1
00:00:18,184 --> 00:00:19,853
- Piękno.
- Miłość.
2
00:00:19,936 --> 00:00:21,563
- Jedność.
- Rodzina.
3
00:00:21,646 --> 00:00:23,857
- Akceptacja.
- Integracja i wolność.
4
00:00:25,859 --> 00:00:27,569
Ta flaga wywołuje strach.
5
00:00:27,652 --> 00:00:28,987
- Nienawiść.
- Złość.
6
00:00:29,070 --> 00:00:30,864
- Ludobójstwo.
- Barbarzyństwo.
7
00:00:30,947 --> 00:00:31,906
Propaganda.
8
00:00:33,533 --> 00:00:35,035
Poczucie dumy.
9
00:00:35,118 --> 00:00:38,413
- Marzenie i pogoń za szczęściem.
- Bezpieczeństwo.
10
00:00:38,496 --> 00:00:40,373
- Podział.
- Ucisk.
11
00:00:40,457 --> 00:00:43,334
Czasem wywołuje wstyd i rozczarowanie.
12
00:00:44,169 --> 00:00:46,796
Flagi mogą nas terroryzować i dzielić,
13
00:00:46,880 --> 00:00:48,548
ale również jednoczyć.
14
00:00:48,631 --> 00:00:52,469
Potrafią wyrażać,
kim jesteśmy i czego chcemy.
15
00:00:52,552 --> 00:00:55,972
Dla każdego flaga może wyrażać coś innego.
16
00:00:56,056 --> 00:00:58,641
Flagi mogą być jednym z najpotężniejszych,
17
00:00:58,725 --> 00:01:01,394
i czasem groźnych, narzędzi na świecie.
18
00:01:01,895 --> 00:01:03,146
Jak kawałek materiału
19
00:01:03,229 --> 00:01:05,815
może nas łączyć i dzielić?
20
00:01:05,899 --> 00:01:08,193
Dlaczego ma tyle mocy?
21
00:01:12,489 --> 00:01:14,574
Ślubuję wierność fladze.
22
00:01:15,200 --> 00:01:16,910
Pokazuje światu swój ideał,
23
00:01:16,993 --> 00:01:18,661
jego symbol patriotyzmu.
24
00:01:18,745 --> 00:01:21,956
Flagi rozgrzewają serca wszystkich.
25
00:01:22,040 --> 00:01:23,917
Walczyliśmy o tę flagę.
26
00:01:24,000 --> 00:01:27,337
Gdyby flaga umiała mówić,
napisałaby książkę.
27
00:01:27,420 --> 00:01:29,255
Ta flaga reprezentuje nienawiść.
28
00:01:31,049 --> 00:01:35,011
Zmieniając flagę,
sygnalizujemy zmianę nastawienia.
29
00:01:36,012 --> 00:01:39,516
Niepodzielny, z wolnością
i sprawiedliwością dla wszystkich.
30
00:01:39,599 --> 00:01:43,812
FLAGI
31
00:01:46,064 --> 00:01:49,317
Jedną z naszych podstawowych potrzeb
jest przynależność.
32
00:01:50,360 --> 00:01:53,613
Dlatego tworzymy plemiona, klany, religie.
33
00:01:54,906 --> 00:01:58,576
Sukces naszej grupy odczuwamy jako własny.
34
00:01:58,660 --> 00:02:04,916
Cieszymy się, gdy nasi wygrywają,
a porażkę przeżywamy boleśnie jak własną,
35
00:02:04,999 --> 00:02:07,836
choć wcale taką nie była.
36
00:02:08,920 --> 00:02:12,799
Naszą tożsamość łączymy w większą całość.
37
00:02:12,882 --> 00:02:15,426
I właśnie tę całość reprezentuje flaga.
38
00:02:16,052 --> 00:02:19,180
To jeden z najmocniejszych
wyznaczników ideologicznych
39
00:02:19,264 --> 00:02:21,182
w naszym repertuarze kulturowym.
40
00:02:21,766 --> 00:02:24,519
Ale kiedyś flagi były tylko narzędziami.
41
00:02:24,602 --> 00:02:27,856
Wczesne społeczeństwa
sygnalizowały nimi z daleka,
42
00:02:27,939 --> 00:02:30,316
że nadchodzi władca lub najeźdźca.
43
00:02:31,025 --> 00:02:33,695
Statki używały ich
do obustronnej komunikacji.
44
00:02:34,195 --> 00:02:35,738
Były kluczowe w walce.
45
00:02:37,991 --> 00:02:41,661
Musisz umieć odróżnić
przyjaciół od wrogów.
46
00:02:41,744 --> 00:02:43,830
To sygnalizuje flaga.
47
00:02:43,913 --> 00:02:46,124
Wczesne flagi robiono ze wszystkiego,
48
00:02:46,207 --> 00:02:47,959
od sierści zwierząt po metal.
49
00:02:48,042 --> 00:02:50,086
Ale około sześciu tysięcy lat temu
50
00:02:50,170 --> 00:02:51,838
Chiny wynalazły jedwab.
51
00:02:51,921 --> 00:02:55,008
Szybko rozprzestrzenił się
po sieci szlaku handlowego
52
00:02:55,091 --> 00:02:56,718
zwanego Jedwabnym Szlakiem.
53
00:02:56,801 --> 00:02:58,553
Jedwab służył do produkcji
54
00:02:58,636 --> 00:03:00,430
najbardziej prestiżowych flag,
55
00:03:00,513 --> 00:03:03,975
flag monarchów i głów państw.
56
00:03:04,058 --> 00:03:06,561
Ale nastąpił zmierzch królestw.
57
00:03:08,438 --> 00:03:10,899
W XIX wieku doszło do dwóch rewolucji.
58
00:03:11,524 --> 00:03:14,694
Dzięki technologii ludzie dowiadywali się,
59
00:03:14,777 --> 00:03:16,613
co dzieje się w całym kraju.
60
00:03:17,280 --> 00:03:21,284
W tym samym czasie ludzie przejęli władzę
od królów i władców.
61
00:03:21,367 --> 00:03:25,288
Wyłonił się nowy byt polityczny
62
00:03:25,371 --> 00:03:27,874
zwany państwem narodowym.
63
00:03:27,957 --> 00:03:31,878
Bez monarchów narody potrzebowały
nowej, wspólnej tożsamości.
64
00:03:31,961 --> 00:03:35,965
Aby wzbudzić poczucie przynależności
do państwa narodowego,
65
00:03:36,049 --> 00:03:38,176
przydało się trochę pijaru.
66
00:03:38,259 --> 00:03:41,721
Potrzebowaliśmy wspólnego systemu wierzeń.
67
00:03:41,804 --> 00:03:44,641
Flaga nam w tym pomogła.
68
00:03:45,516 --> 00:03:48,144
Jak powiedział legendarny pisarz Goethe:
69
00:03:48,811 --> 00:03:51,940
„Kraj zaczyna się od nazwy i flagi
70
00:03:52,023 --> 00:03:53,566
i staje się nimi,
71
00:03:54,067 --> 00:03:56,527
tak jak człowiek wypełnia swój los”.
72
00:03:57,820 --> 00:04:02,617
Cenię sobie ideał demokratycznego
i wolnego społeczeństwa.
73
00:04:03,243 --> 00:04:07,205
To ideał, za który jestem gotów umrzeć.
74
00:04:07,956 --> 00:04:10,250
Gdy Nelson Mandela wypowiadał te słowa,
75
00:04:10,333 --> 00:04:12,961
flaga RPA składała się z czterech flag:
76
00:04:14,254 --> 00:04:16,923
brytyjskiej i dwóch flag holenderskiej kolonii
77
00:04:17,006 --> 00:04:19,092
na byłej holenderskiej fladze.
78
00:04:19,634 --> 00:04:21,761
Reprezentowały kolonizatorów.
79
00:04:21,844 --> 00:04:25,807
To była jedność kosztem czarnych.
80
00:04:25,890 --> 00:04:32,814
Prawo zmuszało mnie
do nauki w szkołach dla czarnych.
81
00:04:33,523 --> 00:04:36,150
Nie mogłem pojechać do miasta,
82
00:04:36,234 --> 00:04:37,568
gdzie mieszkali biali.
83
00:04:37,652 --> 00:04:39,028
TYLKO DLA EUROPEJCZYKÓW
84
00:04:39,112 --> 00:04:41,489
Pamiętam, że dostałem tę flagę,
85
00:04:41,572 --> 00:04:42,991
kiedy byłem mały.
86
00:04:43,574 --> 00:04:47,287
Później zrozumiałem, że musiałem machać
87
00:04:47,370 --> 00:04:50,289
symbolem mojego ucisku.
88
00:04:50,373 --> 00:04:53,126
To było coś...
89
00:04:54,544 --> 00:04:55,378
odrażającego.
90
00:04:55,962 --> 00:05:00,633
Zaczynasz rozumieć,
że coś się tu musi zmienić.
91
00:05:01,217 --> 00:05:03,594
Afrykański Kongres Narodowy, AKN,
92
00:05:03,678 --> 00:05:05,888
walczył o tę zmianę.
93
00:05:05,972 --> 00:05:08,599
Ale podczas protestu w 1960 roku
94
00:05:08,683 --> 00:05:12,770
policja otworzyła ogień,
zabijając 69 nieuzbrojonych demonstrantów.
95
00:05:12,854 --> 00:05:15,940
Nazwano to „masakrą w Sharpeville”.
96
00:05:16,816 --> 00:05:19,777
Wkrótce potem rząd zdelegalizował AKN.
97
00:05:20,653 --> 00:05:25,742
Kilka lat później skazano na dożywocie
jednego z przywódców AKN, Nelsona Mandelę.
98
00:05:27,201 --> 00:05:29,579
Zakazano także używania flagi AKN.
99
00:05:30,121 --> 00:05:32,123
Projekt tej flagi to historia,
100
00:05:32,206 --> 00:05:33,750
która obiegła świat.
101
00:05:34,709 --> 00:05:36,044
Zaczynając od Etiopii,
102
00:05:36,127 --> 00:05:38,796
jedynego kraju w Afryce,
który uniknął kolonizacji,
103
00:05:38,880 --> 00:05:41,466
i pierwszego,
który przyjął flagę narodową.
104
00:05:41,966 --> 00:05:43,801
Ta flaga się zmieniała,
105
00:05:43,885 --> 00:05:47,013
bo władza przechodziła
z jednego monarchy na drugiego,
106
00:05:48,264 --> 00:05:50,016
przez rządy komunistów,
107
00:05:50,099 --> 00:05:51,351
aż do republiki.
108
00:05:52,352 --> 00:05:54,812
Ale poza Etiopią flaga reprezentowała
109
00:05:54,896 --> 00:05:56,272
afrykańskie wyzwolenie.
110
00:05:56,898 --> 00:05:59,901
Gdy kraje afrykańskie
uwolniły się od kolonializmu,
111
00:05:59,984 --> 00:06:01,444
tworzyły własne flagi
112
00:06:01,527 --> 00:06:03,780
i wiele z nich zerkało na etiopską.
113
00:06:04,364 --> 00:06:07,158
Etiopia zainspirowała też inną flagę.
114
00:06:08,242 --> 00:06:11,287
W latach 20. po drugiej stronie świata
115
00:06:11,371 --> 00:06:12,789
była popularna piosenka:
116
00:06:12,872 --> 00:06:18,169
Każda rasa ma flagę oprócz czarnuchów
117
00:06:18,836 --> 00:06:21,672
Gdy jamajski aktywista
Marcus Garvey ją usłyszał,
118
00:06:21,756 --> 00:06:23,758
rozwścieczony rasistowskim tekstem
119
00:06:23,841 --> 00:06:25,802
postanowił stworzyć flagę.
120
00:06:25,885 --> 00:06:28,304
Inspirując się flagą Etiopii,
121
00:06:28,388 --> 00:06:29,889
zamienił żółty na czarny.
122
00:06:30,390 --> 00:06:32,308
Symbolizował Afrykańczyków,
123
00:06:32,392 --> 00:06:35,186
których handel niewolnikami
rozproszył po świecie.
124
00:06:35,269 --> 00:06:37,647
Nazwał ją flagą panafrykańską.
125
00:06:38,314 --> 00:06:41,651
Powiedział:
„Pokaż mi rasę albo naród bez flagi,
126
00:06:42,193 --> 00:06:45,071
a ja pokażę ci rasę ludzi bez dumy”.
127
00:06:46,447 --> 00:06:48,407
Kilka lat później flaga Garveya
128
00:06:48,491 --> 00:06:51,327
zainspirowała twórców flagi AKN.
129
00:06:54,122 --> 00:06:55,289
W 1990 roku
130
00:06:55,832 --> 00:06:59,502
Mandela po 27 latach wyszedł z więzienia.
131
00:07:00,711 --> 00:07:03,214
Negocjacje zwiastowały koniec apartheidu,
132
00:07:03,297 --> 00:07:06,384
a kraj przeprowadził
pierwsze uczciwe i wolne wybory.
133
00:07:06,467 --> 00:07:07,885
GŁOSUJ, UKOCHANY KRAJ
134
00:07:07,969 --> 00:07:09,303
W dniu wyborów
135
00:07:09,387 --> 00:07:12,181
mogłem oddać głos
136
00:07:12,265 --> 00:07:14,851
po raz pierwszy w życiu.
137
00:07:16,602 --> 00:07:18,646
To było poruszające
138
00:07:18,729 --> 00:07:21,649
i niemal magiczne doświadczenie.
139
00:07:23,693 --> 00:07:26,487
W dniu, w którym mogliśmy głosować,
140
00:07:26,571 --> 00:07:28,823
powiewała też flaga.
141
00:07:30,908 --> 00:07:33,161
Nowa południowoafrykańska flaga
142
00:07:33,244 --> 00:07:36,706
była połączeniem starej flagi z flagą AKN.
143
00:07:36,789 --> 00:07:38,749
To był symbol jedności.
144
00:07:38,833 --> 00:07:41,544
Dało mi to szansę
145
00:07:41,627 --> 00:07:44,005
na identyfikację z własnym krajem.
146
00:07:46,382 --> 00:07:49,677
Flagi mają wyjątkową moc
jednoczenia i wzbudzania lojalności,
147
00:07:49,760 --> 00:07:52,555
a dla rządów to potężne narzędzie.
148
00:07:53,222 --> 00:07:56,309
Dlatego w niektórych krajach
flagi muszą być w szkołach.
149
00:07:56,851 --> 00:07:58,060
A w ponad 60 krajach
150
00:07:58,144 --> 00:08:00,146
za zbezczeszczenie flagi narodowej
151
00:08:00,229 --> 00:08:02,899
grozi grzywna, a nawet więzienie.
152
00:08:04,358 --> 00:08:06,277
W wielu są wyrafinowane kodeksy
153
00:08:06,360 --> 00:08:08,905
dokładnie opisujące, jak traktować flagę,
154
00:08:08,988 --> 00:08:11,324
nakazując szacunek zwykle zarezerwowany
155
00:08:11,407 --> 00:08:13,075
dla sakramentów religijnych.
156
00:08:16,204 --> 00:08:17,955
To rodzaj propagandy,
157
00:08:18,039 --> 00:08:21,501
w której promujesz wizję czegoś.
158
00:08:21,584 --> 00:08:25,213
Nikt nie rozumiał tego lepiej
niż Adolf Hitler.
159
00:08:25,880 --> 00:08:27,256
...i niemiecki Führer.
160
00:08:31,010 --> 00:08:33,429
Adolf Hitler rozpoznał
161
00:08:33,512 --> 00:08:35,306
rozczarowanie Niemców
162
00:08:35,389 --> 00:08:38,309
po pierwszej wojnie światowej
163
00:08:38,392 --> 00:08:41,354
i pomyślał, że można użyć symbolu,
164
00:08:41,437 --> 00:08:44,440
wokół którego połączy się grupa
165
00:08:44,524 --> 00:08:47,235
i który da im wizję lepszej przyszłości.
166
00:08:47,902 --> 00:08:49,320
Przed dojściem do władzy
167
00:08:49,403 --> 00:08:52,949
Hitler pracował w wojskowej jednostce
szkolenia i propagandy,
168
00:08:53,032 --> 00:08:55,368
gdzie nauczył się wpływać na masy.
169
00:08:55,868 --> 00:08:59,163
W swojej autobiografii Moja walka napisał:
170
00:08:59,247 --> 00:09:04,293
„Wymowny symbol
może rozbudzić zainteresowanie ruchem”.
171
00:09:04,377 --> 00:09:08,673
Nazistowska flaga mogła wzbudzać strach,
172
00:09:08,756 --> 00:09:13,052
ale też ekscytację.
173
00:09:14,262 --> 00:09:16,889
Hitler stworzył nawet przewodnik
174
00:09:16,973 --> 00:09:18,975
mający ponad 500 stron.
175
00:09:19,058 --> 00:09:21,185
A jeden z jego pierwszych dekretów
176
00:09:21,269 --> 00:09:22,770
zakazał starej flagi
177
00:09:22,853 --> 00:09:24,522
i wprowadził nazistowską.
178
00:09:25,022 --> 00:09:27,650
Potem zakazał Żydom jej używania.
179
00:09:28,401 --> 00:09:30,486
Choć flagi tworzą „nas”,
180
00:09:31,070 --> 00:09:32,530
mogą też tworzyć „ich”.
181
00:09:33,197 --> 00:09:35,533
Zawsze odgrywały tę rolę w historii.
182
00:09:36,284 --> 00:09:38,828
Jak to się mówi: „Państwa tworzyły wojnę,
183
00:09:38,911 --> 00:09:40,788
a wojna tworzyła państwa”.
184
00:09:40,871 --> 00:09:44,750
Flagi służyły werbowaniu obywateli
na całym świecie.
185
00:09:44,834 --> 00:09:48,546
Stały się uroczystym symbolem
ofiarności żołnierza.
186
00:09:48,629 --> 00:09:51,757
To z pewnością prawda
w przypadku flagi amerykańskiej.
187
00:09:52,508 --> 00:09:54,343
Kult amerykańskiej flagi
188
00:09:54,468 --> 00:09:56,929
powstał w XIX wieku,
189
00:09:57,013 --> 00:10:00,600
by promować kulturę patriotyzmu.
190
00:10:00,683 --> 00:10:02,226
To był pierwszy kraj,
191
00:10:02,310 --> 00:10:04,854
w którym składano przysięgę na flagę,
192
00:10:04,937 --> 00:10:07,273
ustanowiono dzień flagi, tydzień flagi...
193
00:10:09,275 --> 00:10:11,819
Ale wojna w Wietnamie
była punktem zwrotnym.
194
00:10:14,572 --> 00:10:16,157
Rosnący ruch antywojenny
195
00:10:16,240 --> 00:10:17,783
upolitycznił flagę
196
00:10:17,867 --> 00:10:20,328
reprezentującą dwie różne wizje Ameryki.
197
00:10:20,411 --> 00:10:22,246
Każda strona nosiła ją inaczej.
198
00:10:23,831 --> 00:10:27,793
Antywojenny aktywista Abbie Hoffman
nosił koszulkę z flagą
199
00:10:28,544 --> 00:10:30,671
i został oskarżony o zbezczeszczenie
200
00:10:30,755 --> 00:10:33,007
na mocy nowej ustawy o ochronie flagi.
201
00:10:33,090 --> 00:10:35,801
Prezydent Nixon,
który przedłużył wojnę w Wietnamie,
202
00:10:35,885 --> 00:10:37,261
też zaczął nosić flagę.
203
00:10:38,095 --> 00:10:39,513
W formie przypinki.
204
00:10:39,597 --> 00:10:41,432
Choć to prawo zostało uchylone,
205
00:10:41,515 --> 00:10:42,767
podział utrzymał się,
206
00:10:42,850 --> 00:10:45,478
gdy Ameryka stawiała czoła
nowym zagrożeniom.
207
00:10:45,561 --> 00:10:47,605
Fidel Castro eksportuje rewolucję
208
00:10:47,688 --> 00:10:48,939
na nasze podwórko.
209
00:10:49,023 --> 00:10:52,026
Chcemy świadomego patriotyzmu.
210
00:10:52,109 --> 00:10:54,153
Zacznijmy od podstaw.
211
00:10:54,236 --> 00:10:56,489
Więcej uwagi na amerykańską historię
212
00:10:56,572 --> 00:10:59,367
i większy nacisk na rytuał obywatelski.
213
00:10:59,450 --> 00:11:00,910
Nagle Reagan powiedział,
214
00:11:00,993 --> 00:11:02,745
że każdy musi być patriotą,
215
00:11:02,828 --> 00:11:07,375
proamerykański i entuzjastycznie
nastawiony do przyszłych wojen.
216
00:11:07,458 --> 00:11:10,795
Kupowałeś to albo nie. Ja nie.
217
00:11:10,878 --> 00:11:13,089
Dorastałem w czarnej klasie średniej
218
00:11:13,172 --> 00:11:14,590
na South Side w Chicago.
219
00:11:14,674 --> 00:11:16,801
Chicago jest podzielone.
220
00:11:16,884 --> 00:11:19,136
Kiedy kraj mówi ci w dzieciństwie,
221
00:11:19,220 --> 00:11:20,638
że to nie twoje miejsce,
222
00:11:20,721 --> 00:11:22,932
ojcowie założyciele nie uważali cię
223
00:11:23,015 --> 00:11:24,725
za obywatela tego kraju,
224
00:11:24,809 --> 00:11:28,104
nie czujesz, że jesteś jego częścią.
225
00:11:28,813 --> 00:11:30,940
W 1988 roku stworzyłem instalację:
226
00:11:31,023 --> 00:11:33,526
Jak należy przedstawiać amerykańską flagę?
227
00:11:34,276 --> 00:11:36,529
Na ziemi widać flagę 90 × 150 cm.
228
00:11:37,029 --> 00:11:38,531
A nad flagą był notatnik,
229
00:11:38,614 --> 00:11:41,033
gdzie goście mogli zostawiać komentarze.
230
00:11:41,701 --> 00:11:44,036
Mogłeś stać obok niej albo na niej.
231
00:11:48,416 --> 00:11:51,544
„Hańbisz wszystkich w Ameryce,
kładąc flagę na podłodze”.
232
00:11:52,169 --> 00:11:54,171
„To ostateczna forma patriotyzmu”.
233
00:11:54,797 --> 00:11:56,757
„Powinni cię stracić za zdradę stanu”.
234
00:11:56,841 --> 00:11:58,134
Parę innych.
235
00:11:58,634 --> 00:11:59,802
„Jestem Niemką.
236
00:11:59,885 --> 00:12:02,555
Gdybyśmy podziwiali
naszą flagę tak jak wy,
237
00:12:02,638 --> 00:12:04,056
nazwaliby nas nazistami.
238
00:12:04,598 --> 00:12:07,143
Myślę, że macie problem z waszą flagą”.
239
00:12:07,935 --> 00:12:10,521
Tysiące protestowały przed wystawą Scotta.
240
00:12:11,188 --> 00:12:12,857
Zareagował też senat,
241
00:12:12,940 --> 00:12:15,651
głosując za zakazem
wystawiania flagi na ziemi.
242
00:12:15,735 --> 00:12:16,777
Później tego roku
243
00:12:16,861 --> 00:12:19,363
Kongres uchwalił ustawę o ochronie flagi.
244
00:12:19,447 --> 00:12:22,491
Jej zbezczeszczenie znów było zbrodnią.
245
00:12:22,992 --> 00:12:24,827
Poparcie dla pierwszej poprawki
246
00:12:24,910 --> 00:12:26,120
nie musi obejmować
247
00:12:26,203 --> 00:12:28,289
bezczeszczenia amerykańskiej flagi.
248
00:12:28,372 --> 00:12:32,209
To narodowy symbol jedności.
249
00:12:32,293 --> 00:12:36,714
Potrzebujemy jedności w tym kraju.
250
00:12:36,797 --> 00:12:39,133
Symbole są ważne.
251
00:12:39,884 --> 00:12:42,720
Amerykanie,
którzy chcą palić amerykańską flagę,
252
00:12:42,803 --> 00:12:44,847
powinni przenieść się do Iranu,
253
00:12:44,930 --> 00:12:46,265
Chin lub na Kubę,
254
00:12:46,348 --> 00:12:48,309
gdzie palenie amerykańskiej flagi
255
00:12:48,392 --> 00:12:50,770
jest nie tylko legalne, ale i popierane.
256
00:12:50,853 --> 00:12:54,148
Czuliśmy, że mamy do czynienia
z umierającym imperium,
257
00:12:54,231 --> 00:12:56,817
które desperacko ściska swoje symbole
258
00:12:56,901 --> 00:12:59,028
i tłumi wolność słowa oraz sprzeciw.
259
00:12:59,612 --> 00:13:01,947
W poniedziałek po wejściu prawa w życie
260
00:13:02,031 --> 00:13:03,532
Dread z trzema kolegami
261
00:13:03,616 --> 00:13:05,493
stanęli na schodach Kapitolu,
262
00:13:05,576 --> 00:13:08,454
wyjęli flagi i podpalili je.
263
00:13:09,121 --> 00:13:12,625
Od razu nas aresztowano
i sprawa trafiła do Sądu Najwyższego.
264
00:13:12,708 --> 00:13:14,335
To mogło wywołać zamieszki.
265
00:13:14,418 --> 00:13:16,003
Gdy ktoś robi coś takiego,
266
00:13:16,086 --> 00:13:17,671
ludzie się wściekają.
267
00:13:17,755 --> 00:13:20,007
Sędzio Scalia, gdy ludzie są zmuszani
268
00:13:20,090 --> 00:13:22,301
do szanowania symbolu politycznego,
269
00:13:22,384 --> 00:13:24,094
ich szacunek dla flagi
270
00:13:24,178 --> 00:13:26,055
przestaje być istotny.
271
00:13:26,138 --> 00:13:28,015
To była przełomowa decyzja.
272
00:13:28,098 --> 00:13:29,725
Dziś Sąd Najwyższy orzekł,
273
00:13:29,809 --> 00:13:30,976
że palenie flagi...
274
00:13:31,060 --> 00:13:33,687
...to prawo chronione
przez pierwszą poprawkę.
275
00:13:33,771 --> 00:13:37,191
...konstytucyjne prawo do wolności słowa.
Decyzję podjęto większością 5:4.
276
00:13:37,274 --> 00:13:39,360
Palenie flag jest skuteczne,
277
00:13:39,443 --> 00:13:42,404
bo bez względu na czyjś język,
278
00:13:42,488 --> 00:13:45,115
czy to w Korei Południowej, czy w Chinach,
279
00:13:45,199 --> 00:13:46,283
wszyscy rozumieją,
280
00:13:46,367 --> 00:13:47,993
że to polityczny sprzeciw.
281
00:13:50,120 --> 00:13:51,789
Od kiedy uchylono to prawo,
282
00:13:51,872 --> 00:13:53,249
amerykańska flaga
283
00:13:53,332 --> 00:13:55,167
stała się widoczna wszędzie.
284
00:13:55,876 --> 00:13:58,921
Badanie pokazało,
że sześciu na dziesięciu Amerykanów
285
00:13:59,004 --> 00:14:02,049
wywiesza flagę w domu, w biurze
286
00:14:02,132 --> 00:14:03,259
lub na samochodzie.
287
00:14:03,968 --> 00:14:06,053
Kultura patriotyzmu
288
00:14:06,136 --> 00:14:08,973
może być tarczą ochronną
289
00:14:09,056 --> 00:14:12,852
przed domniemanym lub prawdziwym wrogiem.
290
00:14:22,403 --> 00:14:24,947
Po 11 września wydarzyły się trzy rzeczy:
291
00:14:25,573 --> 00:14:28,617
ludzie chodzili do kościoła, oddawali krew
292
00:14:29,118 --> 00:14:30,411
i kupowali flagę.
293
00:14:31,036 --> 00:14:35,875
Walmart sprzedał 116 000 flag 11 września
294
00:14:35,958 --> 00:14:38,210
i 250 000 następnego dnia.
295
00:14:38,711 --> 00:14:40,004
Ponad 20 razy więcej
296
00:14:40,087 --> 00:14:42,089
niż w tych dniach rok przedtem.
297
00:14:42,965 --> 00:14:45,301
A George Bush i jego pomocnicy
298
00:14:45,384 --> 00:14:46,886
wpinali przypinki.
299
00:14:46,969 --> 00:14:50,431
My wymachujemy flagą po 11 września,
300
00:14:50,514 --> 00:14:52,725
a kraj mógł podjąć działania
301
00:14:52,808 --> 00:14:55,686
sprzeczne z wartościami,
302
00:14:55,769 --> 00:14:57,771
które reprezentowała flaga.
303
00:14:58,689 --> 00:15:02,735
W 2001 roku zbrodnie nienawiści
wobec muzułmanów wzrosły 16 razy
304
00:15:02,818 --> 00:15:04,653
w porównaniu z rokiem ubiegłym.
305
00:15:05,654 --> 00:15:07,990
A listopadowa okładka New Yorkera
306
00:15:08,073 --> 00:15:09,491
przedstawiała wiele flag
307
00:15:09,575 --> 00:15:11,994
jako tarczę dla mniejszości w kraju,
308
00:15:12,077 --> 00:15:14,705
który kwestionował ich patriotyzm.
309
00:15:16,081 --> 00:15:17,082
Sześć lat później
310
00:15:17,583 --> 00:15:19,585
młody senator z Illinois ogłosił,
311
00:15:19,668 --> 00:15:21,920
że kandyduje na prezydenta.
312
00:15:22,004 --> 00:15:24,465
Stoję dziś przed wami, by ogłosić
313
00:15:25,132 --> 00:15:28,218
moją kandydaturę na prezydenta...
314
00:15:28,302 --> 00:15:30,471
Postanowił nie wpinać flagi.
315
00:15:30,554 --> 00:15:34,934
Zdecydowałem,
że nie będę nosić flagi na piersi.
316
00:15:35,017 --> 00:15:37,269
Zamiast tego powiedziałem Amerykanom,
317
00:15:37,353 --> 00:15:39,688
co według mnie uczyni ten kraj wielkim.
318
00:15:39,772 --> 00:15:42,566
Mam nadzieję,
że to da dowód mojego patriotyzmu.
319
00:15:42,650 --> 00:15:44,026
Nie poszło zbyt dobrze.
320
00:15:44,109 --> 00:15:46,362
...doszło do kontrowersji z udziałem
321
00:15:46,445 --> 00:15:48,864
demokratycznego senatora Baracka Obamy.
322
00:15:48,948 --> 00:15:50,658
Każdy je nosi, od burmistrza,
323
00:15:50,741 --> 00:15:53,410
przez członków Kongresu, aż po prezydenta.
324
00:15:53,494 --> 00:15:56,330
Ciekawe, że ktoś nie chce tego robić.
325
00:15:56,413 --> 00:15:58,374
Nie rozumiem logiki liberałów.
326
00:15:58,457 --> 00:15:59,708
Nienawidzą flagi.
327
00:16:00,334 --> 00:16:03,504
Po tym ataku Obama zaczął nosić flagę.
328
00:16:05,047 --> 00:16:07,383
A potem Ameryka wybrała prezydenta,
329
00:16:07,466 --> 00:16:09,385
który nie miał problemu z flagą.
330
00:16:09,885 --> 00:16:11,679
Kochamy amerykańską flagę?
331
00:16:11,762 --> 00:16:14,390
Uważamy, że dzieci należy uczyć szacunku
332
00:16:14,473 --> 00:16:18,811
do naszej amerykańskiej flagi.
333
00:16:18,894 --> 00:16:21,021
Jeśli spalicie amerykańską flagę,
334
00:16:21,105 --> 00:16:23,399
traficie do więzienia na rok.
335
00:16:23,482 --> 00:16:24,608
Rok.
336
00:16:25,859 --> 00:16:28,278
Trump zebrał miliony wokół wizji Ameryki,
337
00:16:28,362 --> 00:16:29,905
która została zaatakowana.
338
00:16:29,988 --> 00:16:31,115
Z zewnątrz...
339
00:16:31,198 --> 00:16:32,199
Zbuduj ten mur!
340
00:16:32,282 --> 00:16:33,367
...i od wewnątrz.
341
00:16:33,450 --> 00:16:35,202
Nasz naród opanowali
342
00:16:35,953 --> 00:16:37,913
profesjonalni anarchiści,
343
00:16:37,997 --> 00:16:39,248
podpalacze, rabusie,
344
00:16:39,331 --> 00:16:41,583
przestępcy, awanturnicy, Antifa.
345
00:16:41,667 --> 00:16:44,878
Walcz o Trumpa!
346
00:16:44,962 --> 00:16:48,007
To zainspirowało paru do machania flagami.
347
00:16:49,633 --> 00:16:51,802
W styczniu 2021 roku
348
00:16:51,885 --> 00:16:54,388
awanturnicy napadli na Kapitol,
349
00:16:54,471 --> 00:16:56,515
a flagi były wszędzie.
350
00:16:57,099 --> 00:17:01,103
Flagi Trumpa i prawicowych bojówek.
351
00:17:01,186 --> 00:17:02,730
Flaga Kekistanu,
352
00:17:02,813 --> 00:17:06,483
wymyślonego ultraprawicowego kraju,
podobna do nazistowskiej.
353
00:17:06,567 --> 00:17:10,738
Żółte flagi, które były symbolem
protestu amerykańskiej rewolucji.
354
00:17:11,321 --> 00:17:14,366
Flagi Konfederacji,
południowych stanów niewolniczych,
355
00:17:14,450 --> 00:17:16,994
które chciały odłączyć się
w wojnie secesyjnej.
356
00:17:17,619 --> 00:17:20,164
Ale tak nie wyglądała flaga Konfederacji.
357
00:17:21,123 --> 00:17:22,207
Wyglądała tak.
358
00:17:22,708 --> 00:17:25,502
To była flaga bojowa
Armii Północnej Wirginii,
359
00:17:26,003 --> 00:17:27,963
ale stała się znaczącym symbolem
360
00:17:28,047 --> 00:17:32,009
podczas ruchu praw obywatelskich
segregacjonistów, KKK,
361
00:17:32,092 --> 00:17:35,721
a nawet stanów, twierdzących,
że reprezentują południowe dziedzictwo.
362
00:17:36,722 --> 00:17:39,683
Ale jej wykorzystywanie
przez białych supremacjonistów
363
00:17:39,767 --> 00:17:43,604
skłoniło organizacje do ich zakazania,
a stany – do ich schowania.
364
00:17:47,941 --> 00:17:51,945
Potem pojawili się buntownicy,
którzy machali kolejną, nowszą flagą.
365
00:17:52,029 --> 00:17:54,615
Symbol cienkiej niebieskiej linii
366
00:17:54,698 --> 00:17:57,743
nawiązuje do wojny krymskiej
w dziewiętnastym wieku.
367
00:17:58,285 --> 00:18:05,125
Zaczęło się od czerwonej linii
walczących brytyjskich żołnierzy.
368
00:18:05,209 --> 00:18:07,961
W latach dwudziestych policja w Ameryce
369
00:18:08,045 --> 00:18:11,131
wyraziła to w formie koloru mundurów
370
00:18:11,215 --> 00:18:12,966
i uczyniła z tego symbol.
371
00:18:14,176 --> 00:18:17,346
Niebieska linia, dzieląca czerń.
372
00:18:17,429 --> 00:18:20,390
Miała symbolizować ochronę ludzi.
373
00:18:20,474 --> 00:18:24,019
Bez policjantów
na ulicach zapanowałby chaos.
374
00:18:24,686 --> 00:18:27,564
Ale poza policją ten symbol nie był znany.
375
00:18:27,648 --> 00:18:30,567
NIE MOŻEMY ODDYCHAĆ
376
00:18:30,651 --> 00:18:32,653
- Czego chcemy?
- Sprawiedliwość!
377
00:18:33,278 --> 00:18:37,699
W 2013 roku narodził się ruch
Black Lives Matter, po serii tragedii,
378
00:18:37,783 --> 00:18:43,080
w których zginęli Trayvon Martin,
Michael Brown, Eric Garner.
379
00:18:43,163 --> 00:18:45,332
Uczcijmy chwilą ciszy.
380
00:18:45,415 --> 00:18:50,045
Myślę, że policjanci mieli dość
występowania na czołówkach gazet
381
00:18:50,129 --> 00:18:52,548
i wmawiania im, że są największym złem.
382
00:18:53,132 --> 00:18:57,136
W 2014 roku zginęli policjanci:
Rafael Ramos i Wenjian Lui.
383
00:18:57,219 --> 00:19:01,890
Dlatego stworzyliśmy
Blue Lives Matter NYC.
384
00:19:01,974 --> 00:19:03,892
I pojawił się nowy symbol.
385
00:19:03,976 --> 00:19:07,563
Cienka niebieska linia
połączona z amerykańską flagą.
386
00:19:07,646 --> 00:19:09,731
Dla mnie ta niebieska linia
387
00:19:09,815 --> 00:19:13,402
przypomina o tym,
czemu codziennie zakładamy mundury.
388
00:19:14,444 --> 00:19:17,739
Ale niektórzy używali tej flagi
z innych powodów.
389
00:19:18,407 --> 00:19:21,034
W 2017 roku skrajnie prawicowi ekstremiści
390
00:19:21,118 --> 00:19:25,747
planowali zjazd i czatowali na temat flag,
którymi będą wymachiwać.
391
00:19:26,540 --> 00:19:29,251
Ktoś zaproponował flagę
z cienką niebieską linią,
392
00:19:29,334 --> 00:19:31,128
ktoś inny wtórował:
393
00:19:31,211 --> 00:19:34,214
„Nikt nie powie, że jest niepatriotyczna”.
394
00:19:34,298 --> 00:19:37,301
„Mogę ją mieć przed domem lub na zderzaku
395
00:19:37,384 --> 00:19:39,761
bez podejrzenia o zbrodnię nienawiści”.
396
00:19:40,888 --> 00:19:44,016
Gdy w sierpniu
wyszli na ulice Charlottesville,
397
00:19:44,099 --> 00:19:45,642
zszokowali cały kraj.
398
00:19:48,687 --> 00:19:51,440
Biali supremacjoniści
z flagami z niebieską linią
399
00:19:51,523 --> 00:19:53,150
to nadużycie, hańba.
400
00:19:53,233 --> 00:19:56,945
Ta flaga ma przypominać o tych,
którzy zginęli,
401
00:19:57,029 --> 00:20:00,616
a nie wyrażać chęć skrzywdzenia kogoś.
402
00:20:00,699 --> 00:20:02,951
To zupełne przeciwieństwo rasizmu.
403
00:20:03,035 --> 00:20:04,453
PELHAM, NOWY JORK
404
00:20:04,536 --> 00:20:06,496
Ale nie wszyscy tak to widzieli.
405
00:20:07,372 --> 00:20:10,042
Jestem jedynym kolorowym uczniem w szkole.
406
00:20:10,834 --> 00:20:13,587
Obecność tych flag w szkole
oznaczała dla mnie,
407
00:20:13,670 --> 00:20:17,633
że nikogo nie obchodzi życie ludzi,
którzy zginęli z rąk policji.
408
00:20:18,216 --> 00:20:20,385
Bałem się.
409
00:20:20,469 --> 00:20:22,846
Czułem się nieswojo.
410
00:20:22,930 --> 00:20:24,890
Nie chciałem chodzić do szkoły.
411
00:20:25,474 --> 00:20:28,602
Szkoły w kraju
zakazują używania flagi z niebieską linią,
412
00:20:28,685 --> 00:20:31,313
także szkoła Maxwella w stanie Nowy Jork.
413
00:20:31,396 --> 00:20:35,025
Dla uczniów ten symbol to, cytuję:
„groźba egzystencjalna”.
414
00:20:35,525 --> 00:20:38,904
Inspektor uważa,
że ta flaga jest upolityczniona.
415
00:20:38,987 --> 00:20:41,823
Skutek był taki, że lokalna społeczność
416
00:20:41,907 --> 00:20:45,786
natychmiast zaczęła wywieszać flagi
Blue Lives Matter.
417
00:20:45,869 --> 00:20:49,331
Była na trawnikach, wystawach sklepowych.
418
00:20:49,414 --> 00:20:50,832
To było szokujące.
419
00:20:50,916 --> 00:20:53,001
Była obok jednego sklepu.
420
00:20:53,085 --> 00:20:56,588
Pomyślałem, że już tam nie wejdę.
421
00:20:58,465 --> 00:20:59,675
Przepraszam.
422
00:21:00,842 --> 00:21:02,844
To dla mnie bolesne.
423
00:21:03,595 --> 00:21:04,930
Naprawdę.
424
00:21:06,056 --> 00:21:09,351
Wspieramy poległych policjantów,
wspieramy policję.
425
00:21:09,434 --> 00:21:12,688
Ale słyszę to całe życie.
426
00:21:12,771 --> 00:21:14,940
„Flaga Konfederacji to nic takiego”.
427
00:21:15,023 --> 00:21:17,234
„Oddzielne szkoły są w porządku”.
428
00:21:17,734 --> 00:21:19,152
Rasizm nie umiera,
429
00:21:19,236 --> 00:21:21,571
przystosowuje się do naszych czasów.
430
00:21:21,655 --> 00:21:23,907
W przypadku flagi
431
00:21:23,991 --> 00:21:26,994
ludzie nie myślą
o wielopoziomowym znaczeniu.
432
00:21:27,077 --> 00:21:29,663
Mówią: „To znaczy to, co myślę”.
433
00:21:29,746 --> 00:21:31,957
Powinniśmy zastanowić się,
434
00:21:32,040 --> 00:21:34,876
w jaki sposób wywołują reakcje u ludzi.
435
00:21:34,960 --> 00:21:39,881
Flagi to barometr naszego społeczeństwa.
436
00:21:40,465 --> 00:21:45,303
Kiedy fundamenty demokracji
naszego kraju są atakowane,
437
00:21:45,387 --> 00:21:48,098
ludzie chowają się za swoimi symbolami.
438
00:21:49,016 --> 00:21:54,104
Zaskakuje jednak to,
za jakimi symbolami się chowają.
439
00:21:54,855 --> 00:21:58,150
W Afryce Południowej
wiele osób mówi to samo.
440
00:21:58,692 --> 00:22:03,363
Na demonstracji głównie białych obywateli
441
00:22:03,447 --> 00:22:08,327
związanych z ruchami prawicowymi
pokazywano starą flagę.
442
00:22:08,410 --> 00:22:13,165
To zapoczątkowało narodową debatę,
a w 2019 r. historyczną rozprawę sądową.
443
00:22:13,248 --> 00:22:16,877
Fundacja Nelsona Mandeli
wnioskuje w sądzie o jej zakazanie,
444
00:22:16,960 --> 00:22:20,005
bo symbolizuje nienawiść
i dyskryminację rasową.
445
00:22:20,088 --> 00:22:21,715
To zbyt pochopny wniosek,
446
00:22:21,798 --> 00:22:24,301
że wieszanie tej flagi to mowa nienawiści.
447
00:22:24,384 --> 00:22:28,221
Ale ostatecznie
decyzja sędziego Mojapelo była jasna.
448
00:22:28,305 --> 00:22:31,600
Dowolne przedstawianie starej flagi
449
00:22:31,683 --> 00:22:33,685
stanowi mowę nienawiści
450
00:22:33,769 --> 00:22:38,065
w rozumieniu ustępu 10(1)
ustawy o równości.
451
00:22:38,148 --> 00:22:40,525
Nasze dzieci mogą zobaczyć ją w muzeum,
452
00:22:40,609 --> 00:22:43,236
uczyć się o niej i ją oglądać.
453
00:22:43,320 --> 00:22:46,907
Ale nie musi powiewać przed twarzami tych,
454
00:22:46,990 --> 00:22:49,368
którzy pod nią ucierpieli.
455
00:22:52,287 --> 00:22:55,707
Flagi nie są niemym materiałem.
456
00:22:55,791 --> 00:22:58,335
Flagi są odbiciem naszych wartości.
457
00:22:58,418 --> 00:23:01,505
Są odbiciem naszych aspiracji.
458
00:23:01,588 --> 00:23:05,884
W 1995 r. RPA organizowała
Puchar Świata w rugby.
459
00:23:06,551 --> 00:23:09,429
To była pierwsza
duża impreza sportowa w kraju
460
00:23:09,513 --> 00:23:11,056
od czasu końca apartheidu.
461
00:23:11,932 --> 00:23:13,683
I co oszałamiające,
462
00:23:14,226 --> 00:23:15,811
RPA zwyciężyła.
463
00:23:18,021 --> 00:23:21,566
Nawet komentatorzy zauważyli,
że to nie był zwykły mecz.
464
00:23:21,650 --> 00:23:24,945
Cudowna chwila
dla całej Południowej Afryki.
465
00:23:25,779 --> 00:23:28,782
Nelson Mandela też się cieszy.
466
00:23:29,658 --> 00:23:31,034
Morze flag.
467
00:23:31,118 --> 00:23:35,288
Obejmując głównie białą drużynę,
468
00:23:35,372 --> 00:23:38,041
Nelson Mandela wszedł na boisko
469
00:23:38,125 --> 00:23:40,502
i powiedział, że pod tą flagą
470
00:23:40,585 --> 00:23:42,462
możemy poczuć się zjednoczeni.
471
00:23:43,213 --> 00:23:45,340
Integrować się tak,
472
00:23:45,424 --> 00:23:48,343
jak wymaga tego od nas ta flaga.
473
00:23:50,679 --> 00:23:53,056
Flagi to pusty ekran projektora,
474
00:23:53,140 --> 00:23:58,437
na którym każdy może
rzutować swoje ideały, nadzieje i lęki.
475
00:23:58,520 --> 00:24:00,397
Do kogo należy patriotyzm?
476
00:24:00,480 --> 00:24:02,983
Kto przemawia w imieniu narodu?
477
00:24:03,066 --> 00:24:06,486
Kto definiuje naszą tożsamość
478
00:24:06,570 --> 00:24:08,280
i z czym się identyfikujemy?
479
00:24:08,363 --> 00:24:10,073
Czyje ulice? Nasze ulice!
480
00:24:10,157 --> 00:24:14,536
Nie z dnia na dzień staliśmy się
równym społeczeństwem.
481
00:24:15,579 --> 00:24:19,457
Rozwinęliśmy znaczenie flag.