57,705 --> 00:09:02,084
<i>Bu sistemler kanabis</i>
<i>ve opioid tüketimiyle de harekete geçer.</i>

142
00:09:02,209 --> 00:09:06,380
Zevk deneyiminin özü gibi görünüyorlar.

143
00:09:06,547 --> 00:09:09,717
<i>Ancak dişi tavus kuşları</i>
<i>aynı tavus kuşu kuyruğunda </i>

144
00:09:09,800 --> 00:09:11,260
<i>zevk bulacak şekilde evrildi.</i>

145
00:09:11,343 --> 00:09:15,556
<i>Bu, insanların güzellikten aldığı</i>
<i>tüm zevkin daha zor olduğunu açıklıyor</i>

146
00:09:15,639 --> 00:09:17,474
<i>çünkü hepimiz hemfikir değiliz.</i>

147
00:09:19,810 --> 00:09:23,606
<i>Dişi siyaha boyamak bir zamanlar</i>
<i>Japonya'da güzellik sembolüydü.</i>

148
00:09:23,897 --> 00:09:27,651
<i>Tüm kirpikleri aldırmak bir zamanlar</i>
<i>Avrupa'da güzellik sembolüydü.</i>

149
00:09:27,735 --> 00:09:32,281
<i>Günümüzde Amerika'da</i>
<i>cildi bronzlaştırma amaçlı</i>

150
00:09:32,364 --> 00:09:36,744
<i>boya, sprey, solaryum veya köpüğü</i>
<i>güzellik sembolü görenler var.</i>

151
00:09:36,827 --> 00:09:42,249
Biz insanlar oldukça kültürel canlılarız.
Sosyal çevremizden etkileniriz,

152
00:09:42,333 --> 00:09:46,170
bu çevrede değişiriz ve kendimizi
bu çevreye dâhil ederiz.

153
00:09:47,254 --> 00:09:53,385
Estetik tercihler gelişim, maruz kalma
ve bireysel yenilikçilik yoluyla

154
00:09:53,469 --> 00:09:55,346
psikolojik olarak oluşur.

155
00:09:55,846 --> 00:09:59,266
Elbette bağlamımıza dayalı olarak
kültürel açıdan şartlıyız hepimiz.

156
00:09:59,350 --> 00:10:01,185
Ama kendime hep şunu soruyorum:

157
00:10:01,685 --> 00:10:04,355
"Niye böyle düşünüyorum?
Bu nereden geliyor?"

158
00:10:05,189 --> 00:10:08,817
Domino sanatı kültürü temelini
kesinlikle internetten alıyor.

159
00:10:09,068 --> 00:10:15,282
Bu tür şeyleri seven insanlara özel
çok büyük bir camia var.

160
00:10:15,991 --> 00:10:21,288
150 yıl önce izlenimci tablolar
kendine yer edinmekte çok zorlandı.

161
00:10:21,372 --> 00:10:25,125
Günümüzde çoğu Amerikalıya sorsanız
en çok izlenimci eserleri

162
00:10:25,209 --> 00:10:29,588
sevdiğini söyleyecektir.
150 yıl içinde beyinlerimiz değişmedi

163
00:10:29,672 --> 00:10:34,635
ama bu tür nüfus temelli tercihler
büyük ölçüde değişti.

164
00:10:34,718 --> 00:10:37,971
Yani bu, maruz kaldığımız
şeylerden dolayı olmalı.

165
00:10:39,390 --> 00:10:40,265
<i>Örneğin renk.</i>

166
00:10:41,016 --> 00:10:45,020
<i>Günümüzde ABD'de pembe renk</i>
<i>genelde genç kızlarla ilişkilendirilir.</i>

167
00:10:45,771 --> 00:10:49,525
<i>Ama 1927'de </i>Time <i>dergisi</i>
<i>on büyük Amerikan mağazasında</i>

168
00:10:49,608 --> 00:10:51,068
araştırma yaptığında

169
00:10:51,151 --> 00:10:54,196
<i>yarısı pembenin erkek rengi olduğunu</i>
<i>söyledi.</i>

170
00:10:54,279 --> 00:10:57,282
<i>Bu değişim müteakip yıllar içinde</i>
<i>gerçekleşti.</i>

171
00:10:57,366 --> 00:11:01,370
<i>Bu kısmen 1980'lerdeki oyuncak pazarlama</i>
<i>kampanyaları sayesinde oldu.</i>

172
00:11:01,453 --> 00:11:03,455
<i>Seni seviyorum, My Little Pony.</i>

173
00:11:03,539 --> 00:11:04,915
<i>Ve koyu sarı.</i>

174
00:11:04,998 --> 00:11:09,586
<i>Bir araştırmaya göre bebeklerin gözü</i>
<i>en uzun süre bu renk üzerinde kalıyordu.</i>

175
00:11:09,670 --> 00:11:11,255
<i>Ama dünyadaki yetişkinler</i>

176
00:11:11,338 --> 00:11:14,758
<i>sürekli bu rengi</i>
<i>en az sevdikleri renk olarak sıralıyor.</i>

177
00:11:15,175 --> 00:11:17,386
<i>Öne çıkan bir teoriye göre</i>

178
00:11:17,469 --> 00:11:22,558
<i>büyüdükçe bu tonu nahoş şeylerle</i>
<i>ilişkilendirmeyi öğreniyoruz.</i>

179
00:11:23,058 --> 00:11:27,980
Deneyimlerimizin, eğitimimizin
ve toplum yapısının

180
00:11:28,063 --> 00:11:31,191
neyi çekici bulduğumuzu etkilemesi

181
00:11:31,275 --> 00:11:33,652
karmaşık yollarla gerçekleşiyor.

182
00:11:33,819 --> 00:11:37,573
Bir hükümdar tablosuna bakıp
servet veya güzellik yüzünden

183
00:11:37,656 --> 00:11:40,200
hayrete düşebilirsiniz.

184
00:11:40,284 --> 00:11:45,038
Diğer yandan,
monarşi fikri sizi rahatsız ediyorsa

185
00:11:45,122 --> 00:11:47,291
tabloyu güzel bulmazsınız.

186
00:11:49,001 --> 00:11:54,173
Belli insanların neyi tatmin edici
bulduğunu anlamak gerçekten zordur.

187
00:11:54,298 --> 00:11:58,135
Bu yüzden bilim insanları genelde
çoğu insanın zevk aldığı şeylere

188
00:11:58,218 --> 00:11:59,636
odaklanıyor.

189
00:12:00,262 --> 00:12:05,768
<i>Bazılarının bunu neden güzel bulduğunu</i>
<i>açıklayacak sağlam araştırmalar henüz yok.</i>

190
00:12:06,185 --> 00:12:07,060
<i>Bunu...</i>

191
00:12:08,437 --> 00:12:09,521
<i>...veya bunu da.</i>

192
00:12:10,522 --> 00:12:15,819
<i>En üst estetik deneyim sırasında</i>
<i>beyni inceleyen araştırmacılar</i>

193
00:12:15,903 --> 00:12:21,033
<i>DMN adlı bir beyin bölgesinde</i>
<i>bir ipucu bulmuş olabilecekleri görüşünde.</i>

194
00:12:21,492 --> 00:12:25,913
DMN, Varsayılan Mod Ağı demektir.

195
00:12:26,163 --> 00:12:29,458
Bunu beynin rölanti hâli olarak
düşünebilirsiniz.

196
00:12:30,125 --> 00:12:33,962
<i>İnsanlardan iş yapmaları</i>
<i>veya belli bir şey düşünmeleri istenirken</i>

197
00:12:34,046 --> 00:12:37,466
<i>çekilen beyin taramalarında</i>
<i>beynin bu bölgesi sakindir.</i>

198
00:12:37,883 --> 00:12:42,513
<i>DMN aslında belli bir şey yapmazken</i>
<i>ve zihnimiz içe dönükken</i>

199
00:12:42,596 --> 00:12:44,598
<i>harekete geçmekte.</i>

200
00:12:45,265 --> 00:12:49,311
Muhtemelen ara verdiğimizde,
düşüncelere kapıldığımızda,

201
00:12:49,394 --> 00:12:53,732
kendimiz üzerine düşündüğümüzde yaşanan
bir tür içsel hâli yansıtıyorlar.

202
00:12:54,483 --> 00:12:58,904
<i>Son yapılan araştırmalarda</i>
<i>insanlara farklı kültürel geleneklerden</i>

203
00:12:58,987 --> 00:13:01,198
<i>sanat resimleri gösterildi</i>

204
00:13:01,615 --> 00:13:03,367
<i>ve şaşırtıcı bir şey oldu.</i>

205
00:13:03,742 --> 00:13:06,787
<i>Beyinlerindeki DMN bölgesi harekete geçti.</i>

206
00:13:06,954 --> 00:13:11,583
<i>Ama bu, sadece onları en çok etkilediğini</i>
<i>söyledikleri tablolara bakarken oldu.</i>

207
00:13:12,209 --> 00:13:17,923
Beynimizdeki koca bir ilişki
ve düşünce kümesini tetikliyor.

208
00:13:18,006 --> 00:13:20,592
Bu, kendi hayal gücümüzün esnekliği
gibi bir şey.

209
00:13:21,176 --> 00:13:25,138
<i>Araştırmacılar bunun,</i>
<i>güzellik deneyiminin</i>

210
00:13:25,222 --> 00:13:29,685
<i>duyu ve hislerimizi kişisel bir şeyle</i>
<i>bağladığını ispatladığı görüşünde.</i>

211
00:13:29,935 --> 00:13:31,019
<i>Benlik algımızla.</i>

212
00:13:31,520 --> 00:13:35,524
Tablolardan etkilenmenin
özel bir yanı var.

213
00:13:35,607 --> 00:13:41,488
Bizi kendimiz üzerine düşünmeye zorluyor.
Bu, tablodan etkilenmek denen şeyin

214
00:13:41,572 --> 00:13:43,949
biyolojik imzası olabilir.

215
00:13:44,199 --> 00:13:48,203
<i>Bu, anılarımız kaybolsa bile</i>
<i>aynı türdeki resimlerin</i>

216
00:13:48,328 --> 00:13:52,374
<i>bizi neden çektiğini ve etkilediğini</i>
<i>açıklamaya yardımcı olabilir.</i>

217
00:13:52,708 --> 00:13:55,878
Demans hastası kişilerin
ömürleri boyunca sahip oldukları

218
00:13:55,961 --> 00:14:00,966
sanat zevkini aynen sürdürdüğüne dair
araştırmalar mevcut.

219
00:14:01,466 --> 00:14:06,054
<i>2008'de yapılan bir deneyde</i>
<i>20 alzaymır hastasına</i>

220
00:14:06,138 --> 00:14:07,931
<i>bir dizi tablo gösterildi.</i>

221
00:14:08,098 --> 00:14:12,311
<i>Bazıları Edward Hopper'ın</i>
<i>Güneşte İnsanlar tablosu gibi temsiliydi.</i>

222
00:14:12,394 --> 00:14:15,939
<i>Bazıları Picasso'nun Ağlayan Kadın</i>
<i>tablosu gibi pek temsili değildi.</i>

223
00:14:16,398 --> 00:14:20,527
<i>Diğerleri de Mondrian'ın</i>
<i>Kompozisyon tablosu gibi tamamen soyuttu.</i>

224
00:14:21,278 --> 00:14:25,157
<i>Hastalardan tercih sırasına göre</i>
<i>tabloları sıralamaları istendi.</i>

225
00:14:25,407 --> 00:14:28,035
<i>İki hafta sonra</i>
<i>hastalara aynı görev verildi.</i>

226
00:14:28,577 --> 00:14:30,746
<i>İlk tabloları sıralamaları istenince</i>

227
00:14:30,829 --> 00:14:33,665
<i>büyük ölçüde aynı şekilde sıraladılar.</i>

228
00:14:37,377 --> 00:14:39,171
<i>Güzellik algımız derindir.</i>

229
00:14:39,588 --> 00:14:41,924
Randy'ninki güzeldi bence.

230
00:14:43,216 --> 00:14:45,052
Harika bir renk anlayışı var.

231
00:14:45,510 --> 00:14:49,848
<i>Demans hastaları için sanat yapmak</i>
<i>çok güçlü bir terapi olabilir.</i>

232
00:14:50,223 --> 00:14:54,269
Benim için en çok öne çıkan şey renk.

233
00:14:54,770 --> 00:14:56,396
Ardından hareket hissi.

234
00:14:56,772 --> 00:14:58,398
Tabloda hareketi seviyorum.

235
00:14:58,899 --> 00:15:00,734
Burada başka ne görüyoruz?

236
00:15:02,653 --> 00:15:04,529
Bende Lewy vücut demansı var.

237
00:15:05,072 --> 00:15:08,825
Benim için büyük bir şok oldu.
Herkes için de öyledir.

238
00:15:09,993 --> 00:15:12,162
Hepimiz hafıza kaybı yaşıyoruz.

239
00:15:12,829 --> 00:15:17,584
Kişiye ve ne kadar zamandır hasta
olduğuna göre farklı dereceleri var.

240
00:15:18,418 --> 00:15:22,839
Bence belli sanat türleri
veya eserlerine yönelik tercihlerimizi

241
00:15:22,923 --> 00:15:25,092
ne kadar koruyabilirsek

242
00:15:25,384 --> 00:15:28,679
o eserler bizimle
o kadar derin bir iletişim kuruyor.

243
00:15:29,096 --> 00:15:32,432
Bana göre insanların resim yapmasını
izlemek harika.

244
00:15:34,017 --> 00:15:36,103
Yüzlerine bakın, hayat buluyorlar!

245
00:15:37,437 --> 00:15:40,190
Demans hastaları da, bizler de...

246
00:15:40,607 --> 00:15:45,779
Hepimizin aynı kıyafetleri giydiği
bir senaryo düşünün.

247
00:15:46,613 --> 00:15:48,240
Her yemek tatsız.

248
00:15:49,032 --> 00:15:51,576
Evlerimiz tek tip.

249
00:15:51,827 --> 00:15:54,329
Böyle bir dünyada yaşamak isteyen olur mu?

250
00:15:54,413 --> 00:15:58,792
Güzelliğin olmaması, estetik deneyimlerle
etrafımızın sarılmamış olması

251
00:15:58,875 --> 00:16:00,127
bana kalırsa

252
00:16:00,210 --> 00:16:03,380
çok yoksul bir hayat getirir.

253
00:16:10,262 --> 00:16:11,096
Harika.

254
00:16:35,620 --> 00:16:37,372
Alt yazı çevirmeni: Mustafa Üneşi