1 00:00:06,049 --> 00:00:09,135 Sanırım India'yı o gruba çeken şey 2 00:00:09,719 --> 00:00:12,930 birleşik amaç duygusuydu. 3 00:00:13,431 --> 00:00:14,849 Bu grup NXIVM'di 4 00:00:15,058 --> 00:00:17,935 ve birleşik amacı da "Yönetim Başarısı" için 5 00:00:18,311 --> 00:00:20,980 patentli "Rasyonel Sorgu" yöntemini kullanarak 6 00:00:21,064 --> 00:00:22,774 kişisel gelişimdi. 7 00:00:23,107 --> 00:00:25,902 Başlarındaki kişi Keith Raniere'ydi. 8 00:00:26,527 --> 00:00:29,989 Raniere'nin dünyanın en yüksek IQ'lerinden birine sahip olduğu iddiası, 9 00:00:30,073 --> 00:00:33,201 öğrencilerin onun duvardaki resmine selam vermesi 10 00:00:33,284 --> 00:00:36,704 ve ona "Öncü" demeleri Catherine'i rahatsız etmişti. 11 00:00:36,954 --> 00:00:38,956 Sonunda India yanıma gelip 12 00:00:39,040 --> 00:00:40,458 "Anne, bu tam benlik." dedi. 13 00:00:40,541 --> 00:00:42,668 Ağzım açık kaldı. Şok oldum. 14 00:00:42,960 --> 00:00:46,464 Nihayetinde India NXIVM'e yüz binlerce dolar verdi 15 00:00:46,631 --> 00:00:51,219 ve "Yönetim Başarısı"ndan daha sinsi bir şeye bulaşmış oldu. 16 00:00:51,385 --> 00:00:53,137 Biri beni aradı 17 00:00:53,221 --> 00:00:56,265 ve NXIVM içinde gizli bir grup 18 00:00:56,349 --> 00:00:57,767 olduğunu söyledi. 19 00:00:58,267 --> 00:01:00,478 İlk kez o zaman "DOS" terimini duydum. 20 00:01:00,561 --> 00:01:03,439 "Dominus Obsequious Sororium." 21 00:01:03,564 --> 00:01:06,984 Sözde kadınların güçlendirilmesini amaçlayan bir gruptu ama... 22 00:01:07,151 --> 00:01:12,573 Bu Latince "kadın kölenin efendisi" anlamına geliyor. 23 00:01:12,824 --> 00:01:15,743 Daha sonra bu kadınları damgaladıklarını öğrendim. 24 00:01:16,202 --> 00:01:19,080 Damgalama DOS'a kabulün bir parçasıydı. 25 00:01:19,455 --> 00:01:21,499 Yeni üyenin gözü bağlanır, 26 00:01:21,874 --> 00:01:25,586 soyunması ve masaj masasına yatması istenirdi. 27 00:01:26,295 --> 00:01:29,757 Diğer üç kadın bacaklarından ve omzundan tutar 28 00:01:30,133 --> 00:01:31,467 ve şu söyletilirdi: 29 00:01:31,759 --> 00:01:34,804 "Efendim, lütfen beni damgala. Bu bir onurdur." 30 00:01:35,304 --> 00:01:37,765 Bu sembolün elementleri temsil ettiği söylenirdi 31 00:01:38,057 --> 00:01:40,726 ama Keith Raniere'nin baş harfleriyle damgalanırlardı. 32 00:01:42,061 --> 00:01:45,022 Tarihte NXIVM gibi binlerce grup doğdu. 33 00:01:45,106 --> 00:01:47,692 Bunlar genelde tarikat olarak addedilen gruplardı. 34 00:01:47,775 --> 00:01:49,193 Sayısını bilmek imkânsız 35 00:01:49,277 --> 00:01:51,237 zira çoğu tarikat olmadığını iddia ediyor 36 00:01:51,487 --> 00:01:54,407 ve tarikattakiler tarikatta olduğunun farkında değil. 37 00:01:54,782 --> 00:01:56,868 Peki bir grubu tarikat yapan nedir? 38 00:01:57,368 --> 00:01:59,704 Ve bazıları sıradan insanlara korkunç şeyleri 39 00:01:59,787 --> 00:02:01,122 nasıl yaptırıyorlar? 40 00:02:03,833 --> 00:02:07,295 Tanrı olacağım. Yanımda bir başkası olmayacak. 41 00:02:07,378 --> 00:02:08,254 NETFLIX ORİJİNAL BELGESEL DİZİSİ 42 00:02:08,337 --> 00:02:10,131 Bilgiyi herkesle paylaşmak istiyoruz. 43 00:02:10,506 --> 00:02:12,884 Gerekli görülen her türlü yöntem kabuldü... 44 00:02:14,051 --> 00:02:15,720 ...çünkü cennetin çocuklarıydık 45 00:02:15,803 --> 00:02:17,722 ve Tanrı bunu niye yaptığımızı biliyordu. 46 00:02:17,805 --> 00:02:20,683 Waco ATF'ye karşı tanıklık edecek. 47 00:02:20,766 --> 00:02:23,311 Bu oyuna devam ederseniz birileri zarar görecek. 48 00:02:23,644 --> 00:02:26,856 Ailenizi değiştirmeniz ve eski kimliğinizi bırakmanız isteniyor. 49 00:02:27,565 --> 00:02:32,528 Hayatta kalmak için tek şansınız bizimle gitmek. 50 00:02:32,695 --> 00:02:37,617 TARİKATLAR 51 00:02:38,826 --> 00:02:42,038 Sevgi iyileştirici bir devadır. 52 00:02:42,455 --> 00:02:44,290 Peoples Temple o vakit eşsizdi. 53 00:02:44,957 --> 00:02:48,753 Siyahiler, beyazlar, Kızılderililer ve Hispanikler vardı. 54 00:02:49,754 --> 00:02:52,131 Hepimiz masum düşüncelerle katıldık: 55 00:02:52,256 --> 00:02:55,176 "Peki, Jim bir ütopya istediğini söyledi. Ben de istiyorum." 56 00:02:55,301 --> 00:02:57,887 Dünyayı iyileştirecek bir akıma katıldığımızı sanıyorduk. 57 00:02:58,638 --> 00:03:00,014 Ama katıldıkları şey 58 00:03:00,097 --> 00:03:03,100 dünyada modern tarikat fikrini tanımlayan şey olacaktı. 59 00:03:03,351 --> 00:03:04,310 Sağ ol, canım. 60 00:03:06,729 --> 00:03:11,400 1970'lerin sonunda grubun lideri Jim Jones Kaliforniya'daki Peoples Temple'tan 61 00:03:11,484 --> 00:03:14,487 Guyana'nın ücra ormanlarına dek yaklaşık bin müride sahipti. 62 00:03:14,570 --> 00:03:17,365 Amerika'yı zehirleyen şiddet ve ırkçılıktan uzak, 63 00:03:17,448 --> 00:03:19,617 kendine yeten ütopya olarak yutturulan 64 00:03:19,700 --> 00:03:21,035 Jonestown'ı kuracaklardı. 65 00:03:21,244 --> 00:03:23,079 Burada mutlusunuz? Mutlu musun, Tom? 66 00:03:23,162 --> 00:03:24,080 Evet. 67 00:03:24,163 --> 00:03:27,750 Burada herkes mutlu. Bunu bariz olarak görebiliyorsunuz. 68 00:03:28,084 --> 00:03:30,586 Endişeli akrabalar yetkililere baskı yapmaya başladı. 69 00:03:30,670 --> 00:03:33,172 Jonestown'daki kâbusla ilgili broşür dağıttılar. 70 00:03:33,256 --> 00:03:35,633 Dediklerine göre Jones "zihin programlama yapıyor" 71 00:03:35,716 --> 00:03:40,346 ve onları "ülkü için ölmeye" şartlayacak "sahte toplu intiharlar" düzenliyordu. 72 00:03:40,846 --> 00:03:44,392 Kaliforniya kongre üyesi Leo Ryan bunu araştırmak için Guyana'ya gitti 73 00:03:44,809 --> 00:03:45,810 ve bir daha dönmedi. 74 00:03:45,935 --> 00:03:46,811 Artık çok geç. 75 00:03:46,894 --> 00:03:47,728 JIM JONES'UN SESİ 76 00:03:47,812 --> 00:03:49,605 Kongre üyesi öldü, kongre öldü. 77 00:03:49,689 --> 00:03:53,567 Barış içinde yaşayamıyorsak barış içinde ölelim. 78 00:03:59,490 --> 00:04:01,450 Yaklaşık bin kişinin yer aldığı, 79 00:04:01,701 --> 00:04:04,495 modern tarihteki en büyük toplu katliam-intiharın görüntüleri 80 00:04:04,662 --> 00:04:05,997 dünyayı dehşete düşürdü. 81 00:04:06,080 --> 00:04:08,833 Jim Jones'un söylediği her şeye inanan müritler 82 00:04:09,083 --> 00:04:10,126 canlarına kıymıştı. 83 00:04:10,209 --> 00:04:12,753 Bazıları vurulmuştu. Çoğu kendini zehirlemişti. 84 00:04:12,837 --> 00:04:15,548 Boş potasyum siyanür şişeleri vardı. 85 00:04:15,631 --> 00:04:17,591 Aileler hep birlikte zehir içmişti. 86 00:04:17,675 --> 00:04:20,219 Cesetler arasında Temple'ın fanatik kurucusu 87 00:04:20,303 --> 00:04:21,762 Papaz Jim Jones da vardı. 88 00:04:21,846 --> 00:04:25,099 Jones onlara "Başka bir yerde buluşma vaktimiz geldi." demişti. 89 00:04:27,476 --> 00:04:29,020 Karizmatik liderleri olan, 90 00:04:29,103 --> 00:04:32,481 aşırı inançlara ve fanatik müritlere sahip tarikat adı verilen gruplar 91 00:04:32,690 --> 00:04:35,192 tüm dünyada neredeyse her ülkede mevcut. 92 00:04:35,735 --> 00:04:38,029 Ancak Jonestown'daki yıkımın büyüklüğü 93 00:04:38,279 --> 00:04:41,490 "tarikat" sözcüğüne yeni bir korkunç çağrışım kattı 94 00:04:42,158 --> 00:04:44,452 ve ABD'deki bilim insanlarının 95 00:04:44,535 --> 00:04:46,912 bu yıkıcı grupların ortak noktasını 96 00:04:46,996 --> 00:04:48,998 tanımlamaya yöneltti. 97 00:04:49,665 --> 00:04:51,792 Üç ana özellikte mutabık kaldılar. 98 00:04:51,876 --> 00:04:54,754 Tarikat başında karizmatik, otoriter 99 00:04:54,837 --> 00:04:58,299 ve Tanrı gibi görülmek isteyen 100 00:04:58,382 --> 00:05:00,134 bir liderin bulunduğu 101 00:05:00,217 --> 00:05:04,055 bir grup veya sosyal harekettir. 102 00:05:04,138 --> 00:05:06,891 Söylediklerinin doğruca Tanrı'dan geldiğine 103 00:05:06,974 --> 00:05:08,768 inanmamız öğretildi. 104 00:05:08,851 --> 00:05:10,394 Bizim tabirimizle "cemaatte" 105 00:05:10,478 --> 00:05:11,729 o, Tanrı'nın temsilcisiydi. 106 00:05:11,937 --> 00:05:13,606 Tarikatın ikinci önemli ögesi şudur: 107 00:05:13,814 --> 00:05:18,152 Grubun bazen "düşünce reformu" denilen 108 00:05:18,402 --> 00:05:20,237 bir tür telkin programı vardır. 109 00:05:20,488 --> 00:05:21,947 Ya da zihin kontrolü. 110 00:05:22,031 --> 00:05:24,742 Sanki işletim sistemi İncil'di 111 00:05:24,825 --> 00:05:27,870 ve bunun üstüne tüm programlarını oraya yüklüyordu. 112 00:05:28,412 --> 00:05:30,081 İnsanlar bunu kabul ediyordu 113 00:05:30,164 --> 00:05:33,667 çünkü İncil'i kabul etmişlerdi. İncil'i sorgulamazlardı. 114 00:05:33,751 --> 00:05:35,252 İnanmak zorundaydılar. 115 00:05:35,336 --> 00:05:37,671 İster cinsel ister maddi olsun 116 00:05:38,172 --> 00:05:39,632 bir sömürü var. 117 00:05:39,715 --> 00:05:41,425 Üyeler bir şekilde sömürülüyor. 118 00:05:41,509 --> 00:05:47,640 Sun Myung Moon bir görev için ne zaman aileme ihtiyaç duysa 119 00:05:47,723 --> 00:05:49,642 tarikat liderinin istekleri 120 00:05:49,725 --> 00:05:51,352 çocuklarından önce gelirdi. 121 00:05:51,435 --> 00:05:52,269 Mesela babam. 122 00:05:52,353 --> 00:05:54,730 Çocukluğumda yılın çoğunda evde olmazdı. 123 00:05:55,106 --> 00:05:57,983 Ancak bu tarikat tanımında ufak bir sorun var. 124 00:05:58,109 --> 00:06:03,114 İşlevsel bir söz olmasından ziyade bir değer yargısı. 125 00:06:03,197 --> 00:06:08,536 Her büyük dinin her peygamberi karizmatik bir lider olarak görülebilir. 126 00:06:08,619 --> 00:06:11,080 Din çalışmalarındaki en büyük espri 127 00:06:11,163 --> 00:06:14,041 "tarikat artı zaman eşittir din"dir. 128 00:06:14,458 --> 00:06:17,086 Tarikat kelimesi Latince "cultus"tan geliyor. 129 00:06:17,169 --> 00:06:19,547 Anlamı "Sürmek veya işlemek." 130 00:06:19,672 --> 00:06:22,925 Eski çağlarda tanrıların rızasını kazanmak için yapılan 131 00:06:23,008 --> 00:06:26,345 sunu, adak ve tapınakları tanımlamak için kullanılmış. 132 00:06:26,929 --> 00:06:29,765 Zamanla geleneksel olmayan dinler anlamına gelmiş. 133 00:06:30,141 --> 00:06:34,311 Roma İmparatorluğu Museviliği bir tarikat olarak görüyordu. 134 00:06:34,395 --> 00:06:38,524 Bazıları İslamiyetin belli versiyonlarını tarikat olarak tanımlar. 135 00:06:38,607 --> 00:06:44,655 Günümüzde çoğu âlim "yeni din hareketi" veya "YDH" sözünü tercih ediyor. 136 00:06:44,738 --> 00:06:47,366 Birçoğu da müritlerini sömürmek için değil, 137 00:06:47,616 --> 00:06:50,661 dış tehdit karşısında hayatta kalmalarını sağlamak için çıkmış. 138 00:06:51,078 --> 00:06:56,125 Kolektifin ta kendisi dünyanın saldırısı altındadır 139 00:06:56,292 --> 00:07:00,671 ve kimliğini kurtarmanın tek yolu 140 00:07:00,754 --> 00:07:06,343 bu karizmatik otoritenin liderliği altında bir araya gelmek 141 00:07:06,635 --> 00:07:08,971 ve sıfırdan yeniden kurmaktır. 142 00:07:09,221 --> 00:07:10,890 Nasıralı İsa Orta Doğu tarihinin 143 00:07:11,140 --> 00:07:16,854 belki de siyasi ve sosyal açıdan en çalkantılı döneminde 144 00:07:16,979 --> 00:07:18,522 yaşamıştır. 145 00:07:18,606 --> 00:07:19,982 Bu çok şey anlatıyor. 146 00:07:20,483 --> 00:07:26,322 İsa bizim bildiğimiz en az bir düzine Mesih'ten 147 00:07:26,405 --> 00:07:27,656 yalnızca biriydi. 148 00:07:28,032 --> 00:07:31,327 Yeni Din Hareketleri tarih boyunca çalkantılı zamanlarda 149 00:07:31,410 --> 00:07:33,329 insanlara yol göstermek için doğmuştur. 150 00:07:33,746 --> 00:07:36,916 Avrupa'da Rönesans hengamesinde ve kurumsal dinlere tepki olarak 151 00:07:36,999 --> 00:07:39,084 birçok yeni din hareketi doğmuştur. 152 00:07:39,502 --> 00:07:42,755 Hindistan'da tarıma geçişin yol açtığı sosyal karmaşa dolayısıyla 153 00:07:42,838 --> 00:07:46,759 ve sonrasında İngiliz sömürgeciliğine tepki olarak ortaya çıkmışlardır. 154 00:07:47,051 --> 00:07:52,097 Ancak bir ülke kuruluşundan bu yana yeni dinleri kucaklamıştır. 155 00:07:52,348 --> 00:07:55,100 1600'lere dönersek 156 00:07:55,684 --> 00:07:58,646 Amerikan kolonileri dinî radikaller için 157 00:07:58,938 --> 00:08:01,524 güvenli bir liman olmasıyla nam salmıştı. 158 00:08:02,358 --> 00:08:05,236 Bu yeni dinî coşkunun özellikle sardığı 159 00:08:05,319 --> 00:08:07,404 ufak bir Amerikan bölgesi vardı: 160 00:08:07,530 --> 00:08:10,199 Yanık Bölge olarak bilinen 161 00:08:10,491 --> 00:08:12,701 Albany'den Buffalo'ya kadar uzanan arazi. 162 00:08:12,868 --> 00:08:16,372 Yanık Bölge Mormonluğun, 163 00:08:16,455 --> 00:08:20,751 Yedinci Gün Adventizmi'nin ve spiritüalizmin doğduğu yerdi. 164 00:08:21,210 --> 00:08:24,880 Diğer birçok sosyal, siyasi ve dinî akım da burada doğmuştu. 165 00:08:25,047 --> 00:08:27,758 Dinî boşluğun olduğu her yerde 166 00:08:27,841 --> 00:08:31,136 kaçınılmaz olarak siyasi boşluklar da olur. 167 00:08:31,762 --> 00:08:34,723 Jemima Wilkinson o bölgenin peygamberlerindendi. 168 00:08:34,974 --> 00:08:37,768 Az kalsın tifodan ölmek üzereydi 169 00:08:37,851 --> 00:08:41,188 ve sonrasında kendini kutsal ruhun reenkarnasyonu ilan ederek 170 00:08:41,272 --> 00:08:43,649 adını Halkın Evrensel Dostu koydu. 171 00:08:44,024 --> 00:08:45,651 Çoğu Amerikalı, 172 00:08:45,859 --> 00:08:50,864 muhtemelen ilk kez bir kadının halk içinde vaaz verdiğini veya konuştuğunu görüyordu. 173 00:08:50,948 --> 00:08:52,741 Bir tür Amerikan Sina dağıydı. 174 00:08:52,825 --> 00:08:59,290 İnsanlar illa dinî olması gerekmeyen her türlü mesajı ve icazeti alıyordu. 175 00:08:59,373 --> 00:09:01,834 Bu şablon kendini sürekli tekrarladı. 176 00:09:01,917 --> 00:09:04,587 Sonra Yanık Bölge'nin ötesine yayıldı. 177 00:09:04,878 --> 00:09:07,339 Mesela 1930'larda New York'ta 178 00:09:07,423 --> 00:09:10,384 on binlerce insan Peder Divine adlı bir adamı 179 00:09:10,467 --> 00:09:11,844 dünyadaki Tanrı addetti. 180 00:09:12,636 --> 00:09:15,973 Tüm insanlık için yayın yapıyorum. 181 00:09:17,224 --> 00:09:20,019 Peder Divine vatandaşlık hakları akımının 182 00:09:20,102 --> 00:09:24,773 ilk öncüllerinden olarak görülebilir. 183 00:09:24,982 --> 00:09:27,401 Peder Divine'ın ilk müritleri 184 00:09:27,568 --> 00:09:31,405 vatandaşlık haklarını talep eden protestolara, 185 00:09:31,488 --> 00:09:35,868 dilekçe ve mektup kampanyalarına katılıyorlardı. 186 00:09:35,951 --> 00:09:39,580 Bu, o zamanlar Amerikan hayatında pek dillendirilmeyen bir talepti. 187 00:09:39,997 --> 00:09:44,168 Ama bu çağrı, şiddete ve siyasi suikastlar dalgasına dönüşen 188 00:09:44,835 --> 00:09:49,798 ırksal gerilimlerle sosyal karmaşanın olduğu yeni bir döneme dönüşecekti. 189 00:09:51,133 --> 00:09:53,636 Çoğu kişi Vietnam savaşının haklılığını sorguladı. 190 00:09:54,345 --> 00:09:56,388 Amerikalıların devlete güveni azalmıştı 191 00:09:57,681 --> 00:10:00,601 ve yaklaşan nükleer yıkımın hayaleti 192 00:10:01,143 --> 00:10:03,979 tüm ulusun kuşatılmış gibi hissetmesine yol açtı. 193 00:10:04,647 --> 00:10:08,025 Bu, bir neslin yeni topluluklar ve alternatif anlam kaynakları 194 00:10:08,192 --> 00:10:09,818 aramasına sebep oldu. 195 00:10:10,110 --> 00:10:12,279 O zaman gördüğümüz şey 196 00:10:12,363 --> 00:10:15,407 karizmatik liderlerin yükselişiydi. 197 00:10:15,491 --> 00:10:20,079 Bazıları Amerikalıydı, çoğu da Doğu'nun geleneklerinden yararlanıyordu. 198 00:10:20,162 --> 00:10:21,705 Bilhassa da Hindistan'da. 199 00:10:21,789 --> 00:10:24,166 "Biz haklı azınlığız." 200 00:10:24,291 --> 00:10:25,959 "Cevap bizde." 201 00:10:26,043 --> 00:10:32,925 Bu bilgi yaşadığımız çalkantılı dönemde bir panzehirdi. 202 00:10:34,718 --> 00:10:37,054 Ama bu bilginin bazen bir bityeniği vardı. 203 00:10:38,013 --> 00:10:41,308 Alternatif anlam arayışlarının 204 00:10:41,392 --> 00:10:44,978 çok güçlü bir cazibesi vardır. 205 00:10:45,062 --> 00:10:47,439 Bazen insanlar, hatta liderlerin kendisi 206 00:10:47,523 --> 00:10:50,609 bu cazibeye inanmaya başlar. 207 00:10:50,776 --> 00:10:52,986 Ama insan doğasında bir kusur vardır. 208 00:10:53,070 --> 00:10:57,074 İdealizm çok kolay bir şekilde otoriterciliğe dönüşebilir. 209 00:10:57,533 --> 00:11:00,244 Ülkenin gelişmesini sağlayan bu dinî hoşgörü... 210 00:11:00,327 --> 00:11:01,453 O adımı atın. 211 00:11:01,537 --> 00:11:04,373 ...Amerikalıları manipülasyona açık hâle getirdi. 212 00:11:07,334 --> 00:11:11,046 Peder Divine bile müritlerini maddi açıdan kullanmakla suçlanıyordu. 213 00:11:11,171 --> 00:11:13,340 Buna onları kendisine otel aldırmak 214 00:11:13,465 --> 00:11:15,592 ve bir kadını mirasından vazgeçirmek de dâhildi. 215 00:11:16,552 --> 00:11:19,179 Bir adam da tüm bunları izliyor ve not alıyordu. 216 00:11:20,180 --> 00:11:21,348 Jim Jones. 217 00:11:21,515 --> 00:11:25,227 Jim Jones, Peder Divine'ın cemaatini nasıl kurduğunu görmek için 218 00:11:25,310 --> 00:11:27,146 araştırma yapıyordu. 219 00:11:27,688 --> 00:11:29,773 Jones'un ondan öğrenme arzusu 220 00:11:29,857 --> 00:11:32,860 1980'lerdeki bir mini dizide ölümsüzleştirilmişti. 221 00:11:33,068 --> 00:11:35,696 Peder Divine'ı oynayan kişi James Earl Jones. 222 00:11:35,779 --> 00:11:37,948 Bu hareket nasıl sürdürülebilir? 223 00:11:38,574 --> 00:11:41,368 Evladım, Musa sürüsünü nasıl sürdürdü? 224 00:11:42,244 --> 00:11:43,245 Bedeli ne? 225 00:11:43,537 --> 00:11:47,416 Sorarsan öğrenirsin, evladım. 226 00:11:47,958 --> 00:11:49,418 Sorarsan öğrenirsin. 227 00:11:49,501 --> 00:11:52,921 Jim Jones, Peder Divine'ın mesajlarında 228 00:11:53,130 --> 00:11:56,175 bulunan sosyal adalet albenisini aldı 229 00:11:56,341 --> 00:12:00,471 ve önce insanları çekmek, sonra da manipüle etmek için kullandı. 230 00:12:01,096 --> 00:12:04,975 Sosyal bilimcilere göre bu manipülasyon yıkıcı olduğunda 231 00:12:05,184 --> 00:12:06,894 bir grup tarikat oluyor. 232 00:12:06,977 --> 00:12:10,272 Yalnız başına inanç sistemiyle ilgili değil. 233 00:12:10,355 --> 00:12:13,317 Grubun davranışları 234 00:12:13,400 --> 00:12:18,363 ve üyelerini sömürmek için kullandığı çeşitli etki ve kontrol yöntemleriyle 235 00:12:18,655 --> 00:12:21,116 ilgili diyebiliriz. 236 00:12:22,785 --> 00:12:25,329 Charles Manson bir ırk savaşı başlatmak için 237 00:12:25,412 --> 00:12:27,998 müritlerini dokuz kişiyi öldürmeye ikna etti. 238 00:12:28,165 --> 00:12:32,628 Shoko Asahara müritlerine Tokyo metrosuna sarin gazı salmayı emrederek 239 00:12:33,170 --> 00:12:34,338 13 kişiyi katletti. 240 00:12:35,422 --> 00:12:39,051 Cennetin Kapısı'ndan Marshall Applewhite müritlerini şuna ikna etti: 241 00:12:39,134 --> 00:12:42,888 Periyodik olarak bu seviye yaklaşıyor 242 00:12:42,971 --> 00:12:46,391 ve yeni seviye sunuyor, 243 00:12:46,475 --> 00:12:51,605 bu evrimsel seviyeden, şu evrimsel seviyeye bir hayat sunuyor. 244 00:12:51,730 --> 00:12:54,650 Bu, çoğu kişinin kendini kısırlaştırıp öldürmesine yol açtı. 245 00:12:54,983 --> 00:12:57,861 Böylece bir üst seviyeye ulaşacaklarına inanıyorlardı. 246 00:12:58,737 --> 00:13:00,739 Tarikatların bitmez çekiciliği 247 00:13:00,989 --> 00:13:04,827 liderlerin tam bir kontrol uygulayabilme gizeminden kaynaklanıyor. 248 00:13:05,911 --> 00:13:08,580 Kullandıkları şey temel sosyal psikoloji. 249 00:13:08,789 --> 00:13:12,584 Günlük etki ve kontrol tekniklerini kullanıyorlar. 250 00:13:13,043 --> 00:13:15,629 Kamu hizmeti adına, bilim insanlarının belirttiği 251 00:13:16,046 --> 00:13:20,300 telkinle tarikata girilmesini sağlayabilecek yedi ögeyi sunuyoruz. 252 00:13:20,968 --> 00:13:21,802 Birincisi: 253 00:13:22,094 --> 00:13:25,180 Belki de zor bir geçiş dönemi yaşıyorsunuz. 254 00:13:25,264 --> 00:13:28,016 Açtım, başarısız bir oyuncuydum. 255 00:13:28,100 --> 00:13:29,643 20'li yaşlarımda New York'taydım. 256 00:13:29,726 --> 00:13:32,062 Böyle hassas bir durumdayken 257 00:13:32,729 --> 00:13:35,524 bir şey denemeye daha açık olursunuz. 258 00:13:35,607 --> 00:13:39,778 İlan panosundan "Bu yoga kursuna gelin" yazan 259 00:13:39,862 --> 00:13:41,655 bir yazı alabilirsiniz. 260 00:13:41,905 --> 00:13:45,367 İlk meditasyon başladı ve üst üste 261 00:13:45,450 --> 00:13:49,204 sevgi ve bağlanmışlık dalgası yaşamaya başladım. 262 00:13:49,621 --> 00:13:51,623 Bu, yumuşak iknanın bir parçası. 263 00:13:51,790 --> 00:13:53,250 Bir anket doldurdum. 264 00:13:53,584 --> 00:13:56,420 Hayat ve evrenle ilgili sorular vardı. "Mutlu musun?" gibi. 265 00:13:56,503 --> 00:13:58,046 O ilk adımı atıp 266 00:13:58,130 --> 00:14:03,385 ilk toplantıya, sohbete, meditasyon veya İncil grubuna gittiğinizde 267 00:14:03,468 --> 00:14:05,804 alımcılar üzerinizde çalışıp sizi tekrar davet eder. 268 00:14:05,888 --> 00:14:08,098 Süreç buradan itibaren başlar. 269 00:14:08,181 --> 00:14:10,642 Onları daha da telkinde bulunabileceğimiz 270 00:14:10,726 --> 00:14:14,021 ücradaki eğitim merkezlerine gelmeye teşvik ederiz. 271 00:14:14,438 --> 00:14:17,649 Bu yeni bir gerçeklik oluşturma yolunda ilk adımdır. 272 00:14:17,941 --> 00:14:20,444 Kapalı bir ortamda tutulduk. 273 00:14:20,527 --> 00:14:23,739 Dışarıdan kitap, televizyon, film yasak. 274 00:14:23,822 --> 00:14:28,201 Ailem "Dünyanın pisliğinden korumak için." derdi. 275 00:14:28,285 --> 00:14:32,164 Zamanla kendini kapama sistemi adını verdiğim bir yolla 276 00:14:32,247 --> 00:14:34,499 daha da kuşatılmış oluyorsunuz. 277 00:14:35,083 --> 00:14:39,004 Ta ki en önemli ilişkiniz sevgili liderle olan ilişkiniz olana dek. 278 00:14:39,504 --> 00:14:43,759 Sun Myung Moon ve/veya onun aile fertlerini şöyle sunarlardı: 279 00:14:43,967 --> 00:14:47,554 "Hanımlar ve beyler, insanlığın gerçek ebeveyni 280 00:14:47,638 --> 00:14:49,389 Muhterem Sun Myung Moon!" 281 00:14:49,473 --> 00:14:51,516 Cevabı bulmuş bir gruptasınız 282 00:14:51,600 --> 00:14:56,229 ve tek lider, bu yolda sizi götürebilecek tek kişi olan bu lider var. 283 00:14:56,605 --> 00:14:59,399 Diğer her şey, diğer herkes yanlış. 284 00:14:59,483 --> 00:15:01,818 Her pazar sabahı 5.00'te 285 00:15:01,902 --> 00:15:05,030 Muhterem Moon ve eşinin resmi önünde diz çökerdik. 286 00:15:05,322 --> 00:15:06,156 Bizlere 287 00:15:06,239 --> 00:15:08,659 Muhterem Moon ve eşinin ebeveynimiz, 288 00:15:08,742 --> 00:15:11,370 hatta ebeveynimizden fazlası olduğu söylenirdi. 289 00:15:11,954 --> 00:15:15,123 Lider, bir dış düşman yaratarak gücünü pekiştirir. 290 00:15:15,207 --> 00:15:20,253 Bana şöyle dedi: "Tecavüze uğrayacaksın, dövüleceksin. 291 00:15:20,337 --> 00:15:22,214 Bir çukura atılacaksın." 292 00:15:22,297 --> 00:15:26,259 Ayrılırsam başıma gelecekler konusunda bu korkunç şeyleri söylerdi 293 00:15:26,343 --> 00:15:28,428 zira dünya böyle kötü bir yerdi. 294 00:15:28,512 --> 00:15:33,225 Bunun anlamı, psikolojik olarak tarikat liderine danışacaksınız demek. 295 00:15:33,517 --> 00:15:39,147 Kendi mantık gücünüzü sürekli olarak inkâr etmeye başlıyorsunuz. 296 00:15:39,231 --> 00:15:40,357 Artık mantığınız yok. 297 00:15:40,524 --> 00:15:42,901 Bu tür bir bilişsel uyumsuzluk hâlindekiler 298 00:15:42,985 --> 00:15:46,697 sürekli tarikatı veya tarikat liderini seçeceklerdir. 299 00:15:46,947 --> 00:15:50,325 Bu da bizi tarikat liderinin kontrollerini artırma yöntemine getiriyor: 300 00:15:50,742 --> 00:15:52,077 Basit mahalle baskısı. 301 00:15:52,828 --> 00:15:56,206 İnsanlardaki bu temel, bir grubun parçası olması arzusu 302 00:15:56,289 --> 00:15:58,875 gerçeklik algımızı bile bastırabilir. 303 00:15:59,042 --> 00:16:02,879 Sosyal psikolog Solomon Asch 1951'de odaya birçok öğrenci koyduğu deneyde 304 00:16:03,046 --> 00:16:04,840 bunu göstermiştir. 305 00:16:05,090 --> 00:16:06,842 Sadece biri deneyin farkındaydı. 306 00:16:06,925 --> 00:16:08,427 Göreviniz çok basit: 307 00:16:08,510 --> 00:16:10,178 Soldaki çizgiye bakıp 308 00:16:10,345 --> 00:16:13,849 sağdaki çizgilerden hangilerinin eşit uzunlukta olduğunu söyleyeceksiniz. 309 00:16:13,932 --> 00:16:15,183 -İki. -İki. 310 00:16:16,101 --> 00:16:16,935 İki. 311 00:16:19,479 --> 00:16:20,313 İki. 312 00:16:20,772 --> 00:16:24,234 Test edilenlerin yüzde 75'i cevapları apaçık yanlışken bile 313 00:16:24,568 --> 00:16:26,987 çoğunlukla hemfikir oldu. 314 00:16:27,237 --> 00:16:29,031 Üyelerini kontrol etmek için 315 00:16:29,364 --> 00:16:31,450 liderler de bu baskıya başvuruyor. 316 00:16:32,034 --> 00:16:34,286 Jonestown'daki son günde o da bunu yaptı. 317 00:16:34,369 --> 00:16:35,912 Bir isyan çıkarttı 318 00:16:36,163 --> 00:16:39,291 ve sonra arkasına yaslanıp mahalle baskısını kullandı. 319 00:16:39,416 --> 00:16:42,669 Tüm bunlar olası bir sosyopat narsistin heveslerine hizmet etmek için. 320 00:16:42,794 --> 00:16:46,840 Şöyle dedi: "Bensiz yaşayamadınız. Ben öldüğüm için siz de öleceksiniz. 321 00:16:47,174 --> 00:16:50,260 Asıl ben mühim olduğum için o kadar da önemli değilsiniz." 322 00:16:51,303 --> 00:16:54,514 Çocuklar çadırın dışındayken 323 00:16:54,598 --> 00:16:57,184 sekreterleri ve metreslerini dışarı çıkarttı 324 00:16:57,267 --> 00:17:00,604 ve ağızlarına zehir sürdü. Sonra çocukları öldürmeye başladı. 325 00:17:00,687 --> 00:17:05,192 Çocuklarının az ötede öldüğünü bile bile oturan ebeveynler 326 00:17:05,442 --> 00:17:09,488 ABD'ye dönüp de bir hayat kuramayacaklarını biliyorlardı. 327 00:17:13,950 --> 00:17:15,327 Bugün farklı bir tehdit 328 00:17:15,410 --> 00:17:17,788 insanları yeni anlam arayışına sürüklüyor. 329 00:17:18,538 --> 00:17:20,624 Bir sosyal izolasyon salgını var. 330 00:17:20,707 --> 00:17:24,544 Öyle ciddi ki birçok ülkede kamu sağlığına tehdit olarak görülüyor. 331 00:17:24,878 --> 00:17:26,088 Tıp uzmanları 332 00:17:26,171 --> 00:17:29,716 Avustralya'nın en yeni sağlık krizinin yalnızlık olduğunu söylüyor. 333 00:17:29,800 --> 00:17:33,053 Amerika yalnızlık salgınının pençesinde. 334 00:17:33,136 --> 00:17:35,680 Hükûmet yalnızlıktan sorumlu bir bakan atadı. 335 00:17:35,764 --> 00:17:41,436 Toplumdan tamamen çekilmiş 800 ila 900 bin orta yaşlı insan var. 336 00:17:42,479 --> 00:17:45,857 İster aile düzeyinde, ister kilise düzeyinde 337 00:17:45,941 --> 00:17:49,194 ister mahalle düzeyinde olsun, insanların sabit bir toplumu yoktur. 338 00:17:49,319 --> 00:17:51,905 Organize bir din ve onun sunduğu toplanma alanlarıyla 339 00:17:52,030 --> 00:17:54,116 kendini özdeşleştirenlerin sayısı azaldıkça 340 00:17:54,366 --> 00:17:56,910 sanal topluluklar bu boşluğu dolduruyor. 341 00:17:57,202 --> 00:17:59,412 İnternet insanlık tarihinde ilk kez 342 00:17:59,830 --> 00:18:02,666 topluluk tanımını 343 00:18:03,041 --> 00:18:07,963 coğrafyaya bağımlı olmaktan çıkardı. 344 00:18:08,171 --> 00:18:12,759 Bizi, kimliğimizi güçlendiren, bizim gibi insanlardan oluşan, 345 00:18:12,843 --> 00:18:16,429 istatistiksel olarak küçük, kişisel açıdan büyük gruplar buluyoruz. 346 00:18:16,513 --> 00:18:20,058 Bu, ateşli sanal takipçileri çekmek için sosyal medya araçlarını kullanan 347 00:18:20,142 --> 00:18:23,019 yeni çevrim içi liderler neslinin doğmasına yol açtı. 348 00:18:23,103 --> 00:18:23,937 Elinizin 349 00:18:24,020 --> 00:18:26,898 kendi kilinizin içinde olduğunu hissedeceksiniz 350 00:18:26,982 --> 00:18:27,816 çünkü öyle. 351 00:18:27,899 --> 00:18:30,318 Aradığınızı bulabileceğiniz tek yer 352 00:18:30,402 --> 00:18:32,320 kendi iç dünyanız. 353 00:18:32,404 --> 00:18:35,490 Kendinizi olduğu gibi, yüzde 100 kabul edin. 354 00:18:35,574 --> 00:18:38,118 Bunu beğenmiyorlarsa çok yazık. Defolabilirler. 355 00:18:38,201 --> 00:18:42,414 Hiçbir sosyal bağlantı olmadan, sadece odanızdayken 356 00:18:42,497 --> 00:18:45,417 birçok takipçiye çabucak bilgi yayabilirsiniz. 357 00:18:45,500 --> 00:18:48,003 İnternetin devasa büyüklüğünden ötürü 358 00:18:48,420 --> 00:18:50,922 neredeyse her şeyin bir topluluğunu bulmak mümkün. 359 00:18:51,006 --> 00:18:54,092 Bu takviye duygusu çok güçlü olabilir. 360 00:18:54,176 --> 00:18:55,927 Teal Swan da böyle bir lider. 361 00:18:56,011 --> 00:18:59,347 Bazıları depresyonu intihardan kaçınma yolu olarak kullanıyor. 362 00:18:59,431 --> 00:19:00,932 İncinmişler ve yalnızlar için 363 00:19:01,016 --> 00:19:04,019 tartışmalı öğütler vererek büyük miktarda takipçi topladı. 364 00:19:04,227 --> 00:19:06,897 İntihar, sıfırlama düğmesine basmaktır. 365 00:19:06,980 --> 00:19:09,649 Doğası gereği ne iyi, ne de kötü bir karardır. 366 00:19:09,983 --> 00:19:12,861 Bazıları Teal'ı internet tarikatı lideri olmakla suçladı. 367 00:19:12,944 --> 00:19:13,987 Bunu reddediyor 368 00:19:14,112 --> 00:19:17,199 ama "tarikatın mükemmel tarifi"nin onda olduğunu kabul ediyor. 369 00:19:17,407 --> 00:19:19,618 "Bu insanlar çaresiz. Onayıma ihtiyaçları var. 370 00:19:19,784 --> 00:19:21,119 Ne dersem yaparlar." 371 00:19:21,620 --> 00:19:24,206 Günümüzün çevrim içi toplanma alanlarının özellikleri 372 00:19:24,289 --> 00:19:25,790 savunmasızların aklını çelebilir. 373 00:19:26,124 --> 00:19:28,793 Bir video izliyorsunuz ve YouTube diğerlerini öneriyor 374 00:19:28,877 --> 00:19:32,380 ve bu da radikalleşme sarmalına yol açabiliyor. 375 00:19:32,631 --> 00:19:35,133 Mesaj panosu gibi birçok çevrim içi yer 376 00:19:35,217 --> 00:19:38,136 hiç lidere ihtiyaç duymadan da tarikat tarzı toplum yaratabilir. 377 00:19:38,303 --> 00:19:42,766 Bu dönüşümlü akımlar cevap, yuva ve onları dinleyecek bir kişi sunuyor. 378 00:19:42,933 --> 00:19:45,936 Dönüm noktasındaki hassas insanlar bu içeriği kolayca bulabilir. 379 00:19:46,102 --> 00:19:49,231 Genelde daha az aşırı içeriğe sahip bir yumuşak satış vardır. 380 00:19:49,439 --> 00:19:52,692 Mesela cinsel hayal kırıklığını açığa vuran erkeklerin olduğu bir forum 381 00:19:52,817 --> 00:19:54,903 bir dış düşmanla körüklenen 382 00:19:55,237 --> 00:19:57,364 ve mahalle baskısıyla güçlendirilen 383 00:19:57,530 --> 00:19:59,407 yeni bir gerçeğe insanları çekebilir. 384 00:19:59,699 --> 00:20:02,035 Erkekler intikam için birbirini teşvik edebilir. 385 00:20:02,118 --> 00:20:04,871 Fiziksel alanlarının olmaması 386 00:20:04,955 --> 00:20:08,291 günümüzün bu tarikatlarını daha zayıf yapmıyor. 387 00:20:08,625 --> 00:20:12,128 Son birkaç yılda bu sahneler dünyayı dehşete düşürdü. 388 00:20:12,212 --> 00:20:16,049 Santa Barbara katili Elliot Roger internette bir dizi tehdit bıraktı. 389 00:20:16,132 --> 00:20:18,927 Altı kişiyi bıçakla veya vurarak öldürdü. 390 00:20:19,135 --> 00:20:22,389 Bu forumlar fiziksel şiddete yol açıyor. 391 00:20:22,472 --> 00:20:25,684 Bir kamyon,Toronto'nun işlek caddesinde yayaların üstüne sürdü. 392 00:20:25,767 --> 00:20:27,519 Incel, yani zoraki bekârlar, 393 00:20:27,602 --> 00:20:30,647 kadınlarla ilşkilerinde hüsran yaşayanların çevrim içi topluluğu. 394 00:20:30,730 --> 00:20:32,482 Toronto saldırısından dakikalar önce 395 00:20:32,732 --> 00:20:35,151 saldırıdan sorumlu kişi 4chan'e mesaj panosundan 396 00:20:35,485 --> 00:20:36,778 çağrıda bulundu. 397 00:20:36,945 --> 00:20:38,697 Sanki komutanıymış gibi 398 00:20:38,780 --> 00:20:40,699 ona çavuş diye hitap etti. 399 00:20:41,116 --> 00:20:43,952 Yeni Zelanda'da camide gerçekleşen toplu katliam 400 00:20:44,035 --> 00:20:45,704 onlarca kişinin ölmesine yol açtı. 401 00:20:45,787 --> 00:20:49,207 Saldırgan olayı sosyal medyada canlı yayınladı. 402 00:20:49,582 --> 00:20:52,419 Yeni Zelanda'daki saldırgan toplu katliam konusunda 403 00:20:52,502 --> 00:20:54,212 çevrim içi topluluğunda övündü. 404 00:20:54,546 --> 00:20:57,340 Topluluğu bunu coşkulu bir şekilde destekledi. 405 00:20:57,841 --> 00:21:01,553 Alternatif bir gerçeğe bir tarikat kadar kendini kaptırmış bir topluluktu burası. 406 00:21:01,678 --> 00:21:03,680 Bu çevrim içi tarikatlar 407 00:21:03,763 --> 00:21:07,726 kendilerini hâkim kültürden soğumuş veya uzaklaşmış görenlere 408 00:21:07,809 --> 00:21:10,645 izleyecek alternatif bir yol, bir senaryo sunuyor. 409 00:21:11,479 --> 00:21:15,608 Bu alternatif yol, internette veya fiziki dünyada 410 00:21:15,817 --> 00:21:17,902 ister sosyal adalet vaadiyle 411 00:21:18,028 --> 00:21:21,281 ister daha iyi, mutlu, başarılı bir kişi olma vaadiyle oluşturulsun, 412 00:21:21,614 --> 00:21:25,452 hepsi aynı kontrol yöntemlerini kullanıyor ve bunlardan kaçmak çok zor. 413 00:21:25,994 --> 00:21:29,205 Tüm dünyaları olduğu için bir tarikattan ayrılmaları zor. 414 00:21:29,622 --> 00:21:32,625 Zamanla tarikat üyelerinin çoğu kendi başlarına ayrılır. 415 00:21:33,126 --> 00:21:36,963 Bu genelde yanılmaz liderlerinin yanılmaz olmadığını anladıklarında olur. 416 00:21:37,088 --> 00:21:42,427 Dünyanın sonunun geleceği bir tarih vermeleri çok yaygındır. 417 00:21:42,510 --> 00:21:46,056 Geçmişine bakarsanız çok tutarsızdır. 418 00:21:46,139 --> 00:21:49,309 Veya ahlaklı yaşam rehberlerinin ikiyüzlülüğünü öğrenince bırakırlar. 419 00:21:49,392 --> 00:21:51,561 Hepsi bekârlık yemini eder, 420 00:21:51,770 --> 00:21:53,396 bu yemine uymuş gibi yapar. 421 00:21:53,480 --> 00:21:57,484 Daha sonra öğrendiğime göre, Muktananda'nın kendisi 422 00:21:57,859 --> 00:22:00,278 çok fena, büyük bir sapıkmış. 423 00:22:00,612 --> 00:22:03,073 Veya kurdukları gerçek çöktüğünde bırakırlar. 424 00:22:03,490 --> 00:22:04,824 Babam vefat etti. 425 00:22:04,908 --> 00:22:08,036 Liderlik cenazesine gitmeme izin verdi. 426 00:22:08,119 --> 00:22:10,288 Durumumdan uzaklaşıp 427 00:22:10,747 --> 00:22:13,458 olaylara farklı bir açıdan bakınca 428 00:22:13,541 --> 00:22:18,296 "Çıkmalıyım. Çocuklarımı da çıkarmalıyım." dedim. 429 00:22:18,380 --> 00:22:21,925 Tarikatı geride bırakıp o dünyaya girme fikri 430 00:22:22,467 --> 00:22:24,260 çok korkutucudur. 431 00:22:24,511 --> 00:22:26,262 Karşıdan karşıya geçmeye korkardım 432 00:22:26,346 --> 00:22:29,808 çünkü Tanrı'nın canımı alacağından korkuyordum. 433 00:22:29,891 --> 00:22:34,521 Kendi kararlarınızı vermeye alışık olmadığınız için zordur. 434 00:22:34,604 --> 00:22:38,233 Yedi, sekiz yıl önce bir kitap kulübündeydim. 435 00:22:38,316 --> 00:22:41,986 "Bu kitabı nasıl buldun?" dediklerinde geçmişi hatırladım. 436 00:22:42,404 --> 00:22:47,700 Sinirlendim ve neredeyse hiç konuşamadım. 437 00:22:47,784 --> 00:22:48,827 Gitmeyi bıraktım. 438 00:22:49,077 --> 00:22:51,329 Sevdiğim insanların, inandığım şeyin 439 00:22:51,413 --> 00:22:54,958 bir anda hayal olduğu ortaya çıktı. 440 00:22:55,583 --> 00:22:58,169 Bundan ötürü kendinizden nefret ediyorsunuz. 441 00:22:58,253 --> 00:22:59,671 Yorucu olacaktır 442 00:22:59,879 --> 00:23:04,467 ve umarım hayatını toparlaması için o kişinin güvenli bir limanı olur. 443 00:23:04,551 --> 00:23:06,386 Keith Raniere'nin mahkûm edilmesi 444 00:23:06,469 --> 00:23:10,849 Catherine ve India Oxenberg'in uzun tedavi sürecine başlamasını sağladı. 445 00:23:10,932 --> 00:23:14,477 Nihayetinde tamamen bir araya geldik. 446 00:23:14,727 --> 00:23:15,603 Bu bir süreç. 447 00:23:15,687 --> 00:23:19,107 Bunun kendisini etkilediğini ve arızalı olmadığını 448 00:23:19,441 --> 00:23:21,860 ama aynı zamanda incinmemiş olmadığını da biliyor. 449 00:23:22,068 --> 00:23:25,530 Öldürmeye çalıştığım yanlarım tekrar ortaya çıkmaya başladı. 450 00:23:25,613 --> 00:23:27,782 Saçma gelecek 451 00:23:27,866 --> 00:23:30,243 ama kuş gözlemciliğine başladım. 452 00:23:30,577 --> 00:23:32,829 ve bu, eski kimliğimin bir parçasıydı. 453 00:23:33,163 --> 00:23:36,583 Hayatta kalma içgüdüm parçalanmamıştı. 454 00:23:36,833 --> 00:23:39,961 Hayatta kalmam için ne gerekiyorsa 455 00:23:40,044 --> 00:23:41,880 ona odaklanacaktım. 456 00:23:41,963 --> 00:23:43,548 Diğer tuhaf kişileri buluyorsunuz. 457 00:23:43,631 --> 00:23:47,135 Kendini sıra dışı veya farklı gören diğer insanları buluyorsunuz. 458 00:23:47,218 --> 00:23:48,845 Yani, ben zaten sanatçıyım 459 00:23:49,512 --> 00:23:51,681 Birçok sanatçı da... Hepimiz tuhafız, değil mi? 460 00:23:51,764 --> 00:23:53,641 Adım adım ilerledikçe 461 00:23:53,725 --> 00:23:57,479 "Burada korkacak bir şey yokmuş." diyorsunuz. 462 00:23:57,562 --> 00:24:00,064 Hâlâ öğreniyorum. 463 00:24:00,565 --> 00:24:03,943 20'li yaşlarımın sonunda sıfırdan başladım. 464 00:24:04,235 --> 00:24:06,613 Hâlâ yeni şeyler öğrenme yeteneğim var, hissediyorum 465 00:24:06,696 --> 00:24:09,449 ve benim yaşımdaki bazı insanlarda bu olmayabilir 466 00:24:09,824 --> 00:24:12,118 çünkü bence öğrenmekten mahrum bırakıldığım için 467 00:24:12,494 --> 00:24:14,287 her zaman öğrenmek isteyeceğim. 468 00:24:14,954 --> 00:24:16,998 21 veya 22 yaşımdayken 469 00:24:17,081 --> 00:24:21,294 hayatımın bir noktasında, insanlara ayrıldığım zaman bana verilmeyen 470 00:24:21,377 --> 00:24:26,758 desteği vermek ve onlara yardım etmek istediğimi fark ettim. 471 00:24:26,925 --> 00:24:30,637 Kendileri adına seçim yapabileceklerini, iyi bir şey yapabileceklerini 472 00:24:30,720 --> 00:24:33,223 ve bağımsız olabileceklerini öğretmek istedim. 473 00:24:33,431 --> 00:24:34,724 Ben hayatta kaldım 474 00:24:34,807 --> 00:24:37,393 ve ilk zamanlardan beri 475 00:24:37,810 --> 00:24:39,604 hayatta kaldığım her gün 476 00:24:39,687 --> 00:24:42,690 bunu Jim Jones'un gözüne sokuyormuşum gibi hissettim. 477 00:24:42,982 --> 00:24:47,153 Luara Kohl, Jonestown'da diğer sağ kalanlarla 2018'de Guyana'ya döndü. 478 00:24:47,445 --> 00:24:49,030 Onlar o trajedinin yaşandığı gün 479 00:24:49,113 --> 00:24:51,407 Jonestown'dan uzakta olan şanslı birkaç kişiydi. 480 00:24:52,242 --> 00:24:54,702 Bunu ne kadar söylesek az gelir. 481 00:24:55,411 --> 00:24:58,873 Mevzu Jim Jones ve insanlar değil. 482 00:24:58,957 --> 00:25:01,543 Önce o 917 kişi, sonra diğer adam. 483 00:25:36,911 --> 00:25:38,913 Alt yazı çevirmeni: Mustafa Üneşi