1 00:00:07,298 --> 00:00:12,137 In september 2017 kolkte orkaan Maria door het Caraïbisch gebied… 2 00:00:12,220 --> 00:00:14,180 …en klapte tegen Puerto Rico. 3 00:00:19,144 --> 00:00:23,064 Die orkaan klonk daadwerkelijk als een beest. 4 00:00:23,982 --> 00:00:27,277 Als een grommend beest dat op rooftocht was… 5 00:00:28,028 --> 00:00:29,362 …en alles vernietigde. 6 00:00:30,071 --> 00:00:33,616 Het is vreselijk om niets te kunnen doen. 7 00:00:33,700 --> 00:00:37,787 Ik zag 20 jaar aan werk volledig vernield worden. 8 00:00:37,871 --> 00:00:40,707 Vertel me hoe de afgelopen 24 uur waren. 9 00:00:40,790 --> 00:00:44,377 Hels. Het is gewoon verschrikkelijk. 10 00:00:46,546 --> 00:00:51,009 Ik had nog nooit van m'n leven zoiets doorgemaakt… 11 00:00:51,092 --> 00:00:53,553 …en hoop het nooit weer mee te maken. 12 00:00:54,846 --> 00:00:58,558 Ik kwam twee dagen nadat de orkaan voorbij was in San Juan aan. 13 00:00:58,641 --> 00:01:02,604 Er was geen water of stroom gedurende m'n hele verblijf daar. 14 00:01:02,687 --> 00:01:07,650 Ik kan je uit de eerste hand vertellen dat een orkaan meemaken… 15 00:01:07,734 --> 00:01:11,821 …waarbij je vreest voor je huis of voor je naasten… 16 00:01:11,905 --> 00:01:16,785 …de rest van je leven sporen op je ziel achterlaat. 17 00:01:19,621 --> 00:01:22,415 Steeds meer mensen wonen in het pad van orkanen… 18 00:01:22,499 --> 00:01:26,127 …en op een warmer wordende planeet zijn die stormen steeds destructiever. 19 00:01:26,211 --> 00:01:28,963 Hoewel we niet per se meer orkanen zien… 20 00:01:29,047 --> 00:01:33,468 …zullen de orkanen die we wel zien veel gevaarlijker en schadelijker zijn. 21 00:01:33,551 --> 00:01:38,848 Hoe kunnen we gemeenschappen beveiligen tegen deze catastrofale natuurkracht? 22 00:01:41,643 --> 00:01:44,729 Kunnen we de naderende stormen leren weerstaan? 23 00:01:45,396 --> 00:01:48,024 Grote storm midden in het gezichtsveld. 24 00:01:48,525 --> 00:01:52,237 Orkanen gaan samen met hevige, vernietigende winden… 25 00:01:52,320 --> 00:01:54,155 …zware regenval en hoogwater. 26 00:01:54,906 --> 00:01:57,867 Schepen zijn hulpeloos voor de furie van de tyfoon. 27 00:01:57,951 --> 00:02:00,870 Ten westen van New Orleans heeft men nu nog geluk… 28 00:02:00,954 --> 00:02:05,208 …maar velen doet dit al te sterk aan de stormen van de jaren 60 denken. 29 00:02:05,917 --> 00:02:07,460 Ik ben 61 jaar oud… 30 00:02:07,544 --> 00:02:11,965 …dus ze zijn allemaal heel eng. Ze moeten serieus worden genomen. 31 00:02:20,390 --> 00:02:23,101 In 1959, met de Koude Oorlog op een laag pitje… 32 00:02:23,184 --> 00:02:25,562 …kwamen honderden wetenschappers naar San Francisco… 33 00:02:25,645 --> 00:02:27,939 …om een simpele vraag te beantwoorden. 34 00:02:28,439 --> 00:02:31,818 'Kunnen we niet iets leuks doen met al deze kernwapens?' 35 00:02:32,527 --> 00:02:34,070 Ze hadden meerdere ideeën. 36 00:02:34,154 --> 00:02:37,198 Een scheepvaartroute maken van een reeks bomkraters. 37 00:02:37,824 --> 00:02:40,702 Zeewater distilleren met de hitte van een bom. 38 00:02:41,494 --> 00:02:44,873 {\an8}En een atoombom doen ontploffen in het oog van een orkaan… 39 00:02:44,956 --> 00:02:46,916 {\an8}…om de storm te doen ontsporen. 40 00:02:50,003 --> 00:02:52,505 Dat idee blijft ontzettend verleidelijk. 41 00:02:52,589 --> 00:02:55,717 Dusdanig dat het agentschap dat orkanen bestudeert… 42 00:02:55,800 --> 00:02:58,052 …er een sectie van hun site aan wijdt. 43 00:02:58,136 --> 00:02:59,804 DIT IS GEEN GOED IDEE. 44 00:02:59,888 --> 00:03:03,433 Een flink probleem is dat er gewoon geen bom groot genoeg is. 45 00:03:03,933 --> 00:03:05,643 Dit zijn zeldzame beelden… 46 00:03:05,727 --> 00:03:10,315 …van de sterkste atoombom die is ontploft. De Tsar Bomba van de Sovjet-Unie. 47 00:03:15,069 --> 00:03:19,824 Het was een explosie van 50 megaton. Een onvoorstelbare ontlading van energie. 48 00:03:21,159 --> 00:03:25,830 Maar een orkaan op volle kracht geeft elke paar uur evenveel energie af. 49 00:03:25,914 --> 00:03:29,125 Een bom op een orkaan gooien, levert waarschijnlijk… 50 00:03:29,209 --> 00:03:30,919 …een radioactieve orkaan op. 51 00:03:32,503 --> 00:03:34,339 Deze stormen zijn zo krachtig… 52 00:03:34,422 --> 00:03:37,258 …omdat ze op een totaal andere schaal werken. 53 00:03:37,342 --> 00:03:42,013 Ze worden gevoed door enorme banen oceaan en het draaien van de planeet. 54 00:03:42,555 --> 00:03:45,808 {\an8}De zon verhit water, dat verdampt en opstijgt… 55 00:03:45,892 --> 00:03:49,520 …en donderwolken vormt en dichter bij het oppervlak… 56 00:03:49,604 --> 00:03:51,272 {\an8}…een oog met een lage luchtdruk. 57 00:03:52,023 --> 00:03:54,817 {\an8}De lucht eromheen wordt naar die leemte gezogen… 58 00:03:54,901 --> 00:03:57,570 …maar wordt afgebogen door het corioliseffect. 59 00:03:58,404 --> 00:04:02,617 Lucht die lange afstanden aflegt over het aardoppervlak lijkt te buigen. 60 00:04:03,243 --> 00:04:05,203 Daardoor draait het hele systeem. 61 00:04:05,286 --> 00:04:09,207 Linksom op het noordelijk halfrond, rechtsom op het zuidelijke. 62 00:04:10,208 --> 00:04:13,503 Het corioliseffect is te zwak in de buurt van de evenaar… 63 00:04:13,586 --> 00:04:15,922 …en het water is te koud bij de polen. 64 00:04:16,005 --> 00:04:19,467 Maar in deze zone zijn de omstandigheden precies goed. 65 00:04:19,550 --> 00:04:23,346 Elk jaar treffen cyclonen meer dan 100 miljoen mensen… 66 00:04:23,429 --> 00:04:27,976 …en meer dan één op de vijf mensen leeft in het mogelijke pad van een orkaan. 67 00:04:28,059 --> 00:04:31,271 Technische gezien zijn dit allemaal tropische cyclonen… 68 00:04:31,354 --> 00:04:33,439 …maar hier noemt men ze tyfoons… 69 00:04:33,523 --> 00:04:35,191 …en hier orkanen. 70 00:04:35,692 --> 00:04:38,319 Een van de vaker voorkomende routes gaat door de Caraïben… 71 00:04:38,403 --> 00:04:41,781 …en Puerto Rico wordt elke paar jaar getroffen. 72 00:04:41,864 --> 00:04:44,784 Dat betekent niet dat het klaar was voor de grote. 73 00:04:45,451 --> 00:04:49,789 Dit is september 2017. Een paar orkanen bedreigen de Caraïben… 74 00:04:49,872 --> 00:04:54,585 …maar Maria was maar een werveling in de luchtstroom bij de kust van Afrika. 75 00:04:55,169 --> 00:04:57,797 Stormwolken verschenen en begonnen te tollen… 76 00:04:57,880 --> 00:05:00,675 …en het oog ontstond, een eng kalm middelpunt… 77 00:05:00,758 --> 00:05:03,845 …omringd door winden met de vaart van een sneltrein. 78 00:05:04,345 --> 00:05:09,642 Ze bereikten 278 kilometer per uur, wat Maria een Categorie 5-storm maakte. 79 00:05:09,726 --> 00:05:12,895 Deze Categorie 5-orkaan volgde een route die leek… 80 00:05:12,979 --> 00:05:14,939 …alsof hij Puerto Rico zou raken. 81 00:05:15,023 --> 00:05:20,069 Tanya runt Taller Salud, een organisatie voor de empowerment van vrouwen… 82 00:05:20,153 --> 00:05:25,074 …die vlak bij de hoofdstad van Puerto Rico is gevestigd in het kuststadje Loíza. 83 00:05:25,158 --> 00:05:28,536 Het werd gesticht als een dorp van ontsnapte slaven. 84 00:05:29,037 --> 00:05:31,539 Zestig procent van de mensen in Loíza… 85 00:05:31,622 --> 00:05:35,126 …beschouwt zichzelf als zwarte Afro-Puerto Ricaan. 86 00:05:35,710 --> 00:05:40,214 De stad ligt tussen twee rivieren, de oceaan en een enorm moeras… 87 00:05:40,298 --> 00:05:43,968 …wat de inwoners hielp bij het beschermen van hun Afro-Puerto Ricaanse cultuur. 88 00:05:44,052 --> 00:05:48,681 Loízeño's bedachten de bomba, een fusie van Spaanse en Afrikaanse muziek. 89 00:05:48,765 --> 00:05:52,060 Maar de geografie sloot Loíza ook af… 90 00:05:52,143 --> 00:05:54,771 …van de economische vooruitgang van San Juan. 91 00:05:54,854 --> 00:05:59,609 Het werd in de jaren 50 en 60 overgeslagen in de stedelijke planning. 92 00:05:59,692 --> 00:06:01,944 Racisme speelde een grote rol. 93 00:06:02,028 --> 00:06:05,531 Er werd niets gedaan om fysieke, concrete toegang te bieden… 94 00:06:05,615 --> 00:06:09,619 …tot ziekenhuizen en universiteiten. Infrastructuur in het algemeen. 95 00:06:09,702 --> 00:06:12,038 Armoede en al dat water… 96 00:06:12,121 --> 00:06:16,167 …maakten Loíza bijzonder kwetsbaar toen Maria aan land kwam. 97 00:06:17,251 --> 00:06:21,547 Orkanen hopen de oceaan voor zich op, wat golven zo hoog als bergen vormt. 98 00:06:21,631 --> 00:06:25,051 {\an8}En deze stormvloed erodeerde de kust van Loíza. 99 00:06:25,134 --> 00:06:29,180 Tegelijkertijd lieten de wolken hun voorraad oceaanwater los… 100 00:06:29,263 --> 00:06:32,809 …zodat rivieren te vol werden en hele buurten overstroomden. 101 00:06:32,892 --> 00:06:37,480 Op sommige plekken stond het water 1,5 tot 2 meter hoog… 102 00:06:37,563 --> 00:06:41,484 …dus huizen stonden onder water. Een deel was rioolwater. 103 00:06:42,026 --> 00:06:45,446 Loíza was een van de ergst getroffen steden in Puerto Rico. 104 00:06:45,530 --> 00:06:47,865 Drieduizend huizen werden vernietigd. 105 00:06:49,575 --> 00:06:52,120 En Loíza is deel van een mondiaal patroon. 106 00:06:52,203 --> 00:06:55,123 Armere gemeenschappen liggen vaak in delen die overstromen. 107 00:06:55,206 --> 00:06:59,252 Dat is waar in steden in Vietnam en in het zuidwesten van Bangladesh. 108 00:06:59,794 --> 00:07:04,424 Of ze liggen dichter bij industriegebied, zoals in Houston, Texas. 109 00:07:04,507 --> 00:07:08,386 In 2017 dumpte orkaan Harvey meters regen op de regio… 110 00:07:08,469 --> 00:07:10,888 …waardoor giftig afval in het water kwam. 111 00:07:10,972 --> 00:07:14,851 Overstromingen kunnen verontreiniging naar andere gemeenschappen brengen. 112 00:07:15,435 --> 00:07:19,480 Arme gebieden zijn kwetsbaarder en krijgen minder vaak meteen hulp. 113 00:07:19,564 --> 00:07:21,649 Puerto Rico was een goed voorbeeld. 114 00:07:22,316 --> 00:07:27,029 Op satellietbeelden zie je de verlichting op het eiland voor de storm. En erna. 115 00:07:27,113 --> 00:07:29,574 Toen San Juan na maanden weer stroom had… 116 00:07:29,657 --> 00:07:33,453 …bleven meer afgelegen gebieden, waaronder veel van Loíza, donker. 117 00:07:34,036 --> 00:07:35,913 De voormalige gouverneur… 118 00:07:35,997 --> 00:07:39,208 …tweette een foto van een operatie bij het licht van een zaklamp. 119 00:07:39,292 --> 00:07:43,713 Nierpatiënten moesten het vliegtuig nemen om een werkend dialysecentrum te bereiken. 120 00:07:43,796 --> 00:07:46,424 Diabetici konden hun insuline niet koelen. 121 00:07:46,924 --> 00:07:51,721 Het is ongelooflijk. Het is een crisis die het hele land treft. 122 00:07:51,804 --> 00:07:56,058 In de weken en maanden na Maria bleef het dodental stijgen. 123 00:07:56,684 --> 00:08:02,565 Er gingen levens verloren die beschermd hadden moeten worden. 124 00:08:02,648 --> 00:08:07,195 Gebeurtenissen zijn natuurlijk en rampen zijn politiek. 125 00:08:07,778 --> 00:08:12,575 Puerto Rico is een gebied van de VS. Men rekende op hulp van hun landsregering. 126 00:08:12,658 --> 00:08:17,330 {\an8}Zonder hulp zal de aanhoudende humanitaire crisis nog erger worden. 127 00:08:17,830 --> 00:08:20,500 {\an8}De inwoners van Puerto Rico zijn Amerikanen. 128 00:08:20,583 --> 00:08:22,585 Dit is een taak voor de landsregering. 129 00:08:22,668 --> 00:08:25,463 Maar de overheidshulp liet op zich wachten… 130 00:08:25,546 --> 00:08:28,299 …en het eilandbestuur pakte de distributie verkeerd aan. 131 00:08:28,382 --> 00:08:32,887 {\an8}Een paar mensen die niet met die risico's te maken krijgen… 132 00:08:32,970 --> 00:08:35,806 {\an8}…beslissen over gemeenschappen… 133 00:08:35,890 --> 00:08:41,103 {\an8}…die veel expertise hebben opgebouwd in rampgereedheid en -management. 134 00:08:41,187 --> 00:08:44,106 {\an8}Het is zo neerbuigend en ook erg wreed. 135 00:08:44,774 --> 00:08:47,026 {\an8}De nasleep van Maria was een tragedie… 136 00:08:47,610 --> 00:08:50,738 …maar voor de storm aankwam, was er een kleine triomf. 137 00:08:51,280 --> 00:08:56,077 Dankzij decennia aan menselijk vernuft wist Puerto Rico dat de storm eraan kwam. 138 00:08:57,328 --> 00:09:00,248 De inheemse bevolking van de Caraïben, zoals de Taino… 139 00:09:00,331 --> 00:09:03,334 …hadden de vroege tekenen van deze stormen leren herkennen. 140 00:09:03,417 --> 00:09:04,794 Hoge, veervormige wolken… 141 00:09:04,877 --> 00:09:08,798 …en fregatvogels die op ongewone tijden op de roest kwamen. 142 00:09:09,382 --> 00:09:12,176 Nieuwkomers wisten niet van deze waarschuwingen. 143 00:09:12,885 --> 00:09:15,721 In 1780 maakte een orkaan die door de Caraïben ging… 144 00:09:15,805 --> 00:09:18,891 …binnen enkele dagen 22,000 dodelijke slachtoffers. 145 00:09:19,850 --> 00:09:23,062 {\an8}Maar in 1928, toen een even krachtige storm… 146 00:09:23,145 --> 00:09:25,439 {\an8}…zich een weg baande door Puerto Rico… 147 00:09:25,523 --> 00:09:28,484 {\an8}…pikten barometers in San Juan de luchtdrukdaling op… 148 00:09:28,568 --> 00:09:30,778 {\an8}…die voorafgaat aan een enorme storm. 149 00:09:30,861 --> 00:09:34,323 Per telegraaf werd elk district op het eiland gewaarschuwd… 150 00:09:34,407 --> 00:09:36,617 …en er kwam een melding op de radio. 151 00:09:36,701 --> 00:09:40,121 {\an8}Als resultaat had de storm een fractie van het dodental. 152 00:09:40,204 --> 00:09:42,915 {\an8}En de weersvoorspelling is beter geworden. 153 00:09:42,999 --> 00:09:48,421 Vanuit elke hoek van de Caraïben komt 24 uur per dag weerinformatie binnen. 154 00:09:48,504 --> 00:09:50,256 Van weerstations op de eilanden… 155 00:09:50,339 --> 00:09:54,802 …vliegtuigen van de luchtmacht en verkenningseskaders van de zeemacht. 156 00:09:55,845 --> 00:09:59,056 En in 1961 kwam er een baanbrekend nieuwsbericht… 157 00:09:59,140 --> 00:10:00,516 …over orkaan Carla. 158 00:10:01,017 --> 00:10:05,354 Voor het eerst ooit zagen tv-kijkers radarbeelden van een orkaan. 159 00:10:05,438 --> 00:10:08,691 Dat daar is het oog van de orkaan. 160 00:10:08,774 --> 00:10:12,153 Het zien van de enorme omvang van de storm op de kaart… 161 00:10:12,236 --> 00:10:14,822 …zorgde dat duizenden zich in veiligheid brachten. 162 00:10:14,905 --> 00:10:18,993 Op precies dezelfde dag kwam nog een enorme primeur. 163 00:10:19,493 --> 00:10:22,997 De TIROS-3-satelliet nam vanuit de ruimte een orkaan waar… 164 00:10:23,080 --> 00:10:25,416 …voor men daar op de grond van wist. 165 00:10:25,499 --> 00:10:29,670 Het is nog maar de voorloper van geavanceerdere weersvoorspellingen. 166 00:10:31,172 --> 00:10:32,423 Tien jaar later… 167 00:10:32,506 --> 00:10:35,718 …zaten tweedaagse voorspellingen er zo'n 500 km naast… 168 00:10:35,801 --> 00:10:39,847 …en dat getal is gestaag blijven dalen tot zo'n 80 km tegenwoordig. 169 00:10:39,930 --> 00:10:41,891 Dus er gaan minder mensen dood. 170 00:10:42,475 --> 00:10:46,854 In de jaren 60 verdronken er jaarlijks tienduizenden mensen in stormwater. 171 00:10:46,937 --> 00:10:49,315 Nu zijn het er meestal enkele honderden. 172 00:10:49,899 --> 00:10:53,611 Hoe goed de voorspelling en de voorzorgsmaatregelen ook zijn… 173 00:10:53,694 --> 00:10:56,364 …schade is niet uit te sluiten. 174 00:10:56,447 --> 00:10:59,241 {\an8}Craig Fugate was de administrateur van FEMA… 175 00:10:59,325 --> 00:11:02,244 {\an8}…de instantie die in de VS over natuurrampen gaat. 176 00:11:02,328 --> 00:11:05,748 De routevoorspellingen zijn enorm verbeterd. 177 00:11:05,831 --> 00:11:07,958 De intensiteitsvoorspellingen blijven achter. 178 00:11:08,042 --> 00:11:11,379 Soms neemt de orkaankracht plotseling met sprongen toe… 179 00:11:11,462 --> 00:11:14,632 …en dat kan meteorologen overrompelen. 180 00:11:14,715 --> 00:11:16,592 Gisteren was het nog een tropische storm. 181 00:11:16,676 --> 00:11:19,428 De intensiteitsvoorspelling is flink veranderd. 182 00:11:19,512 --> 00:11:22,181 Niemand had deze sterkte verwacht. 183 00:11:22,264 --> 00:11:25,893 Die snelle versterkers zijn extreem gevaarlijk… 184 00:11:25,976 --> 00:11:30,356 {\an8}…vanuit de publieke perceptie bekeken. 'Nou, het was maar een Categorie 1.' 185 00:11:30,856 --> 00:11:35,611 {\an8}Een etmaal later is het een Categorie 5. 'Als ik dat wist, was ik geëvacueerd.' 186 00:11:36,237 --> 00:11:40,324 Wetenschappers denken dat deze snelle versterking gewoner wordt… 187 00:11:40,908 --> 00:11:42,576 …door de klimaatverandering. 188 00:11:43,744 --> 00:11:47,164 Ik zeg liever 'klimaatveranderd'. Het is al veranderd. 189 00:11:47,248 --> 00:11:51,210 We meten nu al aanzienlijke stijgingen in de zeespiegel. 190 00:11:51,293 --> 00:11:52,920 Bijna 25 centimeter. 191 00:11:53,003 --> 00:11:55,631 Veel grote steden liggen al bijna op zeeniveau… 192 00:11:55,715 --> 00:12:00,636 …en de oceaan zal misschien nog enkele halve meters stijgen voor de eeuw om is. 193 00:12:01,178 --> 00:12:04,432 Elk beetje draagt bij aan een toekomstige stormvloed. 194 00:12:04,515 --> 00:12:07,727 Dat maakt de overstromingen door kuststormen… 195 00:12:07,810 --> 00:12:10,730 …maar vooral door orkanen, veel vernietigender. 196 00:12:11,397 --> 00:12:14,942 En warmer water wakkert waarschijnlijk snellere winden… 197 00:12:15,025 --> 00:12:17,027 …en regenachtigere stormen aan. 198 00:12:17,570 --> 00:12:20,531 Warmer water bij de polen betekent mogelijk ook… 199 00:12:20,614 --> 00:12:23,200 …dat de cycloonzones op aarde groter worden. 200 00:12:23,784 --> 00:12:27,371 Maar dat weten we niet zeker. Het broeikaseffect heeft vreemde gevolgen. 201 00:12:27,455 --> 00:12:31,417 {\an8}Zo lijkt het er bijvoorbeeld op dat orkanen er langzamer van gaan. 202 00:12:31,500 --> 00:12:33,294 {\an8}Denk terug aan orkaan Dorian… 203 00:12:33,377 --> 00:12:38,841 {\an8}…die dagenlang op Grand Bahama bleef als zware orkaan. 204 00:12:38,924 --> 00:12:43,053 Tropische cyclonen veroorzaken steeds meer geldelijke schade… 205 00:12:43,137 --> 00:12:45,890 …en de klimaatverandering zal dat nog erger maken. 206 00:12:45,973 --> 00:12:48,601 Maar de trend tot dusver is vooral gedreven… 207 00:12:48,684 --> 00:12:52,396 …door meer mensen die meer bouwen in de weg van de verwoesting. 208 00:12:52,480 --> 00:12:57,151 Tussen 1970 en 2010, een tijd waarin de wereldbevolking zich bijna verdubbelde… 209 00:12:57,234 --> 00:13:01,322 …is de bevolking aan cycloongevoelige kustlijnen bijna verdrievoudigd. 210 00:13:01,822 --> 00:13:04,450 Maar niet iedereen zal kunnen blijven. 211 00:13:04,533 --> 00:13:08,287 Steeds meer mensen zullen moeten beslissen of ze er weggaan. 212 00:13:09,121 --> 00:13:11,499 Die kustgemeenschappen zijn pragmatisch. 213 00:13:11,582 --> 00:13:14,168 Ze begrijpen dat het er onbewoonbaar wordt… 214 00:13:14,251 --> 00:13:19,673 …maar ze eisen ook dat wordt erkend wat het land voor hen betekent. 215 00:13:19,757 --> 00:13:23,969 Loíza wordt in Puerto Rico de hoofdstad van tradities genoemd… 216 00:13:24,053 --> 00:13:27,848 …en het is een bolwerk van Afro-Puerto Ricaanse identiteit. 217 00:13:27,932 --> 00:13:32,311 Het verbindt ze met hun voorouders. Het is meer dan een lap vastgoed. 218 00:13:33,229 --> 00:13:38,025 Moeten we ons door klimaatverandering uit onze gemeenschappen laten verjagen? 219 00:13:38,108 --> 00:13:42,696 In sommige delen van het land is herbouw gewoon niet zinnig. 220 00:13:42,780 --> 00:13:46,742 In andere delen van het land kan de oplossing in constructie liggen. 221 00:13:47,243 --> 00:13:49,787 We worden beter in het bouwen van windbestendige huizen… 222 00:13:49,870 --> 00:13:51,789 …dankzij vergelijkende proeven… 223 00:13:53,374 --> 00:13:55,376 …en ervaring in de echte wereld. 224 00:13:56,126 --> 00:13:59,713 Dit is Mexico Beach in Florida voor orkaan Michael toesloeg. 225 00:13:59,797 --> 00:14:01,507 En dit is erna. 226 00:14:02,508 --> 00:14:04,718 Tientallen huizen werden weggevaagd… 227 00:14:04,802 --> 00:14:07,763 …maar dit huis bleef vrijwel onbeschadigd. 228 00:14:07,847 --> 00:14:11,559 De muren zijn van stortbeton gecombineerd met wapeningsstaal. 229 00:14:11,642 --> 00:14:14,895 Dat maakt de bouwkosten 15 tot 20 procent hoger. 230 00:14:15,479 --> 00:14:20,067 Maar huizen van Habitat for Humanity even verderop doorstonden de storm ook. 231 00:14:20,150 --> 00:14:22,862 Met dank aan veel goedkopere versterkingen… 232 00:14:22,945 --> 00:14:25,865 …zoals metaalstrips, strategisch geplaatste spijkers… 233 00:14:25,948 --> 00:14:27,449 …en gesloten luiken… 234 00:14:27,533 --> 00:14:31,245 …die maar een paar procentpunten aan de bouwkosten toevoegden. 235 00:14:31,328 --> 00:14:35,916 Het is wat lastiger en iets duurder om oude huizen aan te passen… 236 00:14:36,000 --> 00:14:40,212 …en het is ontzettend moeilijk om oude steden aan te passen. 237 00:14:40,963 --> 00:14:45,885 Sommige rijkere stadsgebieden steken miljarden in hun fortificaties. 238 00:14:45,968 --> 00:14:48,512 Osaka verhoogt z'n overstromingsgevoelige vliegveld… 239 00:14:48,596 --> 00:14:51,098 …door lagen wegdek toe te voegen. 240 00:14:51,181 --> 00:14:54,560 Shanghai heeft besloten om een sponsstad te worden… 241 00:14:54,643 --> 00:14:58,480 …vol parken en waterwegen die het water opnemen of afvoeren. 242 00:14:59,064 --> 00:15:01,901 En New York is iets doortastends van plan. 243 00:15:01,984 --> 00:15:06,280 {\an8}We beginnen een inspanning die ongeveer tien miljard zal kosten… 244 00:15:06,363 --> 00:15:11,368 …om de waterlijn van Lower Manhattan de East River in te trekken. 245 00:15:11,452 --> 00:15:15,247 {\an8}Het is gewaagd, maar het is bovenal noodzakelijk. 246 00:15:15,331 --> 00:15:19,084 Veel van dat soort plannen omvatten de bouw van hoge muren… 247 00:15:19,168 --> 00:15:22,838 …om stormvloeden te stoppen, iets wat we al ruim een eeuw doen. 248 00:15:23,672 --> 00:15:26,425 Maar het blijkt dat de turbulentie die ze veroorzaken… 249 00:15:26,508 --> 00:15:29,511 …zorgt dat het strand eromheen sneller wegspoelt. 250 00:15:29,595 --> 00:15:33,974 Ook is de aanleg duur en zijn er vaak kostbare reparaties nodig. 251 00:15:34,058 --> 00:15:38,812 Er is veel vernuft in het spel, maar we kunnen nog niet tegen orkanen op. 252 00:15:38,896 --> 00:15:43,442 Iets wat veel effectiever gaat zijn dan de bouw van enorme muren… 253 00:15:43,525 --> 00:15:45,527 …is watergebiedreconstructie. 254 00:15:45,611 --> 00:15:50,115 In 1999 kwam een cycloon aan land in Oost-India. 255 00:15:50,866 --> 00:15:54,787 {\an8}Huizen in dit dorp hadden gemiddeld 7000 roepie schade… 256 00:15:54,870 --> 00:15:57,998 {\an8}…bijna een derde van het jaarinkomen van een gemiddeld gezin. 257 00:15:58,082 --> 00:16:01,043 {\an8}Maar dit dorp had maar een vijfde van de schade… 258 00:16:01,126 --> 00:16:04,254 {\an8}…omdat het werd beschut door een mangrovebos. 259 00:16:04,338 --> 00:16:09,301 Over de hele wereld fungeren mangroven zowel als fysiek schild als als spons. 260 00:16:09,385 --> 00:16:10,886 Ze absorberen vloedwater… 261 00:16:10,970 --> 00:16:14,682 …en voorkomen elk jaar 65 miljard dollar aan materiële schade. 262 00:16:15,349 --> 00:16:17,851 Cyclonen beschadigen mangroven ook… 263 00:16:17,935 --> 00:16:21,939 …maar gezonde bossen herstellen zichzelf, in tegenstelling tot muren… 264 00:16:22,022 --> 00:16:25,734 …en keren erosie om door sediment in hun wortels vast te houden. 265 00:16:26,318 --> 00:16:30,364 Om mangroven heen kan het land jaarlijks 10 mm hoger worden… 266 00:16:30,447 --> 00:16:32,449 …sneller dan de zeespiegel stijgt. 267 00:16:32,950 --> 00:16:36,495 En onze waterlijnen zijn begiftigd met andere soorten natuurlijke barrières. 268 00:16:36,578 --> 00:16:40,290 Watergebieden die net als mangroven miljoenen liters water kunnen vasthouden… 269 00:16:40,374 --> 00:16:44,044 …en riffen die de fysieke klap van de stormvloed absorberen. 270 00:16:44,128 --> 00:16:46,505 Ook duinen vangen klappen voor ons op. 271 00:16:46,588 --> 00:16:49,800 De Puerto Ricaanse kust had ooit torenhoge duinen… 272 00:16:49,883 --> 00:16:53,053 …maar in de jaren 50, toen San Juan erg in trek was… 273 00:16:53,137 --> 00:16:56,765 …werd veel van dat zand gebruikt voor start- en landingsbanen. 274 00:16:56,849 --> 00:16:59,351 De restanten degradeerden door menselijk verkeer. 275 00:16:59,435 --> 00:17:02,146 Maria's stormvloed overstelpte ze met gemak. 276 00:17:03,147 --> 00:17:07,276 Onderzoekers van de universiteit werken nu samen met de lokale gemeenschap… 277 00:17:07,359 --> 00:17:10,362 …om de schade vast te stellen en te herstellen. 278 00:17:10,446 --> 00:17:13,240 Soortgelijke projecten vinden overal plaats. 279 00:17:14,199 --> 00:17:18,370 Steeds meer mensen beschouwen watergebieden als plekken… 280 00:17:18,454 --> 00:17:22,416 …die net zo waardevol voor ons zijn als wolkenkrabbers. 281 00:17:22,916 --> 00:17:24,460 Dat zal bepalen… 282 00:17:24,543 --> 00:17:28,088 …hoeveel we kunnen redden van het oosten en zuidoosten van de VS. 283 00:17:28,172 --> 00:17:29,757 Wat ik niet wil zien… 284 00:17:29,840 --> 00:17:33,635 …is dat gemarginaliseerde gemeenschappen, arme gemeenschappen… 285 00:17:33,719 --> 00:17:36,055 …de enige zijn die moeten verhuizen… 286 00:17:36,138 --> 00:17:41,268 …terwijl welvarende gemeenschappen zeedijken en veiligheidssystemen krijgen. 287 00:17:41,977 --> 00:17:45,355 Maar dat is de logische aanpak voor een overheid met beperkte middelen… 288 00:17:45,439 --> 00:17:47,232 …en zorgen over z'n cijfers. 289 00:17:47,733 --> 00:17:51,862 {\an8}Stel, er zijn twee gezinnen in twee huizen in twee buurten. 290 00:17:51,945 --> 00:17:54,448 {\an8}Het goedkopere huis is vast kwetsbaarder… 291 00:17:54,531 --> 00:17:58,285 {\an8}…maar als de overheid dat huis beschermt en het dure huis wordt getroffen… 292 00:17:58,368 --> 00:18:02,664 …kosten de reparaties meer, moet de overheid veel meer hulp betalen… 293 00:18:02,748 --> 00:18:05,918 …en raken ze rijke belastingbetalers kwijt als die familie vertrekt. 294 00:18:06,001 --> 00:18:08,587 Dus de botte berekening is simpel. 295 00:18:08,670 --> 00:18:12,591 Ik bespaar veel meer door te investeren waar de dure huizen staan. 296 00:18:13,092 --> 00:18:18,430 De meest ongelijke fase bij alle rampen is de herstelfase. 297 00:18:19,014 --> 00:18:21,433 Uit een onderzoek naar grote natuurrampen bleek… 298 00:18:21,517 --> 00:18:25,062 …dat zwarte en Latijns-Amerikaans huishoudens er meestal armer op werden. 299 00:18:25,145 --> 00:18:27,564 Niet gek. Maar verrassend genoeg… 300 00:18:27,648 --> 00:18:32,694 Witte mensen in rampgebieden zien hun nettowaarde meestal stijgen. 301 00:18:33,237 --> 00:18:36,949 Ze werden gemiddeld 126,000 dollar rijker. 302 00:18:38,075 --> 00:18:41,870 Rijke gezinnen hebben waarschijnlijk een opstalverzekering tegen schade… 303 00:18:41,954 --> 00:18:44,832 …een ziektekostenverzekering voor fysieke en mentale genezing… 304 00:18:44,915 --> 00:18:48,085 …en de middelen om overheidssteun te regelen. 305 00:18:48,585 --> 00:18:53,423 Dan vergaren ze het voordeel van terug zijn op een plek die zich herstelt. 306 00:18:54,591 --> 00:18:59,388 Gezinnen met een laag inkomen, daarentegen, raken soms hele huizen kwijt. 307 00:18:59,888 --> 00:19:04,351 Ze hebben bijvoorbeeld onroerend goed dat in de familie is doorgegeven. 308 00:19:04,434 --> 00:19:06,812 Dus ze hebben niet altijd de papieren. 309 00:19:06,895 --> 00:19:09,857 Er zijn veel informele afspraken. 310 00:19:09,940 --> 00:19:13,443 Je hebt de eigendomsakte nodig om steun te kunnen aanvragen. 311 00:19:13,527 --> 00:19:18,073 Veel mensen verloren huizen en grond die al generaties in hun familie waren… 312 00:19:18,157 --> 00:19:21,827 …door een paar honderd dollar schade. Het gebeurt vaak. 313 00:19:22,452 --> 00:19:27,082 {\an8}Gezinnen voor wie verhuizen te duur is, merken dat blijven onbetaalbaar is. 314 00:19:27,166 --> 00:19:29,626 {\an8}Als we mensen nu al niet steunen… 315 00:19:29,710 --> 00:19:33,714 …hoe kunnen we dan geloven dat de overheid noodhulp zal geven… 316 00:19:33,797 --> 00:19:36,466 {\an8}…als er een ramp gebeurt? Die hulp komt niet. 317 00:19:36,550 --> 00:19:38,677 {\an8}We zijn blij dat jullie hier zijn… 318 00:19:38,760 --> 00:19:42,931 {\an8}…om de voorbereiding op het orkaanseizoen te bespreken. 319 00:19:43,015 --> 00:19:47,144 In 2007 legde Craig Fugate een getuigenis af voor het Congres. 320 00:19:47,227 --> 00:19:49,229 {\an8}Dit is de uitdaging die ik wil bespreken. 321 00:19:49,313 --> 00:19:51,690 {\an8}We bekeken een Categorie 5-orkaan in Zuid-Florida… 322 00:19:51,773 --> 00:19:54,902 {\an8}…die lijkt op de 'Great Miami'-orkaan van 1926. 323 00:19:54,985 --> 00:19:59,364 {\an8}Daarbij kwamen honderden mensen om en werden 40,000 mensen dakloos. 324 00:19:59,448 --> 00:20:01,825 {\an8}Bijna een derde van de bevolking aldaar. 325 00:20:02,576 --> 00:20:04,578 Fugate had een simulatie uitgevoerd. 326 00:20:04,661 --> 00:20:08,332 We zeiden: 'Hoe ziet de reactie eruit als die nu zou toeslaan?' 327 00:20:08,415 --> 00:20:10,417 We voerden de behoefte in… 328 00:20:10,500 --> 00:20:13,921 …en konden er niet aan voldoen. We hadden te weinig middelen. 329 00:20:14,588 --> 00:20:17,424 {\an8}Er waren ruim zes miljoen mensen in het impactgebied. 330 00:20:17,507 --> 00:20:20,344 {\an8}Tijdens de oefening begon ik te beseffen… 331 00:20:20,427 --> 00:20:23,472 {\an8}…dat we ze allemaal behandelden als slachtoffers… 332 00:20:23,555 --> 00:20:25,849 {\an8}…die op redding wachtten. 333 00:20:26,350 --> 00:20:30,020 Maar ik heb nog nooit een ramp gezien waarin mensen wachten. 334 00:20:30,729 --> 00:20:33,440 Buren waren het snelst aanwezig om buren te helpen. 335 00:20:33,523 --> 00:20:37,319 Er waren meerdere vrouwen die gaarkeukens begonnen… 336 00:20:37,402 --> 00:20:39,655 …om voor 30 tot 60 mensen te koken. 337 00:20:39,738 --> 00:20:42,824 Dus wij vroegen: 'Als we meer eten en gas brengen… 338 00:20:42,908 --> 00:20:46,495 …kun je dan voor 300 in plaats van 30 mensen koken?' 339 00:20:46,578 --> 00:20:47,746 Iedereen zei ja. 340 00:20:48,413 --> 00:20:50,916 In Loíza en andere plekken in Puerto Rico… 341 00:20:50,999 --> 00:20:54,544 …bezorgden buren eten en water, hielden ze kwetsbare mensen in de gaten… 342 00:20:54,628 --> 00:20:56,338 …installeerden ze zonnepanelen… 343 00:20:56,421 --> 00:20:59,258 …en maakten ze een app om voorraden te delen. 344 00:20:59,925 --> 00:21:03,595 Ze kwamen met allerlei spectaculair innovatieve manieren… 345 00:21:03,679 --> 00:21:08,016 …om ter plekke oplossingen te vinden voor het gebrek aan overheidssteun. 346 00:21:08,100 --> 00:21:12,562 Een overheid-centrische aanpak van de problemen zal gruwelijk falen… 347 00:21:12,646 --> 00:21:14,147 …bij deze grote gebeurtenissen. 348 00:21:14,231 --> 00:21:16,566 Hoe meer buren elkaar kunnen helpen… 349 00:21:16,650 --> 00:21:19,820 …hoe beter we beperkte overheidsmiddelen kunnen richten… 350 00:21:19,903 --> 00:21:21,947 …op de mensen die ze het meest nodig hebben. 351 00:21:22,030 --> 00:21:26,535 We hebben geleerd dat herstel verscheidene dimensies heeft. 352 00:21:26,618 --> 00:21:30,455 Dat vreugde en speelsheid… 353 00:21:30,539 --> 00:21:34,209 …een erg centraal facet van het algeheel welbevinden zijn. 354 00:21:35,502 --> 00:21:38,630 Loíza-muziek wordt in de gemeenschap gemaakt. 355 00:21:38,714 --> 00:21:42,926 Dit geeft de gemeenschap een kans om samen te komen, muziek te maken… 356 00:21:43,010 --> 00:21:47,264 …te zingen en dansen en gewoon samen te zijn. 357 00:21:47,347 --> 00:21:49,850 De plekken die rampen het best doorstaan… 358 00:21:49,933 --> 00:21:55,272 …zijn de plekken waar de bestaande banden zijn gekoesterd en bevorderd. 359 00:21:55,355 --> 00:22:00,444 Je ziet dat mensen uit die bron putten om door te gaan. 360 00:22:00,527 --> 00:22:03,238 Maar elk middel heeft z'n grenzen. 361 00:22:03,322 --> 00:22:06,033 Vier jaar na Maria zijn veel daken in Loíza… 362 00:22:06,116 --> 00:22:07,993 …nog steeds in blauw gehuld. 363 00:22:08,076 --> 00:22:10,037 En in het water bij Afrika… 364 00:22:10,120 --> 00:22:13,540 …zou een nieuwe catastrofe kolkend kunnen ontstaan. 365 00:22:13,623 --> 00:22:18,211 Alles is fragiel en alles kan makkelijk instorten. 366 00:22:19,296 --> 00:22:21,923 We willen niet nog een orkaan, bedoel ik.