1
00:00:10,802 --> 00:00:14,222
{\an8}Các quảng cáo chăm sóc da
không phóng to hẳn là có lý do.
2
00:00:14,723 --> 00:00:18,518
{\an8}Nếu có thì cũng sẽ là một khung cảnh
bằng hoạt hình không tì vết.
3
00:00:19,269 --> 00:00:22,939
{\an8}Hình cận cảnh thực sự của làn da
có thể gây khó chịu đôi chút.
4
00:00:25,275 --> 00:00:26,901
{\an8}Cái gì thế này?
5
00:00:28,903 --> 00:00:32,615
Ngay cả làn da hoàn hảo nhất
cũng là một địa hình xù xì, mấp mô,
6
00:00:33,116 --> 00:00:36,578
đan xen những đường rãnh dầu
và vô vàn những sợi lông.
7
00:00:37,162 --> 00:00:38,913
Và ở vùng đất kỳ lạ này
8
00:00:39,414 --> 00:00:40,790
có những con rồng.
9
00:00:41,958 --> 00:00:46,504
Giới khoa học tin những con ve Demodex này
có trên mặt mọi người trưởng thành.
10
00:00:47,255 --> 00:00:50,925
Gần như chắc chắn đang có
vài con đào xới các nang mặt của bạn.
11
00:00:51,760 --> 00:00:56,222
Và hoàn toàn không chỉ có chúng.
Làn da của chúng ta chứa vô số các đàn
12
00:00:56,306 --> 00:00:58,141
vi khuẩn, nấm,
13
00:00:58,683 --> 00:01:03,396
và thậm chí là các vi-rút nhỏ xíu.
Chúng không phải giống ký sinh gây hại.
14
00:01:03,897 --> 00:01:08,359
Thực tế, để giữ làn da khỏe mạnh
ta cần vô số các hành khách siêu vi này.
15
00:01:09,819 --> 00:01:13,156
{\an8}Nhưng cách các công ty chăm sóc da nói
thì rất khác.
16
00:01:13,239 --> 00:01:15,450
{\an8}Chủ yếu họ nói rằng, thứ bạn cần
17
00:01:15,533 --> 00:01:17,869
{\an8}là một lượng "ngập mặt" các sản phẩm.
18
00:01:17,952 --> 00:01:20,872
{\an8}- Gel rửa mặt ngừa mụn đầu tiên.
- Huyết thanh a-xít hyaluronic.
19
00:01:20,955 --> 00:01:23,750
- Kem tạo đường nét.
- Sữa rửa mặt kiêm mặt nạ.
20
00:01:23,833 --> 00:01:26,002
{\an8}Dưỡng ẩm, nền tảng cho làn da khỏe.
21
00:01:26,086 --> 00:01:28,963
Thức dậy với làn da trẻ trung hơn
chỉ sau năm…
22
00:01:31,299 --> 00:01:34,636
Có thể tin các sản phẩm này
sẽ đem lại thứ chúng hứa hẹn?
23
00:01:35,136 --> 00:01:38,473
Và có bí quyết gì
để có một làn da đẹp, khỏe mạnh không?
24
00:01:38,556 --> 00:01:40,558
Hãy bắt đầu với làn da
25
00:01:40,642 --> 00:01:43,311
qua việc nhìn nó từ góc độ của một bác sĩ.
26
00:01:43,394 --> 00:01:46,940
Da cô ấy quá đẹp.
Đó là cái tôi ấn tượng nhất.
27
00:01:47,023 --> 00:01:51,402
Nếu bạn giữ làn da sạch sẽ,
bạn sẽ ít có khả năng bị phát bệnh hơn.
28
00:01:51,486 --> 00:01:55,990
Da tôi trông khỏe mạnh và tươi tắn
là vì tôi đã bắt đầu từ những thứ cơ bản.
29
00:01:56,074 --> 00:01:57,784
Từ cằm sang tai.
30
00:01:57,867 --> 00:02:00,203
Từ lỗ mũi lên thái dương.
31
00:02:00,286 --> 00:02:02,705
Da khỏe là da đẹp.
32
00:02:03,289 --> 00:02:08,044
LÀN DA
33
00:02:08,878 --> 00:02:12,715
Nếu có một điều các chuyên gia
muốn bạn biết về làn da, thì đó là…
34
00:02:12,799 --> 00:02:15,885
{\an8}- Nó là cơ quan lớn nhất của ta.
- Cơ quan lớn nhất.
35
00:02:15,969 --> 00:02:17,011
{\an8}Cơ quan lớn nhất.
36
00:02:17,095 --> 00:02:21,391
Da là phòng tuyến đầu tiên
và vững chắc nhất của hệ miễn dịch.
37
00:02:21,891 --> 00:02:24,519
Tôi hay ví nó như một bức tường gạch.
38
00:02:24,602 --> 00:02:26,855
Ta có các tế bào là những viên gạch,
39
00:02:26,938 --> 00:02:29,607
còn dầu tự nhiên của ta là vữa.
40
00:02:29,691 --> 00:02:33,820
Bức tường này, lớp biểu bì, được xây lại
toàn bộ cỡ một tháng một lần.
41
00:02:34,320 --> 00:02:38,950
Các tế bào mới được sinh ra ở dưới đây
rồi đi lên bề mặt, nơi chúng tróc ra.
42
00:02:39,450 --> 00:02:43,246
Những lỗ chân lông bạn thấy được
thật ra là các khe hở nang lông.
43
00:02:43,329 --> 00:02:46,833
Chúng có ở hầu hết mọi nơi trên cơ thể,
không chỉ ở nơi nhìn rậm lông.
44
00:02:47,333 --> 00:02:51,754
{\an8}Các tuyến đi liền với các nang sẽ tiết ra
một chất sáp nhờn gọi là bã nhờn.
45
00:02:52,255 --> 00:02:55,550
{\an8}Chúng giúp
bôi trơn và a-xít hóa làn da của chúng ta.
46
00:02:55,633 --> 00:02:59,262
Làn da không có độ pH ở mức trung tính,
mà rơi vào khoảng năm,
47
00:02:59,345 --> 00:03:04,475
khiến vi khuẩn gây hại khó phát triển hơn.
Nếu bức tường gạch bảo vệ bạn bị nứt vỡ,
48
00:03:04,559 --> 00:03:07,645
các phần tử lạ hoặc vi trùng
sẽ dễ xâm nhập hơn.
49
00:03:08,146 --> 00:03:12,442
Hệ miễn dịch sẽ lập tức phản ứng,
làn da của bạn sẽ ửng đỏ và ngứa ngáy.
50
00:03:12,525 --> 00:03:16,321
{\an8}Và nguyên một đội quân tế bào miễn dịch
sẽ phát hiện, tấn công những kẻ xâm nhập.
51
00:03:16,821 --> 00:03:20,408
{\an8}Và dĩ nhiên, không thể quên
nhân tố nổi bật nhất của làn da.
52
00:03:21,492 --> 00:03:24,204
Nhóm sinh vật chọn làn da làm nhà.
53
00:03:26,581 --> 00:03:28,791
Trước khi ta tiến hóa hàng tỉ năm,
54
00:03:28,875 --> 00:03:31,711
vi sinh vật đã xâm chiếm
mọi nơi trên Trái Đất,
55
00:03:31,794 --> 00:03:34,923
từ các sông băng Bắc Cực,
các bể chứa lưu huỳnh
56
00:03:35,006 --> 00:03:37,675
đến các miệng phun núi lửa
dưới đáy đại dương.
57
00:03:38,676 --> 00:03:43,181
Nên khi làn da xuất hiện, nó trở thành
một môi trường nữa để chúng xâm chiếm.
58
00:03:43,264 --> 00:03:46,976
Thực chất, bạn mang
hàng nghìn tỷ loại vi khuẩn, nấm,
59
00:03:47,060 --> 00:03:51,272
vi-rút và động vật nguyên sinh,
thậm chí có cả những con côn trùng nhỏ.
60
00:03:51,356 --> 00:03:55,360
Làn da sở hữu sự đa dạng đáng kinh ngạc
với đủ các môi trường.
61
00:03:56,361 --> 00:03:58,696
Mặt bạn là một vùng đầm lầy đầy dầu.
62
00:03:59,364 --> 00:04:02,200
Hai nách
là hai rừng nhiệt đới tối tăm, ẩm ướt.
63
00:04:02,700 --> 00:04:05,328
Hai cẳng tay bạn là hai hoang mạc khô cằn.
64
00:04:06,454 --> 00:04:11,251
Hệ vi sinh vật của bạn được hình thành
lần đầu khi bạn được sinh ra trên đời.
65
00:04:16,923 --> 00:04:20,635
Quần xã sinh vật của mẹ bạn
sẽ đột ngột định cư sang bạn,
66
00:04:20,718 --> 00:04:23,346
và nó tạo thành,
kiểu, một nền tảng vững chãi
67
00:04:23,429 --> 00:04:26,099
sẽ gắn bó với bạn tới cuối đời.
68
00:04:27,350 --> 00:04:29,769
Và bạn càng lớn, nó càng thêm phát triển,
69
00:04:30,311 --> 00:04:32,230
thành hình từ những trải nghiệm.
70
00:04:32,730 --> 00:04:36,693
Trải nghiệm ở đây có thể là
bạn sống ở đâu, có nuôi thú cưng không,
71
00:04:37,568 --> 00:04:41,072
bạn sống với ai,
và hằng ngày bạn gặp gỡ ai.
72
00:04:41,781 --> 00:04:44,742
Mỗi chúng ta lại có,
kiểu, một nét đặc trưng riêng.
73
00:04:45,493 --> 00:04:47,996
Giới khoa học đã dành vài thập kỷ qua
74
00:04:48,079 --> 00:04:50,331
để tìm hiểu xem loài nào sống ở đâu.
75
00:04:50,415 --> 00:04:54,335
Giờ thì họ đang muốn tìm hiểu xem
lũ tiểu yêu này đang làm gì.
76
00:04:55,378 --> 00:04:58,298
Có một loại trực khuẩn
sống ở các kẽ ngón chân,
77
00:04:58,381 --> 00:05:01,301
chuyên ăn
một hợp chất tên leu-xin trong mồ hôi,
78
00:05:01,384 --> 00:05:04,262
thứ góp phần gây ra
mùi mồ hôi chân hôi thối.
79
00:05:04,345 --> 00:05:07,557
Sao ta lại muốn cùng tiến hóa
với thứ vi sinh vật
80
00:05:07,640 --> 00:05:09,600
tạo ra mùi hôi này chứ?
81
00:05:09,684 --> 00:05:11,644
À, hóa ra trực khuẩn này
82
00:05:11,728 --> 00:05:15,106
lại là một tác nhân
gây ức chế lây nhiễm nấm cực mạnh.
83
00:05:15,732 --> 00:05:18,318
Chân ta sinh ra
nhiều leu-xin tới khó hiểu.
84
00:05:18,401 --> 00:05:22,071
Cứ như cơ thể ta
đang mở tiệc chiêu đãi các vi khuẩn này
85
00:05:22,155 --> 00:05:24,240
để chúng giúp ta không bị nấm chân vậy.
86
00:05:24,741 --> 00:05:29,871
{\an8}Tiếp đến là các tụ cầu khuẩn, có mặt ở
nhiều vị trí khác nhau trên khắp cơ thể.
87
00:05:29,954 --> 00:05:34,375
Ừ, ta mê các tụ cầu khuẩn lắm. Nó có thể
triệu tập các loại tế bào miễn dịch
88
00:05:34,459 --> 00:05:37,628
cho phép ta
chữa lành vết thương và chống nhiễm trùng.
89
00:05:37,712 --> 00:05:40,506
Chúng có thể tiêu diệt
các vi khuẩn gây bệnh.
90
00:05:40,590 --> 00:05:42,925
Thuốc kháng sinh cũng làm được điều đó.
91
00:05:44,469 --> 00:05:47,472
Mặc dù các vi khuẩn có lợi
thường sẽ bị chết oan
92
00:05:47,555 --> 00:05:50,308
và nhiều mầm bệnh đang tiến hóa
để kháng các loại thuốc này.
93
00:05:50,391 --> 00:05:53,102
Đây là một xu hướng đáng sợ
trên khắp thế giới,
94
00:05:53,186 --> 00:05:54,771
nhất là ở các bệnh viện.
95
00:05:55,480 --> 00:05:59,275
Phòng thí nghiệm của Julia Oh đang tạo ra
một dòng tụ cầu khuẩn bằng công nghệ gen
96
00:05:59,359 --> 00:06:02,862
để tấn công một trong những vi khuẩn
kháng thuốc kháng sinh phổ biến nhất.
97
00:06:02,945 --> 00:06:04,864
Chúng như một rô bốt tìm diệt.
98
00:06:04,947 --> 00:06:09,994
Tụ cầu khuẩn tăng cường này chỉ tấn công
khi nó phát hiện ra mầm bệnh nhất định đó.
99
00:06:10,078 --> 00:06:13,206
Và nó sẽ phản ứng
bằng cách tiết ra một dạng na-pan.
100
00:06:15,875 --> 00:06:18,711
Cuối cùng,
giới khoa học cho rằng các vi sinh vật
101
00:06:18,795 --> 00:06:22,215
huấn luyện để hệ miễn dịch
phân biệt được bạn và thù,
102
00:06:22,298 --> 00:06:25,385
nên ta sẽ chỉ phản ứng
với những thứ thực sự có hại.
103
00:06:25,885 --> 00:06:29,305
Ta không biết chính xác sẽ ra sao
nếu thiếu hệ vi sinh vật.
104
00:06:29,389 --> 00:06:31,682
Ta chưa từng tạo ra người vô trùng.
105
00:06:33,059 --> 00:06:36,312
Nhưng những con chuột vô trùng thì rồi.
106
00:06:36,896 --> 00:06:41,567
Chúng lớn lên mà chưa từng tiếp xúc
vi sinh vật sống, sống trong bong bóng.
107
00:06:41,651 --> 00:06:45,488
Và những con chuột đó
bị đủ thứ khiếm khuyết.
108
00:06:45,571 --> 00:06:49,826
{\an8}Không được vi sinh vật đào tạo cơ bản
đầu đời, hệ miễn dịch của chúng bị
109
00:06:49,909 --> 00:06:52,912
{\an8}rối loạn.
Chúng có thể phớt lờ mối đe dọa thực sự,
110
00:06:52,995 --> 00:06:57,542
{\an8}nhưng phản ứng quá với các chất vô hại,
thậm chí tự tấn công tế bào của chúng.
111
00:06:57,625 --> 00:07:00,336
Trẻ em đang lớn lên
trong các môi trường ngày một vô trùng,
112
00:07:00,420 --> 00:07:02,964
và ngày càng nhiều trẻ em đang bị rối loạn
113
00:07:03,047 --> 00:07:05,216
do có hệ miễn dịch quá tích cực.
114
00:07:05,299 --> 00:07:07,051
Bị chàm, bị dị ứng,
115
00:07:07,135 --> 00:07:10,388
hen suyễn, viêm mũi dị ứng.
Số trẻ mắc bệnh đã tăng vọt.
116
00:07:10,471 --> 00:07:14,559
Ở nơi người Amish sống thì không.
Theo báo cáo khoa học, trẻ em Amish
117
00:07:14,642 --> 00:07:17,478
có tỷ lệ bị hen suyễn và dị ứng
thấp bất ngờ.
118
00:07:17,562 --> 00:07:21,732
Trẻ em Amish lớn lên với nhiều anh chị em,
tích cực vận động ngoài trời
119
00:07:21,816 --> 00:07:26,696
và thường có các chuồng nuôi rất nhiều
loài động vật khác nhau ở ngay sát nhà.
120
00:07:26,779 --> 00:07:29,282
Việc chúng được tiếp xúc
nhiều vi sinh vật
121
00:07:29,365 --> 00:07:32,910
có vẻ đã giúp chúng
phát triển một hệ miễn dịch thuần thục.
122
00:07:33,411 --> 00:07:35,913
Một phần bí quyết để có làn da khỏe mạnh
123
00:07:35,997 --> 00:07:38,624
đơn giản là
đừng làm rối loạn hệ vi sinh vật.
124
00:07:38,708 --> 00:07:43,421
Và trong hàng trăm ngàn năm, con người
có thể nói là đã không đụng chạm tới nó.
125
00:07:43,504 --> 00:07:46,466
Cho tới khi họ tạo ra nền văn minh.
126
00:07:47,049 --> 00:07:50,261
Trên khắp thế giới, con người
bắt đầu dùng nước gột rửa làn da,
127
00:07:50,344 --> 00:07:55,641
thường là trong các nghi lễ tôn giáo.
Rồi ngày càng nhiều người đổ về thành phố,
128
00:07:55,725 --> 00:07:59,645
khiến các căn bệnh truyền nhiễm
hoành hành hơn bao giờ hết.
129
00:08:00,396 --> 00:08:04,192
Giữa thế kỷ 19,
giới khoa học đã phát hiện ra thủ phạm.
130
00:08:04,692 --> 00:08:10,907
Vi trùng. Một số vi sinh vật đầu tiên được
phát hiện là những vi sinh vật có hại.
131
00:08:10,990 --> 00:08:14,368
Các đại dịch tả đã giết chết
hàng triệu người toàn cầu.
132
00:08:14,452 --> 00:08:18,039
Dịch hạch đã quét sạch
gần một phần ba dân số Châu Âu.
133
00:08:18,122 --> 00:08:19,540
Và ở Mỹ,
134
00:08:19,624 --> 00:08:23,211
bệnh lao là nguyên nhân gây ra
một phần tư số ca tử vong.
135
00:08:23,294 --> 00:08:27,548
Từ đó chúng ta nảy sinh suy nghĩ là,
ừm, có lẽ nên rửa sạch chúng đi.
136
00:08:27,632 --> 00:08:32,386
Trong nhiều thế kỷ trước, ta đã sử dụng
đủ loại xà phòng, chủ yếu là để giặt đồ.
137
00:08:32,470 --> 00:08:36,974
Mà giờ, các quan chức y tế công cộng
kêu gọi dùng chúng lên da thường xuyên.
138
00:08:39,352 --> 00:08:43,523
Mục đích của phương pháp này là để
giảm số lượng vi sinh vật gây bệnh.
139
00:08:44,023 --> 00:08:47,276
Đó là lý do đặc biệt
để người ta rửa tay với xà phòng.
140
00:08:47,777 --> 00:08:50,780
Đầu thế kỷ 20
là giai đoạn bùng nổ xà phòng.
141
00:08:52,865 --> 00:08:57,119
Nào là xà phòng làm đẹp, xà phòng tắm,
xà phòng chăm sóc sức khỏe,
142
00:08:57,203 --> 00:09:00,289
tất cả, về bản chất,
đều là cùng một sản phẩm.
143
00:09:00,373 --> 00:09:05,378
Xà phòng cao cấp cho giới giàu có
đắt tiền hơn, nhưng có chức năng y hệt.
144
00:09:05,461 --> 00:09:09,382
Nó trở thành một sản phẩm thương hiệu,
đi kèm hoạt động quảng cáo.
145
00:09:10,424 --> 00:09:13,594
Các hãng làm xà phòng khởi xướng
các thủ thuật tiếp thị mà nay vẫn còn.
146
00:09:14,303 --> 00:09:16,722
Như quảng bá bằng người nổi tiếng.
147
00:09:16,806 --> 00:09:20,768
Quảng cáo này mời danh nhân
vì quyền nữ giới Elizabeth Cady Stanton.
148
00:09:21,644 --> 00:09:22,937
{\an8}Còn quảng cáo này,
149
00:09:23,020 --> 00:09:24,564
với cái ôm nồng thắm
150
00:09:24,647 --> 00:09:26,482
cùng câu khẩu hiệu táo bạo,
151
00:09:26,566 --> 00:09:30,903
thì thuộc số quảng cáo đầu tiên
chứng minh rằng khêu gợi sẽ bán được hàng.
152
00:09:31,404 --> 00:09:35,032
Thứ những sản phẩm đó bán
thực chất là cảm giác ưu việt,
153
00:09:35,116 --> 00:09:38,995
có thể là ưu việt hơn một chủng tộc khác
hoặc một tầng lớp khác.
154
00:09:40,621 --> 00:09:43,666
Quảng cáo xà phòng thường đi kèm
tranh biếm họa kỳ thị chủng tộc,
155
00:09:43,749 --> 00:09:46,294
mô tả những người da sẫm màu là bẩn thỉu.
156
00:09:47,211 --> 00:09:51,007
Hoặc là những kẻ mọi rợ,
cần đến tác động văn minh của xà phòng.
157
00:09:51,507 --> 00:09:54,844
Xà phòng tượng trưng cho vẻ đẹp,
và một làn da đẹp
158
00:09:54,927 --> 00:09:56,304
là một làn da trắng.
159
00:09:56,387 --> 00:09:59,599
Về cơ bản, nếu xã hội
có một nỗi bất an bắt rễ rất sâu,
160
00:09:59,682 --> 00:10:03,936
ngành công nghiệp này đã tìm ra cách
khai thác nó, hứa đem lại giải pháp.
161
00:10:04,020 --> 00:10:08,983
Xà phòng sẽ thay đổi cuộc đời bạn.
Bạn sẽ phù hợp với tiêu chuẩn xã hội hơn.
162
00:10:09,066 --> 00:10:12,069
Họ bảo nó sẽ giúp bạn ngời sáng,
bạn sẽ có chồng.
163
00:10:12,778 --> 00:10:16,866
Các công ty xà phòng đã dùng ngôn từ
kiểu khoa học để củng cố các khẳng định.
164
00:10:17,366 --> 00:10:19,493
Họ chào bán cho các bà nội trợ
165
00:10:19,577 --> 00:10:22,622
bằng cách tài trợ và sản xuất
các vở kịch truyền thanh ban ngày.
166
00:10:22,705 --> 00:10:26,876
Những "vở kịch xà phòng" đó
mau chóng được đưa lên màn ảnh nhỏ.
167
00:10:26,959 --> 00:10:31,797
Hãng xà phòng Ivory nắm sô Guiding Light
tới khi nó ngừng phát sóng năm 2009.
168
00:10:32,298 --> 00:10:35,801
Xà phòng Ivory,
xà phòng nổi nhất thế giới, giới thiệu.
169
00:10:35,885 --> 00:10:41,182
Đến giữa thế kỷ 20, ai cũng dùng xà phòng
thường xuyên, ít nhất là ở các nước giàu.
170
00:10:41,265 --> 00:10:44,101
Và họ thoa chúng lên khắp cơ thể,
171
00:10:44,185 --> 00:10:48,189
{\an8}mỗi ngày.
Xà phòng là một hóa chất khá đơn giản,
172
00:10:48,272 --> 00:10:51,692
{\an8}có thể rửa sạch
những bụi bẩn tích tụ của nền văn minh,
173
00:10:51,776 --> 00:10:55,363
những hóa chất gây kích ứng da
như ô nhiễm và trang điểm,
174
00:10:55,446 --> 00:10:58,240
cùng các vi trùng gây bệnh.
175
00:10:58,324 --> 00:11:01,369
Nhiều mạng người đã được cứu
nhờ rửa với xà phòng,
176
00:11:01,452 --> 00:11:04,747
nhưng xà phòng
còn ăn mòn lớp vữa trong bức tường gạch,
177
00:11:04,830 --> 00:11:06,499
phá vỡ các phòng tuyến.
178
00:11:06,582 --> 00:11:10,628
Và vì chủ yếu là ba-zơ, xà phòng có thể
thay đổi độ pH của da bạn.
179
00:11:11,128 --> 00:11:14,965
Khi rửa tay, rửa ráy quá mức,
bạn đang không cho da làm nhiệm vụ.
180
00:11:15,049 --> 00:11:18,552
Bạn làm rối loạn tính hóa học của da,
làm lớp dầu thay đổi.
181
00:11:18,636 --> 00:11:22,848
Nếu coi lớp dầu là lớp đất
để hệ sinh thái vi sinh vật phát triển
182
00:11:22,932 --> 00:11:27,436
thì bạn đã làm nó bị rối loạn vừa đủ
để thứ lưu lại bị mất cân bằng đôi chút.
183
00:11:28,771 --> 00:11:32,775
Nhiều thập kỷ trước, chưa ai biết tác hại
tiềm tàng của việc dùng xà phòng quá mức.
184
00:11:32,858 --> 00:11:36,070
Họ chỉ thấy là
nó sẽ khiến da bạn bị khô và ngứa.
185
00:11:36,612 --> 00:11:39,240
Ngành công nghiệp này
cũng đã tìm ra giải pháp cho việc đó.
186
00:11:39,323 --> 00:11:44,078
{\an8}Xà phòng làm làn da bạn khô, còn Dove
sẽ dưỡng ẩm cho làn da khi bạn rửa mặt.
187
00:11:44,662 --> 00:11:47,331
Dove có chứa một loại kem dưỡng ẩm.
188
00:11:47,415 --> 00:11:50,167
Nó đã khai sinh ra
cái suy nghĩ hoàn toàn mới,
189
00:11:50,251 --> 00:11:52,586
là có lẽ bạn sẽ cần thêm sản phẩm khác,
190
00:11:52,670 --> 00:11:55,548
những sản phẩm
trung hòa loại xà phòng bạn dùng.
191
00:11:55,631 --> 00:11:56,841
Bạn cần thêm một thứ nữa,
192
00:11:57,341 --> 00:12:00,928
và thứ đó lại mở ra cánh cửa
cho một lô các sản phẩm khác,
193
00:12:01,011 --> 00:12:02,805
thay vì chỉ một bánh xà phòng.
194
00:12:02,888 --> 00:12:06,600
Năm 1968, Clinique được trình làng
với một quy trình ba bước,
195
00:12:07,101 --> 00:12:10,312
thứ mà họ cho là
cần thiết chẳng kém gì đánh răng.
196
00:12:10,396 --> 00:12:15,234
Vài hãng sản xuất xà phòng cũ đã đa dạng
hóa, trở thành những gã khổng lồ quốc tế.
197
00:12:16,068 --> 00:12:18,404
Thị trường lộ diện những lựa chọn mới.
198
00:12:18,487 --> 00:12:23,826
Đã có một đợt bùng nổ khi các thương hiệu
Vẻ đẹp Hàn Quốc tiến đánh phương Tây,
199
00:12:23,909 --> 00:12:26,203
và ai nấy đều phát điên lên vì chúng.
200
00:12:26,287 --> 00:12:28,247
{\an8}VẺ ĐẸP HÀN QUỐC NỞ RỘ
201
00:12:28,330 --> 00:12:30,583
HỨA HẸN TỪ PHƯƠNG ĐÔNG
XUẤT XỨ HÀN QUỐC
202
00:12:30,666 --> 00:12:31,625
TỰ VẤN SEOUL
203
00:12:31,709 --> 00:12:33,252
HƯỚNG VỀ PHƯƠNG ĐÔNG
204
00:12:34,044 --> 00:12:38,090
Quy trình chăm sóc da mười bước Hàn Quốc
là thứ tôi phát minh ra cách đây mấy năm.
205
00:12:38,174 --> 00:12:40,551
Tầm năm 2015
206
00:12:40,634 --> 00:12:42,428
là thời điểm tôi bắt đầu thấy
207
00:12:42,511 --> 00:12:45,681
ngày càng nhiều người
bàn tán về xu thế mới này.
208
00:12:45,765 --> 00:12:47,391
Vài thập kỷ nay,
209
00:12:47,475 --> 00:12:51,437
Hàn Quốc đã tăng cường xuất khẩu
các mặt hàng văn hóa của họ.
210
00:12:51,520 --> 00:12:54,064
Phim truyền hình Hàn Quốc, K-Pop,
211
00:12:55,232 --> 00:12:57,109
và Vẻ đẹp Hàn Quốc.
212
00:12:57,818 --> 00:13:00,696
Ở Hàn Quốc, da luôn được đặt lên hàng đầu.
213
00:13:00,780 --> 00:13:02,364
Họ thực sự coi làn da
214
00:13:02,448 --> 00:13:07,161
còn quan trọng hơn cả
trang điểm hay thời trang.
215
00:13:07,244 --> 00:13:10,289
Họ khá khôn ngoan.
Họ sử dụng những nguyên liệu
216
00:13:10,372 --> 00:13:13,626
mà trước đây
nhiều thương hiệu chưa từng cân nhắc dùng.
217
00:13:13,709 --> 00:13:14,835
TRÀ XANH
218
00:13:14,919 --> 00:13:15,961
ĐÁ NÚI LỬA
219
00:13:16,045 --> 00:13:17,004
CHẤT NHẦY ỐC SÊN
220
00:13:17,087 --> 00:13:18,255
CO-LA-GEN HEO
221
00:13:18,339 --> 00:13:20,216
NỌC ONG
222
00:13:20,299 --> 00:13:21,425
CHIẾT XUẤT SAO BIỂN
223
00:13:21,509 --> 00:13:22,426
SỮA LỪA
224
00:13:22,510 --> 00:13:26,806
Giới khoa học vẫn đang cố hiểu chúng
có tác dụng không và bằng cách nào,
225
00:13:26,889 --> 00:13:30,351
nhưng nhìn chung, các sản phẩm Vẻ đẹp
Hàn Quốc đang được đánh giá tích cực.
226
00:13:30,434 --> 00:13:34,396
Chúng được sản xuất rất kỳ công,
giá lại phải chăng nữa.
227
00:13:35,564 --> 00:13:39,109
Nếu bạn chưa biết gì về chăm sóc da
và muốn bắt đầu tìm hiểu,
228
00:13:39,193 --> 00:13:42,780
tôi sẽ khuyên bạn
nên bắt đầu từ một vài thứ cơ bản.
229
00:13:42,863 --> 00:13:46,367
Nếu bạn có bôi kem chống nắng,
nước thơm sau cạo râu hay có trang điểm,
230
00:13:46,450 --> 00:13:49,036
tới cuối ngày, bạn nên rửa sạch chúng đi.
231
00:13:49,119 --> 00:13:51,580
Hiện có nhiều lựa chọn thay thế xà phòng,
232
00:13:51,664 --> 00:13:54,041
như chất làm sạch tổng hợp
hay sữa rửa mặt gốc dầu,
233
00:13:54,124 --> 00:13:57,545
sẽ mềm dịu hơn với
lớp vữa trên bức tường của ta. Tuy vậy…
234
00:13:57,628 --> 00:14:01,173
Bạn chả biết có bao nhiêu sữa rửa mặt
làm làn da bị bong đâu.
235
00:14:01,257 --> 00:14:04,844
Thường thì sau khi rửa mặt,
độ pH của bạn sẽ loạn xì ngầu.
236
00:14:04,927 --> 00:14:07,429
Và đó là lúc để sử dụng nước cân bằng da.
237
00:14:07,513 --> 00:14:10,641
Nói chung chúng sẽ hướng làn da bạn
về lại nồng độ a-xít khỏe mạnh,
238
00:14:11,141 --> 00:14:13,185
hệt như cách bã nhờn tự nhiên làm.
239
00:14:14,520 --> 00:14:17,648
Kem dưỡng ẩm cũng giúp
bù đắp thiệt hại sau rửa mặt.
240
00:14:17,731 --> 00:14:20,526
Kem dưỡng ẩm
là để cấp lại thứ bạn vừa rửa đi.
241
00:14:20,609 --> 00:14:24,154
Thực chất, một số kem dưỡng ẩm
nhái theo lớp vữa tự nhiên.
242
00:14:25,155 --> 00:14:27,783
Nếu còn trẻ,
có lẽ bạn không cần tẩy da chết.
243
00:14:27,867 --> 00:14:30,786
Làn da của bạn
tự thay thế thôi cũng được rồi.
244
00:14:30,870 --> 00:14:32,162
Nhưng khi bạn già đi,
245
00:14:32,246 --> 00:14:35,666
tốc độ thay thế tế bào làn da của bạn
sẽ chậm lại.
246
00:14:35,749 --> 00:14:38,002
Làn da bạn bắt đầu lộ rõ vẻ mệt mỏi.
247
00:14:38,085 --> 00:14:43,215
Nên có thể bạn nên đi tẩy da chết mỗi tuần
một lần khi về già, từ 40 tuổi trở lên.
248
00:14:44,466 --> 00:14:49,680
Rồi đến các sản phẩm trị mụn. Nhớ chứ,
làn da bạn được bao phủ bởi các nang lông,
249
00:14:49,763 --> 00:14:52,808
và chúng có thể bị bã nhờn
và tế bào chết làm tắc.
250
00:14:53,309 --> 00:14:55,978
{\an8}Ở yên dưới da,
khối tắc sẽ là mụn đầu trắng.
251
00:14:56,478 --> 00:14:59,940
{\an8}Tiếp xúc với không khí,
nó sẽ bị ô-xy hóa, trở nên sẫm màu.
252
00:15:00,441 --> 00:15:02,735
{\an8}Vi khuẩn có thể sinh sôi
trong các khối tắc này.
253
00:15:02,818 --> 00:15:05,362
{\an8}Các tế bào miễn dịch
sẽ lập tức chống nhiễm trùng,
254
00:15:05,446 --> 00:15:09,950
{\an8}thế là các tế bào chết dần tích tụ.
Đó là thứ màu trắng bên trong bọc mụn.
255
00:15:10,034 --> 00:15:13,537
Ta vẫn chưa hiểu hết được
mọi yếu tố gây ra mụn nhọt,
256
00:15:13,621 --> 00:15:15,873
di truyền, hoóc-môn, vi khuẩn,
257
00:15:15,956 --> 00:15:19,001
những thứ ta đắp lên da
và cách chúng tương tác.
258
00:15:19,501 --> 00:15:22,129
Các bác sĩ da liễu cho rằng
khẩu phần ăn cũng có vai trò.
259
00:15:22,212 --> 00:15:26,508
Có vẻ đồ ăn dầu mỡ không phải là vấn đề,
nhưng đồ ăn nhiều đường thì có.
260
00:15:27,009 --> 00:15:30,930
Nhưng có điều này ta đã biết.
Đó là mụn không phải từ da bẩn mà ra.
261
00:15:31,013 --> 00:15:34,350
Hồi thiếu niên, tôi bị mụn khá nặng.
262
00:15:34,433 --> 00:15:36,226
Tôi đã tưởng
263
00:15:36,310 --> 00:15:39,313
là nếu tôi rửa mặt xà phòng ngày ba lần,
264
00:15:39,396 --> 00:15:43,484
tôi sẽ rửa sạch hết những vi sinh vật
gì đó đã làm tôi bị nổi mụn.
265
00:15:43,984 --> 00:15:48,030
Nhưng rồi tôi thấy khá rõ
là có vẻ như tôi đang làm mọi thứ tệ hơn.
266
00:15:48,822 --> 00:15:53,827
Nhiều nhà khoa học nghĩ cách trị mụn
tốt nhất lại là bổ sung vi khuẩn lên da
267
00:15:53,911 --> 00:15:57,206
để hình thành
một hệ vi sinh vật khỏe mạnh, cân bằng.
268
00:15:59,917 --> 00:16:02,628
Ừm, cụm từ "chống lão hóa"…
269
00:16:05,130 --> 00:16:06,215
Nó có vấn đề.
270
00:16:06,298 --> 00:16:09,218
Nó tự động làm ta có cảm giác là
271
00:16:09,301 --> 00:16:13,514
chuyện ta có nếp nhăn
là chuyện không bình thường.
272
00:16:13,597 --> 00:16:17,101
Bạn nên già đi. Đó là
quá trình tự nhiên của đời người thôi.
273
00:16:17,768 --> 00:16:20,562
{\an8}Bên dưới lớp biểu bì
là một lớp hạ bì dày hơn,
274
00:16:20,646 --> 00:16:24,316
{\an8}được dệt xen kẽ từ các prô-tê-in
gọi là elastin và co-la-gen.
275
00:16:24,400 --> 00:16:27,569
Khi làn da bạn căng ra,
lớp nền này sẽ giúp nó co lại.
276
00:16:28,195 --> 00:16:30,906
Nhưng khi về già,
ta sẽ sản sinh ra ngày một ít
277
00:16:30,990 --> 00:16:33,367
nên da ta sẽ gấp lại và nhăn nheo.
278
00:16:33,951 --> 00:16:38,706
Có một số thứ khiến quá trình này
bị đẩy nhanh. Các độc tố, ô nhiễm
279
00:16:38,789 --> 00:16:41,917
và tia cực tím Mặt Trời,
thứ còn có thể gây ung thư.
280
00:16:42,001 --> 00:16:45,170
Một sắc tố tên mê-la-nin
do các tế bào này sản sinh ra
281
00:16:45,254 --> 00:16:49,633
có thể chặn bớt tia cực tím. Càng có
nhiều mê-la-nin, làn da bạn càng sẫm.
282
00:16:49,717 --> 00:16:53,429
Và lớp bảo vệ thêm đó đồng nghĩa, người
da sẫm màu thường có vẻ lâu già đi hơn.
283
00:16:53,512 --> 00:16:59,101
Nhưng ta vẫn cần kem chống nắng vì ta vẫn
rất dễ bị tia cực tím mặt trời tác động.
284
00:16:59,184 --> 00:17:03,772
Đa số nguyên liệu chống lão hóa khác
đều không có nhiều bằng chứng chống lưng.
285
00:17:03,856 --> 00:17:07,192
Thứ duy nhất
đã thực sự được chứng minh khoa học
286
00:17:07,276 --> 00:17:11,405
qua nghiên cứu có giá trị là
a-xít rê-ti-nô-íc và dẫn xuất vitamin A.
287
00:17:11,905 --> 00:17:13,824
Chúng thúc đẩy sản sinh colagen,
288
00:17:14,324 --> 00:17:18,245
nhưng có thể gây kích ứng da
và chống chỉ định cho phụ nữ có thai.
289
00:17:20,247 --> 00:17:23,834
Tóm lại, làn da của bạn
đang vận hành tự nhiên tích cực rồi
290
00:17:23,917 --> 00:17:27,463
nên hãy tránh dùng,
hoặc dùng quá mức, sản phẩm gây rối loạn.
291
00:17:28,088 --> 00:17:31,467
Rất nhiều loại kem tẩy da chết,
xà phòng tạo bọt tẩy mạnh
292
00:17:31,550 --> 00:17:35,929
có thể làm bức tường gạch bị tổn thương.
Hãy tìm sữa rửa mặt có độ pH thấp.
293
00:17:36,013 --> 00:17:38,390
{\an8}Và nếu bạn lo lắng vì gặp vấn đề về da,
294
00:17:38,474 --> 00:17:41,518
hãy hỏi bác sĩ da liễu.
Có thể có liệu pháp có ích.
295
00:17:42,019 --> 00:17:44,688
Nhưng đừng quá lo ngại về vài bọc mụn.
296
00:17:44,772 --> 00:17:48,275
Cái ý nghĩ
ta luôn cần loại bỏ hết những thứ đó
297
00:17:48,358 --> 00:17:49,818
là từ ta mà ra thôi.
298
00:17:49,902 --> 00:17:53,739
Ngành công nghiệp này hay có kiểu
bệnh lý hóa những sự bất thường
299
00:17:53,822 --> 00:17:55,908
cái không hẳn là vấn đề sức khỏe.
300
00:17:55,991 --> 00:17:57,993
Bị nổi mụn
301
00:17:58,077 --> 00:18:00,621
không nhất thiết là một vấn đề.
302
00:18:01,538 --> 00:18:03,040
Như cách đây một thế kỷ,
303
00:18:03,123 --> 00:18:07,127
quảng cáo chăm sóc da ngày nay cũng vẽ ra
những hình ảnh, ngôn từ rất kiểu khoa học.
304
00:18:07,211 --> 00:18:10,547
Hai từ thông dụng mới nhất
là "chất xơ lợi khuẩn" và "lợi khuẩn".
305
00:18:10,631 --> 00:18:14,009
{\an8}Những sản phẩm này được cho là sẽ
tăng cường hệ vi sinh vật cho làn da bạn.
306
00:18:14,093 --> 00:18:17,179
{\an8}Chưa có bằng chứng cho thấy
những sản phẩm đó
307
00:18:17,262 --> 00:18:19,098
thực sự có ích.
308
00:18:19,181 --> 00:18:23,811
Nhưng có một khía cạnh mà có vẻ ngành
công nghiệp này đã thay đổi triệt để.
309
00:18:23,894 --> 00:18:28,190
Ta xem các quảng cáo thời nay
và có thể sẽ tin là
310
00:18:28,273 --> 00:18:32,194
ngành công nghiệp chăm sóc da
là ngành cực kỳ phổ cập.
311
00:18:32,820 --> 00:18:34,822
Nhưng đó chỉ là mặt tiền mà thôi.
312
00:18:35,447 --> 00:18:38,367
Tôi đã trao đổi với vô số thương hiệu,
313
00:18:38,450 --> 00:18:40,828
lắng nghe hành trình sản phẩm của họ
314
00:18:40,911 --> 00:18:42,746
từ lúc còn thai nghén
315
00:18:42,830 --> 00:18:47,417
đến lúc lên được kệ bán, và không một
giai đoạn nào trong hành trình đó
316
00:18:47,501 --> 00:18:51,380
có sự góp mặt
của một người không phải người Da trắng.
317
00:18:52,881 --> 00:18:55,717
Khi Dove phát hành quảng cáo này năm 2017,
318
00:18:56,385 --> 00:18:58,887
các hồi ức xấu
của một thời xa xưa vọng về.
319
00:18:59,388 --> 00:19:01,849
Dove đã xin lỗi và gỡ bỏ quảng cáo đó,
320
00:19:02,349 --> 00:19:05,144
nhưng Unilever, công ty mẹ của Dove,
vẫn bán các sản phẩm
321
00:19:05,227 --> 00:19:08,188
{\an8}được thiết kế để tẩy trắng làn da của bạn.
322
00:19:08,272 --> 00:19:13,152
Khá nhiều thương hiệu, thương hiệu lớn,
đã sản xuất những loại kem làm sáng da
323
00:19:13,235 --> 00:19:15,237
và đã bày bán chúng từ lâu rồi.
324
00:19:15,988 --> 00:19:18,407
Sau cái chết của George Floyd
325
00:19:18,490 --> 00:19:22,536
và những cuộc biểu tình
đã diễn ra trên khắp thế giới,
326
00:19:22,619 --> 00:19:25,330
thay vì
rút những sản phẩm đó khỏi thị trường,
327
00:19:25,414 --> 00:19:27,457
họ chỉ đổi tên chúng đi.
328
00:19:27,541 --> 00:19:29,501
Chẳng giải quyết được gì cả.
329
00:19:29,585 --> 00:19:33,172
Thông điệp ở đây vẫn là gì?
Càng trắng càng tốt.
330
00:19:34,673 --> 00:19:37,593
Người ta bảo
ta cần có làn da sáng hơn, sạch hơn,
331
00:19:37,676 --> 00:19:40,554
{\an8}làn da
long lanh, ngời ngời, không lỗ chân lông.
332
00:19:40,637 --> 00:19:43,515
Và ta cần thêm sản phẩm
mới có được làn da đó.
333
00:19:44,266 --> 00:19:48,353
Ta đang sử dụng quá nhiều sản phẩm lên da.
334
00:19:48,437 --> 00:19:50,522
Nếu bớt đi mà vẫn khỏe mạnh được
335
00:19:50,606 --> 00:19:52,566
thì sao không bớt đi nhỉ?
336
00:19:52,649 --> 00:19:54,735
Tôi chỉ dùng mỗi nước.
337
00:19:55,402 --> 00:19:59,281
Tôi luôn rửa tay.
Rửa tay bằng xà phòng thì tôi nhớ lắm,
338
00:19:59,364 --> 00:20:02,618
nhưng ngoài ra,
trên người tôi chỉ có nước thôi.
339
00:20:02,701 --> 00:20:07,497
Bạn sẽ quen dần cảm giác đó và cơ thể bạn
có vẻ cũng sẽ thích nghi dần.
340
00:20:08,290 --> 00:20:12,920
Ôi Chúa ơi. Ý tôi là, tôi thì chịu
không làm thế được. Đơn giản là không thể.
341
00:20:13,003 --> 00:20:15,172
Chắc da tôi sẽ phát điên mất.
342
00:20:15,255 --> 00:20:19,218
Tôi không nghĩ là
loại da nào cũng cần đến 15 sản phẩm,
343
00:20:19,301 --> 00:20:23,472
nhưng tôi cũng không nghĩ là
loại da nào cũng chỉ cần ba sản phẩm.
344
00:20:23,555 --> 00:20:27,476
Và chớ quên, còn nhiều cách
để tác động lên da ngoài dùng sản phẩm.
345
00:20:27,559 --> 00:20:30,896
Da thực chất là
thước đo sức khỏe tổng quát của ta.
346
00:20:30,979 --> 00:20:34,650
Ta đang ngủ thế nào, ăn uống ra sao,
có đang căng thẳng không.
347
00:20:34,733 --> 00:20:38,612
Hãy uống đủ nước,
tập thể dục, vận động ngoài trời.
348
00:20:38,695 --> 00:20:42,366
Tất cả những yếu tố đó
sẽ tác động tới diện mạo làn da của bạn.
349
00:20:42,449 --> 00:20:46,286
Có vô vàn cách chăm sóc làn da đúng.
350
00:20:46,370 --> 00:20:48,956
Có vô vàn cách đúng để bạn chăm sóc nó.
351
00:20:49,039 --> 00:20:52,626
Bạn là cá thể đặc biệt,
đã cùng tiến hóa với các vi sinh vật.
352
00:20:52,709 --> 00:20:57,631
Chăm sóc da có thể là một lĩnh vực thú vị
để bạn khám phá ra nét đặc biệt của mình.
353
00:20:57,714 --> 00:20:59,174
Và…
354
00:21:01,843 --> 00:21:04,263
có rất nhiều cách để sống bình thường.
355
00:21:28,370 --> 00:21:33,375
Biên dịch: Joy Ng