1
00:00:06,591 --> 00:00:10,219
Stel je alle manieren waarop de wereld
kan eindigen eens voor.
2
00:00:11,471 --> 00:00:13,139
Er kan iets van boven komen.
3
00:00:13,931 --> 00:00:15,349
Of iets van onderen.
4
00:00:18,728 --> 00:00:21,314
Of het kan onze eigen schuld zijn.
5
00:00:21,647 --> 00:00:25,902
Er is één ding dat grote kans maakt
't einde van de wereld in te luiden.
6
00:00:26,736 --> 00:00:31,407
Als je denkt aan dingen
die miljoenen mensen zouden kunnen doden...
7
00:00:31,491 --> 00:00:33,826
...dan vormen pandemieën
het grootste risico.
8
00:00:34,202 --> 00:00:38,873
Een pandemie is een ziekte
die de hele wereld over gaat...
9
00:00:38,956 --> 00:00:42,251
...miljoenen slachtoffers maakt
en samenlevingen ontwricht.
10
00:00:42,543 --> 00:00:45,755
We weten dit omdat we het al vaker
gezien hebben.
11
00:00:46,130 --> 00:00:50,176
In de zesde eeuw doodde een pandemie
de halve wereldbevolking.
12
00:00:50,593 --> 00:00:53,221
In de 14e eeuw vaagde er een half Europa
weg.
13
00:00:53,554 --> 00:00:59,185
En in de 20e eeuw doodde een pandemie
5% van de wereldbevolking in 2 jaar tijd.
14
00:01:00,603 --> 00:01:02,396
Maar dat was 100 jaar geleden.
15
00:01:02,605 --> 00:01:06,609
We hebben van deze pandemieën geleerd
en enorme vooruitgang geboekt.
16
00:01:06,818 --> 00:01:11,489
Verbeterde respons en training
en beter personeel.
17
00:01:11,572 --> 00:01:15,076
We hebben verbeterde surveillancesystemen
en communicatie.
18
00:01:15,159 --> 00:01:18,621
Er zijn organisaties zoals het WHO
en het CDC.
19
00:01:18,704 --> 00:01:23,835
De diagnostiek is verbeterd,
evenals onze medicijnen en vaccins.
20
00:01:24,335 --> 00:01:27,547
Toch is het risico op een pandemie
groter dan ooit.
21
00:01:27,880 --> 00:01:32,552
We hebben het berekend. Er duiken elk jaar
vijf nieuwe ziektes op...
22
00:01:32,635 --> 00:01:35,346
...ergens op de planeet,
en dat aantal neemt toe.
23
00:01:35,429 --> 00:01:38,182
Het is onvermijdelijk
dat er pandemieën komen.
24
00:01:38,266 --> 00:01:40,434
De natuur is de ultieme bioterrorist.
25
00:01:41,018 --> 00:01:43,604
Er is een race gaande, en de inzet
is hoog.
26
00:01:44,689 --> 00:01:49,110
Volgens deze simulatie zou een pandemie
tegenwoordig 33 miljoen mensen...
27
00:01:49,193 --> 00:01:50,820
...in zes maanden tijd doden.
28
00:01:51,487 --> 00:01:57,410
Qua dodental zou een pandemie
niet onderdoen voor een wereldoorlog.
29
00:01:57,535 --> 00:01:59,245
De economie zal instorten.
30
00:01:59,328 --> 00:02:02,123
Het zal een gigantische tol eisen...
31
00:02:02,206 --> 00:02:06,627
...en geen enkel land zal immuun zijn
voor de problemen die het veroorzaakt.
32
00:02:06,794 --> 00:02:09,589
De vraag is niet: komt er weer
een pandemie aan?
33
00:02:09,672 --> 00:02:14,302
Drie dingen zijn onvermijdelijk: de dood,
belasting, en griep-pandemieën.
34
00:02:14,385 --> 00:02:16,679
Of: wanneer komt de volgende?
35
00:02:16,762 --> 00:02:19,724
Er zijn zo'n anderhalf miljoen virussen...
36
00:02:19,807 --> 00:02:22,018
...in het wild die we nog niet kennen.
37
00:02:22,101 --> 00:02:25,605
Elk daarvan kan ieder moment
overspringen naar de mens.
38
00:02:25,897 --> 00:02:28,941
De vraag is:
zullen we daar klaar voor zijn?
39
00:02:29,275 --> 00:02:32,904
Griep-pandemieën moeten serieus
genomen worden.
40
00:02:32,987 --> 00:02:36,199
De wereld vecht
tegen de ergste ebola-epidemie ooit.
41
00:02:36,365 --> 00:02:37,533
Er staat veel op 't spel.
42
00:02:37,617 --> 00:02:40,912
Een virus kan even verwoestend zijn
als een bom of raket.
43
00:02:40,995 --> 00:02:43,831
Virussen en bacteriën
kennen geen landsgrenzen.
44
00:02:43,915 --> 00:02:47,919
De bewoners geloven dat hun stad
ground zero is voor de epidemie.
45
00:02:48,336 --> 00:02:50,755
Allerlei dieren
kunnen de boosdoener zijn.
46
00:02:50,922 --> 00:02:55,384
Een zieke kan genezen worden,
maar ondertussen verspreidt hij de ziekte.
47
00:02:55,468 --> 00:02:58,554
Campagnes tegen infectieziektes
kunnen alleen slagen...
48
00:02:58,638 --> 00:03:00,014
...als burgers meewerken.
49
00:03:00,097 --> 00:03:03,726
We weten niet wat de toekomst brengt.
50
00:03:05,895 --> 00:03:09,106
Pandemieën beginnen in een voor ons
onzichtbare wereld.
51
00:03:09,941 --> 00:03:13,027
Microben waren waarschijnlijk
de eerste levensvormen.
52
00:03:13,110 --> 00:03:17,531
Vele kunnen zich niet zelf voortplanten,
dus kapen ze andere levende cellen.
53
00:03:17,907 --> 00:03:20,993
Tegenwoordig zijn ze overal om ons heen.
En op ons.
54
00:03:21,744 --> 00:03:22,662
En in ons.
55
00:03:23,829 --> 00:03:27,792
Vele zijn onschuldig, maar sommige
beschadigen of doden onze cellen.
56
00:03:28,751 --> 00:03:33,130
Koorts, hoesten, niezen, diarree...
Dat is ons lichaam dat terugvecht.
57
00:03:34,507 --> 00:03:38,135
Maar sommige kunnen ons immuunsysteem
overweldigen...
58
00:03:38,261 --> 00:03:39,220
...en ons doden.
59
00:03:40,554 --> 00:03:43,307
Pandemieën worden veroorzaakt
door 2 typen microben:
60
00:03:43,391 --> 00:03:44,934
...bacteriën en virussen.
61
00:03:45,101 --> 00:03:50,106
Het interessante aan virussen is dat ze
zo goed van de ene soort naar de andere...
62
00:03:50,189 --> 00:03:51,691
...kunnen overspringen.
63
00:03:51,899 --> 00:03:55,194
Zij gaan waarschijnlijk
de volgende pandemie veroorzaken.
64
00:03:55,778 --> 00:03:59,532
Virussen die vogelgriep veroorzaken
komen van vogels.
65
00:04:00,074 --> 00:04:01,826
Varkensgriep van varkens.
66
00:04:02,326 --> 00:04:06,622
HIV kwam van chimpansees.
Ebola waarschijnlijk van vleermuizen.
67
00:04:07,331 --> 00:04:09,667
Verschillende ziektes komen van muggen.
68
00:04:10,668 --> 00:04:15,172
Virussen die overspringen naar mensen
worden zoönotische virussen genoemd.
69
00:04:15,256 --> 00:04:16,924
Ze zijn extreem gevaarlijk.
70
00:04:17,341 --> 00:04:20,011
Dit zijn virussen die razendsnel muteren...
71
00:04:20,094 --> 00:04:24,056
...en daardoor onze immuunrespons
kunnen ontwijken.
72
00:04:24,140 --> 00:04:28,019
Eenmaal overgesprongen
kunnen ze in nieuwe virussen veranderen.
73
00:04:28,269 --> 00:04:31,397
Dit gebeurt niet vaak. Ze zijn zeldzaam.
74
00:04:31,772 --> 00:04:34,984
Maar als het gebeurt
kan dat catastrofaal zijn.
75
00:04:35,067 --> 00:04:38,696
Dat brengt ons naar een boerderij
in Kansas, een eeuw geleden.
76
00:04:39,113 --> 00:04:43,242
Experts geloven dat de griep-pandemie
van 1918 begonnen is...
77
00:04:43,326 --> 00:04:47,455
...toen 'n besmette vogel en een besmet mens
hetzelfde varken ontmoetten.
78
00:04:47,663 --> 00:04:51,625
De vogel had vogelgriep, een griepvirus
dat al meer dan 100 jaar...
79
00:04:51,709 --> 00:04:54,837
...kippen, ganzen en eenden besmette.
80
00:04:55,588 --> 00:04:58,883
De mens was besmet
met een ander griepvirus, het virus...
81
00:04:58,966 --> 00:05:02,261
...dat mensen al eeuwen beroerd maakte
in de wintermaanden.
82
00:05:02,636 --> 00:05:07,433
De twee virussen konden elkaars soorten
niet besmetten, maar wel varkens.
83
00:05:07,558 --> 00:05:14,398
In één varkenscel vormden de twee virussen
samen een nieuw zoönotisch virus: H1N1.
84
00:05:14,857 --> 00:05:18,527
De mensenvirusdelen gaven het
het vermogen mensen te besmetten...
85
00:05:18,611 --> 00:05:21,989
...maar door de vogelvirusdelen
kon hun immuunsysteem...
86
00:05:22,073 --> 00:05:24,658
...het niet herkennen en bestrijden.
87
00:05:25,368 --> 00:05:26,869
Een dodelijke combinatie.
88
00:05:27,787 --> 00:05:32,166
Het doodde tussen de 50 en 100 miljoen
mensen wereldwijd.
89
00:05:32,291 --> 00:05:35,419
Het was ongekend.
90
00:05:36,587 --> 00:05:38,381
De ernst van ziektes hangt af...
91
00:05:38,464 --> 00:05:41,675
...van hoe besmettelijk ze zijn,
en hoe dodelijk ze zijn.
92
00:05:41,759 --> 00:05:45,554
Dit is de mensengriep, en dit is
de vogelgriep.
93
00:05:46,097 --> 00:05:48,599
Dit is de combinatiegriep uit 1918.
94
00:05:49,266 --> 00:05:55,731
Het virus was zo besmettelijk omdat het
via inademen overgedragen kon worden.
95
00:05:55,856 --> 00:06:00,444
In 1918 besmette het een
op de drie mensen.
96
00:06:00,945 --> 00:06:04,115
Daarna doodde het bijna 5%
van de wereldbevolking.
97
00:06:04,407 --> 00:06:07,326
Het laatste ingrediënt
was menselijke technologie.
98
00:06:07,451 --> 00:06:10,621
Deze griep ontstond
tijdens de eerste wereldoorlog.
99
00:06:11,414 --> 00:06:14,959
We stuurden mensen van de VS
naar Europa om te vechten...
100
00:06:15,042 --> 00:06:16,669
...en daarna kwamen ze terug.
101
00:06:17,086 --> 00:06:20,464
Het virus buitte deze reispatronen uit...
102
00:06:20,548 --> 00:06:23,884
...en verspreidde zich snel en effectief
over de wereld.
103
00:06:24,093 --> 00:06:27,888
Bij iedere pandemie uit het verleden
was menselijke technologie...
104
00:06:27,972 --> 00:06:31,308
...medeverantwoordelijk
voor de verspreiding van de ziekte.
105
00:06:33,519 --> 00:06:37,189
De Zwarte Dood bereikte Europa
in de 14e eeuw op schepen.
106
00:06:37,523 --> 00:06:39,859
Het bestond eigenlijk uit twee ziektes:
107
00:06:39,942 --> 00:06:44,280
De builenpest, die zo'n 60% van de mensen
die besmet waren doodde...
108
00:06:44,447 --> 00:06:48,576
...en de longpest, die vrijwel iedereen
die ermee besmet raakte doodde.
109
00:06:49,743 --> 00:06:51,162
Toen was er de pokken.
110
00:06:51,954 --> 00:06:56,792
Het was weliswaar een stuk minder dodelijk
dan de Zwarte Dood...
111
00:06:57,084 --> 00:06:58,627
...maar wel besmettelijker.
112
00:06:59,253 --> 00:07:01,172
Mensen verspreidden het overal.
113
00:07:01,297 --> 00:07:05,509
In de 20e eeuw doodde het wereldwijd
zo'n 400 miljoen mensen.
114
00:07:06,010 --> 00:07:09,013
Deze ziektes zijn ook pandemieën geworden.
115
00:07:10,514 --> 00:07:14,852
Maar uiteindelijk ontwikkelden we
technologieën die ons konden beschermen.
116
00:07:16,020 --> 00:07:20,274
Het isoleren van reizigers om te kijken
of ze geïnfecteerd zijn...
117
00:07:20,357 --> 00:07:24,069
...oftewel quarantaine,
ontstond tijdens de Zwarte Dood.
118
00:07:24,528 --> 00:07:29,241
Toen vonden we microscopen uit,
waardoor we onze vijand konden zien.
119
00:07:30,117 --> 00:07:32,453
Vervolgens ontwikkelden we antibiotica.
120
00:07:32,536 --> 00:07:36,457
Die maakten deze bacteriële ziektes
veel minder dodelijk.
121
00:07:36,749 --> 00:07:40,669
Pokken leidde tot de ontwikkeling
van het allereerste vaccin.
122
00:07:40,836 --> 00:07:43,506
Vaccins beschermen ons
tegen sommige virussen.
123
00:07:44,340 --> 00:07:49,136
Bij vaccinatie worden we geïnjecteerd
met eiwitten van een bepaald virus.
124
00:07:49,678 --> 00:07:53,474
We maken dan antilichamen aan,
kleine moleculen die zich hechten...
125
00:07:53,557 --> 00:07:56,435
...aan de eiwitten en het virus
neutraliseren.
126
00:07:56,560 --> 00:07:59,104
Zo kan het worden afgevoerd.
127
00:07:59,188 --> 00:08:03,984
Als we daarna echt besmet raken
kan ons immuunsysteem snel reageren...
128
00:08:04,068 --> 00:08:06,362
...door antilichamen te sturen.
129
00:08:06,946 --> 00:08:11,033
Als genoeg mensen in een populatie
gevaccineerd zijn kan de ziekte...
130
00:08:11,116 --> 00:08:12,576
...zich niet verspreiden.
131
00:08:13,077 --> 00:08:16,830
Pokken werd in 1980 uitgeroeid verklaard.
132
00:08:17,122 --> 00:08:20,626
Deze ziektes leiden nu
tot veel minder doden.
133
00:08:21,210 --> 00:08:26,924
Dankzij antiretrovirale medicijnen is HIV
nu veel minder dodelijk en besmettelijk.
134
00:08:27,591 --> 00:08:31,929
En het internet helpt ons ziektes
sneller te detecteren en bestrijden.
135
00:08:32,596 --> 00:08:37,059
Daarom blijken mensen tegenwoordig
minder besmettelijke ziektes op te lopen.
136
00:08:37,810 --> 00:08:41,355
Maar tegelijkertijd
neemt het aantal uitbraken toe.
137
00:08:41,647 --> 00:08:45,317
Dat komt voornamelijk
door opkomende zoönotische virussen.
138
00:08:45,568 --> 00:08:50,573
Van de 1,6 miljoen onbekende virussen
in het wild...
139
00:08:50,948 --> 00:08:53,826
...kennen we er momenteel zo'n 3.000.
140
00:08:54,159 --> 00:08:56,579
Dat is minder dan 0,1%.
141
00:08:56,954 --> 00:09:01,083
De volgende pandemie kan dus iets zijn
waar we niet op voorbereid zijn.
142
00:09:01,166 --> 00:09:05,546
We kennen enkele zeer dodelijke,
maar er zijn ongetwijfeld nog dodelijkere...
143
00:09:05,629 --> 00:09:07,298
...en besmettelijkere ziektes...
144
00:09:07,381 --> 00:09:10,718
...waar we geen medicijn tegen hebben.
Die vormen het grote gevaar.
145
00:09:11,260 --> 00:09:13,304
Dat wordt Ziekte X genoemd.
146
00:09:13,887 --> 00:09:18,475
We weten dat we daar niet op voorbereid
zijn want we hebben het eerder gezien.
147
00:09:23,731 --> 00:09:26,066
Dit is een markt in Liang Hua in China.
148
00:09:27,985 --> 00:09:31,864
In het Westen zijn dieren al dood
als ze op de markt aankomen...
149
00:09:31,947 --> 00:09:36,452
...maar op deze markt is het vlees
extra vers: het wordt ter plekke geslacht.
150
00:09:37,119 --> 00:09:39,622
Dat maakt deze markt een Ziekte X-fabriek.
151
00:09:40,205 --> 00:09:43,125
Allerlei diersoorten worden op elkaar
gestapeld.
152
00:09:43,375 --> 00:09:46,962
Bloed en vlees vermengt zich
voor het van mens tot mens gaat.
153
00:09:47,963 --> 00:09:50,883
Hun virussen vermengen zich en muteren...
154
00:09:50,966 --> 00:09:53,969
...en de kans dat er een overspringt
naar mensen neemt toe.
155
00:09:55,179 --> 00:09:59,141
Dat gebeurde waarschijnlijk op een markt
in Zuid-China in 2002.
156
00:09:59,808 --> 00:10:05,189
Toen verkochten sommige markten in China
slangen, civetkatten en vleermuizen.
157
00:10:06,023 --> 00:10:07,566
Er was veel vraag naar ze.
158
00:10:08,317 --> 00:10:14,531
Op 16 november werd een man in Foshan
ziek na 'n maaltijd van kip, kat en slang.
159
00:10:14,615 --> 00:10:18,535
Het leek op longontsteking: koorts,
hoesten en moeite met ademen.
160
00:10:18,911 --> 00:10:21,080
Toen de behandeling niet aansloeg...
161
00:10:21,163 --> 00:10:24,625
...rapporteerden de Chinese autoriteiten het
als 'atypische pneumonie'.
162
00:10:25,167 --> 00:10:28,587
Toen ging het zich verspreiden.
Mensen begonnen te sterven.
163
00:10:28,796 --> 00:10:35,260
Er werden clusters van luchtweginfecties
gerapporteerd in Chinese ziekenhuizen.
164
00:10:35,344 --> 00:10:41,767
Dat zijn we gewend. Er waren heel vaak
griepuitbraken in Azië.
165
00:10:42,101 --> 00:10:45,354
Dat werd altijd opgemerkt
en men was altijd bezorgd...
166
00:10:45,437 --> 00:10:48,649
...maar die waren niet echt gevaarlijk
voor ons.
167
00:10:48,732 --> 00:10:51,402
Organisaties als het CDC en de WHO...
168
00:10:51,485 --> 00:10:55,197
...begonnen de geruchten over zoveel zieken
op te merken...
169
00:10:55,614 --> 00:11:00,327
...en gingen naar de Chinese overheid
om te vragen wat er aan de hand was.
170
00:11:00,411 --> 00:11:04,456
De wereld kwam er achter wat er
aan de hand was doordat iemand...
171
00:11:04,540 --> 00:11:08,502
...uit een van die stadjes
naar Hongkong ging.
172
00:11:14,758 --> 00:11:17,886
Hongkong was een hele slechte plaats
voor zoiets.
173
00:11:18,387 --> 00:11:22,516
In 2003 woonden er zo'n 7 miljoen mensen
in Hongkong.
174
00:11:23,267 --> 00:11:26,145
Er kwamen elk jaar 16 miljoen toeristen...
175
00:11:26,270 --> 00:11:30,649
...en er vertrokken en landden elke dag
meer dan 500 internationale vluchten.
176
00:11:30,733 --> 00:11:33,318
Op 21 februari arriveerde er een man.
177
00:11:33,402 --> 00:11:34,820
Hij voelde zich al ziek.
178
00:11:36,363 --> 00:11:40,617
Hij checkte in bij z'n hotel en ging
naar z'n kamer op de 8e verdieping.
179
00:11:40,701 --> 00:11:45,748
Daar braakte of hoestte hij en spuwde zo
druppels vocht uit over de lift en gang.
180
00:11:46,081 --> 00:11:51,211
Zo besmette hij 16 mensen, die de ziekte
daarna verspreidden over de hele wereld.
181
00:11:51,628 --> 00:11:54,173
De man in deze kamer vloog
de volgende dag...
182
00:11:54,256 --> 00:11:58,093
...naar Hanoi, Vietnam, en liet zich opnemen
in het ziekenhuis...
183
00:11:58,427 --> 00:12:01,096
...waar hij artsen en verpleegkundigen
besmette.
184
00:12:01,180 --> 00:12:04,099
Een van die artsen nam de ziekte mee
naar Bangkok.
185
00:12:04,767 --> 00:12:08,729
Daarop riep de WHO
een internationale noodtoestand uit...
186
00:12:08,854 --> 00:12:13,776
...en gaf de ziekte een officiële naam:
severe acute respiratory syndrome.
187
00:12:13,859 --> 00:12:15,277
Afgekort SARS.
188
00:12:15,569 --> 00:12:20,365
Enkele dagen later vonden onderzoekers
de oorzaak: 'n tot dan toe onbekend virus.
189
00:12:21,700 --> 00:12:25,829
Ondertussen vloog de vrouw in deze kamer
terug naar Toronto en stierf.
190
00:12:25,913 --> 00:12:28,040
Haar zoon werd opgenomen
in het ziekenhuis.
191
00:12:28,123 --> 00:12:33,629
Ik zat daar met m'n kinderen en ik keek
naar het nieuws, en ineens zag ik...
192
00:12:34,171 --> 00:12:37,549
...mijn ziekenhuis op het nieuws.
193
00:12:37,633 --> 00:12:42,137
Toen realiseerde ik me pas echt dat dit
een probleem ging worden.
194
00:12:42,221 --> 00:12:47,935
Ongeveer een week later kregen we
in de gaten...
195
00:12:48,018 --> 00:12:52,189
...dat veel van onze medewerkers
in het ziekenhuis...
196
00:12:52,272 --> 00:12:53,649
...ook SARS hadden.
197
00:12:53,732 --> 00:12:56,777
Het oproeprooster moest omgegooid worden...
198
00:12:56,860 --> 00:12:58,987
...er moest vervanging gezocht worden.
199
00:12:59,071 --> 00:13:04,576
Soms zorgt het wegvallen van één arts
op 'n afdeling voor chaos op die afdeling.
200
00:13:04,660 --> 00:13:09,665
Ik voelde me prima toen ik thuiskwam,
maar 's nachts kreeg ik koorts...
201
00:13:09,748 --> 00:13:12,584
...en toen wist ik dat ik waarschijnlijk
SARS had.
202
00:13:12,751 --> 00:13:16,255
Eind maart waren 47 ziekenhuismedewerkers
in Toronto ziek...
203
00:13:16,338 --> 00:13:18,423
...en honderden zaten in quarantaine...
204
00:13:18,507 --> 00:13:19,633
...waaronder Allison.
205
00:13:20,050 --> 00:13:23,929
Een van de engste dingen aan SARS
was dat de eerste symptomen...
206
00:13:24,012 --> 00:13:28,433
...lastig te identificeren waren. Zo kon het
zelfs in ziekenhuizen uitbreken.
207
00:13:29,226 --> 00:13:31,895
In Hongkong voltrok zich ondertussen
een ramp.
208
00:13:31,979 --> 00:13:34,314
SARS verspreidde zich sneller dan ooit.
209
00:13:34,648 --> 00:13:37,526
Een besmette man bevond zich
in dit flatgebouw.
210
00:13:37,901 --> 00:13:41,613
Hij had diarree. Toen hij z'n toilet
gebruikte, werd het virus...
211
00:13:41,697 --> 00:13:45,617
...naar de onderliggende flat gespoeld,
waar 'n ventilator het virus...
212
00:13:45,701 --> 00:13:49,580
...het ventilatiesysteem in blies
en zo door het gebouw verspreidde.
213
00:13:50,038 --> 00:13:53,166
De wind blies het virus
naar de omringende gebouwen...
214
00:13:53,250 --> 00:13:55,669
...waardoor het vrijwel onbeheersbaar werd.
215
00:13:55,836 --> 00:13:57,170
Een echte nachtmerrie.
216
00:13:57,254 --> 00:14:00,799
Je bent niet in fysiek contact
met een besmet persoon.
217
00:14:00,883 --> 00:14:03,802
Het is moeilijker te traceren
omdat we niet weten...
218
00:14:03,886 --> 00:14:06,096
...wat de bron van de besmetting is.
219
00:14:06,555 --> 00:14:10,684
In totaal raakten 329 mensen in deze flat
besmet.
220
00:14:10,851 --> 00:14:12,853
Honderden moesten in quarantaine.
221
00:14:13,896 --> 00:14:15,981
De wereld begon in paniek te raken.
222
00:14:16,857 --> 00:14:21,320
Uit angst dat honden en katten SARS
veroorzaken laten inwoners van Peking...
223
00:14:21,403 --> 00:14:23,280
...hun huisdieren in de steek.
224
00:14:23,363 --> 00:14:27,576
Taxibedrijven testen hun chauffeurs
op koorts...
225
00:14:27,659 --> 00:14:29,494
...een van de symptomen van SARS.
226
00:14:29,578 --> 00:14:34,458
Deels draait het om wat wij als burgers
geloven van wat ons verteld wordt.
227
00:14:34,541 --> 00:14:39,922
Is het echt uitgesloten dat dit
veroorzaakt is...
228
00:14:40,005 --> 00:14:42,674
...door een of andere terrorist?
229
00:14:42,758 --> 00:14:46,261
Het is maart 2003, we sluiten niks uit.
230
00:14:46,345 --> 00:14:50,557
In Hongkong raakten 1755 mensen besmet
en overleden 300 mensen.
231
00:14:51,058 --> 00:14:54,603
In Toronto raakten 251 mensen besmet
en overleden 41 mensen.
232
00:14:54,686 --> 00:14:57,606
Er waren gevallen
in minstens 26 andere landen.
233
00:14:58,148 --> 00:15:03,153
Uiteindelijk doodde SARS 774 mensen,
zo'n 10% van alle besmette mensen.
234
00:15:03,487 --> 00:15:06,615
Toen deed SARS iets totaal onverwachts.
235
00:15:06,865 --> 00:15:10,077
Vreemd genoeg
verdwijnt SARS na een tijdje gewoon.
236
00:15:10,160 --> 00:15:12,579
SARS was gewoon niet zo'n taai virus.
237
00:15:12,663 --> 00:15:15,874
Dat wisten we toen niet,
maar zo bleek het te zijn.
238
00:15:15,958 --> 00:15:20,170
Maar het is geen succesverhaal.
Het is vooral geluk.
239
00:15:20,545 --> 00:15:22,547
Er werden veel fouten gemaakt.
240
00:15:22,881 --> 00:15:28,220
De Chinese overheid gaf de uitbraak
pas toe nadat 18 mensen overleden waren...
241
00:15:28,303 --> 00:15:29,972
...en honderden ziek waren.
242
00:15:30,430 --> 00:15:35,227
We doen er alles aan om de gebreken
van onze aanpak te herstellen.
243
00:15:35,310 --> 00:15:40,649
Na de SARS-epidemie bracht de WHO
196 landen bij elkaar...
244
00:15:40,732 --> 00:15:45,404
...die allemaal toezegden te gaan werken
aan betere signalering, evaluatie...
245
00:15:45,487 --> 00:15:49,866
...en melding van volksgezondheidscrises,
waaronder uitbraken.
246
00:15:50,492 --> 00:15:54,913
In 2014 had slechts een derde van hen
de voorschriften nageleefd.
247
00:15:55,789 --> 00:16:01,461
Het grote probleem met de pandemie
is dat we niet weten wanneer hij komt.
248
00:16:01,586 --> 00:16:04,381
Dus het is makkelijk om het
uit te stellen.
249
00:16:04,464 --> 00:16:07,759
Het vergt veel politieke wil om te zeggen:
250
00:16:07,843 --> 00:16:11,596
'Ja, op dit moment ziet het er
niet slecht uit...
251
00:16:11,680 --> 00:16:13,974
...maar we gaan toch investeren
in volksgezondheid...
252
00:16:14,057 --> 00:16:16,893
...omdat we weten dat het op een dag
wel misgaat.'
253
00:16:16,977 --> 00:16:22,399
SARS liet zien hoe snel en hoe ver
een virus kan reizen in de moderne wereld.
254
00:16:22,733 --> 00:16:25,527
SARS ging in een paar weken tijd
de wereld rond.
255
00:16:25,610 --> 00:16:29,322
Het kan goed dat de volgende de wereld
rondgaat in enkele dagen.
256
00:16:29,406 --> 00:16:31,491
Dat kunnen wij nooit bijhouden.
257
00:16:31,783 --> 00:16:34,786
Dus als we de volgende pandemie
willen stoppen...
258
00:16:34,870 --> 00:16:37,539
...moeten we het bij de bron aanpakken.
259
00:16:41,043 --> 00:16:45,297
SARS begon als een virus
dat stilletjes in een wild dier leefde.
260
00:16:45,714 --> 00:16:49,217
Experts denken dat het vleermuizen
hier in Zuid-China waren.
261
00:16:49,843 --> 00:16:53,221
Deze onderzoekers komen sinds de uitbraak
naar deze grot.
262
00:16:53,597 --> 00:16:57,517
Ze vangen vleermuizen en scannen ze
op virussen die op SARS lijken.
263
00:16:59,561 --> 00:17:03,982
Ze vinden er veel, waardoor ze
een waarschuwingssysteem kunnen creëren.
264
00:17:04,441 --> 00:17:08,445
Als we ze vinden slaan we alarm,
en dan probeert de Chinese overheid...
265
00:17:08,528 --> 00:17:12,240
...de blootstelling van die populaties
aan virussen te beperken.
266
00:17:12,324 --> 00:17:15,744
Deze virussen worden niet alleen gevonden
in China.
267
00:17:15,869 --> 00:17:19,998
Deze kaart laat zien waar nieuwe virussen
waarschijnlijk gaan ontstaan.
268
00:17:20,082 --> 00:17:26,880
Nieuwe ziektes ontstaan vooral op plaatsen
zoals aan de rand van een regenwoud...
269
00:17:26,963 --> 00:17:31,093
...waar een nieuwe mijn gebouwd is
en mensen voor het eerst komen wonen.
270
00:17:31,384 --> 00:17:33,970
Om aan voedsel te komen gaan ze jagen.
271
00:17:34,096 --> 00:17:38,433
Of een boerderij in Zuidoost Azië
die uitgebreid en geïntensiveerd is...
272
00:17:38,934 --> 00:17:42,896
...waar vleermuizen uit de omgeving
virussen verspreiden naar het vee.
273
00:17:43,396 --> 00:17:48,026
Dit is een revolutionaire manier
om toekomstige pandemieën tegen te gaan...
274
00:17:48,318 --> 00:17:50,779
...maar het houdt niet alle ziektes tegen.
275
00:17:50,862 --> 00:17:53,740
Daarvoor moeten we
onze vaccins verbeteren.
276
00:17:54,199 --> 00:17:57,702
Als we met een nieuwe ziekte
geconfronteerd worden...
277
00:17:57,786 --> 00:18:01,540
...duurt het doorgaans 4 à 5 jaar
om een vaccin te ontwikkelen...
278
00:18:01,623 --> 00:18:02,707
...tegen die ziekte.
279
00:18:02,791 --> 00:18:06,586
Nieuwe technologieën zouden die tijd
kunnen verkorten.
280
00:18:07,045 --> 00:18:10,132
Daarom is een organisatie genaamd CEPI
opgericht.
281
00:18:10,215 --> 00:18:13,051
CEPI ontwikkelt een vaccin tegen Ziekte X.
282
00:18:13,301 --> 00:18:16,847
Traditionele vaccins injecteren
eiwitmoleculen van een virus.
283
00:18:16,930 --> 00:18:20,684
Het produceren van die eiwitten
is een lang en duur proces.
284
00:18:20,767 --> 00:18:23,270
Dit nieuwe vaccin gebruikt geen eiwitten.
285
00:18:23,353 --> 00:18:28,608
Het injecteert genetisch materiaal
dat zorgt dat het lichaam ze zelf maakt.
286
00:18:28,692 --> 00:18:33,196
Je lichaam wordt de producent.
Het creëert zelf de eiwitmoleculen...
287
00:18:33,280 --> 00:18:35,073
...en de antilichamen ertegen.
288
00:18:35,365 --> 00:18:37,993
Het genetisch materiaal kan aangepast
worden...
289
00:18:38,076 --> 00:18:41,955
...om het lichaam de eiwitten van welk virus
dan ook te laten maken.
290
00:18:42,038 --> 00:18:45,959
Als dit eenmaal in het lichaam gebracht
kan worden kan het de tijd...
291
00:18:46,042 --> 00:18:51,381
...die het kost om een vaccin te ontwikkelen
verkorten van enkele jaren naar 16 weken.
292
00:18:52,257 --> 00:18:56,928
Ondertussen proberen wetenschappers
een universeel griepvaccin te ontwikkelen...
293
00:18:57,053 --> 00:19:02,225
...één prik die ons levenslang immuun maakt
voor alle griepvirussen.
294
00:19:02,309 --> 00:19:05,770
Geen van deze zogenaamde
universele griepvaccins...
295
00:19:06,396 --> 00:19:09,107
...zijn klaar om op de markt gebracht
te worden...
296
00:19:09,232 --> 00:19:12,152
...maar de overheid van de VS
en Europese overheden...
297
00:19:12,235 --> 00:19:15,780
...steunen het onderzoek nu veel meer...
298
00:19:16,239 --> 00:19:19,284
...dan enkele decennia geleden,
omdat ze begrijpen...
299
00:19:19,367 --> 00:19:23,663
...dat de griep een continue
en serieuze bedreiging vormt.
300
00:19:24,080 --> 00:19:29,002
De waarheid is dat menselijke technologie
de volgende pandemie onvermijdelijk maakt.
301
00:19:29,336 --> 00:19:32,714
Ontbossing brengt meer wilde dieren
in contact...
302
00:19:32,797 --> 00:19:33,924
...met meer mensen.
303
00:19:34,466 --> 00:19:39,054
Door de bio-industrie staan dieren dichter
op elkaar, waardoor virussen...
304
00:19:39,137 --> 00:19:42,682
...meer kans krijgen om besmettelijk
te worden voor mensen.
305
00:19:43,141 --> 00:19:45,810
En we geven ze volop manieren
om zich te verspreiden.
306
00:19:46,102 --> 00:19:48,939
Maar technologie heeft pandemieën
eerder gestopt...
307
00:19:49,022 --> 00:19:51,191
...en het is onze enige kans
tegen de volgende.
308
00:19:51,316 --> 00:19:55,987
Deze strijd leveren we al
sinds het leven op aarde begon.
309
00:19:56,404 --> 00:19:59,366
Telkens wanneer er een pandemie uitbreekt...
310
00:19:59,449 --> 00:20:02,535
...zeggen we:
'Hadden we maar meer geïnvesteerd.'
311
00:20:06,706 --> 00:20:09,042
We hebben nog lang niet genoeg gedaan.
312
00:20:37,112 --> 00:20:39,239
Ondertiteld door: Claudia Boshouwers