1
00:00:01,501 --> 00:00:06,256
TVRDNJE U OVOM FILMU NISU ZAMJENA 
ZA PROFESIONALNE MEDICINSKE SAVJETE.

2
00:01:37,180 --> 00:01:39,891
VOJNA BAZA AMERIČKIH MARINACA
„CAMP PENDLETON“

3
00:01:48,233 --> 00:01:50,693
Pokuša me ubosti. Ja se postavim ovako.

4
00:01:50,819 --> 00:01:53,696
Ruka mi klizne dolje. I što se događa?

5
00:01:54,280 --> 00:01:55,782
<i>Podučavam borbene tehnike</i>

6
00:01:55,865 --> 00:01:58,076
<i>za vladine agencije preko 15 godina.</i>

7
00:01:58,576 --> 00:02:01,121
<i>Uključujući marince, šerifsku službu,</i>

8
00:02:01,204 --> 00:02:03,957
<i>specijalnu policiju i ratnu mornaricu.</i>

9
00:02:04,040 --> 00:02:06,334
Želi me ubosti. Napravim ovo<i>,</i> pa ovo.

10
00:02:06,417 --> 00:02:07,669
Pa onda ovako.

11
00:02:07,752 --> 00:02:11,339
<i>Gotovo sve što podučavam </i>
<i>zabranjeno je u sportovima.</i>

12
00:02:11,923 --> 00:02:14,759
Mogu kontrolirati smjer<i></i>cijevi. Vidite li?

13
00:02:14,843 --> 00:02:16,511
<i>Ovo su najučinkovitiji</i>

14
00:02:16,594 --> 00:02:18,221
<i>i najrazorniji potezi uopće</i>

15
00:02:18,304 --> 00:02:20,932
<i>u stvarnim situacijama. Bilo u samoobrani…</i>

16
00:02:21,432 --> 00:02:22,350
U ovom slučaju.

17
00:02:23,101 --> 00:02:25,186
<i>…na ulici…</i>
-Zavrtim te i kleknem.

18
00:02:25,270 --> 00:02:26,229
<i>…ili u ratu.</i>

19
00:02:26,354 --> 00:02:27,397
Ravno u traheju.

20
00:02:28,273 --> 00:02:30,733
Sad ti klekneš. Natrag i trgni.

21
00:02:30,817 --> 00:02:32,861
I pištolj ispadne. Dobro.

22
00:02:32,944 --> 00:02:34,863
<i>Za ove momke to je presudno.</i>

23
00:02:35,905 --> 00:02:37,949
<i>I čast mi je podijeliti to znanje.</i>

24
00:02:38,908 --> 00:02:41,077
<i>Da vidimo mišiće, James.</i>

25
00:02:42,662 --> 00:02:44,581
{\an8}<i>-O, da!</i>
<i>-Hajde, opet.</i>

26
00:02:44,664 --> 00:02:46,624
<i>I opet! Tako je.</i>

27
00:02:47,250 --> 00:02:49,502
<i>To je to. Snaga.</i>

28
00:02:49,627 --> 00:02:52,797
<i>James je bio vrlo živahno dijete.</i>

29
00:02:53,423 --> 00:02:56,134
<i>Težak za kontrolirati.</i>

30
00:02:56,217 --> 00:02:57,802
<i>James!</i>

31
00:02:57,886 --> 00:03:00,013
<i>Njegov učitelj nam je rekao,</i>

32
00:03:00,096 --> 00:03:02,473
<i>teško mi je nositi se s njim</i>

33
00:03:02,599 --> 00:03:05,685
{\an8}<i>jer je tako… ne agresivan,</i>

34
00:03:05,768 --> 00:03:07,145
{\an8}<i>on je tako…</i>

35
00:03:07,228 --> 00:03:09,063
{\an8}-Živahan.
-…živahan. Da.

36
00:03:09,189 --> 00:03:11,191
Mislim da je to prava riječ.

37
00:03:11,274 --> 00:03:15,236
Pa sam ga jednom odveo na trening

38
00:03:15,320 --> 00:03:16,613
<i>kyokushinkaija</i>,

39
00:03:16,696 --> 00:03:19,073
to je veoma težak stil karatea.

40
00:03:19,157 --> 00:03:21,284
Više je kontroliran i strukturiran.

41
00:03:21,951 --> 00:03:23,244
To ga je smirilo.

42
00:03:24,078 --> 00:03:27,207
Otada je zavolio karate.

43
00:03:28,333 --> 00:03:31,002
Bruce Lee je bio 
njegov heroj u djetinjstvu.

44
00:03:31,085 --> 00:03:33,504
I imao je velike postere u svojoj sobi.

45
00:03:34,881 --> 00:03:35,882
Kao mnogi dečki,

46
00:03:35,965 --> 00:03:38,092
i ja sam htio biti kung-fu majstor,

47
00:03:38,176 --> 00:03:40,845
koji može prebiti zlikovce 
u svakoj prilici.

48
00:03:44,849 --> 00:03:46,017
<i>No kao tinejdžera,</i>

49
00:03:46,100 --> 00:03:48,311
<i>napali su me na ulici i pretukli,</i>

50
00:03:48,394 --> 00:03:50,146
<i>te sam shvatio</i>

51
00:03:50,230 --> 00:03:52,649
<i>da su sve te koreografirane karate rutine</i>

52
00:03:52,732 --> 00:03:55,860
<i>koje sam godinama vježbao,  </i>
<i>bile potpuno beskorisne.</i>

53
00:03:56,903 --> 00:03:58,821
<i>Tada sam saznao da se ista stvar</i>

54
00:03:58,905 --> 00:04:01,157
<i>dogodila Bruceu Leeju u mojoj dobi,</i>

55
00:04:01,241 --> 00:04:04,786
{\an8}<i>što ga je potaklo da traži istinu u borbi.</i>

56
00:04:06,329 --> 00:04:08,790
<i>Lee je izučavao mnoge borilačke vještine,</i>

57
00:04:08,873 --> 00:04:11,209
<i>uzimajući najbolje iz svake discipline.</i>

58
00:04:11,834 --> 00:04:14,128
<i>Njegova je filozofija jednostavna.</i>

59
00:04:14,212 --> 00:04:16,047
<i>Istraži vlastito iskustvo,</i>

60
00:04:16,130 --> 00:04:19,884
<i>upij ono što je korisno,</i>
<i>odbaci beskorisno,</i>

61
00:04:19,968 --> 00:04:22,053
<i>dodaj nešto svoje.</i>

62
00:04:24,722 --> 00:04:26,474
<i>Oboružan tom filozofijom,</i>

63
00:04:26,557 --> 00:04:28,851
<i>zakleo sam se da ću slijediti Leeja.</i>

64
00:04:28,935 --> 00:04:31,437
<i>Petnaest godina i pet crnih pojasa kasnije</i>

65
00:04:31,980 --> 00:04:35,108
<i>dobio sam priliku </i>
<i>testirati svoju vještinu.</i>

66
00:04:36,609 --> 00:04:38,111
{\an8}-Dobra kombinacija Wilksa!
-Da!

67
00:04:38,194 --> 00:04:39,696
{\an8}Johnson ipak uzvraća!

68
00:04:39,779 --> 00:04:41,656
{\an8}Dobar rad koljena Wilksa!

69
00:04:41,739 --> 00:04:43,408
{\an8}-Johnson je u nevolji.
-Wilks napada.

70
00:04:43,491 --> 00:04:45,827
{\an8}Jedan potez i guši ga.

71
00:04:46,411 --> 00:04:47,996
{\an8}Uhvatio ga je u klinč.

72
00:04:48,079 --> 00:04:49,330
{\an8}-Ruka!
-Diže se.

73
00:04:49,414 --> 00:04:51,040
{\an8}-Predat će se!
-Gotovo je!

74
00:04:51,124 --> 00:04:53,209
To je nevjerojatno.
-James Wilks

75
00:04:53,293 --> 00:04:54,794
je UFC prvak.

76
00:04:54,877 --> 00:04:56,587
U tako kratkom vremenu!

77
00:04:57,797 --> 00:05:00,925
Izvrsna izvedba Jamesa Wilksa!

78
00:05:01,634 --> 00:05:05,346
{\an8}James Wilks iz Leicestera, Engleska,

79
00:05:05,430 --> 00:05:07,432
{\an8}prvak je UFC-a.

80
00:05:07,515 --> 00:05:10,101
ULTIMATIVNI BORAC,
VELTER KATEGORIJA, 20.6.2009.

81
00:05:11,352 --> 00:05:13,062
<i>Zatim sam se ozlijedio.</i>

82
00:05:14,605 --> 00:05:16,607
<i>Trenirao sam s budućim prvakom</i>

83
00:05:16,691 --> 00:05:18,735
<i>i potrgao ligamente u oba koljena.</i>

84
00:05:19,986 --> 00:05:22,739
<i>Nisam mogao podučavati ni trenirati </i>
<i>bar 6 mjeseci</i>

85
00:05:22,822 --> 00:05:24,449
<i>pa sam više od tisuću sati</i>

86
00:05:24,532 --> 00:05:27,410
<i>proučavao literaturu </i>
<i>o oporavku i prehrani.</i>

87
00:05:27,493 --> 00:05:29,370
<i>Tražeći bilo kakav način</i>

88
00:05:29,454 --> 00:05:31,873
<i>da se vratim u igru što prije.</i>

89
00:05:32,915 --> 00:05:34,208
<i>Naišao sam na studiju</i>

90
00:05:34,292 --> 00:05:35,960
<i>o rimskim gladijatorima.</i>

91
00:05:39,255 --> 00:05:42,175
{\an8}Groblje gladijatora<i></i>u Efezu 
jedino je groblje

92
00:05:42,258 --> 00:05:45,470
{\an8}s većim brojem pokopanih ljudi.

93
00:05:46,429 --> 00:05:47,847
Arheolozi su iskopali

94
00:05:47,930 --> 00:05:51,684
ostatke najmanje 68 gladijatora.

95
00:05:52,435 --> 00:05:54,854
Više od 5000 kostiju

96
00:05:54,937 --> 00:05:56,606
analizirano je u studiji.

97
00:05:56,689 --> 00:05:59,442
Pronašli smo u presjeku kosti

98
00:05:59,525 --> 00:06:02,195
vrlo veliku mineralnu gustoću,

99
00:06:02,278 --> 00:06:06,657
što ukazuje na intenzivan trening 
i kvalitetnu prehranu

100
00:06:06,741 --> 00:06:10,370
kako bi se izgradili jaki mišići i kosti.

101
00:06:10,453 --> 00:06:13,998
Ta je dijeta gladijatorima 
pribavila nadimak <i>Hordearii</i>,

102
00:06:14,082 --> 00:06:16,584
što znači „žvakači graha i ječma“.

103
00:06:17,460 --> 00:06:21,005
Znamo da različiti izvori hrane daju 
različite količine

104
00:06:21,089 --> 00:06:22,632
stroncija u kostima.

105
00:06:22,715 --> 00:06:25,468
Visoke razine stroncija 
kod vegetarijanaca,

106
00:06:25,551 --> 00:06:28,429
niske razine stroncija kod mesojeda.

107
00:06:28,513 --> 00:06:30,848
Ako je stroncij u uzorku nizak,

108
00:06:30,932 --> 00:06:32,600
plamen će ostati plav.

109
00:06:32,683 --> 00:06:34,519
Ako je razina stroncija visoka,

110
00:06:34,602 --> 00:06:36,771
promijenit će se iz plavog u crveno.

111
00:06:38,523 --> 00:06:41,609
Gladijatori su pretežno bili 
vegetarijanci.

112
00:06:43,694 --> 00:06:45,363
<i>To me zaprepastilo.</i>

113
00:06:45,446 --> 00:06:47,782
<i>Gladijatori su bili cijenjeni borci</i>

114
00:06:47,865 --> 00:06:49,534
<i>koji su imali najbolju obuku</i>

115
00:06:49,617 --> 00:06:51,744
<i>i medicinsku skrb u Rimskom carstvu.</i>

116
00:06:52,745 --> 00:06:55,331
<i>Misliti da su izvorni profesionalni borci</i>

117
00:06:55,415 --> 00:06:59,585
<i>jeli uglavnom biljke bilo je </i>
<i>protivno svemu</i><i>što sam naučio o prehrani.</i>

118
00:06:59,669 --> 00:07:00,920
<i>Dame i gospodo,</i>

119
00:07:01,003 --> 00:07:03,589
<i>jedan jedini, </i>Superman<i>.</i>

120
00:07:07,385 --> 00:07:10,012
<i>James, jede li </i>Superman<i> meso?</i>

121
00:07:10,096 --> 00:07:11,722
<i>Da.</i>
<i>-Zaista?</i>

122
00:07:11,806 --> 00:07:12,807
<i>Da.</i>
<i>-Oh.</i>

123
00:07:12,890 --> 00:07:14,517
<i>Reci nam što ti jedeš</i>

124
00:07:14,600 --> 00:07:16,602
<i>kada dođeš kući iz škole?</i>

125
00:07:16,686 --> 00:07:19,689
<i>Gotovo isto kao i za večeru, plus jaje i…</i>

126
00:07:20,356 --> 00:07:21,357
<i>janjeći kotlet.</i>

127
00:07:21,941 --> 00:07:23,443
<i>Misliš li da bi sva djeca</i>

128
00:07:23,526 --> 00:07:25,111
<i>trebala jesti takvu hranu?</i>

129
00:07:25,194 --> 00:07:26,237
<i>Da!</i>

130
00:07:26,320 --> 00:07:28,281
<i>Da bi bili jaki.</i>
<i>-Aha.</i>

131
00:07:31,075 --> 00:07:32,785
„Zloglasni“ Conor McGregor.

132
00:07:32,869 --> 00:07:34,203
<i>Čak i u UFC-u</i>

133
00:07:34,287 --> 00:07:36,330
<i>ta ideja da te meso čini snažnim</i>

134
00:07:36,414 --> 00:07:37,623
{\an8}<i>došla je u fokus</i>

135
00:07:37,707 --> 00:07:39,584
{\an8}<i>jedne</i><i>od</i><i>najiščekivanijih borbi</i>

136
00:07:39,667 --> 00:07:42,587
{\an8}<i>u povijesti tog sporta,  </i>
<i>između Conora McGregora</i>,

137
00:07:42,670 --> 00:07:44,922
{\an8}<i>svjetskog prvaka u dvije kategorije,</i>

138
00:07:45,631 --> 00:07:46,924
<i>i Natea Diaza,</i>

139
00:07:47,008 --> 00:07:49,635
<i>koji je prihvatio izazov </i>
<i>samo 11 dana prije,</i>

140
00:07:49,719 --> 00:07:51,929
<i>nakon što je prvi izazivač odustao.</i>

141
00:07:53,097 --> 00:07:55,141
<i>McGregor je jeo puno mesa.</i>

142
00:07:55,224 --> 00:07:57,685
Jedem odreske svaki dan. Za doručak,

143
00:07:58,352 --> 00:08:00,104
ručak, užinu.

144
00:08:00,605 --> 00:08:04,650
{\an8}Govedina hranjena travom i masirana,  
čitav dan.

145
00:08:04,734 --> 00:08:06,819
<i>Diaz je bio na biljnoj prehrani.</i>

146
00:08:07,778 --> 00:08:09,197
Jedite povrće.

147
00:08:09,989 --> 00:08:12,241
{\an8}<i>A McGregor se sprdao na njegov račun.</i>

148
00:08:12,325 --> 00:08:14,243
{\an8}Da vidimo, zna li se taj boriti.

149
00:08:14,327 --> 00:08:15,912
{\an8}Ja sam kao lav.

150
00:08:15,995 --> 00:08:20,166
{\an8}Tvoji prijatelji gazele zurit će 
kroz kavez u tvoj leš koji ću ja jesti.

151
00:08:20,917 --> 00:08:22,710
{\an8}<i>McGregor se hranio stereotipom</i>

152
00:08:22,793 --> 00:08:24,337
{\an8}<i>koji je bio univerzalan.</i>

153
00:08:26,881 --> 00:08:28,132
Udaraš kao vegetarijanac.

154
00:08:31,177 --> 00:08:32,386
{\an8}<i>Želio sam doznati</i>

155
00:08:32,470 --> 00:08:35,765
{\an8}<i>ima li još elitnih sportaša </i>
<i>koji su na biljnoj prehrani.</i>

156
00:08:35,848 --> 00:08:38,309
{\an8}<i>Prvi kojega sam našao bio je </i>
<i>Scott Jurek,</i>

157
00:08:38,392 --> 00:08:41,020
{\an8}<i>jedan od najvećih ultra-trkača </i>
<i>svih vremena</i>.

158
00:08:42,313 --> 00:08:46,275
<i>Scott je trčao ekstremne udaljenosti </i>
<i>na brutalnim terenima,</i>

159
00:08:46,359 --> 00:08:48,277
<i>osvajajući najprestižnije utrke,</i>

160
00:08:49,529 --> 00:08:51,697
<i>uključujući Badwater ultramaraton,</i>

161
00:08:51,781 --> 00:08:54,492
{\an8}<i>217 km kroz Dolinu smrti u Kaliforniji,</i>

162
00:08:54,575 --> 00:08:57,036
{\an8}<i>uz temperature do 57 stupnjeva celzija.</i>

163
00:08:59,205 --> 00:09:02,416
{\an8}Trenirao sam za Zapadne države,  
utrku od 160 km, poput

164
00:09:02,500 --> 00:09:07,213
{\an8}Super Bowla u ultramaratonskom trčanju.
I tada sam prešao na biljnu prehranu.

165
00:09:07,755 --> 00:09:09,257
Sjećam se da sam sumnjao,

166
00:09:09,340 --> 00:09:10,883
čak i tjedan prije utrke,

167
00:09:10,967 --> 00:09:12,593
„Trebao sam jesti meso.“

168
00:09:12,677 --> 00:09:14,637
No vodio sam od početka do kraja

169
00:09:14,720 --> 00:09:16,847
i pobijedio sedam godina za redom,

170
00:09:16,931 --> 00:09:18,432
i uopće nije upitno

171
00:09:18,516 --> 00:09:21,477
{\an8}da je biljna prehrana bila gorivo 
za moje pobjede.

172
00:09:22,019 --> 00:09:23,938
{\an8}<i>Kad sam upoznao Scotta,  </i>
<i>spremao se</i>

173
00:09:24,021 --> 00:09:25,898
<i>za najveći izazov u karijeri.</i>

174
00:09:25,982 --> 00:09:27,316
<i>…pozvao me.</i>
-Kad se krećem,

175
00:09:27,400 --> 00:09:28,526
obavezno jedem.

176
00:09:28,609 --> 00:09:31,487
<i>Nakon što je savladao jednodnevne utrke,</i>

177
00:09:31,571 --> 00:09:34,323
<i>Scott sada pokušava postati najbrža osoba</i>

178
00:09:34,407 --> 00:09:36,409
<i>koja je istrčala Apalačijski put</i>

179
00:09:36,492 --> 00:09:39,203
<i>dug 3500 kilometara.</i>

180
00:09:40,037 --> 00:09:41,622
Cilj mi je oboriti rekord.

181
00:09:41,706 --> 00:09:44,417
Četrdeset šest dana, 11 sati.
-Idemo u Maine!

182
00:09:47,128 --> 00:09:49,672
{\an8}Dva maratona dnevno po teškom terenu.

183
00:09:50,006 --> 00:09:52,174
{\an8}U prosjeku 3,35 km penjanja,

184
00:09:52,258 --> 00:09:54,552
{\an8}i 3,35 km spuštanja svaki dan.

185
00:09:54,635 --> 00:09:56,178
{\an8}bez prekida.

186
00:09:56,721 --> 00:09:59,682
{\an8}Nisam nikad učinio ništa slično.

187
00:10:00,558 --> 00:10:04,312
{\an8}<i>Kada je Scott krenuo,</i>
<i>nisam vjerovao da će mu biljna hrana</i>

188
00:10:04,395 --> 00:10:06,188
{\an8}<i>dati dovoljno energije.</i>

189
00:10:08,107 --> 00:10:10,234
<i>Pa sam pronašao dr. Jamesa Loomisa,</i>

190
00:10:10,318 --> 00:10:13,529
{\an8}<i>klupskog liječnika koji je sudjelovao </i>
<i>u dva prvenstva,</i>

191
00:10:13,613 --> 00:10:16,490
World Series<i> i </i>Super Bowl<i>.</i>

192
00:10:16,574 --> 00:10:18,826
{\an8}U svlačionici sam naišao na…

193
00:10:18,909 --> 00:10:22,330
{\an8}prilično zastarjele ideje o prehrani.

194
00:10:22,413 --> 00:10:25,666
Išao bih na objed prije utakmice

195
00:10:25,750 --> 00:10:28,419
s timom i gledao
kako se ta ideja širi.

196
00:10:28,502 --> 00:10:31,047
Jeli bi odreske i piletinu.

197
00:10:31,130 --> 00:10:34,675
Hranu bogatu bjelančevinama,
jer su smatrali

198
00:10:34,800 --> 00:10:37,178
da su bjelančevine
ono što im daje energiju.

199
00:10:37,261 --> 00:10:38,596
No zapravo nije tako.

200
00:10:39,180 --> 00:10:42,600
Energija dolazi uglavnom iz ugljikohidrata

201
00:10:42,683 --> 00:10:45,019
u obliku glikogena 
koji skladištimo u mišićima.

202
00:10:45,102 --> 00:10:47,730
I kada mijenjamo te 
kalorije iz ugljikohidrata

203
00:10:47,813 --> 00:10:52,234
bjelančevinama u našoj prehrani,  
na kraju razvijemo

204
00:10:52,318 --> 00:10:55,071
kroničan nedostatak 
ugljikohidrata ili glikogena.

205
00:10:55,154 --> 00:10:58,616
I do čega to vodi? 
Do kroničnog umora i gubitka kondicije.

206
00:10:59,283 --> 00:11:00,951
<i>Želio sam znati kako je</i>

207
00:11:01,035 --> 00:11:03,788
<i>priča o mesu kao izvoru energije počela</i>,

208
00:11:03,871 --> 00:11:05,873
<i>i našao sam trag u 1800-tima,</i>

209
00:11:05,956 --> 00:11:08,417
<i>kada je slavni njemački kemičar tvrdio</i>

210
00:11:08,501 --> 00:11:11,087
<i>da energija dolazi </i>
<i>iz životinjskih bjelančevina</i>

211
00:11:11,962 --> 00:11:15,299
<i>te da vegetarijanci nisu sposobni</i>
<i>dugotrajno vježbati.</i>

212
00:11:15,966 --> 00:11:18,344
<i>Liebigova vjerovanja široko su prihvaćena</i>

213
00:11:18,427 --> 00:11:19,637
<i>te su čak inspirirala</i>

214
00:11:19,720 --> 00:11:22,056
<i>prve preporuke USDA-e o bjelančevinama.</i>

215
00:11:22,598 --> 00:11:24,850
<i>Kad je znanost oborila njegovu teoriju</i>

216
00:11:24,934 --> 00:11:29,397
<i>otkrićem da se</i><i>mišići hrane primarno </i>
<i>ugljikohidratima iz biljaka</i>,

217
00:11:29,480 --> 00:11:30,523
<i>bilo je kasno.</i>

218
00:11:31,607 --> 00:11:32,942
<i>Ljudi širom svijeta</i>

219
00:11:33,025 --> 00:11:36,278
<i>već su povjerovali Liebigovim idejama</i>
<i>o mesu i energiji.</i>

220
00:11:37,613 --> 00:11:39,532
{\an8}<i>No nisu baš svi bili uvjereni.</i>

221
00:11:40,324 --> 00:11:42,284
<i>Već 1908., sportaši vegetarijanci</i>

222
00:11:42,368 --> 00:11:45,079
<i>počeli su osvajati </i>
<i>svoja prva olimpijska zlata</i>

223
00:11:46,622 --> 00:11:48,916
<i>Jedeš li još vegetarijanski, </i>
<i>Murray?</i>

224
00:11:48,999 --> 00:11:51,711
<i>Da, strogo.</i>
<i>-Smatraš li da ti to koristi?</i>

225
00:11:51,794 --> 00:11:53,629
<i>Naravno, inače to ne bih radio.</i>

226
00:11:54,839 --> 00:11:58,050
<i>Edwin Moses osvaja zlatnu medalju!</i>

227
00:11:58,676 --> 00:11:59,593
<i>Lewis je uspio!</i>

228
00:11:59,677 --> 00:12:01,637
<i>A to je i novi svjetski rekord!</i>

229
00:12:02,263 --> 00:12:04,557
Prešao sam na veganstvo i postavio

230
00:12:04,640 --> 00:12:06,475
sve svoje rekorde s 30 godina.

231
00:12:06,559 --> 00:12:10,271
<i>Najstariji muškarac koji je osvojio </i>
<i>svjetsku ili olimpijsku medalju.</i>

232
00:12:10,354 --> 00:12:11,939
<i>A tu su i sadašnji olimpijci.</i>

233
00:12:12,606 --> 00:12:16,402
<i>Morgan Mitchell je dvostruka </i>
<i>australska pobjednica na 400 m.</i>

234
00:12:16,485 --> 00:12:17,737
<i>Evo Morgan Mitchell.</i>

235
00:12:17,862 --> 00:12:19,864
{\an8}<i>Ovo je vrlo, vrlo brzo.</i>

236
00:12:19,947 --> 00:12:21,866
{\an8}<i>Teško je, 400 m, neću lagati.</i>

237
00:12:21,949 --> 00:12:24,160
Prvih 200 m je čista brzina,

238
00:12:24,243 --> 00:12:25,745
a drugih 200 m

239
00:12:25,828 --> 00:12:27,872
pokazuje izdržljivost.

240
00:12:27,955 --> 00:12:29,915
A posljednjih 50 m,

241
00:12:29,999 --> 00:12:33,127
moraš se moliti,  
jer mliječna kiselina jako udara.

242
00:12:33,210 --> 00:12:35,337
Moraš biti u stanju to podnijeti.

243
00:12:35,421 --> 00:12:37,506
<i>Predstavljala je Australiju</i>

244
00:12:37,590 --> 00:12:40,301
<i>na Olimpijadi 2016. godine.</i>

245
00:12:40,384 --> 00:12:41,677
Mnogi su sumnjali

246
00:12:41,761 --> 00:12:43,429
kad sam postala vegan,

247
00:12:43,512 --> 00:12:46,557
no razina energije mi je 
nevjerojatno porasla

248
00:12:46,640 --> 00:12:48,142
a željezo, B12,

249
00:12:48,225 --> 00:12:50,186
sve što su rekli da će mi opasti,

250
00:12:50,269 --> 00:12:51,270
bilo je super.

251
00:12:51,979 --> 00:12:55,024
Mislila sam,  
„Potrudit ću se da ih sve pobijedim.“

252
00:12:55,107 --> 00:12:59,487
Svi smo prijatelji, no bilo je <i>cool</i>
završiti australsku sezonu neporažena,

253
00:12:59,570 --> 00:13:01,280
i naravno pobjeda na državnom

254
00:13:01,363 --> 00:13:02,656
bila je točka na i.

255
00:13:02,740 --> 00:13:05,159
Morgan Mitchell još povećava vodstvo.

256
00:13:07,411 --> 00:13:08,913
<i>Tu je i Dotsie Bausch,</i>

257
00:13:08,996 --> 00:13:11,665
<i>osmerostruka prvakinja SAD-a u biciklizmu,</i>

258
00:13:11,749 --> 00:13:14,502
<i>i dvostruka prvakinja </i>Pan-Americana<i>.</i>

259
00:13:14,585 --> 00:13:16,295
Pistovni biciklizam

260
00:13:16,378 --> 00:13:20,132
zahtijeva ogromne količine 
eksplozivne energije.

261
00:13:20,216 --> 00:13:21,967
Idemo, cure.
-Idemo!

262
00:13:22,051 --> 00:13:26,138
Prvo krećemo sa startne linije,
iz mirovanja, sa samo jednom brzinom.

263
00:13:26,722 --> 00:13:28,849
Moramo pokrenuti tu masu,

264
00:13:28,933 --> 00:13:31,644
tu težinu sa startne linije 
i postići brzinu

265
00:13:31,727 --> 00:13:34,104
unutar tri četvrtine duljine staze.

266
00:13:37,358 --> 00:13:42,655
Moj trening uključuje šest dana u tjednu,
planinarenje

267
00:13:42,738 --> 00:13:45,574
{\an8}gore-dolje najmanje četiri 
ili pet sati dnevno.

268
00:13:46,242 --> 00:13:47,910
Naporni treninzi na stazi,

269
00:13:48,619 --> 00:13:50,287
i dugi treninzi u teretani.

270
00:13:51,080 --> 00:13:53,707
Odrasla sam u Kentuckyju,  
zemlji složenaca

271
00:13:53,791 --> 00:13:55,751
i roštilja i mesa.

272
00:13:55,876 --> 00:14:00,047
Kada sam prešla na 
potpuno biljnu prehranu,

273
00:14:00,130 --> 00:14:02,925
nisam bila sigurna hoću li preživjeti.

274
00:14:03,551 --> 00:14:06,095
A zapravo sam postala poput stroja.

275
00:14:06,595 --> 00:14:10,307
Prvo sam mogla podići 135 kg

276
00:14:10,391 --> 00:14:12,184
na obrnutim sanjkama za noge,

277
00:14:12,268 --> 00:14:17,022
a sada dižem 265 kg,  
60 ponavljanja puta pet setova.

278
00:14:17,898 --> 00:14:19,608
<i>Da bi podigla tu težinu</i>

279
00:14:19,692 --> 00:14:23,070
<i>potrebno je više od energije,</i>
<i>potrebna je snaga.</i>

280
00:14:23,153 --> 00:14:25,489
<i>Drugim riječima, bjelančevine.</i>

281
00:14:25,573 --> 00:14:27,157
<i>Nisam vjerovao da Dotsie,</i>

282
00:14:27,241 --> 00:14:29,827
<i>ili itko, može dobiti </i>
<i>dovoljno bjelančevina</i>

283
00:14:29,910 --> 00:14:32,037
<i>jedući samo biljke.</i>

284
00:14:32,121 --> 00:14:33,664
Jedna od najvećih zabluda

285
00:14:33,747 --> 00:14:35,040
u sportskoj prehrani

286
00:14:35,124 --> 00:14:37,334
jest da moramo jesti 
životinjske bjelančevine,

287
00:14:37,418 --> 00:14:39,587
posebice meso,
kako bismo ojačali

288
00:14:39,670 --> 00:14:42,339
i bili izvrsni u sportu.  
To očito nije točno.

289
00:14:43,090 --> 00:14:45,050
Sve te bjelančevine koje dobivate

290
00:14:45,134 --> 00:14:47,177
kad jedete odrezak ili hamburger,

291
00:14:47,261 --> 00:14:48,762
odakle potječu? Potječu

292
00:14:48,846 --> 00:14:50,848
iz biljaka koje je krava pojela.

293
00:14:50,931 --> 00:14:52,266
<i>Iznenadila me spoznaja</i>

294
00:14:52,349 --> 00:14:55,019
<i>da sve bjelančevine potječu od biljaka.</i>

295
00:14:55,102 --> 00:14:57,855
<i>Krave, svinje i pilići, saznao sam,</i>

296
00:14:57,938 --> 00:14:59,064
<i>samo su posrednici.</i>

297
00:14:59,773 --> 00:15:02,568
<i>Najveća studija koja je usporedila </i>
<i>unos nutrijenata</i>

298
00:15:02,651 --> 00:15:04,570
<i>mesojeda i vegetarijanaca</i>

299
00:15:04,653 --> 00:15:06,322
<i>pokazuje da prosječni vegetarijanac</i>

300
00:15:06,405 --> 00:15:08,073
<i>dobiva ne dovoljno bjelančevina</i>

301
00:15:08,157 --> 00:15:10,826
<i>već 70 posto više nego što mu treba.</i>

302
00:15:10,910 --> 00:15:12,536
<i>Čak i mesojedi poput mene</i>

303
00:15:12,620 --> 00:15:15,623
<i>dobivaju oko pola bjelančevina iz biljaka.</i>

304
00:15:15,706 --> 00:15:18,959
<i>No sportaši trebaju više bjelančevina</i>
<i>od većine ljudi.</i>

305
00:15:19,043 --> 00:15:20,961
<i>Analizirao sam podatke iz studije</i>

306
00:15:21,045 --> 00:15:24,840
<i>i shvatio da, na temelju količine kalorija</i>
<i>koje unosim, dobivam</i>

307
00:15:24,924 --> 00:15:28,177
<i>više nego dovoljno bjelančevina </i>
<i>za izgradnju mišića.</i>

308
00:15:28,260 --> 00:15:31,013
<i>Na primjer, šalica kuhane leće</i>

309
00:15:31,096 --> 00:15:32,389
<i>ili sendvič s kikirikijem</i>

310
00:15:32,473 --> 00:15:35,059
<i>ima isto bjelančevina kao goveđi odrezak</i>

311
00:15:35,142 --> 00:15:36,435
<i>ili tri velika jaja.</i>

312
00:15:37,394 --> 00:15:40,356
<i>No što je s kvalitetom? </i>
<i>Uvijek sam slušao</i>

313
00:15:40,439 --> 00:15:42,900
<i>da su biljne bjelančevine inferiorne.</i>

314
00:15:42,983 --> 00:15:45,027
Bjelančevine su lanci aminokiselina<i>,</i>

315
00:15:45,110 --> 00:15:47,488
a neke aminokiseline ne možemo proizvesti.

316
00:15:47,571 --> 00:15:49,657
To su esencijalne aminokiseline,

317
00:15:49,740 --> 00:15:51,909
pa njih moramo dobiti iz hrane.

318
00:15:52,201 --> 00:15:54,495
Argument da su životinjske bjelančevine

319
00:15:54,578 --> 00:15:56,622
superiorne jest da biljni proteini

320
00:15:56,705 --> 00:15:59,708
nisu potpuni, pa nećete dobiti 
sve aminokiseline.

321
00:15:59,792 --> 00:16:01,627
I to je također zabluda.

322
00:16:02,336 --> 00:16:04,046
<i>Ponovno, iznenadilo me to</i>

323
00:16:04,129 --> 00:16:07,549
<i>da svaka biljka sadrži </i>
<i>sve esencijalne aminokiseline</i>

324
00:16:07,633 --> 00:16:08,926
<i>u raznim omjerima.</i>

325
00:16:09,009 --> 00:16:10,594
<i>A kad je riječ o snazi</i>

326
00:16:10,678 --> 00:16:11,720
<i>i mišićnoj masi</i>

327
00:16:11,804 --> 00:16:14,473
<i>usporedba biljnih </i>
<i>i životinjskih bjelančevina</i>

328
00:16:14,556 --> 00:16:17,935
<i>pokazuje da dok unosite </i>
<i>odgovarajući iznos aminokiselina,</i>

329
00:16:18,018 --> 00:16:19,603
<i>izvor je irelevantan.</i>

330
00:16:20,312 --> 00:16:22,189
<i>To je zvučalo super u teoriji,</i>

331
00:16:22,272 --> 00:16:25,442
<i>ali svi sportaši koje sam sreo dotad </i>
<i>bili su vitki.</i>

332
00:16:26,026 --> 00:16:29,613
<i>Ako dobiti bjelančevine </i>
<i>bez životinjske hrane nije problem,</i>

333
00:16:29,697 --> 00:16:31,448
<i>gdje su svi krupni momci?</i>

334
00:16:32,408 --> 00:16:34,618
{\an8}OI 2016., DIZANJE UTEGA

335
00:16:39,373 --> 00:16:41,917
{\an8}<i>Kendrick Farris jedini je </i>
<i>muški dizač utega</i>

336
00:16:42,001 --> 00:16:47,089
<i>koji je predstavljao Sjedinjene države</i>
<i>na olimpijadi 2012.</i><i>i 2016. godine.</i>

337
00:16:47,673 --> 00:16:52,219
{\an8}U dizanju utega, idete od poda do 
iznad glave u par eksplozivnih pokreta.

338
00:16:52,302 --> 00:16:54,763
{\an8}Najeksplozivnijih pokreta uopće.

339
00:17:00,644 --> 00:17:02,730
Kada sam prešao na biljnu prehranu,

340
00:17:02,813 --> 00:17:05,607
ljudi su govorili,  
„Kako ćeš dizati terete?“

341
00:17:05,691 --> 00:17:09,445
i „Nećeš jesti ništa osim trave.  
Kako ćeš imati snage?“

342
00:17:10,070 --> 00:17:13,115
Kvalificirao sam se 
za svoj treći olimpijski tim.

343
00:17:14,241 --> 00:17:16,243
{\an8}Srušio dva američka rekorda.

344
00:17:17,578 --> 00:17:19,204
{\an8}Osvojio sam <i>Pan-Am</i> igre.

345
00:17:19,830 --> 00:17:23,292
Mislio sam,  
„Čovječe, trebao sam to učiniti odavno.“

346
00:17:23,375 --> 00:17:25,294
„Zašto to nisam prije istražio?“

347
00:17:25,878 --> 00:17:27,880
<i>A Kendrick nije bio jedini.</i>

348
00:17:28,589 --> 00:17:31,550
<i>8000 km dalje, </i>
<i>našao sam još jednog snagatora</i>,

349
00:17:31,633 --> 00:17:33,260
<i>po imenu Patrik Baboumian.</i>

350
00:17:43,562 --> 00:17:45,564
<i>Patrik je jedan od najjačih ljudi</i>

351
00:17:45,647 --> 00:17:48,150
<i>na planetu, s nekoliko svjetskih rekorda,</i>

352
00:17:48,233 --> 00:17:51,236
<i>uključujući prednje držanje,  </i>
<i>dizanje bačve…</i>

353
00:17:51,987 --> 00:17:53,447
<i>i dizanje klade.</i>

354
00:17:59,036 --> 00:18:02,956
<i>Kako jedan od najjačih ljudi</i>
<i>može biti toliko moćan</i>

355
00:18:03,791 --> 00:18:08,212
<i>jedući samo biljke? </i>
<i>Bez mesa. Bez mlijeka. Bez jaja.</i>

356
00:18:08,921 --> 00:18:10,339
…Patrik Baboumian!

357
00:18:11,256 --> 00:18:12,758
Većinom treniram kod kuće

358
00:18:12,841 --> 00:18:14,259
jer je praktičnije…

359
00:18:14,343 --> 00:18:16,011
Netko me upitao,

360
00:18:16,095 --> 00:18:18,555
„Kako možeš biti jak kao bik

361
00:18:18,639 --> 00:18:21,141
{\an8}a ne jedeš meso?“ Odgovorio sam,

362
00:18:21,225 --> 00:18:23,560
{\an8}„Jesi li ikad vidio bika da jede meso?“

363
00:18:27,314 --> 00:18:30,275
Prestao sam jesti meso 2005. godine.

364
00:18:30,359 --> 00:18:32,903
Tada sam imao 105 kg.

365
00:18:32,986 --> 00:18:34,905
Sada imam 130 kg.

366
00:18:34,988 --> 00:18:38,992
Istovremeno sam postavio 
možda četiri svjetska rekorda.

367
00:18:39,076 --> 00:18:42,538
Dakle kad sam prestao jesti meso,  
postao sam veći i jači.

368
00:18:42,621 --> 00:18:46,083
U redu. Dakle samo uđem ispod.
-Da.

369
00:18:46,166 --> 00:18:47,376
Posebno pazi na…

370
00:18:47,501 --> 00:18:49,962
Leđa ti moraju biti veoma ravna.

371
00:18:50,045 --> 00:18:50,879
Podigni.

372
00:18:52,923 --> 00:18:53,757
Diži se.

373
00:18:54,883 --> 00:18:59,263
Težina je 317 kg.  
Nisam mogao ni pomaknuti jaram.

374
00:18:59,346 --> 00:19:00,556
Ni makac.
-<i>Kao da je</i>

375
00:19:00,639 --> 00:19:02,558
<i>bio prikucan za tlo.</i>

376
00:19:07,271 --> 00:19:09,231
<i>A njemu je to bilo zagrijavanje.</i>

377
00:19:12,734 --> 00:19:15,946
<i>Teško je i zamisliti koliko je Patrik jak.</i>

378
00:19:16,864 --> 00:19:18,365
<i>To je gotovo nadljudski.</i>

379
00:19:23,787 --> 00:19:24,997
<i>Kad sam ga upoznao,</i>

380
00:19:25,080 --> 00:19:29,835
<i>Patrik je trenirao za svjetski rekord </i>
<i>u nošenju najtežeg tereta.</i>

381
00:19:31,503 --> 00:19:33,088
<i>Da bi srušio taj rekord,</i>

382
00:19:33,172 --> 00:19:36,717
<i>Patrik mora nositi teret od 555 kg,</i>

383
00:19:36,800 --> 00:19:40,179
<i>to je težina konja,  </i>
<i>preko udaljenosti od 10 m.</i>

384
00:19:41,263 --> 00:19:42,723
Problem je s jarmom,

385
00:19:42,806 --> 00:19:45,434
ako nosiš ludo velik teret,

386
00:19:45,517 --> 00:19:48,937
kada zakoračiš 
i sav teret je na jednoj nozi,

387
00:19:49,021 --> 00:19:52,274
katkad se čini 
da će ti kosti jednostavno puknuti.

388
00:19:52,983 --> 00:19:57,821
To je možda jedna od najstrašnijih stvari
na natjecanjima u snazi.

389
00:20:08,457 --> 00:20:10,167
{\an8}Krećemo!

390
00:20:10,792 --> 00:20:14,046
{\an8}<i>Kad je Nate Diaz ušao u ring </i>
<i>s Conorom McGregorom,</i>

391
00:20:14,129 --> 00:20:18,217
{\an8}<i>izgledi na kladionicama u Vegasu </i>
<i>bili su četiri prema jedan za Diaza.</i>

392
00:20:18,300 --> 00:20:19,885
{\an8}Uputio mu je desni kroše.

393
00:20:20,510 --> 00:20:22,012
{\an8}Pa opet lijevi!

394
00:20:22,095 --> 00:20:24,056
{\an8}Pa sad kombinaciju!

395
00:20:25,390 --> 00:20:27,309
{\an8}Diaz ga želi dokrajčiti.

396
00:20:27,392 --> 00:20:28,727
{\an8}Uspio je! To je to!

397
00:20:28,810 --> 00:20:30,604
{\an8}-Guši ga!
-Nate Diaz!

398
00:20:30,687 --> 00:20:32,522
{\an8}-Uspio je!
-Gotovo je!

399
00:20:32,606 --> 00:20:35,567
Nate Diaz je potukao Conora McGregora!

400
00:20:35,692 --> 00:20:39,488
Dragi Bože!

401
00:20:39,571 --> 00:20:42,366
Nate Diaz, upravo si prodrmao svijet.

402
00:20:42,449 --> 00:20:43,742
Kako se osjećaš?

403
00:20:44,409 --> 00:20:46,870
Nisam uopće iznenađen, govnari!

404
00:20:51,750 --> 00:20:55,587
Teško je to progutati…

405
00:20:55,671 --> 00:20:57,005
Bio je to jednostavno

406
00:20:57,506 --> 00:21:00,050
sukob energija u ringu i

407
00:21:00,842 --> 00:21:02,302
on je pobijedio.

408
00:21:03,262 --> 00:21:04,680
Devet dana prije borbe

409
00:21:04,763 --> 00:21:06,807
počeo sam jesti dva odreska dnevno

410
00:21:06,932 --> 00:21:09,059
i to mi se obilo o glavu.

411
00:21:09,142 --> 00:21:11,061
{\an8}<i>Bio je to najveći šok</i>

412
00:21:11,144 --> 00:21:14,106
{\an8}<i>u povijesti UFC-a,  </i>
<i>a ispostavilo se da Nate</i>

413
00:21:14,189 --> 00:21:16,108
{\an8}<i>nije jedini borac vegetarijanac.</i>

414
00:21:19,069 --> 00:21:20,445
Prestao sam jesti meso

415
00:21:20,529 --> 00:21:23,115
negdje krajem 2012.

416
00:21:23,740 --> 00:21:27,369
Odrastao sam 
ni ne znajući za većinu povrća.

417
00:21:27,452 --> 00:21:30,789
{\an8}Šparoge sam otkrio možda prije pet godina.

418
00:21:30,872 --> 00:21:33,125
{\an8}Kužite? Kad sam bio dijete

419
00:21:33,208 --> 00:21:36,336
{\an8}nisam nikad ni vidio šparoge.
Mislio sam, „Što je to?“

420
00:21:36,420 --> 00:21:39,214
{\an8}<i>Bryant Jennings je izazivač </i>
<i>u teškoj kategoriji</i>

421
00:21:39,298 --> 00:21:40,549
{\an8}<i>poznat po dugom meču</i>

422
00:21:40,632 --> 00:21:41,883
{\an8}<i>s Vladimirom Kličkom,</i>

423
00:21:41,967 --> 00:21:44,344
{\an8}<i>jednim od najvećih boksača svih vremena.</i>

424
00:21:44,928 --> 00:21:46,847
Dok sam odrastao u Philadelphiji,

425
00:21:46,930 --> 00:21:48,849
znali smo za špinat u konzervi,

426
00:21:48,932 --> 00:21:53,061
raštiku i <i>Popeye's</i>, <i>KFC</i>, 
svi su pržili piletinu.

427
00:21:56,773 --> 00:21:59,318
Većina ljudi se pita 
otkud mi bjelančevine.

428
00:21:59,401 --> 00:22:02,904
Kao da svi koji jedu piletinu u <i>KFC</i>-<i>u</i>
gledaju što piše na kutiji.

429
00:22:02,988 --> 00:22:05,198
„Koliko bjelančevina…?“ Ne znaju.

430
00:22:05,282 --> 00:22:07,284
Ustvari, ne znamo što jedemo.

431
00:22:08,660 --> 00:22:11,079
<i>Nikad nisam o tome tako razmišljao.</i>

432
00:22:11,163 --> 00:22:12,956
<i>Što je još u hrani koju jedem?</i>

433
00:22:14,416 --> 00:22:16,501
<i>Eksperiment koji je tražio odgovore</i>

434
00:22:16,585 --> 00:22:18,920
<i>proveo je dr. Robert Vogel,</i>

435
00:22:19,004 --> 00:22:22,632
<i>supredsjednik pododbora NFL-a </i>
<i>za kardiovaskularno zdravlje.</i>

436
00:22:22,716 --> 00:22:26,303
{\an8}Ono što jedeš neposredno prije utakmice

437
00:22:26,386 --> 00:22:29,681
zaista može imati 
velik utjecaj na performanse.

438
00:22:30,599 --> 00:22:33,685
Postoji izravna korelacija između jela

439
00:22:33,769 --> 00:22:35,896
i endotelijalne funkcije.

440
00:22:35,979 --> 00:22:38,440
Endotelij je skup krvnih žila.

441
00:22:38,523 --> 00:22:41,401
Regulira protok krvi kroz tijelo.

442
00:22:41,485 --> 00:22:43,987
Zna da određena skupina mišića

443
00:22:44,071 --> 00:22:48,200
ili organ treba više krvi 
i tada se otvara.

444
00:22:48,700 --> 00:22:52,871
Kada je endotelij oslabljen,  
ne može se otvoriti.

445
00:22:52,954 --> 00:22:56,416
Ne može omogućiti povećanje protoka krvi.

446
00:22:56,500 --> 00:22:59,086
I tako oslabljuje sportsku izvedbu.

447
00:22:59,711 --> 00:23:03,215
{\an8}<i>Ispitanici su bili trojica nogometaša</i>
<i>Miami Dolphinsa:</i>

448
00:23:04,049 --> 00:23:06,009
<i>defenzivni leđni,  Michael Thomas,</i>

449
00:23:06,676 --> 00:23:08,970
{\an8}<i>i krilni hvatači,  Griff Whalen</i>

450
00:23:10,138 --> 00:23:12,557
{\an8}<i>-i Kenny Stills.</i>
<i>-</i>Uhvatio je za<i> touchdown!</i>

451
00:23:12,641 --> 00:23:13,975
{\an8}Kenny Stills!

452
00:23:14,059 --> 00:23:15,936
Danas ćemo ih nahraniti

453
00:23:16,019 --> 00:23:19,648
s tri <i>burrito</i> doručka 
s mnogo bjelančevina.

454
00:23:19,731 --> 00:23:24,653
Dva od njih sadrže 
izvore životinjskih bjelančevina i masti.

455
00:23:24,736 --> 00:23:27,656
Jedan je od govedine, jedan od piletine.

456
00:23:27,739 --> 00:23:30,575
Treći je vegetarijanski <i>burrito</i> s grahom,

457
00:23:30,659 --> 00:23:35,455
u kojem bjelančevine i mast 
potječu od biljaka.

458
00:23:35,539 --> 00:23:39,209
Sutra ćemo im dati samo <i>burrito</i> s grahom.

459
00:23:40,419 --> 00:23:43,755
Gledamo utjecaj različitih jela

460
00:23:43,839 --> 00:23:46,341
na iste ljude.
-U redu. Evo govedine.

461
00:23:46,425 --> 00:23:47,926
Hvala.
-Vama piletina.

462
00:23:48,009 --> 00:23:50,929
A vama vegetarijanski.
-Hvala.

463
00:23:51,596 --> 00:23:53,890
<i>Griff je vegetarijanac četiri godine,</i>

464
00:23:53,974 --> 00:23:56,309
<i>pa je dobio </i>burrito<i> s grahom oba dana.</i>

465
00:23:57,561 --> 00:24:00,897
Kad igramo u gostima, jedemo 
prženu piletinu <i>Popeye's</i>.

466
00:24:00,981 --> 00:24:03,442
Volim prženu piletinu. Volim <i>Popeye's</i>.

467
00:24:03,525 --> 00:24:06,111
I uvijek ću jesti <i>Popeye's</i>.

468
00:24:07,696 --> 00:24:09,531
<i>Dva sata nakon jela,</i>

469
00:24:09,614 --> 00:24:11,074
<i>igračima su izvadili krv</i>

470
00:24:11,158 --> 00:24:12,409
<i>i stavili je u centrifugu.</i>

471
00:24:13,118 --> 00:24:14,995
<i>Crvena krvna zrnca tonu na dno.</i>

472
00:24:15,495 --> 00:24:18,707
<i>Žućkasta plazma se diže na vrh.</i>

473
00:24:19,916 --> 00:24:21,293
<i>Ako je plazma prozirna,</i>

474
00:24:21,376 --> 00:24:22,919
<i>nema puno masnoće u krvi</i>

475
00:24:23,003 --> 00:24:25,755
<i>i endotelij vjerojatno dobro funkcionira.</i>

476
00:24:28,592 --> 00:24:29,593
Michael.

477
00:24:30,427 --> 00:24:33,346
Današnja krv i jučerašnja krv.

478
00:24:33,430 --> 00:24:38,268
Ovo je biljni <i>burrito</i>. 
Ovo je mesni <i>burrito</i>.

479
00:24:38,351 --> 00:24:40,770
Pogledaj kakva je razlika,  
što cirkulira

480
00:24:40,854 --> 00:24:42,022
tvojim krvotokom.

481
00:24:42,105 --> 00:24:43,690
Mutno.
-Mutno.

482
00:24:43,773 --> 00:24:46,818
A ovo na vrhu je masnoća koja cirkulira

483
00:24:46,902 --> 00:24:49,154
u tvojoj krvi od mesnog <i>burrita</i>.

484
00:24:49,237 --> 00:24:51,740
Kužim.
-Griff, ti si vegan.

485
00:24:51,823 --> 00:24:55,702
Evo tvoje krvi od danas i od jučer.

486
00:24:55,785 --> 00:24:59,414
Obje su čiste.
-Dakle masnoća iz avokada

487
00:24:59,498 --> 00:25:00,957
nema takav efekt?

488
00:25:01,041 --> 00:25:02,626
Tako je. Kenny.

489
00:25:04,336 --> 00:25:07,339
Ti si onaj koji voli prženu piletinu.

490
00:25:07,506 --> 00:25:09,716
Želiš li vidjeti svoju piletinu? Evo.

491
00:25:10,217 --> 00:25:12,260
Da, prilično je odvratno.

492
00:25:12,761 --> 00:25:15,347
Hrana koja sadrži životinjske bjelančevine

493
00:25:15,430 --> 00:25:18,850
i masti ima strahovit učinak 
na endotelijalnu funkciju,

494
00:25:19,351 --> 00:25:21,853
koji traje šest ili sedam sati nakon jela.

495
00:25:21,937 --> 00:25:24,314
Ako jedete slaninu i jaja za doručak,

496
00:25:24,397 --> 00:25:26,483
hamburger za ručak i odrezak za večeru,

497
00:25:26,566 --> 00:25:31,279
ovo se događa cijeli dan.
Krv vam je stalno mutna.

498
00:25:31,363 --> 00:25:35,325
I ne možete ostvariti svoj maksimum.

499
00:25:35,951 --> 00:25:36,826
Kvragu.

500
00:25:37,410 --> 00:25:39,955
Mislim da neću više jesti prženu piletinu.

501
00:25:40,580 --> 00:25:44,000
<i>Eksperiment dr. Vogela podupiru </i>
<i>brojne studije koje mjere</i>

502
00:25:44,084 --> 00:25:47,462
<i>kako hrana životinjskog podrijetla</i>
<i>usporava protok krvi.</i>

503
00:25:47,546 --> 00:25:49,839
{\an8}<i>Također sam našao mnoga istraživanja</i>

504
00:25:49,923 --> 00:25:52,092
{\an8}<i>koja pokazuju da biljke djeluju suprotno,</i>

505
00:25:52,175 --> 00:25:55,387
{\an8}<i>popravljaju endotelijalnu funkciju</i>
<i>i povećavaju protok krvi.</i>

506
00:25:55,971 --> 00:25:58,348
<i>Studije pokazuju da sok od cikle</i>

507
00:25:58,431 --> 00:26:02,102
{\an8}<i>prije treninga, omogućava ispitanicima</i>
<i>da voze bicikl 22 % dulje</i>

508
00:26:02,185 --> 00:26:05,564
<i>i podižu 19 posto teže terete na </i>benchu<i>.</i>

509
00:26:05,647 --> 00:26:07,732
Gledala sam utrke gdje se radilo

510
00:26:07,816 --> 00:26:10,110
o jednoj tisućinki sekunde.

511
00:26:10,610 --> 00:26:13,530
Katkad morate raditi ono
što suparnici ne rade,

512
00:26:13,613 --> 00:26:15,407
kako bi dobili prednost.

513
00:26:16,700 --> 00:26:19,244
<i>Naučio sam da mogu </i>
<i>dobiti dovoljno energije</i>

514
00:26:19,327 --> 00:26:22,289
<i>i bjelančevina,  </i>
<i>no kad sam vidio što mesni obrok</i>

515
00:26:22,372 --> 00:26:24,708
<i>čini tijelu sportaša, odlučio sam.</i>

516
00:26:25,875 --> 00:26:28,712
<i>Bilo je vrijeme da probam biljnu prehranu.</i>

517
00:26:28,795 --> 00:26:31,131
<i>Sjetio sam se jednog </i>
<i>biljnog obroka.</i>

518
00:26:31,214 --> 00:26:32,591
<i>Bok, što biste željeli?</i>

519
00:26:33,174 --> 00:26:34,884
Dva <i>burrita</i> s grahom, molim.

520
00:26:34,968 --> 00:26:37,012
Govedina ili grah?

521
00:26:37,095 --> 00:26:38,138
Grah.

522
00:26:38,221 --> 00:26:39,973
U redu, doći ću na prozor.

523
00:26:40,056 --> 00:26:41,516
Hvala.
<i>-Nema na čemu.</i>

524
00:26:42,767 --> 00:26:44,102
Kad sam izbacila meso,

525
00:26:44,185 --> 00:26:47,355
mislila sam da će prijelaz biti dulji,

526
00:26:47,439 --> 00:26:49,941
no odmah sam osjetila

527
00:26:50,025 --> 00:26:52,110
da imam puno energije

528
00:26:52,193 --> 00:26:54,279
i da ne trebam oporavak između.

529
00:26:54,362 --> 00:26:55,739
To je zbunilo kolegice.

530
00:26:55,822 --> 00:26:57,240
Išla sam im na živce

531
00:26:57,324 --> 00:26:59,075
sa svojim „Hajdemo ponovno!“

532
00:27:01,328 --> 00:27:05,373
Oporavak je najbitniji element

533
00:27:05,457 --> 00:27:07,876
u životu vrhunskog sportaša.

534
00:27:08,627 --> 00:27:11,713
Uvijek je šteta, popravak,  
šteta, popravak<i>,</i>

535
00:27:11,796 --> 00:27:13,423
i to se stalno ponavlja.

536
00:27:13,506 --> 00:27:17,677
Jer ako možeš više raditi 
i više popraviti,

537
00:27:17,761 --> 00:27:19,346
bit ćeš bolji sportaš.

538
00:27:20,347 --> 00:27:21,765
<i>Dotsie je bila u pravu.</i>

539
00:27:21,848 --> 00:27:23,683
<i>Brz oporavak između treninga</i>

540
00:27:23,767 --> 00:27:25,852
<i>velika je prednost svakom sportašu.</i>

541
00:27:26,936 --> 00:27:29,648
<i>No ideja da je hrana tajno oružje…</i>

542
00:27:30,482 --> 00:27:31,941
<i>Morao sam saznati više.</i>

543
00:27:33,360 --> 00:27:35,612
<i>Dr. Scott Stoll je bivši olimpijac</i>

544
00:27:35,695 --> 00:27:38,239
<i>i liječnik olimpijskog tima SAD-a.</i>

545
00:27:38,323 --> 00:27:39,824
{\an8}Radim s profesionalcima

546
00:27:39,908 --> 00:27:41,910
{\an8}koje jako zanimaju bjelančevine.

547
00:27:41,993 --> 00:27:43,328
{\an8}Bjelančevine su važne,

548
00:27:43,411 --> 00:27:45,789
no u kojem pakovanju dolaze,

549
00:27:45,872 --> 00:27:47,540
to je važnije pitanje.

550
00:27:47,624 --> 00:27:51,086
Biljne bjelančevine 
ili životinjske bjelančevine,

551
00:27:51,169 --> 00:27:55,048
koje od njih pomažu tijelu 
da se bori s upalom

552
00:27:55,131 --> 00:27:56,800
kako bi se tijelo oporavilo?

553
00:27:57,717 --> 00:27:59,344
U životinjskim proizvodima,

554
00:27:59,928 --> 00:28:03,306
bjelančevine su pakirane skupa 
s inflamatornim molekulama

555
00:28:03,390 --> 00:28:07,268
poput Neu5Gc, endotoksina i heme željeza.

556
00:28:08,395 --> 00:28:13,108
Kad jedemo životinjske proizvode,
to mijenja i mikrobiom,

557
00:28:13,191 --> 00:28:15,026
bakterije u našim crijevima.

558
00:28:15,110 --> 00:28:16,903
Kao i sojeve bakterija

559
00:28:17,028 --> 00:28:20,573
za koje je dokazano da potiču upalu

560
00:28:20,657 --> 00:28:22,951
i proizvode upalne medijatore,

561
00:28:23,034 --> 00:28:24,244
poput TMAO.

562
00:28:26,454 --> 00:28:30,750
<i>Studija koja je pokazala da </i>
<i>jedan hamburger</i><i>oslabljuje protok krvi</i>

563
00:28:30,834 --> 00:28:34,295
<i>pokazuje i da povećava upalu za 70 posto.</i>

564
00:28:34,796 --> 00:28:37,924
{\an8}<i>U arterijama, upala smanjuje protok krvi.</i>

565
00:28:38,007 --> 00:28:40,635
<i>U mišićima i zglobovima povećava bol</i>

566
00:28:40,719 --> 00:28:41,886
<i>i odgađa oporavak.</i>

567
00:28:42,387 --> 00:28:46,057
Od biljaka dobivate bjelančevine

568
00:28:46,141 --> 00:28:48,435
koje su pune antioksidansa,

569
00:28:48,518 --> 00:28:50,895
fitokemikalija, minerala i vitamina

570
00:28:50,979 --> 00:28:52,355
koji smanjuju upalu,

571
00:28:52,439 --> 00:28:55,442
optimiziraju mikrobiom i opskrbu krvi

572
00:28:55,525 --> 00:28:58,653
te učinkovitost tijela.

573
00:28:59,779 --> 00:29:02,574
<i>Antioksidansi o kojima govori dr. Stoll</i>

574
00:29:02,657 --> 00:29:04,909
<i>nalaze se skoro isključivo u biljkama,</i>

575
00:29:04,993 --> 00:29:10,457
<i>koje imaju, u prosjeku, 64 puta više </i>
<i>antioksidansa nego životinjski proizvodi.</i>

576
00:29:11,249 --> 00:29:14,085
<i>Čak i zelena salata ima više oksidansa</i>

577
00:29:14,169 --> 00:29:15,754
<i>nego losos ili jaja.</i>

578
00:29:16,379 --> 00:29:18,882
{\an8}<i>Kao rezultat, prelazak na biljnu prehranu</i>

579
00:29:18,965 --> 00:29:20,800
{\an8}<i>može smanjiti razmjere upale</i>

580
00:29:20,884 --> 00:29:23,595
{\an8}<i>za 29 posto u samo tri tjedna.</i>

581
00:29:25,180 --> 00:29:27,849
Spremala sam se za mirovinu,

582
00:29:27,932 --> 00:29:29,893
imala sam oko 35 u to vrijeme.

583
00:29:30,477 --> 00:29:35,106
No postajala sam sve bolja
pa su me morali povesti na olimpijadu.

584
00:29:35,857 --> 00:29:39,027
Naš američki tim nije bio favorit.

585
00:29:39,527 --> 00:29:42,655
U polufinalnoj utrci protiv Australije

586
00:29:42,739 --> 00:29:45,450
zaostajali smo za 1,7 sekunda.

587
00:29:45,533 --> 00:29:47,327
Nijedan tim nije nadoknadio

588
00:29:47,410 --> 00:29:48,703
tako velik zaostatak.

589
00:29:50,872 --> 00:29:54,667
{\an8}Ali mi smo ih potukli na stazi 
za osam stotinki sekunde.

590
00:29:56,544 --> 00:29:58,505
{\an8}ŽENSKA EKIPNA UTRKA
ZLATO I SREBRO -SAD

591
00:30:00,340 --> 00:30:03,092
Imala sam 39 i pol godina

592
00:30:03,176 --> 00:30:04,719
kada sam primila medalju.

593
00:30:04,844 --> 00:30:08,306
Još uvijek sam najstarija osoba

594
00:30:08,389 --> 00:30:11,851
koja je uopće išla 
na olimpijske igre u mom sportu.

595
00:30:11,935 --> 00:30:16,022
Moja prehrana bila je najmoćniji aspekt

596
00:30:16,105 --> 00:30:19,776
koji mi je omogućio 
da nastupim za tim SAD-a

597
00:30:19,859 --> 00:30:21,236
na olimpijskim igrama.

598
00:30:25,990 --> 00:30:27,867
<i>Svi su ove priče sportaša</i>

599
00:30:27,951 --> 00:30:30,829
<i>bile impresivne,  </i>
<i>no moj je cilj od početka bio</i>

600
00:30:30,912 --> 00:30:33,373
<i>opraviti se od ozljeda</i>

601
00:30:33,456 --> 00:30:35,875
<i>poput štete </i>
<i>koju sam nanio svojim koljenima.</i>

602
00:30:38,628 --> 00:30:40,463
{\an8}I<i>,</i> dolje je na liniji

603
00:30:40,547 --> 00:30:42,507
{\an8}u rukama Derricka Morgana.

604
00:30:42,632 --> 00:30:44,968
<i>Derrick Morgan prošao je sličan put.</i>

605
00:30:45,051 --> 00:30:47,387
U NFL-u, stopa ozljeđivanja je 100 posto.

606
00:30:47,470 --> 00:30:49,806
To je nasilna igra.

607
00:30:49,889 --> 00:30:52,308
Dobio je jak udarac i pada.

608
00:30:52,392 --> 00:30:54,310
{\an8}Kako reagiraš na ozljedu

609
00:30:54,394 --> 00:30:56,187
{\an8}i kako se brzo oporaviš

610
00:30:56,271 --> 00:30:59,274
važno je, jer ako nisi na terenu,

611
00:30:59,357 --> 00:31:01,901
ne pomažeš timu. Čitao sam istraživanje

612
00:31:01,985 --> 00:31:03,528
i vidio da biljna prehrana

613
00:31:03,611 --> 00:31:06,114
može biti posebno blagotvorna za oporavak.

614
00:31:06,197 --> 00:31:07,949
I tako sam je počeo uzimati

615
00:31:08,032 --> 00:31:10,535
te sam s njom dobio dobre rezultate.

616
00:31:10,618 --> 00:31:13,955
Brže sam se oporavljao. Manje me boljelo.

617
00:31:14,038 --> 00:31:15,707
Bio sam puno manje natečen.

618
00:31:16,499 --> 00:31:19,043
Kako bih potvrdio ono što osjećam,

619
00:31:19,544 --> 00:31:20,628
testirao sam krv.

620
00:31:21,504 --> 00:31:25,216
Šest mjeseci biljne prehrane
i svi markeri su mi pali,

621
00:31:25,300 --> 00:31:27,176
krvni tlak, kolesterol.

622
00:31:27,260 --> 00:31:31,931
No glavna stvar koju sam gledao
bio je upalni marker u krvi, a moj je bio…

623
00:31:32,515 --> 00:31:34,726
gotovo zanemariv. Nije ga više bilo.

624
00:31:35,935 --> 00:31:39,397
Zdrava, biljna prehrana 
optimizira rast krvnih žila

625
00:31:39,480 --> 00:31:40,732
u oštećenom tkivu,

626
00:31:40,815 --> 00:31:44,110
proizvodi novo tkivo 
u tetivama i mišićima,

627
00:31:44,193 --> 00:31:46,112
stimulira njihov imuni sustav

628
00:31:46,195 --> 00:31:51,200
za borbu protiv infekcija. Dakle skoro
na svim razinama, dobra prehrana

629
00:31:51,284 --> 00:31:53,828
ubrzava zacjeljivanje.

630
00:31:55,455 --> 00:31:57,999
<i>Nakon šest tjedana </i>
<i>mog osobnog eksperimenta</i>

631
00:31:58,082 --> 00:32:00,835
<i>počeo sam trenirati </i>
<i>da vidim ima li razlike.</i>

632
00:32:00,919 --> 00:32:03,379
<i>Nisam još mogao sparirati niti se hrvati,</i>

633
00:32:03,463 --> 00:32:05,256
<i>pa sam počeo s borbenom užadi.</i>

634
00:32:06,299 --> 00:32:10,386
<i>Gdje ja treniram, deset minuta na užadi </i>
<i>osigurava vam mjesto na zidu.</i>

635
00:32:10,470 --> 00:32:12,639
<i>Samo su rijetki izdržali 20 minuta.</i>

636
00:32:13,389 --> 00:32:17,310
<i>Čak i na svom vrhuncu,  </i>
<i>mogao sam izdržati najviše osam minuta.</i>

637
00:32:17,393 --> 00:32:20,063
James, nastavi.
<i>-No toga sam dana</i>

638
00:32:20,146 --> 00:32:21,981
<i>s lakoćom izdržao deset minuta.</i>

639
00:32:22,649 --> 00:32:23,816
<i>Zatim sam uspio 20…</i>

640
00:32:24,609 --> 00:32:27,737
<i>trideset.</i>
-Sad si na 45 minuta.

641
00:32:28,488 --> 00:32:31,157
<i>Mislio sam,  </i>
<i>„Jebote, izdržat ću sat vremena.“</i>

642
00:32:32,283 --> 00:32:33,534
<i>Izdržao sam jedan sat</i>

643
00:32:33,618 --> 00:32:35,328
<i>i jednu minutu i pomislio</i>

644
00:32:35,954 --> 00:32:37,664
<i>„U redu. Bit će dosta.“</i>

645
00:32:38,665 --> 00:32:40,291
Ne mogu vjerovati, čovječe.

646
00:32:40,792 --> 00:32:43,419
<i>Jedino što sam promijenio </i>
<i>bila je prehrana.</i>

647
00:32:44,879 --> 00:32:46,464
Mogao sam još.

648
00:32:46,547 --> 00:32:50,176
To je daleko iznad rekorda, zar ne?
-Da. Jebenih sat vremena.

649
00:32:53,554 --> 00:32:54,764
<i>Dok sam odrastao</i>

650
00:32:54,847 --> 00:32:58,059
<i>najjači čovjek na svijetu </i>
<i>za mene je bio moj tata.</i>

651
00:32:59,227 --> 00:33:01,062
<i>Naučio me važnosti samoobrane,</i>

652
00:33:02,021 --> 00:33:04,732
<i>i uvijek mi je pomagao </i>
<i>kad bih upao u nevolje.</i>

653
00:33:07,652 --> 00:33:10,905
<i>No sad je njemu trebala pomoć.</i>

654
00:33:13,282 --> 00:33:15,827
<i>Imali ste srčani udar?</i>
<i>-Točno.</i>

655
00:33:15,910 --> 00:33:20,498
<i>Jeste li imali neke simptome prije</i><i>toga?</i>
<i>-Ne, nikad, prvi…</i>

656
00:33:20,581 --> 00:33:22,417
<i>Kad je tata izašao iz bolnice</i>

657
00:33:22,500 --> 00:33:24,419
<i>nakon hitne operacije srca,</i>

658
00:33:24,502 --> 00:33:27,380
{\an8}<i>zvali smo preko </i>Skypea<i> </i>
<i>dr. Caldwella Esselstyna</i>

659
00:33:27,463 --> 00:33:31,467
{\an8}<i>međunarodno priznatog istraživača </i>
<i>srčanih bolesti iz Clevelanda.</i>

660
00:33:31,551 --> 00:33:34,637
{\an8}<i>…uvijek sam bio veoma fit.</i>

661
00:33:34,721 --> 00:33:36,264
<i>Bilo je to iznenađujuće.</i>

662
00:33:36,764 --> 00:33:38,599
<i>Pa, baš i nije iznenađujuće.</i>

663
00:33:39,225 --> 00:33:42,186
<i>U zapadnoj civilizaciji </i>
<i>ništa nije uobičajenije</i>

664
00:33:42,270 --> 00:33:44,188
<i>od bolesti koronarnih arterija,</i>

665
00:33:44,272 --> 00:33:47,900
<i>a to je zbog hrane </i>
<i>koju većina ljudi svakodnevno jede.</i>

666
00:33:48,484 --> 00:33:52,113
<i>Sjećate li se </i>
<i>u koju su vam arteriju ugradili stent?</i>

667
00:33:52,697 --> 00:33:54,866
<i>Je li lijeva prednja silazna</i>

668
00:33:54,949 --> 00:33:56,492
<i>ili desna…</i>
<i>-Kad sam vidio</i>

669
00:33:56,576 --> 00:33:57,994
<i>koliko jedan mesni obrok</i>

670
00:33:58,077 --> 00:34:00,038
<i>utječe na zdrave mlade sportaše,</i>

671
00:34:00,121 --> 00:34:03,082
<i>pitao sam se </i>
<i>što je cijeli život takve prehrane</i>

672
00:34:03,166 --> 00:34:05,001
<i>učinio srcu moga oca.</i>

673
00:34:05,710 --> 00:34:07,628
U svim smo studijama našli isto,

674
00:34:08,212 --> 00:34:11,924
{\an8}isti biološki mehanizmi 
utječu na izvedbu i na zdravlje.

675
00:34:12,008 --> 00:34:14,343
Kronična upala, oksidacijski stres

676
00:34:14,427 --> 00:34:18,556
{\an8}-i endotelijalna funkcija.
-Kada jedete životinjske proizvode,

677
00:34:18,639 --> 00:34:21,434
{\an8}stvara se plak u srčanim arterijama.

678
00:34:22,060 --> 00:34:23,770
Formiranje plaka u arterijama

679
00:34:23,853 --> 00:34:26,481
ne samo da ograničava funkciju arterija

680
00:34:26,564 --> 00:34:28,900
već i blokira protok krvi,

681
00:34:28,983 --> 00:34:32,028
i tada srce počinje imati prave probleme,

682
00:34:32,111 --> 00:34:34,238
ne može ispunjavati zahtjeve tijela.

683
00:34:34,322 --> 00:34:37,283
{\an8}Kad je riječ o srčanim bolestima,  
postoji zabluda.

684
00:34:37,366 --> 00:34:38,284
{\an8}Ljudi misle

685
00:34:38,367 --> 00:34:40,411
{\an8}„Ne jedem crveno meso, dobro sam.“

686
00:34:40,495 --> 00:34:42,413
Znamo da je to kompliciranije.

687
00:34:42,497 --> 00:34:45,500
Nije samo crveno meso. Nije samo masnoća.

688
00:34:46,167 --> 00:34:47,835
<i>Gotovo 50 godina nam govore</i>

689
00:34:47,919 --> 00:34:51,839
<i>da je primarni uzrok srčanih bolesti</i>
<i>zasićena mast i kolesterol,</i>

690
00:34:51,923 --> 00:34:55,927
<i>te da su rješenje manje masna mesa </i>
<i>i mliječni proizvodi i bjelanjci.</i>

691
00:34:56,761 --> 00:35:00,723
<i>No nova istraživanja pokazuju </i>
<i>da drugi inflamatorni spojevi u mesu</i>,

692
00:35:00,807 --> 00:35:03,226
<i>kao oni koji usporavaju oporavak sportaša,</i>

693
00:35:03,309 --> 00:35:04,852
<i>također igraju važnu ulogu</i>

694
00:35:04,936 --> 00:35:06,687
<i>u razvoju srčanih bolesti.</i>

695
00:35:06,771 --> 00:35:08,523
Bilo bi puno bolje

696
00:35:08,606 --> 00:35:10,650
riješiti se životinjskih proizvoda,

697
00:35:10,733 --> 00:35:13,486
za što postoje 
i dobri biokemijski razlozi.

698
00:35:13,569 --> 00:35:15,780
Heme željezo je jedan od njih.

699
00:35:16,447 --> 00:35:19,242
{\an8}Heme željezo je iz životinjskih izvora,

700
00:35:19,325 --> 00:35:21,828
{\an8}najčešće mislim na crveno meso,

701
00:35:21,911 --> 00:35:24,163
{\an8}iako ga ima i u peradi i ribi.

702
00:35:24,247 --> 00:35:25,665
Učinjena je meta-analiza

703
00:35:25,748 --> 00:35:30,044
šest studija prehrane

704
00:35:30,128 --> 00:35:32,964
s 130000 pacijenata

705
00:35:33,047 --> 00:35:36,592
i došli su do zaključka 
da je jedan miligram dnevno

706
00:35:36,676 --> 00:35:40,888
heme željeza povezan 
s 27-postotnim porastom

707
00:35:40,972 --> 00:35:43,182
rizika od koronarnih srčanih bolesti.

708
00:35:43,266 --> 00:35:46,727
{\an8}Da stavimo u perspektivu,  
prosječan hamburger, pljeskavica,

709
00:35:46,811 --> 00:35:50,148
{\an8}sadrži oko dva do tri miligrama.

710
00:35:50,231 --> 00:35:53,776
<i>A željezo u mesu nije jedino</i>
<i>što može uzrokovati probleme.</i>

711
00:35:53,901 --> 00:35:56,612
<i>Problem je u životinjskim bjelančevinama.</i>

712
00:35:57,655 --> 00:35:58,573
Ne samo crveno meso,

713
00:35:58,656 --> 00:36:01,617
ne samo piletina,  
ne samo jaja, ne samo mlijeko.

714
00:36:01,701 --> 00:36:05,163
Radi se o uzimanju 
životinjskih bjelančevina.

715
00:36:05,246 --> 00:36:07,748
Kada ih jedete, započinje proces

716
00:36:07,832 --> 00:36:10,334
na kemijskoj razini u tijelu.

717
00:36:10,418 --> 00:36:13,588
<i>Kada se životinjske bjelančevine kuhaju,</i>

718
00:36:13,671 --> 00:36:17,175
<i>konzerviraju ili ih probavljaju </i>
<i>naše crijevne bakterije,</i>

719
00:36:17,258 --> 00:36:21,220
<i>formiraju se inflamatorni spojevi </i>
<i>koji korodiraju krvožilni sustav.</i>

720
00:36:21,929 --> 00:36:24,891
{\an8}<i>To objašnjava zašto oni </i>
<i>koji dobivaju bjelančevine</i>

721
00:36:24,974 --> 00:36:29,145
{\an8}<i>iz biljaka,  smanjuju rizik </i>
<i>od srčanih bolesti za 55 posto.</i>

722
00:36:29,770 --> 00:36:31,147
<i>To također objašnjava</i>

723
00:36:31,230 --> 00:36:35,276
<i>zašto je jedina prehrana</i>
<i>koja pomaže kod srčanih bolesti</i>

724
00:36:35,359 --> 00:36:36,611
<i>biljna prehrana.</i>

725
00:36:36,694 --> 00:36:38,905
Otkrili smo da se u prvom mjesecu

726
00:36:38,988 --> 00:36:40,323
popravlja protok krvi

727
00:36:40,406 --> 00:36:42,283
i srce bolje pumpa krv.

728
00:36:42,366 --> 00:36:43,993
Za godinu, čak i začepljene

729
00:36:44,076 --> 00:36:46,495
srčane arterije postaju vidno prohodnije.

730
00:36:46,579 --> 00:36:48,247
Još i više nakon 5 godina.

731
00:36:48,331 --> 00:36:50,291
No u nasumičnoj kontrolnoj grupi

732
00:36:50,374 --> 00:36:52,501
koja je pratila preporuke liječnika,

733
00:36:52,585 --> 00:36:56,047
manje crvenog mesa,  
više ribe i piletine,  vježbanje itd.,

734
00:36:56,130 --> 00:37:00,259
arterije su im bile začepljenije 
nakon jedne godine i još više nakon pet.

735
00:37:04,513 --> 00:37:06,432
<i>Iako je ovo zvučalo obećavajuće,</i>

736
00:37:06,515 --> 00:37:08,601
<i>moj tata je trebao ozdraviti,</i>

737
00:37:08,684 --> 00:37:10,269
<i>i to brzo.</i>

738
00:37:11,312 --> 00:37:14,398
<i>Stentovi u srcu </i>
<i>samo su privremeno rješenje.</i>

739
00:37:15,149 --> 00:37:17,902
<i>Mogao bi dobiti novi srčani udar bilo kad.</i>

740
00:37:21,489 --> 00:37:24,158
{\an8}<i>Našao sam nadu </i>
<i>u vatrogasnom domu u Brooklynu</i>,

741
00:37:24,242 --> 00:37:28,204
<i>gdje je sin dr. Esselstyna, Rip,</i>
<i>bivši vatrogasac i profesionalni sportaš</i>

742
00:37:28,287 --> 00:37:32,166
<i>uvodio hrabre vatrogasce New Yorka</i>
<i>u moćni novi program.</i>

743
00:37:32,250 --> 00:37:35,253
{\an8}Što najčešće ubija vatrogasce na dužnosti?

744
00:37:35,962 --> 00:37:36,796
Srčani udari.

745
00:37:37,421 --> 00:37:39,632
Šezdeset sedam posto vatrogasaca

746
00:37:39,715 --> 00:37:42,343
koji poginu na poslu<i>,</i> 
umiru od srčanog udara.

747
00:37:42,969 --> 00:37:46,472
Ovo ovdje nazivamo

748
00:37:46,555 --> 00:37:47,890
zdravom arterijom.

749
00:37:47,974 --> 00:37:50,601
Krv može prolaziti kroz ovaj veliki otvor.

750
00:37:50,685 --> 00:37:52,687
A ovo se događa

751
00:37:52,770 --> 00:37:55,523
nakon desetljeća jedenja mesa i mlijeka.

752
00:37:56,524 --> 00:37:57,650
U redu.

753
00:37:58,192 --> 00:38:00,236
Ako ste jeli na ovaj način,

754
00:38:00,319 --> 00:38:03,281
želio bih da prihvatite 
sedmodnevni izazov.

755
00:38:04,532 --> 00:38:07,702
Kupili smo vam 
namirnice biljnog podrijetla.

756
00:38:07,785 --> 00:38:09,912
Želio bih da si date priliku vidjeti

757
00:38:09,996 --> 00:38:13,040
što može vaša unutarnja biokemija
u samo sedam dana.

758
00:38:14,000 --> 00:38:17,878
Znam da mi je povišen kolesterol.
I lipoproteini su mi visoki.

759
00:38:17,962 --> 00:38:22,383
Isti posao koji sam prije deset godina
radio lako, sad mi je težak.

760
00:38:22,466 --> 00:38:26,137
Iako vježbam cijeli tjedan,  
kolesterol mi je visok

761
00:38:26,220 --> 00:38:30,391
i raste za deset, petnaest jedinica 
godišnje zadnjih pet-šest godina.

762
00:38:30,474 --> 00:38:34,312
Nekoliko salata tjedno nije dosta.
-Imam dvoje djece, pa…

763
00:38:35,438 --> 00:38:38,441
nadam se da ću se osjećati bolje,  
imati energije i…

764
00:38:38,983 --> 00:38:39,984
živjeti dulje.

765
00:38:44,113 --> 00:38:48,868
<i>Želio sam vidjeti mogu li tatu nagovoriti </i>
<i>na promjene u prehrani, što prije.</i>

766
00:38:50,411 --> 00:38:51,287
Što predlažeš?

767
00:38:51,370 --> 00:38:53,205
Hajdemo u kupovinu.
-Rajčice…

768
00:38:53,289 --> 00:38:55,166
Što je ovo?
-Krastavci.

769
00:38:55,249 --> 00:38:57,084
<i>Hummus</i>, borovnice, maline…

770
00:38:57,168 --> 00:38:59,295
<i>No tata je malo tvrdoglav.</i>

771
00:38:59,378 --> 00:39:01,714
…soja jogurt i to je to, mislim.

772
00:39:01,797 --> 00:39:03,341
<i>Pa nisam bio optimističan.</i>

773
00:39:03,424 --> 00:39:04,383
Samo ćemo piti čaj.

774
00:39:07,303 --> 00:39:09,555
<i>Dolazim iz grada Melton Mowbraya,</i>

775
00:39:09,638 --> 00:39:12,433
<i>u Engleskoj znanog kao</i>
<i>„Seoska metropola hrane.“</i>

776
00:39:13,768 --> 00:39:16,645
<i>To je dom </i>stilton<i> sira i svjetski poznate</i>

777
00:39:16,729 --> 00:39:18,439
<i>Melton Mowbray svinjske pite.</i>

778
00:39:19,607 --> 00:39:21,776
TRŽNICA PERADI I KRZNENIH ŽIVOTINJA

779
00:39:22,943 --> 00:39:25,780
<i>Promjene su ovdje veoma spore.</i>

780
00:39:26,947 --> 00:39:29,033
Broj 22, broj 25…

781
00:39:29,116 --> 00:39:30,993
<i>A moj je tata, kao većina,</i>

782
00:39:31,077 --> 00:39:32,912
<i>proizvod svoje okoline.</i>

783
00:39:35,539 --> 00:39:40,169
<i>Nisam vjerovao da netko poput mog oca </i>
<i>može učiniti takvu promjenu.</i>

784
00:39:40,961 --> 00:39:43,130
Ovo na vrhu vrijedi još 20 funta.

785
00:39:43,214 --> 00:39:44,256
Za 50 funta sve.

786
00:39:45,633 --> 00:39:48,177
…dok nisam došao kući 
i vratio se u dvoranu

787
00:39:49,261 --> 00:39:50,846
Gurni me. Napravi ovo.

788
00:39:52,056 --> 00:39:54,475
<i>Godinama sam vježbao </i>
<i>s Luciousom Smithom.</i>

789
00:39:55,059 --> 00:39:59,021
{\an8}<i>Bio je </i>cornerback<i> u NFL-u,  </i>
<i>ima i crni pojas u </i>jujitsu

790
00:39:59,105 --> 00:40:02,775
{\an8}<i>-i bio mi je trener za snagu i kondiciju.  </i>
<i>-</i>Tako je. Više ruke.

791
00:40:02,858 --> 00:40:06,445
<i>Rekao sam Louu što sam otkrio</i>
<i>i što se dogodilo mom tati,</i>

792
00:40:06,987 --> 00:40:09,615
<i>a on mi je rekao nešto </i>
<i>što nikad nije spomenuo:</i>

793
00:40:09,698 --> 00:40:12,993
<i>„Ja sam vegetarijanac već deset godina.“</i>
-Dobro, vrti.

794
00:40:14,703 --> 00:40:18,666
<i>Lou ima 60 godina,  </i>
<i>gotovo isto kao i moj otac.</i>

795
00:40:19,542 --> 00:40:22,628
Ljudi moje dobi
ne mogu držati korak s unucima.

796
00:40:22,711 --> 00:40:24,630
Moji unuci ne drže korak sa mnom.

797
00:40:25,381 --> 00:40:30,052
Kad sam prešao na biljnu prehranu,
krvni tlak mi se snizio

798
00:40:30,136 --> 00:40:32,096
na oko 110 sa 70.

799
00:40:32,847 --> 00:40:37,017
Otkucaji srca 
znali su mi biti ispod 50, npr. 48, 47.

800
00:40:37,476 --> 00:40:39,812
Fokusiraniji sam i opušteniji

801
00:40:40,396 --> 00:40:42,565
i primjećujem da imam više energije

802
00:40:42,648 --> 00:40:44,191
zbog biljne prehrane.

803
00:40:44,859 --> 00:40:47,778
Idemo, idemo, ljudi!

804
00:40:48,279 --> 00:40:49,989
Ljudi u 20-ima dolaze ovamo,

805
00:40:50,614 --> 00:40:51,949
vježbamo,

806
00:40:52,616 --> 00:40:55,911
Meni je manje naporno nego njima.

807
00:40:56,912 --> 00:41:00,291
Možemo doći i napraviti 800, pazite sad,

808
00:41:00,374 --> 00:41:05,045
osam stotina zamaha utega 
u jednom setu.

809
00:41:05,546 --> 00:41:06,714
Oni to ne mogu!

810
00:41:08,257 --> 00:41:09,258
Ne šalim se.

811
00:41:09,842 --> 00:41:11,927
Ne izdrže, čovječe. Kažem vam.

812
00:41:12,470 --> 00:41:13,304
Ne izdrže.

813
00:41:17,725 --> 00:41:21,562
<i>Još je jedan čovjek u dobi mog tate</i>
<i>napravio veliku promjenu.</i>

814
00:41:23,606 --> 00:41:25,065
J<i>e</i>o sam mnogo mesa.

815
00:41:25,566 --> 00:41:29,236
Jeo sam deset, 15 jaja na dan

816
00:41:29,320 --> 00:41:33,199
i, znate,  
jeo sam 250 grama bjelančevina dnevno,

817
00:41:33,282 --> 00:41:35,367
jer sam imao 113 kg.

818
00:41:35,451 --> 00:41:38,162
Jedan jedini, Arnold Schwarzenegger!

819
00:41:38,245 --> 00:41:40,539
No kad sam bio stariji i počeo

820
00:41:40,623 --> 00:41:43,250
čitati o tome, prepoznao sam činjenicu

821
00:41:43,334 --> 00:41:48,506
da ustvari ne moram dobivati bjelančevine 
iz mesa, ili općenito od životinja.

822
00:41:49,089 --> 00:41:53,844
Pa sam počeo ići više u smjeru
vegetarijanske prehrane.

823
00:41:54,720 --> 00:41:57,973
Sad kad to radim kako treba,
s pravim začinima, odjednom

824
00:41:58,599 --> 00:42:01,143
to volim mnogo više od mesa.

825
00:42:01,727 --> 00:42:04,063
I, vidite, kolesterol mi se spustio

826
00:42:04,855 --> 00:42:09,193
na oko 109. Najniža razina u mom životu.

827
00:42:10,569 --> 00:42:12,488
S gotovo 69 godina.

828
00:42:14,907 --> 00:42:18,619
Ono što jedemo ima utjecaj 
na zdravlje na sve moguće načine.

829
00:42:18,702 --> 00:42:21,330
Oni koji uzimaju
mnogo životinjskih proteina

830
00:42:21,413 --> 00:42:25,376
{\an8}imaju 75 posto veći rizik
od preuranjene smrti od bilo čega

831
00:42:25,459 --> 00:42:27,086
{\an8}i četiristo do petsto posto

832
00:42:27,169 --> 00:42:29,672
{\an8}veći rizik od smrti 
od većine oblika raka,

833
00:42:29,755 --> 00:42:32,758
{\an8}prostate, dojke, debelog crijeva,  
kao i dijabetesa.

834
00:42:32,841 --> 00:42:36,262
{\an8}Aminokiseline iz životinjskih izvora

835
00:42:36,345 --> 00:42:39,640
{\an8}tjeraju naše stanice 
da ubrzano rade i množe se.

836
00:42:39,723 --> 00:42:44,562
Sve je više dokaza da je konzumacija
bjelančevina iz mliječnih proizvoda

837
00:42:44,645 --> 00:42:47,356
povezana s povećanim rizikom 
od raka prostate.

838
00:42:47,439 --> 00:42:50,693
Taj lanac uzrokovanja raka 
prilično je siguran.

839
00:42:51,694 --> 00:42:54,655
<i>Rak povezuju i s drugim </i>
<i>životinjskim namirnicama.</i>

840
00:42:54,738 --> 00:42:57,533
<i>Studija koju je financirao </i>
<i>Nacionalni institut za rak</i>

841
00:42:57,616 --> 00:43:01,078
{\an8}<i>tvrdi da vegetarijanci </i>
<i>koji jednom ili više puta tjedno</i>

842
00:43:01,161 --> 00:43:02,538
{\an8}<i>jedu piletinu ili ribu,</i>

843
00:43:02,621 --> 00:43:05,583
{\an8}<i>imaju tri puta veći rizik </i>
<i>od raka debelog crijeva.</i>

844
00:43:05,666 --> 00:43:08,168
{\an8}Dakle ne postoje različite dijete

845
00:43:08,252 --> 00:43:11,964
za poboljšanje učinkovitosti sportaša,  
za srčane bolesnike,

846
00:43:12,047 --> 00:43:15,342
za dijabetes, ili rak prostate.

847
00:43:15,426 --> 00:43:16,635
Isto vrijedi za sve.

848
00:43:17,636 --> 00:43:20,139
<i>Iako je nutritivna znanost revolucionarna,</i>

849
00:43:20,681 --> 00:43:22,391
<i>također me i zbunjuje.</i>

850
00:43:22,975 --> 00:43:27,813
<i>Kako meso može biti tako nezdravo,  </i>
<i>ako su naši preci bili građeni da ga jedu?</i>

851
00:43:28,647 --> 00:43:32,526
Kad razmišljamo o prehrani ranih ljudi,
često zamišljamo meso,

852
00:43:33,110 --> 00:43:38,282
{\an8}no biljke su bile važnije 
nego što arheolozi priznaju.

853
00:43:38,365 --> 00:43:43,078
{\an8}Hrana koju ste mogli naći gdje god bili,  
bila je biljna hrana.

854
00:43:44,079 --> 00:43:49,084
{\an8}Rašireno mišljenje o prehrani ranih ljudi 
datira između 1930-ih i 1940-ih,

855
00:43:49,168 --> 00:43:52,921
kada je došlo do zapanjujućih otkrića
ranih ljudskih predaka,

856
00:43:53,005 --> 00:43:57,217
životinjskih kostiju i alata 
koji su izgledali kao da su korišteni

857
00:43:57,301 --> 00:43:59,428
za klanje i omamljivanje životinja.

858
00:43:59,511 --> 00:44:01,055
Odavno dakle već mislimo

859
00:44:01,138 --> 00:44:05,059
da je meso imalo veći udio 
u prehrani naših ranih predaka

860
00:44:05,142 --> 00:44:06,393
nego što je zaista imalo.

861
00:44:06,477 --> 00:44:08,562
{\an8}Pristranost u arheološkim zapisima

862
00:44:08,646 --> 00:44:10,773
{\an8}u korist očuvanja kamenja i kostiju

863
00:44:10,856 --> 00:44:14,526
{\an8}umjesto biljaka,  
dovela je do iskrivljenog gledišta.

864
00:44:15,110 --> 00:44:16,987
Ako gledamo u pretpovijest,

865
00:44:17,071 --> 00:44:19,990
kosti i kameni alati su dobro očuvani,

866
00:44:20,574 --> 00:44:22,618
a biljke se brzo razgrađuju.

867
00:44:24,370 --> 00:44:26,955
No uzbudljivo je što u novije vrijeme

868
00:44:27,039 --> 00:44:31,752
počinjemo shvaćati da su 
mikroskopski fosili biljaka dobro očuvani.

869
00:44:32,294 --> 00:44:35,422
I sada ponovno istražujemo 
paleolitska nalazišta

870
00:44:35,506 --> 00:44:38,592
i nalazimo mnogo dokaza o biljkama.

871
00:44:38,676 --> 00:44:42,346
<i>Napredne tehnologije poput onih</i>
<i>za analizu kostiju gladijatora</i>

872
00:44:42,429 --> 00:44:47,893
<i>omogućile su znanstvenicima bolji uvid</i>
<i>u alate, kosti i zube naših predaka,</i>

873
00:44:47,976 --> 00:44:51,480
<i>te su tako otkrili da su rani ljudi </i>
<i>jeli uglavnom biljke.</i>

874
00:44:52,272 --> 00:44:54,733
A razlog je zapravo veoma jednostavan.

875
00:44:54,817 --> 00:44:58,320
Ljudi nemaju specijaliziranu genetsku,

876
00:44:58,404 --> 00:45:01,782
anatomsku niti fiziološku prilagodbu
za jedenje mesa.

877
00:45:01,865 --> 00:45:06,662
S druge strane, imamo brojne prilagodbe
za konzumaciju biljaka.

878
00:45:07,246 --> 00:45:10,749
Imamo dulji probavni trakt od mesoždera,

879
00:45:10,833 --> 00:45:14,044
što omogućava ljudima 
probavu biljaka i vlakana,

880
00:45:14,128 --> 00:45:16,797
koja zahtijeva više vremena.

881
00:45:16,880 --> 00:45:20,634
Također, ne možemo
sami proizvesti vitamin C.

882
00:45:20,718 --> 00:45:22,803
Vitamin C se nalazi u biljkama

883
00:45:22,886 --> 00:45:25,180
tako da to što ga ne možemo proizvesti

884
00:45:25,264 --> 00:45:28,976
ukazuje na našu ovisnost o biljkama.

885
00:45:29,810 --> 00:45:32,020
Zato imamo i trikromatski vid.

886
00:45:32,104 --> 00:45:34,106
Za razliku od mesoždera,

887
00:45:34,189 --> 00:45:36,066
koji imaju dikromatski vid.

888
00:45:36,150 --> 00:45:39,486
Vidimo više boja, a to je jako važno,

889
00:45:39,570 --> 00:45:43,282
posebice ako trebate naći 
svježe, zrelo voće.

890
00:45:44,700 --> 00:45:48,912
{\an8}Naš mozak očajnički treba glukozu.

891
00:45:48,996 --> 00:45:50,873
{\an8}To je tako zahtjevan organ.

892
00:45:50,956 --> 00:45:53,667
{\an8}To je jedina stvar 
koja nam treba za energiju.

893
00:45:53,751 --> 00:45:56,086
Meso nije dobar izvor glukoze.

894
00:45:56,170 --> 00:45:59,590
Da bismo imali ovako velik mozak,
moramo jesti nešto drugo,

895
00:45:59,673 --> 00:46:03,469
a najbolji su izvor glukoze 
ugljikohidrati.

896
00:46:05,262 --> 00:46:06,680
<i>A što je s našim zubima?</i>

897
00:46:06,764 --> 00:46:09,475
<i>Nisu li oni dokaz </i>
<i>da smo građeni kao mesojedi?</i>

898
00:46:10,642 --> 00:46:14,855
Pomislili biste da su očnjaci primata
povezani s jedenjem mesa, no nisu.

899
00:46:14,938 --> 00:46:18,358
Kada mužjaci gorile žele 
zastrašiti druge mužjake,

900
00:46:18,442 --> 00:46:21,403
pokazuju svoje zastrašujuće očnjake.

901
00:46:21,487 --> 00:46:26,200
S druge strane, zubi mesoždera su
oblikovani kao oštrice škara.

902
00:46:26,283 --> 00:46:28,702
Oni jednostavno trgaju meso i gutaju ga.

903
00:46:28,786 --> 00:46:30,746
Usporedite to s ljudskim zubima,

904
00:46:30,829 --> 00:46:34,625
četvrtastima i niske oštrice,
za mljevenje žilavog biljnog tkiva.

905
00:46:35,125 --> 00:46:38,295
U vašim ustima je
najbolji dokaz koji imamo

906
00:46:38,378 --> 00:46:40,464
za prehranu koja nije bila meso.

907
00:46:40,547 --> 00:46:45,511
Da vas smjeste u okolinu
u kakvoj su živjeli naši preci,

908
00:46:46,011 --> 00:46:48,555
najbolja stvar 
kojom možete biti opremljeni

909
00:46:48,639 --> 00:46:50,557
nije vrlo oštro koplje.

910
00:46:50,641 --> 00:46:52,684
Najvažnije što možete imati

911
00:46:52,768 --> 00:46:56,021
znanje je o tome koje biljke možete jesti.

912
00:46:56,814 --> 00:46:58,690
<i>Iznenada, sve je imalo smisla.</i>

913
00:46:58,774 --> 00:47:01,443
<i>Razlog zašto mesna prehrana </i>
<i>nije dobra za nas</i>

914
00:47:01,527 --> 00:47:03,529
<i>jest zato što nismo za to građeni.</i>

915
00:47:04,112 --> 00:47:06,031
<i>To je pogrešna vrsta goriva.</i>

916
00:47:06,573 --> 00:47:09,368
<i>Jedina stvar koja se ne uklapa je B12,</i>

917
00:47:09,451 --> 00:47:11,870
<i>važan vitamin za koji me svi upozoravaju</i>

918
00:47:11,954 --> 00:47:14,081
<i>da se može dobiti samo iz životinja.</i>

919
00:47:14,164 --> 00:47:18,001
<i>No ispada da B12 </i>
<i>uopće ne proizvode životinje.</i>

920
00:47:18,085 --> 00:47:22,297
{\an8}<i>Proizvode ga bakterije koje te životinje</i>
<i>unose putem zemlje i vode.</i>

921
00:47:22,381 --> 00:47:26,218
<i>Kao i kod bjelančevina,  </i>
<i>životinje su samo posrednici.</i>

922
00:47:26,301 --> 00:47:27,845
<i>Prije industrijskog uzgoja</i>

923
00:47:27,928 --> 00:47:30,305
<i>stoka i ljudi mogli su dobiti B12</i>

924
00:47:30,389 --> 00:47:32,432
<i>jedući tragove zemlje na biljkama</i>

925
00:47:32,516 --> 00:47:35,227
<i>ili pijući vodu iz rijeka i potoka.</i>

926
00:47:35,310 --> 00:47:38,856
<i>No sada,  </i>
<i>kada pesticidi,  antibiotici i klor</i>

927
00:47:38,939 --> 00:47:41,108
<i>ubijaju bakterije koje ga proizvode,</i>

928
00:47:41,191 --> 00:47:44,027
{\an8}<i>čak i stoka mora dobiti B12 suplemente.</i>

929
00:47:44,111 --> 00:47:46,405
{\an8}<i>I do 39 posto testiranih ljudi,</i>

930
00:47:46,488 --> 00:47:49,741
{\an8}<i>uključujući mesojede, imaju nizak B12.</i>

931
00:47:50,576 --> 00:47:54,162
<i>Kao rezultat, najbolji način </i>
<i>da ljudi dobiju dovoljno B12,</i>

932
00:47:54,246 --> 00:47:56,248
{\an8}<i>jeli životinjsku hranu ili ne,</i>

933
00:47:56,331 --> 00:47:58,417
{\an8}<i>jest da jednostavno uzmu suplement.</i>

934
00:48:02,004 --> 00:48:05,716
{\an8}<i>Kada sam sreo Scotta nakon mjesec dana</i>
<i>njegove staze od 3500 km.</i>

935
00:48:05,799 --> 00:48:08,135
{\an8}<i>zaostajao je puno za rekordnom brzinom.</i>

936
00:48:09,177 --> 00:48:12,806
{\an8}Nakon manje od tjedna putovanja,
pokidao sam kvadriceps.

937
00:48:15,225 --> 00:48:18,729
Počeo sam razmišljati,
„U redu, kako ću se izvući iz ovoga?“

938
00:48:20,981 --> 00:48:23,734
Nema odmora 
kada lovite rekord na Apalačiju.

939
00:48:23,817 --> 00:48:24,818
Učinimo to!

940
00:48:24,902 --> 00:48:28,906
Morao sam se oporaviti 
dok sam maksimalno forsirao tijelo,

941
00:48:28,989 --> 00:48:32,743
budeći se dan za danom
i radeći istu stvar.

942
00:48:33,410 --> 00:48:35,329
Morao sam vjerovati u svoj trening

943
00:48:35,412 --> 00:48:38,665
i svoju prehranu da mi pomogne
ustati se svako jutro

944
00:48:38,749 --> 00:48:41,168
u 4:30 h i odraditi novih 80 km.

945
00:48:42,502 --> 00:48:47,883
<i>Imao je još samo 12 dana da sruši rekord,</i>
<i>a još mu je ostalo 885 km.</i>

946
00:48:52,721 --> 00:48:57,059
Imali su rekordnu količinu kiše u Vermontu
kad sam prolazio i nisam mogao

947
00:48:57,142 --> 00:48:58,769
biti na to pripremljen.

948
00:49:00,395 --> 00:49:03,607
Htio sam nadoknaditi sve 
što sam izgubio zbog ozljede.

949
00:49:04,232 --> 00:49:06,401
Vratiti se na rekordni tempo,

950
00:49:06,485 --> 00:49:10,113
spavajući dva do tri sata i manje,  
noć za noći.

951
00:49:11,198 --> 00:49:13,825
Dok sam prelazio te udaljene predjele,

952
00:49:13,909 --> 00:49:15,827
trčao sam i po 26 sati u komadu.

953
00:49:17,329 --> 00:49:19,331
No Apalačijski put baca pred vas

954
00:49:19,414 --> 00:49:22,751
sve više planina,  
nikad zapravo i ne prestaje.

955
00:49:24,336 --> 00:49:27,089
I dok sam stigao u New Hampshire,

956
00:49:27,756 --> 00:49:30,926
Bijele planine su me uništile.

957
00:49:36,974 --> 00:49:41,061
<i>S manje od dva tjedna na raspolaganju,  </i>
<i>Patrik je nastavio trenirati</i>

958
00:49:41,561 --> 00:49:43,689
<i>za svjetski rekord u nošenju tereta.</i>

959
00:49:44,398 --> 00:49:46,733
Počeo sam dizati utege s 14 godina

960
00:49:47,401 --> 00:49:50,487
jer sam bio nejak i malen u to vrijeme.

961
00:49:50,570 --> 00:49:53,156
Želio sam biti junak,

962
00:49:53,240 --> 00:49:55,409
da mogu pomoći ako se što dogodi.

963
00:49:55,492 --> 00:49:56,910
Ovo su moji mama i tata.

964
00:50:00,247 --> 00:50:05,544
Kad sam imao četiri godine,  
moji tata, mama i sestrica,

965
00:50:05,627 --> 00:50:09,589
ona je imala šest mjeseci,
doživjeli su prometnu nesreću.

966
00:50:10,549 --> 00:50:11,550
I…

967
00:50:12,676 --> 00:50:14,469
samo je mama preživjela.

968
00:50:17,180 --> 00:50:22,853
Kad sam bio mali, maštao sam o tome
da budem jak, i ako se netko zaglavi,

969
00:50:23,687 --> 00:50:25,439
da ih mogu izvući.

970
00:50:50,797 --> 00:50:54,760
<i>Svaki muškarac je taj dan shvatio</i>
<i>da Patrik nije smrskao samo auto.</i>

971
00:50:54,843 --> 00:50:57,679
<i>Nego mit kojim su ih hranili čitav život.</i>

972
00:50:57,763 --> 00:51:00,640
{\an8}<i>Odrezak. To jedu muškarci.</i>

973
00:51:00,724 --> 00:51:01,975
<i>To muškarcima treba.</i>

974
00:51:02,059 --> 00:51:03,769
<i>Jedi kao muškarac, čovječe.</i>

975
00:51:04,352 --> 00:51:09,775
Mogu se s tim dobro<i></i>poistovjetiti
jer sam živio u tom svijetu.

976
00:51:11,068 --> 00:51:13,278
Odrezak je za muškarce.

977
00:51:13,904 --> 00:51:14,988
{\an8}Živjelo meso!

978
00:51:15,072 --> 00:51:17,574
Prikazuju te reklame, burgere,

979
00:51:17,657 --> 00:51:19,618
George Foreman uz roštilj.
-Da!

980
00:51:19,701 --> 00:51:21,828
I velike sendviče i takve stvari.

981
00:51:21,912 --> 00:51:24,247
<i>Jedi kao muško i budi sit kao muško.</i>

982
00:51:24,331 --> 00:51:27,584
To je sjajan marketing mesne industrije.

983
00:51:27,667 --> 00:51:29,127
<i>Hrana za prave muškarce.</i>

984
00:51:29,211 --> 00:51:32,631
Prodaju tu ideju 
da pravi muškarci jedu meso.

985
00:51:32,714 --> 00:51:34,382
<i>Izgledaš više kao muškarac</i>

986
00:51:34,466 --> 00:51:36,384
<i>s velikim hamburgerom u ruci.</i>

987
00:51:36,468 --> 00:51:38,637
No morate shvatiti, to je marketing.

988
00:51:38,720 --> 00:51:40,472
Ne temelji se na stvarnosti.

989
00:51:41,890 --> 00:51:43,809
Vodim te dolje u laboratorij.

990
00:51:43,892 --> 00:51:48,563
Kad zamišljam muževnog muškarca,
to je netko tko ima snagu, izdržljivost,

991
00:51:49,439 --> 00:51:52,526
{\an8}seksualnu energiju i plodnost. Zapravo,

992
00:51:52,609 --> 00:51:54,820
znanstvene studije pokazuju

993
00:51:54,903 --> 00:51:57,781
da što više mesa muškarac jede,

994
00:51:57,864 --> 00:52:01,118
brže gubi svoju muževnost.

995
00:52:01,201 --> 00:52:04,871
<i>Test krvi s Miami Dolphinsima </i>
<i>mjerio je kako jedan obrok</i>

996
00:52:04,955 --> 00:52:07,499
<i>utječe na</i><i>tok krvi kroz cijelo tijelo.</i>

997
00:52:07,582 --> 00:52:10,502
<i>Pitao sam dr. Spitza </i>
<i>može li provesti eksperiment</i>

998
00:52:10,585 --> 00:52:13,421
<i>s tri sportaša</i><i>s koledža, ali ovaj put,</i>

999
00:52:13,505 --> 00:52:16,508
<i>na jednom posebnom dijelu muške anatomije.</i>

1000
00:52:16,591 --> 00:52:17,467
Dakle…

1001
00:52:19,636 --> 00:52:20,720
Ovo je model penisa.

1002
00:52:21,388 --> 00:52:24,057
<i>Dr. Spitz je glavni delegat za urologiju</i>

1003
00:52:24,141 --> 00:52:26,101
<i>Američkog medicinskog društva.</i>

1004
00:52:26,184 --> 00:52:29,688
{\an8}<i>Kad je riječ o penisu,  </i>
<i>on je doslovno napisao knjigu.</i>

1005
00:52:29,771 --> 00:52:31,940
Stavit ćete si ovu napravu.

1006
00:52:32,023 --> 00:52:34,234
Jedan prsten ide na bazu penisa,

1007
00:52:34,860 --> 00:52:38,697
a drugi na vrh penisa,

1008
00:52:38,780 --> 00:52:40,615
točno iza glavića.

1009
00:52:40,699 --> 00:52:44,077
Prsteni se stežu kako bi znali

1010
00:52:44,161 --> 00:52:46,705
kada počinje erekcija,  
jer kad se stegne

1011
00:52:46,788 --> 00:52:49,583
odredit će da se povećao opseg penisa.

1012
00:52:49,666 --> 00:52:50,917
Nešto se događa.

1013
00:52:51,001 --> 00:52:53,753
Promatrat ćemo kakav učinak

1014
00:52:53,837 --> 00:52:56,923
obrok koji ste jeli ima 
na vaše erekcije te noći

1015
00:52:57,007 --> 00:52:59,551
i jest ćete dvije vrste jela.

1016
00:53:00,594 --> 00:53:05,515
U ovoj studiji, prvu večer,  
momcima smo dali <i>burrite</i> s mesom.

1017
00:53:06,266 --> 00:53:08,351
{\an8}Govedina, piletina, svinjetina.

1018
00:53:08,435 --> 00:53:12,814
{\an8}Meso je bilo veoma kvalitetno, organsko.

1019
00:53:12,939 --> 00:53:16,401
{\an8}Druge večeri dali smo im slične <i>burrite</i>.

1020
00:53:16,484 --> 00:53:19,070
{\an8}no zamijenili smo meso

1021
00:53:19,154 --> 00:53:21,865
{\an8}-biljnim bjelančevinama.
-Ovo je stvarno dobro.

1022
00:53:21,948 --> 00:53:24,910
Mislio sam da će biti gadno. Neću lagati.

1023
00:53:24,993 --> 00:53:27,787
Nisam mislio da ću jesti <i>burrito</i>, 
nego salatu.

1024
00:53:31,666 --> 00:53:33,752
Ova studija iskorištava

1025
00:53:33,835 --> 00:53:37,797
prirodnu funkciju koja se događa
muškarcima dok spavaju.

1026
00:53:38,590 --> 00:53:42,469
Tijela muškaraca stvaraju erekcije,
a to se događa

1027
00:53:42,552 --> 00:53:44,888
cijele noći dok ispitanici spavaju.

1028
00:53:45,555 --> 00:53:48,516
A kad se erekcija dogodi,
ova spravica je detektira

1029
00:53:48,600 --> 00:53:52,646
te bilježi koliko čvrsta je erekcija bila,

1030
00:53:52,729 --> 00:53:55,440
koliko dugo je trajala 
i koliko ih je bilo,

1031
00:53:56,024 --> 00:54:00,362
kako bismo vidjeli ima li 
kakav fizički učinak na erekciju

1032
00:54:00,445 --> 00:54:02,239
ono što su jeli za večeru.

1033
00:54:03,323 --> 00:54:05,492
Sada ćemo pogledati rezultate.

1034
00:54:05,575 --> 00:54:07,994
Mason, prvo ću tebi dati tvoje rezultate.

1035
00:54:08,078 --> 00:54:09,788
<i>Cool.</i>
-Ti ih izvadi.

1036
00:54:09,871 --> 00:54:11,164
U redu.
-Spreman?

1037
00:54:11,748 --> 00:54:15,001
Što je veći opseg, tvrđa je erekcija,

1038
00:54:15,085 --> 00:54:19,673
i primijetit ćeš da prvi krug,
to je mesni obrok…

1039
00:54:19,756 --> 00:54:21,841
{\an8}-Aha.
-…nije toliko velik,

1040
00:54:21,925 --> 00:54:24,010
{\an8}erekcija nije toliko tvrda,

1041
00:54:24,094 --> 00:54:27,264
{\an8}kao drugi krug, veganski obrok.

1042
00:54:27,347 --> 00:54:28,807
Pogledajmo sad drugi list.

1043
00:54:28,890 --> 00:54:30,976
Drugi list je…
-O, Bože.

1044
00:54:31,059 --> 00:54:33,603
…akumulacija broja erekcija

1045
00:54:33,687 --> 00:54:36,481
i njihova trajanja tijekom noći.

1046
00:54:36,606 --> 00:54:39,693
Dakle taj prvi zdepasti dijagram

1047
00:54:40,485 --> 00:54:43,446
{\an8}-zapravo nije veličina tvog penisa.
-Grozno je ovo.

1048
00:54:43,530 --> 00:54:45,740
{\an8}Nije veličina tvog penisa,

1049
00:54:45,824 --> 00:54:48,660
{\an8}već koliko si minuta tijekom noći 
imao erekcije.

1050
00:54:50,203 --> 00:54:52,205
Blake, pogledajmo tvoje rezultate.

1051
00:54:53,832 --> 00:54:54,916
Drž’ se. Spreman!

1052
00:54:56,251 --> 00:54:57,794
I opet…
-Da.

1053
00:54:57,877 --> 00:55:01,339
{\an8}Baš kao Mason, i ti si imao više erekcija

1054
00:55:01,423 --> 00:55:03,842
{\an8}nakon biljnog obroka nego nakon mesnog.

1055
00:55:03,925 --> 00:55:06,386
Da vidimo koliko si često imao erekcije.

1056
00:55:06,970 --> 00:55:10,807
{\an8}MESO -BILJKE (477% POVEĆANJE)

1057
00:55:10,890 --> 00:55:12,767
Razlika je gotovo 500 posto.

1058
00:55:12,851 --> 00:55:14,561
Kvragu, čovječe. Ovo je ludo.

1059
00:55:14,644 --> 00:55:15,854
Blake, jesi spreman?

1060
00:55:15,937 --> 00:55:17,731
Dajte mi dosje.
-U redu, evo.

1061
00:55:19,816 --> 00:55:22,986
{\an8}Imao si promjenu oko 13 posto

1062
00:55:23,069 --> 00:55:25,113
{\an8}u tvrdoći erekcija.

1063
00:55:25,655 --> 00:55:26,614
Pogledajmo sad…

1064
00:55:27,365 --> 00:55:30,160
koliko erekcija si imao 
i koliko su trajale.

1065
00:55:30,243 --> 00:55:34,080
Brate! O, sranje.

1066
00:55:34,164 --> 00:55:35,957
Pokaži, miša mu!
-Da.

1067
00:55:36,041 --> 00:55:39,794
{\an8}Ne skrivaj to!

1068
00:55:40,503 --> 00:55:44,090
To je čitav sat, brate.

1069
00:55:45,717 --> 00:55:50,221
Dakle svi ste imali sličnu reakciju

1070
00:55:50,764 --> 00:55:52,474
na mesni obrok

1071
00:55:52,557 --> 00:55:55,268
nasuprot biljnom.
-To je ludo.

1072
00:55:55,352 --> 00:56:00,231
Kad bih kao mali vidio krupnog lika 
u restoranu kako jede veliki odrezak,

1073
00:56:00,315 --> 00:56:04,527
Želio sam biti takav. A kad bih vidio
nekoga tko je naručio salatu…

1074
00:56:04,611 --> 00:56:06,529
Taj je mekan, ne?
-Da, pomisliš

1075
00:56:06,613 --> 00:56:08,031
„Što je ovo?“
-Mekan je.

1076
00:56:08,114 --> 00:56:13,244
Zapravo, na kraju je ovaj koji jede
odrezak mekan, a drugi je tvrd.

1077
00:56:14,329 --> 00:56:17,332
Kada izvedete curu za Valentinovo,

1078
00:56:17,457 --> 00:56:18,833
kamo ćete je odvesti?

1079
00:56:18,917 --> 00:56:20,293
Na veganski gril, sine.

1080
00:56:20,377 --> 00:56:22,003
Da, baš sam na to pomislio.

1081
00:56:22,087 --> 00:56:25,173
Ovo nije znanstveno ovjerena studija,

1082
00:56:25,256 --> 00:56:27,801
ali rezultati su uzbudljivi.

1083
00:56:27,884 --> 00:56:31,721
Mislim da će ovo probuditi mnoge ljude.

1084
00:56:31,805 --> 00:56:33,848
Probudit će one koji imaju penise

1085
00:56:33,932 --> 00:56:36,726
i one koji vole ljude koji imaju penise.

1086
00:56:38,686 --> 00:56:41,606
<i>Ova priča o erekcijama je zanimljiva,</i>

1087
00:56:41,689 --> 00:56:43,525
<i>ali sam se zapitao o hormonima,</i>

1088
00:56:44,150 --> 00:56:46,236
<i>posebice testosteronu.</i>

1089
00:56:47,070 --> 00:56:50,031
U životu nisam pojeo komad mesa,

1090
00:56:50,115 --> 00:56:52,659
a nikad nisam imao 
problem s testosteronom.

1091
00:56:52,742 --> 00:56:56,079
{\an8}Radio sam testove krvi i sve razine
su mi savršene.

1092
00:56:56,162 --> 00:56:59,082
I očito je 
da nemam problema s izgradnjom mišića.

1093
00:56:59,165 --> 00:57:02,961
<i>Studije koje uspoređuju muškarce </i>
<i>koji jedu meso s onima koji ne jedu,</i>

1094
00:57:03,044 --> 00:57:06,798
<i>dosljedno pokazuju </i>
<i>da nema razlike u razini testosterona.</i>

1095
00:57:07,424 --> 00:57:09,134
<i>Bilo mi je teško povjerovati,</i>

1096
00:57:09,217 --> 00:57:11,469
<i>jer biljna prehrana uključuje soju,</i>

1097
00:57:12,095 --> 00:57:15,014
<i>koja je navodno krcata estrogenom.</i>

1098
00:57:15,098 --> 00:57:16,599
Objavljujem slike hrane

1099
00:57:16,683 --> 00:57:19,185
i ako sadrži bilo kakve proizvode od soje,

1100
00:57:19,269 --> 00:57:22,897
od sto komentara, uvijek 20 do 30 govore

1101
00:57:22,981 --> 00:57:26,025
„Čuo sam da soja podiže razine estrogena.“

1102
00:57:26,109 --> 00:57:27,152
To nije istina.

1103
00:57:27,235 --> 00:57:31,114
<i>Soja zapravo sadrži fitoestrogene,</i>

1104
00:57:31,197 --> 00:57:33,074
<i>spojeve slične estrogenima,</i>

1105
00:57:33,158 --> 00:57:35,493
{\an8}<i>koji mogu imati i suprotan učinak,</i>

1106
00:57:35,577 --> 00:57:37,912
{\an8}<i>blokirati neke od receptora estrogena</i>

1107
00:57:37,996 --> 00:57:41,624
{\an8}<i>i spriječiti da se prime </i>
<i>stvarni izvori estrogena iz hrane.</i>

1108
00:57:42,250 --> 00:57:44,377
<i>Hrana koja sadrži prave estrogene</i>

1109
00:57:44,461 --> 00:57:47,630
{\an8}<i>životinjska je hrana,  </i>
<i>poput piletine, jaja i mlijeka,</i>

1110
00:57:47,714 --> 00:57:51,176
{\an8}<i>koja može značajno utjecati</i>
<i>na naše razine hormona.</i>

1111
00:57:51,259 --> 00:57:54,888
<i>Pijenje kravljeg mlijeka može povećati </i>
<i>muške razine estrogena</i>

1112
00:57:54,971 --> 00:57:58,057
{\an8}<i>za 26 posto u samo jednom satu,</i>

1113
00:57:58,141 --> 00:58:01,227
{\an8}<i>dok razine testosterona opadaju</i>
<i>za 18 posto.</i>

1114
00:58:01,895 --> 00:58:03,855
{\an8}<i>Drugi hormon povezan s prehranom</i>

1115
00:58:03,938 --> 00:58:07,650
{\an8}<i>jest kortizol, hormon stresa </i>
<i>povezan sa smanjenjem mišićne mase</i>

1116
00:58:07,734 --> 00:58:09,277
{\an8}<i>i povećanjem masnoće.</i>

1117
00:58:09,986 --> 00:58:13,114
{\an8}<i>Studije pokazuju da oni </i>
<i>koji zamijene životinjsku hranu</i>

1118
00:58:13,198 --> 00:58:15,033
{\an8}<i>biljnom, punom ugljikohidrata,</i>

1119
00:58:15,116 --> 00:58:19,162
{\an8}<i>dožive prosječni pad razine kortizola</i>
<i>za 27 posto.</i>

1120
00:58:20,079 --> 00:58:21,581
Uvijek su mi govorili

1121
00:58:21,664 --> 00:58:26,878
{\an8}ne možeš biti mršav i mišićav kao vegan 
jer jedeš puno ugljikohidrata.

1122
00:58:27,587 --> 00:58:29,923
No evo me ovdje u najboljoj formi.

1123
00:58:30,006 --> 00:58:31,341
Lako.

1124
00:58:32,675 --> 00:58:36,095
<i>Znam da prerađeni ugljikohidrati</i>
<i>kao bijelo brašno i šećer</i>

1125
00:58:36,179 --> 00:58:38,556
<i>mogu debljati, no nisam znao</i>

1126
00:58:38,640 --> 00:58:43,061
{\an8}<i>da su neprerađeni ugljikohidrati </i>
<i>poput zobi, banana i slatkog krumpira</i>

1127
00:58:43,144 --> 00:58:45,522
{\an8}<i>povezani sa smanjenjem tjelesne masnoće.</i>

1128
00:58:49,609 --> 00:58:54,697
<i>Kroz osmotjedni trening težine,</i>
<i>oni s normalnim unosom ugljikohidrata</i>

1129
00:58:54,781 --> 00:58:57,242
<i>dobili su 1,3 kg mišićne mase,</i>

1130
00:58:57,325 --> 00:59:00,578
<i>dok su oni s niskim unosom ugljikohidrata</i>
<i>gubili mišiće.</i>

1131
00:59:00,662 --> 00:59:04,332
Tipična je dijeta bodybuildera
siromašna ugljikohidratima,

1132
00:59:04,415 --> 00:59:07,418
pa ti momci koji ne jedu ugljikohidrate
po dva tjedna

1133
00:59:07,502 --> 00:59:09,754
hodaju uokolo poput zombija.

1134
00:59:09,837 --> 00:59:12,632
Ja jedem koliko god ugljikohidrata želim.

1135
00:59:13,216 --> 00:59:16,803
Oni se pitaju kako mogu to jesti 
i izgledati tako nabildan?

1136
00:59:21,349 --> 00:59:24,769
<i>U Nashvilleu me Derrick upoznao </i>
<i>sa svojom ženom, Charity,</i>

1137
00:59:24,852 --> 00:59:28,523
<i>profesionalnom kuharicom,  </i>
<i>koja mu je pomogla u transformaciji.</i>

1138
00:59:28,606 --> 00:59:29,899
Drago mi je.

1139
00:59:29,983 --> 00:59:33,695
{\an8}Kad sam počela kuhati veganski,
uvijek bih pravila puno hrane

1140
00:59:33,778 --> 00:59:37,240
{\an8}i slala Derricku u klub za ručak.

1141
00:59:37,865 --> 00:59:40,910
Jer sam znala da mu je 
jedina alternativa salata.

1142
00:59:40,994 --> 00:59:43,830
Vidjeli ste Derricka.  
Mislite li da je salata

1143
00:59:43,913 --> 00:59:45,456
dovoljna da ga zasiti?

1144
00:59:45,540 --> 00:59:46,958
Da, volim jesti.

1145
00:59:47,542 --> 00:59:49,961
U početku sam mislio da se moram uvjeriti

1146
00:59:50,044 --> 00:59:52,297
kako mi okus više nije važan.

1147
00:59:52,839 --> 00:59:54,382
No to nije bila žrtva.

1148
00:59:55,049 --> 00:59:59,762
Ona je i dalje kuhala makarone sa sirom
i pileća krilca.

1149
00:59:59,846 --> 01:00:01,097
Samo na biljnoj bazi.

1150
01:00:02,307 --> 01:00:04,642
Ljubav koju imaš prema hrani

1151
01:00:04,726 --> 01:00:06,894
treba zamijeniti boljim sastojcima.

1152
01:00:07,645 --> 01:00:09,439
Donio sam to u kantinu

1153
01:00:09,522 --> 01:00:11,024
i kolege su mi prilazili.

1154
01:00:11,107 --> 01:00:13,776
Podbadali su me i sprdali se.

1155
01:00:13,860 --> 01:00:15,153
U konačnici,

1156
01:00:15,236 --> 01:00:18,156
to sam radio da bih postao bolji igrač,

1157
01:00:18,239 --> 01:00:20,283
što će pomoći cijelom timu.

1158
01:00:20,366 --> 01:00:24,162
Igrači su počeli gledati 
i fino im je mirisalo.

1159
01:00:24,245 --> 01:00:26,122
Htjeli su da i njima pošaljem.

1160
01:00:26,205 --> 01:00:27,790
I ja sam pristala.

1161
01:00:27,874 --> 01:00:29,917
Počelo je s petoricom,

1162
01:00:30,001 --> 01:00:33,254
a sad, usred sezone, 13 igrača.

1163
01:00:33,338 --> 01:00:36,341
Nisam nikad namjeravala 
napraviti od toga biznis.

1164
01:00:36,424 --> 01:00:39,510
No u zadnjih 15 godina 
nismo ušli u finale.

1165
01:00:39,594 --> 01:00:43,139
Pa ću se potruditi da pomognem timu.

1166
01:00:43,890 --> 01:00:44,891
Evo nje. Kako si?

1167
01:00:44,974 --> 01:00:47,101
Bok! Nadam se da si gladan.
-O, da!

1168
01:00:48,436 --> 01:00:49,687
{\an8}Nedjelje su dobre.

1169
01:00:50,271 --> 01:00:52,565
{\an8}Nakon utakmice, ja i momci

1170
01:00:52,649 --> 01:00:54,192
radujemo se objedu.

1171
01:00:56,027 --> 01:00:57,570
{\an8}-Kako si?
-Dobro, a ti?

1172
01:00:57,654 --> 01:00:59,364
{\an8}-Je li ti stomak prazan?
-Da.

1173
01:00:59,947 --> 01:01:01,949
{\an8}Dobro se provodimo u ovoj kuhinji.

1174
01:01:04,494 --> 01:01:05,953
Ovo su biljni burgeri.

1175
01:01:06,537 --> 01:01:09,040
S grila, mirišu i imaju okus kao govedina.

1176
01:01:10,458 --> 01:01:13,294
I pravim makarone sa sirom i tartufima,

1177
01:01:13,378 --> 01:01:14,671
<i>buffalo</i> krilca,

1178
01:01:15,254 --> 01:01:17,006
cezar salatu s raštikom,

1179
01:01:17,090 --> 01:01:20,927
hrskave prokulice 
s dimljenim reduciranim umakom,

1180
01:01:21,010 --> 01:01:23,262
i <i>cheesecake</i> s maslacem od kikirikija

1181
01:01:25,139 --> 01:01:26,349
O, da!
-Mljac!

1182
01:01:27,350 --> 01:01:29,352
Hvala, draga.
-Hvala.

1183
01:01:29,435 --> 01:01:31,270
Vi ste svi jeli Charityin meni?

1184
01:01:31,354 --> 01:01:32,855
Da.

1185
01:01:32,939 --> 01:01:34,607
Što ste o tome mislili prije?

1186
01:01:34,691 --> 01:01:37,652
Ja sam govorio loše o vama 
nekoliko tjedana.

1187
01:01:39,278 --> 01:01:41,447
Mislio si da trebaš meso za snagu?

1188
01:01:41,531 --> 01:01:43,241
Da, upravo to sam mislio.

1189
01:01:43,324 --> 01:01:47,328
Rekao sam mu, osjećam se kao da je 
moje čitavo djetinjstvo bila laž.

1190
01:01:48,204 --> 01:01:50,081
Mislio sam da će mi faliti.

1191
01:01:50,164 --> 01:01:52,333
A nisam više ni pomislio na meso.

1192
01:01:52,417 --> 01:01:53,501
Imam više energije

1193
01:01:53,584 --> 01:01:55,712
i osjećam se jači. To je bilo glupo.

1194
01:01:55,795 --> 01:01:57,130
A što je s okusom?

1195
01:01:57,880 --> 01:01:59,632
Odličan je.
-Jela su uvijek

1196
01:01:59,716 --> 01:02:03,845
izgledala dobro pa sam sjedio 
u svlačionici i zurio u to što su jeli.

1197
01:02:03,928 --> 01:02:04,971
Onda sam kušao

1198
01:02:05,054 --> 01:02:06,389
i osjetio sam razliku.

1199
01:02:06,472 --> 01:02:09,934
I mogao sam stalno biti u top<i>-</i>formi.

1200
01:02:10,017 --> 01:02:12,562
Da, imao si svoj prvi <i>touchdown</i>
nakon toga.

1201
01:02:19,485 --> 01:02:23,448
<i>Nakon šest mjeseci nove dijete,  </i>
<i>moja snaga, izdržljivost i oporavak</i>

1202
01:02:23,531 --> 01:02:24,699
<i>bili su bolji no ikad.</i>

1203
01:02:25,199 --> 01:02:27,034
<i>Zdravlje mog tate se popravilo.</i>

1204
01:02:28,161 --> 01:02:30,371
<i>I moji žena i djeca su se pridružili.</i>

1205
01:02:31,706 --> 01:02:33,291
<i>Ali bio sam i ljut.</i>

1206
01:02:33,374 --> 01:02:35,793
<i>Zašto svi ne znaju za ovo?</i>

1207
01:02:36,794 --> 01:02:38,629
<i>Tada sam se sjetio svog djeda,</i>

1208
01:02:38,713 --> 01:02:41,632
<i>koji je umro od srčanog udara s 63 godine</i>,

1209
01:02:41,716 --> 01:02:44,093
<i>nakon više od četiri desetljeća pušenja.</i>

1210
01:02:45,052 --> 01:02:48,181
<i>Paravojnik u drugom svj. ratu,  </i>
<i>navukao se na cigarete</i>

1211
01:02:48,264 --> 01:02:51,851
<i>u vremenu kada su mladim ljudima </i>
<i>poput njega prodali ideju</i>

1212
01:02:51,934 --> 01:02:54,103
<i>da je pušenje ustvari dobro za njih.</i>

1213
01:02:55,855 --> 01:02:57,356
<i>Babe Ruth, idol milijuna…</i>

1214
01:02:57,440 --> 01:02:58,900
<i>Da bi prodala tu ideju,</i>

1215
01:02:58,983 --> 01:03:01,360
<i>duhanska se industrija </i>
<i>okrenula slavnim sportašima</i>

1216
01:03:01,444 --> 01:03:03,946
<i>ultimativnim simbolima forme i zdravlja.</i>

1217
01:03:04,697 --> 01:03:07,116
<i>Nakon utakmice,  Carl Furillo iz Dodgersa</i>

1218
01:03:07,200 --> 01:03:09,869
<i>traži blagu cigaretu. </i>Camel<i>, naravno.</i>

1219
01:03:09,952 --> 01:03:13,164
<i>No negdje u vrijeme kad je Babe Ruth </i>
<i>umro od raka grla</i>

1220
01:03:13,247 --> 01:03:14,540
<i>u svojim ranim 50-ima,</i>

1221
01:03:14,624 --> 01:03:16,876
<i>znanstveni dokazi su se nakupili,</i>

1222
01:03:16,959 --> 01:03:19,128
<i>pa su trebali novi marketinški plan.</i>

1223
01:03:19,212 --> 01:03:21,214
<i>Prema ovom nacionalnom istraživanju</i>

1224
01:03:21,297 --> 01:03:24,842
<i>više doktora puši </i>Camel<i> </i>
<i>nego bilo koje druge cigarete.</i>

1225
01:03:24,926 --> 01:03:27,887
{\an8}Godinama je duhanska industrija tvrdila

1226
01:03:27,970 --> 01:03:31,015
{\an8}da njihove cigarete ne uzrokuju rak.

1227
01:03:31,098 --> 01:03:35,019
I potplatili su istraživače

1228
01:03:35,102 --> 01:03:38,105
da daju izjave 
koje su zamagljivale problem.

1229
01:03:39,774 --> 01:03:42,401
<i>Unatoč tim naporima…</i>
<i>-Sponzorira</i> Marlboro.

1230
01:03:42,485 --> 01:03:45,446
<i>…reklame za cigarete</i><i>su na kraju </i>
<i>zabranjene u sportu</i>.

1231
01:03:46,030 --> 01:03:48,574
<i>Točno na vrijeme </i>
<i>za drugu veliku industriju</i>

1232
01:03:48,658 --> 01:03:51,494
{\an8}<i>koja je nastupila </i>
<i>i počela igrati istu igru…</i>

1233
01:03:51,619 --> 01:03:53,663
Što imaš u vrećici?
-<i>Big Mac</i>.

1234
01:03:53,746 --> 01:03:55,039
Igrajmo za njega.

1235
01:03:55,122 --> 01:03:56,749
<i>…s novom generacijom sportaša</i>…

1236
01:03:58,835 --> 01:03:59,794
{\an8}<i>uključujući mene.</i>

1237
01:04:02,421 --> 01:04:07,510
<i>No nedugo zatim pojavilo se sve više </i>
<i>dokaza protiv životinjske hrane.</i>

1238
01:04:07,593 --> 01:04:10,930
To je igra 
koju igra prehrambena industrija.

1239
01:04:11,013 --> 01:04:14,851
{\an8}Ona je iz Nacionalne udruge stočara.

1240
01:04:14,934 --> 01:04:16,894
{\an8}Oni unajme svoje tzv. stručnjake…

1241
01:04:16,978 --> 01:04:20,565
<i>Kao prvo, registrirani sam dijetetičar,</i>
<i>nutricionist i majka.</i>

1242
01:04:20,648 --> 01:04:22,733
{\an8}<i>…kako bi stvorili zbrku…</i>

1243
01:04:22,817 --> 01:04:27,613
{\an8}Tvrdite li da prerađeno meso 
po vašem mišljenju nije kancerogeno?

1244
01:04:27,697 --> 01:04:30,366
{\an8}<i>Ne tvrdim da je to dovoljno povezano.</i>

1245
01:04:30,449 --> 01:04:33,911
{\an8}…i žele prikazati da postoji sumnja 
u ono što govorimo.

1246
01:04:33,995 --> 01:04:36,372
{\an8}<i>Nema uzročne veze</i>

1247
01:04:36,455 --> 01:04:39,709
{\an8}<i>između crvenog i prerađenog mesa </i>
<i>i bilo kojeg tipa raka</i>.

1248
01:04:39,792 --> 01:04:43,337
{\an8}Biste li ipak preporučili 
da jedemo manje mesa?

1249
01:04:43,421 --> 01:04:46,007
{\an8}<i>-Ne, nikako.</i>
-Kako da onda gledatelji

1250
01:04:46,090 --> 01:04:47,633
{\an8}vide smisao u svemu ovome?

1251
01:04:48,301 --> 01:04:50,303
<i>Uz uvjerljive znanstvene dokaze</i>

1252
01:04:50,386 --> 01:04:53,764
<i>koji povezuju životinjske proizvode</i>
<i>s teškim bolestima</i>

1253
01:04:53,848 --> 01:04:57,476
<i>otkrio sam </i>
<i>da industrije mesa, mlijeka i jaja</i>

1254
01:04:57,560 --> 01:05:02,189
<i>potajno financiraju istraživanja </i>
<i>koja niječu te dokaze</i>

1255
01:05:02,273 --> 01:05:04,692
<i>a svoje sponzorstvo prikrivaju.</i>

1256
01:05:05,735 --> 01:05:08,279
<i>Jedan od plaćenika koji provode te studije</i>

1257
01:05:08,362 --> 01:05:09,989
<i>jest </i>Exponent Incorporated<i>,</i>

1258
01:05:10,072 --> 01:05:13,284
{\an8}<i>firma čija je istraživanja </i>
<i>koristila industrija duhana</i>

1259
01:05:13,367 --> 01:05:16,621
{\an8}<i>kako bi zanijekala vezu </i>
<i>između pasivnog pušenja i raka.</i>

1260
01:05:17,747 --> 01:05:21,334
{\an8}<i>Više od 50 godina </i>
Exponent<i> je proizvodio studije</i>

1261
01:05:21,417 --> 01:05:24,337
{\an8}<i>koje osporavaju zdravstvene rizike,  </i>
<i>od azbesta,</i>

1262
01:05:24,420 --> 01:05:27,256
{\an8}<i>arsena, žive, do životinjskih proizvoda.</i>

1263
01:05:27,340 --> 01:05:31,218
{\an8}To je savršena formula 
za ljude koji prodaju hranu.

1264
01:05:31,302 --> 01:05:33,888
{\an8}Također za farmaceute 
koji prodaju lijekove

1265
01:05:33,971 --> 01:05:36,515
za bolesti koje uzrokuje loša hrana.

1266
01:05:36,599 --> 01:05:39,143
To je dobro i za medije,

1267
01:05:39,226 --> 01:05:42,688
koji nam serviraju 
novu priču o prehrani svaki dan.

1268
01:05:42,772 --> 01:05:44,231
Opet počinje.

1269
01:05:44,315 --> 01:05:46,901
{\an8}Nove smjernice su nejasne i zbunjujuće

1270
01:05:46,984 --> 01:05:48,486
{\an8}i to nije slučajno.

1271
01:05:48,569 --> 01:05:50,863
{\an8}-Jaja su u redu.
-Sretna sam zbog jaja.

1272
01:05:50,947 --> 01:05:52,198
{\an8}I ja isto.

1273
01:05:52,281 --> 01:05:55,117
{\an8}-Slanina je u redu.
-Naravno!

1274
01:05:55,201 --> 01:05:57,912
{\an8}-Dobro. Maslac?
-Maslac se vratio.

1275
01:05:57,995 --> 01:06:01,165
No iako naši mediji odaju dojam

1276
01:06:01,248 --> 01:06:03,042
sveopće zbrke,

1277
01:06:03,125 --> 01:06:04,961
postoji globalni konsenzus

1278
01:06:05,044 --> 01:06:07,296
oko toga što je zdrava prehrana

1279
01:06:07,380 --> 01:06:10,383
i to je prehrana koja svaki put,

1280
01:06:10,466 --> 01:06:14,220
bez obzira na sadržaj masnoće
ili bjelančevina,

1281
01:06:14,303 --> 01:06:17,098
u svim populacijama i istraživanjima,

1282
01:06:17,181 --> 01:06:20,309
to je uvijek prehrana 
pretežito bazirana na biljkama.

1283
01:06:22,144 --> 01:06:24,730
{\an8}VIKTORIJINI SLAPOVI, ZIMBABVE

1284
01:06:24,814 --> 01:06:27,191
{\an8}<i>Kad sam mislio da sam otkrio sve tajne</i>

1285
01:06:27,274 --> 01:06:28,985
<i>industrije životinjske hrane,</i>

1286
01:06:29,068 --> 01:06:32,238
<i>pozvali su me da treniram </i>
<i>paravojnu grupu u Zimbabveu</i>

1287
01:06:32,321 --> 01:06:33,823
<i>sa specijalnom misijom.</i>

1288
01:06:33,906 --> 01:06:36,993
Ljudi, samo budite oprezni
i ostanite na kamenju.

1289
01:06:38,244 --> 01:06:40,663
Da.

1290
01:06:41,080 --> 01:06:43,749
Dakle ove životinje su kritično ugrožene.

1291
01:06:43,833 --> 01:06:46,293
Samo oko 5000 ih je ostalo na planetu.

1292
01:06:47,461 --> 01:06:49,630
Izlovili su ih do istrebljenja

1293
01:06:49,714 --> 01:06:51,549
zbog vrijednosti rogova.

1294
01:06:51,632 --> 01:06:53,426
Oko 40000 dolara za pola kg.

1295
01:06:58,347 --> 01:07:01,934
<i>Damien Mander je umirovljeni specijalac</i>

1296
01:07:02,018 --> 01:07:04,061
<i>koji se 12 puta borio u Iraku.</i>

1297
01:07:05,396 --> 01:07:09,275
<i>osnivač je </i>
<i>Međunarodne zaklade protiv krivolova.</i>

1298
01:07:09,358 --> 01:07:13,070
Krivolovci imaju sjekiru ili nož,
pa ćemo ih probati razoružati.

1299
01:07:13,696 --> 01:07:15,656
Dakle on će gurnuti nož.

1300
01:07:17,408 --> 01:07:18,534
Ovako.

1301
01:07:21,120 --> 01:07:23,205
{\an8}Mi smo <i>SEAL Team Six</i> za zaštitu.

1302
01:07:23,873 --> 01:07:27,168
Mi smo momci koji upadaju 
kako bi zaustavili krvarenje.

1303
01:07:28,002 --> 01:07:30,880
U redu?
-Da. Držat ću se svoje puške…

1304
01:07:30,963 --> 01:07:32,631
Da.
-…a ti se drži toga.

1305
01:07:32,715 --> 01:07:35,760
Živio sam san svakog dječaka,  
skakao iz helikoptera,

1306
01:07:35,843 --> 01:07:38,220
dizao stvari u zrak. Ono što dječaci

1307
01:07:38,304 --> 01:07:40,014
vole raditi na <i>PlayStationu</i>.

1308
01:07:41,098 --> 01:07:45,102
Došao sam u Afriku jer sam tražio 
sljedeću avanturu od šest mjeseci.

1309
01:07:46,187 --> 01:07:48,814
Vidio sam slona kojem su odsjekli lice,

1310
01:07:49,398 --> 01:07:52,318
kljove su bile odstranjene,
a slon je ležao mrtav.

1311
01:07:52,401 --> 01:07:55,571
jer neki tip želi imati kljove na stolu.

1312
01:07:56,072 --> 01:07:57,782
Kakva je ovo zasjeda?

1313
01:07:57,865 --> 01:07:59,200
Linearna.
-Vrlo dobro.

1314
01:07:59,283 --> 01:08:02,286
Imao sam novca i vještine 
da pomognem ovim čuvarima.

1315
01:08:02,369 --> 01:08:04,997
…koristeći minimalnu silu<i></i>
da bi obavili posao.

1316
01:08:05,081 --> 01:08:07,541
I odlučio sam posvetiti život

1317
01:08:08,542 --> 01:08:10,920
pomaganju tim ljudima 
da zaštite životinje.

1318
01:08:19,303 --> 01:08:22,098
No nakon što sam to odlučio, shvatio sam

1319
01:08:22,181 --> 01:08:24,683
da sam svaki dan išao u patrolu

1320
01:08:24,767 --> 01:08:26,560
i štitio jednu životinju.

1321
01:08:26,644 --> 01:08:28,229
Navečer bih došao kući

1322
01:08:28,312 --> 01:08:30,356
i stavio drugu životinju na vatru.

1323
01:08:31,315 --> 01:08:32,274
I znao sam…

1324
01:08:33,651 --> 01:08:35,069
Znao sam da je to glupo.

1325
01:08:35,820 --> 01:08:38,030
Stvorio sam fleksibilan moral

1326
01:08:38,114 --> 01:08:41,367
koji je odgovarao meni,  
jer ako ne jedeš meso

1327
01:08:41,450 --> 01:08:44,411
onda si neki vegan 
koji se skupi kao mahuna.

1328
01:08:45,162 --> 01:08:47,540
U glavi sam se opravdao,  
ima dosta krava

1329
01:08:47,623 --> 01:08:49,542
na planetu. Neće izumrijeti.

1330
01:08:49,625 --> 01:08:54,922
No što sam više razmišljao, sve sam lakše
prihvaćao ono što sam već znao.

1331
01:08:55,005 --> 01:08:59,635
Ako želiš zaštititi životinje,  
nemoj ih stavljati u usta.

1332
01:09:01,345 --> 01:09:04,974
Ta fantazija 
da trebamo meso zbog bjelančevina

1333
01:09:05,057 --> 01:09:06,100
zapravo je laž.

1334
01:09:06,725 --> 01:09:09,937
Pogledajte gorilu,
sjebat će vas za dvije sekunde.

1335
01:09:11,021 --> 01:09:12,148
Što gorile jedu?

1336
01:09:12,731 --> 01:09:15,568
Činim isto što i te velike sive životinje

1337
01:09:15,651 --> 01:09:17,486
koje štitim, slon i nosorog.

1338
01:09:18,362 --> 01:09:20,781
Držim se biljaka.

1339
01:09:24,994 --> 01:09:26,537
Čuvari kojima pomažemo

1340
01:09:26,620 --> 01:09:28,706
obilaze pet milijuna jutara zemlje

1341
01:09:28,789 --> 01:09:30,791
štiteći te ugrožene vrste.

1342
01:09:32,877 --> 01:09:36,172
No najveća nam je prijetnja 
mesna industrija,

1343
01:09:36,714 --> 01:09:39,091
i zemlja koju stalno oduzimaju

1344
01:09:39,925 --> 01:09:41,969
od ostataka tih prirodnih

1345
01:09:43,012 --> 01:09:44,138
divljih područja.

1346
01:09:44,930 --> 01:09:48,225
Centimetar po centimetar,  
metar po metar, itd.

1347
01:09:57,568 --> 01:10:00,738
Oko tri četvrtine 
poljoprivrednih zemljišta

1348
01:10:00,821 --> 01:10:04,158
u svijetu koristi se za proizvodnju stoke,

1349
01:10:04,241 --> 01:10:08,412
{\an8}a to nameće 
velike troškove za bioraznolikost.

1350
01:10:08,495 --> 01:10:11,248
A što je najveći izvor

1351
01:10:11,332 --> 01:10:12,875
uništenja staništa?

1352
01:10:12,958 --> 01:10:15,419
To je stočna industrija.

1353
01:10:15,502 --> 01:10:18,923
<i>Uzgoj mesa, mliječnih proizvoda,  </i>
<i>jaja i ribe</i>

1354
01:10:19,006 --> 01:10:21,967
<i>koristi 83 posto </i>
<i>svih poljoprivrednih površina,</i>

1355
01:10:22,051 --> 01:10:25,679
<i>a daje samo 18 posto svjetskih kalorija.</i>

1356
01:10:25,763 --> 01:10:29,308
<i>Stoka treba toliko zemlje</i>

1357
01:10:29,391 --> 01:10:31,977
<i>jer opet, životinje su samo posrednici,</i>

1358
01:10:32,061 --> 01:10:36,315
{\an8}<i>konzumirajući u prosjeku šest puta </i>
<i>više bjelančevina nego što proizvedu.</i>

1359
01:10:37,566 --> 01:10:41,237
<i>Više od 70 bilijuna životinja </i>
<i>konzumira se u svijetu godišnje</i>,

1360
01:10:41,320 --> 01:10:44,615
<i>pa uzgoj stočne hrane </i>
<i>zahtijeva velike površine,</i>

1361
01:10:44,698 --> 01:10:47,534
{\an8}<i>što je jedan od glavnih </i>
<i>pokretača deforestacije.</i>

1362
01:10:48,869 --> 01:10:51,205
<i>Zahtijeva i ogromne količine vode.</i>

1363
01:10:51,288 --> 01:10:54,208
{\an8}Meso igra ogromnu ulogu

1364
01:10:54,291 --> 01:10:56,794
{\an8}u tom pretjeranom korištenju vode.

1365
01:10:57,336 --> 01:11:00,256
Dvadeset pet posto svjetskih rijeka

1366
01:11:00,339 --> 01:11:02,675
više ne dolazi do oceana,  jer uzimamo

1367
01:11:02,758 --> 01:11:05,386
puno vode da bismo proizveli stočnu hranu.

1368
01:11:05,469 --> 01:11:08,389
{\an8}Vodom se hrani zrno

1369
01:11:08,472 --> 01:11:09,974
{\an8}kojim hranimo stoku.

1370
01:11:10,641 --> 01:11:13,310
Stoka se pretvara u govedinu.

1371
01:11:14,270 --> 01:11:19,024
Za jedan hamburger 
potrebno je 2400 litara vode.

1372
01:11:19,108 --> 01:11:21,110
To je strašno puno vode.

1373
01:11:21,193 --> 01:11:23,445
<i>Zaključak je da više od četvrtine</i>

1374
01:11:23,529 --> 01:11:27,449
<i>potrošnje pitke vode odlazi na </i>
<i>proizvodnju životinjskih proizvoda.</i>

1375
01:11:27,533 --> 01:11:30,202
<i>Problem nije samo nedostatak pitke vode,</i>

1376
01:11:30,286 --> 01:11:32,037
<i>već i onečišćenje vode.</i>

1377
01:11:33,080 --> 01:11:35,082
<i>U SAD-u, na primjer,</i>

1378
01:11:35,165 --> 01:11:38,460
{\an8}<i>stoka proizvede </i>
<i>gotovo 50 puta više otpada godišnje</i>

1379
01:11:38,544 --> 01:11:40,879
{\an8}<i>nego čitava ljudska populacija,</i>

1380
01:11:40,963 --> 01:11:45,467
<i>onečišćujući rijeke, jezera </i>
<i>i podzemne vode diljem zemlje.</i>

1381
01:11:46,719 --> 01:11:49,054
Stočni je sektor odgovoran

1382
01:11:49,138 --> 01:11:53,225
za 15 posto globalnih emisija plinova
koje proizvodi čovjek.

1383
01:11:53,309 --> 01:11:55,269
Da stavimo to u perspektivu,

1384
01:11:55,352 --> 01:11:58,314
to je otprilike isto kao sve emisije

1385
01:11:58,397 --> 01:12:01,692
iz svih oblika transporta na svijetu,  
svih aviona,

1386
01:12:01,775 --> 01:12:05,612
vlakova, automobila,  
kamiona i brodova zajedno.

1387
01:12:06,322 --> 01:12:08,907
Poljoprivreda nije samo najveći krivac

1388
01:12:08,991 --> 01:12:11,785
koji prijeti budućnosti ljudi na Zemlji,

1389
01:12:12,328 --> 01:12:16,290
to je i najveći i najvažniji 
ključ rješenja.

1390
01:12:16,999 --> 01:12:18,959
{\an8}<i>U SAD-u, gdje je potrošnja mesa</i>

1391
01:12:19,043 --> 01:12:21,128
{\an8}<i>tri</i><i>puta veća od svjetskog prosjeka,</i>

1392
01:12:21,211 --> 01:12:23,172
{\an8}<i>odmak od mesne prehrane</i>

1393
01:12:23,255 --> 01:12:26,884
{\an8}<i>smanjio bi poljoprivredno onečišćenje </i>
<i>i do 73 posto</i>

1394
01:12:26,967 --> 01:12:31,347
{\an8}<i>i sačuvao milijun litara vode </i>
<i>po osobi godišnje.</i>

1395
01:12:31,430 --> 01:12:36,101
{\an8}<i>Globalno bi taj pomak oslobodio </i>
<i>područje zemlje veličine Afrike,</i>

1396
01:12:36,185 --> 01:12:40,773
<i>popuštajući pritisak na mnoge svjetske </i>
<i>najugroženije ekosustave i vrste.</i>

1397
01:12:41,607 --> 01:12:44,610
Ta je poruka izrazito važna,  
kako za javno zdravlje

1398
01:12:44,693 --> 01:12:47,738
tako i za okoliš. Što više biljaka jedete,

1399
01:12:47,821 --> 01:12:50,491
a manje mesa i mlijeka, to bolje.

1400
01:12:50,574 --> 01:12:52,743
VATROGASNA POSTROJBA NEW YORK

1401
01:12:52,826 --> 01:12:56,497
<i>Nakon što sam saznao što riskiramo</i>
<i>ako ne promijenimo prehranu,</i>

1402
01:12:57,164 --> 01:12:59,833
<i>vratio sam se u Brooklyn </i>
<i>pronaći malo nade.</i>

1403
01:12:59,917 --> 01:13:01,835
Kako stojiš s težinom?
-Dobro.

1404
01:13:02,753 --> 01:13:03,754
Dobro je.

1405
01:13:04,421 --> 01:13:07,174
130 kroz 80.
-Da, vidiš?

1406
01:13:07,257 --> 01:13:09,218
Jesi se pridržavao čitav tjedan?

1407
01:13:09,301 --> 01:13:10,969
Da, cijelo vrijeme.
-Jesi?

1408
01:13:11,053 --> 01:13:11,929
Da.
-Čestitam.

1409
01:13:12,012 --> 01:13:13,806
Nakon obroka nisam mislio,

1410
01:13:13,889 --> 01:13:16,183
„Moram naći kauč i prileći.“

1411
01:13:16,266 --> 01:13:17,935
Osjećao sam se pun energije,

1412
01:13:18,018 --> 01:13:19,478
mogao bih voziti bicikl

1413
01:13:19,561 --> 01:13:22,439
ili trčati ili nešto.
-Ili ići gasiti požar.

1414
01:13:23,232 --> 01:13:24,441
Izgubio sam pet.

1415
01:13:24,525 --> 01:13:26,276
Pet kilograma?
-Da.

1416
01:13:26,360 --> 01:13:29,238
Kolesterol ti je bio 262.

1417
01:13:29,321 --> 01:13:32,282
Točno.
-Dobro. To je povišeno,

1418
01:13:32,366 --> 01:13:33,784
veoma visoko.
-U redu.

1419
01:13:33,867 --> 01:13:38,914
Danas? 176.
-Opa! Skoro 100 jedinica manje.

1420
01:13:38,997 --> 01:13:40,457
To je fantastično!
-Da.

1421
01:13:42,334 --> 01:13:44,002
Hvala.
-Krvni tlak ti je

1422
01:13:44,086 --> 01:13:46,088
pao za 16.

1423
01:13:46,171 --> 01:13:47,631
Opa! To…
-To je gornji

1424
01:13:47,714 --> 01:13:50,759
i za dva na donjem,  
tako da si sada na 130 sa 82.

1425
01:13:50,843 --> 01:13:52,594
za razliku od 146 sa 84.

1426
01:13:52,678 --> 01:13:54,263
Super! Daj ruku.
-Da.

1427
01:13:55,264 --> 01:13:58,183
Kolesterol ti je bio 276.

1428
01:13:58,267 --> 01:14:00,060
To je jako povišeno, znaš to?

1429
01:14:00,144 --> 01:14:02,438
Da, poludjeli su.
-Poludjeli su?

1430
01:14:02,521 --> 01:14:04,440
Kod doktora.
-U redu. Znaš što?

1431
01:14:04,523 --> 01:14:08,861
Sad bi trebali poludjeti,  
jer danas je 169.

1432
01:14:08,944 --> 01:14:11,738
Ma daj! To je već nešto!

1433
01:14:11,822 --> 01:14:15,909
Sto šezdeset devet?
-Snizio si ga za 107 jedinica, stari.

1434
01:14:15,993 --> 01:14:16,910
Nevjerojatno.

1435
01:14:18,704 --> 01:14:20,873
Evo rezultata.

1436
01:14:20,956 --> 01:14:23,792
Nakon sedam dana,  
kolesterol je pao u prosjeku

1437
01:14:23,876 --> 01:14:25,461
za 21 jedinicu.

1438
01:14:25,544 --> 01:14:28,422
Prosječni gubitak težine je 2,77 kg.

1439
01:14:28,589 --> 01:14:31,216
Sada umjesto arterija

1440
01:14:31,300 --> 01:14:33,552
koje izgledaju ovako

1441
01:14:33,635 --> 01:14:36,597
na putu ste da imate arterije

1442
01:14:36,680 --> 01:14:37,973
koje izgledaju ovako.

1443
01:14:38,056 --> 01:14:40,976
A znamo da je najveći ubojica

1444
01:14:41,059 --> 01:14:43,437
vatrogasaca na dužnosti

1445
01:14:43,520 --> 01:14:47,691
srčani udar.  
To je bolest uzrokovana lošom prehranom,

1446
01:14:47,774 --> 01:14:52,488
a vi nemojte biti samo statistika.

1447
01:14:53,530 --> 01:14:55,782
Moj doktor me htio staviti na <i>statine</i>,

1448
01:14:56,408 --> 01:14:58,744
a meni je to izgledalo

1449
01:14:58,827 --> 01:15:00,245
kao varanje, lakši izlaz,

1450
01:15:00,329 --> 01:15:03,248
a mora postojati zdravija 
i dugoročnija alternativa.

1451
01:15:03,957 --> 01:15:05,959
A kad mi se pružila ova prilika,

1452
01:15:06,877 --> 01:15:07,794
iskoristio sam je.

1453
01:15:08,879 --> 01:15:10,881
Kad jedete zdravu hranu,

1454
01:15:10,964 --> 01:15:13,550
biljnu hranu, mijenjate izraz svojih gena.

1455
01:15:13,634 --> 01:15:16,345
Aktiviraju se dobri, a isključe loši geni.

1456
01:15:16,428 --> 01:15:19,640
Geni su predispozicija, ali nisu sudbina.

1457
01:15:20,307 --> 01:15:22,226
Pa i ako su vaši majka i otac

1458
01:15:22,309 --> 01:15:25,604
i stričevi umrli od dijabetesa,  
raka, bolesti srca,

1459
01:15:25,687 --> 01:15:27,314
ne mora biti da ćete i vi.

1460
01:15:31,109 --> 01:15:33,820
{\an8}Kad dođem u ovaj položaj, dižem se

1461
01:15:33,904 --> 01:15:35,864
i spuštam glavu na njegovo lice.

1462
01:15:35,948 --> 01:15:37,908
<i>Pomoću svoje nove dijete</i>

1463
01:15:37,991 --> 01:15:41,954
<i>potpuno sam se oporavio od ozljeda </i>
<i>i opet podučavam samoobranu…</i>

1464
01:15:42,663 --> 01:15:44,998
Ili ga mogu ovako za glavu i spustiti.

1465
01:15:45,082 --> 01:15:47,125
<i>…no s ključnom novom komponentom:</i>

1466
01:15:47,626 --> 01:15:49,545
<i>unutarnjom obranom.</i>

1467
01:15:49,628 --> 01:15:53,048
Možete popraviti tok krvi 
i tako dobiti više kisika,

1468
01:15:53,131 --> 01:15:55,509
više nutrijenata za mišiće.  
I ne samo…

1469
01:15:55,592 --> 01:15:57,469
<i>Naoružan istinom o hrani,</i>

1470
01:15:57,553 --> 01:16:00,305
<i>sad imam alate </i>
<i>da pomognem štititi više života</i>

1471
01:16:00,389 --> 01:16:01,807
<i>nego ikad prije.</i>

1472
01:16:02,391 --> 01:16:03,267
Dobro je.
-Da?

1473
01:16:03,350 --> 01:16:04,184
Da.

1474
01:16:07,104 --> 01:16:12,442
Nudi li tko pet funta?

1475
01:16:16,530 --> 01:16:18,782
James! Lijepo te vidjeti.

1476
01:16:20,075 --> 01:16:21,285
Kako si sada?

1477
01:16:21,368 --> 01:16:22,411
Vrlo dobro.

1478
01:16:23,078 --> 01:16:25,998
Čitao sam da je 85 % šanse

1479
01:16:26,081 --> 01:16:27,457
da te prvi srčani udar…

1480
01:16:28,500 --> 01:16:29,835
…ubije.

1481
01:16:31,420 --> 01:16:32,754
To je velik postotak.

1482
01:16:33,547 --> 01:16:34,881
I osjećam se zato…

1483
01:16:35,882 --> 01:16:37,050
blagoslovljenim.

1484
01:16:37,259 --> 01:16:40,637
<i>Sretan rođendan, djede</i>

1485
01:16:40,762 --> 01:16:43,765
<i>Sretan rođendan ti</i>

1486
01:16:43,849 --> 01:16:45,142
Hvala!

1487
01:16:46,977 --> 01:16:49,062
Krenuli smo veganskim putem.

1488
01:16:49,771 --> 01:16:52,274
A sad pijemo sojino mlijeko.

1489
01:16:52,357 --> 01:16:54,985
Marsha se brine da jedem povrće,

1490
01:16:55,068 --> 01:16:56,778
sad na tome inzistira.

1491
01:16:57,738 --> 01:16:59,573
Koliko ti je godina?
-71.

1492
01:16:59,656 --> 01:17:01,366
Sedamdeset jedna…

1493
01:17:01,450 --> 01:17:03,702
Ja imam 1.
-I drago mi je što sam ovdje.

1494
01:17:05,871 --> 01:17:08,749
Hej stari, šta ima?

1495
01:17:08,832 --> 01:17:11,376
<i>Bruce Lee je znao da je potraga za istinom</i>

1496
01:17:11,460 --> 01:17:12,544
<i>jedino korisna</i>

1497
01:17:12,628 --> 01:17:15,547
<i>ako si spreman promijeniti ponašanje</i>
<i>kad je nađeš.</i>

1498
01:17:15,631 --> 01:17:17,758
Najbolje je voditi svojim primjerom.

1499
01:17:18,342 --> 01:17:20,469
Većina misli da ne mogu postati vegani.

1500
01:17:20,552 --> 01:17:22,137
Ja kažem da je to proces.

1501
01:17:22,220 --> 01:17:24,056
Dat ću vam veganske čokolade.

1502
01:17:24,139 --> 01:17:25,724
Ljudi imaju ideju u glavi

1503
01:17:25,807 --> 01:17:29,770
da ako će nešto poduzeti,  
mora biti sve ili ništa, a nije tako.

1504
01:17:29,853 --> 01:17:34,316
Ako kažeš ljudima da prestanu jesti meso,  
reći će ti da odjebeš.

1505
01:17:34,399 --> 01:17:36,652
Tko si ti da mi govoriš kako da jedem?

1506
01:17:36,735 --> 01:17:39,613
Ali ako objasniš i kažeš, probaj

1507
01:17:40,280 --> 01:17:43,075
jednom tjedno ne jesti meso.

1508
01:17:44,368 --> 01:17:47,496
Prije pedeset godina nitko nije govorio

1509
01:17:47,579 --> 01:17:50,999
da trebaš uzimati bjelančevine iz povrća.

1510
01:17:51,750 --> 01:17:53,126
{\an8}No sada,

1511
01:17:54,544 --> 01:17:56,088
{\an8}ima mnogo sportaša,

1512
01:17:57,964 --> 01:18:00,926
profesionalaca u raznim sportovima,

1513
01:18:02,094 --> 01:18:04,012
koji su izrazito uspješni…

1514
01:18:04,554 --> 01:18:06,682
a ne jedu životinjske proizvode.

1515
01:18:08,433 --> 01:18:11,853
{\an8}<i>Lewis Hamilton osvaja njemački Grand Prix!</i>

1516
01:18:11,937 --> 01:18:13,438
{\an8}Želimo se dobro osjećati.

1517
01:18:13,522 --> 01:18:15,190
{\an8}I dobro izgledati, imati energije.

1518
01:18:15,273 --> 01:18:18,443
{\an8}Najvažnije je 
imati odgovarajuće gorivo u tijelu.

1519
01:18:19,111 --> 01:18:22,155
{\an8}Nisam se ovako osjećao 
u svoje 32 godine života.

1520
01:18:23,949 --> 01:18:26,451
{\an8}<i>Na 20 je, vraća se na 15,</i>

1521
01:18:26,535 --> 01:18:27,828
{\an8}<i>i Matthews ide,</i>

1522
01:18:27,911 --> 01:18:30,622
{\an8}<i>prvi </i>touchdown<i> za Titane!</i>

1523
01:18:31,248 --> 01:18:36,420
<i>Ne sjećam se da se ikad itko </i>
<i>ovako vratio. To je nestvarno!</i>

1524
01:18:36,503 --> 01:18:38,755
{\an8}Ovo je naša najbolja sezona u 15 godina.

1525
01:18:38,839 --> 01:18:42,008
{\an8}<i>Blokirali ga Orakpo i Derrick Morgan.</i>

1526
01:18:42,092 --> 01:18:44,970
{\an8}…a oko 14 momaka 
bilo je na biljnoj prehrani.

1527
01:18:45,053 --> 01:18:48,014
{\an8}<i>Jurrell Casey. Brian Orakpo!</i>

1528
01:18:48,640 --> 01:18:50,058
<i>Svijetla točka utakmice</i>

1529
01:18:50,142 --> 01:18:51,560
{\an8}<i>je obrana Titana.</i>

1530
01:18:52,686 --> 01:18:53,603
{\an8}<i>O, Bože!</i>

1531
01:18:53,687 --> 01:18:55,731
{\an8}<i>Dvoznamenkasti broj blokada</i>

1532
01:18:55,856 --> 01:18:57,190
{\an8}<i>za Derricka Morgana.</i>

1533
01:18:57,274 --> 01:18:59,735
{\an8}<i>Najbolja sezona u njegovoj karijeri.</i>

1534
01:18:59,818 --> 01:19:02,696
{\an8}<i>Titani su u finalu.</i>

1535
01:19:02,779 --> 01:19:04,156
{\an8}Uspjeli smo!

1536
01:19:04,823 --> 01:19:06,867
A pobjeda u finalu na moj rođendan

1537
01:19:06,950 --> 01:19:08,660
{\an8}vrhunac je moje karijere.

1538
01:19:08,744 --> 01:19:11,830
{\an8}<i>Svi pričaju o obrambenoj liniji</i>
<i>i toj dijeti.</i>

1539
01:19:13,206 --> 01:19:16,710
Stvar je u <i>burritima</i>.
U <i>burritima</i> za doručak. To je to.

1540
01:19:17,210 --> 01:19:18,545
To te dovede u finale.

1541
01:19:20,380 --> 01:19:24,634
{\an8}PLANINA KATAHDIN

1542
01:19:28,847 --> 01:19:30,891
<i>Dok je Scott došao do Katahdina,</i>

1543
01:19:31,475 --> 01:19:34,853
<i>glas o njegovoj ustrajnosti</i>
<i>izmamio je mnoštvo ljudi van.</i>

1544
01:19:40,609 --> 01:19:44,321
<i>No nakon 46 dana i 3540 km</i>

1545
01:19:44,404 --> 01:19:47,157
<i>Scottu je ostalo samo nekoliko sati </i>
<i>za rekord.</i>

1546
01:19:49,367 --> 01:19:52,370
To će biti najteži teret 
koji je itko ikad nosio

1547
01:19:52,454 --> 01:19:56,625
na ramenima.  
Patrik će pokušati nositi 555 kg,

1548
01:19:56,708 --> 01:20:00,045
što je 1224 funta težine.

1549
01:20:00,128 --> 01:20:02,589
To je službeni svjetski rekord.

1550
01:20:04,674 --> 01:20:07,302
Potencijal ljudskog tijela je ogroman.

1551
01:20:08,970 --> 01:20:11,306
Možeš se izvući iz najdubljih

1552
01:20:11,389 --> 01:20:14,726
i najmračnijih rupa, ako ustraješ.

1553
01:20:16,269 --> 01:20:17,437
Uspjet ću!

1554
01:20:25,737 --> 01:20:26,947
Idemo!

1555
01:20:27,864 --> 01:20:29,866
Pokušaj svjetskog rekorda.

1556
01:20:29,950 --> 01:20:34,037
<i>Scott Jurek je jedan od svjetskih</i>
<i>najuspješnijih ultramaratonaca.</i>

1557
01:20:34,120 --> 01:20:36,873
<i>Njegov najnoviji pothvat, Apalačijski put,</i>

1558
01:20:36,957 --> 01:20:40,293
<i>većini trkača potrebno je </i>
<i>pet do sedam mjeseci.</i>

1559
01:20:40,377 --> 01:20:42,462
<i>Jurek je uspio u 46 dana,</i>

1560
01:20:42,546 --> 01:20:44,214
<i>osam sati i sedam minuta…</i>

1561
01:20:45,757 --> 01:20:48,718
<i>tri sata brže od prethodnog rekorda.</i>

1562
01:21:08,113 --> 01:21:10,490
To!

1563
01:21:13,660 --> 01:21:15,370
Veganska snaga!

1564
01:21:15,453 --> 01:21:16,746
Da!

1565
01:21:17,455 --> 01:21:18,540
Uspio sam!

1566
01:21:20,417 --> 01:21:23,378
Nije važno biti najjači i najveći.

1567
01:21:24,671 --> 01:21:28,425
Važno je što ćeš učiniti sa svojom snagom.

1568
01:21:28,508 --> 01:21:31,386
i što ćeš učiniti sa svojom moći?

1569
01:21:36,808 --> 01:21:41,813
ZA RECEPTE I IZVORE INFORMACIJA POSJETITE:

1570
01:22:07,047 --> 01:22:08,757
Dan započinjem

1571
01:22:08,840 --> 01:22:11,301
s veeelikim <i>smoothijem</i>.

1572
01:22:11,384 --> 01:22:15,931
Sa zelenim povrćem, raštika ili špinat,
bjelančevine iz graška.

1573
01:22:17,641 --> 01:22:18,934
Palačinke na kraju,

1574
01:22:19,017 --> 01:22:22,687
jer volim hranu koja se jede za doručak,
uvijek je vrijeme za to.

1575
01:22:22,771 --> 01:22:25,190
Volim tost s maslacem od kikirikija.

1576
01:22:25,273 --> 01:22:27,233
Za ručak jedem <i>veggie burger</i>.

1577
01:22:27,317 --> 01:22:29,110
Avokado mi je omiljen.

1578
01:22:29,194 --> 01:22:30,236
Ovisan sam.

1579
01:22:30,320 --> 01:22:31,738
Velika salata s povrćem,

1580
01:22:31,821 --> 01:22:34,240
kvinoja rižom, to zovem valov-zdjela.

1581
01:22:34,324 --> 01:22:37,702
A za večeru bilo što,  
od japanske do meksičke.

1582
01:22:37,786 --> 01:22:41,206
Volim indijsku kuhinju,  
također tajlandski <i>curry</i>.

1583
01:22:41,289 --> 01:22:42,707
Jednostavno volim pizzu.

1584
01:22:42,791 --> 01:22:46,336
Ako sam baš jako gladan,  
onda jedem lazanje.

1585
01:22:46,419 --> 01:22:50,507
Ako voliš pileće medaljone, imaš veganske.
Ako voliš mesne okruglice,

1586
01:22:50,590 --> 01:22:52,217
imaš veganske okruglice.

1587
01:22:52,300 --> 01:22:55,512
Puno pizze, tjestenine i burgera.

1588
01:22:56,137 --> 01:22:57,639
Katkad i sve istovremeno.

1589
01:25:16,402 --> 01:25:23,368
Prijevod titlova:
Goran Schmidt

1590
01:25:26,368 --> 01:25:30,368
Preuzeto sa www.titlovi.com