1
00:00:07,341 --> 00:00:09,426
Bazı köpekler öyle asil,
2
00:00:09,927 --> 00:00:11,178
öyle kahramandır ki
3
00:00:11,720 --> 00:00:15,057
insanlığa katkıları
insanlarınki kadar büyüktür.
4
00:00:17,100 --> 00:00:19,937
Bilimin ilerlemesi için
canını veren Laika gibi.
5
00:00:20,020 --> 00:00:22,105
Bu köpek, Ay'a seyahatlerimiz için
6
00:00:22,189 --> 00:00:24,149
yol gösteren bir öncü olabilir.
7
00:00:24,233 --> 00:00:27,903
Ve enkaz altından
onlarca canı kurtaran Frida.
8
00:00:27,986 --> 00:00:31,782
…birçok kişiye daha fazla canın
kurtarılabileceği umudunu verdi.
9
00:00:32,491 --> 00:00:36,161
Ve açılan ateşe doğru koşup
düşmanı öldürdüğü için
10
00:00:36,245 --> 00:00:37,788
kahraman ilan edilen Kuno.
11
00:00:37,871 --> 00:00:40,123
Mühim zamanlarda hayat kurtardı.
12
00:00:40,958 --> 00:00:43,252
Günümüzde köpekler Covid'i,
13
00:00:43,335 --> 00:00:45,212
istilacı türleri,
14
00:00:45,295 --> 00:00:47,965
1. evre de olsa kanseri
koklayarak buluyor.
15
00:00:48,048 --> 00:00:49,508
Körleri yönlendiriyor,
16
00:00:49,591 --> 00:00:51,677
nöbetlerde başı koruyor,
17
00:00:51,760 --> 00:00:53,679
eşsiz bir rahatlama sağlıyorlar.
18
00:00:54,179 --> 00:00:56,848
İnsanlarla köpeklerin
ilişkisi özel, bu açık.
19
00:00:56,932 --> 00:00:58,267
Git.
20
00:01:02,271 --> 00:01:04,856
Ama köpeğin en zeki hayvan olmadığı kesin.
21
00:01:12,322 --> 00:01:14,700
Türümüzün en yakın akrabası olmadığı da.
22
00:01:16,118 --> 00:01:18,620
Peki dünyadaki o kadar tür arasında
23
00:01:18,704 --> 00:01:20,789
niye köpekler insanın en iyi dostu?
24
00:01:22,082 --> 00:01:24,501
Ve bu bize dair ne söylüyor?
25
00:01:30,132 --> 00:01:33,635
NETFLIX ORİJİNAL BELGESEL DİZİSİ
26
00:01:33,719 --> 00:01:36,555
Köpekler gayet mutlu gibi duruyor.
27
00:01:38,223 --> 00:01:40,350
Her şımartılan kanişin arkasında
28
00:01:40,434 --> 00:01:43,020
uzun bir insan müdahalesi tarihi yatar.
29
00:01:43,604 --> 00:01:47,024
Minik dostlarımız
nereye gittiğini bilmese de yola çıktı.
30
00:01:49,735 --> 00:01:52,029
Yeni bebeğimiz Miss Beazley.
31
00:01:57,743 --> 00:02:02,581
KÖPEKLER
32
00:02:03,457 --> 00:02:06,960
Televizyona çıkmak güzel mi?
Şöhretinin farkında değilsin.
33
00:02:07,044 --> 00:02:08,962
Bu, çekiciliğinin bir parçası.
34
00:02:09,838 --> 00:02:13,842
Bu gezegende yaşayan köpek sayısı
35
00:02:13,925 --> 00:02:17,012
tahminen 800 milyon küsur.
36
00:02:17,929 --> 00:02:20,098
Ve yarısından fazlası evcil hayvan.
37
00:02:20,724 --> 00:02:22,309
Yaşadığımız çağda
38
00:02:22,392 --> 00:02:26,855
insanlar binlerce türü
yok olmaya sürüklüyor.
39
00:02:27,356 --> 00:02:33,362
Ama insanlarla anlaşmayı
tam anlamıyla çözmüş birkaç tür var
40
00:02:33,445 --> 00:02:36,657
ve köpekler bunun bir numaralı örneği.
41
00:02:37,240 --> 00:02:38,700
En azından ideal durumda
42
00:02:38,784 --> 00:02:42,579
köpeklerin bizimle olan yaşamlarına,
bakımımızın iyiliğine bakın,
43
00:02:43,163 --> 00:02:45,624
harika bir hayatları var.
44
00:02:46,917 --> 00:02:50,379
Köpek, evcilleştirilen ilk hayvandı.
45
00:02:51,129 --> 00:02:52,339
Bu biraz şaşırtıcı.
46
00:02:52,923 --> 00:02:56,677
Atalarımızın çevresinde
uysal otçul hayvanlar vardı
47
00:02:56,760 --> 00:03:01,473
ama ilk olarak kurtları evcilleştirdiler,
canlarını alabilecek etçil avcıları.
48
00:03:03,809 --> 00:03:06,895
Kurtlarla insanların
nasıl kaynaştığı tam bilinmiyor
49
00:03:07,479 --> 00:03:08,980
ama öne çıkan bir teori…
50
00:03:09,064 --> 00:03:12,442
Leşçil hipotezine göre
51
00:03:12,526 --> 00:03:16,405
insanlar fazla eti kurtlara veriyordu
52
00:03:16,488 --> 00:03:18,824
ve kurtlar yiyecek sayesinde
53
00:03:18,907 --> 00:03:22,077
insanların kötü olmadığı sonucuna vardı.
54
00:03:22,160 --> 00:03:26,873
İnsanlar tehdidi yok etmekle kalmadı,
yeni bir koruma da yarattı.
55
00:03:27,541 --> 00:03:29,543
Yanınızdaki kurtlar,
56
00:03:29,626 --> 00:03:31,795
diğer kurtlara karşı bile
57
00:03:31,878 --> 00:03:35,006
size "Bir şey geliyor"
sinyalini verebilir.
58
00:03:37,259 --> 00:03:41,430
Evlerimizdeki güvenlik sistemlerinden önce
59
00:03:41,513 --> 00:03:44,516
köpekler güvenliğimizi sağlıyordu.
60
00:03:45,100 --> 00:03:47,686
En fazla artığı
dost canlısı kurtlar alınca
61
00:03:47,769 --> 00:03:51,148
kurtlar nesilden nesle uysallaştı
62
00:03:51,231 --> 00:03:54,109
ve tamamen yeni bir türe dönüştü.
63
00:03:56,987 --> 00:04:00,198
1959'da Rus bilim insanı Dmitry Belyaev
64
00:04:00,282 --> 00:04:02,701
bunu başka bir hayvanda yapmaya çalıştı.
65
00:04:05,036 --> 00:04:06,997
Bir sürü gümüş tilki topladı
66
00:04:07,080 --> 00:04:09,958
ve en evcillerini
gelecek neslin ebeveyni yaptı.
67
00:04:10,542 --> 00:04:13,670
Yavrularla ve onların yavrularıyla
aynısını yaptı.
68
00:04:13,754 --> 00:04:15,797
Bunu böyle devam ettirdi.
69
00:04:15,881 --> 00:04:17,632
15 nesil sonra…
70
00:04:17,716 --> 00:04:22,471
Bir zamanlar
agresif ve sinsi olan tilkiler
71
00:04:24,097 --> 00:04:27,142
seleksiyon sonucunda
köpek kadar dost canlısı oldu.
72
00:04:27,726 --> 00:04:29,227
Biyolojileri değişmişti.
73
00:04:29,311 --> 00:04:33,273
Stres düzeyleri
yabani atalarındakinin yarısı kadardı.
74
00:04:33,356 --> 00:04:38,069
Bu stres hormonlarını üreten
böbrek üstü bezi küçülmüş,
75
00:04:38,153 --> 00:04:40,238
serotonin düzeyleri yükselmişti.
76
00:04:40,322 --> 00:04:42,282
Bu nedenle daha mutlu oldular.
77
00:04:42,908 --> 00:04:44,701
Görünüşleri de değişti.
78
00:04:44,785 --> 00:04:46,411
Kuyrukları daha kıvrık,
79
00:04:46,495 --> 00:04:48,121
gövdeleri daha yuvarlak,
80
00:04:48,205 --> 00:04:49,790
kulakları daha sarkık,
81
00:04:49,873 --> 00:04:51,875
yüz hatları daha çocuksu oldu.
82
00:04:51,958 --> 00:04:53,710
Sevimlilikleri arttı.
83
00:04:53,794 --> 00:04:55,086
Yani…
84
00:04:55,837 --> 00:04:57,297
Köpeğe benzediler.
85
00:04:57,380 --> 00:05:00,258
Tatlılık insanda
ebeveynliği etkinleştirir.
86
00:05:00,342 --> 00:05:04,179
Bir bebek düşünün. Çok küçük bir bebek.
87
00:05:04,262 --> 00:05:06,181
İçgüdüleriniz devreye girer
88
00:05:06,264 --> 00:05:09,226
ve o çok küçük şeyi korumak istersiniz.
89
00:05:09,309 --> 00:05:12,813
Köpekler yabani becerilerini kaybetti
ama yenilerini edindi.
90
00:05:13,313 --> 00:05:15,774
Başlıca becerileri duygularımıza oynamak.
91
00:05:16,608 --> 00:05:20,487
Köpekler, yavru köpek bakışı
dediğimiz şeyi
92
00:05:20,570 --> 00:05:27,035
sırf insanlardan mama, sevgi gibi şeyler
talep etmek için kullanıyor.
93
00:05:27,118 --> 00:05:29,454
Diğer köpekler üstünde kullanamıyorlar.
94
00:05:29,538 --> 00:05:31,331
Yaramazlık mı yapıyorsun sen?
95
00:05:31,414 --> 00:05:33,083
Ve buna bayılıyoruz.
96
00:05:33,166 --> 00:05:34,543
Ama çok tatlısın.
97
00:05:35,126 --> 00:05:37,045
Barınaktaki bir araştırmaya göre
98
00:05:37,128 --> 00:05:40,131
yavru köpek bakışını
daha sık kullanan köpekler
99
00:05:40,215 --> 00:05:42,175
daha hızlı sahiplendiriliyordu.
100
00:05:43,009 --> 00:05:44,427
Hazır mısın bebeğim?
101
00:05:44,511 --> 00:05:46,847
Köpekler olağanüstü bir şey başardı.
102
00:05:46,930 --> 00:05:47,764
Otur.
103
00:05:47,848 --> 00:05:52,519
Devasa bir dil bariyerine rağmen
bizimle nasıl konuşacaklarını çözdüler.
104
00:05:52,602 --> 00:05:53,436
Konuş.
105
00:05:59,442 --> 00:06:02,571
Gördünüz mü?
İletişim kurmaya çalışıyor. Mama istiyor.
106
00:06:03,071 --> 00:06:04,865
Onunla konuşuyorum, o da
107
00:06:06,074 --> 00:06:09,619
istediğimi yapıyor. Böyle işte.
108
00:06:09,703 --> 00:06:11,830
Beden dilini anlamak
109
00:06:11,913 --> 00:06:15,125
büyütürken geçirilen onca zamandan sonra
110
00:06:15,208 --> 00:06:16,042
kolay oluyor.
111
00:06:16,126 --> 00:06:18,628
Söyle. Ne istiyorsun? Teşekkür ederim.
112
00:06:18,712 --> 00:06:22,674
Bir sistemimiz var.
Bir şey istediğinde mutlaka söylüyor.
113
00:06:23,258 --> 00:06:25,218
Genellikle, ne istediklerini
114
00:06:26,136 --> 00:06:29,639
veya ne demek istediklerini anlatan
küçük davranışları olur.
115
00:06:29,723 --> 00:06:31,850
Ama bilmiyorum. Hep doğru olmuyor.
116
00:06:33,727 --> 00:06:36,813
Köpekler onlarca duygu
ve isteği anlatabilir.
117
00:06:38,815 --> 00:06:40,358
Ama başlıcaları şunlar.
118
00:06:40,442 --> 00:06:43,403
Köpeğin havlamalarından
öğrenilebilecek şeyler var.
119
00:06:43,987 --> 00:06:45,405
Birinci soru şu:
120
00:06:45,488 --> 00:06:48,033
Havlama tiz mi?
121
00:06:49,451 --> 00:06:51,494
Çok mutlu bir köpek.
122
00:06:51,578 --> 00:06:52,829
Yoksa pes mi?
123
00:06:54,080 --> 00:06:55,290
Dikkat kesilmiş.
124
00:06:55,373 --> 00:06:57,709
Sonra, havlamalar sayıca çok mu?
125
00:06:58,543 --> 00:07:01,254
"Stresliyim" veya "Heyecanlıyım" demek.
126
00:07:02,005 --> 00:07:03,256
Yoksa az mı?
127
00:07:04,549 --> 00:07:06,551
"Biraz ilginçmiş."
128
00:07:06,635 --> 00:07:08,720
Havlamaların düzeni de önemli.
129
00:07:11,514 --> 00:07:15,310
Bu, sürüyü çağırma havlaması.
130
00:07:15,393 --> 00:07:18,021
"Gelip şuna bakın" demek.
131
00:07:20,398 --> 00:07:23,026
Ama köpeklerin ataları olan kurtlar
132
00:07:23,610 --> 00:07:26,780
geyik gördüğünde
sürülerine havlayarak haber verse…
133
00:07:26,863 --> 00:07:28,114
Yemeğini kaçırırdı.
134
00:07:28,740 --> 00:07:30,825
Bu nedenle köpekler
135
00:07:30,909 --> 00:07:34,496
müthiş beden dili becerileri geliştirdi.
136
00:07:36,623 --> 00:07:40,919
Köpeğin kuyruğu
bir duygu termometresi işlevi görür.
137
00:07:41,002 --> 00:07:44,381
Köpek onu duygularını anlatmakta kullanır.
138
00:07:44,464 --> 00:07:46,466
Kuyruk yüksekte mi, alçakta mı?
139
00:07:46,549 --> 00:07:50,220
Nasıl sallanıyor? Hızlı mı, yavaş mı?
140
00:07:50,303 --> 00:07:53,807
Kulaklardan da
bir sürü bilgi okuyabilirsiniz.
141
00:07:53,890 --> 00:07:54,933
Agresif.
142
00:07:55,433 --> 00:07:56,559
İtaatkâr.
143
00:07:56,643 --> 00:07:57,852
Rahat.
144
00:07:58,353 --> 00:08:00,772
İnsanlar bu sinyalleri okumada fena değil
145
00:08:00,855 --> 00:08:02,857
ama ilişkimizin yürümesinin sebebi
146
00:08:02,941 --> 00:08:05,819
köpeklerin bizi okumada
son derece iyi olması.
147
00:08:08,279 --> 00:08:11,700
Köpeklerin koku alma becerisi
bunda büyük rol oynuyor.
148
00:08:12,325 --> 00:08:17,122
Dünyayı kokuyla,
burunlarından algılamaya programlılar.
149
00:08:17,747 --> 00:08:20,875
Nefes aldıklarında
hava yalnızca akciğerlerine gitmez.
150
00:08:20,959 --> 00:08:22,335
Bir kısmı ayrılarak
151
00:08:22,419 --> 00:08:25,171
koku tespitine özel bir hazneye gider.
152
00:08:25,839 --> 00:08:29,342
Bu koşarken koku almalarını sağlar.
Biz bunu pek yapamayız.
153
00:08:29,426 --> 00:08:31,261
Köpeğin koku duyusu,
154
00:08:31,344 --> 00:08:36,099
ırkına bağlı olarak
bizimkinden 10.000 ila 100.000 kat iyidir.
155
00:08:36,975 --> 00:08:38,226
Ve köpekler yürürken
156
00:08:38,309 --> 00:08:42,439
daima başka köpeklerin
çiş kokusuna karşı tetiktedir.
157
00:08:42,522 --> 00:08:44,899
Veya Dr. Otto'nun tabiriyle…
158
00:08:44,983 --> 00:08:48,111
Çiş postası.
Her köpek çiş noktasına işerken
159
00:08:48,194 --> 00:08:51,573
daha önce kimin oraya geldiğini,
nasıl hissettiğini anlar.
160
00:08:51,656 --> 00:08:54,409
Köpek çişi insanlardaki Facebook gibidir.
161
00:08:54,492 --> 00:08:58,997
Başka bir köpeğin yaşını, cinsiyetini,
ruh hâlini, çiftleşmeye müsaitliğini,
162
00:08:59,622 --> 00:09:01,750
tanışıp tanışmadıklarını öğrenirler.
163
00:09:02,917 --> 00:09:05,420
Tecrübe ettiğimiz bu dünyada
164
00:09:05,503 --> 00:09:09,674
köpeklerimizin tecrübe ettiği,
bizim bilmediğimiz katmanlar var.
165
00:09:10,258 --> 00:09:11,301
Bu odada yürürken
166
00:09:11,384 --> 00:09:14,137
bitkinin su istediğini görebilirsiniz.
167
00:09:14,637 --> 00:09:17,098
"Eşim öğleden sonrayı kanepede geçirmiş.
168
00:09:17,932 --> 00:09:21,102
Fırında bir şey yapacak.
O ne? Çikolatalı kurabiye mi?
169
00:09:21,186 --> 00:09:23,480
Epey sakin bir gün geçiriyor gibi."
170
00:09:25,482 --> 00:09:29,569
Ama aynı yerden geçen bir köpek
orayı biraz farklı görebilir.
171
00:09:31,196 --> 00:09:32,906
"Bu bitkide bir hastalık var.
172
00:09:34,115 --> 00:09:35,867
Bu kanepede tahtakurusu var.
173
00:09:36,576 --> 00:09:37,827
Annem âdet döneminde.
174
00:09:38,328 --> 00:09:41,831
Babam yumurta,
vanilya özütü ve unla bir şey yapıyor.
175
00:09:42,373 --> 00:09:45,418
Hafif bir anksiyete atağı da geçiriyor."
176
00:09:45,502 --> 00:09:46,544
ENDİŞE
177
00:09:46,628 --> 00:09:48,421
YARDIM EDİYORUM
178
00:09:48,505 --> 00:09:51,591
Köpekler hissettiğimiz birçok şeyi
tespit edebiliyor.
179
00:09:53,176 --> 00:09:56,679
Bu, rehberlikte çok etkili olmalarını
kısmen açıklayabilir.
180
00:10:04,437 --> 00:10:08,274
Dünyasındaki her şey
çok boğucu ve sinir bozucuydu.
181
00:10:08,358 --> 00:10:09,734
Konuşamadığı için,
182
00:10:09,818 --> 00:10:15,365
ihtiyaç duyduğu, istediği,
kaldıramadığı şeyleri söyleyemediği için
183
00:10:15,448 --> 00:10:18,243
daimî bir sinir bozukluğuyla yaşıyordu.
184
00:10:18,827 --> 00:10:23,248
Clarke'ların beş çocuğundan ikisi,
Meadow ve kardeşi Colton
185
00:10:23,331 --> 00:10:24,749
otizm spektrumunda.
186
00:10:25,250 --> 00:10:27,544
Meadow'da en zor konu şuydu:
187
00:10:27,627 --> 00:10:32,090
Kendini yaralama davranışlarıyla
çok mücadele etmek zorunda kaldı.
188
00:10:32,757 --> 00:10:35,552
Kafasını vuruyor,
camları kırmaya çalışıyor,
189
00:10:35,635 --> 00:10:37,178
sandalyeleri çarpıyordu.
190
00:10:37,262 --> 00:10:38,805
Her…
191
00:10:38,888 --> 00:10:41,099
Ulaşabildiği hemen hemen her şeyi.
192
00:10:41,182 --> 00:10:43,977
Şiddete epey eğilimli bir ufaklıktı.
193
00:10:44,060 --> 00:10:47,480
Tüm sağlık profesyonelleri
onu hastaneye yatırmak istedi.
194
00:10:48,439 --> 00:10:52,235
Bir doktor, haklarımızdan vazgeçip
onu koruyucu aileye vererek
195
00:10:52,318 --> 00:10:54,112
hayatımıza devam etmemizin
196
00:10:54,195 --> 00:10:56,156
daha kolay olacağını söyledi.
197
00:10:57,073 --> 00:10:59,617
Evet, hadi. Kalk. Hadi Coco.
198
00:11:00,493 --> 00:11:01,786
Bir tane yap hadi.
199
00:11:01,870 --> 00:11:02,996
Sonra Clarke'lar
200
00:11:03,079 --> 00:11:06,040
otizmli çocuklarda işe yarayan
bir müdahale duydu.
201
00:11:07,167 --> 00:11:08,209
Rehber köpek.
202
00:11:08,751 --> 00:11:11,212
Bunlar hareket destek köpekleri.
203
00:11:12,005 --> 00:11:16,593
Çevrelerindeki dünya fazla gelince
Colton ve Meadow gözlerini kapatabiliyor.
204
00:11:16,676 --> 00:11:20,388
Ollie onu yönlendiriyor.
205
00:11:22,098 --> 00:11:23,391
Ve dahasını yaptılar.
206
00:11:24,601 --> 00:11:27,770
Çocuklar bunaldığında
köpekler onları dürtüyor,
207
00:11:29,230 --> 00:11:31,232
oturmaya yönlendiriyor,
208
00:11:31,316 --> 00:11:34,903
ellerini yalıyor,
sakinleşmelerine yardımcı oluyor.
209
00:11:36,654 --> 00:11:38,573
Una geldikten sonra
210
00:11:38,656 --> 00:11:42,035
Meadow anında dönüşüm geçirdi.
211
00:11:42,118 --> 00:11:45,246
Kendine vurmayı hemen bıraktı.
212
00:11:45,330 --> 00:11:48,249
Una, Meadow'un hislerini
sezmekle kalmayıp
213
00:11:48,333 --> 00:11:49,876
gerçekten anlıyordu sanki.
214
00:11:49,959 --> 00:11:50,960
Aferin Una.
215
00:11:51,044 --> 00:11:52,712
Yalnızlıkları azaldı.
216
00:11:53,796 --> 00:11:57,717
Bence bir anne olarak
her şeyi bilen sen olmalısın.
217
00:11:58,301 --> 00:12:01,012
Ve bizim çocuklarımızla bu çok zor.
218
00:12:01,763 --> 00:12:04,432
Ne aşırı, ne yetersiz, hiç bilmiyorsun.
219
00:12:05,183 --> 00:12:09,896
Köpekleri ne zaman öpücük isteyeceğini,
ne zaman geri çekileceğini biliyor.
220
00:12:09,979 --> 00:12:13,691
Bir dokunuşun ne zaman aşırı,
ne zaman yetersiz olduğu konusunda
221
00:12:14,192 --> 00:12:15,735
onlar hiç yanılmıyor.
222
00:12:17,320 --> 00:12:18,780
Hadi. Kayışını tut.
223
00:12:21,908 --> 00:12:22,992
Güncel bir çalışma
224
00:12:23,076 --> 00:12:26,704
köpeklerin duygularımıza
duyarlılığına dair bir ipucu sunuyor.
225
00:12:27,830 --> 00:12:32,669
Bir araştırmacı ekibi gönüllülere,
bir şeyler hissettirecek videolar izletti.
226
00:12:33,670 --> 00:12:35,421
Cinnet'in en korkunç yerini.
227
00:12:36,005 --> 00:12:37,507
Johnny geldi!
228
00:12:38,091 --> 00:12:41,469
Ve Ormanın Kitabı'nın
insana neşe bulaştıran bu sahnesini.
229
00:12:41,552 --> 00:12:43,513
En basit ihtiyaçlar
230
00:12:43,596 --> 00:12:45,306
Bu sırada terlerini aldılar.
231
00:12:45,390 --> 00:12:46,307
Sonra bu terler
232
00:12:46,391 --> 00:12:49,477
kalp ritmi takip cihazı takılan
köpeklere koklatıldı.
233
00:12:49,978 --> 00:12:52,313
Bu tüpte korkan birinin teri var,
234
00:12:52,397 --> 00:12:54,232
bu da tipik bir tepki.
235
00:12:55,149 --> 00:12:58,569
Köpeğin kalp atış hızı artıyor
ve köşeye doğru koşuyor.
236
00:12:59,487 --> 00:13:01,614
Bu da mutlu birinin terini kokluyor.
237
00:13:02,323 --> 00:13:05,410
Oynamak istiyormuş gibi
kuyruğunu sallayıp zıplıyor.
238
00:13:06,619 --> 00:13:10,248
Köpekler gönüllülerin
hissettiği duyguları yansıtıyor gibi.
239
00:13:11,499 --> 00:13:15,378
İnsanlarda bunun olmasına,
başkasının hislerini duymalarına
240
00:13:15,461 --> 00:13:17,088
empati diyoruz.
241
00:13:18,715 --> 00:13:21,134
Kafan kameraya dönük olsun, kıçın değil.
242
00:13:21,217 --> 00:13:22,802
Hadi. Otur yerine.
243
00:13:24,595 --> 00:13:26,556
Aferin. İşte böyle. Aferin.
244
00:13:27,348 --> 00:13:28,266
Evet, döndük.
245
00:13:28,766 --> 00:13:32,020
Psikolojide, hayvanlara
insan özelliklerinin atfedilmesi
246
00:13:32,103 --> 00:13:34,188
bizi genellikle rahatsız eder.
247
00:13:34,272 --> 00:13:36,983
Ben de bunu çok eleştirmişimdir.
248
00:13:37,066 --> 00:13:39,569
Benim için kişisel dönüm noktası
249
00:13:40,069 --> 00:13:41,988
Xephos'u hayatlarımıza almamız…
250
00:13:42,071 --> 00:13:43,239
Merhaba tatlım.
251
00:13:43,323 --> 00:13:47,744
…ve bu hayvanda
müthiş bir şey olduğunu fark etmem oldu.
252
00:13:47,827 --> 00:13:52,248
Bu şey zekâsı değil,
inanılmaz sevgi kapasitesiydi.
253
00:13:53,583 --> 00:13:57,754
Bilimsel dönüm noktasıysa
bana parçalar hâlinde geldi.
254
00:13:58,755 --> 00:14:00,673
İlk parçalardan biri 2016'daydı.
255
00:14:01,174 --> 00:14:03,718
Burada sosisli var. Harika.
256
00:14:03,801 --> 00:14:05,928
Bilim insanı Gregory Berns
257
00:14:06,012 --> 00:14:11,017
köpekleri MR cihazında
hareketsiz yatmak üzere eğitti.
258
00:14:12,560 --> 00:14:15,229
Artık köpeğin beynindeki etkinliklerin
259
00:14:15,313 --> 00:14:18,483
müthiş zengin, detaylı görüntülerini
260
00:14:18,566 --> 00:14:21,652
elde etme olanağımız var.
261
00:14:22,236 --> 00:14:24,072
Bu daha önce denenmemişti.
262
00:14:24,155 --> 00:14:26,616
Tamamen gir. İşte böyle, aferin.
263
00:14:26,699 --> 00:14:31,287
Berns'ün ekibi, MR'a giren köpeklere
şu sinyali verdi, anlamıysa…
264
00:14:31,371 --> 00:14:33,206
Sosis geliyor.
265
00:14:34,665 --> 00:14:36,459
Ve şu anlama gelen bir sinyal…
266
00:14:36,542 --> 00:14:40,421
Sevgili insanın çok yaklaştı
ve her an gelebilir.
267
00:14:41,255 --> 00:14:43,466
Aferin Zoe. Bravo sana.
268
00:14:43,549 --> 00:14:47,887
Köpeğin ödül merkezi
çoğu durumda aynı miktarda etkinleşti.
269
00:14:48,471 --> 00:14:50,264
Ve her beş köpekten biri…
270
00:14:50,348 --> 00:14:52,934
İnsanının yarattığı beklentiyi
271
00:14:53,017 --> 00:14:56,229
sosisin yarattığı beklentiden
daha ödüllendirici buldu.
272
00:14:56,312 --> 00:14:58,064
Demek beni seviyorsun.
273
00:14:58,564 --> 00:15:00,233
Çoğu köpek sahibi bunu umar.
274
00:15:02,777 --> 00:15:04,570
Evet. Beni seviyor.
275
00:15:06,072 --> 00:15:06,989
Ben de onu.
276
00:15:07,615 --> 00:15:09,575
Sevdiklerini biliyorum. Kesin.
277
00:15:09,659 --> 00:15:13,079
Beni her görüşlerinde seviyorlar.
Tüm insanlar böyle değil.
278
00:15:13,162 --> 00:15:14,997
Evet, köpeğim beni seviyor.
279
00:15:15,081 --> 00:15:17,208
Köpeğimin beni sevdiğine inanıyorum.
280
00:15:17,291 --> 00:15:18,376
Sevse iyi eder.
281
00:15:19,293 --> 00:15:21,170
Sevgiyi nasıl tanımlıyorsunuz?
282
00:15:21,254 --> 00:15:22,755
Sevgiyi tanımlayamayız.
283
00:15:22,839 --> 00:15:27,301
Bu yüzden harika şiirlere,
havalı 1980'ler kliplerine ilham olmuştur.
284
00:15:27,385 --> 00:15:28,886
Nedir aşk?
285
00:15:28,970 --> 00:15:30,471
Gerçekten aşk mı, söyle
286
00:15:30,555 --> 00:15:32,098
Aşk mı bu?
287
00:15:32,181 --> 00:15:35,852
Aşkın ne olduğunu öğrenmek istiyorum
288
00:15:38,438 --> 00:15:41,399
Ama sevgiyi tanımlayıp
bir liste oluştursaydık
289
00:15:41,482 --> 00:15:43,484
birini sosisliden çok sevmek
290
00:15:43,568 --> 00:15:46,279
asgari bir gereklilik olurdu.
291
00:15:47,155 --> 00:15:51,159
Köpeklerde olduğunu bildiğimiz empati de
muhtemelen listede olurdu.
292
00:15:51,951 --> 00:15:56,456
Sevdiğimiz kişi için bir şeyler yaparız.
Köpekler bunu kesinlikle yapıyor.
293
00:15:57,123 --> 00:15:58,040
Peki sadakat?
294
00:15:58,541 --> 00:16:00,209
Köpeklerde o da var.
295
00:16:01,169 --> 00:16:03,629
Ama sevgi bundan fazlasıdır.
296
00:16:03,713 --> 00:16:07,758
Dünyanın geri kalanını
daha az önemli olarak görmemizi sağlayan
297
00:16:07,842 --> 00:16:09,260
derin yakınlık hissidir.
298
00:16:10,303 --> 00:16:11,971
Ve 2015'te araştırmacılar,
299
00:16:12,054 --> 00:16:14,807
köpekler bunu hissediyor mu diye baktı.
300
00:16:14,891 --> 00:16:19,270
Bu amaçla oksitosinlerini ölçtüler.
Oksitosin sevgi hormonu olarak bilinir.
301
00:16:19,770 --> 00:16:23,024
Çünkü bir ebeveyn bebeğini kucaklayınca
iki tarafta da artar.
302
00:16:23,524 --> 00:16:25,818
Ve yeni âşık olmuş çiftlerde.
303
00:16:25,902 --> 00:16:28,946
İnsanları köpekleriyle
laboratuvara getirdiler.
304
00:16:29,030 --> 00:16:32,992
Kişiyi oturtup
köpeğinin gözlerine baktırdılar.
305
00:16:33,868 --> 00:16:35,953
Partnerliğin iki tarafında da
306
00:16:36,037 --> 00:16:38,915
oksitosin düzeylerinin yükseldiği görüldü.
307
00:16:40,208 --> 00:16:44,253
Sevgi, vücutlarındaki hormonlarda
somutlaşmış durumda.
308
00:16:48,299 --> 00:16:52,678
Araştırmacılar buna "türler arası
oksitosin aracılı pozitif döngü" dedi.
309
00:16:52,762 --> 00:16:57,808
Bilimde teknik sözcükler
kullanmak zorunda hissediyoruz.
310
00:16:57,892 --> 00:17:00,186
Ama sevgi de diyebiliriz.
311
00:17:00,269 --> 00:17:03,564
Princeton Üniversitesi'nden
çok iyi bir iş arkadaşım,
312
00:17:03,648 --> 00:17:04,857
Dr. Bridgett vonHoldt
313
00:17:04,941 --> 00:17:07,568
köpekgiller genomuyla ilgili her konuda
314
00:17:07,652 --> 00:17:09,403
önde gelen uzmanlardan biri.
315
00:17:09,987 --> 00:17:13,157
Kurtlarla köpekleri temelde ayıran şeyi
316
00:17:13,241 --> 00:17:14,825
bulmak istiyordu.
317
00:17:15,493 --> 00:17:18,829
Ve açıklıkla ilişkili bir gen
hemen dikkat çekti.
318
00:17:19,330 --> 00:17:22,792
Köpeklerin bu kadar kahramanca davranması,
319
00:17:23,543 --> 00:17:27,505
bizi enkazdan kurtarması,
açılan ateşe önümüzden koşması bundandır.
320
00:17:28,381 --> 00:17:32,301
Ve köpekleri daha dost canlısı
ve sevimli yapan o seleksiyon süreci
321
00:17:32,885 --> 00:17:35,346
DNA'larına sevgiye açık olmayı kodladı.
322
00:17:36,305 --> 00:17:38,099
Ve bu onların süper gücü.
323
00:17:39,892 --> 00:17:44,438
Aynı işi yapmak üzere
sıçanlar da eğitilebilir, bu yapıldı.
324
00:17:45,022 --> 00:17:46,774
Ama bu hayvanların
325
00:17:46,857 --> 00:17:51,195
patlayıcı, uyuşturucu bulmakta
kullanılmasını istediğiniz zaman
326
00:17:51,279 --> 00:17:54,115
köpekle çalışmak bin kat daha kolay.
327
00:17:54,198 --> 00:17:57,034
Çünkü köpek orada olup
size yardım etmek istiyor.
328
00:17:57,660 --> 00:18:01,289
Geçen hafta evlendim,
bu nedenle sevgiye dair çok düşünüyorum.
329
00:18:02,081 --> 00:18:05,626
Başkalarını sevebilmek için
önce kendini sevmelisin.
330
00:18:05,710 --> 00:18:07,420
Ama gördüm ki
331
00:18:07,503 --> 00:18:11,591
kendimi sevmeyi pek öğrenememişken
köpeğim yine de beni seviyordu.
332
00:18:11,674 --> 00:18:14,218
-Kaplan Franklin.
-Kaplan Franklin.
333
00:18:14,302 --> 00:18:16,596
Köpeklerimiz onların bağırışlarını,
334
00:18:16,679 --> 00:18:18,931
günlerinin kötü geçmesini umursamıyor.
335
00:18:19,015 --> 00:18:20,891
Onları bizim gibi seviyorlar.
336
00:18:22,184 --> 00:18:23,144
Arkeologlar
337
00:18:23,227 --> 00:18:28,691
iki köpeğin bir çiftle gömüldüğü
14.000 küsur yıllık bir mezar buldular.
338
00:18:28,774 --> 00:18:32,486
Ve bir kadının,
eli bir köpeğin üstünde gömüldüğü
339
00:18:32,570 --> 00:18:35,072
12.000 yıllık bir başka mezar.
340
00:18:35,906 --> 00:18:38,868
Antik zamandan Arrianus adlı bir Yunan'ın
341
00:18:38,951 --> 00:18:41,162
yaklaşık 2.000 yıllık bir kitabı var.
342
00:18:41,245 --> 00:18:45,166
Kitapta köpeğini
ne kadar sevdiğinden bahsediyor.
343
00:18:45,249 --> 00:18:49,545
Bunlar insanların
bir konuda yazdıkları ilk kitaplardan
344
00:18:49,629 --> 00:18:54,550
ve köpekleriyle birbirlerini
ne kadar sevdiklerini yazmışlar.
345
00:18:55,051 --> 00:18:58,846
Köpekler bizim ilgilenmemizle evrimleşti
ve refaha kavuştu
346
00:18:58,929 --> 00:19:02,099
ama onların bize sağladığı
konfor ve yakınlık da
347
00:19:02,183 --> 00:19:05,478
bizim hayatta kalmamızda
önemli rol oynamış olabilir.
348
00:19:06,062 --> 00:19:08,230
Tüm bu kanıtlar
349
00:19:08,314 --> 00:19:12,860
"Evet. Deja bizi seviyor,
biz de onu seviyoruz" dememizi sağlıyor.
350
00:19:13,611 --> 00:19:16,614
Diğer canlıların yapabildiği her şeyi,
351
00:19:16,697 --> 00:19:22,078
onların davranışlarında, biyolojilerinde,
beyinlerinde görebildiğiniz her şeyi
352
00:19:22,870 --> 00:19:25,247
köpeğinizde de görebiliyorsunuz.
353
00:19:25,331 --> 00:19:27,500
Yani herhangi bir canlının
354
00:19:27,583 --> 00:19:30,378
sizi sevdiğine ikna olabiliyorsanız
355
00:19:31,170 --> 00:19:33,547
bilin ki köpeğiniz de sizi seviyor.
356
00:19:34,715 --> 00:19:35,675
Değil mi canım?
357
00:20:01,117 --> 00:20:06,122
Alt yazı çevirmeni: Hazal Ünlüçay