1
00:00:10,303 --> 00:00:12,388
JERUSALEM
NGÀY 11 THÁNG TƯ NĂM 1961
2
00:00:22,774 --> 00:00:25,109
PHIÊN TÒA XÉT XỬ
PHÁT XÍT ADOLF EICHMANN
3
00:00:28,529 --> 00:00:31,783
Khi Adolf Eichmann bị kết án
vì vụ diệt chủng Holocaust,
4
00:00:31,866 --> 00:00:34,410
kết án theo phán quyết của tòa
là Eichmann,
5
00:00:34,494 --> 00:00:36,412
xét về hành vi và mục đích,
6
00:00:36,746 --> 00:00:37,622
là cướp biển.
7
00:00:37,830 --> 00:00:43,336
Luật sư nhấn mạnh tội cướp bóc
và buôn bán nô lệ.
8
00:00:45,004 --> 00:00:48,257
Bộ trưởng tư pháp cho rằng
trong vụ xét xử Eichmann,
9
00:00:48,341 --> 00:00:50,218
đây là nguyên tắc chỉ đạo.
10
00:00:51,469 --> 00:00:54,680
Nghĩa là kẻ thù của nhân loại
có thể bị bắt giữ
11
00:00:54,764 --> 00:00:57,350
và xét xử tại chỗ
không phân biệt quốc tịch,
12
00:00:57,433 --> 00:00:59,644
thành lập bởi luật cướp biển quốc tế.
13
00:01:00,311 --> 00:01:03,481
Giải thích cho sự bắt giữ
Adolf Eichmann ở Argentina
14
00:01:03,606 --> 00:01:06,442
và khởi tố ở Israel vì tội ác ở Châu Âu.
15
00:01:06,526 --> 00:01:09,779
Kẻ thù của loài người phải bị xét xử
16
00:01:09,862 --> 00:01:12,448
để không thể gây thêm thiệt hại.
17
00:01:13,074 --> 00:01:15,493
Vào ngày 31 tháng Năm năm 1962,
18
00:01:15,660 --> 00:01:16,786
ông ta bị treo cổ.
19
00:01:20,665 --> 00:01:23,960
Ngày nay, ta không coi cướp biển
là kẻ thù của nhân loại.
20
00:01:25,169 --> 00:01:28,047
Họ là kẻ xấu ủy mị,
như Hook trong "Peter Pan".
21
00:01:30,466 --> 00:01:34,095
Hay ngầu như Jack Sparrow
trong "Cướp biển vùng Carribbean".
22
00:01:35,012 --> 00:01:38,141
Hay kẻ yêu Rum, với thương hiệu
Thuyền trưởng Morgan.
23
00:01:38,266 --> 00:01:40,184
- Thuyền trưởng?
- Thuyền trưởng!
24
00:01:41,060 --> 00:01:44,313
Vậy tại sao hải tặc lại là
kẻ thù của nhân loại?
25
00:01:45,731 --> 00:01:48,025
Và tại sao ta không hiểu theo cách đó?
26
00:01:50,444 --> 00:01:51,863
Tiêu diệt hải tặc...
27
00:01:51,946 --> 00:01:53,406
LOẠT PHIM TÀI LIỆU CỦA NETFLIX
28
00:01:53,489 --> 00:01:56,868
...là những kẻ biến thế giới này
thành vô luật pháp.
29
00:01:56,993 --> 00:01:59,829
Hải tặc rình rập nền thương mại
phát triển ở Châu Mỹ.
30
00:01:59,912 --> 00:02:02,123
Rượu Rum ma quỷ, thức ăn của hải tặc
31
00:02:02,206 --> 00:02:04,041
từng hoành hành khắp Caribbean.
32
00:02:04,125 --> 00:02:07,253
Vài ngư dân thất nghiệp
đã trở thành hải tặc,
33
00:02:07,336 --> 00:02:09,630
đôi khi còn giết người.
34
00:02:09,922 --> 00:02:11,716
Chiến lợi phẩm rất lớn,
35
00:02:11,799 --> 00:02:14,260
khoảng 50 triệu bảng năm nay.
36
00:02:14,385 --> 00:02:16,929
Thế giới phải đoàn kết để kết thúc
37
00:02:17,013 --> 00:02:17,847
nạn cướp biển.
38
00:02:17,930 --> 00:02:21,017
Cướp biển là chủ đề giải trí
cho hàng triệu người.
39
00:02:21,684 --> 00:02:25,855
Không ai biết khi nào
cướp biển sẽ tấn công
40
00:02:25,938 --> 00:02:27,648
HẢI TẶC
41
00:02:33,988 --> 00:02:35,239
NGÀY HẢI TẶC
TRIỂN LÃM CẢNG HUYỀN BÍ
42
00:02:35,364 --> 00:02:41,954
Cháu nghĩ hải tặc là người ra khơi
ngoài biển đi tìm kho báu.
43
00:02:42,079 --> 00:02:44,624
Vài người đeo miếng che mắt.
44
00:02:44,790 --> 00:02:47,710
Có người có chân gỗ. Và có người cầm kiếm.
45
00:02:48,044 --> 00:02:50,588
Vài người tốt và vài người là xấu.
46
00:02:50,671 --> 00:02:54,967
Cướp biển xấu đi cướp bóc.
47
00:02:55,051 --> 00:02:58,054
Và cướp biển tốt bảo vệ tài sản.
48
00:02:58,554 --> 00:03:02,600
Và họ thích kho báu thực sự.
49
00:03:02,892 --> 00:03:07,271
Khi đàn ông cần giúp đỡ,
nữ hải tặc lao tới,
50
00:03:07,730 --> 00:03:08,856
để giúp đỡ.
51
00:03:09,065 --> 00:03:11,108
- Gừ!
- Gừ!
52
00:03:12,777 --> 00:03:16,447
Tôi nghĩ chúng ta đang hướng tới hình ảnh
những người hoạt động
53
00:03:16,530 --> 00:03:17,907
ngoài chính quyền.
54
00:03:17,990 --> 00:03:20,201
Và tôi nghĩ điều đó chiếm
55
00:03:20,284 --> 00:03:24,705
phần lớn trong sự lãng mạn hóa
cuộc sống hải tặc.
56
00:03:24,914 --> 00:03:28,334
Thật không may là điều đó không đúng.
57
00:03:32,797 --> 00:03:36,300
Nữ hoàng Elizabeth phong tước
Ngài Francis Drake năm 1581
58
00:03:36,384 --> 00:03:38,761
vì đã đi khắp thế giới
mang kho báu về,
59
00:03:39,095 --> 00:03:40,721
kho báu nhờ cướp bóc mà có.
60
00:03:41,764 --> 00:03:43,891
Đây là bà ấy
với Ngài Walter Raleigh,
61
00:03:43,975 --> 00:03:45,101
hải tặc được phong tước.
62
00:03:45,226 --> 00:03:49,563
Ông đã lập thuộc địa tên Virginia,
theo tên bà ấy, một nữ hoàng còn trinh.
63
00:03:49,981 --> 00:03:52,483
Mục đích của nó? Một căn cứ hải tặc.
64
00:03:53,359 --> 00:03:56,362
Nữ hoàng Elizabeth có biệt danh
"nữ hoàng hải tặc"
65
00:03:56,445 --> 00:03:57,738
và vinh danh hải tặc.
66
00:03:57,863 --> 00:04:00,783
Bà ấy gọi họ là "chó biển"
vì đã mở rộng đế chế
67
00:04:00,866 --> 00:04:02,451
và gây hại cho đối thủ...
68
00:04:02,952 --> 00:04:04,287
...bằng việc cướp tàu.
69
00:04:05,788 --> 00:04:08,874
Thời đó, các cường quốc Châu Âu
luôn xung đột.
70
00:04:10,084 --> 00:04:12,461
Đế chế của họ thay đổi và mở rộng.
71
00:04:13,796 --> 00:04:17,383
Và họ đều thuê cướp biển
để cướp của kẻ thù.
72
00:04:18,384 --> 00:04:22,305
Ở Châu Âu, khi xảy ra cướp bóc trên biển,
73
00:04:22,388 --> 00:04:24,849
một trong những cách hợp pháp hóa
74
00:04:24,932 --> 00:04:27,852
là giấy phép chặn bắt và trả thù.
75
00:04:28,144 --> 00:04:30,062
Hải tặc thèm khát giấy phép này.
76
00:04:30,521 --> 00:04:32,440
Nghĩa là được phép cướp tàu
77
00:04:32,523 --> 00:04:34,025
dưới danh nghĩa nhà nước.
78
00:04:34,150 --> 00:04:36,861
Và chưa bao giờ
có nhiều tàu ra khơi đến vậy.
79
00:04:37,069 --> 00:04:39,697
Đây là khởi đầu của
nền kinh tế toàn cầu hóa,
80
00:04:39,864 --> 00:04:41,907
hầu hết dựa vào ngành vận chuyển,
81
00:04:42,116 --> 00:04:44,577
dẫn đến gia tăng các cuộc xung đột.
82
00:04:44,702 --> 00:04:46,996
Các đế chế Châu Âu tranh giành
83
00:04:47,079 --> 00:04:49,415
phần lớn hơn trong thương mại thế giới.
84
00:04:49,498 --> 00:04:50,833
Rao bán hàng hóa
85
00:04:50,916 --> 00:04:52,918
như gia vị từ Indonesia,
86
00:04:53,002 --> 00:04:54,420
vải bông từ Ấn Độ,
87
00:04:54,503 --> 00:04:56,172
đường từ vùng Caribbean
88
00:04:56,255 --> 00:04:59,091
và nô lệ hóa con người từ Châu Phi.
89
00:05:00,092 --> 00:05:03,554
Tàn dư các tàu thuyền từ thời đó
rải khắp đại dương.
90
00:05:03,971 --> 00:05:07,850
Và vào năm 1996, một con tàu đặc biệt
lý thú đã được tìm thấy
91
00:05:07,933 --> 00:05:09,560
ngoài biển Bắc Carolina,
92
00:05:09,727 --> 00:05:12,480
và nhiều năm phóng viên theo dõi
cuộc tìm kiếm.
93
00:05:12,605 --> 00:05:15,691
Tàu chỉ huy của Blackbeard
Queen Anne's Revenge
94
00:05:15,775 --> 00:05:18,652
đã được kéo lên từ đáy biển
sát bờ biển chúng ta.
95
00:05:19,111 --> 00:05:21,864
Queen Anne's Revenge,
chìm ở biển Bắc Carolina.
96
00:05:21,989 --> 00:05:24,700
Beaufort được biết đến là Blackbeard,
97
00:05:24,784 --> 00:05:27,411
thuyền trưởng tàu hải tặc
bị đắm ngoài kia.
98
00:05:27,536 --> 00:05:31,290
Những bản tin này không đề cập
tàu này thực chất là tàu nô lệ
99
00:05:31,374 --> 00:05:32,875
tên là "La Concorde".
100
00:05:33,417 --> 00:05:35,920
Khi Blackbeard cướp nó vào năm 1717,
101
00:05:36,003 --> 00:05:39,632
có 455 người Châu Phi
bị bắt làm nô lệ ở trên tàu.
102
00:05:40,257 --> 00:05:44,720
Hầu hết tất cả bị bán làm nô lệ,
còn Blackbeard tiếp tục hành trình.
103
00:05:45,096 --> 00:05:48,849
Rất ít người biết về nó
là một con tàu nô lệ.
104
00:05:49,266 --> 00:05:53,687
Bạn không thể hiểu được thương mại
thời này nếu không hiểu buôn bán nô lệ,
105
00:05:53,854 --> 00:05:55,606
vì lao động nô lệ đứng sau
106
00:05:55,689 --> 00:05:58,776
hầu hết hàng hóa được vận chuyển
qua Đại Tây Dương.
107
00:05:58,901 --> 00:06:01,487
Điều đó giúp mọi người hiểu rõ hơn
108
00:06:01,570 --> 00:06:02,988
về buôn bán nô lệ ở đây.
109
00:06:03,072 --> 00:06:04,073
Nhiều trường hợp,
110
00:06:04,156 --> 00:06:06,242
tàu nào cũng có thể là tàu nô lệ.
111
00:06:06,409 --> 00:06:09,578
Nhưng hải tặc cũng buôn bán nô lệ.
112
00:06:10,871 --> 00:06:14,333
Điều thông thường xảy ra khi hải tặc
chiếm được một tàu
113
00:06:14,417 --> 00:06:17,586
với nô lệ trên đó, họ sẽ đưa nô lệ
114
00:06:17,670 --> 00:06:20,589
đến một hòn đảo
115
00:06:20,965 --> 00:06:23,342
và bán cho các thương gia ở đó.
116
00:06:23,759 --> 00:06:27,930
Và từ đó họ sẽ bị bán ra thị trường
và đồn điền ở địa phương
117
00:06:28,013 --> 00:06:30,891
khiến vài hải tặc cũng trở thành
kẻ buôn nô lệ,
118
00:06:30,975 --> 00:06:33,477
dù đó không phải tên mọi người liên tưởng.
119
00:06:33,978 --> 00:06:35,604
Còn nhớ Ngài Francis Drake?
120
00:06:35,896 --> 00:06:37,565
Trước khi là hải tặc và hiệp sĩ,
121
00:06:37,648 --> 00:06:40,151
ông thuộc những kẻ
buôn nô lệ đầu tiên ở Anh.
122
00:06:40,651 --> 00:06:44,113
Hải tặc luôn tìm cách kiếm
nhiều lợi nhuận nhất có thể.
123
00:06:44,238 --> 00:06:46,073
Và họ làm điều đó
124
00:06:46,198 --> 00:06:50,536
cũng là để đổi lợi nhuận lấy địa vị.
125
00:06:50,995 --> 00:06:53,998
Như hải tặc nổi tiếng nhất
văn hóa dân gian.
126
00:06:54,081 --> 00:06:55,875
Nhiều người biết đến loại khác
127
00:06:55,958 --> 00:06:57,209
của rượu Rum Morgan
128
00:06:57,293 --> 00:07:00,421
nhưng Thuyền trưởng Morgan
không chỉ là cướp biển,
129
00:07:00,504 --> 00:07:02,631
mà còn là kẻ buôn nô lệ và điền chủ.
130
00:07:02,798 --> 00:07:06,218
Morgan tích trữ của cải
khi làm cướp biển cho nước Anh.
131
00:07:06,802 --> 00:07:08,554
Và ông đã bảo vệ tài sản
132
00:07:08,637 --> 00:07:10,764
bằng cách xây đồn điền ở Jamaica.
133
00:07:10,848 --> 00:07:14,310
Ông ta sở hữu hơn một trăm nô lệ Châu Phi.
134
00:07:14,393 --> 00:07:17,354
Ngang ngửa với Tổng thống Hoa Kỳ
Thomas Jefferson
135
00:07:17,438 --> 00:07:19,064
dù so sánh ở thời điểm nào.
136
00:07:19,231 --> 00:07:22,234
Ông ấy có địa vị và xuất chúng
trong xã hội Jamaica,
137
00:07:22,359 --> 00:07:25,321
và kết quả là ông trở thành tỉnh trưởng
138
00:07:25,446 --> 00:07:28,282
và có quan hệ rất gần gũi
với giới quý tộc.
139
00:07:28,407 --> 00:07:31,619
Năm 1674, ông được Vua Charles đệ nhị
phong tước.
140
00:07:32,161 --> 00:07:33,537
Ông ta là điển hình
141
00:07:33,621 --> 00:07:36,373
của những hải tặc không bị
142
00:07:36,457 --> 00:07:39,293
trục xuất ra ngoài
143
00:07:39,376 --> 00:07:41,045
rìa xã hội,
144
00:07:41,128 --> 00:07:42,213
những gì họ muốn
145
00:07:42,296 --> 00:07:44,507
là tham gia vào xã hội
146
00:07:45,090 --> 00:07:48,219
và tạo nên sự nghiệp
như giới thượng lưu.
147
00:07:49,136 --> 00:07:52,681
William Kidd từ Scotland là
hải tặc khác được người Anh thuê,
148
00:07:53,098 --> 00:07:55,643
nhận nhiệm vụ năm 1696.
149
00:07:56,477 --> 00:07:59,605
Ông có giấy ủy quyền, giấy thông hành,
150
00:07:59,688 --> 00:08:03,567
được ủy nhiệm bởi Anh Quốc.
151
00:08:04,068 --> 00:08:07,530
Và nhiệm vụ của Thuyền trưởng Kidd
là săn lùng cướp biển.
152
00:08:08,280 --> 00:08:10,699
Ông ấy đi từ New York qua Mũi Hảo Vọng,
153
00:08:10,783 --> 00:08:13,410
đến Madagascar, vào Biển Đỏ
và Ấn Độ Dương,
154
00:08:13,953 --> 00:08:17,206
nơi hải tặc cướp bóc tàu của
Công ty Đông Ấn Anh Quốc
155
00:08:18,624 --> 00:08:21,210
Nhưng Kidd nhận ra ông ta có thể giàu hơn
156
00:08:21,293 --> 00:08:22,211
khi là hải tặc,
157
00:08:22,628 --> 00:08:25,548
và ông nhắm vào
những vụ cướp có nhiều lợi nhuận.
158
00:08:27,049 --> 00:08:30,594
Con tàu thực chất được
đăng ký dưới danh Đế quốc Mughal,
159
00:08:30,678 --> 00:08:32,388
nên Ấn Độ ngày nay,
160
00:08:32,555 --> 00:08:36,392
là đối tác thương mại của Anh,
đồng minh rất lớn thời nay.
161
00:08:37,309 --> 00:08:41,355
Thuyền trưởng Kidd đã cướp tàu,
lấy lụa, bông, đường, thuốc phiện
162
00:08:41,522 --> 00:08:44,775
và sắt với trị giá
hơn 10 triệu đô ngày nay.
163
00:08:45,025 --> 00:08:46,986
Không tệ cho một vụ cướp.
164
00:08:47,319 --> 00:08:50,948
Đế chế Mughal rất phẫn nộ với Anh Quốc.
165
00:08:51,031 --> 00:08:53,576
Họ quá mệt mỏi với hải tặc Anh vùng này,
166
00:08:53,659 --> 00:08:57,037
và họ muốn tiến triển,
họ muốn thấy hành động cương quyết
167
00:08:57,121 --> 00:08:58,622
để đối phó với Kidd.
168
00:08:58,706 --> 00:09:01,667
Người Anh đã bắt giữ ông
ở thuộc địa Massachusetts.
169
00:09:02,668 --> 00:09:05,588
Và dẫn độ về London
để xét xử tội cướp biển.
170
00:09:06,171 --> 00:09:09,842
"...Vấn đề, Hỗn loạn leo thang
của Thế giới Thương mại..."
171
00:09:10,009 --> 00:09:13,304
Anh Quốc nhấn mạnh
tội ác của ông vô cùng nghiêm trọng
172
00:09:13,387 --> 00:09:16,473
tới mức bất kỳ nước nào cũng sẽ như thế...
sự tàn ác,
173
00:09:16,557 --> 00:09:19,059
một thứ chống lại toàn bộ nhân loại.
174
00:09:19,184 --> 00:09:20,769
Ông bị kết án là có tội.
175
00:09:21,687 --> 00:09:23,606
Và vào năm 1701, tòa tuyên án
176
00:09:23,689 --> 00:09:26,442
"bị treo cổ cho đến chết".
177
00:09:27,359 --> 00:09:28,902
Đó chính xác như vậy.
178
00:09:29,987 --> 00:09:32,865
Và vụ án này là sự thay đổi rất lớn,
179
00:09:33,115 --> 00:09:34,742
vì trước đó, hải tặc...
180
00:09:35,534 --> 00:09:39,288
họ không bị kết án như vậy,
họ được phép phát triển,
181
00:09:39,371 --> 00:09:41,498
vì họ đóng góp theo nhiều cách.
182
00:09:41,582 --> 00:09:46,420
Hostis humani generis theo tiếng Latin
nghĩa là "kẻ thù của nhân loại".
183
00:09:46,920 --> 00:09:50,090
Và đó là những gì các chính phủ
của thế giới hợp pháp
184
00:09:50,174 --> 00:09:53,927
vào đầu thế kỷ 18 gán cho
Cướp biển Vùng Caribbean.
185
00:09:54,011 --> 00:09:56,639
Đây là vùng chưa được áp dụng
luật quốc tế.
186
00:09:56,722 --> 00:09:59,683
Không nước nào từ chối quyền của nước khác
187
00:09:59,933 --> 00:10:03,520
bắt giữ, truy tố hải tặc ngoài khơi.
188
00:10:03,854 --> 00:10:06,982
Thuyền trưởng William Kidd
là hình tượng quan trọng
189
00:10:07,066 --> 00:10:10,527
về sự phát triển của luật pháp toàn cầu.
190
00:10:10,653 --> 00:10:13,030
Nghĩa là nước nào cũng có quyền xét xử,
191
00:10:13,113 --> 00:10:15,032
"dù cho tội ác diễn ra ở đâu,
192
00:10:15,115 --> 00:10:17,451
hay quốc tịch của người bị kết tội,
193
00:10:17,701 --> 00:10:19,495
hay quốc tịch của nạn nhân..."
194
00:10:19,578 --> 00:10:23,415
Hàng thế kỷ, điều này chỉ áp dụng cho
kẻ thù của nhân loại:
195
00:10:23,540 --> 00:10:24,500
Hải tặc.
196
00:10:25,167 --> 00:10:28,712
Đó là tại sao luật hải tặc là căn cứ
cho sự bắt giữ,
197
00:10:28,796 --> 00:10:31,215
khởi tố và kết án Adolf Eichmann.
198
00:10:31,382 --> 00:10:33,425
Ông ta là người phạm tội
199
00:10:33,509 --> 00:10:36,303
chống lại toàn bộ nhân loại,
toàn bộ loài người.
200
00:10:36,387 --> 00:10:39,515
Không chỉ Thuyền trưởng Kidd
nhận bản án cay đắng này.
201
00:10:39,807 --> 00:10:43,936
Trong những thập kỷ sau, các hải tặc
cũng đối mặt với số phận tương tự.
202
00:10:44,561 --> 00:10:48,399
Bởi vào năm 1713,
Các cường quốc Châu Âu ngừng chiến,
203
00:10:48,691 --> 00:10:51,819
và chính phủ ngừng thuê hải tặc
cướp tàu đối phương.
204
00:10:52,027 --> 00:10:53,737
Đột nhiên, rất nhiều thủy thủ
205
00:10:53,821 --> 00:10:58,158
trên Đại Tây Dương không còn cách
để cướp bóc hợp pháp,
206
00:10:58,242 --> 00:11:00,828
và một vài người tiếp tục
cướp bóc phi pháp.
207
00:11:00,911 --> 00:11:04,748
Rất nhiều thủy thủ buôn bán thời nay
cũng quyết định làm hải tặc,
208
00:11:05,082 --> 00:11:06,709
vì lý do rất đơn giản.
209
00:11:07,167 --> 00:11:08,794
Đầu tiên là chiến lợi phẩm.
210
00:11:10,254 --> 00:11:14,466
Một thủy thủ khỏe mạnh kiếm được khoảng
hai mươi lăm bảng mỗi năm.
211
00:11:14,591 --> 00:11:18,679
Hải tặc có thể kiếm được 40 lần chỗ đó
chỉ trong một vụ cướp.
212
00:11:18,846 --> 00:11:20,764
Thực tế còn nhiều hơn nữa.
213
00:11:21,014 --> 00:11:23,559
Và tiếp đến là vấn đề
văn hóa nơi làm việc.
214
00:11:24,101 --> 00:11:27,980
Tàu buôn nổi tiếng là
môi trường làm việc rất tệ.
215
00:11:28,605 --> 00:11:33,694
Về cơ bản, thuyền trưởng có quyền áp đặt
các thuyền viên của họ,
216
00:11:33,777 --> 00:11:37,156
và như dự đoán, họ lạm dụng quyền lực đó.
217
00:11:37,239 --> 00:11:40,200
Còn hải tặc có quyền
bầu chọn và viết chính sách,
218
00:11:40,284 --> 00:11:42,119
với chính sách khá tiến bộ.
219
00:11:43,245 --> 00:11:46,331
Một tàu có chính sách
"bất kỳ ai mất một chi,
220
00:11:46,415 --> 00:11:49,001
sẽ được $800", để đền bù.
221
00:11:49,835 --> 00:11:52,212
Trong cả thập kỷ, nạn cướp biển nổi lên.
222
00:11:53,338 --> 00:11:55,966
Đây là "Thời đại Hoàng Kim của Hải tặc".
223
00:11:56,216 --> 00:11:58,635
Và các chính phủ không thích điều này.
224
00:11:58,969 --> 00:12:03,182
Nạn cướp biển đe dọa
trật tự buôn bán của các nước châu Âu.
225
00:12:03,265 --> 00:12:05,100
Và nếu không thể buôn bán,
226
00:12:05,184 --> 00:12:09,271
thì các nước Châu Âu
đã không thể tồn tại đến ngày nay.
227
00:12:09,354 --> 00:12:12,649
Các chính phủ đã ra tay mạnh nhất
từ trước đến nay,
228
00:12:12,775 --> 00:12:15,486
củng cố pháp luật và tuyên truyền.
229
00:12:16,069 --> 00:12:18,864
Năm 1717, một tòa báo Anh công bố:
230
00:12:18,947 --> 00:12:22,576
"Tuyên ngôn trấn áp hải tặc của nhà vua",
231
00:12:23,076 --> 00:12:25,120
rằng quân đội sẽ bắt giữ hải tặc
232
00:12:25,204 --> 00:12:27,873
"từ chối đầu hàng"
233
00:12:28,040 --> 00:12:31,919
Và tất cả khiến mọi người hứng thú
với chủ đề cướp biển.
234
00:12:32,294 --> 00:12:34,421
Nên khi cuốn "Lịch sử về Hải tặc"
235
00:12:34,505 --> 00:12:38,258
ra đời năm 1724, đã trở thành
sách bán chạy nhất.
236
00:12:38,425 --> 00:12:41,220
Nhưng mặc dù được quảng bá
là sách lịch sử,
237
00:12:41,386 --> 00:12:43,096
vẫn có nhiều chi tiết hư cấu.
238
00:12:43,222 --> 00:12:45,057
Cuốn sách kể về Blackbeard,
239
00:12:45,140 --> 00:12:47,100
trước cái chết, đã trả lời
240
00:12:47,184 --> 00:12:50,103
về việc "vợ ông ấy có biết
ông chôn tiền ở đâu".
241
00:12:50,312 --> 00:12:54,316
Ông trả lời "chỉ mình tôi
và quỷ dữ biết nó ở đâu".
242
00:12:55,234 --> 00:12:57,903
Nhưng hầu hết hải tặc
không chôn giấu của cải.
243
00:12:58,278 --> 00:12:59,863
Họ làm thế để làm gì?
244
00:13:00,280 --> 00:13:04,868
Họ tiêu hết, thường là vào quán rượu
và nhà thổ ở các thành phố cảng.
245
00:13:05,160 --> 00:13:06,829
Một trăm sáu mươi năm sau,
246
00:13:07,037 --> 00:13:10,249
nó truyền cảm hứng cho
cuốn sách khác, "Đảo Giấu Vàng".
247
00:13:10,415 --> 00:13:12,167
Tác giả Robert Louis Stevenson,
248
00:13:12,251 --> 00:13:13,836
đã cường điệu hóa.
249
00:13:14,086 --> 00:13:17,422
Như bài hát hải tặc,
"Yo-ho-ho, một chai rượu Rum",
250
00:13:18,173 --> 00:13:20,133
hay bắt người ta đứng trên ván,
251
00:13:21,176 --> 00:13:22,302
và bản đồ kho báu.
252
00:13:23,262 --> 00:13:25,222
Đảo Giấu Vàng hấp dẫn tới mức
253
00:13:25,347 --> 00:13:27,933
Disney đã dựng hẳn một bộ phim năm 1950,
254
00:13:28,016 --> 00:13:29,893
quảng bá nó như nét đặc trưng.
255
00:13:30,769 --> 00:13:32,896
Walt Disney đạt đến đỉnh cao mới
256
00:13:32,980 --> 00:13:35,899
với bộ phim người đóng đầu tiên:
257
00:13:36,191 --> 00:13:37,067
Đảo Giấu Vàng.
258
00:13:37,150 --> 00:13:39,111
Và diễn viên Robert Newton
259
00:13:39,194 --> 00:13:41,822
đã cường điệu hóa một chữ cái...
260
00:13:42,030 --> 00:13:43,991
A.
261
00:13:44,449 --> 00:13:45,701
Nhiều phim nối tiếp.
262
00:13:46,326 --> 00:13:49,162
Lấy cảm hứng từ phong cách
của "Đảo Giấu Vàng".
263
00:13:51,373 --> 00:13:52,749
Ta đã đợi hàng năm rồi.
264
00:13:53,083 --> 00:13:54,918
Hook!
265
00:13:56,295 --> 00:13:58,755
Xuất hiện cướp biển phong cách Disney,
266
00:13:58,839 --> 00:14:02,259
trong đó Thuyền trưởng Hook
267
00:14:02,718 --> 00:14:07,681
và Peter Pan là đối thủ của nhau
nhưng không giết chóc
268
00:14:07,764 --> 00:14:10,309
hay tấn công hoặc làm hại hoặc tra tấn ai.
269
00:14:10,726 --> 00:14:13,061
Và tài liệu ban đầu cho tất cả
270
00:14:13,145 --> 00:14:16,356
chỉ là trích dẫn lại
"Thời Hoàng kim của Cướp biển".
271
00:14:16,690 --> 00:14:20,903
Và hình ảnh về cướp biển
chỉ dừng lại ở đó,
272
00:14:21,069 --> 00:14:22,946
dù nạn cướp biển đã tồn tại
273
00:14:23,030 --> 00:14:24,990
từ ngày đầu có thuyền ra khơi,
274
00:14:25,157 --> 00:14:27,451
như hải tặc Địa Trung Hải Cổ đại,
275
00:14:27,701 --> 00:14:28,952
hải tặc Viking,
276
00:14:29,036 --> 00:14:30,370
hải tặc Barbary,
277
00:14:31,079 --> 00:14:33,874
và một trong số hải tặc
hùng mạnh nhất thế giới,
278
00:14:34,124 --> 00:14:35,459
Trịnh Nhất Tẩu.
279
00:14:35,584 --> 00:14:38,712
Bà ấy thực thi nghiêm khắc
hiến pháp hải tặc của mình:
280
00:14:38,837 --> 00:14:42,132
hãm hiếm tù nhân nữ, xử tử hình.
281
00:14:42,466 --> 00:14:45,052
Suốt 15 năm từ đầu thế kỷ 19,
282
00:14:45,135 --> 00:14:47,387
hải tặc thống trị bờ biển Đông Nam Á,
283
00:14:47,471 --> 00:14:51,058
Và Trịnh Nhất Tẩu có hạm đội hải tặc
lớn nhất trong sử sách.
284
00:14:51,475 --> 00:14:54,728
Hơn 1.200 tàu và lên đến 70.000 người.
285
00:14:55,479 --> 00:14:58,065
Kiểm soát hầu hết buôn bán
muối ở Trung Hoa,
286
00:14:58,148 --> 00:15:01,610
và phá hủy tàu của chính phủ cản đường bà,
287
00:15:01,985 --> 00:15:06,073
vô hiệu hóa hải quân Trung Quốc
và đe dọa thương mại đất nước.
288
00:15:06,490 --> 00:15:08,700
Không có ranh giới phân biệt rõ ràng
289
00:15:08,784 --> 00:15:12,162
khi bạn gặp phải cướp biển nhỏ,
290
00:15:12,287 --> 00:15:14,790
chẳng hạn như nhóm cướp trên biển,
291
00:15:14,957 --> 00:15:18,919
với hải tặc kiểm soát cả đế chế,
có quân đội hùng hậu.
292
00:15:19,086 --> 00:15:22,297
Và cũng khó để nói rằng khi nào
đế chế hải tặc kết thúc
293
00:15:22,464 --> 00:15:26,426
và khi nào nó trở thành
cộng đồng chính trị có tổ chức.
294
00:15:26,510 --> 00:15:29,137
Khi Trịnh Nhất Tẩu quyết định đầu hàng,
295
00:15:29,221 --> 00:15:32,057
chính phủ Trung Quốc coi bà ấy
như một đất nước.
296
00:15:33,183 --> 00:15:35,769
Họ thương lượng cho phép
các hải tặc của bà
297
00:15:35,852 --> 00:15:39,189
gia nhập quân đội chính thống
hoặc trở về đất liền.
298
00:15:39,523 --> 00:15:42,901
Và Trịnh Nhất Tẩu không bị kết án.
299
00:15:43,527 --> 00:15:47,072
Ngày nay hải tặc mà được đối đãi như vậy
là điều vô lý.
300
00:15:48,907 --> 00:15:51,243
Thế giới đã thay đổi từ đó.
301
00:15:51,994 --> 00:15:55,205
Biên giới được xác định và trật tự quốc tế
được củng cố
302
00:15:55,288 --> 00:15:57,624
bởi luật pháp, hiệp ước, và thương mại.
303
00:15:58,458 --> 00:16:01,044
Vận chuyển vẫn là trụ cột
kinh tế toàn cầu.
304
00:16:01,128 --> 00:16:03,380
Chín mươi phần trăm hàng hóa quốc tế
305
00:16:03,463 --> 00:16:04,673
vận chuyển qua biển.
306
00:16:04,840 --> 00:16:08,760
Tổng giá trị hàng hóa cao hơn 2.000 lần
307
00:16:08,844 --> 00:16:10,554
so với thời Trịnh Nhất Tẩu.
308
00:16:10,929 --> 00:16:14,266
Và chúng không còn được vận chuyển
bằng thuyền gỗ,
309
00:16:14,391 --> 00:16:17,019
mà là trong các thùng hàng trên
tàu khổng lồ
310
00:16:17,644 --> 00:16:20,022
và rất khó bị cướp.
311
00:16:20,856 --> 00:16:22,649
Và chiến lợi phẩm hấp dẫn nhất
312
00:16:22,733 --> 00:16:24,651
không phải vàng, bạc hay gia vị,
313
00:16:24,985 --> 00:16:25,861
mà là dầu...
314
00:16:26,403 --> 00:16:28,321
nếu giá trị đủ lớn.
315
00:16:29,197 --> 00:16:33,035
Năm 2013, hải tặc đã cướp 13 tàu chở dầu
ở Tây Phi.
316
00:16:33,493 --> 00:16:35,829
Nhưng khi giá dầu giảm năm tiếp theo,
317
00:16:35,912 --> 00:16:37,581
chúng thay đổi chiến lược.
318
00:16:38,081 --> 00:16:41,334
Thay vì nhắm đến hàng hóa,
thì nhắm vào thủy thủ đoàn.
319
00:16:41,877 --> 00:16:45,130
Bắt cóc đòi tiền chuộc nghiêm trọng hơn
320
00:16:45,213 --> 00:16:46,339
vì đó là con người.
321
00:16:46,798 --> 00:16:50,552
Giống như trước đây,
hải tặc bắt giữ con tin.
322
00:16:50,677 --> 00:16:54,222
Chỉ khác là ngày nay,
ta được trực tiếp nghe thấy.
323
00:16:54,598 --> 00:16:58,268
Làm ơn, hãy mở lòng giúp đỡ chúng tôi.
324
00:16:58,351 --> 00:16:59,352
chúng tôi cần giúp.
325
00:16:59,770 --> 00:17:02,022
Chúng nghĩ nhà tôi rất giàu có,
326
00:17:02,105 --> 00:17:03,148
và đánh đập...
327
00:17:03,231 --> 00:17:05,192
CON TIN TRONG:
BA NĂM 7 THÁNG
328
00:17:05,275 --> 00:17:07,069
...trói tay từ phía sau.
329
00:17:07,152 --> 00:17:08,195
Những gì trải qua...
330
00:17:08,278 --> 00:17:09,279
CON TIN TRONG: HAI THÁNG
331
00:17:09,362 --> 00:17:11,031
...có lẽ không ai hiểu được.
332
00:17:11,448 --> 00:17:14,076
Đây là cướp biển trên thế giới ngày nay.
333
00:17:14,826 --> 00:17:16,536
Nó bùng lên ở những nơi
334
00:17:16,620 --> 00:17:19,122
mà trật tự quốc gia hoặc quốc tế
bị phá vỡ.
335
00:17:19,873 --> 00:17:22,334
Như ở Somalia, đất nước trở nên hỗn loạn
336
00:17:22,417 --> 00:17:25,295
khi nạn cướp biển nổi lên
từ năm 2007 đến 2012.
337
00:17:25,629 --> 00:17:28,423
Hay Venezuela ngày nay,
có dấu hiệu cướp biển
338
00:17:28,507 --> 00:17:31,343
từ khi nền kinh tế sụp đổ năm 2014.
339
00:17:31,593 --> 00:17:36,306
Một đất nước mất đi
khả năng kiểm soát vùng biển
340
00:17:36,389 --> 00:17:40,393
khi nó phải tập trung vào khủng hoảng
bên trong biên giới.
341
00:17:40,644 --> 00:17:42,729
Hải tặc không xuất hiện ngẫu nhiên.
342
00:17:42,813 --> 00:17:46,608
Có những tình cảnh chẳng hạn như
về sự thuận tiện
343
00:17:46,983 --> 00:17:50,028
hay sự cần thiết trong suy nghĩ
của cá nhân
344
00:17:50,112 --> 00:17:52,531
muốn thoát khỏi tình cảnh hiện tại
345
00:17:52,656 --> 00:17:54,658
để gia tăng hoạt động phi pháp.
346
00:17:55,200 --> 00:17:56,952
Giống như hàng thế kỷ trước,
347
00:17:57,035 --> 00:17:59,663
người ta trở thành hải tặc
vì lý do đơn giản.
348
00:18:00,372 --> 00:18:04,417
Sự thiếu thốn về kinh tế đối với
người dễ trở thành hải tặc.
349
00:18:04,709 --> 00:18:07,796
Và cơ hội tấn công tàu chở hàng.
350
00:18:08,004 --> 00:18:12,300
Nhưng hải tặc ngày nay không như
hải tặc Hollywood được lãng mạn hóa.
351
00:18:13,927 --> 00:18:15,470
Họ là tội phạm tuyệt vọng.
352
00:18:16,179 --> 00:18:18,265
Như trong phim đoạt giải Oscar này,
353
00:18:19,099 --> 00:18:21,226
dựa trên thực tiễn về hải tặc Somali
354
00:18:21,309 --> 00:18:24,521
bắt giữ một thuyền trưởng Mỹ làm con tin
năm 2009.
355
00:18:26,398 --> 00:18:29,693
Cướp biển ngày nay không còn
trên xã hội thượng lưu nữa.
356
00:18:30,527 --> 00:18:33,238
Vậy xét về lý do ta ở đây
và hải tặc ở đó?
357
00:18:33,321 --> 00:18:35,365
Họ đang ở mặt trái của lịch sử.
358
00:18:35,782 --> 00:18:37,868
Về chính trị, các nước văn minh
359
00:18:38,034 --> 00:18:40,912
trở nên hùng mạnh như ngày nay.
360
00:18:41,037 --> 00:18:45,125
Phần lớn là vì các nước đó rất thành công
trong một việc dã man:
361
00:18:45,876 --> 00:18:47,043
buôn bán nô lệ.
362
00:18:48,128 --> 00:18:50,755
Những năm 1700,
hải tặc không thể sánh ngang
363
00:18:50,839 --> 00:18:53,133
khi buôn bán nô lệ phát triển quy mô,
364
00:18:53,216 --> 00:18:56,595
vận chuyển hàng triệu người Châu Phi
đến các thuộc địa Châu Mỹ,
365
00:18:56,678 --> 00:18:58,680
nơi tạo ra khối của cải khổng lồ.
366
00:18:59,389 --> 00:19:02,684
Củng cố sự thống trị toàn cầu của
các cường quốc châu Âu,
367
00:19:03,185 --> 00:19:04,519
và trên hết là Hoa Kỳ.
368
00:19:05,854 --> 00:19:08,523
Khi Mỹ cấm buôn bán nô lệ
đầu những năm 1800,
369
00:19:08,607 --> 00:19:11,484
đã thông qua luật
"tham gia buôn bán nô lệ
370
00:19:11,568 --> 00:19:14,154
sẽ bị kết tội hải tặc" và "sẽ bị tử hình".
371
00:19:15,697 --> 00:19:18,617
Nhưng chỉ một vụ bị xét xử
bởi một nước Châu Âu:
372
00:19:19,451 --> 00:19:23,538
Nathanial Gordon, bị kết án năm 1862,
vì tội cướp biển.
373
00:19:24,539 --> 00:19:27,542
Hải tặc là biểu tượng xuyên suốt lịch sử,
374
00:19:27,626 --> 00:19:31,296
bạn gán cho đối thủ hay kẻ thù,
375
00:19:31,504 --> 00:19:35,425
rằng hành động của họ là phi pháp,
376
00:19:35,550 --> 00:19:38,553
còn hành động của bạn
là hoàn toàn hợp pháp.
377
00:19:39,429 --> 00:19:41,806
Hải tặc là phần quan trọng
trong lịch sử.
378
00:19:41,973 --> 00:19:45,310
Chỉ là họ không phải phần lịch sử
mà ta hay nghĩ đến.