1
00:00:07,341 --> 00:00:09,843
Pewne psy są tak szlachetne
2
00:00:09,927 --> 00:00:11,553
i tak bohaterskie,
3
00:00:11,637 --> 00:00:15,182
że zrobiły więcej dla ludzkości
niż jakikolwiek człowiek.
4
00:00:15,766 --> 00:00:16,975
KOSMONAUTKA, ZSRR
5
00:00:17,059 --> 00:00:20,062
Jak Łajka, która oddała życie
za poszerzanie granic.
6
00:00:20,145 --> 00:00:24,233
Ten pies może być prekursorem
podróży na Księżyc.
7
00:00:24,316 --> 00:00:27,903
I Frida, która ratowała ludzi spod gruzów.
8
00:00:27,986 --> 00:00:31,740
…dając nadzieję na ocalenie
większej liczby istnień ludzkich.
9
00:00:32,491 --> 00:00:33,659
I Kuno,
10
00:00:33,742 --> 00:00:36,119
uhonorowany za to, że pod ostrzałem
11
00:00:36,203 --> 00:00:37,746
obezwładnił wroga.
12
00:00:37,829 --> 00:00:40,123
Ratował życie w kluczowej chwili.
13
00:00:40,958 --> 00:00:43,252
Dzisiaj psy wywąchują koronawirusa,
14
00:00:43,335 --> 00:00:45,212
inwazyjne gatunki
15
00:00:45,295 --> 00:00:47,464
i raka już w pierwszym stadium.
16
00:00:48,048 --> 00:00:49,508
Prowadzą niewidomych,
17
00:00:49,591 --> 00:00:51,677
chronią głowę podczas napadów
18
00:00:51,760 --> 00:00:53,679
i niosą pociechę, gdy inni nie mogą.
19
00:00:54,179 --> 00:00:56,848
Ludzi i psy łączy wyjątkowa relacja.
20
00:00:56,932 --> 00:00:58,267
Biegnij.
21
00:01:02,229 --> 00:01:04,856
A wcale nie są najmądrzejsze.
22
00:01:12,322 --> 00:01:14,700
Nie są też naszym najbliższym krewnym.
23
00:01:16,118 --> 00:01:20,789
Dlaczego zatem ze wszystkich gatunków
najlepszym kompanem człowieka jest pies?
24
00:01:22,082 --> 00:01:24,501
I co to mówi o nas?
25
00:01:30,132 --> 00:01:33,635
NETFLIX — ORYGINALNY SERIAL DOKUMENTALNY
26
00:01:33,719 --> 00:01:36,555
Wygląda na to, że psy są zadowolone.
27
00:01:38,223 --> 00:01:40,350
Za każdym rozpieszczonym pudlem
28
00:01:40,434 --> 00:01:43,020
kryje się historia interwencji człowieka.
29
00:01:43,103 --> 00:01:47,024
Szczeniaki nie wiedzą, dokąd jadą,
ale są już w drodze.
30
00:01:49,651 --> 00:01:52,029
Oto nasze dziecko, panna Beazley.
31
00:01:57,743 --> 00:02:02,581
PSY
32
00:02:03,457 --> 00:02:06,960
Lubisz być w telewizji?
Nie masz pojęcia, jak sławna jesteś.
33
00:02:07,044 --> 00:02:08,545
To część twojego uroku.
34
00:02:08,629 --> 00:02:10,047
AUTOR PIES JEST MIŁOŚCIĄ
35
00:02:10,130 --> 00:02:11,840
Szacuje się,
36
00:02:11,923 --> 00:02:17,012
że na tej planecie
żyje ponad 800 milionów psów.
37
00:02:17,929 --> 00:02:20,098
Ponad połowa to zwierzęta domowe.
38
00:02:20,724 --> 00:02:22,309
Żyjemy w czasach,
39
00:02:22,392 --> 00:02:24,728
kiedy ludzie doprowadzają
40
00:02:24,811 --> 00:02:27,272
do wyginięcia tysięcy gatunków.
41
00:02:27,356 --> 00:02:29,566
Jednak istnieje kilka gatunków,
42
00:02:29,650 --> 00:02:31,568
które naprawdę rozszyfrowały,
43
00:02:31,652 --> 00:02:33,362
jak dogadywać się z ludźmi.
44
00:02:33,445 --> 00:02:36,657
Psy są tego najlepszym przykładem.
45
00:02:36,740 --> 00:02:39,660
Patrząc na to, jak psy z nami żyją,
46
00:02:39,743 --> 00:02:42,579
jak dobrze się nimi opiekujemy,
47
00:02:42,663 --> 00:02:45,415
to mają wspaniałe życie.
48
00:02:46,917 --> 00:02:48,752
Jako pierwsze udomowiono psy.
49
00:02:48,835 --> 00:02:50,379
AUTOR INTELIGENCJI PSÓW
50
00:02:51,046 --> 00:02:52,339
Co jest zaskakujące.
51
00:02:52,923 --> 00:02:56,677
Nasi przodkowie żyli
wśród zwierząt roślinożernych,
52
00:02:56,760 --> 00:02:59,429
a jednak najpierw oswoili wilki,
53
00:02:59,513 --> 00:03:01,473
które mogły ich zabić.
54
00:03:03,809 --> 00:03:06,895
Nie wiadomo, jak wilki i ludzie
się zaprzyjaźnili,
55
00:03:07,479 --> 00:03:08,980
ale jedną z teorii jest…
56
00:03:09,064 --> 00:03:12,150
Hipoteza padlinożercy mówi o tym…
57
00:03:12,234 --> 00:03:13,235
BIOLOG EWOLUCYJNY
58
00:03:13,318 --> 00:03:16,405
…że ludzie rzucali wilkom resztki mięsa.
59
00:03:16,488 --> 00:03:18,824
Zwierzęta utworzyły skojarzenie,
60
00:03:18,907 --> 00:03:21,993
że ludzie nie są tacy źli,
właśnie przez jedzenie.
61
00:03:22,077 --> 00:03:24,496
Ludzie nie neutralizowali zagrożenia.
62
00:03:24,579 --> 00:03:26,873
Stworzyli nowy rodzaj ochrony.
63
00:03:27,457 --> 00:03:29,543
Jeśli masz po swojej stronie wilki,
64
00:03:29,626 --> 00:03:31,795
to nawet gdy chodzi o inne wilki,
65
00:03:31,878 --> 00:03:35,006
te twoje dadzą ci sygnał,
że coś się zbliża.
66
00:03:37,259 --> 00:03:41,304
Zanim bezpieczeństwem
zajęła się firma ADT,
67
00:03:41,388 --> 00:03:44,516
chroniły nas psy.
68
00:03:45,100 --> 00:03:47,686
Więcej resztek dostawały przyjazne wilki,
69
00:03:47,769 --> 00:03:51,148
które z czasem bardziej się oswoiły
70
00:03:51,231 --> 00:03:54,109
i zmieniły w zupełnie nowy gatunek.
71
00:03:56,903 --> 00:04:00,240
W 1959 roku
radziecki genetyk Dmitrij Bielajew
72
00:04:00,323 --> 00:04:03,160
próbował odtworzyć proces
na innym zwierzęciu.
73
00:04:05,036 --> 00:04:06,997
Ze stada srebrnych lisów
74
00:04:07,080 --> 00:04:10,459
wybrał najbardziej łagodne
do wychowania potomstwa.
75
00:04:10,542 --> 00:04:13,670
Potem zrobił to samo z ich szczeniętami
76
00:04:13,754 --> 00:04:15,797
i tak dalej.
77
00:04:15,881 --> 00:04:17,632
Piętnaście pokoleń później…
78
00:04:17,716 --> 00:04:22,471
Przez selekcję agresywne
i przebiegłe lisy zamieniły się
79
00:04:24,097 --> 00:04:27,142
w zwierzęta tak przyjacielskie jak pies.
80
00:04:27,225 --> 00:04:29,227
Zmieniła się ich biologia.
81
00:04:29,311 --> 00:04:33,273
Miały o połowę mniej hormonów stresu
niż ich dzicy przodkowie.
82
00:04:33,356 --> 00:04:36,026
Nadnercza produkujące hormony stresu
83
00:04:36,109 --> 00:04:38,069
zmniejszyły się,
84
00:04:38,153 --> 00:04:40,238
a wzrósł poziom serotoniny,
85
00:04:40,322 --> 00:04:42,240
przez co lisy były szczęśliwsze.
86
00:04:42,908 --> 00:04:44,576
Zmienił się też ich wygląd.
87
00:04:44,659 --> 00:04:46,411
Ogon się podkręcił,
88
00:04:46,495 --> 00:04:48,121
ciało zaokrągliło,
89
00:04:48,205 --> 00:04:49,790
uszy oklapły,
90
00:04:49,873 --> 00:04:51,875
pysk nabrał młodzieńczych rysów.
91
00:04:51,958 --> 00:04:53,710
Lisy stały się urocze.
92
00:04:53,794 --> 00:04:55,086
Właściwie…
93
00:04:55,837 --> 00:04:57,297
jak psy.
94
00:04:57,380 --> 00:05:00,258
Słodycz włącza tryb rodzicielstwa.
95
00:05:00,342 --> 00:05:04,179
Wyobraźmy sobie niemowlę.
96
00:05:04,262 --> 00:05:06,181
Uruchomi się instynkt,
97
00:05:06,264 --> 00:05:09,226
żeby chronić to maleństwo.
98
00:05:09,309 --> 00:05:12,604
Psy zastąpiły
umiejętności przetrwania nowymi,
99
00:05:13,313 --> 00:05:15,774
głównie chwytającymi za serce.
100
00:05:16,566 --> 00:05:18,652
Tak zwane szczenięce oczka
101
00:05:18,735 --> 00:05:20,445
to błagalny gest,
102
00:05:20,529 --> 00:05:23,406
który psy stosują wobec ludzi,
103
00:05:23,949 --> 00:05:29,454
żeby dostać smakołyk czy być pogłaskanym.
To nie działa na inne psy.
104
00:05:29,538 --> 00:05:31,331
Co przeskrobałeś?
105
00:05:31,414 --> 00:05:33,083
Dajemy się na to złapać.
106
00:05:33,166 --> 00:05:34,543
Ale jesteś słodki.
107
00:05:34,626 --> 00:05:36,628
Badanie ze schroniska wykazało,
108
00:05:36,711 --> 00:05:40,090
że im częściej pies robił szczenięce oczy,
109
00:05:40,173 --> 00:05:41,925
tym szybciej był adoptowany.
110
00:05:43,009 --> 00:05:44,427
Jesteś gotowa?
111
00:05:44,511 --> 00:05:46,847
Psy dokonały czegoś niezwykłego.
112
00:05:46,930 --> 00:05:47,764
Siad.
113
00:05:47,848 --> 00:05:49,933
Mimo ogromnej bariery językowej
114
00:05:50,016 --> 00:05:52,519
nauczyły się z nami rozmawiać.
115
00:05:52,602 --> 00:05:53,645
Daj głos.
116
00:05:59,442 --> 00:06:02,988
Próbuje się porozumieć. Chce smakołyk.
117
00:06:03,071 --> 00:06:04,865
Rozmawiam z nim,
118
00:06:05,991 --> 00:06:09,619
a on robi to, o co proszę. Tak to wygląda.
119
00:06:09,703 --> 00:06:11,830
Łatwo wyczuć język ciała,
120
00:06:11,913 --> 00:06:16,042
gdy spędza się z nimi tyle czasu.
121
00:06:16,126 --> 00:06:18,628
Czego chcesz? Dziękuję.
122
00:06:18,712 --> 00:06:22,674
Mamy swój system.
Jeśli czegoś chce, na pewno da mi znać.
123
00:06:22,757 --> 00:06:25,218
Mają pewne zachowania,
124
00:06:26,052 --> 00:06:29,556
przez które wskazują, że czegoś chcą
lub że o coś im chodzi.
125
00:06:29,639 --> 00:06:31,850
Ale nie wiem. Nie zawsze tak jest.
126
00:06:33,643 --> 00:06:36,396
Psy potrafią wyrazić
wiele uczuć i pragnień.
127
00:06:38,815 --> 00:06:40,358
Ale oto podstawy.
128
00:06:40,442 --> 00:06:43,403
Ze szczekania można wiele wywnioskować.
129
00:06:43,486 --> 00:06:48,033
Po pierwsze, czy ton jest wysoki.
130
00:06:49,451 --> 00:06:51,494
To szczęśliwy pies.
131
00:06:51,578 --> 00:06:52,829
Czy niski.
132
00:06:54,080 --> 00:06:55,290
Czujny pies.
133
00:06:55,373 --> 00:06:57,709
Czy odgłosów jest dużo.
134
00:06:58,543 --> 00:07:01,254
„Jestem zestresowany lub podekscytowany”.
135
00:07:02,005 --> 00:07:03,256
Czy mało.
136
00:07:04,549 --> 00:07:06,551
„To jest średnio ciekawe”.
137
00:07:06,635 --> 00:07:08,720
Ważny jest też rytm szczekania.
138
00:07:11,514 --> 00:07:15,310
To szczekanie oznacza zwołanie stada.
139
00:07:15,393 --> 00:07:18,021
Czyli „Chodź tu i zobacz”.
140
00:07:20,398 --> 00:07:23,026
Ale pamiętajmy, że psy pochodzą od wilków.
141
00:07:23,610 --> 00:07:26,780
Jeśli zauważą jelenia i zaalarmują stado…
142
00:07:26,863 --> 00:07:28,615
Stracą obiad.
143
00:07:28,698 --> 00:07:31,701
Psy faktycznie rozwinęły
144
00:07:31,785 --> 00:07:34,496
niesamowitą mowę ciała.
145
00:07:36,623 --> 00:07:38,124
Ogon psa
146
00:07:38,208 --> 00:07:40,919
służy jako termometr emocjonalny,
147
00:07:41,002 --> 00:07:44,381
za pomocą którego pies mówi,
jak się czuje.
148
00:07:44,464 --> 00:07:45,882
Jest w górze czy w dole?
149
00:07:45,966 --> 00:07:46,967
DOMINACJA – STRACH
150
00:07:47,050 --> 00:07:48,885
Macha szybko czy wolno?
151
00:07:48,969 --> 00:07:50,136
EKSCYTACJA – OBAWA
152
00:07:50,220 --> 00:07:53,807
Wiele można też wyczytać z uszu.
153
00:07:53,890 --> 00:07:55,350
Agresywny.
154
00:07:55,433 --> 00:07:56,559
Uległy.
155
00:07:56,643 --> 00:07:58,269
Spokojny.
156
00:07:58,353 --> 00:08:00,689
Ludzie potrafią odbierać te sygnały,
157
00:08:00,772 --> 00:08:02,565
ale nasza relacja działa,
158
00:08:02,649 --> 00:08:05,735
bo psy potrafią świetnie odczytywać nas.
159
00:08:08,279 --> 00:08:11,700
Psi węch odgrywa tu dużą rolę.
160
00:08:12,325 --> 00:08:13,868
Są tak zaprogramowane…
161
00:08:13,952 --> 00:08:15,036
LEKARZ WETERYNARII
162
00:08:15,120 --> 00:08:17,122
…żeby odbierać świat przez zapach.
163
00:08:17,747 --> 00:08:20,917
Przy wdechu powietrze
nie dociera tylko do płuc.
164
00:08:21,001 --> 00:08:25,171
Część przedostaje się do komory węchowej.
165
00:08:25,839 --> 00:08:29,342
Mogą biegać i wąchać jednocześnie,
co nam średnio wychodzi.
166
00:08:29,426 --> 00:08:33,263
Zależnie od rasy, węch psa jest od 10 000
167
00:08:33,346 --> 00:08:36,099
do 100 000 razy lepszy od naszego.
168
00:08:36,975 --> 00:08:40,020
A kiedy idą na spacer, zawsze szukają
169
00:08:40,103 --> 00:08:42,439
zapachu moczu innego psa.
170
00:08:42,522 --> 00:08:44,899
Albo, jak nazwałaby to dr Otto…
171
00:08:44,983 --> 00:08:48,194
„Pee-mail”. Gdy pies znaczy teren,
172
00:08:48,278 --> 00:08:51,573
zostawia informacje o tym,
kto tu był i jak się czuł.
173
00:08:51,656 --> 00:08:54,409
Psi mocz jest jak Facebook.
174
00:08:54,492 --> 00:08:56,911
Można poznać wiek, płeć, nastrój
175
00:08:56,995 --> 00:08:58,997
i gotowość godową innego psa.
176
00:08:59,622 --> 00:09:01,541
I czy już się spotkali.
177
00:09:02,917 --> 00:09:05,420
Ten świat, którego doświadczamy,
178
00:09:05,503 --> 00:09:09,674
ma nieznane nam warstwy,
których doświadczają psy.
179
00:09:09,758 --> 00:09:12,218
Przechodząc przez pokój, zauważysz,
180
00:09:12,302 --> 00:09:14,054
że trzeba podlać kwiaty.
181
00:09:14,637 --> 00:09:16,890
Mój mąż spędził popołudnie na kanapie.
182
00:09:17,932 --> 00:09:21,061
Teraz piecze. Czyżby ciastka czekoladowe?
183
00:09:21,144 --> 00:09:23,646
Wygląda na to, że ma fajny dzień.
184
00:09:25,482 --> 00:09:29,360
Pies może widzieć to nieco inaczej.
185
00:09:31,196 --> 00:09:32,822
Ta roślina choruje.
186
00:09:34,115 --> 00:09:35,867
W kanapie są pluskwy.
187
00:09:36,576 --> 00:09:38,244
Mama ma okres.
188
00:09:38,328 --> 00:09:42,290
Tata robi coś z jajek,
ekstraktu waniliowego i mąki.
189
00:09:42,373 --> 00:09:45,418
Ma też lekkie ataki lękowe.
190
00:09:45,502 --> 00:09:46,544
ZMARTWIONY
191
00:09:46,628 --> 00:09:48,379
JA POMÓC
192
00:09:48,463 --> 00:09:51,508
Psy wyczuwają nasze uczucia.
193
00:09:53,176 --> 00:09:56,679
Co może tłumaczyć,
dlaczego są tak skuteczne jako opiekuni.
194
00:10:04,437 --> 00:10:08,274
Wszystko w jej świecie
było przytłaczające i frustrujące.
195
00:10:08,358 --> 00:10:12,529
Ponieważ nie mogła wyrażać swoich potrzeb
196
00:10:12,612 --> 00:10:15,365
ani tego, że miała za dużo bodźców,
197
00:10:15,448 --> 00:10:18,243
żyła w ciągłej frustracji.
198
00:10:18,326 --> 00:10:20,203
Clarkowie mają pięcioro dzieci,
199
00:10:20,286 --> 00:10:25,166
a dwoje z nich, Meadow i jej brat Colton,
mają zaburzenia ze spektrum autyzmu.
200
00:10:25,250 --> 00:10:27,544
Najtrudniejsze u Meadow
201
00:10:27,627 --> 00:10:31,881
były problemy z samookaleczaniem.
202
00:10:32,757 --> 00:10:35,552
Uderzała się w głowę,
próbowała wybijać okna,
203
00:10:35,635 --> 00:10:37,178
rozbijała krzesła.
204
00:10:37,262 --> 00:10:38,805
Wszystko, co…
205
00:10:38,888 --> 00:10:41,099
Wpadło jej w ręce.
206
00:10:41,182 --> 00:10:43,977
Była dość brutalnym dzieckiem.
207
00:10:44,060 --> 00:10:47,480
Lekarze sugerowali, żeby ją oddać.
208
00:10:48,439 --> 00:10:50,441
Jeden lekarz powiedział nam,
209
00:10:50,525 --> 00:10:53,194
że byłoby nam łatwiej
zrzec się prawa do niej
210
00:10:53,278 --> 00:10:55,572
i oddać ją do rodziny zastępczej.
211
00:10:57,073 --> 00:10:59,617
Dobrze. Chodź, Coco.
212
00:11:00,493 --> 00:11:01,786
Chodź.
213
00:11:01,870 --> 00:11:06,082
Potem Clarkowie dowiedzieli się
o nowej pomocy dla dzieci z autyzmem.
214
00:11:07,167 --> 00:11:08,668
Psie pomocniku.
215
00:11:08,751 --> 00:11:10,628
Psy wspomagają mobilność.
216
00:11:11,963 --> 00:11:14,215
Colton i Meadow potrafią zamknąć oczy,
217
00:11:14,299 --> 00:11:16,593
bo przytłacza ich świat dookoła.
218
00:11:16,676 --> 00:11:20,471
Wtedy Ollie go prowadzi.
219
00:11:22,098 --> 00:11:23,391
I nie tylko to.
220
00:11:24,601 --> 00:11:27,770
Gdy dzieci czują się przytłoczone,
psy je szturchają,
221
00:11:29,230 --> 00:11:31,232
każą im usiąść
222
00:11:31,316 --> 00:11:34,903
i liżą ich ręce, żeby się uspokoiły.
223
00:11:36,654 --> 00:11:39,532
Przemiana, która dokonała się u Meadow,
224
00:11:39,616 --> 00:11:42,035
gdy dostała Unę, była natychmiastowa.
225
00:11:42,118 --> 00:11:45,163
Przestała robić sobie krzywdę.
226
00:11:45,246 --> 00:11:48,249
Jakby Una nie tylko wyczuwała stan Meadow,
227
00:11:48,333 --> 00:11:49,834
ale też go rozumiała.
228
00:11:49,918 --> 00:11:50,960
Brawo, Una.
229
00:11:51,044 --> 00:11:52,712
Dzieci były mniej samotne.
230
00:11:53,796 --> 00:11:57,717
Jako mama niby powinnaś wiedzieć wszystko.
231
00:11:58,301 --> 00:12:01,012
A z naszymi dziećmi jest trudno.
232
00:12:01,763 --> 00:12:04,432
Nie wiadomo, co ich przeciąży.
233
00:12:05,183 --> 00:12:06,476
Ale psy wiedzą,
234
00:12:07,227 --> 00:12:09,938
kiedy dać im całusa, a kiedy się wycofać.
235
00:12:10,021 --> 00:12:13,650
Kiedy dotknięcie to za dużo,
a kiedy za mało.
236
00:12:14,192 --> 00:12:16,152
Zawsze mają rację.
237
00:12:17,320 --> 00:12:19,072
Złap za smycz.
238
00:12:21,991 --> 00:12:23,660
Nowe badania sugerują,
239
00:12:23,743 --> 00:12:26,704
dlaczego psy są z nami
tak emocjonalnie zestrojone.
240
00:12:27,830 --> 00:12:30,541
Badacze pokazywali ochotnikom sceny,
241
00:12:30,625 --> 00:12:32,669
które miały wzbudzać uczucia.
242
00:12:33,670 --> 00:12:35,421
Najstraszniejszą część Lśnienia.
243
00:12:35,964 --> 00:12:37,507
Tu Johnny!
244
00:12:38,091 --> 00:12:41,302
I zaraźliwie radosną scenę
z Księgi dżungli.
245
00:12:41,386 --> 00:12:43,513
Proste niedźwiedzie potrzeby
246
00:12:43,596 --> 00:12:45,306
Przy tym pobierali ich pot.
247
00:12:45,390 --> 00:12:49,852
Potem prezentowano go psom,
podpiętym do kardiomonitora.
248
00:12:49,936 --> 00:12:52,313
To jest pot osoby przestraszonej,
249
00:12:52,397 --> 00:12:54,232
a to typowa reakcja.
250
00:12:55,149 --> 00:12:58,653
Tętno psa przyspiesza
i zwierzę chowa się w rogu.
251
00:12:59,487 --> 00:13:01,489
Ten pies wącha pot osoby radosnej.
252
00:13:02,198 --> 00:13:05,410
Zaczyna machać ogonem i skacze,
jakby chciał się bawić.
253
00:13:06,619 --> 00:13:10,248
Psy odtwarzają emocje ochotników.
254
00:13:11,499 --> 00:13:15,378
Gdy ludzie czują to, co czują inni,
255
00:13:15,461 --> 00:13:17,088
nazywamy to empatią.
256
00:13:18,715 --> 00:13:21,134
Przodem do kamery, nie tyłem.
257
00:13:21,217 --> 00:13:22,802
No dalej. Siad.
258
00:13:24,595 --> 00:13:26,556
Dobrze. Dobry pies.
259
00:13:27,348 --> 00:13:28,683
Możemy kontynuować.
260
00:13:28,766 --> 00:13:31,394
W psychologii niechętnie
261
00:13:31,477 --> 00:13:34,188
nadajemy zwierzętom ludzkie cechy.
262
00:13:34,272 --> 00:13:36,983
Sam byłem tego surowym krytykiem.
263
00:13:37,066 --> 00:13:39,986
Osobistym punktem zwrotnym
264
00:13:40,069 --> 00:13:41,988
było pojawienie się Xephos.
265
00:13:42,071 --> 00:13:43,239
Cześć, kochanie.
266
00:13:43,323 --> 00:13:47,702
Zrozumiałem, że w tym zwierzęciu
jest coś niezwykłego.
267
00:13:47,785 --> 00:13:52,248
Nie chodziło o jej inteligencję,
ale zdolności emocjonalne.
268
00:13:53,583 --> 00:13:55,752
Naukowy punkt zwrotny
269
00:13:56,336 --> 00:13:57,754
przyszedł etapowo.
270
00:13:58,755 --> 00:14:00,548
Pierwszy raz w 2016 roku.
271
00:14:01,090 --> 00:14:03,718
Mam tu hot dogi. Doskonale.
272
00:14:03,801 --> 00:14:07,597
Naukowiec Gregory Berns wyszkolił psy,
273
00:14:07,680 --> 00:14:11,017
żeby leżały nieruchomo
podczas rezonansu magnetycznego.
274
00:14:12,560 --> 00:14:15,229
Teraz pojawiła się możliwość,
275
00:14:15,313 --> 00:14:18,483
żeby zrobić to szczegółowe obrazowanie
276
00:14:18,566 --> 00:14:21,652
aktywności mózgu u psa.
277
00:14:21,736 --> 00:14:24,072
Wcześniej czegoś takiego nie robiono.
278
00:14:24,155 --> 00:14:26,616
Jeszcze dalej. Dobry pies.
279
00:14:26,699 --> 00:14:31,287
Podczas badania pokazywano psom
ten sygnał oznaczający…
280
00:14:31,371 --> 00:14:33,623
Nadchodzi kiełbaska.
281
00:14:34,665 --> 00:14:36,376
Oraz inny sygnał…
282
00:14:36,459 --> 00:14:40,421
Za chwilę pojawi się
twój ukochany właściciel.
283
00:14:41,255 --> 00:14:43,466
Brawo, Zoe. Świetnie.
284
00:14:43,549 --> 00:14:47,887
W większości przypadków
ośrodek nagrody uaktywniał się tak samo.
285
00:14:48,471 --> 00:14:50,264
A u jednego na pięć psów…
286
00:14:50,348 --> 00:14:52,934
Oczekiwanie na człowieka
287
00:14:53,017 --> 00:14:56,229
było bardziej cenne
niż oczekiwanie na kiełbasę.
288
00:14:56,312 --> 00:14:58,439
Czyli mnie kochasz.
289
00:14:58,523 --> 00:15:00,233
Właściciele na to liczą.
290
00:15:02,777 --> 00:15:04,737
No tak. Kocha mnie.
291
00:15:05,947 --> 00:15:07,073
Ja jego też.
292
00:15:07,615 --> 00:15:09,575
Oczywiście, że tak.
293
00:15:09,659 --> 00:15:13,079
Kocha mnie, gdy mnie widzi.
Z ludźmi nie zawsze tak jest.
294
00:15:13,162 --> 00:15:14,997
Tak, mój pies mnie kocha.
295
00:15:15,081 --> 00:15:17,125
Wierzę, że mój pies mnie kocha.
296
00:15:17,208 --> 00:15:18,751
Lepiej, żeby mnie kochał.
297
00:15:19,293 --> 00:15:20,586
Jak zdefiniować miłość?
298
00:15:21,170 --> 00:15:22,755
Nie da się.
299
00:15:22,839 --> 00:15:25,049
Dlatego inspiruje poetów
300
00:15:25,133 --> 00:15:27,301
i wykonawców muzyki lat 80.
301
00:15:27,385 --> 00:15:28,886
Czym jest miłość?
302
00:15:28,970 --> 00:15:30,471
Powiedz, czy to miłość
303
00:15:30,555 --> 00:15:32,098
Czy to miłość?
304
00:15:32,181 --> 00:15:35,852
Chcę wiedzieć, czym jest miłość
305
00:15:38,438 --> 00:15:41,357
Ale gdyby stworzyć
listę kontrolną miłości,
306
00:15:41,441 --> 00:15:43,484
lubienie kogoś bardziej niż hot doga
307
00:15:43,568 --> 00:15:46,279
byłoby minimalnym wymaganiem.
308
00:15:47,155 --> 00:15:49,282
Empatia, którą mają psy,
309
00:15:49,365 --> 00:15:51,159
też by się tam znalazła.
310
00:15:51,951 --> 00:15:54,454
Kiedy kogoś kochasz, pomagasz mu,
311
00:15:54,537 --> 00:15:56,456
a psy to robią.
312
00:15:57,123 --> 00:15:58,458
A lojalność?
313
00:15:58,541 --> 00:16:00,209
Tym też się wykazują.
314
00:16:01,169 --> 00:16:03,588
Ale miłość to coś więcej.
315
00:16:03,671 --> 00:16:06,299
To głębokie poczucie więzi, które sprawia,
316
00:16:06,382 --> 00:16:09,135
że reszta świata jest mniej ważna.
317
00:16:10,261 --> 00:16:11,387
W 2015 roku
318
00:16:11,471 --> 00:16:14,807
naukowcy sprawdzili, czy psy czują miłość.
319
00:16:14,891 --> 00:16:17,268
Zmierzyli ich poziom oksytocyny,
320
00:16:17,351 --> 00:16:19,604
zwanej hormonem miłości,
321
00:16:19,687 --> 00:16:23,024
bo wzrasta u rodziców
i trzymanych przez nich niemowląt.
322
00:16:23,524 --> 00:16:25,776
Jak i u zakochanych.
323
00:16:25,860 --> 00:16:28,946
Ochotnicy przyszli z psami do laboratorium
324
00:16:29,030 --> 00:16:32,992
i mieli za zadanie patrzeć psu w oczy.
325
00:16:33,868 --> 00:16:36,829
Okazało się, że poziom oksytocyny wzrósł
326
00:16:36,913 --> 00:16:38,915
po obu stronach relacji.
327
00:16:40,208 --> 00:16:44,253
Miłość rodzi się w hormonach w ciele.
328
00:16:48,299 --> 00:16:52,678
Nazwano to międzygatunkowym
sprzężeniem zwrotnym dodatnim.
329
00:16:52,762 --> 00:16:54,138
W nauce
330
00:16:54,222 --> 00:16:57,808
czujemy przymus,
żeby używać słownictwa technicznego.
331
00:16:57,892 --> 00:17:00,228
Ale my nazwijmy to miłością.
332
00:17:00,311 --> 00:17:02,980
Moja koleżanka dr Bridgett vonHoldt
333
00:17:03,064 --> 00:17:04,857
z Uniwersytetu Princeton
334
00:17:04,941 --> 00:17:06,859
jest czołową ekspertką,
335
00:17:06,943 --> 00:17:09,403
jeśli chodzi o genomy psowatych.
336
00:17:09,987 --> 00:17:13,157
Chciała zobaczyć, co odróżnia wilki i psy
337
00:17:13,241 --> 00:17:15,368
na fundamentalnym poziomie.
338
00:17:15,451 --> 00:17:18,663
Był to jeden gen związany z otwartością.
339
00:17:19,330 --> 00:17:22,792
Dlatego psy dokonały
tylu bohaterskich czynów,
340
00:17:23,543 --> 00:17:25,169
ratując nas spod gruzów
341
00:17:25,253 --> 00:17:27,588
i biegnąc przed nami pod ostrzałem.
342
00:17:28,422 --> 00:17:32,301
Ten prastary proces selekcji,
który uczynił psy przyjaznymi,
343
00:17:32,385 --> 00:17:35,346
zakodował w ich DNA otwartość na miłość.
344
00:17:36,305 --> 00:17:38,099
To ich supermoc.
345
00:17:39,892 --> 00:17:42,520
Można wyszkolić szczury
do tej samej pracy.
346
00:17:42,603 --> 00:17:44,438
Już to robiono.
347
00:17:45,022 --> 00:17:48,192
Ale jeśli chcemy, żeby zwierzęta
348
00:17:48,276 --> 00:17:51,195
znajdowały materiały wybuchowe, narkotyki,
349
00:17:51,279 --> 00:17:54,115
to z psem łatwiej się pracuje,
350
00:17:54,198 --> 00:17:56,909
bo on chce pomóc.
351
00:17:57,660 --> 00:18:01,205
W zeszłym tygodniu wyszłam za mąż,
więc dużo myślę o miłości.
352
00:18:02,081 --> 00:18:05,626
Musisz pokochać siebie,
żeby móc kochać innych.
353
00:18:05,710 --> 00:18:07,420
Odkryłam,
354
00:18:07,503 --> 00:18:11,591
że zanim nauczyłam się kochać siebie,
mój pies i tak mnie kochał.
355
00:18:11,674 --> 00:18:14,135
- Tygrys Franklin.
- Tygrys Franklin.
356
00:18:14,218 --> 00:18:16,596
Psom nie przeszkadza, że głośno krzyczą
357
00:18:16,679 --> 00:18:18,931
ani że miały zły dzień.
358
00:18:19,015 --> 00:18:20,891
Kochają je.
359
00:18:22,184 --> 00:18:25,938
Archeolodzy znaleźli grób
sprzed 14 000 lat,
360
00:18:26,022 --> 00:18:28,691
w którym razem z parą pochowano dwa psy.
361
00:18:28,774 --> 00:18:31,068
I kolejny grób sprzed 12 000 lat,
362
00:18:31,152 --> 00:18:35,072
w którym kobieta spoczywała
z ręką na szczeniaku.
363
00:18:35,906 --> 00:18:38,868
W piśmie starożytnego Greka Arriana,
364
00:18:38,951 --> 00:18:41,162
sprzed około dwóch tysięcy lat,
365
00:18:41,245 --> 00:18:42,997
autor opowiada,
366
00:18:43,080 --> 00:18:45,166
jak bardzo kochał swojego psa.
367
00:18:45,249 --> 00:18:49,545
To są jedne z pierwszych tekstów ludzkości
368
00:18:49,629 --> 00:18:53,966
i piszą o tym, jak bardzo kochają
swoje psy i jak psy kochają ich.
369
00:18:54,967 --> 00:18:57,053
Psy ewoluowały i miały się dobrze,
370
00:18:57,136 --> 00:18:58,846
bo się nimi zajęliśmy,
371
00:18:58,929 --> 00:19:02,099
ale w zamian dostaliśmy otuchę i więź,
372
00:19:02,183 --> 00:19:05,478
które może przyczyniły się
do naszego przetrwania.
373
00:19:06,062 --> 00:19:08,230
Wszystkie dowody wskazują,
374
00:19:08,314 --> 00:19:12,860
że Deja kocha nas, a my ją.
375
00:19:13,611 --> 00:19:16,614
Wszystko, co każda żywa istota
376
00:19:16,697 --> 00:19:18,240
jest w stanie pokazać,
377
00:19:18,324 --> 00:19:22,078
czy to zachowaniem,
czy za pomocą szarych komórek,
378
00:19:22,870 --> 00:19:25,247
nie jest obce psu.
379
00:19:25,331 --> 00:19:27,124
Jeśli jesteś przekonany,
380
00:19:27,208 --> 00:19:30,378
że jakaś inna istota cię kocha,
381
00:19:31,003 --> 00:19:33,547
to na pewno twój pies też.
382
00:19:34,674 --> 00:19:35,633
Prawda, skarbie?
383
00:20:03,911 --> 00:20:06,122
Napisy: Anna Samoń