1
00:00:27,549 --> 00:00:29,301
Ayos lang kami, Nay.

2
00:00:33,513 --> 00:00:35,474
'Di mo kailangang mag-alala sa'min.

3
00:00:48,195 --> 00:00:52,324
Naaalala mo noong natumba ako
sa malaking kalaykay sa kamalig?

4
00:00:54,868 --> 00:00:57,120
Noon ko unang nakita ang sarili kong dugo.

5
00:00:59,080 --> 00:01:00,665
Nahilo ako.

6
00:01:12,385 --> 00:01:13,678
May...

7
00:01:16,223 --> 00:01:17,933
May nadama ako

8
00:01:18,934 --> 00:01:20,644
habang dinudugo ako.

9
00:01:21,394 --> 00:01:25,232
Katulad ng palagi n'yang sinasabi.

10
00:01:26,441 --> 00:01:27,901
Espiritu.

11
00:01:29,820 --> 00:01:31,196
Pero, noon,

12
00:01:32,447 --> 00:01:35,033
'di nagtagal. 'Di 'yon nagtagal sa'kin.

13
00:01:43,625 --> 00:01:46,086
Paano kung 'di ko na ulit madama?

14
00:01:50,757 --> 00:01:54,177
Paano kung 'di n'ya madama sa'kin?

15
00:02:36,219 --> 00:02:39,848
KABANATA APAT

16
00:03:36,821 --> 00:03:37,948
Narinig...

17
00:03:39,407 --> 00:03:45,372
Narinig kong pinag-uusapan ka ulit
ng mga magsasaka sa bayan.

18
00:03:47,707 --> 00:03:50,794
Baliw ka raw dahil tumatanggap ka
ng mga aliping napalaya.

19
00:04:00,136 --> 00:04:02,514
Ang bakal ay bakal.

20
00:04:02,597 --> 00:04:05,058
Kung kayang kumilos ng tao,

21
00:04:05,141 --> 00:04:07,519
nasa sa kanya
at sa loob n'ya ang Espiritu.

22
00:04:07,602 --> 00:04:09,813
Pero paano mo nalalamang...

23
00:04:13,024 --> 00:04:13,900
Salamat.

24
00:04:14,484 --> 00:04:15,777
Hindi na, salamat.

25
00:04:26,788 --> 00:04:30,709
Paano mo nalalamang
nasa sa kanila ang Espiritu?

26
00:04:32,711 --> 00:04:36,172
Dumadaloy ang Dakilang Espiritu
sa lahat ng bagay.

27
00:04:36,256 --> 00:04:38,675
Sa daigdig, sa langit, sa lahat.

28
00:04:39,884 --> 00:04:41,928
Ito ang koneksyon natin sa lahat.

29
00:04:42,387 --> 00:04:44,014
Sinabi ko na ito sa'yo.

30
00:04:49,019 --> 00:04:51,646
Kung 'di mo 'to nakikita,

31
00:04:53,982 --> 00:04:55,900
paano mo nalalamang nar'yan 'to?

32
00:04:57,819 --> 00:04:59,404
'Di mo 'to nakikita.

33
00:05:00,655 --> 00:05:02,157
Nadarama ito.

34
00:05:04,701 --> 00:05:06,870
Paano kung

35
00:05:07,537 --> 00:05:09,748
hindi ko nadarama?

36
00:05:09,831 --> 00:05:11,332
Ano'ng mangyayari?

37
00:05:18,131 --> 00:05:20,175
Madarama mo 'to, anak ko.

38
00:05:23,553 --> 00:05:25,472
Sa takdang panahon nito.

39
00:05:44,407 --> 00:05:46,659
Halika't tapusin mo
ang mga tanikalang ito.

40
00:05:49,037 --> 00:05:51,039
Sino'ng magpapanatili sa apoy?

41
00:05:51,831 --> 00:05:54,417
Kaya na po siguro 'yan ng anak ko, amo.

42
00:05:58,880 --> 00:06:01,132
Ang bilis mong lumaki, binata.

43
00:06:02,759 --> 00:06:05,595
Siguro'y mas lalaki ka pa sa tatay mo.

44
00:06:08,098 --> 00:06:10,308
Sige na. Pumwesto ka na.

45
00:06:23,279 --> 00:06:26,366
Ikaw na.

46
00:06:27,867 --> 00:06:29,244
Paano kung masira ko?

47
00:06:30,578 --> 00:06:33,998
Likidong apoy ang dugo ng mundong ito.

48
00:06:34,207 --> 00:06:38,378
Kapag nirespeto mo 'to, tutulungan ka
nitong mahubog ang potensyal ng bakal.

49
00:07:17,625 --> 00:07:20,086
Aral 'yan, anak. Subukan mo ulit.

50
00:09:37,181 --> 00:09:39,475
-Mack?
-G. Arnold?

51
00:09:43,229 --> 00:09:45,481
Ano'ng ginagawa mo rito?

52
00:09:45,565 --> 00:09:47,442
Wala po.

53
00:09:48,609 --> 00:09:50,862
Sa tingin ko, may ginagawa ka.

54
00:09:53,281 --> 00:09:54,741
Sabihin mo na.

55
00:09:56,326 --> 00:09:58,286
Ano'ng nasa kamay mo?

56
00:10:18,431 --> 00:10:20,391
Mapangib maglaro ng apoy.

57
00:10:22,310 --> 00:10:26,397
Alam ko po,
pero gusto kong makita ang Espiritu.

58
00:10:28,566 --> 00:10:30,234
Ano?

59
00:10:30,318 --> 00:10:33,571
Ang Dakilang Espiritu.
Gusto ko 'tong makita.

60
00:10:33,654 --> 00:10:36,157
Tulad ng laging sinasabi ng tatay mo?

61
00:10:36,240 --> 00:10:38,159
Gusto kong makita kung nasa sa'kin ito.

62
00:10:40,161 --> 00:10:41,454
Kaya...

63
00:10:42,955 --> 00:10:45,958
naisip mong ayos lang magsunog

64
00:10:46,042 --> 00:10:47,710
dahil napapasaya ka nito?

65
00:10:47,794 --> 00:10:49,295
Hindi po.

66
00:10:50,338 --> 00:10:52,382
Ano'ng ginagawa mo sa mga ito?

67
00:10:56,469 --> 00:10:58,012
Ipakita mo sa'kin.

68
00:11:00,473 --> 00:11:02,850
Ipakita mo ang ginagawa mo sa mga ito.

69
00:11:24,956 --> 00:11:26,999
Bakit ka galit?

70
00:11:27,083 --> 00:11:28,209
Kasi...

71
00:11:30,586 --> 00:11:32,630
Gusto kong 'wag mamatay ang apoy.

72
00:11:33,589 --> 00:11:36,551
Gusto kong umabot ito sa pinakadulo

73
00:11:36,634 --> 00:11:38,302
para makita ko ang Espiritu.

74
00:11:43,933 --> 00:11:47,812
Pinakakawalan mo kasi ang Espiritu.

75
00:11:54,610 --> 00:11:59,449
'Di mo dapat inaaasahang 'di 'to mamatay
kung ihahagis mo lang 'to.

76
00:12:00,908 --> 00:12:02,743
Dapat tumalon ka rin.

77
00:12:02,827 --> 00:12:05,246
Dapat mo itong pangalagaan
gamit ang espiritu mo.

78
00:12:05,329 --> 00:12:09,459
Doon mo makikita
ang dakila at tunay na Espiritu.

79
00:13:32,583 --> 00:13:36,420
Tutuwirin nito ang buto
habang gumagaling 'to.

80
00:13:37,797 --> 00:13:39,799
Paano po kung 'di 'to gumana?

81
00:13:39,882 --> 00:13:42,385
Maging matibay ka, Mack.

82
00:13:43,636 --> 00:13:44,720
Ngayon,

83
00:13:46,514 --> 00:13:48,182
'wag kang matakot, Mack.

84
00:13:48,808 --> 00:13:52,562
Nasa apoy ang Dakilang Espiritu,

85
00:13:52,645 --> 00:13:55,648
at dadaloy 'to sa'yo.

86
00:13:56,440 --> 00:13:57,984
Nadarama mo ba?

87
00:13:58,651 --> 00:14:00,486
Opo.

88
00:14:04,907 --> 00:14:07,285
ba't 'di mo na lang ako hintayin sa bahay,

89
00:14:08,411 --> 00:14:10,830
at do'n na lang tayo mag-usap?

90
00:14:49,327 --> 00:14:51,162
May galit sa kanya, Em.

91
00:14:54,665 --> 00:15:00,046
Nagliliyab, at pinaiinit din ako.

92
00:15:07,595 --> 00:15:12,475
Gusto ng anak natin
na makamtan ang Espiritu

93
00:15:12,558 --> 00:15:14,852
sa halip na pakinggan ito.

94
00:15:19,690 --> 00:15:22,276
At 'di ko alam kung kaya ko s'yang turuan.

95
00:15:27,448 --> 00:15:31,869
Alam ng Panginoon
na ang liwanag na nasa'kin ay mula sa'yo.

96
00:15:39,418 --> 00:15:41,337
Ano'ng kapalit?

97
00:15:47,051 --> 00:15:49,762
Ano'ng kapalit ng Espiritung ito?

98
00:15:57,937 --> 00:15:59,563
Ano'ng kapalit?

99
00:17:19,435 --> 00:17:21,270
Paano mo babayaran 'yan?

100
00:17:22,813 --> 00:17:25,149
Pakilista na lang sa tatay ko.

101
00:17:26,317 --> 00:17:29,320
'Di ganyan ang patakaran namin.

102
00:17:30,196 --> 00:17:34,325
Papuntahin mo ang tatay mo kung gusto mong
ilista ang amerikana sa pangalan n'ya.

103
00:17:45,461 --> 00:17:48,589
Paano ang mga kendi na 'to?

104
00:18:40,516 --> 00:18:45,646
Mga bata, sino ang huhulihin natin?

105
00:18:46,564 --> 00:18:50,276
Si Jeremiah o si Hasty?

106
00:18:52,528 --> 00:18:55,030
Kung sino ang mas malaki ang pabuya.

107
00:18:55,114 --> 00:18:58,284
Sang-ayon ako. Si Jeremiah.

108
00:19:02,329 --> 00:19:05,082
Pag-aari siya ng Plantasyong Reynolds

109
00:19:05,165 --> 00:19:07,084
mga 40 milya sa timog.

110
00:19:08,460 --> 00:19:11,714
Tumakas noong isang linggo
matapos ipagbili ang asawa n'ya,

111
00:19:11,797 --> 00:19:13,966
at 'di pa nakakabalik.

112
00:19:15,217 --> 00:19:18,929
Bisitahin natin ang asawa n'ya.
Alam n'ya kung saan s'ya nagtatago.

113
00:19:19,013 --> 00:19:21,140
Oo at hindi.

114
00:19:21,223 --> 00:19:24,727
Magsisinungaling 'yon,
pero ito ang gagawin natin.

115
00:19:24,810 --> 00:19:29,523
Nagtanung-tanong na 'ko,
walang nakakaalam ng pwede nyang puntahan.

116
00:19:29,607 --> 00:19:34,194
Kaya mag-aabang tayo
sa kalsada sa labas ng sakahan,

117
00:19:35,070 --> 00:19:36,947
at hintaying lumapit s'ya sa'tin.

118
00:19:37,406 --> 00:19:39,867
-Mukhang ayos 'yon.
-Alam ko kung saan s'ya pupunta.

119
00:19:39,950 --> 00:19:41,201
Sino'ng nagtanong sa'yo?

120
00:19:41,285 --> 00:19:45,247
Kumalma kayo.

121
00:19:50,586 --> 00:19:51,837
Umupo ka.

122
00:19:59,762 --> 00:20:01,138
Sige po.

123
00:20:03,724 --> 00:20:06,393
Alam ko ang lupaing ito
tulad ng mga negro.

124
00:20:06,477 --> 00:20:08,103
Dito ako lumaki.

125
00:20:09,313 --> 00:20:14,068
May bahagi ng kakahuyan sa lupa
ng mga Templeton, napakasukal nito.

126
00:20:15,194 --> 00:20:18,197
Madaling makakita ng negro
kung alam mo saan ka maghahanap.

127
00:20:25,454 --> 00:20:26,830
Pakinggan mo ang sarili mo.

128
00:20:28,415 --> 00:20:31,919
Makinig ka, bata, at makinig kang mabuti.

129
00:20:35,506 --> 00:20:36,966
Kung ipapakita mo sa'min,

130
00:20:38,550 --> 00:20:41,345
-hahatian kita.
-'Di ako payag!

131
00:20:41,428 --> 00:20:43,931
Malaki ang gantimpala,
mga ginoo, walang lugi.

132
00:20:46,141 --> 00:20:50,354
Karapatan 'yan ng isang Amerikano.
Lupain ito ng oportunidad.

133
00:20:52,314 --> 00:20:54,984
Tingnan natin ang magagawa
ng bagitong ito.

134
00:20:58,904 --> 00:21:00,406
Uminom ka.

135
00:21:02,992 --> 00:21:04,410
Sige.

136
00:22:54,353 --> 00:22:57,231
Magiging maayos lang lahat.

137
00:23:03,570 --> 00:23:04,530
Pakiusap.

138
00:23:05,989 --> 00:23:07,241
Pakiusap, ginoo.

139
00:23:09,034 --> 00:23:11,120
'Wag mong saktan ang anak ko, ginoo.

140
00:23:13,122 --> 00:23:14,873
Pakiusap.

141
00:23:15,457 --> 00:23:17,042
Pakiusap, ginoo.

142
00:23:17,126 --> 00:23:18,752
Ang sanggol.

143
00:23:19,044 --> 00:23:20,796
Dalhin mo ako, pero iwan ang anak ko.

144
00:23:29,805 --> 00:23:31,807
Maawa ka sa bata.

145
00:23:33,433 --> 00:23:35,060
'Wag mo s'yang sasaktan.

146
00:23:37,020 --> 00:23:40,399
Diyos ko, pangalagaan mo s'ya.

147
00:23:51,118 --> 00:23:52,494
Nahuli ko s'ya!

148
00:23:53,078 --> 00:23:54,454
Nahuli ko s'ya!

149
00:23:55,122 --> 00:23:57,249
Chandler, nahuli ko s'ya!

150
00:24:00,002 --> 00:24:01,253
Nahuli ko s'ya!

151
00:24:47,299 --> 00:24:49,134
Tingnan n'yo.

152
00:24:49,968 --> 00:24:51,762
Likas na mangangaso.

153
00:24:56,099 --> 00:24:58,227
Mag-ingat ka.

154
00:24:58,310 --> 00:25:01,688
Kapag maliit pa ito,
mahirap makita ang pagkakaiba.

155
00:25:06,443 --> 00:25:09,279
Ibigay mo 'to sakin.

156
00:25:11,990 --> 00:25:13,492
Sige na.

157
00:25:14,368 --> 00:25:17,704
Sige.

158
00:25:24,378 --> 00:25:26,838
Ano'ng gagawin mo sa sanggol?

159
00:25:27,839 --> 00:25:31,385
Ibebenta ito, tulad ng tatay nito.

160
00:25:34,763 --> 00:25:37,432
Bakit "ito" ang tawag mo sa kanya?

161
00:25:41,144 --> 00:25:42,312
Bakit hindi?

162
00:25:46,233 --> 00:25:48,402
Tanggapin mo na.

163
00:25:48,485 --> 00:25:50,070
Mahusay ang ginawa mo.

164
00:26:12,926 --> 00:26:15,137
May maitutulong ba ako sa'yo?

165
00:26:22,936 --> 00:26:25,355
Binalikan mo ang kendi mo?

166
00:26:41,079 --> 00:26:42,039
Sige.

167
00:26:56,011 --> 00:26:59,973
May bagong nagpagawa sa'tin
ng mga piyesa at sapatos ng kabayo,

168
00:27:00,057 --> 00:27:04,186
apat na beses na mas marami
kaysa sa anumang nagawa na natin.

169
00:27:08,065 --> 00:27:12,861
Siguro'y oras na
para bumili tayo ng ilang alipin.

170
00:27:14,279 --> 00:27:16,615
Para mas madali. Kaya naman nating bumili.

171
00:27:16,948 --> 00:27:22,704
Mas mura ang bayad
kaysa kumuha ng mga aliping napalaya.

172
00:27:26,792 --> 00:27:29,086
Alam mo kung ano'ng klase tayong pamilya.

173
00:27:29,169 --> 00:27:30,504
Pero pag-isipan mo.

174
00:27:32,089 --> 00:27:34,216
Siguro 'yan ang totoong Dakilang Espiritu.

175
00:27:35,008 --> 00:27:39,930
Kapag kalayaan ang tadhana mo, malaya ka.

176
00:27:40,013 --> 00:27:44,142
At kapag tanikala
ang tadhana mo, negro ka.

177
00:27:45,477 --> 00:27:49,106
Paano mo nasasabi 'yan

178
00:27:49,189 --> 00:27:51,441
nang kinakain ang niluto ni Annie?

179
00:27:51,525 --> 00:27:54,611
Iyon ang mismong punto ko.
Sina Annie at Samuel,

180
00:27:55,946 --> 00:27:58,073
masisipag sila,

181
00:27:58,156 --> 00:28:01,785
pinaghirapan nila ang kalayaan nila.

182
00:28:01,868 --> 00:28:05,414
Pero ang mga tumakas,

183
00:28:05,497 --> 00:28:07,457
para silang mga aso. Mapanganib sila.

184
00:28:08,083 --> 00:28:10,502
Ba't di sila dapat nakatanikala?

185
00:28:13,505 --> 00:28:14,548
Anak ko,

186
00:28:15,424 --> 00:28:19,886
dapat mong ilagay ang sarili mo
sa sitwasyon ng lahat ng nilalang.

187
00:28:19,970 --> 00:28:23,432
Dapat ay masdan mo ang bawat tao...

188
00:28:24,933 --> 00:28:26,476
bawat tao,

189
00:28:27,227 --> 00:28:29,604
at ilagay mo ang sarili mo sa lugar nila.

190
00:28:32,441 --> 00:28:35,402
Sa gano'n mo mahahanap ang Espiritu.

191
00:28:38,780 --> 00:28:40,323
Ang nanay mo...

192
00:28:42,159 --> 00:28:43,368
Siya ay...

193
00:28:46,705 --> 00:28:48,999
Nauunawaan mo ba ang sinasabi ko?

194
00:28:50,876 --> 00:28:52,210
Sa tingin ko.

195
00:28:56,381 --> 00:28:57,549
Opo.

196
00:29:01,928 --> 00:29:04,473
Oras na siguro para mag-pie, ano?

197
00:29:05,932 --> 00:29:09,144
-Sana po'y handa na kayo.
-Annie, ang bait mo talaga.

198
00:29:10,145 --> 00:29:13,690
'Di naman po, pero gusto ko po kayo.

199
00:29:14,232 --> 00:29:17,402
Ilalagay ko po rito,
sa ibabaw ng obra ni G. Arnold.

200
00:29:18,987 --> 00:29:21,740
Annie, pwedeng magtanong?

201
00:29:25,660 --> 00:29:27,162
Pwede po, G. Arnold.

202
00:29:27,829 --> 00:29:29,456
-Salamat.
-Opo.

203
00:29:30,665 --> 00:29:32,959
Malaya ka, tama?

204
00:29:34,419 --> 00:29:36,755
Malaya si Samuel,

205
00:29:36,838 --> 00:29:39,549
malaya si Mack.

206
00:29:40,800 --> 00:29:44,095
Malaya kayong lahat. At...

207
00:29:45,931 --> 00:29:48,183
pinaghirapan n'yo 'yon, tama?

208
00:29:50,560 --> 00:29:54,773
Opo, sa tingin ko.

209
00:29:57,859 --> 00:30:01,238
Ano'ng tingin mo
sa mga negrong 'di malaya?

210
00:30:02,489 --> 00:30:03,949
-Na tumatakas...
-Arnold.

211
00:30:04,032 --> 00:30:09,663
...mula sa mga panginoon nila,
at umaasa, na dahil sa ilang politiko,

212
00:30:09,955 --> 00:30:12,999
na bibigyan sila
ng mga karapatang pinaghirapan n'yo.

213
00:30:26,930 --> 00:30:29,224
Sa... Sa...

214
00:30:31,101 --> 00:30:35,188
-Sa akin po--
-Salamat, Annie.

215
00:30:36,773 --> 00:30:38,066
Iwan mo na kami.

216
00:30:38,149 --> 00:30:40,735
Salamat, Annie.

217
00:30:57,294 --> 00:30:58,837
Anak kita...

218
00:31:02,799 --> 00:31:04,467
anak ka ng nanay mo.

219
00:31:08,471 --> 00:31:10,140
'Wag mong durugin ang puso ko.

220
00:34:09,068 --> 00:34:11,738
Kailangan mo po ng tulong?

221
00:34:12,781 --> 00:34:14,449
Ayos lang ako, salamat.

222
00:34:46,189 --> 00:34:47,482
Heto po.

223
00:34:48,483 --> 00:34:51,611
Bagong amerikana para sa'yo, Tay.

224
00:34:51,694 --> 00:34:53,404
Ako po ang bumili.

225
00:35:00,370 --> 00:35:02,789
Pilak ang mga butones nito.

226
00:35:02,872 --> 00:35:06,084
Purong bakal. Tiningnan ko.

227
00:35:13,049 --> 00:35:14,592
May amerikana na ako.

228
00:35:17,262 --> 00:35:21,057
Maraming beses
na 'yong tinahi ni Annie, Tay.

229
00:35:25,103 --> 00:35:27,063
'Di na bagay sa'yo.

230
00:35:33,403 --> 00:35:36,614
'Di kailangan ng tulad ko
ang ganyang kagarbo.

231
00:35:36,698 --> 00:35:38,032
Sa iyo na lang 'yan, ha?

232
00:35:38,116 --> 00:35:40,869
Mayroon na ako, tulad nito.

233
00:35:50,920 --> 00:35:53,006
Napakapalad mo, anak.

234
00:35:56,217 --> 00:35:57,552
Dalawang amerikana.

235
00:36:03,057 --> 00:36:05,018
Labis na mainam 'yan.

236
00:39:50,368 --> 00:39:52,370
Ang pagsasalin ng subtitle ay ginawa ni
Arvin James Despuig

237
00:39:52,453 --> 00:39:54,455
Mapanlikhang Superbisor
Maribeth Pierce