1 00:00:18,184 --> 00:00:19,853 - Piękno. - Miłość. 2 00:00:19,936 --> 00:00:21,563 - Jedność. - Rodzina. 3 00:00:21,646 --> 00:00:23,857 - Akceptacja. - Integracja i wolność. 4 00:00:25,859 --> 00:00:27,569 Ta flaga wywołuje strach. 5 00:00:27,652 --> 00:00:28,987 - Nienawiść. - Złość. 6 00:00:29,070 --> 00:00:30,864 - Ludobójstwo. - Barbarzyństwo. 7 00:00:30,947 --> 00:00:31,906 Propaganda. 8 00:00:33,533 --> 00:00:35,035 Poczucie dumy. 9 00:00:35,118 --> 00:00:38,413 - Marzenie i pogoń za szczęściem. - Bezpieczeństwo. 10 00:00:38,496 --> 00:00:40,373 - Podział. - Ucisk. 11 00:00:40,457 --> 00:00:43,334 Czasem wywołuje wstyd i rozczarowanie. 12 00:00:44,169 --> 00:00:46,796 Flagi mogą nas terroryzować i dzielić, 13 00:00:46,880 --> 00:00:48,548 ale również jednoczyć. 14 00:00:48,631 --> 00:00:52,469 Potrafią wyrażać, kim jesteśmy i czego chcemy. 15 00:00:52,552 --> 00:00:55,972 Dla każdego flaga może wyrażać coś innego. 16 00:00:56,056 --> 00:00:58,641 Flagi mogą być jednym z najpotężniejszych, 17 00:00:58,725 --> 00:01:01,394 i czasem groźnych, narzędzi na świecie. 18 00:01:01,895 --> 00:01:03,146 Jak kawałek materiału 19 00:01:03,229 --> 00:01:05,815 może nas łączyć i dzielić? 20 00:01:05,899 --> 00:01:08,193 Dlaczego ma tyle mocy? 21 00:01:12,489 --> 00:01:14,574 Ślubuję wierność fladze. 22 00:01:15,200 --> 00:01:16,910 Pokazuje światu swój ideał, 23 00:01:16,993 --> 00:01:18,661 jego symbol patriotyzmu. 24 00:01:18,745 --> 00:01:21,956 Flagi rozgrzewają serca wszystkich. 25 00:01:22,040 --> 00:01:23,917 Walczyliśmy o tę flagę. 26 00:01:24,000 --> 00:01:27,337 Gdyby flaga umiała mówić, napisałaby książkę. 27 00:01:27,420 --> 00:01:29,255 Ta flaga reprezentuje nienawiść. 28 00:01:31,049 --> 00:01:35,011 Zmieniając flagę, sygnalizujemy zmianę nastawienia. 29 00:01:36,012 --> 00:01:39,516 Niepodzielny, z wolnością i sprawiedliwością dla wszystkich. 30 00:01:39,599 --> 00:01:43,812 FLAGI 31 00:01:46,064 --> 00:01:49,317 Jedną z naszych podstawowych potrzeb jest przynależność. 32 00:01:50,360 --> 00:01:53,613 Dlatego tworzymy plemiona, klany, religie. 33 00:01:54,906 --> 00:01:58,576 Sukces naszej grupy odczuwamy jako własny. 34 00:01:58,660 --> 00:02:04,916 Cieszymy się, gdy nasi wygrywają, a porażkę przeżywamy boleśnie jak własną, 35 00:02:04,999 --> 00:02:07,836 choć wcale taką nie była. 36 00:02:08,920 --> 00:02:12,799 Naszą tożsamość łączymy w większą całość. 37 00:02:12,882 --> 00:02:15,426 I właśnie tę całość reprezentuje flaga. 38 00:02:16,052 --> 00:02:19,180 To jeden z najmocniejszych wyznaczników ideologicznych 39 00:02:19,264 --> 00:02:21,182 w naszym repertuarze kulturowym. 40 00:02:21,766 --> 00:02:24,519 Ale kiedyś flagi były tylko narzędziami. 41 00:02:24,602 --> 00:02:27,856 Wczesne społeczeństwa sygnalizowały nimi z daleka, 42 00:02:27,939 --> 00:02:30,316 że nadchodzi władca lub najeźdźca. 43 00:02:31,025 --> 00:02:33,695 Statki używały ich do obustronnej komunikacji. 44 00:02:34,195 --> 00:02:35,738 Były kluczowe w walce. 45 00:02:37,991 --> 00:02:41,661 Musisz umieć odróżnić przyjaciół od wrogów. 46 00:02:41,744 --> 00:02:43,830 To sygnalizuje flaga. 47 00:02:43,913 --> 00:02:46,124 Wczesne flagi robiono ze wszystkiego, 48 00:02:46,207 --> 00:02:47,959 od sierści zwierząt po metal. 49 00:02:48,042 --> 00:02:50,086 Ale około sześciu tysięcy lat temu 50 00:02:50,170 --> 00:02:51,838 Chiny wynalazły jedwab. 51 00:02:51,921 --> 00:02:55,008 Szybko rozprzestrzenił się po sieci szlaku handlowego 52 00:02:55,091 --> 00:02:56,718 zwanego Jedwabnym Szlakiem. 53 00:02:56,801 --> 00:02:58,553 Jedwab służył do produkcji 54 00:02:58,636 --> 00:03:00,430 najbardziej prestiżowych flag, 55 00:03:00,513 --> 00:03:03,975 flag monarchów i głów państw. 56 00:03:04,058 --> 00:03:06,561 Ale nastąpił zmierzch królestw. 57 00:03:08,438 --> 00:03:10,899 W XIX wieku doszło do dwóch rewolucji. 58 00:03:11,524 --> 00:03:14,694 Dzięki technologii ludzie dowiadywali się, 59 00:03:14,777 --> 00:03:16,613 co dzieje się w całym kraju. 60 00:03:17,280 --> 00:03:21,284 W tym samym czasie ludzie przejęli władzę od królów i władców. 61 00:03:21,367 --> 00:03:25,288 Wyłonił się nowy byt polityczny 62 00:03:25,371 --> 00:03:27,874 zwany państwem narodowym. 63 00:03:27,957 --> 00:03:31,878 Bez monarchów narody potrzebowały nowej, wspólnej tożsamości. 64 00:03:31,961 --> 00:03:35,965 Aby wzbudzić poczucie przynależności do państwa narodowego, 65 00:03:36,049 --> 00:03:38,176 przydało się trochę pijaru. 66 00:03:38,259 --> 00:03:41,721 Potrzebowaliśmy wspólnego systemu wierzeń. 67 00:03:41,804 --> 00:03:44,641 Flaga nam w tym pomogła. 68 00:03:45,516 --> 00:03:48,144 Jak powiedział legendarny pisarz Goethe: 69 00:03:48,811 --> 00:03:51,940 „Kraj zaczyna się od nazwy i flagi 70 00:03:52,023 --> 00:03:53,566 i staje się nimi, 71 00:03:54,067 --> 00:03:56,527 tak jak człowiek wypełnia swój los”. 72 00:03:57,820 --> 00:04:02,617 Cenię sobie ideał demokratycznego i wolnego społeczeństwa. 73 00:04:03,243 --> 00:04:07,205 To ideał, za który jestem gotów umrzeć. 74 00:04:07,956 --> 00:04:10,250 Gdy Nelson Mandela wypowiadał te słowa, 75 00:04:10,333 --> 00:04:12,961 flaga RPA składała się z czterech flag: 76 00:04:14,254 --> 00:04:16,923 brytyjskiej i dwóch flag holenderskiej kolonii 77 00:04:17,006 --> 00:04:19,092 na byłej holenderskiej fladze. 78 00:04:19,634 --> 00:04:21,761 Reprezentowały kolonizatorów. 79 00:04:21,844 --> 00:04:25,807 To była jedność kosztem czarnych. 80 00:04:25,890 --> 00:04:32,814 Prawo zmuszało mnie do nauki w szkołach dla czarnych. 81 00:04:33,523 --> 00:04:36,150 Nie mogłem pojechać do miasta, 82 00:04:36,234 --> 00:04:37,568 gdzie mieszkali biali. 83 00:04:37,652 --> 00:04:39,028 TYLKO DLA EUROPEJCZYKÓW 84 00:04:39,112 --> 00:04:41,489 Pamiętam, że dostałem tę flagę, 85 00:04:41,572 --> 00:04:42,991 kiedy byłem mały. 86 00:04:43,574 --> 00:04:47,287 Później zrozumiałem, że musiałem machać 87 00:04:47,370 --> 00:04:50,289 symbolem mojego ucisku. 88 00:04:50,373 --> 00:04:53,126 To było coś... 89 00:04:54,544 --> 00:04:55,378 odrażającego. 90 00:04:55,962 --> 00:05:00,633 Zaczynasz rozumieć, że coś się tu musi zmienić. 91 00:05:01,217 --> 00:05:03,594 Afrykański Kongres Narodowy, AKN, 92 00:05:03,678 --> 00:05:05,888 walczył o tę zmianę. 93 00:05:05,972 --> 00:05:08,599 Ale podczas protestu w 1960 roku 94 00:05:08,683 --> 00:05:12,770 policja otworzyła ogień, zabijając 69 nieuzbrojonych demonstrantów. 95 00:05:12,854 --> 00:05:15,940 Nazwano to „masakrą w Sharpeville”. 96 00:05:16,816 --> 00:05:19,777 Wkrótce potem rząd zdelegalizował AKN. 97 00:05:20,653 --> 00:05:25,742 Kilka lat później skazano na dożywocie jednego z przywódców AKN, Nelsona Mandelę. 98 00:05:27,201 --> 00:05:29,579 Zakazano także używania flagi AKN. 99 00:05:30,121 --> 00:05:32,123 Projekt tej flagi to historia, 100 00:05:32,206 --> 00:05:33,750 która obiegła świat. 101 00:05:34,709 --> 00:05:36,044 Zaczynając od Etiopii, 102 00:05:36,127 --> 00:05:38,796 jedynego kraju w Afryce, który uniknął kolonizacji, 103 00:05:38,880 --> 00:05:41,466 i pierwszego, który przyjął flagę narodową. 104 00:05:41,966 --> 00:05:43,801 Ta flaga się zmieniała, 105 00:05:43,885 --> 00:05:47,013 bo władza przechodziła z jednego monarchy na drugiego, 106 00:05:48,264 --> 00:05:50,016 przez rządy komunistów, 107 00:05:50,099 --> 00:05:51,351 aż do republiki. 108 00:05:52,352 --> 00:05:54,812 Ale poza Etiopią flaga reprezentowała 109 00:05:54,896 --> 00:05:56,272 afrykańskie wyzwolenie. 110 00:05:56,898 --> 00:05:59,901 Gdy kraje afrykańskie uwolniły się od kolonializmu, 111 00:05:59,984 --> 00:06:01,444 tworzyły własne flagi 112 00:06:01,527 --> 00:06:03,780 i wiele z nich zerkało na etiopską. 113 00:06:04,364 --> 00:06:07,158 Etiopia zainspirowała też inną flagę. 114 00:06:08,242 --> 00:06:11,287 W latach 20. po drugiej stronie świata 115 00:06:11,371 --> 00:06:12,789 była popularna piosenka: 116 00:06:12,872 --> 00:06:18,169 Każda rasa ma flagę oprócz czarnuchów 117 00:06:18,836 --> 00:06:21,672 Gdy jamajski aktywista Marcus Garvey ją usłyszał, 118 00:06:21,756 --> 00:06:23,758 rozwścieczony rasistowskim tekstem 119 00:06:23,841 --> 00:06:25,802 postanowił stworzyć flagę. 120 00:06:25,885 --> 00:06:28,304 Inspirując się flagą Etiopii, 121 00:06:28,388 --> 00:06:29,889 zamienił żółty na czarny. 122 00:06:30,390 --> 00:06:32,308 Symbolizował Afrykańczyków, 123 00:06:32,392 --> 00:06:35,186 których handel niewolnikami rozproszył po świecie. 124 00:06:35,269 --> 00:06:37,647 Nazwał ją flagą panafrykańską. 125 00:06:38,314 --> 00:06:41,651 Powiedział: „Pokaż mi rasę albo naród bez flagi, 126 00:06:42,193 --> 00:06:45,071 a ja pokażę ci rasę ludzi bez dumy”. 127 00:06:46,447 --> 00:06:48,407 Kilka lat później flaga Garveya 128 00:06:48,491 --> 00:06:51,327 zainspirowała twórców flagi AKN. 129 00:06:54,122 --> 00:06:55,289 W 1990 roku 130 00:06:55,832 --> 00:06:59,502 Mandela po 27 latach wyszedł z więzienia. 131 00:07:00,711 --> 00:07:03,214 Negocjacje zwiastowały koniec apartheidu, 132 00:07:03,297 --> 00:07:06,384 a kraj przeprowadził pierwsze uczciwe i wolne wybory. 133 00:07:06,467 --> 00:07:07,885 GŁOSUJ, UKOCHANY KRAJ 134 00:07:07,969 --> 00:07:09,303 W dniu wyborów 135 00:07:09,387 --> 00:07:12,181 mogłem oddać głos 136 00:07:12,265 --> 00:07:14,851 po raz pierwszy w życiu. 137 00:07:16,602 --> 00:07:18,646 To było poruszające 138 00:07:18,729 --> 00:07:21,649 i niemal magiczne doświadczenie. 139 00:07:23,693 --> 00:07:26,487 W dniu, w którym mogliśmy głosować, 140 00:07:26,571 --> 00:07:28,823 powiewała też flaga. 141 00:07:30,908 --> 00:07:33,161 Nowa południowoafrykańska flaga 142 00:07:33,244 --> 00:07:36,706 była połączeniem starej flagi z flagą AKN. 143 00:07:36,789 --> 00:07:38,749 To był symbol jedności. 144 00:07:38,833 --> 00:07:41,544 Dało mi to szansę 145 00:07:41,627 --> 00:07:44,005 na identyfikację z własnym krajem. 146 00:07:46,382 --> 00:07:49,677 Flagi mają wyjątkową moc jednoczenia i wzbudzania lojalności, 147 00:07:49,760 --> 00:07:52,555 a dla rządów to potężne narzędzie. 148 00:07:53,222 --> 00:07:56,309 Dlatego w niektórych krajach flagi muszą być w szkołach. 149 00:07:56,851 --> 00:07:58,060 A w ponad 60 krajach 150 00:07:58,144 --> 00:08:00,146 za zbezczeszczenie flagi narodowej 151 00:08:00,229 --> 00:08:02,899 grozi grzywna, a nawet więzienie. 152 00:08:04,358 --> 00:08:06,277 W wielu są wyrafinowane kodeksy 153 00:08:06,360 --> 00:08:08,905 dokładnie opisujące, jak traktować flagę, 154 00:08:08,988 --> 00:08:11,324 nakazując szacunek zwykle zarezerwowany 155 00:08:11,407 --> 00:08:13,075 dla sakramentów religijnych. 156 00:08:16,204 --> 00:08:17,955 To rodzaj propagandy, 157 00:08:18,039 --> 00:08:21,501 w której promujesz wizję czegoś. 158 00:08:21,584 --> 00:08:25,213 Nikt nie rozumiał tego lepiej niż Adolf Hitler. 159 00:08:25,880 --> 00:08:27,256 ...i niemiecki Führer. 160 00:08:31,010 --> 00:08:33,429 Adolf Hitler rozpoznał 161 00:08:33,512 --> 00:08:35,306 rozczarowanie Niemców 162 00:08:35,389 --> 00:08:38,309 po pierwszej wojnie światowej 163 00:08:38,392 --> 00:08:41,354 i pomyślał, że można użyć symbolu, 164 00:08:41,437 --> 00:08:44,440 wokół którego połączy się grupa 165 00:08:44,524 --> 00:08:47,235 i który da im wizję lepszej przyszłości. 166 00:08:47,902 --> 00:08:49,320 Przed dojściem do władzy 167 00:08:49,403 --> 00:08:52,949 Hitler pracował w wojskowej jednostce szkolenia i propagandy, 168 00:08:53,032 --> 00:08:55,368 gdzie nauczył się wpływać na masy. 169 00:08:55,868 --> 00:08:59,163 W swojej autobiografii Moja walka napisał: 170 00:08:59,247 --> 00:09:04,293 „Wymowny symbol może rozbudzić zainteresowanie ruchem”. 171 00:09:04,377 --> 00:09:08,673 Nazistowska flaga mogła wzbudzać strach, 172 00:09:08,756 --> 00:09:13,052 ale też ekscytację. 173 00:09:14,262 --> 00:09:16,889 Hitler stworzył nawet przewodnik 174 00:09:16,973 --> 00:09:18,975 mający ponad 500 stron. 175 00:09:19,058 --> 00:09:21,185 A jeden z jego pierwszych dekretów 176 00:09:21,269 --> 00:09:22,770 zakazał starej flagi 177 00:09:22,853 --> 00:09:24,522 i wprowadził nazistowską. 178 00:09:25,022 --> 00:09:27,650 Potem zakazał Żydom jej używania. 179 00:09:28,401 --> 00:09:30,486 Choć flagi tworzą „nas”, 180 00:09:31,070 --> 00:09:32,530 mogą też tworzyć „ich”. 181 00:09:33,197 --> 00:09:35,533 Zawsze odgrywały tę rolę w historii. 182 00:09:36,284 --> 00:09:38,828 Jak to się mówi: „Państwa tworzyły wojnę, 183 00:09:38,911 --> 00:09:40,788 a wojna tworzyła państwa”. 184 00:09:40,871 --> 00:09:44,750 Flagi służyły werbowaniu obywateli na całym świecie. 185 00:09:44,834 --> 00:09:48,546 Stały się uroczystym symbolem ofiarności żołnierza. 186 00:09:48,629 --> 00:09:51,757 To z pewnością prawda w przypadku flagi amerykańskiej. 187 00:09:52,508 --> 00:09:54,343 Kult amerykańskiej flagi 188 00:09:54,468 --> 00:09:56,929 powstał w XIX wieku, 189 00:09:57,013 --> 00:10:00,600 by promować kulturę patriotyzmu. 190 00:10:00,683 --> 00:10:02,226 To był pierwszy kraj, 191 00:10:02,310 --> 00:10:04,854 w którym składano przysięgę na flagę, 192 00:10:04,937 --> 00:10:07,273 ustanowiono dzień flagi, tydzień flagi... 193 00:10:09,275 --> 00:10:11,819 Ale wojna w Wietnamie była punktem zwrotnym. 194 00:10:14,572 --> 00:10:16,157 Rosnący ruch antywojenny 195 00:10:16,240 --> 00:10:17,783 upolitycznił flagę 196 00:10:17,867 --> 00:10:20,328 reprezentującą dwie różne wizje Ameryki. 197 00:10:20,411 --> 00:10:22,246 Każda strona nosiła ją inaczej. 198 00:10:23,831 --> 00:10:27,793 Antywojenny aktywista Abbie Hoffman nosił koszulkę z flagą 199 00:10:28,544 --> 00:10:30,671 i został oskarżony o zbezczeszczenie 200 00:10:30,755 --> 00:10:33,007 na mocy nowej ustawy o ochronie flagi. 201 00:10:33,090 --> 00:10:35,801 Prezydent Nixon, który przedłużył wojnę w Wietnamie, 202 00:10:35,885 --> 00:10:37,261 też zaczął nosić flagę. 203 00:10:38,095 --> 00:10:39,513 W formie przypinki. 204 00:10:39,597 --> 00:10:41,432 Choć to prawo zostało uchylone, 205 00:10:41,515 --> 00:10:42,767 podział utrzymał się, 206 00:10:42,850 --> 00:10:45,478 gdy Ameryka stawiała czoła nowym zagrożeniom. 207 00:10:45,561 --> 00:10:47,605 Fidel Castro eksportuje rewolucję 208 00:10:47,688 --> 00:10:48,939 na nasze podwórko. 209 00:10:49,023 --> 00:10:52,026 Chcemy świadomego patriotyzmu. 210 00:10:52,109 --> 00:10:54,153 Zacznijmy od podstaw. 211 00:10:54,236 --> 00:10:56,489 Więcej uwagi na amerykańską historię 212 00:10:56,572 --> 00:10:59,367 i większy nacisk na rytuał obywatelski. 213 00:10:59,450 --> 00:11:00,910 Nagle Reagan powiedział, 214 00:11:00,993 --> 00:11:02,745 że każdy musi być patriotą, 215 00:11:02,828 --> 00:11:07,375 proamerykański i entuzjastycznie nastawiony do przyszłych wojen. 216 00:11:07,458 --> 00:11:10,795 Kupowałeś to albo nie. Ja nie. 217 00:11:10,878 --> 00:11:13,089 Dorastałem w czarnej klasie średniej 218 00:11:13,172 --> 00:11:14,590 na South Side w Chicago. 219 00:11:14,674 --> 00:11:16,801 Chicago jest podzielone. 220 00:11:16,884 --> 00:11:19,136 Kiedy kraj mówi ci w dzieciństwie, 221 00:11:19,220 --> 00:11:20,638 że to nie twoje miejsce, 222 00:11:20,721 --> 00:11:22,932 ojcowie założyciele nie uważali cię 223 00:11:23,015 --> 00:11:24,725 za obywatela tego kraju, 224 00:11:24,809 --> 00:11:28,104 nie czujesz, że jesteś jego częścią. 225 00:11:28,813 --> 00:11:30,940 W 1988 roku stworzyłem instalację: 226 00:11:31,023 --> 00:11:33,526 Jak należy przedstawiać amerykańską flagę? 227 00:11:34,276 --> 00:11:36,529 Na ziemi widać flagę 90 × 150 cm. 228 00:11:37,029 --> 00:11:38,531 A nad flagą był notatnik, 229 00:11:38,614 --> 00:11:41,033 gdzie goście mogli zostawiać komentarze. 230 00:11:41,701 --> 00:11:44,036 Mogłeś stać obok niej albo na niej. 231 00:11:48,416 --> 00:11:51,544 „Hańbisz wszystkich w Ameryce, kładąc flagę na podłodze”. 232 00:11:52,169 --> 00:11:54,171 „To ostateczna forma patriotyzmu”. 233 00:11:54,797 --> 00:11:56,757 „Powinni cię stracić za zdradę stanu”. 234 00:11:56,841 --> 00:11:58,134 Parę innych. 235 00:11:58,634 --> 00:11:59,802 „Jestem Niemką. 236 00:11:59,885 --> 00:12:02,555 Gdybyśmy podziwiali naszą flagę tak jak wy, 237 00:12:02,638 --> 00:12:04,056 nazwaliby nas nazistami. 238 00:12:04,598 --> 00:12:07,143 Myślę, że macie problem z waszą flagą”. 239 00:12:07,935 --> 00:12:10,521 Tysiące protestowały przed wystawą Scotta. 240 00:12:11,188 --> 00:12:12,857 Zareagował też senat, 241 00:12:12,940 --> 00:12:15,651 głosując za zakazem wystawiania flagi na ziemi. 242 00:12:15,735 --> 00:12:16,777 Później tego roku 243 00:12:16,861 --> 00:12:19,363 Kongres uchwalił ustawę o ochronie flagi. 244 00:12:19,447 --> 00:12:22,491 Jej zbezczeszczenie znów było zbrodnią. 245 00:12:22,992 --> 00:12:24,827 Poparcie dla pierwszej poprawki 246 00:12:24,910 --> 00:12:26,120 nie musi obejmować 247 00:12:26,203 --> 00:12:28,289 bezczeszczenia amerykańskiej flagi. 248 00:12:28,372 --> 00:12:32,209 To narodowy symbol jedności. 249 00:12:32,293 --> 00:12:36,714 Potrzebujemy jedności w tym kraju. 250 00:12:36,797 --> 00:12:39,133 Symbole są ważne. 251 00:12:39,884 --> 00:12:42,720 Amerykanie, którzy chcą palić amerykańską flagę, 252 00:12:42,803 --> 00:12:44,847 powinni przenieść się do Iranu, 253 00:12:44,930 --> 00:12:46,265 Chin lub na Kubę, 254 00:12:46,348 --> 00:12:48,309 gdzie palenie amerykańskiej flagi 255 00:12:48,392 --> 00:12:50,770 jest nie tylko legalne, ale i popierane. 256 00:12:50,853 --> 00:12:54,148 Czuliśmy, że mamy do czynienia z umierającym imperium, 257 00:12:54,231 --> 00:12:56,817 które desperacko ściska swoje symbole 258 00:12:56,901 --> 00:12:59,028 i tłumi wolność słowa oraz sprzeciw. 259 00:12:59,612 --> 00:13:01,947 W poniedziałek po wejściu prawa w życie 260 00:13:02,031 --> 00:13:03,532 Dread z trzema kolegami 261 00:13:03,616 --> 00:13:05,493 stanęli na schodach Kapitolu, 262 00:13:05,576 --> 00:13:08,454 wyjęli flagi i podpalili je. 263 00:13:09,121 --> 00:13:12,625 Od razu nas aresztowano i sprawa trafiła do Sądu Najwyższego. 264 00:13:12,708 --> 00:13:14,335 To mogło wywołać zamieszki. 265 00:13:14,418 --> 00:13:16,003 Gdy ktoś robi coś takiego, 266 00:13:16,086 --> 00:13:17,671 ludzie się wściekają. 267 00:13:17,755 --> 00:13:20,007 Sędzio Scalia, gdy ludzie są zmuszani 268 00:13:20,090 --> 00:13:22,301 do szanowania symbolu politycznego, 269 00:13:22,384 --> 00:13:24,094 ich szacunek dla flagi 270 00:13:24,178 --> 00:13:26,055 przestaje być istotny. 271 00:13:26,138 --> 00:13:28,015 To była przełomowa decyzja. 272 00:13:28,098 --> 00:13:29,725 Dziś Sąd Najwyższy orzekł, 273 00:13:29,809 --> 00:13:30,976 że palenie flagi... 274 00:13:31,060 --> 00:13:33,687 ...to prawo chronione przez pierwszą poprawkę. 275 00:13:33,771 --> 00:13:37,191 ...konstytucyjne prawo do wolności słowa. Decyzję podjęto większością 5:4. 276 00:13:37,274 --> 00:13:39,360 Palenie flag jest skuteczne, 277 00:13:39,443 --> 00:13:42,404 bo bez względu na czyjś język, 278 00:13:42,488 --> 00:13:45,115 czy to w Korei Południowej, czy w Chinach, 279 00:13:45,199 --> 00:13:46,283 wszyscy rozumieją, 280 00:13:46,367 --> 00:13:47,993 że to polityczny sprzeciw. 281 00:13:50,120 --> 00:13:51,789 Od kiedy uchylono to prawo, 282 00:13:51,872 --> 00:13:53,249 amerykańska flaga 283 00:13:53,332 --> 00:13:55,167 stała się widoczna wszędzie. 284 00:13:55,876 --> 00:13:58,921 Badanie pokazało, że sześciu na dziesięciu Amerykanów 285 00:13:59,004 --> 00:14:02,049 wywiesza flagę w domu, w biurze 286 00:14:02,132 --> 00:14:03,259 lub na samochodzie. 287 00:14:03,968 --> 00:14:06,053 Kultura patriotyzmu 288 00:14:06,136 --> 00:14:08,973 może być tarczą ochronną 289 00:14:09,056 --> 00:14:12,852 przed domniemanym lub prawdziwym wrogiem. 290 00:14:22,403 --> 00:14:24,947 Po 11 września wydarzyły się trzy rzeczy: 291 00:14:25,573 --> 00:14:28,617 ludzie chodzili do kościoła, oddawali krew 292 00:14:29,118 --> 00:14:30,411 i kupowali flagę. 293 00:14:31,036 --> 00:14:35,875 Walmart sprzedał 116 000 flag 11 września 294 00:14:35,958 --> 00:14:38,210 i 250 000 następnego dnia. 295 00:14:38,711 --> 00:14:40,004 Ponad 20 razy więcej 296 00:14:40,087 --> 00:14:42,089 niż w tych dniach rok przedtem. 297 00:14:42,965 --> 00:14:45,301 A George Bush i jego pomocnicy 298 00:14:45,384 --> 00:14:46,886 wpinali przypinki. 299 00:14:46,969 --> 00:14:50,431 My wymachujemy flagą po 11 września, 300 00:14:50,514 --> 00:14:52,725 a kraj mógł podjąć działania 301 00:14:52,808 --> 00:14:55,686 sprzeczne z wartościami, 302 00:14:55,769 --> 00:14:57,771 które reprezentowała flaga. 303 00:14:58,689 --> 00:15:02,735 W 2001 roku zbrodnie nienawiści wobec muzułmanów wzrosły 16 razy 304 00:15:02,818 --> 00:15:04,653 w porównaniu z rokiem ubiegłym. 305 00:15:05,654 --> 00:15:07,990 A listopadowa okładka New Yorkera 306 00:15:08,073 --> 00:15:09,491 przedstawiała wiele flag 307 00:15:09,575 --> 00:15:11,994 jako tarczę dla mniejszości w kraju, 308 00:15:12,077 --> 00:15:14,705 który kwestionował ich patriotyzm. 309 00:15:16,081 --> 00:15:17,082 Sześć lat później 310 00:15:17,583 --> 00:15:19,585 młody senator z Illinois ogłosił, 311 00:15:19,668 --> 00:15:21,920 że kandyduje na prezydenta. 312 00:15:22,004 --> 00:15:24,465 Stoję dziś przed wami, by ogłosić 313 00:15:25,132 --> 00:15:28,218 moją kandydaturę na prezydenta... 314 00:15:28,302 --> 00:15:30,471 Postanowił nie wpinać flagi. 315 00:15:30,554 --> 00:15:34,934 Zdecydowałem, że nie będę nosić flagi na piersi. 316 00:15:35,017 --> 00:15:37,269 Zamiast tego powiedziałem Amerykanom, 317 00:15:37,353 --> 00:15:39,688 co według mnie uczyni ten kraj wielkim. 318 00:15:39,772 --> 00:15:42,566 Mam nadzieję, że to da dowód mojego patriotyzmu. 319 00:15:42,650 --> 00:15:44,026 Nie poszło zbyt dobrze. 320 00:15:44,109 --> 00:15:46,362 ...doszło do kontrowersji z udziałem 321 00:15:46,445 --> 00:15:48,864 demokratycznego senatora Baracka Obamy. 322 00:15:48,948 --> 00:15:50,658 Każdy je nosi, od burmistrza, 323 00:15:50,741 --> 00:15:53,410 przez członków Kongresu, aż po prezydenta. 324 00:15:53,494 --> 00:15:56,330 Ciekawe, że ktoś nie chce tego robić. 325 00:15:56,413 --> 00:15:58,374 Nie rozumiem logiki liberałów. 326 00:15:58,457 --> 00:15:59,708 Nienawidzą flagi. 327 00:16:00,334 --> 00:16:03,504 Po tym ataku Obama zaczął nosić flagę. 328 00:16:05,047 --> 00:16:07,383 A potem Ameryka wybrała prezydenta, 329 00:16:07,466 --> 00:16:09,385 który nie miał problemu z flagą. 330 00:16:09,885 --> 00:16:11,679 Kochamy amerykańską flagę? 331 00:16:11,762 --> 00:16:14,390 Uważamy, że dzieci należy uczyć szacunku 332 00:16:14,473 --> 00:16:18,811 do naszej amerykańskiej flagi. 333 00:16:18,894 --> 00:16:21,021 Jeśli spalicie amerykańską flagę, 334 00:16:21,105 --> 00:16:23,399 traficie do więzienia na rok. 335 00:16:23,482 --> 00:16:24,608 Rok. 336 00:16:25,859 --> 00:16:28,278 Trump zebrał miliony wokół wizji Ameryki, 337 00:16:28,362 --> 00:16:29,905 która została zaatakowana. 338 00:16:29,988 --> 00:16:31,115 Z zewnątrz... 339 00:16:31,198 --> 00:16:32,199 Zbuduj ten mur! 340 00:16:32,282 --> 00:16:33,367 ...i od wewnątrz. 341 00:16:33,450 --> 00:16:35,202 Nasz naród opanowali 342 00:16:35,953 --> 00:16:37,913 profesjonalni anarchiści, 343 00:16:37,997 --> 00:16:39,248 podpalacze, rabusie, 344 00:16:39,331 --> 00:16:41,583 przestępcy, awanturnicy, Antifa. 345 00:16:41,667 --> 00:16:44,878 Walcz o Trumpa! 346 00:16:44,962 --> 00:16:48,007 To zainspirowało paru do machania flagami. 347 00:16:49,633 --> 00:16:51,802 W styczniu 2021 roku 348 00:16:51,885 --> 00:16:54,388 awanturnicy napadli na Kapitol, 349 00:16:54,471 --> 00:16:56,515 a flagi były wszędzie. 350 00:16:57,099 --> 00:17:01,103 Flagi Trumpa i prawicowych bojówek. 351 00:17:01,186 --> 00:17:02,730 Flaga Kekistanu, 352 00:17:02,813 --> 00:17:06,483 wymyślonego ultraprawicowego kraju, podobna do nazistowskiej. 353 00:17:06,567 --> 00:17:10,738 Żółte flagi, które były symbolem protestu amerykańskiej rewolucji. 354 00:17:11,321 --> 00:17:14,366 Flagi Konfederacji, południowych stanów niewolniczych, 355 00:17:14,450 --> 00:17:16,994 które chciały odłączyć się w wojnie secesyjnej. 356 00:17:17,619 --> 00:17:20,164 Ale tak nie wyglądała flaga Konfederacji. 357 00:17:21,123 --> 00:17:22,207 Wyglądała tak. 358 00:17:22,708 --> 00:17:25,502 To była flaga bojowa Armii Północnej Wirginii, 359 00:17:26,003 --> 00:17:27,963 ale stała się znaczącym symbolem 360 00:17:28,047 --> 00:17:32,009 podczas ruchu praw obywatelskich segregacjonistów, KKK, 361 00:17:32,092 --> 00:17:35,721 a nawet stanów, twierdzących, że reprezentują południowe dziedzictwo. 362 00:17:36,722 --> 00:17:39,683 Ale jej wykorzystywanie przez białych supremacjonistów 363 00:17:39,767 --> 00:17:43,604 skłoniło organizacje do ich zakazania, a stany – do ich schowania. 364 00:17:47,941 --> 00:17:51,945 Potem pojawili się buntownicy, którzy machali kolejną, nowszą flagą. 365 00:17:52,029 --> 00:17:54,615 Symbol cienkiej niebieskiej linii 366 00:17:54,698 --> 00:17:57,743 nawiązuje do wojny krymskiej w dziewiętnastym wieku. 367 00:17:58,285 --> 00:18:05,125 Zaczęło się od czerwonej linii walczących brytyjskich żołnierzy. 368 00:18:05,209 --> 00:18:07,961 W latach dwudziestych policja w Ameryce 369 00:18:08,045 --> 00:18:11,131 wyraziła to w formie koloru mundurów 370 00:18:11,215 --> 00:18:12,966 i uczyniła z tego symbol. 371 00:18:14,176 --> 00:18:17,346 Niebieska linia, dzieląca czerń. 372 00:18:17,429 --> 00:18:20,390 Miała symbolizować ochronę ludzi. 373 00:18:20,474 --> 00:18:24,019 Bez policjantów na ulicach zapanowałby chaos. 374 00:18:24,686 --> 00:18:27,564 Ale poza policją ten symbol nie był znany. 375 00:18:27,648 --> 00:18:30,567 NIE MOŻEMY ODDYCHAĆ 376 00:18:30,651 --> 00:18:32,653 - Czego chcemy? - Sprawiedliwość! 377 00:18:33,278 --> 00:18:37,699 W 2013 roku narodził się ruch Black Lives Matter, po serii tragedii, 378 00:18:37,783 --> 00:18:43,080 w których zginęli Trayvon Martin, Michael Brown, Eric Garner. 379 00:18:43,163 --> 00:18:45,332 Uczcijmy chwilą ciszy. 380 00:18:45,415 --> 00:18:50,045 Myślę, że policjanci mieli dość występowania na czołówkach gazet 381 00:18:50,129 --> 00:18:52,548 i wmawiania im, że są największym złem. 382 00:18:53,132 --> 00:18:57,136 W 2014 roku zginęli policjanci: Rafael Ramos i Wenjian Lui. 383 00:18:57,219 --> 00:19:01,890 Dlatego stworzyliśmy Blue Lives Matter NYC. 384 00:19:01,974 --> 00:19:03,892 I pojawił się nowy symbol. 385 00:19:03,976 --> 00:19:07,563 Cienka niebieska linia połączona z amerykańską flagą. 386 00:19:07,646 --> 00:19:09,731 Dla mnie ta niebieska linia 387 00:19:09,815 --> 00:19:13,402 przypomina o tym, czemu codziennie zakładamy mundury. 388 00:19:14,444 --> 00:19:17,739 Ale niektórzy używali tej flagi z innych powodów. 389 00:19:18,407 --> 00:19:21,034 W 2017 roku skrajnie prawicowi ekstremiści 390 00:19:21,118 --> 00:19:25,747 planowali zjazd i czatowali na temat flag, którymi będą wymachiwać. 391 00:19:26,540 --> 00:19:29,251 Ktoś zaproponował flagę z cienką niebieską linią, 392 00:19:29,334 --> 00:19:31,128 ktoś inny wtórował: 393 00:19:31,211 --> 00:19:34,214 „Nikt nie powie, że jest niepatriotyczna”. 394 00:19:34,298 --> 00:19:37,301 „Mogę ją mieć przed domem lub na zderzaku 395 00:19:37,384 --> 00:19:39,761 bez podejrzenia o zbrodnię nienawiści”. 396 00:19:40,888 --> 00:19:44,016 Gdy w sierpniu wyszli na ulice Charlottesville, 397 00:19:44,099 --> 00:19:45,642 zszokowali cały kraj. 398 00:19:48,687 --> 00:19:51,440 Biali supremacjoniści z flagami z niebieską linią 399 00:19:51,523 --> 00:19:53,150 to nadużycie, hańba. 400 00:19:53,233 --> 00:19:56,945 Ta flaga ma przypominać o tych, którzy zginęli, 401 00:19:57,029 --> 00:20:00,616 a nie wyrażać chęć skrzywdzenia kogoś. 402 00:20:00,699 --> 00:20:02,951 To zupełne przeciwieństwo rasizmu. 403 00:20:03,035 --> 00:20:04,453 PELHAM, NOWY JORK 404 00:20:04,536 --> 00:20:06,496 Ale nie wszyscy tak to widzieli. 405 00:20:07,372 --> 00:20:10,042 Jestem jedynym kolorowym uczniem w szkole. 406 00:20:10,834 --> 00:20:13,587 Obecność tych flag w szkole oznaczała dla mnie, 407 00:20:13,670 --> 00:20:17,633 że nikogo nie obchodzi życie ludzi, którzy zginęli z rąk policji. 408 00:20:18,216 --> 00:20:20,385 Bałem się. 409 00:20:20,469 --> 00:20:22,846 Czułem się nieswojo. 410 00:20:22,930 --> 00:20:24,890 Nie chciałem chodzić do szkoły. 411 00:20:25,474 --> 00:20:28,602 Szkoły w kraju zakazują używania flagi z niebieską linią, 412 00:20:28,685 --> 00:20:31,313 także szkoła Maxwella w stanie Nowy Jork. 413 00:20:31,396 --> 00:20:35,025 Dla uczniów ten symbol to, cytuję: „groźba egzystencjalna”. 414 00:20:35,525 --> 00:20:38,904 Inspektor uważa, że ta flaga jest upolityczniona. 415 00:20:38,987 --> 00:20:41,823 Skutek był taki, że lokalna społeczność 416 00:20:41,907 --> 00:20:45,786 natychmiast zaczęła wywieszać flagi Blue Lives Matter. 417 00:20:45,869 --> 00:20:49,331 Była na trawnikach, wystawach sklepowych. 418 00:20:49,414 --> 00:20:50,832 To było szokujące. 419 00:20:50,916 --> 00:20:53,001 Była obok jednego sklepu. 420 00:20:53,085 --> 00:20:56,588 Pomyślałem, że już tam nie wejdę. 421 00:20:58,465 --> 00:20:59,675 Przepraszam. 422 00:21:00,842 --> 00:21:02,844 To dla mnie bolesne. 423 00:21:03,595 --> 00:21:04,930 Naprawdę. 424 00:21:06,056 --> 00:21:09,351 Wspieramy poległych policjantów, wspieramy policję. 425 00:21:09,434 --> 00:21:12,688 Ale słyszę to całe życie. 426 00:21:12,771 --> 00:21:14,940 „Flaga Konfederacji to nic takiego”. 427 00:21:15,023 --> 00:21:17,234 „Oddzielne szkoły są w porządku”. 428 00:21:17,734 --> 00:21:19,152 Rasizm nie umiera, 429 00:21:19,236 --> 00:21:21,571 przystosowuje się do naszych czasów. 430 00:21:21,655 --> 00:21:23,907 W przypadku flagi 431 00:21:23,991 --> 00:21:26,994 ludzie nie myślą o wielopoziomowym znaczeniu. 432 00:21:27,077 --> 00:21:29,663 Mówią: „To znaczy to, co myślę”. 433 00:21:29,746 --> 00:21:31,957 Powinniśmy zastanowić się, 434 00:21:32,040 --> 00:21:34,876 w jaki sposób wywołują reakcje u ludzi. 435 00:21:34,960 --> 00:21:39,881 Flagi to barometr naszego społeczeństwa. 436 00:21:40,465 --> 00:21:45,303 Kiedy fundamenty demokracji naszego kraju są atakowane, 437 00:21:45,387 --> 00:21:48,098 ludzie chowają się za swoimi symbolami. 438 00:21:49,016 --> 00:21:54,104 Zaskakuje jednak to, za jakimi symbolami się chowają. 439 00:21:54,855 --> 00:21:58,150 W Afryce Południowej wiele osób mówi to samo. 440 00:21:58,692 --> 00:22:03,363 Na demonstracji głównie białych obywateli 441 00:22:03,447 --> 00:22:08,327 związanych z ruchami prawicowymi pokazywano starą flagę. 442 00:22:08,410 --> 00:22:13,165 To zapoczątkowało narodową debatę, a w 2019 r. historyczną rozprawę sądową. 443 00:22:13,248 --> 00:22:16,877 Fundacja Nelsona Mandeli wnioskuje w sądzie o jej zakazanie, 444 00:22:16,960 --> 00:22:20,005 bo symbolizuje nienawiść i dyskryminację rasową. 445 00:22:20,088 --> 00:22:21,715 To zbyt pochopny wniosek, 446 00:22:21,798 --> 00:22:24,301 że wieszanie tej flagi to mowa nienawiści. 447 00:22:24,384 --> 00:22:28,221 Ale ostatecznie decyzja sędziego Mojapelo była jasna. 448 00:22:28,305 --> 00:22:31,600 Dowolne przedstawianie starej flagi 449 00:22:31,683 --> 00:22:33,685 stanowi mowę nienawiści 450 00:22:33,769 --> 00:22:38,065 w rozumieniu ustępu 10(1) ustawy o równości. 451 00:22:38,148 --> 00:22:40,525 Nasze dzieci mogą zobaczyć ją w muzeum, 452 00:22:40,609 --> 00:22:43,236 uczyć się o niej i ją oglądać. 453 00:22:43,320 --> 00:22:46,907 Ale nie musi powiewać przed twarzami tych, 454 00:22:46,990 --> 00:22:49,368 którzy pod nią ucierpieli. 455 00:22:52,287 --> 00:22:55,707 Flagi nie są niemym materiałem. 456 00:22:55,791 --> 00:22:58,335 Flagi są odbiciem naszych wartości. 457 00:22:58,418 --> 00:23:01,505 Są odbiciem naszych aspiracji. 458 00:23:01,588 --> 00:23:05,884 W 1995 r. RPA organizowała Puchar Świata w rugby. 459 00:23:06,551 --> 00:23:09,429 To była pierwsza duża impreza sportowa w kraju 460 00:23:09,513 --> 00:23:11,056 od czasu końca apartheidu. 461 00:23:11,932 --> 00:23:13,683 I co oszałamiające, 462 00:23:14,226 --> 00:23:15,811 RPA zwyciężyła. 463 00:23:18,021 --> 00:23:21,566 Nawet komentatorzy zauważyli, że to nie był zwykły mecz. 464 00:23:21,650 --> 00:23:24,945 Cudowna chwila dla całej Południowej Afryki. 465 00:23:25,779 --> 00:23:28,782 Nelson Mandela też się cieszy. 466 00:23:29,658 --> 00:23:31,034 Morze flag. 467 00:23:31,118 --> 00:23:35,288 Obejmując głównie białą drużynę, 468 00:23:35,372 --> 00:23:38,041 Nelson Mandela wszedł na boisko 469 00:23:38,125 --> 00:23:40,502 i powiedział, że pod tą flagą 470 00:23:40,585 --> 00:23:42,462 możemy poczuć się zjednoczeni. 471 00:23:43,213 --> 00:23:45,340 Integrować się tak, 472 00:23:45,424 --> 00:23:48,343 jak wymaga tego od nas ta flaga. 473 00:23:50,679 --> 00:23:53,056 Flagi to pusty ekran projektora, 474 00:23:53,140 --> 00:23:58,437 na którym każdy może rzutować swoje ideały, nadzieje i lęki. 475 00:23:58,520 --> 00:24:00,397 Do kogo należy patriotyzm? 476 00:24:00,480 --> 00:24:02,983 Kto przemawia w imieniu narodu? 477 00:24:03,066 --> 00:24:06,486 Kto definiuje naszą tożsamość 478 00:24:06,570 --> 00:24:08,280 i z czym się identyfikujemy? 479 00:24:08,363 --> 00:24:10,073 Czyje ulice? Nasze ulice! 480 00:24:10,157 --> 00:24:14,536 Nie z dnia na dzień staliśmy się równym społeczeństwem. 481 00:24:15,579 --> 00:24:19,457 Rozwinęliśmy znaczenie flag.