1
00:00:10,218 --> 00:00:11,428
ΣΤΑΧΤΟΠΟΥΤΑ

2
00:00:11,511 --> 00:00:16,141
<i>Μια φορά κι έναν καιρό, ήταν ένα όμορφο,</i>
<i>βασανισμένο κορίτσι με μια κακιά μητριά.</i>

3
00:00:17,017 --> 00:00:20,478
<i>Μετά, μια νεράιδα πραγματοποίησε</i>
<i>την ευχή της να πάει σ' έναν χορό,</i>

4
00:00:20,562 --> 00:00:24,107
<i>όπου, με το που σήμαναν μεσάνυχτα,</i>
<i>έχασε το γυάλινο γοβάκι της.</i>

5
00:00:24,733 --> 00:00:28,570
<i>Αλλά το βρήκε ένας πρίγκιπας,</i>
<i>και όταν τελικά την εντόπισε,</i>

6
00:00:28,653 --> 00:00:31,364
<i>ερωτεύτηκαν και ζήσαν αυτοί καλά</i>
<i>κι εμείς καλύτερα.</i>

7
00:00:31,906 --> 00:00:33,033
<i>Ξέρετε την ιστορία.</i>

8
00:00:33,742 --> 00:00:35,452
<i>Ή ίσως ξέρετε αυτήν την ιστορία.</i>

9
00:00:35,994 --> 00:00:39,831
<i>Ήταν ένα όμορφο, βασανισμένο κορίτσι</i>
<i>με μια κακιά μητριά.</i>

10
00:00:39,914 --> 00:00:41,499
<i>Μετά, κάτι μαγικά ψαροκόκαλα</i>

11
00:00:41,583 --> 00:00:44,502
<i>πραγματοποίησαν την ευχή της</i>
<i>να πάει στη γιορτή της Πρωτοχρονιάς,</i>

12
00:00:44,586 --> 00:00:47,422
<i>όπου έχασε</i>
<i>το μικροσκοπικό χρυσό παπούτσι της.</i>

13
00:00:47,505 --> 00:00:50,925
<i>Αλλά το βρήκε ο βασιλιάς,</i>
<i>κι όταν τελικά την εντόπισε,</i>

14
00:00:51,009 --> 00:00:54,304
<i>ερωτεύτηκαν και ζήσαν αυτοί καλά</i>
<i>κι εμείς καλύτερα.</i>

15
00:00:54,387 --> 00:00:56,097
<i>Και η κακιά μητριά της</i>

16
00:00:56,181 --> 00:00:58,516
<i>καταπλακώθηκε από βράχους σε μια σπηλιά.</i>

17
00:00:59,184 --> 00:01:02,479
<i>Και στην Ελλάδα λεγόταν κάποτε</i>
<i>μια παρόμοια ιστορία.</i>

18
00:01:02,562 --> 00:01:06,816
<i>Μόνο που αυτό το όμορφο,</i>
<i>βασανισμένο κορίτσι πλενόταν σ' ένα ποτάμι</i>

19
00:01:06,900 --> 00:01:09,819
<i>όταν ένας αετός χίμηξε</i>
<i>κι έκλεψε το σανδάλι της,</i>

20
00:01:09,903 --> 00:01:13,782
<i>το οποίο εντελώς τυχαία</i>
<i>το πέταξε στα πόδια ενός βασιλιά.</i>

21
00:01:13,865 --> 00:01:16,367
<i>Προσοχή, σπόιλερ,</i>
<i>όταν τελικά την εντόπισε,</i>

22
00:01:16,451 --> 00:01:19,537
<i>ερωτεύτηκαν και έζησαν αυτοί καλά</i>
<i>κι εμείς καλύτερα.</i>

23
00:01:20,747 --> 00:01:22,457
<i>Και υπάρχουν πολλά ακόμα.</i>

24
00:01:22,540 --> 00:01:23,875
<i>Βασανισμένο κορίτσι.</i>

25
00:01:23,958 --> 00:01:25,293
<i>Μαγική παρέμβαση.</i>

26
00:01:25,376 --> 00:01:27,128
<i>Χάνει παπούτσι, βρίσκει αγάπη.</i>

27
00:01:27,212 --> 00:01:29,130
<i>Κορίτσι, μαγεία, παπούτσι, αγάπη.</i>

28
00:01:30,381 --> 00:01:32,092
<i>Το 1893</i>

29
00:01:32,175 --> 00:01:36,262
<i>ένας λαογράφος κατέγραψε</i>
<i>345 διαφορετικές εκδοχές της </i>Σταχτοπούτας

30
00:01:36,346 --> 00:01:37,931
<i>απ' όλον τον κόσμο.</i>

31
00:01:38,014 --> 00:01:41,101
<i>Σήμερα πιστεύουμε</i>
<i>ότι ο αντίστοιχος αριθμός είναι χιλιάδες,</i>

32
00:01:41,184 --> 00:01:43,019
<i>και δεν είναι μόνο η </i>Σταχτοπούτα<i>.</i>

33
00:01:43,103 --> 00:01:45,313
<i>Πολλά παραμύθια που ξέρουμε κι αγαπάμε</i>

34
00:01:45,396 --> 00:01:47,732
<i>υπάρχουν σε δεκάδες άλλες χώρες.</i>

35
00:01:48,358 --> 00:01:51,277
<i>Γιατί λέμε συνεχώς</i>
<i>εκδοχές της ίδιας ιστορίας;</i>

36
00:01:52,320 --> 00:01:54,864
<i>Τι είναι τα παραμύθια;</i>

37
00:01:54,948 --> 00:01:56,908
Έτοιμοι; Πάμε.

38
00:01:58,701 --> 00:02:00,245
Σε αυτά τα εξώφυλλα,

39
00:02:00,328 --> 00:02:02,580
βρίσκουμε αθάνατα αγαπημένα πρόσωπα.

40
00:02:03,081 --> 00:02:04,958
Θυμάσαι όταν ήσουν μικρός

41
00:02:05,041 --> 00:02:06,960
κι άκουγες για την Κοκκινοσκουφίτσα;

42
00:02:08,586 --> 00:02:10,964
Θυμήσου, όταν το ρολόι σημάνει δώδεκα,

43
00:02:11,047 --> 00:02:12,674
θα πρέπει να είσαι σπίτι.

44
00:02:12,757 --> 00:02:16,219
Θυμάστε την πριγκίπισσα
που της έκαναν μάγια κι έπεσε σε βαθύ ύπνο

45
00:02:16,302 --> 00:02:19,347
μέχρι που ήρθε ο πρίγκιπάς της
κι έλυσε το ξόρκι;

46
00:02:19,430 --> 00:02:22,892
Έλα, ξύπνα! Βρε ανεπρόκοπη τεμπέλα!

47
00:02:22,976 --> 00:02:24,269
Άντε, ξύπνα!

48
00:02:24,352 --> 00:02:31,276
ΠΑΡΑΜΥΘΙΑ

49
00:02:31,359 --> 00:02:34,821
Συχνά χρησιμοποιούμε τη λέξη "παραμύθια"

50
00:02:34,904 --> 00:02:39,075
{\an8}για να αναφερθούμε σε πράγματα
που είναι εξωπραγματικά καλά.

51
00:02:39,159 --> 00:02:40,660
<i>Γνωρίζετε την εικόνα,</i>

52
00:02:40,743 --> 00:02:42,954
<i>έχει αναπαραχθεί σε πολλές ταινίες,</i>

53
00:02:43,037 --> 00:02:44,747
<i>σειρές, διαφημίσεις.</i>

54
00:02:44,831 --> 00:02:49,127
Και η κάμερα παγώνει
σε αυτήν την απίστευτα όμορφη στιγμή.

55
00:02:49,752 --> 00:02:53,047
Και συχνά μας έρχεται στο μυαλό

56
00:02:53,131 --> 00:02:55,133
το τέλος μιας ταινίας της Disney.

57
00:02:56,467 --> 00:02:58,511
<i>Το 1937 ο Γουόλτ Ντίσνεϊ,</i>

58
00:02:58,595 --> 00:03:00,138
<i>εξαίρετος καρτουνίστας,</i>

59
00:03:00,221 --> 00:03:02,098
<i>συνδημιουργός του Μίκι Μάους,</i>

60
00:03:02,807 --> 00:03:05,560
{\an8}<i>κυκλοφόρησε τη </i>Χιονάτη<i>, την εύθυμη ιστορία</i>

61
00:03:05,643 --> 00:03:07,854
<i>μιας όμορφης κοπέλας,</i>
<i>της κακής μητριάς της</i>

62
00:03:07,937 --> 00:03:11,274
<i>και εφτά αξιολάτρευτων νάνων</i>
<i>με διαφορετικούς χαρακτήρες.</i>

63
00:03:11,357 --> 00:03:12,275
{\an8}Τι;

64
00:03:12,358 --> 00:03:15,403
<i>Ήταν η πρώτη του ταινία</i>
<i>κινουμένων σχεδίων μεγάλου μήκους,</i>

65
00:03:15,486 --> 00:03:19,824
<i>γυρισμένη με το σύστημα έγχρωμης εικόνας</i>
<i>Technicolor, όπως περηφανεύονταν.</i>

66
00:03:19,908 --> 00:03:22,619
Πάνω από 250,000 ζωγραφιές σαν κι αυτές

67
00:03:22,702 --> 00:03:25,538
δημιουργήθηκαν
από τον Γουόλτ Ντίσνεϊ και την ομάδα του.

68
00:03:25,622 --> 00:03:29,709
<i>Πολλές αντιγράφηκαν καρέ καρέ</i>
<i>από αυτούς τους ηθοποιούς,</i>

69
00:03:30,293 --> 00:03:33,671
<i>κι έτσι οι ήρωες έμοιαζαν και χόρευαν</i>
<i>σαν αληθινοί άνθρωποι.</i>

70
00:03:34,464 --> 00:03:35,924
<i>Σε αντίθεση</i>

71
00:03:36,007 --> 00:03:39,844
<i>με τα καρτούν,</i>
<i>όπως στις προηγούμενες ταινίες της Disney.</i>

72
00:03:40,428 --> 00:03:44,641
<i>Η παραγωγή ήταν τόσο φιλόδοξη</i>
<i>που οι εφημερίδες τη χαρακτήρισαν τρέλα.</i>

73
00:03:44,724 --> 00:03:48,019
<i>Αλλά όταν βγήκε η </i>Χιονάτη<i>,</i>
<i>άλλαξαν τροπάριο.</i>

74
00:03:48,102 --> 00:03:50,813
<i>Έκανε πάταγο διεθνώς.</i>

75
00:03:50,897 --> 00:03:54,442
<i>Μπορούσες να αγοράσεις</i>
<i>αξεσουάρ της Χιονάτης, κούκλες Χιονάτη,</i>

76
00:03:54,525 --> 00:03:56,736
<i>καπέλα εμπνευσμένα από τους νάνους</i>

77
00:03:56,819 --> 00:03:59,906
<i>και το πρώτο σάουντρακ ταινίας</i>
<i>που πουλήθηκε ποτέ.</i>

78
00:03:59,989 --> 00:04:03,868
{\an8}<i>Λαμβάνοντας υπόψη και τον πληθωρισμό,</i>
<i>η </i>Χιονάτη<i> ακόμα συγκαταλέγεται</i>

79
00:04:03,952 --> 00:04:06,746
{\an8}<i>στις πιο εμπορικές ταινίες</i>
<i>όλων των εποχών.</i>

80
00:04:07,372 --> 00:04:10,583
<i>Και αποτέλεσε πρότυπο</i>
<i>για πολλές μετέπειτα επιτυχίες της Disney.</i>

81
00:04:10,667 --> 00:04:12,418
Η φαντασίωση με τις τουαλέτες

82
00:04:12,502 --> 00:04:15,338
και τα κάστρα, και μια φτωχή κοπέλα

83
00:04:15,421 --> 00:04:18,258
που πρέπει να βρει την ευτυχία

84
00:04:18,341 --> 00:04:20,218
μέσω του γάμου με έναν πρίγκιπα.

85
00:04:21,135 --> 00:04:25,431
Δεν υπάρχει τίποτα κακό με όλα αυτά,
αλλά κάνουν κάτι διαφορετικό

86
00:04:25,515 --> 00:04:27,308
σε σχέση με τα παλαιότερα παραμύθια.

87
00:04:27,392 --> 00:04:30,812
<i>Αν θέλετε να μάθετε</i>
<i>το πραγματικό νόημα των παραμυθιών,</i>

88
00:04:30,895 --> 00:04:33,147
<i>πρέπει να ρωτήσετε τους ειδικούς.</i>

89
00:04:33,648 --> 00:04:36,067
{\an8}Είναι κάτι

90
00:04:36,150 --> 00:04:39,070
{\an8}που μπορεί να υπάρχει σε ταινίες

91
00:04:39,153 --> 00:04:41,197
ή και σε βιβλία.

92
00:04:41,281 --> 00:04:43,700
{\an8}Υπάρχει ένας κεντρικός ήρωας.
Είναι μαγικό.

93
00:04:45,243 --> 00:04:48,955
{\an8}Ένα παραμύθι είναι μια ιστορία που έχει

94
00:04:49,914 --> 00:04:53,710
όμορφους χαρακτήρες που λένε ωραία λόγια.

95
00:04:53,793 --> 00:04:55,712
Ένα παραμύθι

96
00:04:56,754 --> 00:04:58,339
δεν είναι αληθινό.

97
00:04:58,423 --> 00:04:59,882
Είναι απλώς μια ιστορία.

98
00:04:59,966 --> 00:05:03,011
{\an8}Έρχεται από έναν άλλο κόσμο,
έναν κόσμο μαγικό,

99
00:05:03,094 --> 00:05:05,054
{\an8}γεμάτο δημιουργικότητα και χρώματα.

100
00:05:05,138 --> 00:05:09,058
{\an8}Είναι ένας εντελώς διαφορετικός κόσμος
από αυτόν που ξέρουμε.

101
00:05:09,142 --> 00:05:11,686
<i>Όλοι αυτοί οι ορισμοί</i>
<i>είναι αρκετά ακριβείς.</i>

102
00:05:11,769 --> 00:05:14,731
{\an8}Ίσως έχει νόημα να δούμε
αυτές τις ιστορίες

103
00:05:14,814 --> 00:05:16,858
{\an8}ως ιστορίες σχετικές με τη μεταμόρφωση

104
00:05:16,941 --> 00:05:18,401
και την αλλαγή.

105
00:05:18,484 --> 00:05:21,863
<i>Τα κουρέλια της Σταχτοπούτας</i>
<i>μετατρέπονται σε όμορφο φόρεμα.</i>

106
00:05:21,946 --> 00:05:25,408
<i>Τη Χιονάτη ανασταίνει</i>
<i>το φιλί της αληθινής αγάπης.</i>

107
00:05:25,491 --> 00:05:27,994
<i>Από τα φασόλια του Τζακ φυτρώνει ένα φυτό</i>

108
00:05:28,077 --> 00:05:30,246
<i>που υψώνεται πάνω από τα σύννεφα.</i>

109
00:05:30,330 --> 00:05:33,916
Όλα τα παραμύθια
έχουν μυστήριο και μαγεία.

110
00:05:34,000 --> 00:05:37,462
<i>Αλλά το ίδιο ισχύει για πολλές ιστορίες</i>
<i>που δεν είναι παραμύθια,</i>

111
00:05:37,545 --> 00:05:40,715
<i>οπότε καλό είναι να ξέρουμε</i>
<i>τι δεν είναι παραμύθι.</i>

112
00:05:42,633 --> 00:05:45,386
{\an8}<i>Πρώτον, ένα παραμύθι δεν είναι θρύλος.</i>

113
00:05:46,220 --> 00:05:50,058
{\an8}<i>Οι θρύλοι είναι ιστορίες</i>
<i>με ιστορικό υπόβαθρο,</i>

114
00:05:50,141 --> 00:05:52,518
{\an8}<i>που εκτυλίσσονται</i>
<i>σε πραγματικό χρόνο και τόπο.</i>

115
00:05:53,144 --> 00:05:55,938
<i>Το σκηνικό ενός παραμυθιού είναι ασαφές,</i>

116
00:05:56,022 --> 00:05:59,525
<i>γι' αυτό συχνά ξεκινούν με τη φράση</i>
<i>"Μια φορά κι έναν καιρό".</i>

117
00:05:59,609 --> 00:06:02,695
<i>Ή όπως λένε στα τσεχικά,</i>
<i>"Πέρα από εφτά οροσειρές,</i>

118
00:06:02,779 --> 00:06:04,530
<i>πέρα από εφτά ποτάμια".</i>

119
00:06:04,614 --> 00:06:05,656
<i>Ή στα αραβικά,</i>

120
00:06:05,740 --> 00:06:07,909
<i>"Ήταν κάποτε, αχ, τι να 'ταν,</i>

121
00:06:07,992 --> 00:06:11,788
<i>ή δεν ήταν, εκείνες τις μέρες,</i>
<i>τα χρόνια, τους καιρούς".</i>

122
00:06:12,830 --> 00:06:15,166
{\an8}<i>Επίσης, ένα παραμύθι</i>
<i>δεν ανήκει στη μυθολογία.</i>

123
00:06:15,249 --> 00:06:17,668
{\an8}Η οποία συχνά περιλαμβάνει ιερές ιστορίες

124
00:06:17,752 --> 00:06:19,587
ή θεμελιώδεις ιστορίες.

125
00:06:19,670 --> 00:06:24,342
{\an8}Αφηγήσεις
για το πώς ξεκίνησε ένας πολιτισμός.

126
00:06:24,425 --> 00:06:26,844
{\an8}<i>Με άλλα λόγια, θρησκευτικές ιστορίες.</i>

127
00:06:26,928 --> 00:06:29,639
{\an8}<i>Και τέλος, ένα παραμύθι δεν είναι μύθος,</i>

128
00:06:29,722 --> 00:06:33,518
{\an8}<i>ο οποίος είναι μια ιστορία</i>
<i>με ηθικό δίδαγμα ή μήνυμα,</i>

129
00:06:33,601 --> 00:06:36,604
{\an8}<i>με πρωταγωνιστές συνήθως</i>
<i>δύο ομιλούντα ζώα.</i>

130
00:06:36,687 --> 00:06:38,898
<i>Όπως </i>Ο Λαγός και η Χελώνα,

131
00:06:38,981 --> 00:06:42,235
<i>που μας διδάσκει</i>
<i>ότι αργά και σταθερά στο τέλος κερδίζεις.</i>

132
00:06:42,318 --> 00:06:44,112
Δεν φοβάμαι.

133
00:06:44,195 --> 00:06:47,031
Θα παραβγώ μαζί σου και θα κερδίσω.

134
00:06:47,115 --> 00:06:49,992
<i>Τα παραμύθια</i>
<i>ενίοτε εμπεριέχουν στοιχεία ηθικής,</i>

135
00:06:50,076 --> 00:06:52,286
<i>αλλά δεν είναι πάντα ξεκάθαρο</i>
<i>ποια είναι αυτά.</i>

136
00:06:52,370 --> 00:06:55,790
Ο Τζακ και η Φασολιά
<i>μοιάζει να 'ναι υπέρ της κλοπής.</i>

137
00:06:55,873 --> 00:06:57,333
<i>Τουλάχιστον από τέρατα.</i>

138
00:06:58,000 --> 00:07:01,212
Είναι μια απλή ιστορία,
ένας βασικός σκελετός.

139
00:07:01,295 --> 00:07:03,339
Οι δυνάμεις του καλού και του κακού.

140
00:07:03,423 --> 00:07:06,217
Δεν υπάρχουν άλλες διαφοροποιήσεις.

141
00:07:06,300 --> 00:07:08,594
<i>Και τείνουν να ακολουθούν παρόμοια δομή.</i>

142
00:07:09,137 --> 00:07:11,305
<i>Παρουσιάζεται ο ήρωας και ο κόσμος του,</i>

143
00:07:11,389 --> 00:07:13,933
<i>μετά έρχεται ο κακός</i>
<i>και κάνει κάτι μοχθηρό,</i>

144
00:07:14,016 --> 00:07:17,311
<i>ο ήρωας βρίσκει μια λύση,</i>
<i>λαμβάνει μαγική βοήθεια.</i>

145
00:07:17,395 --> 00:07:20,565
<i>Ακολουθεί πάλη, ξεφεύγει,</i>
<i>ανταμείβεται. Τέλος.</i>

146
00:07:21,274 --> 00:07:24,986
<i>Πολλές ιστορίες ακολουθούν αυτήν τη δομή.</i>

147
00:07:25,069 --> 00:07:27,488
<i>Και μόνο ένα μικρό υποσύνολο περιλαμβάνει</i>

148
00:07:27,572 --> 00:07:31,242
<i>μια όμορφη πριγκίπισσα που σώζεται</i>
<i>από πρίγκιπα και μετά παντρεύεται.</i>

149
00:07:32,660 --> 00:07:34,871
Οι λαογράφοι απεχθάνονται την Disney.

150
00:07:34,954 --> 00:07:38,458
Είναι ένα εταιρικό παραμύθι,
μια εκ των άνω προσέγγιση.

151
00:07:38,541 --> 00:07:40,668
Και κατά κάποιον τρόπο, το αποτέλεσμα

152
00:07:40,751 --> 00:07:42,753
είναι μια τυποποιημένη εκδοχή

153
00:07:42,837 --> 00:07:45,715
που έχει σβήσει
όλες τις τοπικές παραλλαγές.

154
00:07:45,798 --> 00:07:47,842
<i>Όπως όλες αυτές οι Σταχτοπούτες.</i>

155
00:07:47,925 --> 00:07:50,011
{\an8}<i>Η Ιαπωνία είχε τη δική της Σταχτοπούτα,</i>

156
00:07:50,094 --> 00:07:51,179
{\an8}<i>τη Χατσικαζούκι,</i>

157
00:07:51,262 --> 00:07:53,848
{\an8}<i>και η ιστορία της</i>
<i>ήταν αποκλειστικά ιαπωνική.</i>

158
00:07:53,931 --> 00:07:57,435
<i>Προστατεύεται από ένα μαγικό δοχείο</i>
<i>πάνω στο κεφάλι της,</i>

159
00:07:57,518 --> 00:07:58,811
<i>ένα βουδιστικό σύμβολο.</i>

160
00:07:58,895 --> 00:08:01,564
<i>Αλλά όταν η </i>Σταχτοπούτα<i> της Disney</i>
<i>έφτασε στην Ιαπωνία,</i>

161
00:08:01,647 --> 00:08:04,233
{\an8}<i>μετατράπηκε σε πολιτισμικό φαινόμενο,</i>

162
00:08:04,317 --> 00:08:06,777
{\an8}<i>που προβαλλόταν</i>
<i>σε ταινίες, βιβλία, αξεσουάρ</i>

163
00:08:06,861 --> 00:08:10,490
{\an8}<i>και στο τουρνουά πάλης</i>
<i>Σταχτοπούτα των Αστέρων.</i>

164
00:08:11,491 --> 00:08:15,453
<i>Η ρωσική εκδοχή της </i>Χιονάτης<i>,</i>
<i>όπως παρουσιάζεται σε αυτό το καρτούν,</i>

165
00:08:15,536 --> 00:08:17,580
<i>έχει τον διάσημο μαγικό καθρέφτη</i>

166
00:08:17,663 --> 00:08:19,290
<i>και το δηλητηριασμένο μήλο,</i>

167
00:08:19,373 --> 00:08:22,084
<i>αλλά οι εφτά νάνοι είναι εφτά ιππότες.</i>

168
00:08:22,168 --> 00:08:25,755
<i>Και η σχέση τους με τη Χιονάτη</i>
<i>είναι λίγο διαφορετική.</i>

169
00:08:25,838 --> 00:08:28,508
Όπως ξέρεις, είσαι η αδερφή μας.

170
00:08:29,300 --> 00:08:32,970
Και οι εφτά είμαστε ερωτευμένοι μαζί σου.

171
00:08:34,055 --> 00:08:37,099
<i>Αλλά προτού η </i>Χιονάτη <i>της Disney</i>
<i>κατακτήσει τον κόσμο,</i>

172
00:08:37,183 --> 00:08:40,019
<i>η ιστορία στην οποία βασίστηκε</i>
<i>είχε καταφέρει κάτι ανάλογο.</i>

173
00:08:40,102 --> 00:08:43,064
<i>Ήταν ένας πιο σκοτεινός γερμανικός μύθος,</i>

174
00:08:43,147 --> 00:08:46,359
<i>ο </i>Sneewittchen<i>,</i>
<i>που επηρέασε ξεκάθαρα την Disney.</i>

175
00:08:46,442 --> 00:08:50,112
<i>Το σπίτι των νάνων είναι</i>
<i>κλασικό μεσαιωνικό γερμανικό σχέδιο.</i>

176
00:08:50,196 --> 00:08:53,574
<i>Το ίδιο και το κάστρο,</i>
<i>με τους πυργίσκους και τις επιστέψεις,</i>

177
00:08:53,658 --> 00:08:57,703
<i>καθώς και ο σηκωμένος γιακάς</i>
<i>και τα φουσκωτά μανίκια της Χιονάτης.</i>

178
00:08:58,496 --> 00:09:01,749
<i>Αυτή η αρχική γερμανική εκδοχή</i>
<i>έγινε τόσο διάσημη</i>

179
00:09:01,832 --> 00:09:05,711
<i>χάρη σε ένα από τα πιο επιτυχημένα</i>
<i>μάρκετινγκ στην ιστορία της λογοτεχνίας.</i>

180
00:09:05,795 --> 00:09:07,338
<i>Η μετατροπή των παραμυθιών</i>

181
00:09:08,047 --> 00:09:09,757
<i>σε παιδικές ιστορίες.</i>

182
00:09:11,133 --> 00:09:12,969
<i>Οι Γιάκομπ και Βίλχελμ Γκριμ</i>

183
00:09:13,052 --> 00:09:15,429
<i>ήταν βιβλιοθηκάριοι</i>
<i>και ερασιτέχνες λαογράφοι</i>

184
00:09:15,513 --> 00:09:17,807
<i>που ζούσαν στην Πρωσία,</i>
<i>τη σημερινή Γερμανία,</i>

185
00:09:17,890 --> 00:09:19,767
<i>στις αρχές του 19ου αιώνα,</i>

186
00:09:19,850 --> 00:09:23,271
<i>την περίοδο που η αυτοκρατορία</i>
<i>του Ναπολέοντα επεκτεινόταν,</i>

187
00:09:23,354 --> 00:09:27,275
<i>απειλώντας, όπως νόμιζαν,</i>
<i>να επισκιάσει τη γερμανική κληρονομιά.</i>

188
00:09:27,358 --> 00:09:30,152
<i>Ταξίδεψαν στη χώρα</i>
<i>συλλέγοντας λαϊκές ιστορίες.</i>

189
00:09:30,236 --> 00:09:33,948
Ήθελαν να διασώσουν τα απομεινάρια
μιας λαϊκής αφηγηματικής παράδοσης

190
00:09:34,031 --> 00:09:35,575
προτού αυτή εξαφανιστεί.

191
00:09:35,658 --> 00:09:38,786
Ιστορίες που αφηγούνταν
ενήλικες σε άλλους ενήλικες,

192
00:09:38,869 --> 00:09:40,871
ενίοτε παρουσία παιδιών.

193
00:09:40,955 --> 00:09:42,290
<i>Το 1812</i>

194
00:09:42,373 --> 00:09:46,252
<i>εξέδωσαν ένα βιβλίο με τον τίτλο</i>
Παιδικά και Οικογενειακά Παραμύθια,

195
00:09:46,335 --> 00:09:48,754
<i>με παραμύθια που ήταν σχετικά με παιδιά,</i>

196
00:09:48,838 --> 00:09:50,590
<i>αλλά όχι για παιδιά.</i>

197
00:09:51,549 --> 00:09:54,427
<i>Αυτή είναι η εκδοχή τους για τη </i>Ραπουνζέλ<i>.</i>

198
00:09:54,510 --> 00:09:56,637
<i>Ήταν ένα όμορφο κορίτσι με μαγικά μαλλιά</i>

199
00:09:56,721 --> 00:09:59,974
<i>το οποίο είχε φυλακίσει σ' έναν πύργο</i>
<i>μια κακιά μάγισσα,</i>

200
00:10:00,057 --> 00:10:01,559
<i>η Μητέρα Γκόθελ.</i>

201
00:10:01,642 --> 00:10:04,270
<i>Μια μέρα, ένας πρίγκιπας</i>
<i>ανεβαίνει στα μαλλιά της</i>

202
00:10:04,353 --> 00:10:06,439
<i>για να της κάνει παρέα.</i>

203
00:10:07,064 --> 00:10:09,650
<i>Η Ραπουνζέλ μένει έγκυος, κάνει δίδυμα</i>,

204
00:10:09,734 --> 00:10:12,361
<i>και η Γκόθελ τούς εξορίζει στο δάσος.</i>

205
00:10:12,445 --> 00:10:15,615
Οι κριτικές ήταν πολύ κακές.
Το βιβλίο δέχτηκε σκληρή κριτική.

206
00:10:16,449 --> 00:10:20,077
<i>Ένας εξέχων κριτικός το αποκάλεσε</i>
<i>"θλιβερό και κακόγουστο".</i>

207
00:10:20,161 --> 00:10:23,289
Και είπαν "Θα ακούσουμε τις κριτικές.

208
00:10:23,372 --> 00:10:26,083
Θα κάνουμε τις ιστορίες
κατάλληλες για παιδιά".

209
00:10:26,167 --> 00:10:28,002
<i>Στην τελευταία τους έκδοση,</i>

210
00:10:28,085 --> 00:10:30,880
<i>ο πρίγκιπας απλώς μιλάει στη Ραπουνζέλ.</i>

211
00:10:30,963 --> 00:10:32,590
<i>Δεν υπάρχει καμιά εγκυμοσύνη.</i>

212
00:10:32,673 --> 00:10:35,968
<i>Και ο πρίγκιπας τυφλώνεται</i>
<i>από κάτι αγκάθια.</i>

213
00:10:36,927 --> 00:10:40,556
<i>Στη Γερμανία του 19ου αιώνα, κατάλληλο</i>
<i>για παιδιά σήμαινε περισσότερη βία.</i>

214
00:10:41,474 --> 00:10:43,851
<i>Το βιβλίο με τίτλο </i>Ο Πετροτσουλούφης<i>,</i>

215
00:10:43,934 --> 00:10:45,686
<i>που έγινε μπεστ σέλερ της εποχής,</i>

216
00:10:45,770 --> 00:10:47,897
<i>μιλά για ένα αγόρι</i>
<i>που πιπιλά το δάχτυλό του</i>,

217
00:10:47,980 --> 00:10:50,524
<i>το οποίο μετά κόβει ένα γιγάντιο ψαλίδι.</i>

218
00:10:50,608 --> 00:10:53,152
<i>Ή για ένα αγόρι</i>
<i>που δεν θέλει να χτενίζεται</i>

219
00:10:53,235 --> 00:10:55,363
<i>και καταλήγει κάπως έτσι,</i>

220
00:10:55,446 --> 00:10:57,907
<i>και οι γονείς του παύουν να το αγαπούν.</i>

221
00:10:58,574 --> 00:11:00,618
Επρόκειτο για προειδοποιητικά παραμύθια

222
00:11:00,701 --> 00:11:03,621
που μιλούσαν για τους κινδύνους
που ενέχει η περιέργεια.

223
00:11:03,704 --> 00:11:06,624
Ήταν ένα εγχειρίδιο
καλών τρόπων για παιδιά.

224
00:11:06,707 --> 00:11:08,876
<i>Στην </i>Σταχτοπούτα <i>των αδελφών Γκριμ</i>

225
00:11:08,959 --> 00:11:11,545
<i>οι ετεροθαλείς αδελφές</i>
<i>πετσόκοβαν τα πόδια τους</i>

226
00:11:11,629 --> 00:11:14,173
<i>για να τα χωρέσουν στο γοβάκι,</i>

227
00:11:14,256 --> 00:11:16,759
<i>αλλά τους χαλάει το σχέδιο</i>
<i>ένα ενοχλητικό περιστέρι.</i>

228
00:11:16,842 --> 00:11:19,804
Που λέει "Κου κου κου,
το γοβάκι έχει αίματα παντού".

229
00:11:19,887 --> 00:11:22,682
Κάτι με ρίμα, δεν το θυμάμαι.

230
00:11:22,765 --> 00:11:23,933
<i>Βασικά, λέει…</i>

231
00:11:24,016 --> 00:11:26,227
Ρουκ ντι γκου, ρουκ ντι γκου!

232
00:11:26,310 --> 00:11:27,937
Το γοβάκι έχει αίματα παντού.

233
00:11:28,020 --> 00:11:29,814
Το γοβάκι είναι πολύ στενό.

234
00:11:29,897 --> 00:11:32,024
Δεν είναι αυτό το κορίτσι το σωστό!

235
00:11:32,900 --> 00:11:35,945
<i>Αργότερα, τα πουλιά επιστρέφουν</i>
<i>και τους βγάζουν τα μάτια.</i>

236
00:11:36,904 --> 00:11:39,824
Έχω μια πολύ ζωντανή ανάμνηση
απ' όταν ήμουν τριών

237
00:11:39,907 --> 00:11:43,119
και είχα παθιαστεί πολύ μ' αυτό κι έλεγα

238
00:11:43,202 --> 00:11:46,205
"Ναι, καλά να πάθουν
αυτοί οι κακοί άνθρωποι. Πάνω τους".

239
00:11:46,288 --> 00:11:50,835
<i>Καθώς το βιβλίο ταξίδευε σε όλο τον κόσμο,</i>
<i>οι εκδότες πρόσθεταν εικονογραφήσεις.</i>

240
00:11:50,918 --> 00:11:53,170
Ήταν ένα σημείο καμπής.

241
00:11:53,254 --> 00:11:56,841
Αποτέλεσαν κομμάτι αυτού που σήμερα
αποκαλούμε διάβασμα πριν τον ύπνο.

242
00:11:56,924 --> 00:12:00,302
<i>Αυτό ενέπνευσε άλλους συγγραφείς,</i>
<i>όπως τον Δανό Χανς Κρίστιαν Άντερσεν,</i>

243
00:12:00,386 --> 00:12:02,638
{\an8}<i>να γράψουν δικά τους παραμύθια.</i>

244
00:12:03,472 --> 00:12:05,015
<i>Όμως, στον πρόλογό τους,</i>

245
00:12:05,099 --> 00:12:07,685
<i>οι Γκριμ ισχυρίστηκαν κάτι μαγικό.</i>

246
00:12:08,227 --> 00:12:10,479
<i>Οι ιστορίες τους ήταν αρχαίες,</i>

247
00:12:10,563 --> 00:12:13,566
<i>συνδεδεμένες με παλαιότερους</i>
<i>και απλούστερους τρόπους ζωής.</i>

248
00:12:13,649 --> 00:12:15,568
Συχνά πολλοί υπέθεταν

249
00:12:15,651 --> 00:12:18,529
ότι πολλές από αυτές τις ιστορίες
ήταν πολύ παλιές.

250
00:12:18,612 --> 00:12:22,074
{\an8}Κι αυτό επειδή βρίσκουμε
πολλές παρόμοιες ιστορίες

251
00:12:22,158 --> 00:12:23,951
{\an8}σε διάφορους πολιτισμούς,

252
00:12:24,034 --> 00:12:26,996
πολιτισμούς που ξέρουμε
ότι συνδέονται μεταξύ τους.

253
00:12:27,621 --> 00:12:29,790
<i>Πάνω από έναν αιώνα πριν τους Γκριμ,</i>

254
00:12:29,874 --> 00:12:33,586
<i>ο Σαρλ Περό είχε εκδώσει</i>
<i>ένα βιβλίο με παραμύθια στη Γαλλία,</i>

255
00:12:33,669 --> 00:12:36,338
<i>στο οποίο περιλαμβάνονταν</i>
<i>πολλές παρόμοιες ιστορίες.</i>

256
00:12:36,422 --> 00:12:39,175
{\an8}<i>Υπήρχαν και παλαιότεροι συγγραφείς,</i>
<i>οι οποίοι είναι πιθανό</i>

257
00:12:39,258 --> 00:12:41,385
{\an8}<i>να επινόησαν αυτές τις ιστορίες,</i>

258
00:12:41,469 --> 00:12:43,679
{\an8}<i>οι οποίες μετά διαδόθηκαν αστραπιαία.</i>

259
00:12:43,763 --> 00:12:45,681
Πολλές από αυτές τις ιστορίες

260
00:12:45,765 --> 00:12:47,683
ίσως είναι απλώς πολύ πιασάρικες.

261
00:12:47,767 --> 00:12:49,727
Ίσως είναι διασκεδαστικές ιστορίες

262
00:12:49,810 --> 00:12:52,730
που οι άνθρωποι θέλουν να ακούν
και να αφηγούνται,

263
00:12:52,813 --> 00:12:56,275
οπότε μπορεί η προέλευσή τους
να μην είναι αρχαία.

264
00:12:57,026 --> 00:12:58,944
<i>Αλλά η λύση αυτού του μυστηρίου</i>

265
00:12:59,028 --> 00:13:00,654
<i>ήταν κάτι σχεδόν αδύνατο.</i>

266
00:13:01,614 --> 00:13:03,616
<i>Για παράδειγμα, η </i>Κοκκινοσκουφίτσα<i>.</i>

267
00:13:03,699 --> 00:13:05,075
<i>Αυτός ο χάρτης αποτυπώνει</i>

268
00:13:05,159 --> 00:13:08,537
<i>όλες τις φορές που γράφτηκε</i>
<i>μια εκδοχή της ιστορίας.</i>

269
00:13:08,621 --> 00:13:11,707
<i>Από έναν ιεραπόστολο στη Δυτική Αφρική,</i>
<i>έναν ποιητή στην Κίνα</i>

270
00:13:11,791 --> 00:13:13,751
<i>ή δύο αδέλφια στη Γερμανία.</i>

271
00:13:13,834 --> 00:13:16,629
<i>Αλλά όλες αυτές</i>
<i>τις καταγεγραμμένες ιστορίες</i>

272
00:13:16,712 --> 00:13:19,840
<i>τις χωρίζουν χιλιάδες χιλιόμετρα</i>
<i>και εκατοντάδες χρόνια.</i>

273
00:13:19,924 --> 00:13:24,470
Είναι παρόμοιο με το πρόβλημα
που αντιμετωπίζουν οι εξελικτικοί βιολόγοι

274
00:13:24,553 --> 00:13:26,263
όταν προσπαθούν να εξηγήσουν

275
00:13:26,347 --> 00:13:28,641
την εξέλιξη της ζωής,

276
00:13:28,724 --> 00:13:31,602
καθώς μόνο ένα μικρό ποσοστό

277
00:13:31,685 --> 00:13:35,481
όλων των ειδών που έχουν υπάρξει
έχει αφήσει το αποτύπωμά του.

278
00:13:35,564 --> 00:13:38,359
<i>Εντοπίζοντας, όμως,</i>
<i>κάποιο γνώρισμα ή γονίδιο,</i>

279
00:13:38,442 --> 00:13:41,570
<i>μπορούν να δείξουν πώς εξελίχθηκαν τα είδη</i>

280
00:13:41,654 --> 00:13:44,490
<i>και να αποδείξουν</i>
<i>την ύπαρξη κοινών προγόνων</i>

281
00:13:44,573 --> 00:13:46,200
<i>που έχουν εξαφανιστεί προ πολλού.</i>

282
00:13:46,992 --> 00:13:49,328
<i>Και ο Τεράνι είχε την ίδια προσέγγιση.</i>

283
00:13:50,246 --> 00:13:53,457
<i>Ο βασικός πυρήνας</i>
<i>της </i>Κοκκινοσκουφίτσας <i>είναι απλός.</i>

284
00:13:53,541 --> 00:13:55,042
<i>Ένα παιδί, ή κάποια παιδιά,</i>

285
00:13:55,125 --> 00:13:57,920
<i>μακριά από γονείς,</i>
<i>ξεγελιέται από κάποιο άγριο ζώο,</i>

286
00:13:58,003 --> 00:14:00,589
<i>το οποίο παριστάνει έναν αγαπητό συγγενή.</i>

287
00:14:00,673 --> 00:14:03,050
<i>Αλλά υπάρχουν και πολλές παραλλαγές.</i>

288
00:14:03,133 --> 00:14:05,344
<i>Στην Ευρώπη, το άγριο ζώο είναι λύκος.</i>

289
00:14:05,427 --> 00:14:06,971
<i>Στην Κίνα, είναι τίγρης.</i>

290
00:14:07,054 --> 00:14:08,764
<i>Στην Αφρική, τέρας.</i>

291
00:14:08,848 --> 00:14:11,976
<i>Σε κάποιες ιστορίες</i>
<i>το παιδί φοράει κόκκινο σκούφο.</i>

292
00:14:12,059 --> 00:14:14,228
<i>Και σε άλλες, το παιδί είναι κατσίκα.</i>

293
00:14:14,311 --> 00:14:17,147
<i>Κάποιες φορές το παιδί πεθαίνει ή…</i>

294
00:14:17,231 --> 00:14:20,150
Ένας περαστικός ξυλοκόπος
ανοίγει την κοιλιά του λύκου

295
00:14:20,234 --> 00:14:22,194
και σώζει την Κοκκινοσκουφίτσα.

296
00:14:22,278 --> 00:14:23,445
<i>Και κάποιες άλλες φορές…</i>

297
00:14:23,529 --> 00:14:25,447
Δεν χρειάζεται κάποιον άντρα να τη σώσει.

298
00:14:25,531 --> 00:14:28,826
Βρίσκει μόνη της τον τρόπο
να ξεφύγει από τον λύκο.

299
00:14:28,909 --> 00:14:31,287
<i>Και με βάση όλες αυτές τις παραλλαγές,</i>

300
00:14:31,370 --> 00:14:33,873
<i>ο Τεράνι βρήκε</i>
<i>πώς πρέπει να διαδόθηκε η ιστορία.</i>

301
00:14:33,956 --> 00:14:35,833
Έχουμε ένα είδος οικογενειακού δέντρου

302
00:14:35,916 --> 00:14:38,669
με τις παραλλαγές της <i>Κοκκινοσκουφίτσας</i>.

303
00:14:38,752 --> 00:14:40,796
<i>Απλώνεται σε τρεις ηπείρους</i>

304
00:14:40,880 --> 00:14:44,925
<i>και χωρίζεται σε παρακλάδια</i>
<i>ενώ στοιχεία προστίθενται ή χάνονται.</i>

305
00:14:45,634 --> 00:14:47,928
<i>Αυτό το δέντρο διηγείται την ιστορία</i>

306
00:14:48,012 --> 00:14:50,139
<i>των τόπων απ' όπου πέρασε το παραμύθι</i>

307
00:14:50,222 --> 00:14:53,434
<i>και των γενεών ανθρώπων</i>
<i>που το αφηγήθηκαν, το αγάπησαν</i>

308
00:14:53,517 --> 00:14:54,977
<i>και το έκαναν δικό τους.</i>

309
00:14:55,811 --> 00:14:57,897
<i>Ακολουθώντας τα κλαδιά,</i>

310
00:14:57,980 --> 00:15:01,317
<i>μπορούμε να δούμε</i>
<i>ποιες ιστορίες έχουν κοινή προέλευση.</i>

311
00:15:01,400 --> 00:15:02,860
<i>Όπως η εκδοχή των Γκριμ.</i>

312
00:15:02,943 --> 00:15:04,695
<i>Το γερμανικό τους παραμύθι</i>

313
00:15:04,778 --> 00:15:08,115
<i>είναι απόγονος</i>
<i>του γαλλικού που έγραψε ο Περό.</i>

314
00:15:08,198 --> 00:15:10,159
<i>Μία από τις κύριες πηγές των Γκριμ</i>

315
00:15:10,242 --> 00:15:13,954
<i>ήταν μια οικογενειακή φίλη,</i>
<i>κόρη Γάλλων μεταναστών.</i>

316
00:15:14,038 --> 00:15:15,539
Οι οποίοι μάλλον γνώριζαν

317
00:15:15,623 --> 00:15:18,250
την εκδοχή που είχε γράψει ο Περό.

318
00:15:18,334 --> 00:15:22,087
<i>Αλλά ο Περό σίγουρα</i>
<i>δεν την είχε επινοήσει.</i>

319
00:15:22,171 --> 00:15:26,091
<i>Η αρχική </i>Κοκκινοσκουφίτσα <i>προηγείται</i>
<i>χρονικά όλων των γνωστών βιβλίων,</i>

320
00:15:26,634 --> 00:15:29,595
<i>δημιουργήθηκε</i>
<i>τουλάχιστον χίλια χρόνια πριν.</i>

321
00:15:30,262 --> 00:15:33,098
<i>Αλλά δεν ξέρουμε πού και πότε.</i>

322
00:15:33,182 --> 00:15:35,267
Φανταζόμαστε ανθρώπους

323
00:15:35,351 --> 00:15:37,561
να μαζεύονται στην ύπαιθρο

324
00:15:37,645 --> 00:15:39,688
και να λένε ιστορίες.

325
00:15:39,772 --> 00:15:42,358
Για να μεταλαμπαδεύσουν
την αρχέγονη σοφία,

326
00:15:42,441 --> 00:15:44,693
αλλά και για λόγους ψυχαγωγίας.

327
00:15:45,277 --> 00:15:48,656
Αυτές οι ιστορίες περνούν
από γενιά σε γενιά

328
00:15:48,739 --> 00:15:51,033
εδώ και πάρα πολύ καιρό.

329
00:15:51,116 --> 00:15:53,911
Η Πεντάμορφη και το Τέρας
<i>είναι μια ιστορία 4,000 ετών.</i>

330
00:15:53,994 --> 00:15:56,497
Ο Τζακ και η Φασολιά <i>είναι 5,000 ετών.</i>

331
00:15:56,580 --> 00:15:59,166
<i>Και το πιο παλιό παραμύθι</i>
<i>που έχει μελετηθεί…</i>

332
00:15:59,249 --> 00:16:01,627
Στη Γερμανία,

333
00:16:01,710 --> 00:16:03,253
στη Δυτική Ευρώπη,

334
00:16:03,337 --> 00:16:05,673
στην Ανατολική Ευρώπη και στη Δυτική Ασία

335
00:16:05,756 --> 00:16:08,801
βρίσκουμε πληθυσμούς
τα ίχνη των οποίων ανάγονται

336
00:16:08,884 --> 00:16:11,011
στους τελευταίους κοινούς προγόνους.

337
00:16:11,095 --> 00:16:13,764
<i>Πριν από έξι χιλιάδες χρόνια.</i>

338
00:16:13,847 --> 00:16:17,601
<i>Πέντε χιλιάδες πεντακόσια χρόνια</i>
<i>πριν εφεύρουμε την τυπογραφία.</i>

339
00:16:17,685 --> 00:16:20,521
<i>Τέσσερις χιλιάδες χρόνια</i>
<i>πριν εφεύρουμε το χαρτί.</i>

340
00:16:20,604 --> 00:16:23,774
<i>Δύο χιλιάδες χρόνια</i>
<i>πριν γράψουμε την πρώτη ιστορία,</i>

341
00:16:23,857 --> 00:16:26,318
<i>το Έπος του Γκιλγκαμές.</i>

342
00:16:27,069 --> 00:16:31,365
<i>Πρωτοειπώθηκε περίπου την εποχή</i>
<i>που μάθαμε να φτιάχνουμε ορείχαλκο,</i>

343
00:16:31,448 --> 00:16:33,575
<i>ένα κοσμοϊστορικό γεγονός.</i>

344
00:16:34,159 --> 00:16:37,413
<i>Αυτό ίσως εξηγεί την ιστορία</i>
Ο Σιδεράς και ο Διάβολος.

345
00:16:37,496 --> 00:16:39,748
Ο σιδεράς κάνει συμφωνία

346
00:16:39,832 --> 00:16:43,752
με ένα μοχθηρό, υπερφυσικό ον.

347
00:16:43,836 --> 00:16:46,755
Θέλει να μπορεί να ενώνει
κάθε είδους υλικό,

348
00:16:46,839 --> 00:16:48,882
ώστε να γίνει ο σπουδαιότερος σιδεράς.

349
00:16:48,966 --> 00:16:50,509
Και ως αντάλλαγμα,

350
00:16:50,592 --> 00:16:52,678
θα δώσει την ψυχή του.

351
00:16:52,761 --> 00:16:55,597
<i>Αν όχι την ιστορία αυτή,</i>
<i>σίγουρα έχετε ακούσει μια εκδοχή της.</i>

352
00:16:55,639 --> 00:17:00,227
Έπρεπε να πάω στο σταυροδρόμι χθες
για να πουλήσω την ψυχή μου στον διάβολο.

353
00:17:00,310 --> 00:17:02,646
Προσέφερα την ψυχή μου στον Σατανά,

354
00:17:02,730 --> 00:17:06,525
για να αναστήσει τον μισθοφόρο
και να πάρει εκδίκηση για μένα.

355
00:17:07,526 --> 00:17:09,737
Θα ήθελες να κάνουμε μια συμφωνία;

356
00:17:14,116 --> 00:17:15,159
Το τίμημα;

357
00:17:15,909 --> 00:17:20,122
<i>Στις χριστιανικές κοινωνίες, έγινε ιστορία</i>
<i>για τους κινδύνους της φιλοδοξίας,</i>

358
00:17:20,664 --> 00:17:22,332
<i>αλλά στην αρχική εκδοχή…</i>

359
00:17:22,416 --> 00:17:24,293
Το πρώτο πράγμα που κάνει ο σιδεράς

360
00:17:24,376 --> 00:17:27,963
είναι να ακινητοποιήσει τον διάβολο
για να μην μπορεί να κουνηθεί.

361
00:17:28,047 --> 00:17:31,675
Έτσι, γίνεται ο καλύτερος σιδεράς
όλων των εποχών

362
00:17:31,759 --> 00:17:34,636
και κρατά και την ψυχή του
ξεγελώντας τον διάβολο.

363
00:17:35,596 --> 00:17:40,184
Τα παραμύθια δοκιμάζονται
εδώ και πολύ καιρό.

364
00:17:40,267 --> 00:17:43,437
Πρόκειται για ιστορίες
που έχουν τελειοποιηθεί

365
00:17:43,520 --> 00:17:47,149
περιλαμβάνοντας πολλές ζωντανές
και συγκεκριμένες λεπτομέρειες,

366
00:17:47,232 --> 00:17:50,235
έπειτα από αιώνες αφήγησης.

367
00:17:50,319 --> 00:17:52,654
<i>Η ισχυρότερη ιστορία επιβιώνει.</i>

368
00:17:52,738 --> 00:17:54,114
<i>Καθώς εξελίσσεται μια ιστορία,</i>

369
00:17:54,198 --> 00:17:56,200
<i>απορρίπτει οτιδήποτε περιττό.</i>

370
00:17:56,909 --> 00:17:59,703
<i>Γι' αυτό χαρακτήρες και πλοκές</i>
<i>είναι τόσο απλά,</i>

371
00:17:59,787 --> 00:18:03,040
<i>πράγμα που σημαίνει</i>
<i>ότι προσαρμόζονται εύκολα σε κάθε εποχή.</i>

372
00:18:03,123 --> 00:18:04,958
{\an8}<i>Υπάρχουν πάρα πολλές κακές μητριές</i>

373
00:18:05,042 --> 00:18:06,877
{\an8}<i>διότι πριν τον 20ό αιώνα,</i>

374
00:18:06,960 --> 00:18:09,838
{\an8}<i>ήταν σύνηθες</i>
<i>οι γυναίκες να πεθαίνουν στη γέννα.</i>

375
00:18:09,922 --> 00:18:12,925
<i>Η Σταχτοπούτα της Disney</i>
<i>είχε άμαξα-κολοκύθα</i>

376
00:18:13,008 --> 00:18:16,887
<i>επειδή όταν ο Σαρλ Περό</i>
<i>έγραψε την εκδοχή αυτή,</i>

377
00:18:16,970 --> 00:18:19,014
<i>ο κόσμος τρελαινόταν για κολοκύθες.</i>

378
00:18:19,098 --> 00:18:22,893
<i>Ήταν η νέα απίθανη καλλιέργεια</i>
<i>που είχε έρθει από την Αμερική.</i>

379
00:18:24,186 --> 00:18:25,938
<i>Κάποιες από τις πρώτες ταινίες</i>

380
00:18:26,021 --> 00:18:29,066
<i>του θρυλικού ταχυδακτυλουργού Ζορζ Μελιές</i>

381
00:18:29,149 --> 00:18:31,819
<i>ήταν εκδοχές της </i>Σταχτοπούτας
<i>και του </i>Κυανοπώγωνα<i>.</i>

382
00:18:31,902 --> 00:18:34,446
<i>Η όχι και τόσο παιδική ιστορία</i>
<i>μιας γυναίκας</i>

383
00:18:34,530 --> 00:18:36,657
<i>που ανακαλύπτει ότι ο σύζυγός της</i>

384
00:18:36,740 --> 00:18:39,409
<i>συνηθίζει να σκοτώνει τις γυναίκες του.</i>

385
00:18:40,410 --> 00:18:44,081
<i>Έπειτα, η Λότε Ράινιγκερ έφτιαξε</i>
<i>έναν ολοκαίνουριο κόσμο</i>

386
00:18:44,164 --> 00:18:46,917
<i>με φιγούρες</i>
<i>των οποίων τις σκιές χορογραφούσε,</i>

387
00:18:47,000 --> 00:18:50,754
<i>δημιουργώντας την πρώτη μεγάλου μήκους</i>
<i>ταινία κινουμένων σχεδίων.</i>

388
00:18:52,047 --> 00:18:55,801
<i>Και αυτή η ταινία, μια εκδοχή της </i>Χιονάτης
<i>των Γκριμ του 1916,</i>

389
00:18:55,884 --> 00:18:58,178
<i>προβλήθηκε σε γεμάτες αίθουσες</i>

390
00:18:58,262 --> 00:19:01,932
<i>με τα πλήθη να συρρέουν</i>
<i>για να καταφέρουν να τη δουν.</i>

391
00:19:02,015 --> 00:19:06,311
<i>Και όπως λέγεται, την είδε</i>
<i>κι ένα νεαρό αγόρι ονόματι Γουόλτ,</i>

392
00:19:07,187 --> 00:19:11,275
<i>που μαγεύτηκε τόσο πολύ που όταν μεγάλωσε,</i>
<i>έφτιαξε τη δική του εκδοχή.</i>

393
00:19:13,277 --> 00:19:17,156
Ο Ντίσνεϊ δημιούργησε
την ιστορία που όλοι ξέρουμε.

394
00:19:17,239 --> 00:19:18,907
Και από αυτήν την έννοια,

395
00:19:18,991 --> 00:19:21,577
μπορούμε να πούμε ότι είχε

396
00:19:21,660 --> 00:19:24,496
αρνητικές επιπτώσεις
σε επίπεδο κουλτούρας.

397
00:19:24,580 --> 00:19:27,374
Αλλά ο Ντίσνεϊ
κράτησε ζωντανές τις ιστορίες.

398
00:19:27,457 --> 00:19:29,334
Αν δεν ήταν ο Ντίσνεϊ,

399
00:19:29,418 --> 00:19:32,421
πολλά από αυτά τα παραμύθια
μπορεί να είχαν εξαφανιστεί.

400
00:19:32,504 --> 00:19:34,715
Τα παραμύθια είναι σε μεγάλο βαθμό προϊόν

401
00:19:34,798 --> 00:19:37,384
της εποχής στην οποία δημιουργούνται.

402
00:19:37,467 --> 00:19:39,636
Η <i>Χιονάτη</i>, για παράδειγμα,

403
00:19:39,720 --> 00:19:41,805
είναι ταινία της δεκαετίας του '30.

404
00:19:42,514 --> 00:19:44,224
Η ιδανική γυναίκα της εποχής,

405
00:19:44,308 --> 00:19:47,352
που είναι γλυκιά, εργατική και καθαρίζει,

406
00:19:47,436 --> 00:19:50,355
και εκφράζει την παθητική στάση

407
00:19:50,439 --> 00:19:52,482
της γυναίκας και της θηλυκότητας.

408
00:19:53,233 --> 00:19:56,445
<i>Ο Ντίσνεϊ είναι επίσης γνωστό</i>
<i>ότι προσλάμβανε μόνο λευκούς</i>

409
00:19:56,528 --> 00:19:58,030
<i>σε δημιουργικές θέσεις.</i>

410
00:19:58,113 --> 00:20:01,366
<i>Όπως εξήγησε η εταιρεία</i>
<i>σε αυτήν την επιστολή απόρριψης,</i>

411
00:20:01,450 --> 00:20:05,495
<i>κορίτσια δεν γίνονταν δεκτά</i>
<i>ούτε στο πρόγραμμα εκπαίδευσης.</i>

412
00:20:06,246 --> 00:20:07,831
<i>Αλλά οι καιροί άλλαξαν.</i>

413
00:20:07,915 --> 00:20:10,959
<i>Το </i>Ψυχρά κι Ανάποδα
<i>είναι η πρώτη ταινία της Disney</i>

414
00:20:11,043 --> 00:20:12,586
<i>που σκηνοθετήθηκε από γυναίκα.</i>

415
00:20:12,669 --> 00:20:17,090
{\an8}Έμπνευση της οποίας αποτελεί
<i>Η Βασίλισσα του Χιονιού </i>του Άντερσεν.

416
00:20:17,174 --> 00:20:20,093
Αλλά μετατρέπεται σε ένα είδος ύμνου

417
00:20:20,177 --> 00:20:23,222
στην αλληλεγγύη μεταξύ αδελφών

418
00:20:23,305 --> 00:20:26,642
και στην αλληλεγγύη
μεταξύ γυναικών γενικότερα.

419
00:20:26,725 --> 00:20:29,728
Όταν ξαναγράφουμε τα παραμύθια
για να γίνουν πιο φεμινιστικά,

420
00:20:29,811 --> 00:20:33,232
δεν κάνουμε βήματα μπροστά, αλλά πίσω.

421
00:20:33,315 --> 00:20:35,359
<i>Η συγγραφέας Μαντάμ ντ' Ολνοΐ</i>

422
00:20:35,442 --> 00:20:38,904
<i>επινόησε τον όρο "fairy tale",</i>
<i>ιστορίες με νεράιδες, τον 17ο αιώνα.</i>

423
00:20:38,987 --> 00:20:42,908
<i>Στη δική της εκδοχή για τη </i>Σταχτοπούτα,
<i>το όμορφο, βασανισμένο κορίτσι</i>

424
00:20:42,991 --> 00:20:45,410
{\an8}<i>λέγεται "Μικρό Έξυπνο Κορίτσι",</i>

425
00:20:45,494 --> 00:20:48,205
{\an8}<i>επειδή θριαμβεύει</i>
<i>ξεγελώντας τους εχθρούς της</i>

426
00:20:48,288 --> 00:20:51,708
<i>και πιάνοντας φιλίες</i>
<i>με σημαντικές νεράιδες.</i>

427
00:20:51,792 --> 00:20:55,087
Πάντα είναι καλή με τους εχθρούς της,

428
00:20:55,170 --> 00:20:57,839
αλλά σύμφωνα με το ηθικό δίδαγμα
της εκδοχής αυτής,

429
00:20:57,923 --> 00:21:01,718
έχει πλάκα να είσαι καλός
με όσους σου φέρονται απαίσια

430
00:21:01,802 --> 00:21:03,720
και στο τέλος να τους κερδίζεις.

431
00:21:04,846 --> 00:21:07,516
<i>Καθώς τα παραμύθια μεταφέρονταν</i>
<i>από την ύπαιθρο στα σπίτια</i>

432
00:21:07,599 --> 00:21:10,060
<i>κι από τις σελίδες στις οθόνες,</i>

433
00:21:10,143 --> 00:21:12,354
<i>κάποιες ιστορίες χάθηκαν στις σκιές.</i>

434
00:21:13,355 --> 00:21:15,357
<i>Σήμερα, όμως, περισσότερο από ποτέ,</i>

435
00:21:15,440 --> 00:21:17,693
<i>έχουμε πρόσβαση σε διαφορετικά κλαδιά,</i>

436
00:21:17,776 --> 00:21:20,570
<i>σε διαφορετικά δέντρα,</i>
<i>σε ολόκληρα διαφορετικά δάση.</i>

437
00:21:22,281 --> 00:21:25,575
<i>Η ταινία </i>Coco <i>έκανε γνωστή σε εκατομμύρια</i>
<i>τη μεξικανική παράδοση</i>

438
00:21:25,659 --> 00:21:28,328
<i>για τη σημασία που έχει</i>
<i>να θυμόμαστε τους προγόνους μας.</i>

439
00:21:29,037 --> 00:21:31,873
<i>Το </i>Βαϊάνα <i>βασίστηκε</i>
<i>σε λαϊκές παραδόσεις της Πολυνησίας</i>

440
00:21:31,957 --> 00:21:34,668
<i>που μας θυμίζουν</i>
<i>να φροντίζουμε τις κοινότητές μας.</i>

441
00:21:34,751 --> 00:21:37,004
<i>Και ο Ιάπωνας Χαγιάο Μιγιαζάκι</i>

442
00:21:37,087 --> 00:21:39,923
<i>στις ιστορίες του</i>
<i>μας μιλά για τη φρίκη της βίας</i>

443
00:21:40,007 --> 00:21:42,467
<i>και τον σεβασμό προς τον φυσικό κόσμο.</i>

444
00:21:42,551 --> 00:21:44,761
<i>Ένα θέμα και της κέλτικης λαογραφίας</i>,

445
00:21:44,845 --> 00:21:47,389
<i>πηγή έμπνευσης για την ταινία </i>Wolfwalkers.

446
00:21:48,223 --> 00:21:50,809
Το ωραίο όταν έχεις πρόσβαση
σε όλο τον κόσμο

447
00:21:50,892 --> 00:21:55,230
είναι ότι συνειδητοποιείς πως υπάρχει
μια χρυσή αλυσίδα λαϊκής παράδοσης

448
00:21:55,314 --> 00:21:57,107
που μας ενώνει όλους.

449
00:21:57,190 --> 00:22:01,528
Δηλαδή, αυτές οι ιστορίες μάς κάνουν
να επικοινωνούμε μεταξύ ηπείρων,

450
00:22:01,611 --> 00:22:03,613
αψηφώντας πολιτισμικά χάσματα

451
00:22:03,697 --> 00:22:05,324
και γλωσσικά εμπόδια.

452
00:22:05,407 --> 00:22:07,951
Τα παραμύθια είναι ιστορίες
που έχουν επιβιώσει

453
00:22:08,035 --> 00:22:10,912
χιλιάδες χρόνια για κάποιον λόγο,

454
00:22:10,996 --> 00:22:13,790
επειδή μας βοηθούν
να σκεφτόμαστε τα προβλήματα

455
00:22:13,874 --> 00:22:16,209
που είναι θεμελιώδη
για την ανθρώπινη ύπαρξη.

456
00:22:16,293 --> 00:22:18,086
Οι καλύτερες λαϊκές ιστορίες

457
00:22:18,170 --> 00:22:21,882
είναι αυτές που μπορείς
να προσαρμόσεις πολύ εύκολα

458
00:22:21,965 --> 00:22:24,843
και που έχουν ως περιεχόμενο

459
00:22:24,926 --> 00:22:27,220
θεμελιώδεις αλήθειες,

460
00:22:27,304 --> 00:22:30,098
θεμελιώδεις ανησυχίες που αφορούν

461
00:22:30,182 --> 00:22:33,185
όλους τους ανθρώπους παντού και πάντα.

462
00:22:33,894 --> 00:22:37,022
Έμαθα ότι δεν πρέπει
να μιλάμε σε αγνώστους

463
00:22:37,105 --> 00:22:39,483
και ότι πρέπει να ακούμε τους γονείς μας

464
00:22:39,566 --> 00:22:41,360
και τους συγγενείς που γνωρίζουμε.

465
00:22:41,443 --> 00:22:45,072
{\an8}Αν συναντούσα τον λύκο, θα συνέχιζα
να περπατάω, δεν θα του μιλούσα,

466
00:22:45,155 --> 00:22:46,865
{\an8}θα πήγαινα στο σπίτι της γιαγιάς

467
00:22:46,948 --> 00:22:49,201
και θα έτρωγα, δεν θα σταματούσα.

468
00:22:50,035 --> 00:22:51,995
{\an8}Δεν χρειάζεται πάντα

469
00:22:52,954 --> 00:22:54,498
{\an8}να φοράς κάτι όμορφο

470
00:22:54,581 --> 00:22:56,500
{\an8}ή να φαίνεσαι όμορφη

471
00:22:56,583 --> 00:22:59,044
για να είσαι όμορφη και μέσα σου.

472
00:22:59,127 --> 00:23:00,712
{\an8}Αν κάποιος σε συμπαθεί

473
00:23:00,796 --> 00:23:04,800
{\an8}και θέλει να είναι φίλος σου,
σε συμπαθεί γι' αυτό που είσαι.

474
00:23:04,883 --> 00:23:07,010
{\an8}Αν πιστεύουμε στον εαυτό μας,

475
00:23:07,094 --> 00:23:09,888
{\an8}μπορούμε να πάμε μπροστά,
ό,τι και να γίνει.

476
00:23:11,223 --> 00:23:13,642
<i>Και ζήσαν αυτοί</i>
<i>ειρηνικά και πλουσιοπάροχα.</i>

477
00:23:14,351 --> 00:23:18,063
<i>Ή ευτυχείς και ικανοποιημένοι</i>
<i>μέχρι το τέλος της ζωής τους.</i>

478
00:23:18,146 --> 00:23:21,441
<i>Ή μέσα στη χαρά και στα πλούτη</i>
<i>μέχρι και σήμερα.</i>

479
00:23:22,067 --> 00:23:23,819
<i>Ή ευτυχισμένοι για πάντα.</i>

480
00:23:25,028 --> 00:23:27,364
<i>Ή αυτοί καλά κι εμείς καλύτερα.</i>

481
00:23:57,436 --> 00:23:59,187
Υποτιτλισμός: Δέσποινα Πασσαλή