1
00:00:06,005 --> 00:00:07,424
ER WAS EENS...

2
00:00:07,507 --> 00:00:12,095
Ooit heersten koningen en koninginnen
over het grootste deel van de wereld.

3
00:00:12,804 --> 00:00:16,057
In vrijwel elke samenleving
stonden ze aan de top.

4
00:00:16,141 --> 00:00:19,185
Ze beweerden
dat God ze hun absolute macht gaf.

5
00:00:19,269 --> 00:00:21,688
Zo werkte het duizenden jaren lang.

6
00:00:22,605 --> 00:00:27,444
Maar in de 17e eeuw ging een radicaal idee
als een lopend vuurtje door het volk.

7
00:00:27,527 --> 00:00:29,779
Wat als iedereen gelijk was...

8
00:00:29,863 --> 00:00:33,366
...en men het recht had
om te kiezen wie er over ze heerste?

9
00:00:33,450 --> 00:00:38,329
Dit was een gedachterevolutie
die de monarchie op haar kop zette...

10
00:00:38,413 --> 00:00:41,207
...en daadwerkelijke revoluties inspireerde.

11
00:00:41,291 --> 00:00:45,587
De wereld ging van een bijna volledig
koninklijk bewind naar dit.

12
00:00:46,254 --> 00:00:50,258
Er zijn nog maar 43 monarchieën over,
met wisselende macht.

13
00:00:50,341 --> 00:00:52,802
Sommige hebben nog steeds absolute macht.

14
00:00:52,886 --> 00:00:55,513
Ze functioneren allemaal anders,
maar elke koning...

15
00:00:55,597 --> 00:00:57,432
...want er zijn geen absolute koninginnen...

16
00:00:57,515 --> 00:01:02,228
...kan beslissingen voor z'n burgers nemen
en kan niet worden weggestemd.

17
00:01:02,312 --> 00:01:05,023
Dat is de traditionele vorm
van de monarchie.

18
00:01:05,106 --> 00:01:08,151
Die nieuwe,
vreemdere monarchieën zijn hier.

19
00:01:08,651 --> 00:01:10,945
Sommige krijgen speciale bescherming...

20
00:01:11,029 --> 00:01:14,824
...maar ze heersen allemaal
over een democratie, symbolisch.

21
00:01:14,908 --> 00:01:19,621
Maar vrij recent heersten ook zij
met onbetwiste macht over hun land.

22
00:01:19,704 --> 00:01:21,873
Zo kwamen ze aan die baan.

23
00:01:21,956 --> 00:01:23,833
De meeste zijn Europees...

24
00:01:23,917 --> 00:01:27,086
...of voormalige Britse kolonies
zoals Jamaica.

25
00:01:27,170 --> 00:01:30,423
De koningin van Engeland
als staatshoofd van Jamaica...

26
00:01:30,507 --> 00:01:33,635
...vind ik echt belachelijk in de 21e eeuw.

27
00:01:33,718 --> 00:01:35,929
We noemen onszelf postkoloniaal...

28
00:01:36,012 --> 00:01:39,057
...maar blijven vasthouden
aan sporen van het Britse Rijk.

29
00:01:39,140 --> 00:01:41,518
We moeten af van de koningin
als staatshoofd.

30
00:01:42,685 --> 00:01:45,772
Maar in het VK
steunen de meeste mensen de monarchie.

31
00:01:45,855 --> 00:01:52,112
Op één constitutionele monarchie na
is de meerderheid in hun eigen land vóór.

32
00:01:53,196 --> 00:01:56,533
Deels omdat ze ons een sprookje verkopen.

33
00:01:56,616 --> 00:02:02,330
We zijn allemaal met sprookjes opgegroeid.
Kus de kikker en hij wordt een prins.

34
00:02:02,413 --> 00:02:06,251
Veel van ons
zijn met zulke verhalen opgegroeid.

35
00:02:06,334 --> 00:02:09,504
Die sprookjesmomenten,
die indrukwekkende bruiloften...

36
00:02:09,587 --> 00:02:13,883
...die spectaculaire vertoning.
Mensen kunnen er alleen maar van dromen.

37
00:02:13,967 --> 00:02:16,970
Het zijn Disneyfilms in het echt.

38
00:02:17,512 --> 00:02:20,849
Deze fantasie,
vervolmaakt door het Britse koningshuis...

39
00:02:20,932 --> 00:02:25,144
...is nu een groot deel
van hoe koninklijke families overleven.

40
00:02:26,020 --> 00:02:29,983
De koninklijke familie heeft overleven
als allerbelangrijkste doel.

41
00:02:30,066 --> 00:02:35,113
Als elite-instituut zijn ze
bovenal bezorgd over continuïteit.

42
00:02:35,196 --> 00:02:37,740
Dus hoe kregen ze het voor elkaar?

43
00:02:37,824 --> 00:02:42,745
Hoe veranderden ze van absolute vorsten
in sprookjesberoemdheden?

44
00:02:42,829 --> 00:02:45,498
En hoelang kan de fantasie standhouden?

45
00:02:47,208 --> 00:02:49,919
Nu krijgt de koningin
de koninklijke mantel.

46
00:02:51,754 --> 00:02:55,216
In Japan noemen ze hem de god-keizer.

47
00:02:55,300 --> 00:03:00,263
Hoe goed het VK deze losse structuur
bij elkaar kan houden na de oorlog...

48
00:03:00,346 --> 00:03:02,098
...is bepalend voor de toekomst.

49
00:03:02,682 --> 00:03:05,935
Tienduizenden hoopten een glimp
van het koningspaar op te vangen.

50
00:03:06,644 --> 00:03:09,939
Dit was een weergaloos sprookjeshuwelijk.

51
00:03:12,025 --> 00:03:16,154
Het koningshuis heeft een plaats
van respect en genegenheid in ieder hart.

52
00:03:16,237 --> 00:03:18,239
Hun geluk is ons geluk.

53
00:03:25,705 --> 00:03:28,958
Een constitutionele monarch
is fascinerend om te zien.

54
00:03:29,042 --> 00:03:32,962
Ze hebben alle pracht en praal
die je van oude vorsten verwacht.

55
00:03:33,046 --> 00:03:36,633
Kronen, tronen, paleizen.

56
00:03:36,716 --> 00:03:39,052
Maar ze zijn vrijwel machteloos.

57
00:03:39,135 --> 00:03:44,474
Zelfs de beroemdste monarch ter wereld,
de Britse koningin Elizabeth II...

58
00:03:44,557 --> 00:03:46,017
...heerst alleen in naam.

59
00:03:46,601 --> 00:03:49,228
Ze heeft op zichzelf geen politieke macht.

60
00:03:49,312 --> 00:03:54,525
Ze maakt geen wetten.
Ze hoort geen invloed te hebben...

61
00:03:54,609 --> 00:03:58,112
...op het beleid van politici
of politieke partijen.

62
00:03:58,196 --> 00:04:00,949
In plaats daarvan
doen ze symbolische dingen...

63
00:04:01,032 --> 00:04:03,701
...zoals het parlement openen
met een toespraak...

64
00:04:04,535 --> 00:04:07,830
...allerlei andere monarchen
en presidenten onthalen...

65
00:04:08,373 --> 00:04:10,583
...en op balkons staan...

66
00:04:10,667 --> 00:04:15,588
...en zwaaien.
Dat vinden ze echt heel leuk om te doen.

67
00:04:15,672 --> 00:04:17,757
SPAANSE KONINKLIJKE FAMILIE

68
00:04:17,840 --> 00:04:22,095
Zonder politieke macht
moet je in feite onomstreden zijn.

69
00:04:22,178 --> 00:04:26,641
Je kunt geen beslissingen nemen
waar je volk het later mee oneens is.

70
00:04:26,724 --> 00:04:30,937
Onpartijdig zijn is cruciaal
voor de moderne constitutionele monarchie.

71
00:04:31,020 --> 00:04:34,983
Ik vind hun apolitieke aard het leukste.
Ze nemen nooit een standpunt in.

72
00:04:35,066 --> 00:04:39,821
Een neutraal figuur hebben
dat boven alle bekrompen politiek staat...

73
00:04:39,904 --> 00:04:46,119
...is niet iets wat je kunt bereiken
met een gekozen staatshoofd.

74
00:04:46,202 --> 00:04:49,956
Ze zijn ook fantastisch in staat
om een land te verenigen.

75
00:04:50,039 --> 00:04:53,376
Je hoeft maar
naar de recente pandemie te kijken...

76
00:04:53,459 --> 00:04:56,838
...om te zien hoe de koningin
het land wist te verenigen.

77
00:04:56,921 --> 00:05:01,718
We moeten er troost uit putten dat er,
hoewel we vast nog meer moeten doorstaan...

78
00:05:01,801 --> 00:05:03,594
...betere tijden zullen komen.

79
00:05:03,678 --> 00:05:06,556
Het kan ook geruststellend zijn...

80
00:05:06,639 --> 00:05:10,727
...om dezelfde persoon
in de loop der jaren en decennia te zien.

81
00:05:11,394 --> 00:05:14,147
En dezelfde familie door de eeuwen heen.

82
00:05:14,230 --> 00:05:15,815
HOOFDSTUK 2
STAMBOMEN

83
00:05:18,901 --> 00:05:22,113
KEIZERLIJKE HOOGHEID
AARTSHERTOG VAN OOSTENRIJK

84
00:05:22,196 --> 00:05:28,661
Dat is m'n betovergrootvader,
keizer Frans Jozef van Oostenrijk.

85
00:05:30,455 --> 00:05:36,294
Keizer Frans Jozef was in die tijd
de langst heersende monarch in Europa.

86
00:05:37,045 --> 00:05:40,173
Hij vertegenwoordigde
de hoofdlijn van de Habsburgs.

87
00:05:40,256 --> 00:05:44,302
De Habsburgs zijn een van de oudste
Europese koninklijke dynastieën.

88
00:05:44,385 --> 00:05:48,306
Géza's voorouders heersten
meer dan 600 jaar.

89
00:05:49,432 --> 00:05:52,143
Tegenwoordig woont hij
in Bronxville, New York.

90
00:05:53,186 --> 00:05:57,148
Hier in de Verenigde Staten
ben ik maar een gewone burger...

91
00:05:57,231 --> 00:06:00,234
...maar in Europa zijn er veel kringen...

92
00:06:00,318 --> 00:06:04,697
...waarin de Habsburgs nog steeds
als iets speciaals worden beschouwd.

93
00:06:05,406 --> 00:06:08,076
Andere Habsburgs hadden niet zoveel geluk.

94
00:06:08,159 --> 00:06:11,996
Eén lijn van de familie
die in de 16e eeuw afsplitste...

95
00:06:12,080 --> 00:06:16,042
...werd zo bezorgd over de macht
binnen hun stamboom houden...

96
00:06:16,125 --> 00:06:17,794
...dat ze met elkaar trouwden.

97
00:06:18,378 --> 00:06:19,629
Vaak.

98
00:06:19,712 --> 00:06:24,133
Nichten met neven, ooms met nichtjes,
en meer nichten met neven.

99
00:06:24,217 --> 00:06:27,095
Met ongelukkige resultaten.

100
00:06:27,178 --> 00:06:30,807
Zoals de naar voren stekende kaaklijn
van de Habsburgs.

101
00:06:30,890 --> 00:06:32,725
Die was zo mismaakt...

102
00:06:32,809 --> 00:06:38,314
...dat schilders en beeldhouwers probeerden
om de misvorming te minimaliseren.

103
00:06:38,898 --> 00:06:43,069
Doordat ze met elkaar trouwden,
kwam er in het jaar 1700...

104
00:06:43,152 --> 00:06:45,780
...omdat er geen kinderen meer
werden geboren...

105
00:06:45,863 --> 00:06:47,907
...een einde aan de Spaanse lijn.

106
00:06:48,825 --> 00:06:52,912
De grootste zegen
van geen heersende monarch zijn...

107
00:06:52,995 --> 00:06:55,498
...vindt Géza
dat hij z'n partner kan kiezen.

108
00:06:55,581 --> 00:07:02,088
Ik ben ontzettend gezegend omdat ik niet
met iemand van adel hoefde te trouwen.

109
00:07:02,171 --> 00:07:09,053
Ik heb een fantastische echtgenote
die dezelfde interesses heeft als ik.

110
00:07:09,554 --> 00:07:12,181
Ik heb echt geluk.

111
00:07:12,849 --> 00:07:15,935
In de meeste constitutionele monarchieën
zijn de regels versoepeld.

112
00:07:16,018 --> 00:07:18,521
Elizabeth is getrouwd
met haar achterachterneef.

113
00:07:18,604 --> 00:07:20,940
Ze zijn allebei nazaten van Victoria.

114
00:07:21,023 --> 00:07:24,819
Maar haar kleinkinderen hadden
meer vrijheid in hun partnerkeuze.

115
00:07:25,319 --> 00:07:28,823
En in vrijwel de helft
van de constitutionele monarchieën...

116
00:07:28,906 --> 00:07:31,701
...kan de volgende monarch
een koningin zijn.

117
00:07:31,784 --> 00:07:34,787
Moderniseren kan cruciaal zijn
om te overleven.

118
00:07:35,455 --> 00:07:39,250
De Japanse monarchie is
de langst onafgebroken bestaande...

119
00:07:39,333 --> 00:07:42,879
...en erfelijke dynastie ter wereld.

120
00:07:43,379 --> 00:07:47,800
De huidige keizer
is de 126e keizer van Japan.

121
00:07:48,426 --> 00:07:51,679
En de huidige keizerin, Masako,
stond onder veel druk...

122
00:07:51,762 --> 00:07:53,764
...om de 127e voort te brengen.

123
00:07:54,640 --> 00:07:57,643
Zozeer dat ze zich terugtrok
uit het openbare leven.

124
00:07:58,477 --> 00:08:01,689
Toen ze eindelijk een kind kreeg,
was het een meisje...

125
00:08:01,772 --> 00:08:04,567
...en meisjes kunnen daar
geen troonopvolger zijn.

126
00:08:05,067 --> 00:08:07,403
Hoewel zij de dochter van de keizer is...

127
00:08:07,486 --> 00:08:12,158
...rust de toekomst van deze aloude dynastie
op de schouders van deze jongen.

128
00:08:12,783 --> 00:08:13,951
Haar neefje.

129
00:08:14,035 --> 00:08:18,831
De kwestie van opvolging gaat
de grote uitdaging voor Japan zijn.

130
00:08:18,915 --> 00:08:22,251
Ze lopen het risico,
letterlijk, om uit te sterven.

131
00:08:22,335 --> 00:08:26,130
In alle monarchieën
is de basisregel onveranderd gebleven.

132
00:08:26,214 --> 00:08:28,216
Macht wordt geërfd.

133
00:08:28,799 --> 00:08:30,718
Net als geld.

134
00:08:30,801 --> 00:08:32,595
HOOFDSTUK 3
RIJKDOM

135
00:08:38,643 --> 00:08:41,270
De meeste monarchieën
krijgen belastinggeld.

136
00:08:41,354 --> 00:08:43,397
Elk land berekent het anders...

137
00:08:43,481 --> 00:08:46,859
...maar geen enkel koningshuis
krijgt zoveel als het Britse.

138
00:08:48,194 --> 00:08:53,282
De investering zou lonen omdat de vorsten
zoveel winst uit toerisme genereren.

139
00:08:53,366 --> 00:08:57,870
Naar sommige schattingen
meer dan 700 miljoen dollar per jaar.

140
00:08:57,954 --> 00:09:00,248
Maar het is moeilijk te berekenen.

141
00:09:00,831 --> 00:09:04,585
Buckingham Palace krijgt
15 miljoen bezoekers per jaar...

142
00:09:05,169 --> 00:09:07,964
...maar Versailles krijgt er tien miljoen...

143
00:09:08,047 --> 00:09:11,676
...en Frankrijk heeft al eeuwen
geen koningshuis meer.

144
00:09:13,219 --> 00:09:16,514
De Britse monarchie steunt
niet alleen op belastingen.

145
00:09:17,014 --> 00:09:22,019
Ze bezitten spectaculair vastgoed
dat met overheidsgeld is gekocht.

146
00:09:22,103 --> 00:09:24,355
Dure collecties.

147
00:09:25,022 --> 00:09:30,736
Plus investeringen waarvan we niet weten,
hoewel we er in 2017 een glimp van zagen.

148
00:09:30,820 --> 00:09:32,947
Het is een gigantisch datalek.

149
00:09:33,030 --> 00:09:36,284
Miljoenen documenten onthullen
hoe machtige en rijke mensen...

150
00:09:36,367 --> 00:09:40,788
...onder wie de koningin, enorme bedragen
naar belastingparadijzen wegsluizen.

151
00:09:40,871 --> 00:09:44,292
Z'n tien miljoen pond
uit het vermogen van de koningin...

152
00:09:44,375 --> 00:09:46,419
...werd op Bermuda gestort.

153
00:09:46,502 --> 00:09:49,839
Wat zo fascinerend is
voor een historicus zoals ik...

154
00:09:49,922 --> 00:09:54,427
...is hoe volkomen ondoorgrondelijk
de koninklijke financiën zijn.

155
00:09:54,510 --> 00:09:58,848
We weten niet wat ze hebben
en waar ze het hebben.

156
00:09:59,557 --> 00:10:02,143
Wel weten we
dat veel van hun beginkapitaal...

157
00:10:02,226 --> 00:10:06,606
...van hun onderdanen kwam
toen ze met absolute macht heersten.

158
00:10:07,189 --> 00:10:09,734
De lagere klassen moesten
belasting betalen...

159
00:10:09,817 --> 00:10:14,280
...in ruil voor gunsten,
grond, bescherming, of niets.

160
00:10:14,363 --> 00:10:17,992
Vorsten kregen gewoon wat ze wilden.
Hun woord was wet.

161
00:10:18,075 --> 00:10:21,120
En ze gebruikten dat geld
om paleizen te bouwen...

162
00:10:21,203 --> 00:10:26,167
...die ze in Japan
en in Groot-Brittannië nog altijd bewonen.

163
00:10:26,792 --> 00:10:29,629
Ze gaven dat geld ook aan oorlogen uit.

164
00:10:29,712 --> 00:10:31,839
Hoe meer plekken ze veroverden...

165
00:10:31,922 --> 00:10:36,260
...hoe meer onderdanen ze hadden
en hoe meer rijkdom ze konden ontfutselen...

166
00:10:36,344 --> 00:10:39,347
...voor meer veroveringen
en dus weer meer onderdanen.

167
00:10:39,430 --> 00:10:41,349
Enzovoort.

168
00:10:41,432 --> 00:10:44,518
Daaronder lag nog een heel andere laag.

169
00:10:45,144 --> 00:10:46,395
Slavernij.

170
00:10:47,480 --> 00:10:49,231
In de 15e eeuw...

171
00:10:49,315 --> 00:10:53,444
...begonnen Europese staten
overzees land en mensen te veroveren...

172
00:10:53,527 --> 00:10:56,864
...tot Europese monarchen
over vrijwel de hele wereld heersten.

173
00:10:57,365 --> 00:11:00,576
Hierdoor viel Japan uiteindelijk
z'n buurlanden aan...

174
00:11:00,660 --> 00:11:02,703
...en bouwde het een eigen rijk op.

175
00:11:03,746 --> 00:11:07,792
Maar het Britse Rijk was het grootste
dat de wereld ooit had gekend.

176
00:11:07,875 --> 00:11:10,086
In 1655 vielen ze Jamaica binnen...

177
00:11:10,169 --> 00:11:13,255
...en maakten ze het de nieuwe parel
aan de kroon van hun rijk.

178
00:11:13,839 --> 00:11:16,675
Ze richtten de Royal African Company op...

179
00:11:16,759 --> 00:11:21,097
...die meer tot slaaf gemaakte Afrikanen
naar Amerika zou vervoeren...

180
00:11:21,180 --> 00:11:24,558
...dan welk ander instituut dan ook.

181
00:11:25,142 --> 00:11:28,521
Vanaf Karel II,
helemaal tot koning Willem III...

182
00:11:28,604 --> 00:11:32,650
...had het Britse koningshuis
een monopolie op de slavenhandel.

183
00:11:33,150 --> 00:11:35,986
Ze profiteerden
van het ontvoeren van mensen...

184
00:11:36,070 --> 00:11:38,406
...ze de hele wereld over vervoeren...

185
00:11:38,489 --> 00:11:41,867
...en ze als gratis arbeiders
aan plantagehouders verkopen.

186
00:11:42,410 --> 00:11:47,623
Kolonialisme en slavernij waren integraal
aan de monarchie verbonden.

187
00:11:47,707 --> 00:11:52,169
Een soort racistische ideologie
van onderwerping.

188
00:11:52,253 --> 00:11:57,717
Het hele rijk ging om het verzamelen
van onderdanen over de hele wereld.

189
00:11:58,551 --> 00:12:02,680
Onder Willem III verloor
de Royal African Company haar monopolie.

190
00:12:03,180 --> 00:12:06,851
Het koningshuis investeerde
al vroeg in de slavenhandel...

191
00:12:06,934 --> 00:12:09,603
...maar het werd
een van de grootste Britse bedrijfstakken.

192
00:12:09,687 --> 00:12:12,648
Er werden
bijna drie miljoen mensen verhandeld...

193
00:12:13,649 --> 00:12:16,318
...en velen aan de routes
werden er rijk van.

194
00:12:16,819 --> 00:12:18,654
Dat geld stapelt zich op.

195
00:12:19,155 --> 00:12:21,782
Volgens een belangrijk onderzoek
is het VK Jamaica...

196
00:12:21,866 --> 00:12:24,785
...minstens drie biljoen dollar
in herstelbetalingen schuldig...

197
00:12:24,869 --> 00:12:27,329
...vooral voor de arbeid
van tot slaaf gemaakte mensen.

198
00:12:27,830 --> 00:12:31,584
Voor de hele Caraïben is het 9,7 biljoen.

199
00:12:32,209 --> 00:12:35,087
Volg het spoor van het geld,
dan zie je hoeveel...

200
00:12:35,171 --> 00:12:38,674
...het Britse Rijk heeft geprofiteerd
van al z'n koloniën.

201
00:12:39,175 --> 00:12:42,762
We moeten onderkennen
dat er een groot onrecht is gedaan...

202
00:12:42,845 --> 00:12:46,474
...en dat de nalatenschap
van dat onrecht er nog is.

203
00:12:46,557 --> 00:12:51,145
De rijkdom van Groot-Brittannië
is gevoed door slavernij.

204
00:12:51,228 --> 00:12:54,607
De slavenhandel eindigde
in de vroege 19e eeuw...

205
00:12:54,690 --> 00:12:58,694
...maar de wereldrijken
hielden stand tot de volgende eeuw.

206
00:12:59,904 --> 00:13:02,907
De strijd om het continent
wordt de Europese totaaloorlog.

207
00:13:04,033 --> 00:13:06,994
De grote schokken van de 20e eeuw.

208
00:13:07,077 --> 00:13:09,914
De Eerste Wereldoorlog,
de Tweede Wereldoorlog.

209
00:13:09,997 --> 00:13:12,750
Deze gebeurtenissen leiden tot revolutie.

210
00:13:12,833 --> 00:13:14,877
Tientallen monarchieën sneuvelden.

211
00:13:15,753 --> 00:13:19,381
Wij vluchtten uit Hongarije,
lieten alles achter...

212
00:13:19,465 --> 00:13:25,471
...en leefden de daaropvolgende jaren
als vluchtelingen.

213
00:13:25,554 --> 00:13:28,057
Japan verloor de Tweede Wereldoorlog.

214
00:13:28,140 --> 00:13:31,685
De keizer wordt ontdaan van het idee...

215
00:13:31,769 --> 00:13:34,814
...dat hij goddelijk is.
Hij is maar een sterveling.

216
00:13:34,897 --> 00:13:37,858
Japan werd ook van z'n koloniën ontdaan.

217
00:13:38,734 --> 00:13:42,571
Maar het VK niet en aangezien het
aan de winnende kant vocht in de oorlogen...

218
00:13:42,655 --> 00:13:44,698
...genoot het veel welwillendheid.

219
00:13:44,782 --> 00:13:49,119
De monarchie moest uitzoeken
hoe ze in vredesnaam haar gedrag...

220
00:13:49,203 --> 00:13:50,913
...en imago moest veranderen...

221
00:13:50,996 --> 00:13:54,333
...om te overleven
in het tijdperk van democratie.

222
00:13:54,416 --> 00:13:57,419
Dus zetten ze hun kroon af,
hingen ze hun mantel op...

223
00:13:57,503 --> 00:13:59,672
...en gingen ze de straten op.

224
00:13:59,755 --> 00:14:05,886
Het koningshuis begint heel snel
met een zeer doelbewuste pr-strategie.

225
00:14:05,970 --> 00:14:11,600
Het doet alles om z'n natuurlijke vijand,
de arbeiders, tot bondgenoot te maken.

226
00:14:12,184 --> 00:14:15,271
Dit type heruitvinden,
deze positieve draai...

227
00:14:15,354 --> 00:14:17,481
...is het hart van hun voortbestaan.

228
00:14:18,023 --> 00:14:18,941
Overal.

229
00:14:20,109 --> 00:14:25,281
Op 6 augustus 1962
werd Jamaica een onafhankelijk land.

230
00:14:25,364 --> 00:14:29,118
Ik was 11 toen de onafhankelijkheid kwam.

231
00:14:29,201 --> 00:14:31,662
Dit was een gedenkwaardige gebeurtenis.

232
00:14:31,745 --> 00:14:36,375
We veranderden van een kolonie
in een onafhankelijk land.

233
00:14:36,458 --> 00:14:38,836
Maar er zat een addertje onder het gras.

234
00:14:39,378 --> 00:14:45,342
Een paradox van de onafhankelijkheid was
dat Margaret namens de koningin kwam.

235
00:14:45,426 --> 00:14:48,053
Dit gebeurde overal ter wereld.

236
00:14:48,679 --> 00:14:51,682
We zien zorgvuldig gearrangeerde scènes.

237
00:14:51,765 --> 00:14:54,727
Ze worden,
volgens de beelden op het nieuws...

238
00:14:54,810 --> 00:14:57,021
...verwelkomd door de lokale bevolking.

239
00:14:57,104 --> 00:15:01,025
Ze wilden het idee geven
dat het Britse Rijk, nu het Gemenebest...

240
00:15:01,108 --> 00:15:05,529
...wordt gekenmerkt door harmonie,
eenheid, democratie, gelijkheid.

241
00:15:05,613 --> 00:15:10,743
Maar de monarchie hield dat rijk
zo lang bij elkaar...

242
00:15:10,826 --> 00:15:12,703
...met onderdrukking en geweld.

243
00:15:13,412 --> 00:15:17,875
Van de 63 Britse koloniën
die in de 20e eeuw onafhankelijk werden...

244
00:15:17,958 --> 00:15:21,128
...wilde bijna de helft
een gemenebestland worden.

245
00:15:21,211 --> 00:15:23,672
Vijftien ervan zijn dat nog steeds.

246
00:15:24,757 --> 00:15:28,886
Met andere woorden,
koningin Elizabeth II is hun koningin.

247
00:15:29,511 --> 00:15:33,641
In de begintijd van de onafhankelijkheid
waren er veel mensen...

248
00:15:33,724 --> 00:15:37,227
...die Jamaica alleen
onder Brits bewind kenden.

249
00:15:37,311 --> 00:15:41,815
We zongen vroeger: 'Heers, Brittannia,
Brittannia heerst over de golven.

250
00:15:41,899 --> 00:15:44,109
Britten zullen nooit slaaf zijn.'

251
00:15:44,193 --> 00:15:48,238
Het viel onze docenten nooit op
dat wij de kinderen van slaven waren.

252
00:15:48,322 --> 00:15:50,991
Hoe konden we zo'n dwaas lied zingen?

253
00:15:51,075 --> 00:15:54,286
Omdat we ons
met de Britten identificeerden.

254
00:15:54,370 --> 00:15:55,788
We waren Brits.

255
00:15:55,871 --> 00:15:59,458
Het Jamaicaanse parlement
wordt elk jaar zo geopend.

256
00:15:59,541 --> 00:16:04,922
Met mannen in Brits ogende uniformen,
Britse ambtsgewaden en pruiken.

257
00:16:05,005 --> 00:16:07,549
En een toespraak
van de gouverneur-generaal...

258
00:16:07,633 --> 00:16:10,886
...die de koningin aanwees
om haar te vertegenwoordigen.

259
00:16:10,969 --> 00:16:15,140
Ze gaf hem ook koninklijke insignes
die deel van z'n uniform waren...

260
00:16:15,224 --> 00:16:18,394
...tot daar recent
kritisch naar werd gekeken.

261
00:16:18,477 --> 00:16:22,648
De afbeelding op het Sint-Michaël-insigne...

262
00:16:22,731 --> 00:16:27,820
...is een aartsengel
met z'n voet op de nek van de duivel.

263
00:16:27,903 --> 00:16:31,824
Mensen begonnen
het symbolische verband te zien...

264
00:16:31,907 --> 00:16:37,830
...met een witte kolonisator
die een zwarte onderdaan onderdrukte.

265
00:16:37,913 --> 00:16:40,332
Je denkt: ho, wacht eens even.

266
00:16:40,416 --> 00:16:44,586
Zelfs de gouverneur-generaal zelf zei
dat het moest worden herzien.

267
00:16:45,212 --> 00:16:49,842
De koningin is technisch gezien eigenaar
van alle openbare ruimte op Jamaica...

268
00:16:49,925 --> 00:16:53,887
...en in de hoofdstad staat
een prominent standbeeld van Victoria.

269
00:16:53,971 --> 00:16:59,017
De waarheid is
dat dit de dingen zijn die achterblijven.

270
00:16:59,101 --> 00:17:01,645
We zijn ons er soms niet bewust van...

271
00:17:01,729 --> 00:17:05,983
...maar onderbewust
heroriënteren ze het brein min of meer.

272
00:17:06,066 --> 00:17:08,902
Dat we de koningin als staatshoofd hebben...

273
00:17:08,986 --> 00:17:11,780
...is een typisch voorbeeld
van mentale slavernij.

274
00:17:11,864 --> 00:17:14,533
We moeten onszelf vrijmaken...

275
00:17:14,616 --> 00:17:18,454
...van dergelijke tradities
die ons aan het verleden binden...

276
00:17:18,537 --> 00:17:21,832
...en weerhouden van het claimen
van volledige vrijheid.

277
00:17:22,541 --> 00:17:26,295
Maar die geschiedenis is niet het verhaal
dat de monarchie wil vertellen.

278
00:17:26,378 --> 00:17:30,049
Haar merk is niet langer politiek.
Het is persoonlijk.

279
00:17:30,799 --> 00:17:34,178
Als hoofd van het Gemenebest
is de koningin vaak op reis.

280
00:17:34,261 --> 00:17:37,890
Wat een offer dat moet zijn,
wordt duidelijk uit deze glimpen...

281
00:17:37,973 --> 00:17:42,478
...van het geluk van de koninklijke familie
als ze allemaal samen thuis zijn.

282
00:17:43,812 --> 00:17:48,484
De monarchie heeft het idee van familie
in een bedrijf veranderd.

283
00:17:48,567 --> 00:17:52,279
Een heel succesvol bedrijf.
Het gaat om emotie.

284
00:17:52,362 --> 00:17:56,366
Iedereen heeft wel iets
met het beeld van een gewone familie.

285
00:17:56,450 --> 00:18:01,830
We zien dit tegenwoordig dagelijks.
Het is een van de populairste tv-genres...

286
00:18:01,914 --> 00:18:06,085
...maar de koningshuizen pionierden het
tientallen jaren eerder.

287
00:18:06,168 --> 00:18:10,339
Voor het eerst vierden ze dingen
zoals koninklijke huwelijken...

288
00:18:10,422 --> 00:18:14,092
...baby's en begrafenissen
als nationale gebeurtenissen.

289
00:18:14,802 --> 00:18:16,178
En wereldwijde.

290
00:18:16,261 --> 00:18:19,348
De bruiloften
van prins William en prins Harry...

291
00:18:19,431 --> 00:18:23,060
...werden door ruim een kwart
van alle mensen op aarde bekeken.

292
00:18:25,145 --> 00:18:29,733
Ik moet toegeven
dat ik naar Harry's bruiloft heb gekeken.

293
00:18:29,817 --> 00:18:31,610
Het was een speciale gebeurtenis.

294
00:18:31,693 --> 00:18:35,489
Op Jamaica besteden we dus wel aandacht
aan het koningshuis...

295
00:18:35,572 --> 00:18:40,244
...maar het is het soort aandacht
dat je aan beroemdheden besteedt.

296
00:18:40,327 --> 00:18:44,957
Waarom volg ik het koningshuis?
Omdat ze met duizend jaar...

297
00:18:45,040 --> 00:18:50,504
...de langst continu bestaande
realityshowfamilie ter wereld zijn.

298
00:18:50,587 --> 00:18:52,256
En het drama houdt nooit op.

299
00:18:52,339 --> 00:18:57,761
Mijn favoriete herinnering
is toen de koningin roze droeg...

300
00:18:57,845 --> 00:19:02,516
...en toen prins Harry en Meghan
hun kus kregen.

301
00:19:02,599 --> 00:19:06,019
Het is vrij cool
om die traditie daar te hebben...

302
00:19:06,103 --> 00:19:08,897
...omdat ik mezelf
als echte traditionalist zie.

303
00:19:08,981 --> 00:19:10,649
Ik vind hun invloed geweldig.

304
00:19:11,191 --> 00:19:14,611
We denken graag
dat macht in een democratie zo werkt.

305
00:19:14,695 --> 00:19:16,738
Van het volk naar de overheid.

306
00:19:16,822 --> 00:19:20,075
Maar in onze cultuur
is het nog steeds de oude driehoek.

307
00:19:20,158 --> 00:19:21,577
Vorsten aan de top.

308
00:19:21,660 --> 00:19:25,581
Maar nu krijgen ze hun macht niet van God,
maar van de media.

309
00:19:25,664 --> 00:19:28,792
Zij gebruiken het en wij slikken het.

310
00:19:29,793 --> 00:19:33,088
En deze strategie
wordt overal door vorsten gebruikt.

311
00:19:34,131 --> 00:19:37,926
Bij al die media-aandacht
komt veel macht kijken...

312
00:19:38,010 --> 00:19:41,138
...en niemand wist dat beter
dan prinses Diana.

313
00:19:42,806 --> 00:19:47,895
Zij was het eerste lid van het koningshuis
dat die aandacht op andere zaken richtte.

314
00:19:47,978 --> 00:19:52,107
De prinses is een inspiratie.
Door patiënten gewoon aan te raken...

315
00:19:52,191 --> 00:19:55,319
...vermindert ze het stigma van
en de angst voor aids.

316
00:19:55,402 --> 00:19:59,865
Dit bezoek heeft me ervan overtuigd
dat ik een rol moet blijven spelen...

317
00:19:59,948 --> 00:20:03,660
...in de lopende wereldwijde campagne
om landmijnen te verbieden.

318
00:20:03,744 --> 00:20:06,413
In veel opzichten
nam ze een nieuwe rol aan.

319
00:20:06,496 --> 00:20:10,167
Ze presenteerde zichzelf als filantroop.

320
00:20:10,751 --> 00:20:14,963
Haar zoons traden in haar voetsporen
met hun eigen liefdadigheidswerk.

321
00:20:15,047 --> 00:20:17,090
Wat met ons en anderen is gebeurd...

322
00:20:17,174 --> 00:20:19,968
...laat zien dat je
je mentale gezondheid moet prioriteren.

323
00:20:20,552 --> 00:20:22,221
Maar er zijn kwesties...

324
00:20:22,304 --> 00:20:26,308
...waarover je moeilijk zowel humanitair
als onomstreden kunt zijn.

325
00:20:26,391 --> 00:20:31,939
De heropleving van Black Lives Matter
was een bijzonder belangrijk moment.

326
00:20:32,022 --> 00:20:38,236
Gezien het koloniale verleden van het VK,
het Gemenebest en het Britse koningshuis...

327
00:20:38,320 --> 00:20:41,365
...is dat een erg moeilijke conversatie.

328
00:20:41,448 --> 00:20:44,785
Kate en Williams goede doel
uitte steun op Instagram...

329
00:20:44,868 --> 00:20:47,579
...maar dat was niet onder hun eigen namen.

330
00:20:48,121 --> 00:20:52,084
De mensen van wie we toen wel hoorden,
waren Harry en Meghan...

331
00:20:52,167 --> 00:20:55,087
...omdat ze al met het koningshuis
hadden gebroken.

332
00:20:55,170 --> 00:20:57,422
Prins Harry strijdt
voor sociale veranderingen.

333
00:20:57,506 --> 00:20:59,466
Nu richt hij zich op systemisch racisme.

334
00:20:59,549 --> 00:21:02,761
Hij is zich bewust geworden
van de problemen van minderheden.

335
00:21:02,844 --> 00:21:07,808
We kunnen onmogelijk verdergaan
als we het verleden niet onderkennen.

336
00:21:07,891 --> 00:21:11,812
De wereld hoorde al snel
hoe persoonlijk het probleem was...

337
00:21:11,895 --> 00:21:16,316
...toen ze in 2021 een groot interview
aan Oprah gaven...

338
00:21:16,400 --> 00:21:20,529
...en zeiden dat het instituut
een kans had gemist.

339
00:21:20,612 --> 00:21:23,699
Ik kon nooit begrijpen
hoe het niet werd gezien als...

340
00:21:24,533 --> 00:21:28,495
...een bijkomend voordeel
en een weerspiegeling van de wereld.

341
00:21:28,578 --> 00:21:33,208
Altijd, maar zeker nu.
-Hier heb je een van de beste aanwinsten...

342
00:21:33,292 --> 00:21:36,586
...voor het Gemenebest
die de familie zich had kunnen wensen.

343
00:21:36,670 --> 00:21:39,756
De koninklijke familie reageerde
in een verklaring.

344
00:21:40,299 --> 00:21:41,758
'De genoemde problemen...

345
00:21:41,842 --> 00:21:44,720
...in het bijzonder dat van ras,
zijn zorgwekkend.

346
00:21:44,803 --> 00:21:46,596
Ze worden erg serieus genomen...

347
00:21:46,680 --> 00:21:50,142
...en zullen door de familie
worden behandeld in privésfeer.'

348
00:21:51,184 --> 00:21:54,271
Voor veel mensen
die in gemenebestlanden wonen...

349
00:21:54,354 --> 00:21:57,024
...zijn de problemen
veel meer dan een familieaangelegenheid.

350
00:21:57,107 --> 00:21:59,192
Het heeft een debat aangewakkerd.

351
00:21:59,276 --> 00:22:05,115
Een individu dat 'over ons regeert',
maar niet op ons lijkt of als ons klinkt.

352
00:22:05,198 --> 00:22:07,492
Zelfs voor het Oprah-interview...

353
00:22:07,576 --> 00:22:10,662
...wilde maar 30 procent van de Jamaicanen,
een laagterecord...

354
00:22:10,746 --> 00:22:13,415
...de koningin als staatshoofd houden.

355
00:22:14,041 --> 00:22:17,669
Barbados kondigde aan
dat het haar officieel zal verwijderen.

356
00:22:17,753 --> 00:22:19,755
Wellicht volgen andere landen.

357
00:22:21,590 --> 00:22:23,091
Anders dan de Britten...

358
00:22:23,175 --> 00:22:27,179
...is de Japanse keizer begonnen
het koloniale verleden te confronteren.

359
00:22:27,262 --> 00:22:31,266
Ik herinner me het verleden
met diepe wroeging over de oorlog.

360
00:22:31,350 --> 00:22:38,315
Het kan worden gezien als politieke daad,
maar tegelijkertijd is het iets wat hem...

361
00:22:38,398 --> 00:22:41,485
...bij de Japanners zelf
veel respect heeft opgeleverd.

362
00:22:43,236 --> 00:22:46,782
Het koninklijke sprookje knipte
andere hoofdstukken altijd weg.

363
00:22:46,865 --> 00:22:50,327
De echte uitdaging voor monarchieën
in de 21e eeuw...

364
00:22:50,410 --> 00:22:54,081
...is het behouden
van die aantrekkingskracht en dat aura.

365
00:22:54,623 --> 00:22:59,002
Als je de deuren te ver openzet,
is het aura, de aantrekkingskracht weg...

366
00:22:59,086 --> 00:23:02,214
...en ben je niet anders dan alle anderen.

367
00:23:02,297 --> 00:23:06,093
Mensen willen de magie van monarchieën.

368
00:23:06,176 --> 00:23:07,761
Maar voor sommige vorsten...

369
00:23:07,844 --> 00:23:11,139
...is het behouden van dat sprookje
een zware last geweest...

370
00:23:11,890 --> 00:23:14,226
...die ze hun gelukkige einde kan kosten.

371
00:23:14,768 --> 00:23:18,563
Voor anderen bleek het opgeven
van de titel hun gelukkige einde.

372
00:23:19,606 --> 00:23:22,984
Om het sprookje te behouden,
moeten de meeste vorsten...

373
00:23:23,068 --> 00:23:26,696
...misschien eindelijk
het hele verhaal onder ogen zien.

374
00:23:26,780 --> 00:23:28,657
Er is een Afrikaans gezegde.

375
00:23:28,740 --> 00:23:33,036
Tot de leeuw het verhaal vertelt,
hebben we niet het hele verhaal gehoord.

376
00:23:33,120 --> 00:23:37,332
Want het verhaal wordt verteld
door de jagers en niet door de leeuwen.

377
00:23:37,416 --> 00:23:40,585
Ik vind het tijd
voor het verhaal van de leeuw.

378
00:23:41,336 --> 00:23:43,171
DE ANDERE KANT VAN HET VERHAAL