1
00:00:06,798 --> 00:00:09,175
Ngày mùng hai tháng Mười Hai năm 2018,
2
00:00:09,259 --> 00:00:11,469
một nhạc sĩ vô danh đã tweet như sau:
3
00:00:11,553 --> 00:00:15,557
"Nhạc đồng quê chuẩn bị tiến hóa".
Kèm theo một đoạn phim nhí nhố,
4
00:00:16,057 --> 00:00:18,643
tweet đó là để quảng cáo
cho một bài hát mới
5
00:00:18,727 --> 00:00:21,604
mà hôm sau, anh đăng lên SoundCloud.
6
00:00:21,688 --> 00:00:23,773
Và ai nấy đều yêu thích nó.
7
00:00:29,237 --> 00:00:30,697
Cực kỳ yêu thích.
8
00:00:32,949 --> 00:00:36,828
SoundCloud đã đưa nó
vào danh sách phát "Tốp 50 Nhạc đồng quê",
9
00:00:36,911 --> 00:00:38,747
thế rồi một người chơi TikTok
10
00:00:38,830 --> 00:00:41,666
đã đăng một đoạn phim
nhảy trên nền nhạc bài này,
11
00:00:41,750 --> 00:00:45,170
biến thành một gã cao bồi
khi nhịp nhạc bất ngờ chuyển,
12
00:00:45,253 --> 00:00:47,964
truyền cảm hứng
cho hàng triệu người bắt chước.
13
00:00:48,465 --> 00:00:53,178
Ngay sau đó, nó ra mắt trên bảng xếp hạng
"Nhạc đồng quê Ăn khách" của Billboard,
14
00:00:53,261 --> 00:00:56,264
nhưng rồi Billboard
lại gỡ nó khỏi bảng xếp hạng.
15
00:00:57,265 --> 00:01:01,728
Sao ngành này lại vội gỡ nó như thế,
khi rõ ràng nó là máy in tiền?
16
00:01:02,562 --> 00:01:03,605
Gợi ý đây.
17
00:01:03,688 --> 00:01:07,525
Khi nghệ sĩ đồng quê Cody Johnson
thử chơi bài này ở một sô diễn,
18
00:01:07,609 --> 00:01:08,902
chuyện này đã xảy ra.
19
00:01:16,493 --> 00:01:18,411
Phát biểu với tờ Rolling Stone,
20
00:01:18,495 --> 00:01:21,164
Billboard lý giải rằng "Old Town Road"
21
00:01:21,247 --> 00:01:23,875
đơn giản là không mang đủ những yếu tố
22
00:01:23,958 --> 00:01:26,002
của dòng nhạc đồng quê ngày nay,
23
00:01:26,086 --> 00:01:30,465
khiến nhiều người bối rối không hiểu
"nhạc đồng quê ngày nay" là thế nào.
24
00:01:30,548 --> 00:01:33,593
Sự mơ hồ đó
đã có từ trước cả thời "Old Town Road".
25
00:01:33,676 --> 00:01:38,223
{\an8}Trước đây, cứ bật đài phát thanh lên
là bạn biết ngay đó là đài nhạc đồng quê.
26
00:01:38,306 --> 00:01:41,518
{\an8}Còn giờ bạn phải để nó
phát một lúc thì mới nhận ra.
27
00:01:41,601 --> 00:01:43,311
{\an8}Làm gì còn nhạc đồng quê.
28
00:01:43,394 --> 00:01:47,232
{\an8}Tôi chả biết còn ai làm nhạc đó không,
chắc chỉ cỡ bốn người.
29
00:01:47,816 --> 00:01:52,320
Thực tế là người trong cuộc tuyên bố
nhạc đồng quê đã chết hàng chục năm rồi.
30
00:01:52,821 --> 00:01:56,699
Nhưng nhạc đồng quê dường như
lại đang sống khỏe hơn bao giờ hết.
31
00:01:57,200 --> 00:02:01,579
Ở Mỹ, nó có lượng khán giả nghe qua đài
lớn nhất trong các thể loại nhạc.
32
00:02:01,663 --> 00:02:04,833
Số khán giả nghe phát trực tuyến
cũng tăng nhanh nhất.
33
00:02:05,333 --> 00:02:08,253
Vậy vì cớ gì mà nhiều người lại "xù lông"
34
00:02:08,336 --> 00:02:13,675
trước việc thế nào mới là nhạc đồng quê?
Ai mới được thành ngôi sao nhạc đồng quê?
35
00:02:16,886 --> 00:02:20,515
Sẽ dễ hiểu một nước hơn
bằng việc nghe nhạc của nước đó.
36
00:02:21,099 --> 00:02:24,310
Nhạc đồng quê
được tổ tiên của chúng ta khai phá.
37
00:02:24,394 --> 00:02:29,023
Nó là thứ nhạc đến từ trái tim nước Mỹ,
là nền tảng của truyền thống nhạc Mỹ.
38
00:02:29,524 --> 00:02:32,652
Nó nói về gia đình. Nó nói về tôn giáo.
39
00:02:33,361 --> 00:02:35,864
Nhạc đồng quê
được ưa chuộng ở tầm quốc tế.
40
00:02:35,947 --> 00:02:40,660
Nhật Bản chẳng hạn, họ có những nghệ sĩ
mặc cả trang phục cao bồi để biểu diễn.
41
00:02:42,078 --> 00:02:44,164
Người dân ở các thành phố lớn
42
00:02:44,247 --> 00:02:47,792
hôm nay vừa chứng kiến
sự lan tỏa mạnh mẽ của nhạc đồng quê.
43
00:02:48,293 --> 00:02:53,173
NHẠC ĐỒNG QUÊ
44
00:02:54,424 --> 00:02:57,343
Nhạc đồng quê ngày nay
có thể sở hữu nhiều yếu tố,
45
00:02:57,427 --> 00:02:59,012
song các chuyên gia nhất trí…
46
00:02:59,095 --> 00:03:01,431
Ca sĩ nhạc đồng quê là người kể chuyện.
47
00:03:01,514 --> 00:03:04,100
Nhạc đồng quê thực chất là màn kể chuyện.
48
00:03:04,184 --> 00:03:07,061
Thật ra chủ yếu
tôi bị các câu chuyện thu hút.
49
00:03:07,145 --> 00:03:11,357
Suốt hàng thập kỷ, một chương trình
quay tại Grand Ole Opry ở Nashville…
50
00:03:11,441 --> 00:03:14,777
Grand Ole Opry.
Trực tiếp, theo từng điệu nhạc.
51
00:03:14,861 --> 00:03:18,281
…đã phát những câu chuyện đó
tới các phòng khách ở Mỹ.
52
00:03:19,699 --> 00:03:22,076
Các câu chuyện về sự kiêu hãnh, gốc gác.
53
00:03:22,160 --> 00:03:24,454
{\an8}Tôi tự hào là
54
00:03:24,537 --> 00:03:27,248
{\an8}Con gái một người thợ mỏ than
55
00:03:27,999 --> 00:03:29,334
Tầm quan trọng của gia đình.
56
00:03:29,417 --> 00:03:32,253
{\an8}Chiếc áo khoác đủ màu của tôi
57
00:03:32,337 --> 00:03:34,589
{\an8}Là nhờ mẹ tôi may cho
58
00:03:34,672 --> 00:03:36,007
{\an8}Những lúc gian truân.
59
00:03:36,090 --> 00:03:40,470
{\an8}Hôm nay chàng không còn yêu nàng nữa
60
00:03:42,639 --> 00:03:46,893
Tôi thích nhạc đồng quê ở điểm đó.
Nó nói lên những gì sâu xa nhất
61
00:03:47,435 --> 00:03:48,853
của cảm xúc con người.
62
00:03:48,937 --> 00:03:53,733
Yếu tố lịch sử
chảy rất mạnh trong lòng nhạc đồng quê.
63
00:03:53,816 --> 00:03:56,778
Cũng như yếu tố gợi nhắc
về những gì đã qua.
64
00:03:57,612 --> 00:03:59,614
Truyền thống đó đã có từ rất lâu.
65
00:04:00,198 --> 00:04:04,202
Từ thời người nhập cư Châu Âu
tới định cư dưới chân đồi Appalachia
66
00:04:04,285 --> 00:04:05,954
và đem theo các khúc ba-lát.
67
00:04:07,956 --> 00:04:09,040
Ba-lát tôn giáo.
68
00:04:11,084 --> 00:04:12,335
Ba-lát giết chóc.
69
00:04:12,418 --> 00:04:15,964
{\an8}Nàng đã rơi lệ xin tha mạng
70
00:04:16,047 --> 00:04:17,882
{\an8}Họ còn đem tới chiếc vi-ô-lông.
71
00:04:20,635 --> 00:04:24,681
Nhạc đồng quê còn được định hình
bởi nhạc dân gian của nhiều nước.
72
00:04:24,764 --> 00:04:27,183
Người nhập cư Đức đã đem tới điệu van-xơ.
73
00:04:29,894 --> 00:04:34,816
Người Pháp đem tới điệu cô-ti-công, thứ
đã trở thành khiêu vũ bốn cặp hình vuông.
74
00:04:35,316 --> 00:04:38,653
Các vaquero Mexico,
những gã cao bồi đời đầu,
75
00:04:38,736 --> 00:04:41,823
giới thiệu với các "đồng nghiệp" Mỹ
nhạc mariachi.
76
00:04:42,699 --> 00:04:45,785
Các đoàn ca hát An-pơ
truyền bá nghệ thuật hát yodel.
77
00:04:46,786 --> 00:04:49,706
Và các nhạc công Da đen
đem đến dòng nhạc blues.
78
00:04:55,044 --> 00:04:59,257
Thời kỳ đầu, các nhạc công
chơi những cây vi-ô-lông và banjo,
79
00:04:59,340 --> 00:05:03,386
đem hỗn hợp âm thanh đó đi
khắp miền Nam với các màn diễn hát rong.
80
00:05:03,886 --> 00:05:07,765
Các nhạc công da trắng
thường vẽ mặt màu đen
81
00:05:07,849 --> 00:05:10,977
rồi trình diễn theo lối cực kỳ biếm họa,
82
00:05:11,060 --> 00:05:14,814
trong đó họ nhái lại,
hoặc tìm cách làm gần giống nhất,
83
00:05:14,897 --> 00:05:17,984
những bản thể
mà họ cho là của người Da đen.
84
00:05:18,568 --> 00:05:22,405
Bạn có thể nghe điều đó
trong "Lovesick Blues" của Emmett Miller.
85
00:05:22,488 --> 00:05:25,533
Ông mở bài
bằng cách nhại lối nói của người Da đen.
86
00:05:29,412 --> 00:05:32,040
Rồi pha trộn
cách thể hiện điệu blues riêng…
87
00:05:36,711 --> 00:05:38,671
với nghệ thuật hát yodel An-pơ.
88
00:05:40,089 --> 00:05:43,384
Những âm điệu khác nhau đó
đã trộn lẫn với nhau từ lâu,
89
00:05:43,468 --> 00:05:46,846
trước khi ngành âm nhạc
bùng nổ vào những năm 1920,
90
00:05:46,929 --> 00:05:49,849
thời điểm âm nhạc
phải gán mác mới bán được.
91
00:05:49,932 --> 00:05:54,979
Hai thể loại xuất hiện. Nhạc đồng quê,
hay hồi đó gọi là nhạc hillbilly.
92
00:05:55,063 --> 00:05:58,816
Hillbilly, nghĩa là
"từ những chân đồi Appalachia",
93
00:05:58,900 --> 00:06:01,736
về sau mở rộng
thành "đồng quê" và "miền Tây".
94
00:06:01,819 --> 00:06:05,323
Và nhạc sắc tộc, hoặc nhạc phẩm sắc tộc.
95
00:06:05,406 --> 00:06:08,451
Nghĩa là mọi sản phẩm
của một nhạc sĩ Da đen,
96
00:06:08,534 --> 00:06:11,704
và về sau được đổi tên
thành nhạc rhythm and blues.
97
00:06:11,788 --> 00:06:15,875
Chúng được tạo để hướng đến
các đối tượng khán giả cụ thể về sắc tộc.
98
00:06:16,376 --> 00:06:20,088
Dần dà, các giai điệu
cũng trở nên khác biệt hơn.
99
00:06:20,171 --> 00:06:23,508
Các nhạc công Da đen
bắt đầu thử nghiệm thêm với trống
100
00:06:23,591 --> 00:06:25,051
và nhịp điệu sôi động.
101
00:06:25,134 --> 00:06:28,596
Nhạc đồng quê
thì tách thành những thể loại phụ riêng.
102
00:06:28,679 --> 00:06:33,059
Bluegrass, đặt theo tên
Bill Monroe và nhóm Bluegrass Boys,
103
00:06:33,142 --> 00:06:35,937
nghe rất giống
những ban nhạc đàn dây trước kia.
104
00:06:40,900 --> 00:06:45,029
Rồi tới honky-tonk với giai điệu mạnh hơn.
Chắc bạn sẽ nhận ra bản này.
105
00:06:45,113 --> 00:06:48,658
Cảm giác này gọi là điệu blues
106
00:06:50,076 --> 00:06:53,663
Chúa ơi, con chẳng biết phải làm sao
107
00:06:54,247 --> 00:06:57,208
{\an8}Hank Williams được gọi là
"Shakespeare của nhạc Hillbilly".
108
00:06:57,291 --> 00:07:02,547
{\an8}Ông đem đến Grand Ole Opry một phong cách
hiện đại hơn, hát lời ca có nét quyến rũ.
109
00:07:03,339 --> 00:07:05,591
{\an8}Chào người đẹp
110
00:07:06,259 --> 00:07:08,177
{\an8}Em đang làm gì đấy
111
00:07:08,803 --> 00:07:10,930
Nhưng không thể đi quá xa giới hạn.
112
00:07:11,431 --> 00:07:14,725
Hình ảnh nhạc đồng quê
mà Opry hướng tới hồi thập niên 50
113
00:07:14,809 --> 00:07:16,144
là hình ảnh lành mạnh.
114
00:07:16,853 --> 00:07:17,770
Hoài niệm.
115
00:07:17,854 --> 00:07:20,148
Thứ nhạc đến từ trái tim nước Mỹ.
116
00:07:20,731 --> 00:07:22,733
Thậm chí họ còn cấm chơi trống.
117
00:07:22,817 --> 00:07:26,070
Nhưng rồi, nhạc đồng quê
bắt đầu chuyển mình.
118
00:07:27,363 --> 00:07:29,073
Vầng trăng xanh Kentucky
119
00:07:29,157 --> 00:07:30,658
Tiếp tục rọi sáng
120
00:07:31,576 --> 00:07:33,244
Rọi sáng người đã ra đi
121
00:07:33,327 --> 00:07:35,329
Khiến tôi buồn rầu
122
00:07:36,205 --> 00:07:38,291
Elvis đã hát nhạc đồng quê,
123
00:07:38,374 --> 00:07:41,794
nhưng với nhịp điệu
vay mượn từ nhạc rhythm and blues.
124
00:07:41,878 --> 00:07:46,883
Về sau, phong cách này được đặt tên
là rockabilly, tức rock pha với hillbilly,
125
00:07:47,383 --> 00:07:50,094
rồi nhờ ảnh hưởng
từ rất nhiều nghệ sĩ khác,
126
00:07:50,178 --> 00:07:52,263
cuối cùng nó thành rock and roll.
127
00:07:52,763 --> 00:07:55,224
Ngành nhạc đồng quê đã cố chống lại,
128
00:07:55,308 --> 00:07:59,937
họ lập ra Hiệp hội Âm nhạc Đồng quê
hòng cứu thể loại đang bị đe dọa của mình.
129
00:08:00,438 --> 00:08:05,151
Và tạo ra âm hưởng Nashville hiện đại hơn,
với những nghệ sĩ như Patsy Cline,
130
00:08:05,234 --> 00:08:08,237
giọng ca đã định hình
kiểu hát nhạc đồng quê mới.
131
00:08:08,321 --> 00:08:10,740
Tôi
132
00:08:10,823 --> 00:08:13,242
Tan nát
133
00:08:13,326 --> 00:08:17,121
Cõi lòng
134
00:08:17,955 --> 00:08:19,123
Nhưng rồi,
135
00:08:19,207 --> 00:08:23,377
một nhạc sĩ ở Memphis
đã tìm tới nhà sản xuất của Elvis.
136
00:08:23,461 --> 00:08:26,172
Tôi đã bắn một kẻ ở Reno
137
00:08:26,672 --> 00:08:29,592
Rồi đứng nhìn hắn thoi thóp
138
00:08:30,968 --> 00:08:35,389
"Folsom Prison Blues" của Johnny Cash
gợi lại các bản ba-lát giết chóc xưa
139
00:08:35,473 --> 00:08:37,433
nhưng với giai điệu dồn dập.
140
00:08:38,017 --> 00:08:39,560
Johnny Cash là người hùng dân gian
141
00:08:40,144 --> 00:08:43,731
mà nhạc đồng quê
là thứ nhạc của người dân, của dân gian.
142
00:08:43,814 --> 00:08:47,026
Nên Johnny Cash
trở thành thần tượng của người dân,
143
00:08:47,109 --> 00:08:50,321
với tầm nhìn đầy chất thơ
và giọng ca độc nhất vô nhị.
144
00:08:50,404 --> 00:08:54,992
Ông đã mở đường cho các nhạc sĩ khác
muốn hát nhạc đồng quê theo cách của họ.
145
00:08:55,826 --> 00:08:58,412
Vài người trong số đó
đã cùng thu một album.
146
00:08:58,496 --> 00:09:02,250
Thế rồi có người nảy ra ý kiến:
"Hay gọi họ là Lũ Bất kham đi".
147
00:09:02,333 --> 00:09:06,504
Ừm, nàng nào chẳng mê những kẻ bất kham.
Thế là, bạn biết đấy, bùm!
148
00:09:06,587 --> 00:09:09,840
Đĩa nhạc đồng quê
hạng bạch kim đầu tiên ra đời.
149
00:09:10,466 --> 00:09:13,344
Nhưng có thể nói
mối lương duyên giữa rock và nhạc đồng quê
150
00:09:13,427 --> 00:09:16,264
trở nên trọn vẹn là nhờ Garth Brooks.
151
00:09:16,347 --> 00:09:20,768
Anh đã tóm gọn phong cách arena rock
bằng một từ trong một bài phỏng vấn.
152
00:09:20,851 --> 00:09:22,311
Như tình dục vậy.
153
00:09:22,395 --> 00:09:25,481
Nhưng cách nhạc đồng quê
biến hóa qua những thập kỷ,
154
00:09:25,565 --> 00:09:29,652
đậm chất rock hơn và đậm chất pop hơn,
cũng bị lên án kịch liệt.
155
00:09:30,736 --> 00:09:33,406
Như khi Shania Twain làm nhạc pop đồng quê
156
00:09:33,489 --> 00:09:35,074
dưới kỷ nguyên MTV vậy,
157
00:09:35,157 --> 00:09:37,577
kết hợp giọng mũi và sự gợi cảm.
158
00:09:40,705 --> 00:09:45,084
Giới chủ nghĩa truyền thống không ưa,
song nó giúp thu hút thêm khán giả.
159
00:09:45,167 --> 00:09:48,254
Những năm 90, những năm 80, những năm 70
160
00:09:48,337 --> 00:09:50,006
và thậm chí trước đó nữa,
161
00:09:50,089 --> 00:09:54,594
rất nhiều người phàn nàn về việc
nhạc đồng quê "dính" quá nhiều chất pop.
162
00:09:54,677 --> 00:09:57,972
Đó đâu phải cái lỗi.
Đó là một đặc tính mà.
163
00:09:58,055 --> 00:10:00,182
Vài người theo chủ nghĩa truyền thống
cũng giận
164
00:10:00,266 --> 00:10:04,478
khi ngôi sao nhạc pop Olivia Newton-John
giành giải cao nhất của nhạc đồng quê.
165
00:10:04,979 --> 00:10:08,232
Năm sau, người trao giải
đúng nghĩa là đã châm lửa đốt
166
00:10:08,316 --> 00:10:12,862
tên người thắng giải, John Denver,
vì ông giống nhạc sĩ nhạc dân gian hơn.
167
00:10:12,945 --> 00:10:17,116
Nhạc dân gian, rock và R&B
là nhạc chủ đề của những người biểu tình
168
00:10:17,199 --> 00:10:19,869
phản đối Chiến tranh Việt Nam,
đòi dân quyền,
169
00:10:19,952 --> 00:10:23,122
còn nhạc đồng quê
thì giống nhạc chống biểu tình hơn.
170
00:10:23,205 --> 00:10:27,627
…sự sẵn sàng đại diện cho đất nước
lẫn bảo vệ đất nước của chúng ta.
171
00:10:27,710 --> 00:10:29,545
Nhạc đồng quê thể hiện điều đó.
172
00:10:30,463 --> 00:10:33,758
Ví dụ như "Okie from Muskogee"
của nghệ sĩ nhạc đồng quê Merle Haggard.
173
00:10:33,841 --> 00:10:38,179
{\an8}Ở Muskogee, chúng tôi không hút cần sa
174
00:10:40,556 --> 00:10:44,644
Nên John Denver không thực sự phù hợp
với quy chuẩn của nhạc đồng quê.
175
00:10:45,227 --> 00:10:48,397
Nhưng album thứ năm của ông,
mặt hai, bài một,
176
00:10:48,481 --> 00:10:51,525
đã có những nét
thuộc về một ca sĩ nhạc đồng quê.
177
00:10:51,609 --> 00:10:54,695
{\an8}Hỡi những con đường quê
178
00:10:54,779 --> 00:10:57,615
Hãy đưa tôi
179
00:10:57,698 --> 00:11:00,618
{\an8}Về lại nơi
180
00:11:00,701 --> 00:11:03,996
Tôi thuộc về
181
00:11:04,080 --> 00:11:06,457
Hồi thập niên 70, rất khó
182
00:11:06,540 --> 00:11:08,876
để những người sống ở Nashville
183
00:11:08,959 --> 00:11:12,797
chấp nhận John Denver. Nhưng,
chà, khán giả thì mê mấy bài đó lắm.
184
00:11:13,589 --> 00:11:16,634
Nhưng thập niên 80,
khi một thể loại phụ mới ra đời,
185
00:11:16,717 --> 00:11:18,594
trộn giữa nhạc đồng quê và R&B
186
00:11:18,678 --> 00:11:23,516
cùng video âm nhạc với các nghệ sĩ bận đồ
cao bồi, rap về chủ đề của nhạc đồng quê,
187
00:11:25,476 --> 00:11:28,896
ngành công nghiệp nhạc đồng quê
đã vạch ra một ranh giới.
188
00:11:28,979 --> 00:11:31,691
Nhưng thể loại này
vẫn không ngừng phát triển.
189
00:11:38,906 --> 00:11:42,451
{\an8}COUNTRY RAP TUNE
TOW DOWN HÁT CÙNG BIG POKEY VÀ H.A.W.K.
190
00:11:43,369 --> 00:11:45,996
Tới năm 2005, nghệ sĩ Cowboy Troy
191
00:11:46,080 --> 00:11:50,251
ra mắt một video âm nhạc
với các khán giả đội mũ cao bồi, hú hét
192
00:11:50,334 --> 00:11:54,171
và đề cập trực tiếp đến
sự kỳ thị người ngoài giới của ngành này.
193
00:11:54,255 --> 00:11:57,091
Quá cực đoan
Mà tôi dự cả lễ trao giải CMA rồi
194
00:11:57,174 --> 00:11:59,260
Tim McGraw còn bảo
Là ưng sự đổi mới
195
00:11:59,343 --> 00:12:03,848
Nhưng nhiều đài nhạc đồng quê thì không.
Theo một giám đốc chương trình thì:
196
00:12:03,931 --> 00:12:07,727
"Chúng tôi nghĩ nó không hợp định dạng,
chả phải nhạc đồng quê".
197
00:12:08,227 --> 00:12:12,398
Nói đến nhạc đồng quê, theo tôi,
quan trọng là ta phải phân biệt rõ.
198
00:12:12,481 --> 00:12:17,111
Ừm, có thể loại nhạc đồng quê,
và có định dạng nhạc đồng quê trên đài.
199
00:12:17,194 --> 00:12:21,323
Có khá ít "kênh"
để lên được đài phát thanh.
200
00:12:21,407 --> 00:12:24,702
Và những "kênh" đó gần như luôn
201
00:12:24,785 --> 00:12:30,416
bao gồm việc ký được hợp đồng với một
hãng thu âm lớn, gần như luôn ở Nashville.
202
00:12:30,499 --> 00:12:35,129
Có thể là sau khi chơi trong quán rượu
ở thành phố, viết nhạc cho nghệ sĩ khác.
203
00:12:35,212 --> 00:12:37,506
Sau khi kiếm được kèo thu album riêng,
204
00:12:38,007 --> 00:12:41,635
bạn còn cần hãng quảng bá nó
với các đài phát nhạc đồng quê.
205
00:12:42,219 --> 00:12:45,097
Có hơn 2,000 đài nhạc đồng quê
trên khắp nước Mỹ.
206
00:12:45,181 --> 00:12:47,016
Country 102,5.
207
00:12:48,058 --> 00:12:49,268
Echo Country 105.
208
00:12:49,351 --> 00:12:51,771
Cà phê, Nhạc đồng quê và Cody
209
00:12:52,354 --> 00:12:54,607
Nếu các DJ đó thích đĩa nhạc của bạn,
210
00:12:54,690 --> 00:12:59,153
nó sẽ tăng bậc trên bảng "Phát Nhạc
đồng quê". Rồi nhờ sự quảng bá đó,
211
00:12:59,236 --> 00:13:02,948
nó có khi sẽ bán chạy đủ để tăng bậc
trên bảng xếp hạng album của Billboard.
212
00:13:03,449 --> 00:13:09,538
Nếu bạn muốn có được sự nghiệp siêu sao,
muốn có được sự nghiệp dài hơi,
213
00:13:09,622 --> 00:13:13,292
bạn phải đi qua "kênh" đài phát thanh
chí ít là một thời gian.
214
00:13:14,210 --> 00:13:17,671
Và điều đó
khiến các nữ nghệ sĩ gặp bất lợi lớn.
215
00:13:17,755 --> 00:13:22,426
Năm 2000, họ chỉ chiếm
33% thời lượng lên sóng phát thanh.
216
00:13:22,510 --> 00:13:25,596
Sau đó, con số này thậm chí còn giảm.
217
00:13:26,847 --> 00:13:31,811
Năm 2015, cố vấn phát thanh Keith Hill
đã nói với một ấn phẩm thương mại:
218
00:13:31,894 --> 00:13:36,232
"Nếu các đài nhạc đồng quê muốn
tăng điểm đánh giá thì phải loại phái nữ.
219
00:13:36,315 --> 00:13:41,403
Họ không phải rau diếp trong món xa lát.
Phái nữ là cà chua trong món xa lát".
220
00:13:41,904 --> 00:13:46,283
Nhận xét đó dĩ nhiên làm nhiều nghệ sĩ nữ
cảm thấy bị xúc phạm kinh khủng.
221
00:13:46,367 --> 00:13:50,246
Vụ việc khiến ngành này náo loạn
và bị gán mác "bê bối cà chua".
222
00:13:50,746 --> 00:13:53,833
Nhưng sau đó, những con số
vẫn chẳng nhích thêm mấy.
223
00:13:54,458 --> 00:13:58,379
{\an8}Năm 2019, một nhóm nhạc sĩ nữ
đã lập một siêu nhóm nhạc đồng quê,
224
00:13:58,462 --> 00:14:02,258
The Highwomen,
với hy vọng phá vỡ thế bế tắc.
225
00:14:02,341 --> 00:14:06,136
Năm sau, họ giật giải
nhóm nhạc và album xuất sắc nhất,
226
00:14:06,220 --> 00:14:10,724
và "Crowded Table", lời kêu gọi đoàn kết,
giật giải ca khúc xuất sắc nhất.
227
00:14:11,225 --> 00:14:14,061
Tôi muốn có một căn nhà
228
00:14:14,562 --> 00:14:18,023
Với một chiếc bàn quây quần
229
00:14:18,524 --> 00:14:21,026
Nhưng không phải ở Lễ trao giải CMA.
230
00:14:21,110 --> 00:14:23,612
Mà là ở Lễ trao giải Americana.
231
00:14:23,696 --> 00:14:25,781
Americana là một thể loại khá mới.
232
00:14:25,865 --> 00:14:28,534
Billboard bổ sung nó
vào các bảng xếp hạng hồi năm 2016,
233
00:14:28,617 --> 00:14:31,161
với nhiều hơn
những ca sĩ kiêm sáng tác nhạc mộc,
234
00:14:31,245 --> 00:14:33,914
những người dễ thấy
trên đài nhạc đồng quê kết hợp hơn.
235
00:14:34,415 --> 00:14:37,835
Dù về nhiều mặt, họ chơi nhạc
sát gốc gác của nhạc đồng quê
236
00:14:37,918 --> 00:14:40,754
hơn thứ ngày nay ta nghe
trên các đài nhạc đồng quê phổ thông.
237
00:14:40,838 --> 00:14:46,135
Bởi trong thập kỷ qua, chất liệu nhạc trên
các đài nhạc đồng quê đã lại thay đổi.
238
00:14:46,218 --> 00:14:51,473
Năm 2011, Jason Aldean phát hành video
âm nhạc cho ca khúc "Dirt Road Anthem".
239
00:14:51,557 --> 00:14:55,060
Phần nghe - nhìn
thì khá giống nhạc đồng quê điển hình.
240
00:14:55,144 --> 00:14:56,937
Đường đất, xe bán tải.
241
00:14:57,021 --> 00:15:01,025
Nhưng rồi, anh lại dựa vào chiếc xe tải
và, về cơ bản là, "bắn" rap.
242
00:15:01,650 --> 00:15:03,527
{\an8}Lo thân mình đi
Ăn nói cẩn thận
243
00:15:03,611 --> 00:15:05,237
{\an8}Kẻo tôi xử
Vì tội to mồm đấy
244
00:15:06,113 --> 00:15:08,908
Và nó đứng đầu
các bảng xếp hạng đài nhạc đồng quê.
245
00:15:08,991 --> 00:15:11,619
Từ đó, video của các bài đồng quê ăn khách
246
00:15:11,702 --> 00:15:15,080
trông rất giống
các video R&B và hip-hop những năm 90.
247
00:15:15,164 --> 00:15:16,999
Những cảnh quay góc thấp,
248
00:15:17,082 --> 00:15:20,753
việc du ngoạn bằng ô tô,
những cô nàng ăn mặc thiếu vải.
249
00:15:20,836 --> 00:15:23,297
Đến một số âm hưởng cũng giống.
250
00:15:23,380 --> 00:15:26,175
Nhịp trống trầm 808 và nhịp búng tay.
251
00:15:30,220 --> 00:15:34,141
{\an8}MEANT TO BE
BEBE REXHA HÁT CÙNG FLORIDA GEORGIA LINE
252
00:15:35,100 --> 00:15:39,188
Nền tảng phát trực tuyến Pandora
đã phân tích về tầm ảnh hưởng
253
00:15:39,271 --> 00:15:41,857
của các thể loại khác
lên các bài nhạc đồng quê hàng đầu,
254
00:15:41,941 --> 00:15:44,610
và thấy ảnh hưởng
của rock lên nhạc đồng quê
255
00:15:44,693 --> 00:15:48,072
đã giảm trong khoảng thời gian
từ năm 2010 tới năm 2018,
256
00:15:48,155 --> 00:15:51,283
trong khi ảnh hưởng của hip-hop
thì tăng vọt.
257
00:15:52,076 --> 00:15:56,121
Xuyên suốt lịch sử của nó,
nhạc đồng quê luôn rất giỏi
258
00:15:56,205 --> 00:15:58,082
kết hợp nhạc của người Da đen,
259
00:15:58,165 --> 00:16:02,628
nhưng không hề thành công
trong việc kết hợp với người Da đen.
260
00:16:02,711 --> 00:16:04,838
Ở ngành nhạc đồng quê thương mại,
261
00:16:04,922 --> 00:16:08,801
các nghệ sĩ da màu
chiếm chưa tới bốn phần trăm
262
00:16:08,884 --> 00:16:13,514
số ca khúc được phát trên đài
và số nghệ sĩ được hãng lớn ký hợp đồng.
263
00:16:14,056 --> 00:16:17,476
Thời điểm Lil Nas X chào sân,
tình hình trong giới là vậy.
264
00:16:18,978 --> 00:16:22,064
"Old Town Road" mở đầu
với tiếng tưng tưng của banjo.
265
00:16:25,317 --> 00:16:27,861
Lời ca cũng nói về
các chủ đề nhạc đồng quê.
266
00:16:27,945 --> 00:16:31,407
Chiếc mũ đen nhám
Đôi ủng đen tông xuyệt tông
267
00:16:31,490 --> 00:16:32,908
Cưỡi trên lưng ngựa
268
00:16:32,992 --> 00:16:35,703
Nhưng lại là
trên nền nhịp trap, trống trầm 808
269
00:16:35,786 --> 00:16:37,579
cùng những đoạn rải chũm chọe.
270
00:16:40,958 --> 00:16:44,128
Tức khá mới mẻ với nhạc đồng quê,
nhưng không quá mới.
271
00:16:44,628 --> 00:16:47,423
Nên quyết định gỡ ca khúc này
của Billboard
272
00:16:47,506 --> 00:16:52,386
đã châm ngòi một cuộc tranh luận
về sắc tộc và kỳ thị trong dòng nhạc này.
273
00:16:52,469 --> 00:16:54,638
Một số gọi đó là "sự tính toán".
274
00:16:55,139 --> 00:16:57,516
"Old Town Road" là một ví dụ điển hình
275
00:16:57,599 --> 00:17:01,186
cho thấy, việc kiểm soát
những ranh giới của nhạc đồng quê
276
00:17:01,270 --> 00:17:06,650
là hiện thân của việc kiểm soát ranh giới
bao quanh một bản sắc nhất định của Mỹ.
277
00:17:06,734 --> 00:17:09,695
Nhưng ngoài việc
là một nhạc sĩ Da đen đồng tính,
278
00:17:09,778 --> 00:17:12,489
Lil Nas X còn nằm ngoài giới này.
279
00:17:12,573 --> 00:17:15,534
Về nhiều mặt,
nó nghe rất giống bài nhạc đồng quê,
280
00:17:16,035 --> 00:17:19,747
nhưng nó không bắt nguồn từ,
cũng không thực sự hướng tới,
281
00:17:19,830 --> 00:17:23,709
bộ phận khán giả nhạc đồng quê
cựu trào và truyền thống.
282
00:17:23,792 --> 00:17:27,921
Và tôi nghĩ
cộng đồng nhạc đồng quê phổ thông
283
00:17:28,005 --> 00:17:30,591
đã nhận ra điều đó khá nhanh.
284
00:17:30,674 --> 00:17:34,303
Nhưng Lil Nas X còn chẳng cần đến
bảng xếp hạng nhạc đồng quê.
285
00:17:34,386 --> 00:17:36,722
Nhờ Twitter, TikTok và phát trực tuyến,
286
00:17:36,805 --> 00:17:42,186
"Old Town Road" đã ở vị trí ăn khách nhất
tại Mỹ trong 19 tuần, một kỷ lục mới.
287
00:17:42,728 --> 00:17:46,148
Phát trực tuyến là cách mới
để nghệ sĩ gia nhập làng nhạc.
288
00:17:46,231 --> 00:17:48,609
Bạn chỉ cần cầm điện thoại lên là xong.
289
00:17:48,692 --> 00:17:53,697
Những bài hay đây. Những bài đang nổi đây.
Thế giới đã quyết định những thứ đó.
290
00:17:54,656 --> 00:17:59,745
Chuyện của Blanco Brown giống Lil Nas X.
Cả hai đều lớn lên ở Atlanta, Georgia.
291
00:17:59,828 --> 00:18:02,706
Tôi có rất nhiều thần tượng về âm nhạc,
292
00:18:02,790 --> 00:18:05,751
từ Aretha Franklin, George Strait
293
00:18:05,834 --> 00:18:07,086
cho tới Outkast.
294
00:18:07,169 --> 00:18:08,879
Vân vân.
295
00:18:08,962 --> 00:18:12,382
Anh hợp nhất họ thành một thể loại
và đặt cho tên riêng.
296
00:18:12,466 --> 00:18:16,178
"TrailerTrap". Tức là
nhạc trailer park kết hợp nhạc trap.
297
00:18:16,261 --> 00:18:19,056
{\an8}Tôi rút ngắn lại và gọi là "TrailerTrap".
298
00:18:19,139 --> 00:18:22,101
{\an8}Nó là nhạc đồng quê
với chút lửa từ nhịp trống 808.
299
00:18:22,893 --> 00:18:26,271
{\an8}Như bài "The Git Up",
bài nhạc nhảy theo hàng của anh.
300
00:18:26,355 --> 00:18:30,609
Tháng Năm 2019, hai anh em cùng cha
khác mẹ đăng một đoạn phim lên TikTok
301
00:18:30,692 --> 00:18:34,029
quay lại màn nhảy cực vui nhộn của họ
trên nền bài này.
302
00:18:34,613 --> 00:18:37,449
Và nó đã gây "bão".
Tới mùa hè, nó đã lan truyền
303
00:18:37,533 --> 00:18:40,452
hệt như "Old Town Road"
trước đó vài tháng.
304
00:18:41,245 --> 00:18:45,624
Ý tôi là, ai cũng nhảy điệu đó,
bất kể là ai, bất kể bao nhiêu tuổi.
305
00:18:45,707 --> 00:18:48,043
Tôi biết chuyện lan truyền,
mà chưa từng "cảm" được.
306
00:18:48,127 --> 00:18:51,964
Trong video của mình,
anh đi đôi Nike đính cặp đinh thúc ngựa,
307
00:18:52,047 --> 00:18:55,926
chơi trống điện tử,
chơi cả guitar thép đặt nằm,
308
00:18:56,009 --> 00:18:58,554
và dẫn đầu
một nhóm nhảy theo hàng đa dạng,
309
00:18:58,637 --> 00:19:02,766
với khách mời là những người chơi TikTok
đã giúp lan truyền ca khúc.
310
00:19:08,397 --> 00:19:10,315
Blanco cực kỳ hứng thú
311
00:19:10,399 --> 00:19:14,111
với việc trở thành một phần
của cộng đồng nhạc đồng quê,
312
00:19:14,194 --> 00:19:18,448
một việc mà
tôi nghĩ Lil Nas X chưa từng quan tâm.
313
00:19:19,074 --> 00:19:21,827
Rốt cuộc, ca khúc này
đã được đài phát đủ lượt
314
00:19:21,910 --> 00:19:25,831
để lọt bảng xếp hạng "Phát nhạc Đồng Quê",
dù còn khá khiêm tốn.
315
00:19:26,373 --> 00:19:29,042
Nhưng năm sau, năm 2020,
316
00:19:29,126 --> 00:19:31,962
ca khúc này
đã vươn lên dẫn đầu bảng xếp hạng đó.
317
00:19:32,504 --> 00:19:35,757
Nó mở đầu với một bản thu mẫu cũ,
hay gặp trong nhạc hip-hop,
318
00:19:35,841 --> 00:19:38,510
nhưng là lấy từ
một bài honky-tonk kinh điển.
319
00:19:40,554 --> 00:19:42,181
Rồi nó bắt đầu biến đổi.
320
00:19:43,015 --> 00:19:44,224
Nhịp "bốc" lên.
321
00:19:44,308 --> 00:19:45,893
Kia rồi, chiếc ly
322
00:19:46,393 --> 00:19:47,394
Trống trầm 808.
323
00:19:47,477 --> 00:19:49,646
Sẽ xoa dịu mọi nỗi đau của tôi
324
00:19:50,355 --> 00:19:53,317
Sam Hunt được gọi là
"Drake của nhạc đồng quê",
325
00:19:53,817 --> 00:19:56,236
và là người đưa hip-hop vào ngành này.
326
00:19:56,737 --> 00:20:01,533
Nhạc đồng quê và hip-hop cực kỳ gần gũi.
Kiểu, chúng đều kể những câu chuyện.
327
00:20:01,617 --> 00:20:05,871
Có chuyện thật, có chuyện hư cấu.
Nhưng chúng đều truyền tải thông điệp.
328
00:20:05,954 --> 00:20:08,165
Đó là điều quan trọng hơn cả
tôi cảm nhận được.
329
00:20:09,291 --> 00:20:12,461
Rap và nhạc đồng quê
đúng là có chung nhiều chủ đề.
330
00:20:12,961 --> 00:20:15,088
Sự kiêu hãnh và gốc gác chẳng hạn.
331
00:20:16,048 --> 00:20:17,049
{\an8}Ở Compton chứ đâu
332
00:20:21,637 --> 00:20:23,180
Chắc chắn tôi xuất thân từ
333
00:20:23,263 --> 00:20:25,599
{\an8}New York
334
00:20:25,682 --> 00:20:27,100
Những giá trị gia đình.
335
00:20:27,184 --> 00:20:29,061
{\an8}Gửi các anh em có con gái
336
00:20:29,144 --> 00:20:32,147
{\an8}Chẳng người phụ nữ nào trên đời
Thay thế được mẹ tôi
337
00:20:33,440 --> 00:20:35,275
Được bà ôm lần nữa
338
00:20:35,359 --> 00:20:36,818
Và những lúc gian truân.
339
00:20:36,902 --> 00:20:38,820
{\an8}Tôi ngán cảnh đói rách
Lại còn Da đen
340
00:20:39,988 --> 00:20:41,698
Thời đó khó khăn
Không gì bằng
341
00:20:43,408 --> 00:20:45,744
{\an8}Tôi đang cố gắng duy trì
342
00:20:45,827 --> 00:20:50,207
Nhạc đồng quê và R&B có quan hệ
vô cùng khăng khít, đúng chứ?
343
00:20:50,290 --> 00:20:52,334
Chúng cực khăng khít về tính nhạc.
344
00:20:52,417 --> 00:20:55,963
Rap sinh ra trong cái nghèo
ở những thành phố miền Bắc,
345
00:20:58,757 --> 00:21:02,219
trên nền tảng
hàng thập kỷ chơi R&B của thế hệ tổ tiên,
346
00:21:02,302 --> 00:21:04,680
thứ thời đầu được chơi bằng banjo,
347
00:21:04,763 --> 00:21:08,642
một nhạc cụ tới đất Mỹ
trên các chuyến tàu chở nô lệ từ Tây Phi.
348
00:21:09,142 --> 00:21:13,522
Và trước thời giải phóng, được cất lên
như những ca khúc tâm linh, lao động
349
00:21:13,605 --> 00:21:16,233
tại các đồn điền
trên khắp miền Nam nước Mỹ.
350
00:21:16,817 --> 00:21:20,320
Những khúc ai oán nông thôn đó
đã tiến hóa thành điệu blues.
351
00:21:20,862 --> 00:21:24,866
Rồi những âm hưởng đó,
kết hợp với ba-lát vi-ô-lông ở Appalachia,
352
00:21:24,950 --> 00:21:28,745
đã tạo nên gốc rễ
của thứ nhạc về sau được phân loại và bán
353
00:21:28,829 --> 00:21:31,623
với cái tên nhạc hillbilly
và nhạc phẩm sắc tộc.
354
00:21:32,124 --> 00:21:35,419
Và chúng trở thành
hai cực đối lập mang tính biểu tượng.
355
00:21:35,502 --> 00:21:37,838
Vừa bật lên, vừa hòa quyện cùng nhau
356
00:21:37,921 --> 00:21:41,341
để tạo nên hầu hết
các thể loại nhạc phổ thông ở Mỹ.
357
00:21:41,925 --> 00:21:44,678
Tức là rap và nhạc đồng quê
không hề khác biệt.
358
00:21:44,761 --> 00:21:47,431
Thực chất, chúng là
anh em họ thất lạc đã lâu.
359
00:21:48,515 --> 00:21:52,811
Một nghệ sĩ đã không chịu bị ràng buộc
bởi những giới hạn là Ray Charles.
360
00:21:52,894 --> 00:21:55,188
Năm 1962,
361
00:21:55,272 --> 00:21:59,443
ông phát hành Những âm hưởng Nhạc đồng quê
và Nhạc phương Tây Hiện đại, gồm hai phần,
362
00:21:59,526 --> 00:22:02,029
với một phong cách rất blues hoàn toàn mới
363
00:22:02,112 --> 00:22:04,990
trong các bài nhạc đồng quê trứ danh
như "You Are My Sunshine".
364
00:22:05,073 --> 00:22:07,909
Tình yêu ơi, em khiến tôi hửng nắng
365
00:22:07,993 --> 00:22:10,037
Những khi bầu trời của tôi mù mịt
366
00:22:10,120 --> 00:22:12,372
Một khi Ray Charles đã nắm bắt
367
00:22:12,456 --> 00:22:14,207
và bắt đầu biến đổi chúng,
368
00:22:14,291 --> 00:22:16,752
chúng trở nên có hồn và đầy chất blues.
369
00:22:16,835 --> 00:22:20,881
Album của Ray Charles
có thể coi là "Old Town Road" của thời đó.
370
00:22:20,964 --> 00:22:25,135
Ngành nhạc đồng quê đã bác bỏ
Ray Charles là nhạc sĩ nhạc đồng quê.
371
00:22:25,218 --> 00:22:29,973
Nhưng những tác phẩm đó
có lẽ đã thay đổi bộ mặt của nhạc đồng quê
372
00:22:30,057 --> 00:22:33,143
không kém bất cứ album nào khác.
373
00:22:33,226 --> 00:22:37,814
Ray Charles là giọng ca nhạc đồng quê
tuyệt vời, vào loại hay nhất mọi thời.
374
00:22:37,898 --> 00:22:40,525
Ngày nay ta vẫn nghe được
âm hưởng của ông,
375
00:22:40,609 --> 00:22:46,281
như khi Chris Stapleton lần đầu trình diễn
ở Lễ trao giải CMA và đem tới điệu blues.
376
00:22:47,032 --> 00:22:50,660
{\an8}Anh từng tới phòng khiêu vũ hàng đêm
377
00:22:55,415 --> 00:22:58,543
{\an8}Rượu là tình yêu duy nhất anh từng có
378
00:22:59,294 --> 00:23:03,840
Hay khi Mickey Guyton biểu diễn ở
Lễ Grammy năm 2021 và kể một câu chuyện.
379
00:23:04,383 --> 00:23:07,302
Nếu bạn nghĩ ta đang sống
380
00:23:07,803 --> 00:23:09,805
Trên mảnh đất tự do
381
00:23:09,888 --> 00:23:13,266
Có lẽ bạn nên thử làm
382
00:23:13,350 --> 00:23:15,018
Người Da đen như tôi
383
00:23:15,102 --> 00:23:18,188
Với tôi, "Black Like Me"
là một ca khúc tuyệt vời
384
00:23:18,271 --> 00:23:20,273
vì thứ cô ấy hát lên là chân lý.
385
00:23:20,899 --> 00:23:23,860
Ai cũng phải tiến hóa,
như mọi thứ trên đời.
386
00:23:23,944 --> 00:23:27,989
Và nếu ta tiến hóa
thì âm nhạc rốt cuộc cũng tiến hóa theo.
387
00:23:28,073 --> 00:23:31,034
Tôi hy vọng
các nghệ sĩ trẻ sẽ trưởng thành
388
00:23:31,118 --> 00:23:33,620
và hát lên chân lý thật hơn bao giờ hết.
389
00:23:33,703 --> 00:23:36,248
Hãy hát sao cho người ta phải thốt lên:
390
00:23:36,331 --> 00:23:37,290
"Chao ôi!
391
00:23:38,375 --> 00:23:39,918
Chân lý đây rồi".
392
00:23:40,001 --> 00:23:44,381
Có cảm giác nhạc đồng quê như
con đường thênh thang không có điểm kết,
393
00:23:44,464 --> 00:23:47,342
và theo tôi đó là điều âm nhạc nên làm.
394
00:23:47,426 --> 00:23:48,635
Chạm đến trái tim.
395
00:24:12,659 --> 00:24:17,664
Biên dịch: Joy Ng