1
00:00:07,298 --> 00:00:09,426
<i>Pada September 2017,</i>

2
00:00:09,509 --> 00:00:12,220
<i>Taufan Maria berpusar-pusar</i>
<i>melintasi Caribbean</i>

3
00:00:12,303 --> 00:00:14,180
<i>dan melanda Puerto Rico.</i>

4
00:00:19,144 --> 00:00:23,064
Taufan itu kedengaran seperti raksasa.

5
00:00:24,024 --> 00:00:27,318
Seperti raksasa
yang memburu dan menggeram,

6
00:00:28,028 --> 00:00:29,362
memusnahkan segalanya.

7
00:00:30,071 --> 00:00:33,616
Teruk rasanya berada dalam situasi
yang anda tak boleh buat apa-apa.

8
00:00:33,700 --> 00:00:36,745
Saya lihat kerja saya selama 20 tahun

9
00:00:36,828 --> 00:00:37,787
musnah.

10
00:00:37,871 --> 00:00:40,707
Beritahu saya keadaan 24 jam yang lalu.

11
00:00:40,790 --> 00:00:44,377
Neraka. Ini sangat dahsyat.

12
00:00:46,546 --> 00:00:50,967
Saya tak pernah melalui hidup begini,

13
00:00:51,051 --> 00:00:53,553
dan saya harap
saya takkan melaluinya lagi.

14
00:00:54,888 --> 00:00:58,558
Saya pergi ke San Juan
dua hari selepas taufan berlalu.

15
00:00:58,641 --> 00:01:02,604
Tiada air, elektrik,
sepanjang masa saya di sana.

16
00:01:02,687 --> 00:01:04,898
Saya boleh cakap melalui pengalaman

17
00:01:04,981 --> 00:01:07,650
saat anda berdepan taufan,

18
00:01:07,734 --> 00:01:11,821
sama ada anda bimbangkan rumah,
atau orang tersayang,

19
00:01:11,905 --> 00:01:14,157
ia meninggalkan kesan

20
00:01:14,240 --> 00:01:16,785
kepada semangat anda seumur hidup.

21
00:01:19,662 --> 00:01:22,373
<i>Semakin ramai orang</i>
<i>hidup dalam laluan taufan,</i>

22
00:01:22,457 --> 00:01:26,127
<i>dan pemanasan planet</i>
<i>menjadikan ribut ini lebih berbahaya.</i>

23
00:01:26,211 --> 00:01:28,963
Walaupun tiada lagi taufan yang melanda,

24
00:01:29,047 --> 00:01:31,132
kejadian pada ketika ini

25
00:01:31,216 --> 00:01:33,468
lebih bahaya dan membinasakan.

26
00:01:33,551 --> 00:01:36,471
<i>Jadi, apa yang boleh dilakukan</i>
<i>supaya komuniti kita lebih selamat</i>

27
00:01:36,554 --> 00:01:38,848
<i>dalam menghadapi kuasa bencana ini?</i>

28
00:01:41,643 --> 00:01:44,729
<i>Bolehlah kita bertahan</i>
<i>dengan ribut yang akan datang?</i>

29
00:01:45,438 --> 00:01:48,024
<i>Ribut besar di tengah-tengah pandangan.</i>

30
00:01:48,525 --> 00:01:52,237
<i>Taufan ini disertai dengan</i>
<i>angin ganas yang memusnahkan,</i>

31
00:01:52,320 --> 00:01:54,155
<i>hujan lebat dan air pasang.</i>

32
00:01:54,906 --> 00:01:57,867
<i>Kapal tidak berdaya</i>
<i>menentang kemarahan taufan.</i>

33
00:01:57,951 --> 00:02:00,829
<i>Penduduk dari barat New Orleans</i>
<i>sangat bertuah,</i>

34
00:02:00,912 --> 00:02:05,208
<i>namun bagi ramai orang, memori</i>
<i>ribut besar tahun 60-an itu terlalu nyata.</i>

35
00:02:05,917 --> 00:02:07,460
Saya berusia 61 tahun,

36
00:02:07,544 --> 00:02:11,965
semuanya menakutkan.
Ia patut dipandang serius.

37
00:02:13,508 --> 00:02:17,345
TAUFAN

38
00:02:20,306 --> 00:02:23,101
<i>Pada tahun 1959,</i>
<i>dengan berlalunya Perang Dingin</i>

39
00:02:23,184 --> 00:02:27,897
<i>ratusan saintis berkumpul di San Francisco</i>
<i>untuk cuba menjawab satu soalan mudah.</i>

40
00:02:28,356 --> 00:02:32,443
<i>"Adakah kita boleh buat sesuatu</i>
<i>yang baik dengan senjata nuklear ini?"</i>

41
00:02:32,527 --> 00:02:34,070
<i>Mereka ada banyak idea.</i>

42
00:02:34,154 --> 00:02:37,323
<i>Menukar siri kawah letupan</i>
<i>menjadi terusan perkapalan.</i>

43
00:02:37,824 --> 00:02:40,910
<i>Menggunakan semula haba bom</i>
<i>untuk menyuling air laut.</i>

44
00:02:41,578 --> 00:02:44,831
{\an8}<i>Juga meletupkan senjata nuklear</i>
<i>di tengah-tengah taufan</i>

45
00:02:44,914 --> 00:02:46,916
{\an8}<i>untuk cuba menggelincirkan ribut.</i>

46
00:02:50,003 --> 00:02:52,547
<i>Idea itu kekal menarik,</i>

47
00:02:52,630 --> 00:02:55,717
<i>sehingga agensi Amerika</i>
<i>yang mengkaji taufan</i>

48
00:02:55,800 --> 00:02:58,052
<i>memaparkan isu di halaman SKT.</i>

49
00:02:58,136 --> 00:02:59,804
INI BUKAN IDEA YANG BAIK.

50
00:02:59,888 --> 00:03:03,266
<i>Masalah utama ialah</i>
<i>kita tiada bom yang cukup besar.</i>

51
00:03:03,892 --> 00:03:07,812
<i>Ini rakaman senjata nuklear</i>
<i>paling berkuasa yang pernah diletupkan,</i>

52
00:03:07,896 --> 00:03:10,315
<i>Tsar Bomba Kesatuan Soviet.</i>

53
00:03:15,069 --> 00:03:17,655
<i>Ia letupan 50-megatan,</i>

54
00:03:17,739 --> 00:03:19,991
<i>pelepasan tenaga yang sangat kuat.</i>

55
00:03:21,159 --> 00:03:22,869
<i>Namun, taufan penuh</i>

56
00:03:22,952 --> 00:03:25,830
<i>boleh melepaskan</i>
<i>jumlah tenaga itu setiap jam.</i>

57
00:03:25,914 --> 00:03:29,209
<i>Jika anda cuba memusnahkan taufan,</i>
<i>kemungkinan besar ia menjadi</i>

58
00:03:29,292 --> 00:03:31,002
<i>taufan radioaktif.</i>

59
00:03:32,503 --> 00:03:34,339
<i>Ribut-ribut ini sangat kuat</i>

60
00:03:34,422 --> 00:03:37,258
<i>kerana ia bekerja pada skala yang berbeza.</i>

61
00:03:37,342 --> 00:03:40,011
<i>Ia dijana oleh jalur lautan</i>
<i>yang sangat banyak</i>

62
00:03:40,094 --> 00:03:42,013
<i>dan putaran planet.</i>

63
00:03:42,555 --> 00:03:45,808
{\an8}<i>Sinaran matahari memanaskan air,</i>
<i>yang menyejat ke atas,</i>

64
00:03:45,892 --> 00:03:49,687
<i>membentuk ribut petir yang</i>
<i>menjulang tinggi dan di permukaan air,</i>

65
00:03:49,771 --> 00:03:51,439
{\an8}<i>membentuk ruang tekanan rendah.</i>

66
00:03:52,023 --> 00:03:54,817
{\an8}<i>Udara sekeliling dengan</i>
<i>segera mengisi kekosongan ini,</i>

67
00:03:54,901 --> 00:03:57,570
<i>namun ia dipesongkan oleh Kesan Coriolis.</i>

68
00:03:58,446 --> 00:04:02,492
<i>Udara yang bergerak jauh</i>
<i>di atas permukaan bumi melengkung.</i>

69
00:04:03,243 --> 00:04:05,245
<i>Itu menjadikan seluruh sistem berputar,</i>

70
00:04:05,328 --> 00:04:09,332
<i>arah lawan jam di hemisfera utara,</i>
<i>mengikut arah jam di selatan.</i>

71
00:04:10,208 --> 00:04:13,503
<i>Kesan Coriolis terlalu lemah</i>
<i>berhampiran khatulistiwa</i>

72
00:04:13,586 --> 00:04:15,964
<i>dan air terlalu sejuk berhampiran kutub.</i>

73
00:04:16,047 --> 00:04:19,509
<i>Namun di zon ini, keadaan sangat sesuai.</i>

74
00:04:19,592 --> 00:04:23,346
<i>Lebih daripada 100 juta orang</i>
<i>terjejas oleh siklon setiap tahun,</i>

75
00:04:23,429 --> 00:04:25,932
<i>dan satu daripada lima orang di Bumi</i>

76
00:04:26,015 --> 00:04:28,101
<i>berada dalam laluan berpotensinya.</i>

77
00:04:28,184 --> 00:04:31,271
<i>Secara teknikalnya,</i>
<i>ini semua adalah siklon tropika,</i>

78
00:04:31,354 --> 00:04:33,439
<i>namun di sini, ia digelar ribut taufan,</i>

79
00:04:33,523 --> 00:04:35,608
<i>dan di sini sebagai taufan.</i>

80
00:04:35,692 --> 00:04:38,319
<i>Salah satu laluan biasanya</i>
<i>adalah melalui Carribean</i>

81
00:04:38,403 --> 00:04:41,864
<i>dan ia melanda Puerto Rico</i>
<i>setiap beberapa tahun.</i>

82
00:04:41,948 --> 00:04:44,701
<i>Namun itu tak bermakna</i>
<i>ia bersedia untuk serangan besar.</i>

83
00:04:45,451 --> 00:04:49,872
<i>Ini bulan September, 2017.</i>
<i>Beberapa taufan sedang mengancam Carribean</i>

84
00:04:49,956 --> 00:04:51,916
<i>namun Maria hanyalah tiupan angin lemah</i>

85
00:04:52,000 --> 00:04:54,585
<i>di dalam limpahan angin di Pantai Afrika.</i>

86
00:04:55,169 --> 00:04:57,797
<i>Awan ribut terbentuk dan mula berputar</i>

87
00:04:57,880 --> 00:05:00,675
<i>dan pusatnya muncul,</i>
<i>angin tenang menggerunkan</i>

88
00:05:00,758 --> 00:05:03,803
<i>yang dikelilingi angin</i>
<i>sepantas kereta api kelajuan tinggi.</i>

89
00:05:04,387 --> 00:05:06,639
<i>Ia mencapai 173 batu sejam,</i>

90
00:05:06,723 --> 00:05:09,642
<i>menjadikan Maria ribut kategori lima.</i>

91
00:05:09,726 --> 00:05:12,895
<i>Ia kategori lima</i>
<i>dan laluannya kelihatan seperti</i>

92
00:05:12,979 --> 00:05:14,939
<i>ia akan melanda Puerto Rico.</i>

93
00:05:15,523 --> 00:05:17,859
<i>Tanya menguruskan Taller Salud.</i>

94
00:05:17,942 --> 00:05:20,069
<i>Ia badan bukan keuntungan</i>
<i>pemerkasaan wanita,</i>

95
00:05:20,153 --> 00:05:22,989
<i>beribu pejabat</i>
<i>kurang 20 batu dari ibu negara</i>

96
00:05:23,072 --> 00:05:25,074
<i>di bandar pinggir pantai Loíza.</i>

97
00:05:25,158 --> 00:05:28,536
Ia ditubuhkan
sebagai kampung hamba yang lari.

98
00:05:29,037 --> 00:05:31,539
60 peratus orang di Loíza

99
00:05:31,622 --> 00:05:35,126
dikenali sebagai
orang Puerto Rico Afro-Hitam.

100
00:05:35,710 --> 00:05:40,214
<i>Bandar ini terletak di antara dua sungai,</i>
<i>lautan dan paya yang luas,</i>

101
00:05:40,298 --> 00:05:43,968
<i>yang membantu penduduknya</i>
<i>melindungi budaya Afro-Puerto Rico.</i>

102
00:05:44,052 --> 00:05:46,012
<i>Loízeños cipta </i>bomba<i>,</i>

103
00:05:46,095 --> 00:05:48,681
<i>gabungan muzik Sepanyol dan Afrika.</i>

104
00:05:48,765 --> 00:05:52,101
<i>Namun geografi Loíza juga mengasingkannya</i>

105
00:05:52,185 --> 00:05:54,771
<i>daripada kemajuan ekonomi San Juan.</i>

106
00:05:54,854 --> 00:05:57,857
Ia agak ketinggalan
dalam perancangan bandar

107
00:05:57,940 --> 00:05:59,609
pada tahun 50-an dan 60-an.

108
00:05:59,692 --> 00:06:01,944
Rasisme memainkan peranan penting.

109
00:06:02,028 --> 00:06:05,531
Tiada apa-apa dilakukan untuk
memberi akses fizikal, akses konkrit

110
00:06:05,615 --> 00:06:09,619
kepada hospital,
universiti dan infrastruktur amnya.

111
00:06:09,702 --> 00:06:12,038
<i>Kemiskinan dan persekitaran air itu</i>

112
00:06:12,121 --> 00:06:16,167
<i>membuatkan Loíza sangat lemah</i>
<i>apabila Maria melanda.</i>

113
00:06:17,251 --> 00:06:19,796
<i>Taufan menimbunkan</i>
<i>air laut di depan mereka,</i>

114
00:06:19,879 --> 00:06:21,631
<i>mencipta gelombang setinggi gunung.</i>

115
00:06:21,714 --> 00:06:25,051
{\an8}<i>Luruan ribut ini</i>
<i>menggerogot pantai Loíza.</i>

116
00:06:25,134 --> 00:06:29,180
<i>Pada masa yang sama,</i>
<i>awan melepaskan timbunan air laut</i>

117
00:06:29,263 --> 00:06:32,266
<i>membuatkan sungai melimpah</i>
<i>dan membanjiri kawasan kejiranan.</i>

118
00:06:32,892 --> 00:06:37,480
Di beberapa tempat,
banjir setinggi lima, enam kaki,

119
00:06:37,563 --> 00:06:39,148
jadi ia melitupi rumah.

120
00:06:39,232 --> 00:06:41,943
Air banjir itu juga
bercampur sisa kumbahan.

121
00:06:42,026 --> 00:06:45,446
<i>Loíza antara bandar paling teruk</i>
<i>dilanda taufan di Puerto Rico.</i>

122
00:06:45,530 --> 00:06:47,865
<i>Tiga ribu rumah musnah.</i>

123
00:06:49,617 --> 00:06:52,120
<i>Loíza sebahagian daripada corak global.</i>

124
00:06:52,203 --> 00:06:55,123
<i>Masyarakat miskin sering berada</i>
<i>di kawasan mudah dilanda banjir.</i>

125
00:06:55,206 --> 00:06:59,252
<i>Itu benar di bandar Vietnam</i>
<i>dan di selatan barat daya Bangladesh.</i>

126
00:06:59,794 --> 00:07:02,463
<i>Atau ia lebih dekat dengan loji industri,</i>

127
00:07:02,547 --> 00:07:04,424
<i>seperti di Houston, Texas.</i>

128
00:07:04,507 --> 00:07:08,469
<i>Pada tahun 2017, Taufan Harvey menurunkan</i>
<i>beberapa kaki hujan di rantau ini,</i>

129
00:07:08,553 --> 00:07:10,888
<i>memusnahkan tapak sisa toksik.</i>

130
00:07:10,972 --> 00:07:14,851
Banjir taufan boleh membawa
pencemaran kepada masyarakat sekitar.

131
00:07:15,435 --> 00:07:17,562
<i>Kawasan miskin lebih terdedah</i>

132
00:07:17,645 --> 00:07:19,981
<i>dan tak mendapat bantuan segera.</i>

133
00:07:20,064 --> 00:07:21,649
Puerto Rico contoh utama.

134
00:07:22,316 --> 00:07:27,029
<i>Imej satelit menunjukkan</i>
<i>lampu pulau itu sebelum ribut dan selepas.</i>

135
00:07:27,113 --> 00:07:29,574
<i>Setelah beberapa bulan</i>
<i>dan San Juan dapat kuasa semula,</i>

136
00:07:29,657 --> 00:07:33,453
<i>kawasan terpencil, termasuk sebahagian</i>
<i>besar Loíza, kekal dalam kegelapan.</i>

137
00:07:34,036 --> 00:07:35,872
<i>Bekas gabenor di Puerto Rico</i>

138
00:07:35,955 --> 00:07:39,208
<i>menciap gambar pembedahan</i>
<i>yang dilakukan menggunakan lampu suluh.</i>

139
00:07:39,292 --> 00:07:41,377
<i>Pesakit buah pinggang</i>
<i>terpaksa menaiki pesawat</i>

140
00:07:41,461 --> 00:07:43,713
<i>untuk sampai ke pusat dialisis</i>
<i>yang beroperasi.</i>

141
00:07:43,796 --> 00:07:46,799
<i>Pesakit kencing manis tak boleh</i>
<i>menyejukkan insulin mereka.</i>

142
00:07:46,883 --> 00:07:51,721
Ia sukar dipercayai. Ia krisis
yang menjejaskan seluruh negara.

143
00:07:51,804 --> 00:07:56,058
<i>Beberapa minggu dan bulan selepas Maria,</i>
<i>kematian terus meningkat.</i>

144
00:07:56,684 --> 00:07:58,978
Ada nyawa yang hilang

145
00:07:59,061 --> 00:08:02,565
yang sepatutnya dilindungi.

146
00:08:02,648 --> 00:08:04,901
Peristiwa adalah perkara biasa,

147
00:08:04,984 --> 00:08:07,195
dan bencana adalah politik.

148
00:08:07,778 --> 00:08:09,947
<i>Puerto Rico ialah</i>
<i>kawasan Amerika Syarikat,</i>

149
00:08:10,031 --> 00:08:12,742
<i>jadi mereka minta</i>
<i>bantuan kerajaan persekutuan.</i>

150
00:08:12,825 --> 00:08:15,453
{\an8}Tanpa bantuan,
krisis kemanusiaan yang berterusan

151
00:08:15,536 --> 00:08:17,747
{\an8}hanya akan jadi lebih teruk.

152
00:08:17,830 --> 00:08:20,500
{\an8}Penduduk di Puerto Rico
ialah rakyat Amerika.

153
00:08:20,583 --> 00:08:22,585
Ini tugas kerajaan persekutuan.

154
00:08:22,668 --> 00:08:25,421
<i>Namun kerajaan lambat menghantar bantuan</i>

155
00:08:25,505 --> 00:08:28,299
<i>dan kerajaan pulau itu</i>
<i>menyalah urus pengedaran.</i>

156
00:08:28,382 --> 00:08:30,134
{\an8}Sesetengah pihak

157
00:08:30,218 --> 00:08:32,887
{\an8}yang tak menghadapi risiko itu

158
00:08:32,970 --> 00:08:35,806
{\an8}menentukan bagi pihak komuniti

159
00:08:35,890 --> 00:08:38,851
{\an8}dengan kepakaran terkumpul

160
00:08:38,935 --> 00:08:41,103
{\an8}tentang kesediaan dan pengurusan bencana.

161
00:08:41,187 --> 00:08:44,106
{\an8}Ia sangat meninggi diri dan juga kejam.

162
00:08:44,815 --> 00:08:47,026
{\an8}<i>Akibat Taufan Maria adalah tragedi,</i>

163
00:08:47,610 --> 00:08:50,696
<i>tapi sebelum ribut melanda,</i>
<i>ada secebis kejayaan.</i>

164
00:08:51,280 --> 00:08:53,533
<i>Disebabkan kebijaksanaan manusia,</i>

165
00:08:53,616 --> 00:08:56,327
<i>penduduk Puerto Rico tahu</i>
<i>ia akan berlaku.</i>

166
00:08:57,328 --> 00:09:00,248
<i>Penduduk asli Caribbean,</i>
<i>seperti orang Taino,</i>

167
00:09:00,331 --> 00:09:03,334
<i>tahu cara mengenal pasti</i>
<i>petanda awal ribut ini.</i>

168
00:09:03,417 --> 00:09:04,794
<i>Awan bulu balik tinggi</i>

169
00:09:04,877 --> 00:09:08,798
<i>dan burung simbang pulang</i>
<i>untuk bertenggek pada waktu luar biasa.</i>

170
00:09:09,423 --> 00:09:12,176
<i>Pendatang baharu pulau itu</i>
<i>tak endahkan amaran.</i>

171
00:09:12,885 --> 00:09:15,721
<i>Pada tahun 1780, taufan melanda Caribbean</i>

172
00:09:15,805 --> 00:09:18,891
<i>dan 22,000 orang</i>
<i>terbunuh dalam beberapa hari.</i>

173
00:09:19,850 --> 00:09:23,062
{\an8}<i>Namun, pada tahun 1928,</i>
<i>ketika ribut sama dahsyat</i>

174
00:09:23,145 --> 00:09:26,607
{\an8}<i>melanda kawasan biasa di Puerto Rico,</i>
<i>barometer di San Juan</i>

175
00:09:26,691 --> 00:09:30,778
<i>mengesan penurunan tekanan atmosfera</i>
<i>tanda bermulanya ribut besar.</i>

176
00:09:30,861 --> 00:09:34,323
<i>Kabel telegraf hantar amaran</i>
<i>kepada semua daerah di pulau</i>

177
00:09:34,407 --> 00:09:36,617
<i>dan radio juga menyiarkan amaran.</i>

178
00:09:36,701 --> 00:09:40,121
{\an8}<i>Natijahnya, ribut itu tak meragut</i>
<i>terlalu banyak nyawa.</i>

179
00:09:40,204 --> 00:09:42,915
{\an8}<i>Ramalan juga menjadi semakin baik.</i>

180
00:09:42,999 --> 00:09:45,334
<i>Dari setiap penjuru Caribbean,</i>

181
00:09:45,418 --> 00:09:48,421
<i>maklumat cuaca diterima 24 jam sehari</i>

182
00:09:48,504 --> 00:09:50,214
<i>daripada stesen cuaca pulau</i>

183
00:09:50,298 --> 00:09:54,802
<i>dan pesawat Tentera Udara</i>
<i>serta skuadron tinjauan Tentera Laut.</i>

184
00:09:55,845 --> 00:09:57,680
<i>Kemudian, pada tahun 1961,</i>

185
00:09:57,763 --> 00:10:00,933
<i>datang laporan berita pertama</i>
<i>tentang Taufan Carla.</i>

186
00:10:01,017 --> 00:10:05,354
<i>Buat kali pertama, penonton televisyen</i>
<i>ditunjukkan imej radar taufan.</i>

187
00:10:05,938 --> 00:10:08,691
<i>Itulah pusat taufan ini.</i>

188
00:10:08,774 --> 00:10:12,236
<i>Hanya dengan melihat saiz ribut pada peta,</i>

189
00:10:12,320 --> 00:10:14,822
<i>ribuan penduduk keluar menyelamatkan diri.</i>

190
00:10:14,905 --> 00:10:17,199
<i>Pada hari yang sama juga,</i>

191
00:10:17,283 --> 00:10:19,410
<i>satu lagi berita tergempar datang.</i>

192
00:10:19,493 --> 00:10:22,997
<i>Satelit TIROS-3</i>
<i>mengesan taufan dari angkasa</i>

193
00:10:23,080 --> 00:10:25,458
<i>sebelum manusia di daratan tahu.</i>

194
00:10:25,541 --> 00:10:29,754
<i>Itu hanya penunjuk kepada ramalan cuaca</i>
<i>yang lebih maju pada masa depan.</i>

195
00:10:31,172 --> 00:10:35,718
<i>Sedekad kemudian, ramalan cuaca tak tepat</i>
<i>selama dua hari, lingkungan 300 batu</i>

196
00:10:35,801 --> 00:10:39,847
<i>dan nilai itu semakin menurun</i>
<i>sehingga 50 batu hari ini.</i>

197
00:10:39,930 --> 00:10:41,891
<i>Jumlah kematian semakin kurang.</i>

198
00:10:42,475 --> 00:10:45,144
<i>Pada 1960-an, mungkin puluhan ribu mangsa</i>

199
00:10:45,227 --> 00:10:46,896
<i>lemas setiap tahun dalam air ribut.</i>

200
00:10:46,979 --> 00:10:49,815
<i>Sekarang, kebiasaannya hanya ratusan.</i>

201
00:10:49,899 --> 00:10:53,611
Walau ramalan adalah tepat,
semua langkah persediaan,

202
00:10:53,694 --> 00:10:56,364
bukan bermakna takkan ada kerosakan.

203
00:10:56,447 --> 00:10:59,283
{\an8}<i>Craig Fugate adalah pentadbir FEMA,</i>

204
00:10:59,367 --> 00:11:02,244
{\an8}<i>agensi Amerika</i>
<i>yang menguruskan bencana alam.</i>

205
00:11:02,328 --> 00:11:05,748
Kita dapat lihat bahawa
ramalan menjadi semakin baik.

206
00:11:05,831 --> 00:11:07,958
Berlaku pelambanan pada ramalan keamatan.

207
00:11:08,042 --> 00:11:11,379
<i>Sesekali kekuatan taufan</i>
<i>akan melonjak secara mengejut</i>

208
00:11:11,462 --> 00:11:14,632
<i>dan itu memeranjatkan ahli kaji cuaca.</i>

209
00:11:14,715 --> 00:11:16,592
Semalam, ribut tropika berlaku.

210
00:11:16,676 --> 00:11:19,428
Ramalan keamatan
menunjukkan perubahan besar.

211
00:11:19,512 --> 00:11:22,181
Tiada sesiapa sangka ia begitu kuat.

212
00:11:22,264 --> 00:11:25,893
Penguatan pesat ini sangat berbahaya

213
00:11:25,976 --> 00:11:28,604
{\an8}dari sudut pandangan orang awam bahawa,

214
00:11:28,688 --> 00:11:30,731
{\an8}"Ia hanyalah kategori satu."

215
00:11:30,815 --> 00:11:33,192
{\an8}Selepas 24 jam,
ia menjadi kategori lima.

216
00:11:33,275 --> 00:11:36,195
{\an8}"Kalau saya tahu ia kategori lima,
saya akan selamatkan diri."

217
00:11:36,278 --> 00:11:40,324
<i>Para saintis berpendapat</i>
<i>bahawa penguatan pesat ini semakin biasa,</i>

218
00:11:40,950 --> 00:11:42,660
<i>disebabkan perubahan iklim.</i>

219
00:11:43,744 --> 00:11:47,164
Saya suka katakan bahawa
perubahan iklim telah pun berlaku

220
00:11:47,248 --> 00:11:51,210
dan kami sudah pun mengukur
peningkatan paras air.

221
00:11:51,293 --> 00:11:52,920
<i>Hampir 26 cm.</i>

222
00:11:53,003 --> 00:11:55,631
<i>Banyak bandar besar</i>
<i>menghampiri paras laut</i>

223
00:11:55,715 --> 00:11:58,217
<i>dan lautan mungkin meninggi 31 cm lagi</i>,

224
00:11:58,300 --> 00:12:01,095
<i>mungkin juga lebih lagi</i>
<i>menjelang hujung abad.</i>

225
00:12:01,178 --> 00:12:04,432
<i>Setiap inci peningkatan menambah</i>
<i>luruan ribut pada masa akan datang.</i>

226
00:12:04,515 --> 00:12:07,727
Banjir melanda akibat ribut pantai,

227
00:12:07,810 --> 00:12:10,730
dan terutamanya taufan,
ia akan jauh lebih membinasakan.

228
00:12:11,397 --> 00:12:14,942
<i>Air laut yang lebih hangat</i>
<i>akan menjadikan angin semakin laju</i>

229
00:12:15,025 --> 00:12:17,027
<i>dan hujan yang lebih lebat.</i>

230
00:12:17,570 --> 00:12:19,780
<i>Ketika air hangat semakin mendekati kutub,</i>

231
00:12:19,864 --> 00:12:23,617
<i>ada beberapa bukti</i>
<i>bahawa zon siklon dunia akan meluas.</i>

232
00:12:23,701 --> 00:12:27,371
<i>Namun, ia belum pasti.</i>
<i>Pemanasan global mungkin ada kesan aneh.</i>

233
00:12:27,455 --> 00:12:31,417
{\an8}<i>Contohnya,</i>
<i>kelajuan taufan semakin perlahan.</i>

234
00:12:31,500 --> 00:12:33,335
{\an8}Seperti Taufan Dorian

235
00:12:33,419 --> 00:12:36,881
{\an8}yang kekal di Grand Bahama beberapa hari

236
00:12:36,964 --> 00:12:38,841
{\an8}sebagai taufan besar.

237
00:12:38,924 --> 00:12:43,053
<i>Siklon tropika telah menyebabkan</i>
<i>semakin banyak kerosakan</i>

238
00:12:43,137 --> 00:12:45,890
<i>dan perubahan iklim</i>
<i>akan mengeruhkan keadaan.</i>

239
00:12:45,973 --> 00:12:48,601
<i>Namun, trend yang dilihat</i>
<i>setakat ini dipacu</i>

240
00:12:48,684 --> 00:12:50,686
<i>oleh pertambahan binaan manusia</i>

241
00:12:50,770 --> 00:12:52,396
<i>di laluan kemusnahan.</i>

242
00:12:52,480 --> 00:12:54,815
<i>Dari tahun 1970 hingga 2010,</i>

243
00:12:54,899 --> 00:12:57,193
<i>sementara populasi dunia</i>
<i>meningkat dua kali ganda,</i>

244
00:12:57,276 --> 00:13:01,113
<i>populasi pinggir laut yang mudah terkena</i>
<i>siklon meningkat hampir tiga kali ganda.</i>

245
00:13:01,822 --> 00:13:04,450
<i>Namun, tak semua orang</i>
<i>mampu kekal di sana.</i>

246
00:13:04,533 --> 00:13:08,287
Ramai orang perlu buat keputusan
jika mereka akan pergi.

247
00:13:09,121 --> 00:13:11,499
Masyarakat barisan depan ini pragmatik.

248
00:13:11,582 --> 00:13:14,168
Mereka faham
kesukaran untuk hidup di sana,

249
00:13:14,251 --> 00:13:17,588
tapi mereka juga mahu orang tahu

250
00:13:17,671 --> 00:13:19,673
nilai tempat itu bagi mereka.

251
00:13:19,757 --> 00:13:23,969
<i>Loíza dipanggil sebagai</i>
<i>ibu negeri tradisi di Puerto Rico</i>

252
00:13:24,053 --> 00:13:27,848
<i>dan ia benteng identiti</i>
<i>bagi masyarakat Afrika-Puerto Rico.</i>

253
00:13:27,932 --> 00:13:32,311
<i>Ia hubungkan mereka dengan nenek moyang.</i>
<i>Tempat itu bukan sekadar plot hartanah.</i>

254
00:13:33,229 --> 00:13:38,025
Patutkah kita biar perubahan iklim
memisahkan masyarakat kita?

255
00:13:38,108 --> 00:13:42,696
Di beberapa wilayah,
pembinaan semula tak masuk akal.

256
00:13:42,780 --> 00:13:46,575
Di kawasan lain pula,
mungkin itu penyelesaian kejuruteraan.

257
00:13:47,243 --> 00:13:49,787
<i>Kita semakin mahir</i>
<i>membina rumah kalis angin</i>

258
00:13:49,870 --> 00:13:51,789
<i>disebabkan uji kaji terkawal…</i>

259
00:13:53,374 --> 00:13:55,376
<i>dan pengalaman dunia sebenar.</i>

260
00:13:56,126 --> 00:13:59,713
<i>Ini Pantai Mexico, Florida,</i>
<i>sebelum Taufan Michael melanda.</i>

261
00:13:59,797 --> 00:14:01,507
<i>Ini rupanya selepas bencana.</i>

262
00:14:02,508 --> 00:14:04,718
<i>Banyak rumah telah musnah,</i>

263
00:14:04,802 --> 00:14:07,763
<i>tapi yang ini terselamat dan tak terjejas.</i>

264
00:14:07,847 --> 00:14:11,559
<i>Dindingnya adalah konkrit yang</i>
<i>disatukan dengan batang penulangan</i>

265
00:14:11,642 --> 00:14:14,895
<i>sehingga kos pembinaan</i>
<i>bertambah 15 hingga 20 peratus.</i>

266
00:14:15,479 --> 00:14:18,148
<i>Di tepi jalan,</i>
<i>ada rumah Habitat Kemanusiaan</i>

267
00:14:18,232 --> 00:14:20,067
<i>juga terselamat daripada ribut,</i>

268
00:14:20,150 --> 00:14:22,862
<i>disebabkan pengubuan yang lebih murah</i>

269
00:14:22,945 --> 00:14:25,865
<i>seperti ikatan besi,</i>
<i>paku yang diletak pada titik tertentu</i>

270
00:14:25,948 --> 00:14:27,449
<i>dan penutup terkedap,</i>

271
00:14:27,533 --> 00:14:31,245
<i>yang hanya menambah</i>
<i>sedikit sahaja kos pembinaan.</i>

272
00:14:31,328 --> 00:14:35,916
<i>Lebih rumit dan mahal</i>
<i>untuk menaik taraf rumah lama</i>

273
00:14:36,000 --> 00:14:40,212
<i>dan sangat sukar</i>
<i>untuk menaik taraf bandar lama.</i>

274
00:14:40,963 --> 00:14:45,885
<i>Beberapa kawasan bandar yang lebih kaya</i>
<i>habiskan berbilion untuk bina pertahanan.</i>

275
00:14:45,968 --> 00:14:48,512
<i>Osaka meninggikan lapangan terbangnya</i>

276
00:14:48,596 --> 00:14:51,098
<i>dengan menambahkan lapisan turapan.</i>

277
00:14:51,181 --> 00:14:54,560
<i>Shanghai memutuskan</i>
<i>untuk menjadi kota span,</i>

278
00:14:54,643 --> 00:14:58,480
<i>dipenuhi taman dan jalan air</i>
<i>yang menyerap atau melencongkan banjir.</i>

279
00:14:59,064 --> 00:15:01,901
<i>Kota New York pula</i>
<i>merancang sesuatu yang besar.</i>

280
00:15:01,984 --> 00:15:06,280
{\an8}Kami akan mulakan usaha yang
dijangka menelan kos sepuluh bilion dolar

281
00:15:06,363 --> 00:15:09,450
untuk memperbesar
pesisir Lower Manhattan

282
00:15:09,533 --> 00:15:11,368
ke East River.

283
00:15:11,452 --> 00:15:15,247
{\an8}Ini tindakan yang berani,
tapi ia perlu dilakukan.

284
00:15:15,331 --> 00:15:19,084
<i>Kebanyakan bandar besar ini</i>
<i>merancang untuk bina tembok besar</i>

285
00:15:19,168 --> 00:15:23,047
<i>bagi menghalang luruan ribut,</i>
<i>usaha yang telah dilakukan lebih seabad.</i>

286
00:15:23,672 --> 00:15:26,425
<i>Namun, gelora yang</i>
<i>dihasilkan tembok laut ini</i>

287
00:15:26,508 --> 00:15:29,511
<i>menyebabkan pantai di sekitar</i>
<i>menolak air dengan lebih laju.</i>

288
00:15:29,595 --> 00:15:34,058
<i>Kos pembinaannya juga tinggi</i>
<i>dan kerap memerlukan pembaikan yang mahal.</i>

289
00:15:34,141 --> 00:15:38,812
<i>Banyak usaha pintar dilakukan,</i>
<i>tapi taufan tetap melanda.</i>

290
00:15:38,896 --> 00:15:43,442
Satu cara yang tentunya lebih
berkesan daripada membina tembok besar

291
00:15:43,525 --> 00:15:45,527
ialah pemulihan tanah basah.

292
00:15:45,611 --> 00:15:47,404
<i>Pada tahun 1999,</i>

293
00:15:47,488 --> 00:15:50,115
<i>sebuah siklon telah melanda India Timur.</i>

294
00:15:50,866 --> 00:15:54,787
{\an8}<i>Rumah di kampung ini mengalami</i>
<i>purata nilai kerosakan 7,000 rupi</i>

295
00:15:54,870 --> 00:15:57,998
{\an8}<i>hampir satu pertiga</i>
<i>pendapatan tahunan keluarga biasa.</i>

296
00:15:58,082 --> 00:16:01,043
{\an8}<i>Namun, hanya satu perlima kerosakan</i>
<i>dialami oleh kampung ini,</i>

297
00:16:01,126 --> 00:16:04,254
{\an8}<i>kerana ia dilindungi hutan bakau.</i>

298
00:16:04,338 --> 00:16:09,343
<i>Di seluruh dunia, paya bakau</i>
<i>bertindak sebagai perisai dan span fizikal</i>

299
00:16:09,426 --> 00:16:10,886
<i>menyerap air banjir</i>

300
00:16:10,970 --> 00:16:14,682
<i>dan mencegah 65 bilion dolar</i>
<i>kerosakan pada setiap tahun.</i>

301
00:16:15,349 --> 00:16:17,851
<i>Ya, siklon juga merosakkan paya bakau,</i>

302
00:16:17,935 --> 00:16:21,981
<i>tapi hutan sihat boleh pulih sendiri,</i>
<i>tak seperti tembok laut manusia</i>

303
00:16:22,064 --> 00:16:25,734
<i>dan ia halang hakisan dengan</i>
<i>memerangkap mendapan dalam akar.</i>

304
00:16:26,318 --> 00:16:30,447
<i>Tanah di sekitar paya bakau</i>
<i>boleh meninggi sepuluh mm setiap tahun,</i>

305
00:16:30,531 --> 00:16:32,408
<i>melepasi kenaikan paras laut.</i>

306
00:16:32,950 --> 00:16:36,495
<i>Pesisir kita juga dikurniakan</i>
<i>dengan penghalang semula jadi.</i>

307
00:16:36,578 --> 00:16:40,290
<i>Tanah basah, seperti bakau juga,</i>
<i>boleh menakung jutaan gelen air</i>

308
00:16:40,374 --> 00:16:44,044
<i>dan terumbu yang</i>
<i>menyerap hentakan luruan ribut.</i>

309
00:16:44,128 --> 00:16:46,505
<i>Gumuk juga boleh jadi pertahanan kita.</i>

310
00:16:47,089 --> 00:16:49,800
<i>Pantai Puerto Rico</i>
<i>pernah ada gumuk yang tinggi</i>

311
00:16:49,883 --> 00:16:53,095
<i>tapi pada tahun 1950-an,</i>
<i>ketika San Juan semakin maju,</i>

312
00:16:53,178 --> 00:16:56,765
<i>banyak pasir diambil</i>
<i>untuk membina landasan kapal terbang.</i>

313
00:16:56,849 --> 00:16:59,393
<i>Sisanya telah usang dek kesesakan manusia</i>

314
00:16:59,476 --> 00:17:02,146
<i>dan mudah terjejas</i>
<i>oleh luruan ribut Maria.</i>

315
00:17:03,147 --> 00:17:05,441
<i>Saintis Universiti Puerto Rico</i>

316
00:17:05,524 --> 00:17:08,569
<i>bekerjasama dengan masyarakat tempatan</i>
<i>untuk menilai kerosakan</i>

317
00:17:08,652 --> 00:17:10,446
<i>dan memulihkan gumuk itu.</i>

318
00:17:10,529 --> 00:17:13,240
<i>Projek yang sama berlaku di merata tempat.</i>

319
00:17:14,199 --> 00:17:18,370
Lebih ramai orang menganggap
tanah basah sebagai tempat

320
00:17:18,454 --> 00:17:20,706
yang sama nilainya kepada kita

321
00:17:20,789 --> 00:17:22,833
seperti bangunan pencakar langit.

322
00:17:22,916 --> 00:17:24,460
Hal itu bakal menentukan

323
00:17:24,543 --> 00:17:28,088
kawasan timur dan tenggara
Amerika yang boleh diselamatkan.

324
00:17:28,172 --> 00:17:29,757
Saya tak mahu lihat

325
00:17:29,840 --> 00:17:33,635
masyarakat yang miskin dan terpinggir

326
00:17:33,719 --> 00:17:36,055
menanggung kesusahan untuk dipindahkan,

327
00:17:36,138 --> 00:17:38,932
sementara masyarakat kaya
akan ada tembok laut

328
00:17:39,016 --> 00:17:41,268
dan sistem pertahanan
yang dibina untuk mereka.

329
00:17:41,977 --> 00:17:45,355
<i>Hal itu masuk akal bagi</i>
<i>kerajaan yang sumbernya terhad</i>

330
00:17:45,439 --> 00:17:47,649
<i>dan risau tentang kos perbelanjaan.</i>

331
00:17:47,733 --> 00:17:51,862
{\an8}<i>Katakan ada dua keluarga</i>
<i>dalam dua rumah di dua kejiranan berbeza.</i>

332
00:17:51,945 --> 00:17:54,490
{\an8}<i>Rumah yang lebih murah</i>
<i>mungkin lebih lemah,</i>

333
00:17:54,573 --> 00:17:58,285
<i>tapi jika kerajaan lindungi rumah itu</i>
<i>dan rumah mahal terjejas,</i>

334
00:17:58,368 --> 00:17:59,912
<i>kos pembaikan lebih mahal.</i>

335
00:17:59,995 --> 00:18:02,664
<i>Mungkin kerajaan perlu berbelanja lebih</i>

336
00:18:02,748 --> 00:18:05,918
<i>dan jika keluarga itu berpindah,</i>
<i>tiadalah pembayar cukai kaya.</i>

337
00:18:06,001 --> 00:18:08,587
<i>Pengiraannya mudah.</i>

338
00:18:08,670 --> 00:18:11,006
<i>Saya akan lebih berjimat jika melabur</i>

339
00:18:11,090 --> 00:18:13,008
<i>pada rumah yang mahal.</i>

340
00:18:13,092 --> 00:18:15,886
Fasa yang paling tak setanding

341
00:18:15,969 --> 00:18:18,430
bagi mana-mana bencana ialah pemulihan.

342
00:18:19,014 --> 00:18:21,433
<i>Satu kajian bencana alam besar menemukan</i>

343
00:18:21,517 --> 00:18:25,062
{\an8}<i>bahawa keluarga berkulit Hitam</i>
<i>dan Latin akan lebih rugi.</i>

344
00:18:25,145 --> 00:18:27,564
{\an8}<i>Masuk akal. Namun, hal itu tak dijangka.</i>

345
00:18:27,648 --> 00:18:29,608
{\an8}Orang kulit putih di zon bencana

346
00:18:29,691 --> 00:18:32,694
{\an8}akan menerima peningkatan nilai bersih.

347
00:18:33,237 --> 00:18:36,949
{\an8}<i>Mereka dapat 126 ribu dolar secara purata.</i>

348
00:18:38,075 --> 00:18:41,870
<i>Keluarga kaya akan menerima</i>
<i>insurans rumah untuk pembaikan,</i>

349
00:18:41,954 --> 00:18:44,832
<i>insurans kesihatan</i>
<i>bagi pemulihan rohani dan jasmani</i>

350
00:18:44,915 --> 00:18:48,502
<i>dan kemudahan untuk mendapat</i>
<i>kelulusan bantuan kerajaan.</i>

351
00:18:48,585 --> 00:18:53,423
Mereka memperoleh kelebihan untuk
kembali ke tempat yang semakin pulih.

352
00:18:54,591 --> 00:18:57,177
<i>Bagi keluarga berpendapatan rendah pula,</i>

353
00:18:57,261 --> 00:18:59,805
<i>ada yang kehilangan seluruh rumah.</i>

354
00:18:59,888 --> 00:19:01,640
Mungkin mereka memiliki

355
00:19:01,723 --> 00:19:04,351
rumah yang diwariskan oleh ahli keluarga,

356
00:19:04,434 --> 00:19:06,812
jadi tak semua ada dokumen.

357
00:19:06,895 --> 00:19:09,857
Mereka banyak melakukan
perjanjian tak rasmi.

358
00:19:09,940 --> 00:19:13,443
Geran diperlukan
untuk memohon bantuan tertentu.

359
00:19:13,527 --> 00:19:15,070
Ramai orang kehilangan

360
00:19:15,154 --> 00:19:18,073
rumah dan tanah
dari zaman nenek moyang mereka

361
00:19:18,157 --> 00:19:21,827
kerana kerosakan bernilai ratusan dolar
akibat taufan. Itu perkara biasa.

362
00:19:22,494 --> 00:19:24,621
{\an8}<i>Keluarga yang tak mampu berpindah</i>,

363
00:19:24,705 --> 00:19:26,623
{\an8}<i>tidak mampu untuk terus tinggal.</i>

364
00:19:27,166 --> 00:19:29,626
{\an8}Jika kita tak bantu
mereka pada waktu ini,

365
00:19:29,710 --> 00:19:33,714
bagaimana kita akan yakin
kerajaan akan berikan bantuan

366
00:19:33,797 --> 00:19:36,466
{\an8}apabila bencana melanda?
Itu takkan berlaku.

367
00:19:36,550 --> 00:19:38,677
{\an8}Kami gembira anda datang

368
00:19:38,760 --> 00:19:42,931
{\an8}untuk membincangkan persediaan
bagi musim taufan tahun ini.

369
00:19:43,015 --> 00:19:44,558
<i>Pada tahun 2007,</i>

370
00:19:44,641 --> 00:19:47,144
<i>Craig Fugate beri keterangan</i>
<i>di depan Kongres.</i>

371
00:19:47,227 --> 00:19:49,229
{\an8}Inilah cabaran yang saya mahu bicarakan.

372
00:19:49,313 --> 00:19:51,690
{\an8}Taufan kategori lima
melanda Selatan Florida

373
00:19:51,773 --> 00:19:54,902
{\an8}mirip Taufan Besar Miami
yang melanda pada 1926.

374
00:19:54,985 --> 00:19:59,364
{\an8}<i>Taufan itu meragut ratusan nyawa</i>
<i>dan 40,000 mangsa kehilangan rumah,</i>

375
00:19:59,448 --> 00:20:01,825
{\an8}<i>hampir sepertiga populasi wilayah itu.</i>

376
00:20:02,576 --> 00:20:04,578
<i>Fugate telah menjalankan simulasi.</i>

377
00:20:04,661 --> 00:20:08,332
Kami kata, "Jika berlaku hari ini,
bagaimana dengan tindak balas itu?"

378
00:20:08,415 --> 00:20:10,417
Kami mula menganalisis keperluan

379
00:20:10,500 --> 00:20:13,921
dan kami tak dapat menampungnya.
Kami kekurangan sumber.

380
00:20:14,588 --> 00:20:17,424
{\an8}Ada lebih enam juta orang
di kawasan impak ini.

381
00:20:17,507 --> 00:20:20,344
{\an8}Ketika kami melakukannya,
saya mula sedar

382
00:20:20,427 --> 00:20:23,472
{\an8}bahawa kami melayan mereka sebagai mangsa

383
00:20:23,555 --> 00:20:26,266
{\an8}yang menanti untuk diselamatkan.

384
00:20:26,350 --> 00:20:30,020
Namun, setiap bencana yang
saya libatkan diri, tiada yang menunggu.

385
00:20:30,729 --> 00:20:33,440
Jiran yang paling cepat membantu jirannya.

386
00:20:33,523 --> 00:20:37,319
Ada beberapa wanita
yang membuka dapur komuniti

387
00:20:37,402 --> 00:20:39,655
untuk masak bagi 30 hingga 60 orang.

388
00:20:39,738 --> 00:20:42,824
Kami tanya,
"Jika kami bawa makanan dan gas lagi,

389
00:20:42,908 --> 00:20:46,495
kamu boleh masak
untuk 300 orang dan bukan hanya 30?"

390
00:20:46,578 --> 00:20:47,746
Mereka kata boleh.

391
00:20:48,413 --> 00:20:50,916
<i>Di Loíza dan seluruh Puerto Rico,</i>

392
00:20:50,999 --> 00:20:54,544
<i>jiran hantar makanan dan air,</i>
<i>jaga keperluan sesama mereka,</i>

393
00:20:54,628 --> 00:20:56,338
<i>memasang panel solar</i>

394
00:20:56,421 --> 00:20:59,258
<i>dan cipta aplikasi telefon pintar</i>
<i>untuk berkongsi bekalan.</i>

395
00:20:59,925 --> 00:21:03,595
Mereka usahakan cara yang inovatif

396
00:21:03,679 --> 00:21:08,016
untuk bertahan
walaupun tiada bantuan kerajaan.

397
00:21:08,100 --> 00:21:12,521
Cara kerajaan menyelesaikan masalah
akan gagal sama sekali

398
00:21:12,604 --> 00:21:14,147
dalam peristiwa besar ini.

399
00:21:14,231 --> 00:21:16,566
Jika lebih ramai jiran membantu jiran,

400
00:21:16,650 --> 00:21:19,820
kita boleh tumpukan
sumber kerajaan yang terhad

401
00:21:19,903 --> 00:21:21,947
kepada yang paling memerlukan.

402
00:21:22,030 --> 00:21:24,533
Kami dapat tahu bahawa pemulihan

403
00:21:24,616 --> 00:21:26,535
mempunyai beberapa dimensi.

404
00:21:26,618 --> 00:21:27,953
Kegembiraan

405
00:21:28,036 --> 00:21:30,956
dan kelucuan,

406
00:21:31,039 --> 00:21:34,209
itulah aspek paling utama
dalam kebajikan awam.

407
00:21:35,502 --> 00:21:38,630
Muzik Loíza dihasilkan dalam komuniti.

408
00:21:38,714 --> 00:21:42,926
Hal ini menyatukan masyarakat
untuk bermain muzik,

409
00:21:43,010 --> 00:21:44,761
menyanyi dan menari

410
00:21:44,845 --> 00:21:47,264
serta dapat bersama.

411
00:21:47,347 --> 00:21:49,850
Tempat yang terbaik menghadapi bencana

412
00:21:49,933 --> 00:21:53,228
ialah tempat
di mana kita pupuk dan pelihara

413
00:21:53,312 --> 00:21:55,272
ikatan yang terbina sesama masyarakat.

414
00:21:55,355 --> 00:21:58,775
Mereka dapat semangat daripada sumber itu

415
00:21:58,859 --> 00:22:00,444
untuk teruskan perjuangan.

416
00:22:00,527 --> 00:22:03,238
<i>Akan tetapi, setiap sumber ada hadnya.</i>

417
00:22:03,322 --> 00:22:06,033
<i>Empat tahun selepas Maria,</i>
<i>banyak atap di Loíza</i>

418
00:22:06,116 --> 00:22:07,993
<i>masih diselubungi kebiruan.</i>

419
00:22:08,076 --> 00:22:10,037
<i>Di perairan Afrika pula,</i>

420
00:22:10,120 --> 00:22:13,540
<i>malapetaka baharu mungkin akan datang.</i>

421
00:22:13,623 --> 00:22:18,211
Segalanya rapuh dan
boleh musnah dengan mudah.

422
00:22:19,087 --> 00:22:21,673
Maksud saya,
kita tak perlukan taufan lagi.

423
00:22:55,791 --> 00:22:57,709
Terjemahan sari kata oleh NF Ain