1 00:00:12,000 --> 00:00:16,750 De globale economische crisis van 2008 kostte... 2 00:00:16,850 --> 00:00:22,000 ...tien miljoen mensen hun spaargeld, baan en hun huis. 3 00:00:22,001 --> 00:00:28,000 Dit is hoe het gebeurde. 4 00:00:43,000 --> 00:00:47,500 IJsland 5 00:00:50,000 --> 00:00:53,999 Aantal inwoners: 320.000 6 00:00:54,000 --> 00:00:59,000 Bruto Binnenlands Product: 13 miljard dollar 7 00:00:59,001 --> 00:01:03,000 Verlies van de banken: 100 miljard dollar 8 00:01:08,000 --> 00:01:12,401 IJsland is een stabiele democratie met een hoge levensstandaard... 9 00:01:12,501 --> 00:01:13,902 ...en tot voor kort... 10 00:01:14,002 --> 00:01:19,000 ...extreem lage werkloosheid en overheidsschulden. 11 00:01:19,001 --> 00:01:22,901 We hadden de complete infrastructuur van een moderne samenleving: 12 00:01:23,001 --> 00:01:25,901 Groene energie, voedsel productie... 13 00:01:26,001 --> 00:01:28,901 ...visserijen met een quotum systeem om ze binnen de grenzen te houden. 14 00:01:29,001 --> 00:01:30,901 Goede gezondheidszorg en goed onderwijs... 15 00:01:31,001 --> 00:01:35,000 ...schone lucht en weinig criminaliteit. 16 00:01:35,001 --> 00:01:36,901 Het is een goede plek voor familie's om te wonen. 17 00:01:37,001 --> 00:01:41,846 We hadden bijna de status van 'einde van de geschiedenis'. 18 00:01:42,000 --> 00:01:46,901 Maar in 2000 begon de Ijslandse overheid met een breed dereguleringsbeleid... 19 00:01:47,001 --> 00:01:49,301 Wat rampzalige gevolgen zou hebben... 20 00:01:49,401 --> 00:01:54,000 Eerst voor het milieu en daarna voor de economie... 21 00:01:54,001 --> 00:01:56,901 Ze begonnen de bouw van grote aluminium... 22 00:01:57,001 --> 00:01:59,901 smelterijen door multinationals toe te staan. 23 00:02:00,001 --> 00:02:05,500 Die de natuurlijke geothermische en hydroelektrische bronnen gebruikten. 24 00:02:05,600 --> 00:02:07,901 Veel van de meest mooie gebieden in de Hooglanden... 25 00:02:08,001 --> 00:02:14,000 Met de meest spectaculaire kleuren, zijn geothermisch. 26 00:02:14,001 --> 00:02:19,000 Dus niks komt zonder gevolgen. 27 00:02:54,000 --> 00:02:59,901 Op hetzelfde moment privatiseerde de IJslandse overheid de drie grootste banken. 28 00:03:00,001 --> 00:03:05,716 Het resultaat was een van de gewaagdste experimenten met financiële deregulatie. 29 00:03:15,000 --> 00:03:20,701 De economie nam het over en maakte IJsland min of meer kapot. 30 00:03:21,001 --> 00:03:23,757 In 5 jaar tijd leenden 3 kleine banken, 31 00:03:23,857 --> 00:03:26,901 die nooit buiten IJsland hadden geopereerd, 32 00:03:27,001 --> 00:03:33,000 120 miljard dollar, wat 10 keer groter is dan de IJslandse economie. 33 00:03:33,001 --> 00:03:38,000 De bankiers gaven zichzelf, elkaar en hun vrienden geld. 34 00:03:38,001 --> 00:03:42,901 Er was een enorme 'bubble'. Aandeelkoersen werden 9 keer groter. 35 00:03:43,001 --> 00:03:47,400 De prijs van een huis ging meer dan het dubbele omhoog. 36 00:03:47,500 --> 00:03:49,406 De IJslandse 'bubble' gaf mensen als 37 00:03:49,506 --> 00:03:51,901 Jon Ageir Johannesson de kans rijk te worden. 38 00:03:52,001 --> 00:03:53,402 Hij leende miljarden van de banken... 39 00:03:53,502 --> 00:03:56,201 ...om moderne bedrijfen in Londen te kopen. 40 00:03:56,301 --> 00:04:01,201 Hij kocht ook een privéjet, een jacht van 40 miljoen dollar... 41 00:04:01,301 --> 00:04:04,000 ...en een villa in Manhattan. 42 00:04:04,001 --> 00:04:07,401 Kranten hadden titels als: deze miljonair kocht dit bedrijf... 43 00:04:07,501 --> 00:04:13,000 In Engeland, Finland, Frankrijk of waar dan ook. 44 00:04:13,001 --> 00:04:19,000 In plaats van: deze miljonair leende een miljard dollar... 45 00:04:19,001 --> 00:04:23,901 ...om dit bedrijf te kopen. En hij leende het van jouw locale bank. 46 00:04:24,001 --> 00:04:26,340 De banken begonnen geldmarktfonden en ze... 47 00:04:26,440 --> 00:04:28,501 ...adviseerden aandeelhouders hun geld... 48 00:04:28,601 --> 00:04:31,901 ...terug te trekken en in de geldmarktfondsen te steken. 49 00:04:32,001 --> 00:04:33,901 Het Ponzi plan had alles nodig wat het kon krijgen. 50 00:04:34,001 --> 00:04:37,002 Amerikaanse boekhoudkundige bedrijven als 51 00:04:37,102 --> 00:04:40,401 KMPG, controleerden de IJslandse banken en... 52 00:04:40,501 --> 00:04:41,902 ...investeerders en vonden niks verkeerds. 53 00:04:42,002 --> 00:04:45,901 En Amerikaanse kredietverzekeraars zeiden dat IJsland geweldig was. 54 00:04:46,001 --> 00:04:49,410 In februari 2007 besloten de kredietverzekeraars... 55 00:04:49,510 --> 00:04:51,901 ...de IJslandse banken te promoveren... 56 00:04:52,001 --> 00:04:54,901 ...naar de hoogst mogelijke beoordeling, AAA. 57 00:04:55,001 --> 00:05:00,320 Het ging zover dat de overheid met de bankiers... 58 00:05:00,420 --> 00:05:03,000 ...reisden als een PR show. 59 00:05:05,000 --> 00:05:08,401 Toen de IJslandse banken instortten aan het eind van 2008... 60 00:05:08,501 --> 00:05:13,000 ...verdrievoudigde de werkloosheid in 6 maanden. 61 00:05:14,000 --> 00:05:19,000 Niemand bleef onaangetast in IJsland. 62 00:05:24,000 --> 00:05:26,929 Dus veel mensen hier verloren hun spaargeld? 63 00:05:27,029 --> 00:05:28,401 Ja, dat is het geval. 64 00:05:28,501 --> 00:05:33,901 De regelgevers, die de inwoners van Ijsland hadden moeten beschermen, deden niks. 65 00:05:35,001 --> 00:05:37,837 Twee advocaten van een regelgeving bedrijf... 66 00:05:37,937 --> 00:05:40,901 ...kwamen bij de bank om een kwestie te bespreken. 67 00:05:41,001 --> 00:05:46,000 Als mensen de bank benaderden zagen ze negentien SUV's buiten de bank staan. 68 00:05:49,001 --> 00:05:53,901 Dus je gaat naar de bank en je hebt negentien advocaten voor je zitten... 69 00:05:54,001 --> 00:05:56,870 ...die goed voorbereid zijn en die klaar staan... 70 00:05:56,970 --> 00:05:59,601 ...om elk argument dat jij maakt kapot te maken. 71 00:05:59,701 --> 00:06:02,901 En dan, als je het goed deed, boden ze je een baan aan. 72 00:06:03,001 --> 00:06:09,000 Eén derde van de IJslandse regelgevers gingen voor de bank werken. 73 00:06:09,001 --> 00:06:14,500 Maar dit is een universeel probleem, in New York heb je hetzelfde probleem. 74 00:06:44,000 --> 00:06:46,000 INSIDE JOB 75 00:06:46,001 --> 00:06:48,901 Hoe hoog denk jij dat de inkomens op Wall Street zijn een dezer dagen? 76 00:06:49,001 --> 00:06:51,001 Buitensporig hoog. 77 00:06:53,000 --> 00:06:57,901 Er is mij verteld dat het erg moeilijk is voor de IMF om Amerika te bekritiseren. 78 00:06:58,001 --> 00:07:00,500 Ik zou dat niet zeggen. 79 00:07:06,000 --> 00:07:11,100 We hebben spijt van onze overtredingen op de Amerikaanse wet. 80 00:07:13,000 --> 00:07:17,901 Ze zijn verbaasd over hoeveel cocaïne mensen op Wall Street kunnen gebruiken... 81 00:07:18,001 --> 00:07:22,336 ...en de volgende dag opstaan en naar hun werk gaan. 82 00:07:23,000 --> 00:07:27,000 Ik wist niet wat Credit Default Swaps waren. 83 00:07:27,001 --> 00:07:29,500 Ik ben een beetje ouderwets. 84 00:07:34,000 --> 00:07:36,901 Heeft Larry Summers ooit berouw getoond? 85 00:07:37,001 --> 00:07:40,000 Ik hoor geen bekentenissen. 86 00:07:54,000 --> 00:07:58,901 De overheid maakt drie plannen dat is plan A, dat plan B en dat is plan C. 87 00:07:59,001 --> 00:08:01,901 Zou jij legale controle steunen over uitvoerende betalingen. 88 00:08:02,001 --> 00:08:05,000 Nee, dat zou ik niet. 89 00:08:08,001 --> 00:08:10,027 Voel jij je gemakkelijk bij een wet die... 90 00:08:10,127 --> 00:08:12,401 ...beloningen toestaat in de financiële industrie? 91 00:08:12,501 --> 00:08:14,401 Als ze verzekerden, dan ja. 92 00:08:14,501 --> 00:08:18,900 Denk jij dat ze verzekerden? - Ja, ik denk dat ze verzekerden. 93 00:08:19,000 --> 00:08:21,901 En dus help je deze mensen de wereld te vernietigen? 94 00:08:22,001 --> 00:08:24,466 Dat zou je kunnen zeggen, ja. 95 00:08:33,000 --> 00:08:37,335 Ze hadden enorme winst ten koste van de samenleving. 96 00:08:45,000 --> 00:08:50,885 Als je denk dat je iets kan maken uit niets, dan is dat erg moeilijk te weerstaan. 97 00:09:04,000 --> 00:09:09,500 Ik ben bang dat veel mensen terug willen naar hoe het voor de crisis was. 98 00:09:21,000 --> 00:09:24,301 Ik kreeg veel anonieme e-mails van bankiers die zeiden... 99 00:09:24,401 --> 00:09:28,651 ...je kan me niet quoten, maar ik ben erg bezorgd. 100 00:09:33,500 --> 00:09:38,401 Waarom denk je dat er niet een meer systematisch onderzoek aan de gang is. 101 00:09:38,501 --> 00:09:41,731 Omdat je dan de schuldigen zal vinden. 102 00:09:44,001 --> 00:09:46,429 Denk jij dat de Columbia Business School... 103 00:09:46,529 --> 00:09:48,900 ...een probleem heeft met de rente problemen? 104 00:09:49,000 --> 00:09:51,000 Ik denk het niet. 105 00:10:00,000 --> 00:10:01,901 De regelgevers deden hun werk niet. 106 00:10:02,001 --> 00:10:04,214 Zij hadden de macht om elke zaak te doen die... 107 00:10:04,314 --> 00:10:05,901 ...ik maakte toen ik raadgever was... 108 00:10:06,001 --> 00:10:08,211 Ze wilden het gewoon niet. 109 00:10:25,500 --> 00:10:26,725 Tijdens het weekend, moest Lehman Brothers, 110 00:10:26,825 --> 00:10:27,901 een van de meest eerbiedwaardige en... 111 00:10:28,001 --> 00:10:30,701 ...grootste investeringsbanken zichzelf failliet verklaren. 112 00:10:30,801 --> 00:10:33,401 Een andere, Merrill Lynch moest zichzelf verkopen. 113 00:10:33,501 --> 00:10:34,430 Crisis gesprekken zijn onderweg 114 00:10:34,530 --> 00:10:35,901 Wereldwijd zijn financiële markten gedaald... 115 00:10:36,001 --> 00:10:41,356 ...na dramatische ontwikkelingen voor twee Wall Street giganten. 116 00:10:46,000 --> 00:10:48,833 In september 2008 was de crisis een feit... 117 00:10:48,933 --> 00:10:51,901 ...door het faillissement van Lehman Brothers... 118 00:10:52,001 --> 00:10:57,500 ...en de instorting van 's werelds grootste verzekerings maatschappij, AIG. 119 00:10:58,501 --> 00:10:59,651 Angst greep om zich heen vannacht... 120 00:10:59,751 --> 00:11:01,201 ...door Aziatische aandelen neergeslagen door... 121 00:11:01,301 --> 00:11:05,301 De aandelen stortten in, de grootste daling in de geschiedenis. 122 00:11:05,401 --> 00:11:10,776 Aandelenkoersen bleven instorten in de nasleep van de instorting van Lehman. 123 00:11:12,000 --> 00:11:17,401 Het resultaat was een wereldwijde recessie die de wereld tientallen biljoenen kostte... 124 00:11:17,501 --> 00:11:23,401 ...en 30 miljoen mensen werkloos maakte en de schuld van Amerika verdubbelde. 125 00:11:23,501 --> 00:11:25,401 Als je kijkt naar de kosten van de crisis: 126 00:11:25,501 --> 00:11:29,265 de structuur van eigen vermogen, behuizing, 127 00:11:29,365 --> 00:11:30,901 inkomen en banen... 128 00:11:31,001 --> 00:11:34,561 ...kon ervoor zorgen dat 15 miljoen mensen... 129 00:11:34,661 --> 00:11:37,900 ...wereldwijd onder de armoede grens kwamen. 130 00:11:38,000 --> 00:11:42,000 Dit is een enorm dure crisis. 131 00:11:42,001 --> 00:11:45,000 Deze crisis was geen ongeluk. 132 00:11:45,001 --> 00:11:48,401 Het is veroorzaakt door een oncontroleerbare industrie. 133 00:11:48,501 --> 00:11:51,901 Sinds 1980 heeft de groei van de Amerikaanse sector... 134 00:11:52,001 --> 00:11:57,000 ...geleid naar een serie van steeds erger wordende crises. 135 00:11:57,001 --> 00:12:02,000 Elke crisis veroorzaakte meer schade, terwijl de industrie meer winst maakte. 136 00:12:05,000 --> 00:12:11,000 Deel 1: Hoe we hier zijn gekomen 137 00:12:11,001 --> 00:12:16,401 Na de Grote Depressie had Amerika 40 jaar lang economische groei... 138 00:12:16,501 --> 00:12:19,002 ...zonder een enkele crisis. 139 00:12:19,003 --> 00:12:21,632 De financiële industrie was streng geregeld, 140 00:12:21,732 --> 00:12:24,301 de normale banken waren locale bedrijven... 141 00:12:24,401 --> 00:12:26,401 ...en voor hun was het verboden te speculeren wat te doen met... 142 00:12:26,501 --> 00:12:28,901 ...het spaargeld van investeerders. 143 00:12:29,001 --> 00:12:32,301 Inversteringsbanken, die aandelen en obligatie handel hanteerden... 144 00:12:32,401 --> 00:12:35,401 ...waren kleine particuliere ondernemingen. 145 00:12:35,501 --> 00:12:39,201 Bij het traditionele partnerschapsmodel van investeerders... 146 00:12:39,301 --> 00:12:44,901 ...legden de partners geld in, en uiteraard letten ze daar heel goed op. 147 00:12:45,001 --> 00:12:49,401 Ze wouden goed kunnen leven, maar ze wouden niet alles op het spel zetten. 148 00:12:49,501 --> 00:12:53,000 Paul Volcker diende bij financiën... 149 00:12:53,001 --> 00:12:56,369 ...en was voorzitter van de Federale Reserves... 150 00:12:56,469 --> 00:12:57,701 ...van 1979 tot 1987. 151 00:12:57,801 --> 00:13:01,201 Voor hij bij de overheid ging was hij een finaciële economist... 152 00:13:01,301 --> 00:13:02,901 ...bij de Chase Manhattan Bank. 153 00:13:03,001 --> 00:13:07,902 Toen ik Chase verliet om bij Financiën afdeling te gaan in 1969... 154 00:13:08,002 --> 00:13:13,399 ...was mijn inkomen ongeveer 45.000 dollar per jaar. 155 00:13:13,400 --> 00:13:18,500 In 1972 had Morgan Stanley ongeveer 110 werknemers... 156 00:13:21,501 --> 00:13:26,013 ...een kantoor en een kapitaal van 12.000.000 dollar. 157 00:13:26,014 --> 00:13:31,456 Nu heeft Morgan Stanley 50.000 werknemers... 158 00:13:31,556 --> 00:13:36,000 ...een kapitaal van een paar miljard... 159 00:13:36,001 --> 00:13:37,901 ...en kantoren over de hele wereld. 160 00:13:38,001 --> 00:13:41,400 In 1980 groeide de financiële industrie razendsnel. 161 00:13:41,500 --> 00:13:43,401 De investeringsbanken gingen de beurs op... 162 00:13:43,501 --> 00:13:46,901 ...waardoor ze enorme hoeveelheden geld hadden uit aandelen. 163 00:13:47,001 --> 00:13:51,500 Mensen op Wall Street begonnen rijk te worden. 164 00:13:51,501 --> 00:13:56,000 Ik had een friend, die was een handelaar in bond bij Merilln Lynch in 1970. 165 00:13:59,001 --> 00:14:03,901 Hij was 's nachts treinconducteur, omdat hij 3 kinderen had... 166 00:14:04,001 --> 00:14:07,901 ...en ze niet kon onderhouden van het geld dat hij verdiende als bond handelaar. 167 00:14:08,001 --> 00:14:13,000 in 1986 verdiende hij miljoenen en dacht dat dat was omdat hij slim was. 168 00:14:15,001 --> 00:14:17,501 In het belang van de natie is het van het grootste belang... 169 00:14:17,601 --> 00:14:20,501 ...de economische welvaart te herstellen. 170 00:14:20,601 --> 00:14:24,901 In 1981 koos president Ronald Reagan als nieuwe minister van financiën... 171 00:14:25,001 --> 00:14:28,901 ...de baas van investeringsbank Merill Lynch, Donald Reagan. 172 00:14:29,001 --> 00:14:32,602 Wall Street en de president zijn het met elkaar eens... 173 00:14:32,702 --> 00:14:35,591 Ik heb met veel leiders op Wall Street gepraat... 174 00:14:35,691 --> 00:14:38,101 ...en ze staan allemaal achter de president. 175 00:14:38,201 --> 00:14:39,890 De Reagan administratie, ondersteund... 176 00:14:39,990 --> 00:14:41,901 ...door economisten en financiële lobbyisten... 177 00:14:42,001 --> 00:14:47,356 ...begon de 30 jaar durende periode van financiële deregulaties. 178 00:14:47,500 --> 00:14:50,927 In 1982 dereguleerde de Reagan administratie... 179 00:14:51,027 --> 00:14:52,901 ...spaar en leen bedrijven... 180 00:14:53,001 --> 00:14:55,054 ...waardoor ze riskante investeringen mochten... 181 00:14:55,154 --> 00:14:56,900 ...doen van het geld van hun aandeelhouders. 182 00:14:57,000 --> 00:15:01,701 Aan het eind van het decennium hadden honderden bedrijven gefaald. 183 00:15:01,801 --> 00:15:05,901 Deze crisis kostte belastingbetalers 124 miljard dollar... 184 00:15:06,001 --> 00:15:08,901 ...en van veel mensen hun spaargeld. 185 00:15:09,001 --> 00:15:11,904 Het zou de grooste bankoverval in onze geschiedenis kunnen zijn. 186 00:15:12,004 --> 00:15:13,901 Duizenden directieleden van spaar en leen bedrijven... 187 00:15:14,001 --> 00:15:16,801 ...gingen naar de gevangenis voor het plunderen van hun bedrijven. 188 00:15:16,901 --> 00:15:20,401 Een van de meest extreme gevallen was Charles Keating. 189 00:15:20,501 --> 00:15:25,401 In 1985 toen federale regelgevers hem begonnen te onderzoeken... 190 00:15:25,501 --> 00:15:29,401 ...huurde Keating een economist in, genaamd Alan Greenspan. 191 00:15:29,501 --> 00:15:32,401 In deze brief aan regelgevers werd Keating geprezen door Greenspan... 192 00:15:32,501 --> 00:15:34,465 ...om zijn degelijke bedrijfsplan en expertise, 193 00:15:34,565 --> 00:15:36,401 en zei hij dat hij geen risico zag in het... 194 00:15:36,501 --> 00:15:39,901 ...plan van Keating het geld van zijn klanten te investeren. 195 00:15:40,001 --> 00:15:45,271 Naar verluidt heeft Keaing 40.000 dollar aan Greenspan betaald. 196 00:15:46,500 --> 00:15:48,912 Kort daarna werd Charles Keating naar de gevangenis gestuurd. 197 00:15:49,012 --> 00:15:52,901 Alan Greenspan werd door president Reagan benoemd tot... 198 00:15:53,001 --> 00:15:56,915 ...voorzitter van Amerika's centrale bank, The Federal Reserve. 199 00:15:57,015 --> 00:16:02,901 Greenspan werd herbenoemd door de presidenten Clinton en George W. Bush. 200 00:16:03,001 --> 00:16:05,378 Tijdens de Clinton administratie ging, onder... 201 00:16:05,478 --> 00:16:07,701 ...toezicht van Greenspan, deregulering door... 202 00:16:07,801 --> 00:16:12,901 ...en Minister van Financiën, Robert Rubin, voormalig CEO van Goldman Sachs en... 203 00:16:14,001 --> 00:16:16,901 Larry Summers, Proffessor economie op Harvard. 204 00:16:17,001 --> 00:16:21,301 De financiële sector van Wall Street, was machtig door... 205 00:16:21,401 --> 00:16:23,902 ...het hebben van lobbyisten en geld... 206 00:16:24,002 --> 00:16:26,403 ...veroverde stap voor stap het politieke systeem... 207 00:16:26,503 --> 00:16:29,900 ...aan de kant van de Republikeinen maar ook bij de Democraten. 208 00:16:30,000 --> 00:16:34,201 Aan het eind van 1990 was de financiële sector geconsolideerd... 209 00:16:34,301 --> 00:16:37,601 ...in een paar gigantische bedrijven, elk van hen zo groot... 210 00:16:37,701 --> 00:16:40,401 ...dat het falen van een van hen het hele systeem kon bedreigen. 211 00:16:40,501 --> 00:16:44,901 En de clinton administratie hielp hen zelfs nog groter te worden. 212 00:16:45,001 --> 00:16:50,201 In 1998 fuseerden Citicorp en Travelers om Citigroup op te richten... 213 00:16:50,301 --> 00:16:53,401 ...het grootste financiële diensten bedrijf in de wereld. 214 00:16:53,501 --> 00:16:55,901 De fusie overtrad de Glass-Steagal act, 215 00:16:56,001 --> 00:16:59,901 een wet gemaakt na de Grote Depressie om te voorkomen dat banken... 216 00:17:00,001 --> 00:17:03,901 ...met het spaargeld van klanten riskante investeringen gingen doen. 217 00:17:04,001 --> 00:17:08,901 Het was illegaal om Travelers te verkrijgen. Greenspan zei niks. 218 00:17:09,001 --> 00:17:12,102 The Federal Reserve gaf hem een vrijstelling... 219 00:17:12,202 --> 00:17:14,901 ...voor een jaar, en toen was de wet erdoor. 220 00:17:15,001 --> 00:17:17,901 In 1999 werd op het aandringen van Summers en Rubin... 221 00:17:18,001 --> 00:17:20,901 ...de 'Gramm-Leach-Bliley Act' aangenomen door het congres. 222 00:17:21,001 --> 00:17:24,601 Voor sommigen bekend als de Citigroup Relieve Act. 223 00:17:24,701 --> 00:17:27,003 Het maakte 'Glass-Steagal' ongedaan... 224 00:17:27,103 --> 00:17:29,901 ...en maakte de weg vrij voor toekomstige fusies. 225 00:17:30,001 --> 00:17:34,901 Robert Rubin verdiende later 126 miljoen dollar als voorzitter van Citigroup. 226 00:17:35,001 --> 00:17:37,800 Hij wees een interview voor deze film af. 227 00:17:37,900 --> 00:17:39,301 Waarom heb je grote banken? 228 00:17:39,401 --> 00:17:41,702 Omdat banken van monopoly macht houden, 229 00:17:41,802 --> 00:17:43,801 omdat ze van lobby macht houden... 230 00:17:43,901 --> 00:17:47,946 ...omdat banken weten dat als ze te groot zijn, 231 00:17:48,046 --> 00:17:50,046 ze gered zullen worden. 232 00:17:50,100 --> 00:17:55,401 Markten zijn onstabiel, of in ieder geval potentiëel instabiel... 233 00:17:55,501 --> 00:18:00,901 ...een bijpassende metafoor is dat de olie tankers erg groot zijn en daarom... 234 00:18:02,001 --> 00:18:04,528 ...moet je er compartimenten in stoppen... 235 00:18:04,628 --> 00:18:07,401 ...om te voorkomen dat het klotsen van de olie... 236 00:18:07,501 --> 00:18:09,901 ...ervoor zorgt dat de boot kapseist. 237 00:18:10,001 --> 00:18:12,901 Het ontwerp van de boot moet daar rekening mij houden. 238 00:18:13,001 --> 00:18:17,192 Na de Grote Depressie introduceerde de... 239 00:18:17,292 --> 00:18:22,000 ...regelgeving deze waterdichte compartimenten... 240 00:18:22,001 --> 00:18:27,000 ...en deregulatie heeft geleid tot het einde van compartimentisering. 241 00:18:29,100 --> 00:18:31,401 De volgende crisis kwam aan het eind van de jaren '90. 242 00:18:31,501 --> 00:18:33,178 De investeringsbanken pompen... 243 00:18:33,278 --> 00:18:35,901 ...een grote hoeveelheid geld in internet aandelen. 244 00:18:36,001 --> 00:18:38,401 Wat werd gevolgd door een ineenstorting in 2001... 245 00:18:38,501 --> 00:18:41,901 ...dat zorgde voor een verlies van 5 triljoen dollar in investeringen. 246 00:18:42,001 --> 00:18:45,901 De Securities and Exchange Commission, het federale bureau, dat was opgericht... 247 00:18:46,001 --> 00:18:50,901 ...tijdens de depressie om de investeringsbanken te reguleren deed niets. 248 00:18:51,001 --> 00:18:52,901 Door de afwezigheid van een plan van voor een federale actie... 249 00:18:53,001 --> 00:18:55,200 ...en er was er geen... 250 00:18:55,201 --> 00:18:57,401 ...en vanwege het duidelijke falen van zelfregulering... 251 00:18:57,501 --> 00:18:59,170 ...is het noodzakkelijk geworden voor anderen... 252 00:18:59,270 --> 00:18:59,999 ...om in te grijpen... 253 00:19:00,001 --> 00:19:02,501 ...en de benodigde bescherming goed te keuren. 254 00:19:02,601 --> 00:19:06,101 Eliot Spiterzs' onderzoek onthuldde dat investeringsbanken... 255 00:19:06,201 --> 00:19:08,401 ...internet bedrijven promoten waarvan ze wisten dat ze zouden falen. 256 00:19:08,501 --> 00:19:10,808 Beursanalisten werden betaald op basis van... 257 00:19:10,908 --> 00:19:12,901 ...hoeveel bedrijven ze binnen brachten... 258 00:19:13,001 --> 00:19:14,984 ...en wat ze in het openbaar zeiden... 259 00:19:15,084 --> 00:19:17,601 ...was verschillend van wat ze onder elkaar zeiden. 260 00:19:17,701 --> 00:19:20,101 Infospace, waaraan de hoogste beoordeling was gegeven... 261 00:19:20,201 --> 00:19:22,901 ...werd afgedaan door de analisten als 'troep'. 262 00:19:23,001 --> 00:19:26,901 Excite, ook hoog beoordeeld, genaamd 'een dergelijk stuk stront'. 263 00:19:27,001 --> 00:19:32,000 De verdediging die werd geboden door vele investeringsbanken... 264 00:19:34,001 --> 00:19:37,500 ...was niet, je hebt het fout, het was... 265 00:19:37,501 --> 00:19:39,901 ...iedereen deed het en iedereen wist ook wat er aan de hand was... 266 00:19:40,001 --> 00:19:42,902 ...en daarom zou niemand op de analisten moeten vertrouwen. 267 00:19:43,002 --> 00:19:46,401 In december 2002 deden 10 investeringsbanken... 268 00:19:46,501 --> 00:19:49,401 ...de zaak af voor een bedrag van 1,4 miljard dollar... 269 00:19:49,501 --> 00:19:52,500 ...en beloofden ze hun manieren te veranderen. 270 00:19:52,600 --> 00:19:56,901 Scott Talbott is hoofd lobbyist voor de Financial Services Roundtable... 271 00:19:57,001 --> 00:19:58,901 ...een van de meest machtige groepen in Washington... 272 00:19:59,001 --> 00:20:02,901 ...die bijna alle 's werelds grootste financiële bedrijven vertegenwoordigd. 273 00:20:03,001 --> 00:20:07,601 Voel jij je comfortabel met het feit dat sommige van jouw leden... 274 00:20:07,701 --> 00:20:12,901 ...aan criminaliteit op grote schaal deden? - Je moet specifieker zijn. 275 00:20:13,001 --> 00:20:18,101 Bovendien moet criminele activiteit nooit goedgekeurd worden. 276 00:20:25,500 --> 00:20:26,681 Sinds de deregulering begon... 277 00:20:26,781 --> 00:20:28,701 ...zijn 's werelds grootste financiële bedrijven... 278 00:20:28,801 --> 00:20:33,901 ...gepakt op het witwassen van geld en het bedriegen van hun klanten. 279 00:20:34,001 --> 00:20:36,401 Opnieuw en opnieuw en opnieuw. 280 00:20:36,501 --> 00:20:38,302 JP MORGAN Kocht overheidsfunctionarissen om 281 00:20:38,402 --> 00:20:40,303 JP Morgan wikkelt Alabama Bribery Case af 282 00:20:40,403 --> 00:20:41,403 RIGGS BANK 283 00:20:41,503 --> 00:20:44,800 Waste geld wit voor Chileense dictator Pinochet... 284 00:20:44,801 --> 00:20:45,975 Credit Suisse... 285 00:20:46,075 --> 00:20:46,902 Waste geld wit voor Iran in strijd met US Sanctions 286 00:20:47,002 --> 00:20:50,903 Credit Suisse hielp met het doorgeven van geld voor Iran's nucleaire programma... 287 00:20:51,003 --> 00:20:54,901 ...en voor de Aerospace Industries Organisation of Iran die raketten bouwde. 288 00:20:55,001 --> 00:20:59,901 Alle informatie die het zou identificeeren als Iraans werd verwijderd. 289 00:21:00,001 --> 00:21:02,901 De bank werd beboet, 536 miljoen dollar. 290 00:21:03,001 --> 00:21:05,401 Citibank hielp met het doorgeven van 100 miljoen dollar... 291 00:21:05,501 --> 00:21:07,401 ...drugs geld, afkomstig uit Mexico. 292 00:21:07,501 --> 00:21:09,601 Reageerde jij dat ze zou moeten quoten: 293 00:21:09,701 --> 00:21:12,901 'Verlies de documenten die te maken hebben met de verklaring.' 294 00:21:13,001 --> 00:21:16,301 Ik zei dat op een grappige manier het was aan het begin hiervan. 295 00:21:16,401 --> 00:21:18,999 Ik meende het niet serieus. 296 00:21:20,003 --> 00:21:25,000 Tussen 1998 en 2003 overschatte Fannie Mae zijn winst... 297 00:21:25,001 --> 00:21:26,701 ...met meer dan 10 miljard dollar. 298 00:21:26,801 --> 00:21:30,401 Deze verklaarde normen zijn uiters complex en hebben vaststellingen nodig... 299 00:21:30,501 --> 00:21:32,901 ...waarover experts het niet eens worden. 300 00:21:33,001 --> 00:21:37,501 CEO Franklin Raines die de begroting directeur van president Clintwon was... 301 00:21:37,601 --> 00:21:41,596 Ontving meer dan 52 miljoen dollar aan bonussen. 302 00:21:44,800 --> 00:21:46,688 Toen UBS was gepakt op het helpen van rijke 303 00:21:46,788 --> 00:21:48,901 Amerikanen met het ontduiken van de belasting... 304 00:21:49,001 --> 00:21:51,901 ...weigerden ze met de Amerikaanse overheid mee te werken. 305 00:21:52,001 --> 00:21:55,901 Zou je ons namen willen geven? - Als er een verdragskader is... 306 00:21:56,001 --> 00:21:57,890 Er is geen verdragskader, je hebt toegegeven... 307 00:21:57,990 --> 00:21:59,301 ...aan fraude te hebben deelgenomen. 308 00:21:59,401 --> 00:22:04,302 AIG heeft waarschijnik 1,6 miljard geboden om te schikken met regelgevers. 309 00:22:04,402 --> 00:22:05,303 Hoe de banken geholpen hebben bij Enron's misleiding. 310 00:22:05,403 --> 00:22:08,923 Enron geholpen bij verbergen fraude: boete 385 miljoen dollar 311 00:22:09,023 --> 00:22:10,904 Citibank, JP Morgan, Merril Lynch 312 00:22:11,004 --> 00:22:13,905 Terwijl het bedrijf wordt geconfronteerd met ongekend hoge boetes... 313 00:22:14,005 --> 00:22:17,501 Hoeven de investeringsbedrijven niet toe te geven dat ze iets verkeerd deden. 314 00:22:17,601 --> 00:22:19,925 Als je zo groot bent en je hebt met zoveel... 315 00:22:20,025 --> 00:22:22,401 ...producten en klanten te maken, maak je fouten. 316 00:22:22,501 --> 00:22:27,401 De financiële diensten industrie lijkt een stand van criminaliteit te hebben die... 317 00:22:27,501 --> 00:22:29,501 ...kenmerkend is. 318 00:22:29,701 --> 00:22:34,000 Wanneer was de laatste keer dat CISCO, Intel, Google, Apple of IBM... 319 00:22:37,001 --> 00:22:38,783 Ik ben het helemaal met je eens over HighTech... 320 00:22:38,883 --> 00:22:39,901 ...tegen financiële diensten... 321 00:22:40,001 --> 00:22:43,901 ...maar HighTech is fundamenteel een creatieve handel... 322 00:22:44,001 --> 00:22:46,901 ...waar je inkomen ontleent aan een waardevolle generatie... 323 00:22:47,001 --> 00:22:49,900 ...als je echt wat nieuws en verschillends maakt. 324 00:22:50,000 --> 00:22:54,902 Beginnend in 1990 hebben deregulering en vorderingen in de technologie... 325 00:22:55,002 --> 00:22:58,901 ...geleid tot een explosie van complexe financiële producten genaamd derivaten. 326 00:22:59,001 --> 00:23:02,901 Economisten en bankiers claimden dat ze de markt veiliger maakten. 327 00:23:03,001 --> 00:23:05,900 Maar in plaats daarvan maakten ze hem instabiel. 328 00:23:06,000 --> 00:23:08,806 Sinds het einde van de Koude oorlog hebben... 329 00:23:08,906 --> 00:23:11,902 ...veel voormalige natuurkundigen en wiskundigen... 330 00:23:12,002 --> 00:23:17,500 ...gekozen hun vaardigheden niet op Koude oorlog techniek... 331 00:23:17,501 --> 00:23:19,401 ...maar op financiële markten. 332 00:23:19,501 --> 00:23:22,101 Samen met investeerders en hedgefondsen... 333 00:23:22,201 --> 00:23:24,201 Een ander wapen maken? - Absoluut. 334 00:23:24,301 --> 00:23:27,401 Zoals Warren Buffett zei: 'Weapons of Mass Destruction'. 335 00:23:27,501 --> 00:23:30,278 Regelgevers, politici en zakenmensen namen... 336 00:23:30,378 --> 00:23:32,401 ...de bedreiging niet serieus die... 337 00:23:32,501 --> 00:23:37,901 ...de financiële innovatie vormde voor de stabiliteit van het financiële systeem. 338 00:23:38,001 --> 00:23:41,901 Door derivaten te gebruiken konden bankiers op bijna alles gokken. 339 00:23:42,001 --> 00:23:44,902 Ze konden inzetten op de opkomst of afgang van olie prijzen... 340 00:23:45,002 --> 00:23:48,900 ...het faillisement van een bedrijf en zelfs op het weer. 341 00:23:49,000 --> 00:23:54,000 Aan het eind van 1990 waren derivaten een ongereguleerde markt van 15 biljoen. 342 00:23:56,001 --> 00:23:59,901 In 1998 probeerde iemand de derivaten te reguleren. 343 00:24:00,001 --> 00:24:04,901 Brooksley Born studeerde als eerste af in haar klas op Stanford Law School... 344 00:24:05,001 --> 00:24:08,901 ...en was de eerste vrouw die een wetsverandering bewerkstelligde. 345 00:24:09,001 --> 00:24:11,341 Na derivaten in de praktijk te hebben... 346 00:24:11,441 --> 00:24:13,901 ...bestudeerd werd ze benoemd door Clinton... 347 00:24:14,001 --> 00:24:16,051 ...tot voorzitster van de Commodity Futures Traiding Commision... 348 00:24:16,151 --> 00:24:20,501 ...die de derivaten markt overzag. 349 00:24:20,502 --> 00:24:23,901 Brooksley Born vroeg mij of ik met haar wou samen werken. 350 00:24:24,001 --> 00:24:29,000 We besloten dat dit een potentieel destabiliserende markt was. 351 00:24:31,001 --> 00:24:36,401 In mei, 1998, diende CFTC een verzoek in om de derivaten te reguleren. 352 00:24:36,501 --> 00:24:39,900 Clinton's financiën afdeling had gelijk een antwoord. 353 00:24:40,000 --> 00:24:45,000 Ik ging Brooksley's kantoor binnen en ze hing net de telefoon op... 354 00:24:49,001 --> 00:24:53,000 ...en ze zag er lijkbleek uit. 355 00:24:53,001 --> 00:24:56,036 Ze keek mee aan en zei: 'Dat was Larry 356 00:24:56,136 --> 00:24:59,901 Summers. Hij had 13 bankiers in zijn kantoor... 357 00:25:00,001 --> 00:25:05,500 Hij beval haar op een intimiderende manier gelijk te stoppen. 358 00:25:07,700 --> 00:25:10,901 De banken waren nu erg afhankelijk van winst op dit soort activiteiten... 359 00:25:11,001 --> 00:25:14,742 ...en dat leidde tot een strijd om te voorkomen... 360 00:25:14,842 --> 00:25:17,901 ...dat deze activiteiten gereguleerd werden. 361 00:25:18,001 --> 00:25:19,902 Kort na het telefoontje van Summers... 362 00:25:20,002 --> 00:25:24,901 ...verstrekten Greenspan, Rubin en SEC voorzitter Arthur Levitt... 363 00:25:25,001 --> 00:25:27,031 ...een samenvoegingsverklaring waarin ze Born... 364 00:25:27,131 --> 00:25:28,901 ...afkeurden en raadden ze regelgeving aan... 365 00:25:29,001 --> 00:25:31,901 ...om derivaten ongereguleerd te laten. 366 00:25:32,001 --> 00:25:37,899 Regulatie van derivaten transacties die onderhandeld zijn door professionals... 367 00:25:38,900 --> 00:25:41,000 ...is onnodig. 368 00:25:41,001 --> 00:25:47,000 Ze werd overstemd, eerst door Clinton en daarna door het Congress. 369 00:25:47,001 --> 00:25:49,433 In 2000 nam Senator Phil Gramm een grote rol... 370 00:25:49,533 --> 00:25:51,701 ...in en zorgde ervoor dat een wetsontwerp... 371 00:25:51,801 --> 00:25:53,618 ...werd aangenomen dat ervoor zorgde dat derivaten... 372 00:25:53,718 --> 00:25:54,901 ...werden vrijgesteld van regelgeving. 373 00:25:55,001 --> 00:25:57,901 Ze zijn een verenigde mark die de regulerings last verminderen. 374 00:25:58,001 --> 00:26:01,000 Ik geloof dat we het moeten doen. 375 00:26:01,001 --> 00:26:03,902 Na het verlaten van de Senaat, werd Phill Gramm voorzitter van UBS. 376 00:26:04,002 --> 00:26:08,000 Sinds 1993 diende zijn vrouw bij Enron. 377 00:26:08,001 --> 00:26:11,000 Maar het is onze hoop... 378 00:26:11,001 --> 00:26:14,731 ...dat het mogelijk wordt om naar regelgeving... 379 00:26:14,831 --> 00:26:17,301 ...te gaan op een gepaste manier... 380 00:26:17,401 --> 00:26:22,600 ...om legale zekerheid te krijgen voor OTC derivaten. 381 00:26:24,601 --> 00:26:25,937 Larry Summers verdiende later 20 miljoen... 382 00:26:26,037 --> 00:26:27,502 ...dollar als consultant bij een hedgefonds dat... 383 00:26:27,602 --> 00:26:29,901 ...hevig steunde op derivaten. 384 00:26:30,001 --> 00:26:35,000 Ik wilde mezelf associëren met alle opmerkingen van minister Summers. 385 00:26:37,001 --> 00:26:39,173 In december 2000 keurde het congress... 386 00:26:39,273 --> 00:26:41,901 'The Commodity Futures Modernization Act' goed. 387 00:26:42,001 --> 00:26:44,901 Geschreven met de hulp van financiële industrie lobbyisten... 388 00:26:45,001 --> 00:26:49,700 ...verbande het de regulatie van derivaten. 389 00:26:49,701 --> 00:26:51,901 Toen dat gedaan was, was het meteen aan de slag. 390 00:26:52,001 --> 00:26:56,885 Het gebruik van derivaten en financiële innovatie, 391 00:26:56,985 --> 00:26:59,500 groeide explosief na 2000. 392 00:26:59,501 --> 00:27:01,701 Dus help me, God. - Dus help me God. 393 00:27:01,801 --> 00:27:05,301 Tegen de tijd dat George W. Bush president werd... 394 00:27:05,401 --> 00:27:07,301 ...was de Amerikaanse financiële sector veel... 395 00:27:07,401 --> 00:27:08,401 ...winstgevender... 396 00:27:08,501 --> 00:27:13,000 ...geconcentreerder en machtiger dan ooit tevoren. 397 00:27:13,001 --> 00:27:16,401 Dominerend in deze industrie waren vijf investeringsbanken, 398 00:27:16,501 --> 00:27:19,500 twee financiële conglomeraties, 399 00:27:19,501 --> 00:27:22,500 drie verzekerings bedrijfen... 400 00:27:22,501 --> 00:27:24,901 ...en drie beoordelingsbureaus. 401 00:27:25,001 --> 00:27:26,401 Als je ze allemaal samenvoegd... 402 00:27:26,501 --> 00:27:29,901 ...heb je een effectieve keten, een nieuw systeem... 403 00:27:30,001 --> 00:27:33,401 ...die triljoenen dollars samenvoegde, hypotheken en andere leningen... 404 00:27:33,501 --> 00:27:35,900 ...met investeerders over de hele wereld. 405 00:27:36,000 --> 00:27:38,901 Als je 30 jaar geleden een lening wilde voor je huis... 406 00:27:39,001 --> 00:27:41,159 ...verwachtte de persoon die geld uitleendde... 407 00:27:41,259 --> 00:27:42,901 ...dat jij hem of haar terugbetaalde... 408 00:27:43,001 --> 00:27:45,202 Je kreeg een lening van een geldschieter, die wilde dat jij hem terugbetaalde... 409 00:27:45,302 --> 00:27:48,059 ...we hebben sindsdien veiligheid ontwikkeld... 410 00:27:48,159 --> 00:27:49,901 ...waardoor mensen die leenden... 411 00:27:50,001 --> 00:27:52,901 ...niet langer het risico hadden niet terug te kunnen betalen. 412 00:27:53,001 --> 00:27:57,101 In het oude systeem, als een huiseigenaar elke maand zijn hyptheek betaalde... 413 00:27:57,201 --> 00:27:59,901 ...ging het geld naar de locale geldschieter. 414 00:28:00,001 --> 00:28:01,815 Sinds het decennia duurt om hyptheken... 415 00:28:01,915 --> 00:28:04,102 ...terug te betalen zijn gelschieters voorzichting. 416 00:28:04,202 --> 00:28:06,944 In het nieuwe systeem verkochten geldschieters... 417 00:28:07,044 --> 00:28:09,103 ...de hypotheken aan investeringsbanken. 418 00:28:09,203 --> 00:28:11,472 De investeringsbanken combineerden duizenden... 419 00:28:11,572 --> 00:28:13,101 ...hypotheken en andere leningen... 420 00:28:13,201 --> 00:28:16,901 ...inbegrepen auto leningen, studenten leningen en creditcard schulden... 421 00:28:17,001 --> 00:28:20,672 ...om complexe derivaten te maken genaamd, 422 00:28:20,772 --> 00:28:24,000 Collateral Debt Obligation, of CDO... 423 00:28:24,001 --> 00:28:28,901 ...de investeringsbanken verkochten die CDO's weer aan investeerders. 424 00:28:29,001 --> 00:28:30,901 Als huiseigenaren nu hun hypotheek betaalden... 425 00:28:31,001 --> 00:28:33,901 ...ging hun geld naar investeerders over de hele wereld. 426 00:28:34,001 --> 00:28:36,008 De investeringsbanken betaalden... 427 00:28:36,108 --> 00:28:38,901 ...beoordelingsbureaus om de CDO's te evauleren... 428 00:28:39,001 --> 00:28:42,029 ...en velen kregen een AAA beoordeling wat de... 429 00:28:42,129 --> 00:28:44,901 ...hoogst mogelijke investeringsbeoordeling is. 430 00:28:45,001 --> 00:28:47,901 Dit maakte CDO's populair bij pensionerings fondsen... 431 00:28:48,001 --> 00:28:52,591 ...die alleen hoog beoordeelde obligaties kunnen kopen. 432 00:28:52,800 --> 00:28:56,000 Dit systeem was een lopende tijd bom. 433 00:28:56,001 --> 00:28:59,901 Het maakte geldschieters niet meer uit of leners konden terugebtalen. 434 00:29:00,001 --> 00:29:02,401 Dus maakten ze riskantere leningen. 435 00:29:02,501 --> 00:29:04,901 Het maakte de investeringsbanken ook niet uit. 436 00:29:05,001 --> 00:29:09,600 Hoe meer CDO's zij verkochten, hoe hoger hun winst... 437 00:29:09,601 --> 00:29:12,901 ...en de beoordelingsbureaus die werden betaald door de investeringsbanken... 438 00:29:13,001 --> 00:29:17,902 ...hadden geen aansprakelijkheid als de beoordelingen fout bleken te zijn. 439 00:29:18,002 --> 00:29:22,901 Je werd aan het lijntje gehouden en er waren geen geregelde beperkingen... 440 00:29:23,001 --> 00:29:25,901 ...dus er was een groen licht om nog meer leningen te verstrekken. 441 00:29:26,001 --> 00:29:31,000 Tussen 2000 en 2003 waren de hoeveelheid hypotheek leningen bijna verviervoudigd. 442 00:29:35,001 --> 00:29:39,901 Iedereen in deze effectieve keten, van het begin tot het eind... 443 00:29:40,001 --> 00:29:42,901 ...gaven niet om de kwaliteit van de hypotheek... 444 00:29:43,001 --> 00:29:47,901 ...ze gaven om zoveel mogelijk leningen verstrekken en er winst op maken. 445 00:29:48,001 --> 00:29:50,901 Vroeg in 2000 was er een grote toename in... 446 00:29:51,001 --> 00:29:53,901 ...de riskantste leningen genaamd 'subprime'... 447 00:29:54,001 --> 00:29:56,306 ...maar toen duizenden 'subprimes'... 448 00:29:56,406 --> 00:29:58,901 ...gecombineerd werden om CDO's te maken... 449 00:29:59,001 --> 00:30:03,001 ...kregen velen nog steeds AAA beoordelingen. 450 00:30:04,000 --> 00:30:08,901 Nu zou het niet mogelijk geweest zijn om derivate producten te maken... 451 00:30:09,001 --> 00:30:13,901 ...die geen risico's hebben en dezelfde hoeveelheid aftrekopsten... 452 00:30:14,001 --> 00:30:18,901 ...waar er grenzen aan risico's zijn die meegenomen worden enzovoorts... 453 00:30:19,001 --> 00:30:20,902 Dat deden ze niet, toch? 454 00:30:21,002 --> 00:30:23,901 Dat deden ze niet en als je terugkijkt hadden ze dat wel moeten doen. 455 00:30:24,001 --> 00:30:26,801 Dus deze mensen wisten dat ze iets gevaarlijks deden? 456 00:30:26,901 --> 00:30:28,901 Ik denk dat ze dat wisten. 457 00:30:29,001 --> 00:30:31,228 De investeringsbanken gaven de voorkeur aan... 458 00:30:31,328 --> 00:30:33,901 'subprime' leningen omdat ze hogere rente opleverden. 459 00:30:34,001 --> 00:30:37,903 Dit leidde naar een enorme toename in roofzuchtige leningen. 460 00:30:38,003 --> 00:30:42,101 Leners werden onnodig geplaats in dure 'subprime'... 461 00:30:42,201 --> 00:30:45,901 ...leningen en velen konden het niet terugbetalen. 462 00:30:46,001 --> 00:30:50,901 Alle stimulansen die de financiële insti- tuten aanboden aan de hypotheekmakelaars... 463 00:30:51,001 --> 00:30:54,201 ...waren gebaseerd op het krijgen van de meest winstgevende... 464 00:30:54,301 --> 00:30:56,901 ...producten die roofzuchtige leningen waren. 465 00:30:57,001 --> 00:30:58,901 De bankiers maken meer winst als ze je een 'subprime' lening geven. 466 00:30:59,001 --> 00:31:00,901 Dat is wat ze je gaan geven. 467 00:31:01,001 --> 00:31:06,000 Deel 2: De 'bubble' 468 00:31:07,000 --> 00:31:09,901 Plotseling gingen er honderden miljoenen... 469 00:31:10,000 --> 00:31:12,901 dollars om in deze effectieve keten per jaar. 470 00:31:13,001 --> 00:31:15,620 Sinds iedereen een hypotheek kon krijgen... 471 00:31:15,720 --> 00:31:18,401 ...schoten de huizenaankopen en prijzen omhoog. 472 00:31:18,501 --> 00:31:22,301 Het resultaat was de grootste financiële 'bubble' in de geschiedenis. 473 00:31:22,401 --> 00:31:25,901 Onroerend goed is echt, zei kunnen hun bezit zien... 474 00:31:26,001 --> 00:31:28,901 Ze kunnen wonen in hun bezit, ze kunnen hun bezit verhuren. 475 00:31:29,001 --> 00:31:32,901 Je had een enorme groei in huisvesting, die nergens op sloeg... 476 00:31:33,001 --> 00:31:39,000 ...die de begeertes financiëerde uit de financiële sector... 477 00:31:39,001 --> 00:31:42,000 ...gedreven door wat iedereen deed. 478 00:31:42,001 --> 00:31:44,291 De laatste keer dat we een huisvestingsbubble... 479 00:31:44,391 --> 00:31:45,901 ...hadden was in de late jaren '80. 480 00:31:46,001 --> 00:31:52,000 In dat geval waren de toename in huisprijzen minimaal. 481 00:31:52,001 --> 00:31:56,901 Die huisvesting bubble leidde tot een relatieve zware recessie. 482 00:31:57,001 --> 00:32:02,000 Van 1996 tot 2006 verdubbelden huizenprijzen. 483 00:32:09,000 --> 00:32:10,401 Voor 500 dollar per kaartje... 484 00:32:10,501 --> 00:32:13,465 ...kregen ze te horen hoe ze hun eigen stukje... 485 00:32:13,565 --> 00:32:15,901 ...van de Amerikaanse droom konden kopen. 486 00:32:16,001 --> 00:32:20,901 Goldman Sachs, Bear Stearns, Lehman Brothers en Merrill Lynch... 487 00:32:21,001 --> 00:32:26,000 ...zaten er helemaal in, de subprime leningen alleen... 488 00:32:26,001 --> 00:32:28,901 ...namen toe van 30 miljard per jaar in de financiëring... 489 00:32:29,001 --> 00:32:32,549 ...tot meer dan 600 miljard per jaar in 10 jaar... 490 00:32:32,649 --> 00:32:34,901 ...tijd, ze wisten wat er gebeurde. 491 00:32:35,001 --> 00:32:38,401 Countrywide Financial, de grootste subprime verkoper... 492 00:32:38,501 --> 00:32:42,901 ...had een hoeveelheid leningen van 97 miljard dollar. 493 00:32:43,001 --> 00:32:46,901 Het maakte 11 miljoen dollar winst als resultaat. 494 00:32:47,001 --> 00:32:52,000 Op Wall Street schoten de jaarlijkse bonussen omhoog... 495 00:32:52,001 --> 00:32:55,901 ...handelaren en CEO's werden enorm rijk tijdens de bubble. 496 00:32:56,001 --> 00:32:59,901 Lehman Brothers was de grootste verkoper in subprime leningen. 497 00:33:00,001 --> 00:33:05,370 Hun CEO, Richard Fuld, nam 485 miljoen dollar... 498 00:33:05,470 --> 00:33:06,901 ...mee naar huis. 499 00:33:07,001 --> 00:33:09,868 Op Wall Street leidde deze huisvesting en... 500 00:33:09,968 --> 00:33:12,901 ...krediet bubble tot honderden miljarden winst. 501 00:33:13,001 --> 00:33:19,000 In 2006 was 40% van de winst van S&P 500 bedrijven... 502 00:33:19,001 --> 00:33:21,701 ...afkomstig van financiële instituten. 503 00:33:21,801 --> 00:33:23,901 Het was geen echte winst, het was geen echt inkomen. 504 00:33:24,001 --> 00:33:26,990 Het was geld dat gemaakt werd door het systeem... 505 00:33:27,090 --> 00:33:28,901 ...en geboekt werd als inkomen... 506 00:33:29,001 --> 00:33:32,901 ...tot 3 jaar lang gebeurde dit en is het allemaal gewist. 507 00:33:33,001 --> 00:33:36,901 Als ik erop terugkijk denk ik dat het een grote nationale... 508 00:33:37,001 --> 00:33:39,901 ...en niet alleen nationale, globaal ponzi plan was. 509 00:33:40,001 --> 00:33:42,901 Door de huizeneigenaren en gelijkheidsbescherming wet... 510 00:33:43,001 --> 00:33:45,901 ...had de Federal Reserve Board de macht om... 511 00:33:46,001 --> 00:33:48,901 ...de hypotheek industrie te reguleren... 512 00:33:49,001 --> 00:33:52,401 Maar Federal Chairman Alan Greenspan weigerde het te gebruiken. 513 00:33:52,501 --> 00:33:56,901 Alan Greenspan zei nee tegen die regulatie: 'Ik geloof er niet in'. 514 00:33:57,001 --> 00:33:59,901 20 jaar lang was Robert Gnaizda het hoofd van Greenlining... 515 00:34:00,001 --> 00:34:03,201 ...een machtige klanten advocaten groep. 516 00:34:03,301 --> 00:34:05,901 Hij had regelmatig een ontmoeting met Greenspan. 517 00:34:06,001 --> 00:34:08,401 We gaven hem een voorbeeld van Countrywide... 518 00:34:08,501 --> 00:34:14,000 ...150 verschillende complex aanpasbare beoordeelde hypotheken. 519 00:34:14,001 --> 00:34:19,401 Hij zei dat als je een doctor in de wiskunde had, je ze niet genoeg kon begrijpen... 520 00:34:19,501 --> 00:34:22,901 ...om te weten welke goed voor jou was en welke niet. 521 00:34:23,001 --> 00:34:25,901 Dus wij dachten dat hij een actie zou ondernemen maar... 522 00:34:26,001 --> 00:34:28,701 terwijl het gesprek voortduurt wordt het... 523 00:34:28,710 --> 00:34:31,701 duidelijk dat hij bij zijn standpunt blijft. 524 00:34:31,801 --> 00:34:34,201 We hadden weer een ontmoeting met Greenspan in 2005... 525 00:34:34,301 --> 00:34:36,825 ...vaak ontmoetten we hem twee keer per jaar... 526 00:34:36,925 --> 00:34:38,901 ...nooit minder dan een keer per jaar... 527 00:34:39,001 --> 00:34:40,901 ...en hij zou niet van gedachten veranderen. 528 00:34:41,001 --> 00:34:45,901 Alan Greenspan weigerde te worden geïnterviewd voor deze film. 529 00:34:46,001 --> 00:34:49,901 In deze geweldige wereld van snelle communicatie. 530 00:34:50,001 --> 00:34:51,901 Helpt de gratis en efficiënte verplaatsing van kapitaal... 531 00:34:52,001 --> 00:34:56,901 ...de grootste welvaart in de menselijke geschiedenis te maken. 532 00:34:57,001 --> 00:34:58,603 De Securities And Exchange Commision heeft... 533 00:34:58,703 --> 00:34:59,901 ...geen groot onderzoek uitgevoerd... 534 00:35:00,001 --> 00:35:02,400 ...naar de investeringsbanken tijdens de bubble. 535 00:35:02,500 --> 00:35:05,313 146 mensen zijn ontslagen bij de... 536 00:35:05,413 --> 00:35:09,493 ...handhavingsdivisie, getuig jij daar ook voor? 537 00:35:10,001 --> 00:35:15,200 Ja, ik denk dat mensen systematisch ontslagen werden... 538 00:35:17,201 --> 00:35:21,901 ...door het bureau met zijn macht personeel te kunnen ontslaan. 539 00:35:22,001 --> 00:35:27,000 Het SEC kantoor van risico management werd gereduceerd tot 1 persoon. 540 00:35:29,001 --> 00:35:34,951 Ja, toen die man 's avonds naar huis ging kon hij alle lichten uitdoen. 541 00:35:35,000 --> 00:35:37,901 Tijdens de bubble leenden de investeringsbanken... 542 00:35:38,001 --> 00:35:41,901 Om meer leningen te kopen en meer CDO's te maken. 543 00:35:42,001 --> 00:35:48,000 De verhouding tussen geleend geld en eigen geld heette invloed. 544 00:35:48,001 --> 00:35:52,761 Hoe meer geld banken leenden, hoe meer invloed ze hadden. 545 00:35:53,000 --> 00:35:57,901 In 2004 hielp Henry Paulson, CEO van Goldman Sachs lobbyen... 546 00:35:58,001 --> 00:36:00,564 ...voor de Securities and Exchange Commission... 547 00:36:00,664 --> 00:36:02,901 ...om hun grenzen op invloed te verkleinen... 548 00:36:03,001 --> 00:36:06,901 ...waardoor de banken veel meer geld konden lenen. 549 00:36:07,001 --> 00:36:12,200 De SEC besloot om investeringbanken meer te laten gokken. 550 00:36:13,201 --> 00:36:16,901 Dat was vreemd, ik weet niet waarom ze het deden, maar ze deden het. 551 00:36:17,001 --> 00:36:20,038 Op 28 april, 2004, ontmoette de SEC banken... 552 00:36:20,138 --> 00:36:22,901 ...om de grenzen op hun invloed te verhogen. 553 00:36:23,001 --> 00:36:26,101 We zeiden dit zijn de grote jongens en dat is duidelijk de waarheid. 554 00:36:26,201 --> 00:36:30,409 Maar dat betekent dat als er iets verkeerd... 555 00:36:30,509 --> 00:36:35,000 ...gaat, het een verschrikkelijke rotzooi zal zijn. 556 00:36:35,001 --> 00:36:38,289 Op deze niveaus zitten de meest geavanceerde... 557 00:36:38,389 --> 00:36:39,901 ...financiële instituten. 558 00:36:40,001 --> 00:36:43,201 Dit zijn de bedrijven met de grootste activiteit in derivaten in Amerika. 559 00:36:43,301 --> 00:36:45,763 We hebben met sommigen gepraat, over wat hun... 560 00:36:45,863 --> 00:36:47,202 ...gevoel bij dit niveau was. 561 00:36:47,302 --> 00:36:51,900 De firma's dachten dat de nummers gepast waren. 562 00:36:51,901 --> 00:36:54,201 Stemmen de commissarissen om een regel aan te nemen die wetten verandert... 563 00:36:54,301 --> 00:36:57,401 ...die is aangeraden door het personeel? 564 00:36:57,501 --> 00:37:02,091 Dat doen we inderdaad, unaniem, en we worden genegeerd. 565 00:37:04,500 --> 00:37:10,300 Het niveau van invloed in het fianciële systeem werd beangstigend... 566 00:37:10,301 --> 00:37:15,201 Investeringsbanken benutten het van niveau 33 tot en met 1... 567 00:37:15,301 --> 00:37:19,401 Wat een waarde afname betekend van 3% op basis van bezit... 568 00:37:19,501 --> 00:37:23,581 ...en daardoor wordt het probleem niet opgelost. 569 00:37:24,000 --> 00:37:26,901 Er was nog een tikkende tijdbom in de financiële sector. 570 00:37:27,001 --> 00:37:31,000 AIG, 's werelds grootste verzekeraar... 571 00:37:31,001 --> 00:37:36,696 Verkocht grote hoeveelheden derivaten, genaamd Credit Default Swaps. 572 00:37:37,000 --> 00:37:40,299 Voor investeerders die CDO's bezaten, werkten 573 00:37:40,399 --> 00:37:43,401 Credit Default Swaps als een verzekering. 574 00:37:43,501 --> 00:37:46,051 Een investeerder die een Credit Default Swap... 575 00:37:46,151 --> 00:37:48,701 ...kocht, betaalde AIG een driemaandelijks bedrag. 576 00:37:48,801 --> 00:37:52,009 Als het slecht ging met CDO's, beloofde 577 00:37:52,109 --> 00:37:55,901 AIG de verliezen van investeerders te betalen. 578 00:37:56,001 --> 00:37:58,901 Maar in tegenstelling tot normale verzekeringen... 579 00:37:59,001 --> 00:38:01,901 ...konden speculanten ook Credit Default Swaps kopen. 580 00:38:02,001 --> 00:38:06,000 om in te zetten tegen CDO's die ze niet bezaten. 581 00:38:06,001 --> 00:38:09,601 Bij verzekeringen kon je alleen iets verzekeren dat je bezat... 582 00:38:09,701 --> 00:38:12,401 Laten we zeggen dat wij onroerend goed bezitten en ik een huis... 583 00:38:12,501 --> 00:38:14,901 ...ik kan dat huis maar een keer verzekeren. 584 00:38:15,001 --> 00:38:18,813 Bij derivaten kreeg iedereen de mogelijkheid... 585 00:38:18,913 --> 00:38:20,901 ...om dat huis te verzekeren. 586 00:38:21,001 --> 00:38:24,901 Dus jij kon iets verzekeren wat door 50 anderen ook werd verzekerd. 587 00:38:25,001 --> 00:38:30,000 Dus als mijn huis afbrand wordt het aantal verliezen in het systeem enorm groot... 588 00:38:32,001 --> 00:38:35,501 Sinds Credit Default Swaps ongerguleerd zijn... 589 00:38:35,601 --> 00:38:39,901 ...hoefde AIG geen geld opzij te zetten om de verliezen te compenseren. 590 00:38:40,001 --> 00:38:43,160 In plaats daarvan betaalde AIG enorme... 591 00:38:43,260 --> 00:38:46,901 ...bonussen zodra een contract was ondertekend... 592 00:38:47,001 --> 00:38:52,500 ...maar als CDO's het later slecht doen zal AIG hangen. 593 00:38:52,501 --> 00:38:56,066 Mensen werden beloond door risico's te nemen. 594 00:38:56,166 --> 00:38:57,401 In goede tijden. 595 00:38:57,501 --> 00:39:01,901 Ze zorgden voor inkomsten en winst op de korte termijn en daarvoor bonussen... 596 00:39:02,001 --> 00:39:05,401 ...maar dat zal leiden tot een failliet bedrijf... 597 00:39:05,501 --> 00:39:08,901 ...als compensatie voor een ontregeld systeem. 598 00:39:09,001 --> 00:39:12,401 AIG Financial Products afdeling in Londen... 599 00:39:12,501 --> 00:39:16,901 ...ontving 500 miljard dollar aan Credit Default Swaps tijdens de bubble. 600 00:39:17,001 --> 00:39:23,000 Waarvan vele CDO's gesteund werden door subprime hypotheken. 601 00:39:23,001 --> 00:39:29,000 De AIG FP afdeling maakt 3,5 miljard dollar winst tussen 2000 en 2007. 602 00:39:29,001 --> 00:39:34,500 Joseph Casano, hoofd van AIG FP, verdiende 315 miljoen dollar. 603 00:39:35,501 --> 00:39:39,801 Het is moeilijk voor ons, zonder luchthartig te zijn, om zelfs maar... 604 00:39:39,901 --> 00:39:44,036 ...een scenario te zien waarin wij... 605 00:39:44,136 --> 00:39:49,401 ...1 dollar zouden verliezen bij deze transacties. 606 00:39:49,501 --> 00:39:54,000 In 2007 begonnen AIG accoutants te waarschuwen. 607 00:39:54,001 --> 00:39:58,101 Een van hen, Joseph St. Dennis nam ontslag als protest... 608 00:39:58,201 --> 00:40:00,710 ...nadat Cassano hem meerdere malen tegenhield... 609 00:40:00,810 --> 00:40:02,901 ...de boekhouding van AIG FP te onderzoeken. 610 00:40:03,001 --> 00:40:04,101 Laat me een persoon als voorbeeld geven... 611 00:40:04,201 --> 00:40:07,201 ...die geen bonus kreeg terwijl ieder ander wel bonussen kreeg. 612 00:40:07,301 --> 00:40:11,401 Dat was St. Dennis. St. Dennis die jullie beide probeerde te waarschuwen... 613 00:40:11,501 --> 00:40:14,401 ...voor het feit dat jullie in grote problemen gaan komen. 614 00:40:14,501 --> 00:40:18,201 Hij nam ontslag door de frustratie en kreeg geen bonus. 615 00:40:18,301 --> 00:40:21,370 In 2005, bezorgde Raghuram Rajan, destijds... 616 00:40:21,470 --> 00:40:24,401 ...hoofd van de International Monetary Fund... 617 00:40:24,501 --> 00:40:27,401 ...een brief bij de Annual Jackson Hole symposium... 618 00:40:27,501 --> 00:40:30,401 ...de hoogstaandste bankiers conferentie in de wereld. 619 00:40:30,501 --> 00:40:31,801 Wie zat in het publiek? 620 00:40:31,901 --> 00:40:35,901 Het waren, denk ik, de meest belangrijke bankiers van de wereld... 621 00:40:36,001 --> 00:40:41,501 Variërend van Mr. Greenspan tot Ben Bernanke, Larry Summers... 622 00:40:43,502 --> 00:40:45,401 ...en Tim Geithner. 623 00:40:45,501 --> 00:40:47,901 De titel van het document was: 624 00:40:48,001 --> 00:40:51,701 Maken financiële ontwikkelingen de wereld risicovoller? 625 00:40:51,801 --> 00:40:56,600 De conclusie was, ja. 626 00:40:56,601 --> 00:40:59,701 Rajan's document richtte zich op stimuleringsmaatregelen... 627 00:40:59,801 --> 00:41:03,901 ...die groote bonussen opleverden door veel winst in korte tijd... 628 00:41:04,001 --> 00:41:07,401 ...maar die geen gevolgen hadden voor latere verliezen. 629 00:41:07,501 --> 00:41:11,601 Rajan vond dat deze maatregelen bankiers aanspoorde om risico's te nemen... 630 00:41:11,701 --> 00:41:15,686 ...die eventueel hun eigen bedrijven, of zelfs... 631 00:41:15,786 --> 00:41:19,900 ...het hele financiële systeem zouden vernietigen. 632 00:41:20,000 --> 00:41:24,901 Het is erg makkelijk om prestaties te halen door meer risico's te nemen. 633 00:41:25,001 --> 00:41:28,901 wat je dus moet doen is jezelf aanpassen op risicovolle prestaties... 634 00:41:29,001 --> 00:41:31,901 ...en dat is waar alle lichamen begraven liggen. 635 00:41:32,001 --> 00:41:35,400 Rajan sloeg de spijker op zijn kop. 636 00:41:35,401 --> 00:41:37,401 Wat hij vooral zei was: 637 00:41:37,403 --> 00:41:42,901 Jullie zeggen dat jullie meer winst kunnen maken met minder risico's... 638 00:41:43,001 --> 00:41:45,901 ...ik zeg dat jullie meer winst maken met meer risico's... 639 00:41:46,001 --> 00:41:48,721 ...en dat is een groot verschil. 640 00:41:50,201 --> 00:41:55,000 Hij dacht dat ik de verandering in de financiële wereld bekritiseerde. 641 00:41:58,001 --> 00:42:04,000 en was bezorgd voor regels die de hele verandering zouden terugdraaien. 642 00:42:04,001 --> 00:42:07,901 Dus eigenlijk beschuldigde hij mij ervan een Luddiet te zijn. 643 00:42:08,001 --> 00:42:10,981 Hij wou zeker weten dat we niet met allemaal... 644 00:42:11,081 --> 00:42:12,901 ...nieuwe regels zouden komen... 645 00:42:13,001 --> 00:42:15,701 ...die de financiële sector zouden beperken. 646 00:42:15,801 --> 00:42:19,901 Larry Summers weigerde geïnterviewd te worden voor deze film. 647 00:42:20,001 --> 00:42:23,901 Je verdient 2 miljoen, of 10 miljoen dollar meer per jaar... 648 00:42:24,001 --> 00:42:26,501 Door je financiële instelling in gevaar te brengen. 649 00:42:26,601 --> 00:42:28,901 Iemand anders betaalt de rekening, jij betaalt de rekening niet. 650 00:42:29,001 --> 00:42:31,001 Zou je die gok nemen? 651 00:42:31,010 --> 00:42:34,700 De meeste mensen die op Wall Street werkten... 652 00:42:34,800 --> 00:42:37,350 ...zeiden, ja ik neem die gok. 653 00:43:00,000 --> 00:43:04,000 De Hamptons, 2 uur bij New York vandaan. 654 00:43:17,000 --> 00:43:19,000 Het was nooit genoeg. 655 00:43:19,001 --> 00:43:20,901 Ze willen niet een huis bezitten. 656 00:43:21,001 --> 00:43:26,000 Ze willen 5 huizen bezitten en ze willen een dure villa op Park Avenue... 657 00:43:28,001 --> 00:43:31,000 ...en ze willen hun eigen privéjet. 658 00:43:31,001 --> 00:43:36,401 Jij denkt dat dit een industrie is waar grote lonen gerechtvaardigd zijn? 659 00:43:36,501 --> 00:43:41,201 Ik zou voorzichtig zijn, of ik zou een uitzondering maken op jouw woord, hoog. 660 00:43:41,301 --> 00:43:42,401 Ik bedoel, het is allemaal relatief. 661 00:43:42,501 --> 00:43:45,401 Je hebt een huis van 14 miljoen dollar aan de zee in Florida, 662 00:43:45,501 --> 00:43:48,201 je hebt een zomervakantie in Sun Valley, Idaho... 663 00:43:48,301 --> 00:43:52,301 ...jij en je vrouw hebben een kunstcollectie ter waarde van een paar miljoen... 664 00:43:52,401 --> 00:43:54,901 Richard Fuld was nooit op de beurs. 665 00:43:55,001 --> 00:43:56,901 Er waren altijd kunstadviseurs. 666 00:43:57,001 --> 00:44:01,401 Hij had zijn privélift, hij was opweg zichzelf af te zonderen. 667 00:44:01,501 --> 00:44:04,901 Ik bedoel, zijn lift, de technici die hem bedienen, je weet wel... 668 00:44:05,001 --> 00:44:07,401 ...zodat zijn chauffeur 's ochtends kon bellen... 669 00:44:07,501 --> 00:44:09,501 ...en de bewaker de deur openhield. 670 00:44:09,601 --> 00:44:15,000 Het zijn maar 2 of 3 seconden dat hij mensen ziet... 671 00:44:15,001 --> 00:44:18,401 ...en hij loopt gelijk naar de lift die in een keer naar de 31e verdieping gaat. 672 00:44:18,501 --> 00:44:21,101 Lehman bezat een paar bedrijfsvliegtuigen, wist je daarvan? 673 00:44:21,201 --> 00:44:22,602 Ja. 674 00:44:22,702 --> 00:44:23,901 Hoeveel waren het er? 675 00:44:24,001 --> 00:44:26,701 Het waren er 6, 767's inbegrepen. 676 00:44:26,801 --> 00:44:29,101 Ze hadden ook een helikopter. - Oké. 677 00:44:29,201 --> 00:44:32,200 Zijn dat niet veel vliegtuigen? 678 00:44:34,000 --> 00:44:36,001 Wij hebben te maken met de Type A persoonlijkheid. 679 00:44:36,101 --> 00:44:38,401 Type A persoonlijkheden kennen alles in de wereld. 680 00:44:38,501 --> 00:44:40,901 Bankieren werd een plaswedstrijd... 681 00:44:41,001 --> 00:44:43,401 De mijne is groter dan de jouwe enzo. 682 00:44:43,501 --> 00:44:45,401 Het waren allemaal mannen die de leiding hadden. 683 00:44:45,501 --> 00:44:49,901 15 miljard was niet genoeg, dus we maken 100 miljard dollar deals. 684 00:44:50,001 --> 00:44:53,500 Dit zijn risiconemers, ze zijn impulsief. 685 00:44:53,501 --> 00:44:55,525 Jonathan Alpert is een therapist wiens... 686 00:44:55,625 --> 00:44:57,901 ...klanten bestaan uit Wall Street directieleden. 687 00:44:58,001 --> 00:45:01,401 Het is een deel van hun gedrag, het is een deel van hun persoonlijkheid... 688 00:45:01,501 --> 00:45:05,000 ...en dat zie je ook buiten het werk. 689 00:45:05,001 --> 00:45:08,901 Het is typisch voor de mannen om uit te gaan in strip clubs... 690 00:45:09,001 --> 00:45:13,286 ...drugs te gebruiken. Ik zie veel cocaïne gebruik, 691 00:45:13,386 --> 00:45:15,851 veel gebruik van prostitutie. 692 00:45:19,501 --> 00:45:21,701 Kort geleden hebben neurowetenschappers expirementen gedaan... 693 00:45:21,801 --> 00:45:26,901 ...waar ze individuen namen, ze in een MRI scanner gestopt hebben... 694 00:45:27,001 --> 00:45:32,000 ...en ze een spel lieten spelen waar de prijs geld is. 695 00:45:32,001 --> 00:45:35,401 Ze merkten op dat als een testpersoon geld wint... 696 00:45:35,501 --> 00:45:38,149 ...een deel van de hersenen wordt gestimuleerd... 697 00:45:38,249 --> 00:45:40,401 ...dat ook door cocaïne gestimuleerd wordt. 698 00:45:40,501 --> 00:45:43,901 Veel mensen hebben het gevoel dat ze mee moeten doen in dat gedrag... 699 00:45:44,001 --> 00:45:46,801 ...om het te promoten, om herkend te worden. 700 00:45:46,901 --> 00:45:48,701 Volgens een Bloomberg artikel... 701 00:45:48,801 --> 00:45:51,370 ...is bedrijfsentertainment 5% van de uitgaven... 702 00:45:51,470 --> 00:45:53,451 ...voor New Yorkse derivaten makelaars... 703 00:45:53,551 --> 00:45:57,901 ...en bestaat vaak uit strip clubs, prostitutie en drugs. 704 00:45:58,001 --> 00:46:02,901 Een New Yorkse makelaar diende in 2007 een aanklacht in tegen zijn bedrijf... 705 00:46:03,001 --> 00:46:06,901 ...omdat hij geacht werd prostituees te reserveren handelaren te vermaken. 706 00:46:07,001 --> 00:46:11,900 Er wordt gewoon niet gedacht aan wat voor invloed hun acties kunnen hebben op... 707 00:46:12,000 --> 00:46:14,101 ...de samenleving of de familie. 708 00:46:14,201 --> 00:46:18,172 Ze zitten niet met het idee naar de protituees... 709 00:46:18,272 --> 00:46:21,757 ...te gaan en daarna weer naar hun vrouw. 710 00:46:22,000 --> 00:46:24,901 Kristin Davis hield prostituees voor de elite in haar appartement. 711 00:46:25,001 --> 00:46:26,801 Het was een paar blokken van de New Yorkse... 712 00:46:26,901 --> 00:46:27,901 ...beurs verwijderd. 713 00:46:28,001 --> 00:46:30,001 Hoeveel klanten? 714 00:46:30,006 --> 00:46:34,000 Op dat moment ongeveer 10.000. 715 00:46:38,000 --> 00:46:39,901 Hoeveel van Wall Street? 716 00:46:40,001 --> 00:46:44,500 Van de rijkere klanten, ongeveer 40 tot 50%. 717 00:46:44,501 --> 00:46:47,802 Waren alle grote Wall Street bedrijven vertegenwoordigd, Goldman Sachs? 718 00:46:47,902 --> 00:46:51,001 Lehman Brothers, ja, ze zitten er allemaal in. 719 00:46:51,101 --> 00:46:54,700 Morgan Stanley was daar wat minder mee... 720 00:46:54,701 --> 00:46:58,800 Ik denk dat Goldman daar wat groter in was. 721 00:46:58,801 --> 00:47:01,401 Veel klanten belden me, en zeiden, kan je een Lamborghini voor mij krijgen... 722 00:47:01,501 --> 00:47:02,901 ...voor het meisje van vanavond? 723 00:47:03,001 --> 00:47:05,401 Deze mannen gaven zakelijk geld uit. 724 00:47:05,501 --> 00:47:10,500 Ik had veel anonieme klanten van de financiële firma's. 725 00:47:10,501 --> 00:47:13,430 Wat gebeurd, is dat deze diensten in rekening... 726 00:47:13,530 --> 00:47:15,901 ...worden gebracht als computerreparaties. 727 00:47:16,001 --> 00:47:20,401 Onderzoeken ruilen, raadplegen voor meegaandheid van de markt. 728 00:47:20,501 --> 00:47:22,101 Ik gaf ze meestal een briefje... 729 00:47:22,201 --> 00:47:23,701 ...en zei, maak je eigen factuur. 730 00:47:23,801 --> 00:47:25,901 Je zou denken dat dit gedrag uitbreidt... 731 00:47:26,001 --> 00:47:27,001 ...naar het management van het bedrijf. 732 00:47:27,101 --> 00:47:30,901 Dat doet het inderdaad. Ik weet het zelfs zeker. 733 00:47:31,001 --> 00:47:34,000 Het breidt uit naar de top. 734 00:47:38,000 --> 00:47:41,401 Een vriend van mij, die bij een bedrijf met een grote financiële aanwezigheid werkt... 735 00:47:41,501 --> 00:47:45,901 ...zei: het is tijd dat je over subprime hypotheken te weten komt. 736 00:47:46,001 --> 00:47:49,901 Dus hij maakte een afspraak met zijn handelsafdeling en mij... 737 00:47:50,001 --> 00:47:53,901 ...en een techneut, die dit alles deed werd erg opgewonden... 738 00:47:54,001 --> 00:47:57,601 ...hij rent naar zijn computer en haalt in 3 seconden... 739 00:47:57,701 --> 00:48:00,501 ...de Goldman Sachs regels over beveiling op. 740 00:48:00,601 --> 00:48:02,701 Het was een complete ramp. 741 00:48:02,801 --> 00:48:05,811 Leners hadden een gemiddelde van 99,3% van... 742 00:48:05,911 --> 00:48:07,901 ...de prijs van hun huis geleend. 743 00:48:08,001 --> 00:48:10,901 Wat betekent dat ze geen geld in huis hebben. 744 00:48:11,001 --> 00:48:13,501 Als er iets verkeerd gaat, lopen ze weg van de hypotheek. 745 00:48:13,601 --> 00:48:16,201 Dit is niet een lening die je zomaar maakt, niet? 746 00:48:16,301 --> 00:48:18,101 Je moet er gek voor zijn. 747 00:48:18,201 --> 00:48:21,401 Maar op een of andere manier, konden ze 8.000 van deze leningen verkopen... 748 00:48:21,501 --> 00:48:23,901 ...en tegen de tijd dat ze klaar waren bij 749 00:48:24,001 --> 00:48:26,401 Goldman Sachs en de b eoordelingsbureaus... 750 00:48:26,501 --> 00:48:28,901 ...was tweederde van de leningen met AAA beoordeeld. 751 00:48:29,001 --> 00:48:32,101 wat betekende dat ze net zo veilig als overheidsobligaties zijn. 752 00:48:32,201 --> 00:48:34,241 Het is volkomen waanzin. 753 00:48:35,000 --> 00:48:38,401 Goldman Sachs verkocht minstens 3,1 miljard dollar aan... 754 00:48:38,501 --> 00:48:42,701 ...deze vergiftigde CDO's in de eerste helft van 2006. 755 00:48:42,801 --> 00:48:46,901 De CEO van Goldman Sachs, op dit moment Henry Paulson, 756 00:48:47,001 --> 00:48:49,401 was de bestbetaalde CEO op Wall Street. 757 00:48:49,501 --> 00:48:53,500 Goedemorgen, welkom bij het Witte Huis. 758 00:48:53,501 --> 00:48:55,901 Ik ben verheugd te kunnen melden dat ik Henry Paulson nomineer... 759 00:48:56,001 --> 00:48:57,901 ...om minister van Financiën te worden. 760 00:48:58,001 --> 00:48:59,901 Hij heeft levenslange ervaring met het bedrijfsleven... 761 00:49:00,001 --> 00:49:02,901 ...hij heeft veel kennis van financiële markten... 762 00:49:03,001 --> 00:49:05,901 ...hij heeft een reputatie verdiend door openhartigheid en integriteit. 763 00:49:06,001 --> 00:49:08,101 Je zou kunnen denken dat het moeilijk is voor Paulson... 764 00:49:08,201 --> 00:49:10,901 ...om zich aan te passen aan een mager overheidssalaris. 765 00:49:11,001 --> 00:49:14,003 Maar minister van Financiën worden was het... 766 00:49:14,103 --> 00:49:16,901 ...beste financiële besluit van zijn leven... 767 00:49:17,001 --> 00:49:20,901 Paulson moest voor 485 miljoen dollar aan Goldman aandelen verkopen... 768 00:49:21,001 --> 00:49:22,901 ...toen hij voor de overheid ging werken. 769 00:49:23,001 --> 00:49:24,728 Maar omdat er een nieuwe wet was gemaakt... 770 00:49:24,828 --> 00:49:26,101 ...door de eerste president Bush... 771 00:49:26,201 --> 00:49:28,901 ...hoefde hij er geen belasting over te betalen. 772 00:49:29,001 --> 00:49:31,901 Dat bespaarde hem 50 miljoen dollar. 773 00:49:32,001 --> 00:49:35,121 In 2007, publiceerde Alan Sloan een artikel over... 774 00:49:35,221 --> 00:49:38,901 ...de CDO's verkocht tijdens Paulson's laatste maanden als CEO. 775 00:49:39,001 --> 00:49:41,901 Het artikel kwam uit in oktober 2007. 776 00:49:42,001 --> 00:49:45,901 Eenderde van de hypotheken had al een betalingsachterstand. 777 00:49:46,001 --> 00:49:50,000 Nu gaan de meeste... 778 00:49:51,500 --> 00:49:53,901 Een groep die deze, nu waardeloze obligaties had gekocht... 779 00:49:54,001 --> 00:49:56,916 ...was de Public Employees Retirement System... 780 00:49:57,016 --> 00:49:58,101 ...van Mississippi... 781 00:49:58,201 --> 00:50:02,701 ...die maandelijkse uitkeringen aan 80.000 gepensioneerden betaald. 782 00:50:02,801 --> 00:50:08,000 Ze verloren miljoenen dollars en klagen nu Goldman Sachs aan. 783 00:50:08,001 --> 00:50:12,101 Gemiddelde jaarlijkse pensioensuitkeringe voor een Mississippi werknemer: $18.750 784 00:50:12,201 --> 00:50:16,901 Gemiddelde jaarlijkse beloning van een Goldman Sachs werknemer: $600.000 785 00:50:17,001 --> 00:50:21,000 Hank Paulson's salaris in 2005: $31.000.000 786 00:50:21,001 --> 00:50:25,901 Tegen het eind van 2006 had Goldman het een stap verder gebracht. 787 00:50:26,001 --> 00:50:28,501 Het verkocht niet alleen vergiftigde CDO's... 788 00:50:28,601 --> 00:50:30,901 ...ze begonnen er actief op te bieden. 789 00:50:31,001 --> 00:50:32,501 Op hetzelfde moment vertelde het klanten... 790 00:50:32,601 --> 00:50:35,746 ...dat het goede investeringen waren. 791 00:50:36,500 --> 00:50:39,891 Door CDSen van AIG te kopen, kon Goldman... 792 00:50:39,991 --> 00:50:42,901 ...inzetten op CDO's die het niet bezat. 793 00:50:43,001 --> 00:50:46,486 en werd het betaald als de CDO's faalden. 794 00:50:47,000 --> 00:50:51,000 Ik vroeg ze of iemand de klanten had gebeld... 795 00:50:51,001 --> 00:50:54,201 ...en ze verteld had dat ze deze hypotheken niet meer zagen zitten... 796 00:50:54,301 --> 00:50:56,901 ...en wij vonden dat je het moest weten. 797 00:50:57,001 --> 00:50:59,001 Ze zeiden niets. 798 00:50:59,004 --> 00:51:02,900 Maar je kon het gelach door de telefoon horen komen. 799 00:51:03,000 --> 00:51:08,500 Goldman Sachs kocht voor 22 miljard dollar aan CDS's van AIG. 800 00:51:08,501 --> 00:51:13,401 Het was zo veel dat Goldman realiseerde dat AIG failliet kon gaan... 801 00:51:13,501 --> 00:51:15,401 ...dus gaven ze 150 miljoen dollar uit om... 802 00:51:15,501 --> 00:51:19,901 ...zichzelf te verzekeren tegen AIG's potentiële faillisement. 803 00:51:20,001 --> 00:51:23,500 In 2007 gingen ze zelfs nog verder. 804 00:51:23,501 --> 00:51:25,901 Ze begonnen CDO's te verkopen, die zo ontworpen waren... 805 00:51:26,001 --> 00:51:28,501 ...dat als hun klanten geld verloren... 806 00:51:28,601 --> 00:51:31,500 Goldman Sachs geld zou verdienen. 807 00:51:31,501 --> 00:51:34,901 Goldman Sachs CEO en alle directieleden wezen een interview voor deze film af. 808 00:51:35,001 --> 00:51:37,901 Maar in april, 2010, moesten ze voor het Congress getuigen. 809 00:51:38,001 --> 00:51:43,000 600 miljoen Timberwolf obligaties was wat je verkocht. 810 00:51:43,001 --> 00:51:48,100 Voor je ze verkocht, dit is wat het verkoopteam tegen elkaar zei. 811 00:51:50,101 --> 00:51:54,000 Man, dat Timberwolf is een slechte deal. 812 00:51:54,001 --> 00:51:56,901 Dit was een e-mail naar mij aan het eind van juni. 813 00:51:57,001 --> 00:51:59,201 Goed. Jij noemt Timberwolf? - Na de transactie. 814 00:51:59,301 --> 00:52:02,701 Nee, nee, Jij verkocht Timberwolf daarna ook. 815 00:52:02,801 --> 00:52:05,201 We deden transacties daarna. - Ja, oké. 816 00:52:05,301 --> 00:52:08,700 De volgende e-mail, 1 juli 2007... 817 00:52:08,801 --> 00:52:11,901 ...verteld de verkoopafdeling, Timberwolf heeft prioriteit. 818 00:52:12,001 --> 00:52:15,301 Je prioriteit is die slechte deal te verkopen. 819 00:52:15,401 --> 00:52:17,401 Als je tegengestelde belangen hebt met een klant... 820 00:52:17,501 --> 00:52:19,901 ...moet je dan vertellen aan je klant... 821 00:52:20,001 --> 00:52:22,901 ...dat je een tegengesteld belang hebt? Dat is mijn vraag. 822 00:52:23,001 --> 00:52:25,401 Mr. Chairman, ik probeer het gewoon te begrijpen... 823 00:52:25,501 --> 00:52:27,901 Nee, ik denk dat je het begrijpt, ik denk dat je niet wilt antwoorden. 824 00:52:28,001 --> 00:52:30,901 Geloof jij dat je de plicht hebt op te komen... 825 00:52:31,001 --> 00:52:34,550 ...voor de belangen van je klanten? 826 00:52:35,500 --> 00:52:36,901 Opnieuw, Senatoor, ik... 827 00:52:37,001 --> 00:52:40,301 Ik zal het herhalen, wij hebben de plicht onze klanten te dienen... 828 00:52:40,401 --> 00:52:44,901 ...door prijzen te laten zien wanneer zij ons vragen de prijzen te laten zien. 829 00:52:45,001 --> 00:52:47,001 Waar denk je aan... 830 00:52:47,401 --> 00:52:51,701 ...als je obligaties verkoopt die je collega's troep vinden? 831 00:52:51,801 --> 00:52:53,401 Zit je daarmee? 832 00:52:53,501 --> 00:52:57,401 Ik denk dat ze daarmee zouden zitten, weer hyphotetisch... 833 00:52:57,501 --> 00:52:58,401 Nee, dit is echt. 834 00:52:58,501 --> 00:53:00,301 Dan niet. - We hoorden het vandaag. 835 00:53:00,401 --> 00:53:02,101 Nou... - We hoorden het vandaag: 836 00:53:02,201 --> 00:53:03,901 dit is een slechte deal, het is troep. 837 00:53:04,001 --> 00:53:09,000 Ik... heb niks gehoord vandaag waardoor ik ga denken dat... 838 00:53:09,001 --> 00:53:10,402 ...er iets verkeerd is gegaan. 839 00:53:10,502 --> 00:53:14,601 Is er geen conflict als je iets aan iemand verkoopt... 840 00:53:14,701 --> 00:53:20,500 ...en dan vastberaden bent om tegen die obligatie in te zetten? 841 00:53:20,501 --> 00:53:24,000 En je vertelt het niet aan je klant. 842 00:53:24,001 --> 00:53:25,101 Zie jij een probleem? 843 00:53:25,201 --> 00:53:28,601 In de context van een markt maken is dat geen conflict. 844 00:53:28,701 --> 00:53:31,901 Toen je hoorde dat je werknemers in deze e-mails zeiden... 845 00:53:32,001 --> 00:53:35,101 God, wat een slechte deal, God, wat een stuk troep... 846 00:53:35,201 --> 00:53:36,401 ...voel je dan iets? 847 00:53:36,501 --> 00:53:39,501 Als... ik denk dat het heel vervelend is dat via e-mail te horen. 848 00:53:39,601 --> 00:53:41,101 Ben je... 849 00:53:41,201 --> 00:53:44,201 En heel vervelend... Ik doe niet, ik doe niet... 850 00:53:44,301 --> 00:53:47,500 Via de mail? Hoe voel je je dan? 851 00:53:47,501 --> 00:53:50,401 Ik denk dat het heel vervelend is voor iedereen die dat gezegd heeft. 852 00:53:50,501 --> 00:53:51,501 Wist jij dan niet... 853 00:53:51,601 --> 00:53:55,001 ...dat je concurrenten bij dezelfde praktijken betrokken zijn? 854 00:53:55,101 --> 00:53:59,700 Jawel. In grotere mate dan ons, in de meeste gevallen. 855 00:54:00,001 --> 00:54:01,901 Hedgefonds manager John Paulson... 856 00:54:02,001 --> 00:54:05,901 ...verdiende 12 miljard dollar door tegen de hypotheek markt in te zetten. 857 00:54:06,001 --> 00:54:07,591 Toen John Paulson zonder hypotheekobligaties... 858 00:54:07,691 --> 00:54:09,001 ...kwam te zitten om tegen in te zetten... 859 00:54:09,101 --> 00:54:13,901 ...werkte hij samen met Goldman Sachs en Deutsche Bank om er meer van te maken. 860 00:54:14,001 --> 00:54:17,059 Morgan Stanley verkocht ook hypotheekobligaties... 861 00:54:17,159 --> 00:54:18,601 ...waar het tegen in zette. 862 00:54:18,701 --> 00:54:21,701 en wordt nu aangeklaagd door de Government Emplyees Retirement Fund... 863 00:54:21,801 --> 00:54:24,901 ...van de maagdeneilanden voor fraude. 864 00:54:25,001 --> 00:54:29,201 De aanklacht verklaart dat Morgan Stanley wist dat CDO's troep waren. 865 00:54:29,301 --> 00:54:31,901 Hoewel ze AAA beoordeeld waren... 866 00:54:32,001 --> 00:54:34,001 ...wist Morgan Stanley dat ze zouden falen. 867 00:54:34,101 --> 00:54:36,772 Een jaar later, had Morgan Stanley honderden... 868 00:54:36,872 --> 00:54:38,501 ...miljoenen dollars verdiend... 869 00:54:38,601 --> 00:54:42,801 ...terwijl de investeerds bijna al hun geld hadden verloren. 870 00:54:42,901 --> 00:54:46,027 Goldman Sachs, John Paulson en Morgan Stanley... 871 00:54:46,127 --> 00:54:47,401 ...waren niet alleen... 872 00:54:47,501 --> 00:54:49,069 ...de hedgefondsen Tricadia en Magnetar verdienden... 873 00:54:49,169 --> 00:54:50,401 ...miljarden door degen CDO's in te zetten... 874 00:54:50,501 --> 00:54:52,760 ...die ze hadden ontworpen met Merrill Lynch, 875 00:54:52,860 --> 00:54:54,401 J.P. Morgan en Lehman Brothers. 876 00:54:54,501 --> 00:54:57,901 De CDO's werden aan klanten verkocht als 'veilige' investeringen. 877 00:54:58,001 --> 00:55:00,904 Je zou denken dat pensioensfondsen zouden... 878 00:55:01,004 --> 00:55:02,901 ...zeggen: deze zijn subprime... 879 00:55:03,001 --> 00:55:05,500 ...waarom koop ik ze? 880 00:55:05,501 --> 00:55:08,001 Ze hadden van die mannen bij Moody's en bij 881 00:55:08,101 --> 00:55:10,601 Standard and Poor's die zeiden, dat is AAA. 882 00:55:10,701 --> 00:55:12,912 Geen van deze obligaties werden afgegeven... 883 00:55:13,012 --> 00:55:14,401 ...zonder de goedkeuring van... 884 00:55:14,501 --> 00:55:17,001 ...de Good Housekeeping Seal of Approval van de beoordelingsbureaus. 885 00:55:17,101 --> 00:55:18,901 De drie beoordelingsbureaus... 886 00:55:19,001 --> 00:55:22,500 Moody's, S&P en Fitch... 887 00:55:22,501 --> 00:55:25,102 ...verdienden miljarden door hoge beoordelingen... 888 00:55:25,202 --> 00:55:26,901 ...te geven aan riskante obligaties. 889 00:55:27,001 --> 00:55:28,401 Moody's, het grootste beoordelingsbureau... 890 00:55:28,501 --> 00:55:33,702 Verviervoudigde zijn winst tussen 2000 en 2007. 891 00:55:34,001 --> 00:55:35,611 Moody's en S&P worden betaald op basis... 892 00:55:35,711 --> 00:55:37,401 ...van hoeveel beoordelingen ze gedaan hebben. 893 00:55:37,501 --> 00:55:41,401 De meer gestructureerde obligaties, waaraan ze AAA beoordelingen gaven... 894 00:55:41,501 --> 00:55:43,401 ...hoe meer ze verdienden in een kwartaal. 895 00:55:43,501 --> 00:55:44,401 Stel je voor dat je naar de New York Times gaat... 896 00:55:44,501 --> 00:55:47,401 ...en je zegt, als je een positief verhaal schrijft betaal ik je 500.000 dollar. 897 00:55:47,501 --> 00:55:50,401 Maar als je het niet doet, betaal ik je niks. 898 00:55:50,501 --> 00:55:51,902 De beoordelingsbureaus konden het feestje stoppen door te zeggen: 899 00:55:52,002 --> 00:55:54,901 Sorry, maar we maken onze regels strenger... 900 00:55:55,001 --> 00:55:57,700 ...en we snijden gelijk... 901 00:55:57,701 --> 00:56:00,901 ...veel geld dat naar risicoleners gaat af. 902 00:56:01,001 --> 00:56:06,000 AAA beoordeelde instrumenten spreidden uit van een handvol naar duizenden. 903 00:56:11,001 --> 00:56:16,000 Honderden miljarden dollars werden beoordeeld... 904 00:56:16,001 --> 00:56:17,901 Per jaar. - Per jaar, ja. 905 00:56:18,001 --> 00:56:20,801 Ik heb nu getuigd, voor beide huizen van het Congress... 906 00:56:20,901 --> 00:56:23,601 ...over het krediet beoordelingsbureau. 907 00:56:23,701 --> 00:56:29,201 Beide keren komen ze aanzetten met prominente First Amendment advocaten... 908 00:56:29,301 --> 00:56:33,501 ...en beargumenteren dat als wij zeggen dat het AAA beoordeeld is... 909 00:56:33,601 --> 00:56:36,901 ...dat het maar hun mening is, je moet er niet op vertrouwen. 910 00:56:37,001 --> 00:56:39,301 S&P's beoordelingen geven onze mening weer. 911 00:56:39,401 --> 00:56:42,802 Onze beoordelingen zijn onze meningen. Maar het zijn meningen. 912 00:56:42,902 --> 00:56:45,601 Meningen, en dat zijn gewoon meningen. 913 00:56:45,701 --> 00:56:49,401 Ik denk dat we de nadruk leggen op het feit dat onze beoordelingen... 914 00:56:49,501 --> 00:56:50,902 ...meningen zijn. 915 00:56:51,002 --> 00:56:52,781 Ze deelden onze mening niet. 916 00:56:52,881 --> 00:56:55,901 Niemand wou geïnterviewd worden voor deze film. 917 00:56:56,001 --> 00:56:59,201 Ze zeggen niets over de marktwaarde van een obligatie... 918 00:56:59,301 --> 00:57:03,901 ...de schommelingen van de prijs, of over de gepastheid van de investering. 919 00:57:04,001 --> 00:57:09,400 Deel 3: De crisis. 920 00:57:22,000 --> 00:57:24,901 We hebben zoveel economisten die naar ons toe komen en zeggen... 921 00:57:25,001 --> 00:57:26,901 ...dit is een bubble, en het gaat barsten... 922 00:57:27,001 --> 00:57:29,901 ...en dat zal de hele economie treffen. 923 00:57:30,001 --> 00:57:33,201 Sommigen zeiden dat het zelfs een recessie kon vormen, op dat moment. 924 00:57:33,301 --> 00:57:36,501 Wat is het ergst mogelijke dat er kan gebeuren als de... 925 00:57:36,601 --> 00:57:39,901 ...prijzen aanzienlijk zouden dalen door het hele land? 926 00:57:40,001 --> 00:57:43,201 Ik geloof je stelling niet, het is een onwaarschijnlijke mogelijkheid. 927 00:57:43,301 --> 00:57:46,318 We hebben nooit een daling in huizenprijzen... 928 00:57:46,418 --> 00:57:47,501 ...in het hele land. 929 00:57:47,601 --> 00:57:52,601 Ben Bernanke werd voorzitter van de Federal Reserve Board in februari 2006... 930 00:57:52,701 --> 00:57:56,300 ...het topjaar voor subprime leningen. 931 00:57:56,301 --> 00:57:58,752 Maar ondanks meerdere waarschuwingen deden 932 00:57:58,852 --> 00:58:01,601 Ben Bernanke en de Federal Reserve Board niets. 933 00:58:01,701 --> 00:58:05,901 Ben Bernanke weigerde geïnterviewd te worden voor deze film. 934 00:58:06,001 --> 00:58:09,701 Robert Gnaizda sprak met Ben Bernanke en de Federal Reserve Board af... 935 00:58:09,801 --> 00:58:12,401 ...drie keer nadat Ben Bernanke voorzitter werd. 936 00:58:12,501 --> 00:58:15,001 Alleen bij de laatste ontmoeting... 937 00:58:15,101 --> 00:58:17,901 ...suggereerde hij dat er een probleem was... 938 00:58:18,001 --> 00:58:20,601 ...en dat de overheid het moest onderzoeken. 939 00:58:20,701 --> 00:58:22,401 Wanneer? Wanneer was dat? Welk jaar? 940 00:58:22,501 --> 00:58:25,600 11 maart 2009 in Washington. 941 00:58:25,601 --> 00:58:27,301 Dit jaar? - Dit jaar spraken we af, ja. 942 00:58:27,401 --> 00:58:30,101 en de vorige twee jaar dat je afsprak... 943 00:58:30,201 --> 00:58:33,301 ...zelfs in 2008? - Ja. 944 00:58:33,401 --> 00:58:37,201 Een van de zes Federal Reserve Board presidenten dienend onder Bernanke... 945 00:58:37,301 --> 00:58:40,110 ...was Frederic Mishkin, die was aangewezen... 946 00:58:40,210 --> 00:58:41,901 ...door President Bush in 2006. 947 00:58:42,001 --> 00:58:45,401 Was jij aanwezig bij de halfjaarlijkse ontmoetingen die... 948 00:58:45,501 --> 00:58:49,402 Robert Gnaizda en Greenlining met de Federal Reserve Board hadden? 949 00:58:49,502 --> 00:58:51,901 Ja, dat was ik. Ik was in het bestuur dat... 950 00:58:52,001 --> 00:58:54,453 ...te maken had met de Consumer Community 951 00:58:54,553 --> 00:58:55,601 Affairs Committee. 952 00:58:55,701 --> 00:58:59,601 Hij waarschuwde, op een expliciete manier, voor wat er aan de hand was... 953 00:58:59,701 --> 00:59:01,401 ...hij kwam naar de Federal Reserve Board... 954 00:59:01,501 --> 00:59:05,001 ...met documentatie over leningen die vaak werden afgesloten. 955 00:59:05,101 --> 00:59:08,501 Hij luisterde beleefd en er werd niks gedaan. 956 00:59:08,601 --> 00:59:11,301 Ja, dus opnieuw, ik ken de details niet... 957 00:59:11,401 --> 00:59:14,301 ...in termen van... 958 00:59:15,001 --> 00:59:17,901 ...in feite... weet ik gewoon niet... 959 00:59:18,001 --> 00:59:22,101 ...wat voor informatie hij had, ik weet niet zeker of... 960 00:59:22,201 --> 00:59:25,402 ...om eerlijk te zijn, kan ik me deze discussie niet meer herinneren, 961 00:59:25,502 --> 00:59:30,600 maar er waren zeker problemen die... 962 00:59:30,601 --> 00:59:32,901 ...maar dan de vraag, hoe doordringend waren die problemen? 963 00:59:33,001 --> 00:59:34,502 Waarom keek je daar niet naar? 964 00:59:34,602 --> 00:59:35,501 Volgens mij deden mensen dat. 965 00:59:35,601 --> 00:59:37,901 We hadden mensen die er naar keken, een hele groep mensen die er naar keken... 966 00:59:38,001 --> 00:59:39,402 ...voor welke reden dan ook... - Sorry, maar je kan dit niet menen. 967 00:59:39,502 --> 00:59:41,101 Als je gekeken had, zou je dingen gevonden hebben. 968 00:59:41,201 --> 00:59:45,601 Weet je, het is erg makkelijk om te zeggen dat je altijd iets kan vinden. 969 00:59:45,701 --> 00:59:50,500 In 2004 waarschuwde de FBI al voor een epidemie van hypotheekfraude. 970 00:59:52,501 --> 00:59:54,901 Ze vermelden opgeblazen taxaties, 971 00:59:55,001 --> 00:59:56,901 vervalste lening documentatie, 972 00:59:57,001 --> 00:59:59,201 en andere frauduleuze activeiten. 973 00:59:59,301 --> 01:00:02,661 In 2005 waarschuwde, IMF's hoofd economist, 974 01:00:02,761 --> 01:00:03,901 Raghuram Rajan, 975 01:00:04,001 --> 01:00:07,901 dat gevaarlijke stimuleringsmaatregelen tot een crisis konden leiden. 976 01:00:08,001 --> 01:00:11,901 Toen kwamen Nouriel Roubini's waarschuwingen in 2006. 977 01:00:12,001 --> 01:00:17,201 Allan Sloan's artikels in Fortune magazine en de Washington Post in 2007... 978 01:00:17,301 --> 01:00:19,101 ...en herhaalde waarschuwingen van het IMF. 979 01:00:19,201 --> 01:00:22,001 Ik zei het, en namens het instituut: 980 01:00:22,101 --> 01:00:25,401 de crisis die er aan komt is een grote crisis. 981 01:00:25,501 --> 01:00:26,401 Tegen wie praatte je? 982 01:00:26,501 --> 01:00:29,001 De overheid, Financiën, de FED, iedereen. 983 01:00:29,101 --> 01:00:33,001 In mei, 2007, liet hedgefonds manager Bill Ackman... 984 01:00:33,101 --> 01:00:36,701 ...een presentatie rondgaan, genaamd: Wie houdt te tas vast? 985 01:00:36,801 --> 01:00:39,901 Wat beschreef hou de bubble zou ontwarren. 986 01:00:40,001 --> 01:00:44,193 In 2008 publiceerde Charles Morris zijn boek... 987 01:00:44,293 --> 01:00:46,673 ...over de dreigende crisis. 988 01:00:49,001 --> 01:00:50,901 Je wist gewoon niet zeker wat je moest doen. 989 01:00:51,001 --> 01:00:54,701 Je zou wat verdenkingen kunnen hebben dat overnemingsnormen worden verzwakt. 990 01:00:54,801 --> 01:00:58,711 maar dan is de vraag, moet je er iets aan doen? 991 01:01:00,000 --> 01:01:04,000 Tegen 2008 schoten de huisuitzettingen omhoog. 992 01:01:04,001 --> 01:01:07,000 en de effectieve keten implodeerde. 993 01:01:07,001 --> 01:01:09,395 Leners konden hun leningen niet meer vekopen... 994 01:01:09,495 --> 01:01:10,901 ...aan de investeringsbanken... 995 01:01:11,001 --> 01:01:14,901 ...terwijl de leningen slecht gingen, konden vele leners de lening niet meer betalen. 996 01:01:15,001 --> 01:01:20,500 Chuck Prince, van Citibank, zei beroemde woorden: 997 01:01:21,501 --> 01:01:24,700 we moeten dansen tot de muziek stopt. 998 01:01:24,701 --> 01:01:28,201 Eigenlijk was de muziek al gestopt toen hij het zei. 999 01:01:28,301 --> 01:01:30,701 De markt voor CDO's stortte in... 1000 01:01:30,801 --> 01:01:33,068 ...waardoor de investeringsbanken met honderden... 1001 01:01:33,168 --> 01:01:34,601 ...miljarden dollars in leningen... 1002 01:01:34,701 --> 01:01:38,401 CDO's en onroerend goed zaten die ze niet konden verkopen. 1003 01:01:38,501 --> 01:01:43,500 Toen de crisis begon, zaten de Bush administration en... 1004 01:01:43,501 --> 01:01:47,000 ...de Federal Reserve er helemaal naast. 1005 01:01:47,001 --> 01:01:49,501 Ze begrepen de grootte er niet van. 1006 01:01:49,601 --> 01:01:53,401 Op welk moment herinner je je dat je voor het eerst dacht... 1007 01:01:53,501 --> 01:01:55,901 ...dit is gevaarlijk, dit is slecht? 1008 01:01:56,001 --> 01:01:59,000 Ik herinner het me heel goed. 1009 01:01:59,001 --> 01:02:02,501 Het was geloof ik de G7 bijeenkomst van februari 2008. 1010 01:02:02,601 --> 01:02:06,601 Ik herinner me dat ik het probleem met Hank Paulson besprak. 1011 01:02:06,701 --> 01:02:10,000 Ik herinner me dat ik Hank vertelde: 1012 01:02:10,001 --> 01:02:12,601 we kijken hoe deze tsunami op ons af komt... 1013 01:02:12,701 --> 01:02:16,301 ...en stellen ons voor... 1014 01:02:16,401 --> 01:02:19,901 ...dat we vragen welke zwemkleding we aan moeten doen. 1015 01:02:20,001 --> 01:02:22,301 Wat was zijn antwoord, wat voelde hij? 1016 01:02:22,401 --> 01:02:26,500 Het is onder controle. Ja, we kijken... 1017 01:02:26,501 --> 01:02:32,000 ...zorgvuldig naar deze situatie en het is onder controle. 1018 01:02:32,001 --> 01:02:35,901 We blijven groeien, oké? En natuurlijk, ik zei het: 1019 01:02:36,001 --> 01:02:39,901 Als je groeit, ben je niet in de recessie toch? Ik bedoel... 1020 01:02:40,001 --> 01:02:42,001 ...dat weet iedereen. 1021 01:02:42,011 --> 01:02:47,526 De recessie startte 4 maanden voor Paulson deze verklaring maakte. 1022 01:02:49,000 --> 01:02:53,901 In maart, 2008, kwam de investeringbank Bear Stearns zonder geld te zitten... 1023 01:02:54,001 --> 01:02:57,401 ...en ontving 2 dollar per aandeel van JP Morgan chase. 1024 01:02:57,501 --> 01:03:01,901 De deal werd ondersteund door 30 miljard nood garanties... 1025 01:03:02,001 --> 01:03:04,300 ...van de Federal Reserve. 1026 01:03:04,301 --> 01:03:06,501 Dat was het moment waarop de administration... 1027 01:03:06,601 --> 01:03:07,601 ...kon ingrijpen... 1028 01:03:07,701 --> 01:03:11,701 ...en verschillende maatregelen had kunnen plaatsen... 1029 01:03:11,801 --> 01:03:13,401 ...die het risico voor het systeem beperkten. 1030 01:03:13,501 --> 01:03:16,401 De informatie die ik krijg van een paar entiteiten... 1031 01:03:16,501 --> 01:03:20,901 ...is dat het einde niet hier is, dat er nog meer gaan vallen. 1032 01:03:21,001 --> 01:03:25,700 Ik heb die investeringbanken zien werken met... 1033 01:03:25,701 --> 01:03:30,600 ...de Fed en de SEC om hun liquiditeit te versterken... 1034 01:03:30,601 --> 01:03:33,701 ...om hun kapitale positie te verstevigen. 1035 01:03:33,801 --> 01:03:38,401 Ik krijg de hele tijd meldingen. Onze regulatoren zijn erg waakzaam. 1036 01:03:38,501 --> 01:03:41,076 Op 7 september 2008 kondigde Henry Paulson... 1037 01:03:41,176 --> 01:03:42,701 ...de federale overname aan... 1038 01:03:42,801 --> 01:03:44,901 ...van Fannie Mae en Freddie Mac, 1039 01:03:45,001 --> 01:03:47,901 twee grote hypotheek verstrekkers op het randje van instorten. 1040 01:03:48,001 --> 01:03:49,901 Niets in onze acties vandaag... 1041 01:03:50,001 --> 01:03:52,701 ...weerspiegeld een verandering in onze kijk op... 1042 01:03:52,801 --> 01:03:54,901 ...huisvestingcorrecties, of de kracht... 1043 01:03:55,001 --> 01:03:57,401 ...van andere Amerikaanse financiële instituten. 1044 01:03:57,501 --> 01:03:59,901 Twee dagen later, kondigde Lehman Brothers recordverliezen aan... 1045 01:04:00,001 --> 01:04:04,500 ...van 3,2 miljard dollar en de aandelen stortten in. 1046 01:04:05,501 --> 01:04:08,401 De effecten van Lehman en AIG in september... 1047 01:04:08,501 --> 01:04:09,902 ...kwamen nog steeds als een verrassing. 1048 01:04:10,002 --> 01:04:13,701 Ik bedoek, dit is zelfs na juli, en Fannie en Freddie. Dus... 1049 01:04:13,801 --> 01:04:18,500 het is duidelijk dat er dingen waren, vanaf september, belangrijke dingen... 1050 01:04:20,501 --> 01:04:23,000 ...waar niemand van wist. 1051 01:04:23,001 --> 01:04:25,500 Ik denk dat het eerlijk is. 1052 01:04:25,501 --> 01:04:27,691 Bear Stearns was AAA beoordeeld, zeg maar, 1053 01:04:27,791 --> 01:04:29,501 een maand voor het failliet ging? 1054 01:04:29,601 --> 01:04:32,000 Eerder A2 - A2. 1055 01:04:32,001 --> 01:04:32,902 Ja - Oké 1056 01:04:33,002 --> 01:04:36,500 A2 is nog steeds niet failliet. - Nee. 1057 01:04:36,501 --> 01:04:38,901 Dat is een hoge investeringsgraad, een solide investeringsgraad beoordeling. 1058 01:04:39,001 --> 01:04:42,401 Lehman Brothers; A2, paar dagen voor het omviel. 1059 01:04:42,501 --> 01:04:47,500 AIG, AA, een paar dagen voor het gered werd. 1060 01:04:47,501 --> 01:04:51,901 Fannie Mae en Freddie Mac waren AAA toen ze gered werden. 1061 01:04:52,001 --> 01:04:55,901 Citigroup, Merrill, allemaal hadden ze hoge investeringsgraad beoordelingen. 1062 01:04:56,001 --> 01:04:57,402 Hoe kan dat? 1063 01:04:57,502 --> 01:05:02,000 Dat is een goede vraag. Dat is een geweldige vraag. 1064 01:05:02,001 --> 01:05:04,091 Op geen moment ging de administration naar... 1065 01:05:04,191 --> 01:05:05,901 ...alle grote instituten om te zeggen... 1066 01:05:06,001 --> 01:05:10,501 ...weet je, dit is serieus, laat ons weten wat je positie is... 1067 01:05:10,601 --> 01:05:15,000 ...geen onzin, waar sta je? 1068 01:05:15,001 --> 01:05:18,401 Ten eerste was dat het werk van de regulatoren, is het niet? 1069 01:05:18,501 --> 01:05:20,901 Hun werk is de blootstelling te begrijpen... 1070 01:05:21,001 --> 01:05:25,500 ...over deze instituten en ze hebben een verfijnd... 1071 01:05:25,501 --> 01:05:28,401 ...begrip, waarvan ik dat dat het meer verfijnder is geworden... 1072 01:05:28,501 --> 01:05:30,401 ...terwijl de crisis voortduurde. Dus... 1073 01:05:30,501 --> 01:05:33,501 Sorry, maar dat is duidelijk niet waar. 1074 01:05:33,601 --> 01:05:35,101 Hoe bedoel je, het is niet waar? 1075 01:05:35,201 --> 01:05:38,800 Was je in 2008 op de hoogte van de... 1076 01:05:38,801 --> 01:05:42,609 ...kredietbeoordelingen door Lehman Brothers 1077 01:05:42,709 --> 01:05:44,401 Merrill Lynch, AIG... 1078 01:05:44,501 --> 01:05:46,301 ...en vond je dat ze juist waren? 1079 01:05:46,401 --> 01:05:51,000 Jazeker, op dat moment was het duidelijk... 1080 01:05:51,001 --> 01:05:52,901 ...dat de eerdere kredietbeoordelingen niet juist waren... 1081 01:05:53,001 --> 01:05:54,901 ...omdat ze aanzienlijk gedegradeerd zijn. 1082 01:05:55,001 --> 01:05:55,901 Nee, dat waren ze niet. 1083 01:05:56,001 --> 01:05:58,401 Er waren wel degraderingen op het gebied van... 1084 01:05:58,501 --> 01:06:01,401 ...de industrie, zorgen van de ind... zeker de aandelenkoersen... 1085 01:06:01,501 --> 01:06:02,902 Niet een paar, ze waren allemaal minstens A2 beoordeeld... 1086 01:06:03,002 --> 01:06:05,901 ...totdat ze een paar dagen geleden gered werden. 1087 01:06:06,001 --> 01:06:08,401 Dan is het antwoord, ik weet gewoon niet genoeg om... 1088 01:06:08,501 --> 01:06:10,401 ...je vraag te kunnen beantwoorden op dit gebied. 1089 01:06:10,501 --> 01:06:13,901 Gouverneur Fred Mishkin neemt 31 augustus ontslag. 1090 01:06:14,001 --> 01:06:15,901 Hij zegt dat hij van plan is zijn baan als leraar weer op te pakken... 1091 01:06:16,001 --> 01:06:18,401 ...bij de Columbia's Graduate School of Business. 1092 01:06:18,501 --> 01:06:21,101 Waarom ging je in augustus 2008 weg bij de Federal Reserve? 1093 01:06:21,201 --> 01:06:24,901 Ik bedoel in het midden van de ergste financiële crisis. 1094 01:06:25,001 --> 01:06:28,600 Ik moest een boek herzien. 1095 01:06:28,601 --> 01:06:32,401 Na zijn vertrek waren drie van de zeven stoelen bij de Fed board vrij... 1096 01:06:32,501 --> 01:06:34,501 ...net wanneer de economie het het meest nodig heeft. 1097 01:06:34,601 --> 01:06:36,701 Ik weet zeker dat je boek belangrijk is en door veel mensen gelezen wordt. 1098 01:06:36,801 --> 01:06:40,000 Maar in augustus 2008, weet je... 1099 01:06:40,001 --> 01:06:43,901 ...waren er net wat belangrijker dingen aan de hand, vind je ook niet? 1100 01:06:44,001 --> 01:06:45,901 Tegen vrijdag, 12 september... 1101 01:06:46,001 --> 01:06:47,901 ...kwam Lehman Brothers zonder geld te zitten... 1102 01:06:48,001 --> 01:06:51,901 ...en de hele investerings industrie begon snel te zinken. 1103 01:06:52,001 --> 01:06:56,401 De stabiliteit van het globale financiële systeem was in gevaar. 1104 01:06:56,501 --> 01:06:59,901 Dat weekend roepten Henry Paulson en Timothy Geithner... 1105 01:07:00,001 --> 01:07:02,301 ...president van de New York Federal Reserve... 1106 01:07:02,401 --> 01:07:05,901 ...een noodvergadering met de CEO's van de grote banken bijeen... 1107 01:07:06,001 --> 01:07:07,901 ...om te proberen Lehman te redden. 1108 01:07:08,001 --> 01:07:11,000 Maar Lehman was niet alleen. 1109 01:07:11,001 --> 01:07:13,201 Merrill Lynch een andere grote investeringsbank... 1110 01:07:13,301 --> 01:07:15,401 ...stond ook op het punt te falen. 1111 01:07:15,501 --> 01:07:18,901 En die zondag werd het overgenomen door de Bank of America. 1112 01:07:19,001 --> 01:07:24,000 De enige bank die Lehman wou kopen was Barclay's. 1113 01:07:24,001 --> 01:07:28,901 Maar Britse regulatoren eisten een financiële garantie van Amerika. 1114 01:07:29,001 --> 01:07:31,001 Paulson weigerde. 1115 01:07:31,011 --> 01:07:32,968 Nog Lehman nog de federale overheid hadden... 1116 01:07:33,068 --> 01:07:34,901 ...bedacht wat te doen met een faillissement. 1117 01:07:35,001 --> 01:07:39,000 We sprongen allemaal in de taxi... 1118 01:07:39,001 --> 01:07:42,401 ...en gingen naar de Federal Reserve Bank. 1119 01:07:42,501 --> 01:07:44,906 Ze wouden het faillissement voor... 1120 01:07:45,006 --> 01:07:47,901 ...de middernacht van 14 september bespreken. 1121 01:07:48,001 --> 01:07:53,700 We bleven volhouden dat dit een verschrikkelijk gebeuren zou worden. 1122 01:07:54,701 --> 01:07:57,101 Op een gegeven moment gebruikte ik het woord 'Armageddon'. 1123 01:07:57,201 --> 01:08:00,441 Hadden ze de gevolgen in acht hadden genomen... 1124 01:08:00,541 --> 01:08:02,101 ...van wat ze voorstelden? 1125 01:08:02,201 --> 01:08:04,901 Het effect op de markt zou buitengewoon zijn. 1126 01:08:05,001 --> 01:08:07,001 Zei jij dit? - Ja. 1127 01:08:07,011 --> 01:08:12,301 Ze zeiden dat ze alle opmerkingen in acht namen die wij gemaakt hadden... 1128 01:08:12,401 --> 01:08:13,901 ...en ze geloofden nog steeds... 1129 01:08:14,001 --> 01:08:18,500 ...dat om de markten te kalmeren en verder te gaan... 1130 01:08:18,501 --> 01:08:21,901 ...het nodig was Lehman failliet te laten gaan. 1131 01:08:22,001 --> 01:08:23,201 De markten kalmeren? - Ja. 1132 01:08:23,301 --> 01:08:28,401 Wanneer werd jou voor het eerst verteld dat Lehman failliet ging? 1133 01:08:28,501 --> 01:08:33,500 Na het feit. - Na het feit? Oké... 1134 01:08:36,501 --> 01:08:42,000 Wat was je reactie toen je het hoorde? 1135 01:08:42,001 --> 01:08:44,001 Mijn God. 1136 01:08:44,011 --> 01:08:46,901 Paulson en Bernanke hadden niet overlegd met andere overheden... 1137 01:08:47,001 --> 01:08:50,700 ...en begrepen de gevolgen van buitenlandse... 1138 01:08:50,800 --> 01:08:53,350 ...failliesements wetten niet. 1139 01:08:53,500 --> 01:08:56,162 Onder de Britse wet moest Lehman's kantoor... 1140 01:08:56,262 --> 01:08:58,201 ...in Londen gelijk gesloten worden. 1141 01:08:58,301 --> 01:09:00,101 Alle transacties kwamen stil te staan. 1142 01:09:00,201 --> 01:09:02,801 En er zijn duizenden transacties. 1143 01:09:02,901 --> 01:09:05,901 Het hedgefonds dat bezit met Lehman in Londen had... 1144 01:09:06,001 --> 01:09:09,001 ...ontdekten tot hun grootste schrik... 1145 01:09:09,101 --> 01:09:11,901 ...dat ze dat bezit niet terug konden krijgen. 1146 01:09:12,001 --> 01:09:14,500 Een deel faalde al. 1147 01:09:14,501 --> 01:09:17,301 en dat had grote gevolgen voor de rest van het systeem. 1148 01:09:17,401 --> 01:09:20,301 Het oudste geldmarktfonds in het land... 1149 01:09:20,401 --> 01:09:22,801 ...schreef ongeveer drie kwart miljard dollar aan schulden af... 1150 01:09:22,901 --> 01:09:26,901 ...dat naar het failliete Lehman Brothers moest gaan. 1151 01:09:27,001 --> 01:09:29,301 Lehman's falen zorgde ook voor het instorten van de papiermarkt... 1152 01:09:29,401 --> 01:09:32,901 ...waar vele bedrijven van afhankelijk waren... 1153 01:09:33,001 --> 01:09:34,901 ...om te bedrijskosten te betalen, zoals lonen. 1154 01:09:35,001 --> 01:09:37,201 Dat betekent dat ze misschien werknemers moeten onstlaan... 1155 01:09:37,301 --> 01:09:39,901 ...die geen delen kunnen kopen. Het stopt handel. 1156 01:09:40,001 --> 01:09:42,001 Opeens stonden mensen op en zeiden: 1157 01:09:42,101 --> 01:09:45,201 Luister, waar kunnen we in geloven? We kunnen niks meer vertrouwen. 1158 01:09:45,301 --> 01:09:48,401 Dezelfde week was AIG 13 miljard dollar verschuldigd... 1159 01:09:48,501 --> 01:09:53,000 ...aan CDS houders, en het had het geld niet. 1160 01:09:53,001 --> 01:09:54,901 AIG was ook een belangrijk element. 1161 01:09:55,001 --> 01:09:57,001 Als AIG stopt... 1162 01:09:57,011 --> 01:09:59,901 ...moeten alle vliegtuigen misschien stoppen met vliegen. 1163 01:10:00,001 --> 01:10:02,401 Op 17 september wordt AIG overgenomen door de regering. 1164 01:10:02,501 --> 01:10:06,500 Een dag later vragen Paulson en Bernanke... 1165 01:10:06,501 --> 01:10:09,401 ...het congress voor 700 miljard dollar om de banken te redden. 1166 01:10:09,501 --> 01:10:14,901 Ze waarschuwen dat het alternatief een catastrofale financiële instorting is. 1167 01:10:15,001 --> 01:10:19,000 Het was eng. Het hele systeem bevroor... 1168 01:10:19,001 --> 01:10:21,601 ...elk deel van het financiële systeem en elk deel van het krediet syteem. 1169 01:10:21,701 --> 01:10:24,800 Niemand kon geld lenen. 1170 01:10:24,801 --> 01:10:27,601 Het was als een hartstilstand van het wereldwijde financiële systeem. 1171 01:10:27,701 --> 01:10:30,401 Ik speel met de hand die mij aangeboden wordt. 1172 01:10:30,501 --> 01:10:34,901 Ik moet omgaan met de consequenties van de dingen die gedaan zijn... 1173 01:10:35,001 --> 01:10:37,001 ...vele jaren geleden. 1174 01:10:37,011 --> 01:10:38,401 Minister Paulson sprak tijdens de val. 1175 01:10:38,501 --> 01:10:41,401 Alle potentiële hoofdoorzaken die dit veroorzaakt hebben... 1176 01:10:41,501 --> 01:10:43,101 ...en dat zijn er genoeg... en hij noemde ze... 1177 01:10:43,201 --> 01:10:45,201 ...dus ik weet het niet zeker. 1178 01:10:45,301 --> 01:10:46,501 Je bent niet serieus over... 1179 01:10:46,601 --> 01:10:47,901 ...ben je serieus? - Ik ben serieus. 1180 01:10:48,001 --> 01:10:49,102 Wat zou jij verwacht hebben? 1181 01:10:49,202 --> 01:10:51,301 Waar kijk je naar dat je eerst niet zag? 1182 01:10:51,401 --> 01:10:53,800 Hij was de advocaat... 1183 01:10:53,801 --> 01:10:58,800 ...die de regulatie van Credit Default Swaps verbood... 1184 01:10:58,801 --> 01:11:02,701 ...en die ook de macht van de investeringsbanken vergrootte. 1185 01:11:02,801 --> 01:11:04,901 Dus opnieuw, wat... - Heeft hij deze dingen vermeld? 1186 01:11:05,001 --> 01:11:07,401 Ik heb hem deze dingen nooit horen vermelden. 1187 01:11:07,501 --> 01:11:10,000 Kunnen we dit even stoppen? 1188 01:11:10,001 --> 01:11:15,016 Henry Paulson weigerde te worden geïnteviewd voor deze film. 1189 01:11:16,001 --> 01:11:19,101 Toen AIG gered werd, kregen de bezitters van Credit Default Swaps... 1190 01:11:19,201 --> 01:11:21,701 ...de grootste daarvan was Goldman Sachs... 1191 01:11:21,801 --> 01:11:24,901 ...61 miljard dollar betaald de volgende dag. 1192 01:11:25,001 --> 01:11:29,500 Paulson, Bernanke en Tim Geithner dwongen AIG... 1193 01:11:29,501 --> 01:11:34,401 ...om 100 cent per dollar te betalen in plaats van lagere prijzen. 1194 01:11:34,501 --> 01:11:39,901 Uiteindelijk kostte het redden van AIG de belastingbetallers meer dan 150 miljard. 1195 01:11:40,001 --> 01:11:44,000 Honderdzestig miljard dollar ging door AIG... 1196 01:11:44,001 --> 01:11:46,901 ...14 miljard ging naar Goldman Sachs. 1197 01:11:47,001 --> 01:11:50,701 Op hetzelfde moment dwongen Paulson en Geithner AIG... 1198 01:11:50,801 --> 01:11:52,277 ...zijn recht op een aanklacht tegen Goldman en... 1199 01:11:52,377 --> 01:11:53,701 ...de andere banken voor fraude te laten vallen. 1200 01:11:53,801 --> 01:11:58,500 Is er geen probleem als de persoon die de crisis aanpakt... 1201 01:12:00,501 --> 01:12:02,901 ...de voormalig CEO van Goldman Sachs is... 1202 01:12:03,001 --> 01:12:05,401 ...iemand die een grote rol had in het veroorzaken ervan? 1203 01:12:05,501 --> 01:12:08,901 Ik denk dat het eerlijk is te zeggen dat de financiële markten vandaag de dag... 1204 01:12:09,001 --> 01:12:10,901 ...ongelooflijk gecompliceerd zijn. 1205 01:12:11,001 --> 01:12:12,901 Lever dringed benodigd geld... 1206 01:12:13,001 --> 01:12:16,401 Op 4 oktober, 2008, tekent President Bush... 1207 01:12:16,501 --> 01:12:19,655 ...een 700 miljard dollar kostende reddings rekening. 1208 01:12:19,755 --> 01:12:22,291 Maar de wereldwijde aandeelmarkten blijven dalen... 1209 01:12:22,391 --> 01:12:27,321 ...temidden van angst dat de globale recessie onder weg is. 1210 01:12:30,551 --> 01:12:32,572 De reddings wetgeving doet niks... 1211 01:12:32,672 --> 01:12:35,877 ...om de stroom van ontslagen en sluitingen tegen te houden. 1212 01:12:35,977 --> 01:12:40,737 Werkloosheid in Amerika en Europa stijgt al snel met 10%. 1213 01:12:41,263 --> 01:12:45,598 De recessie versnelt, en verspreidt zich wereldwijd. 1214 01:12:48,020 --> 01:12:52,865 Ik begon echt bang te worden, omdat ik niet gedacht had... 1215 01:12:52,908 --> 01:12:57,900 ...dat de hele wereld met dezelfde snelheid en op hetzelfde moment neer zou gaan. 1216 01:12:58,000 --> 01:13:01,377 December 2008, General Motors en Chrysler... 1217 01:13:01,477 --> 01:13:03,841 ...zien een faillisement tegemoet. 1218 01:13:03,941 --> 01:13:06,716 Terwijl Amerikaanse consumenten steeds minder uitgeven... 1219 01:13:06,816 --> 01:13:11,151 ...zien Chinese fabrikanten hun verkopen instortten. 1220 01:13:11,300 --> 01:13:16,145 Meer dan 10 miljoen migranten in China verliezen hun baan. 1221 01:13:16,500 --> 01:13:22,110 Aan het eind van de dag, betalen de armen, zoals altijd, het meest. 1222 01:13:26,436 --> 01:13:28,792 Hier kan je veel geld verdienen, zoals... 1223 01:13:28,892 --> 01:13:34,301 ...70, 80 Amerikaanse dollars per maand. 1224 01:13:35,271 --> 01:13:40,371 Als boer op het platteland kan je niet zoveel geld verdienen. 1225 01:13:40,500 --> 01:13:44,835 De werkers verbinden hun salaris met hun woonplaats. 1226 01:13:45,119 --> 01:13:50,134 Om het aan hun familie te geven. De crisis begon in Amerika. 1227 01:13:51,000 --> 01:13:54,825 We weten allemaal dat het in China gaat komen. 1228 01:13:59,300 --> 01:14:03,210 Sommige fabrieken proberen werkers te ontslaan. 1229 01:14:03,983 --> 01:14:06,436 Sommige mensen zullen arm worden, omdat... 1230 01:14:06,536 --> 01:14:07,797 ...ze hun baan verliezen. 1231 01:14:07,897 --> 01:14:10,192 Het leven wordt moeilijker. 1232 01:14:18,824 --> 01:14:23,499 We groeiden met ongeveer 20%. Het was een geweldig jaar. 1233 01:14:24,575 --> 01:14:28,536 Tot we opeens naar min negen gingen dit kwartaal. 1234 01:14:28,636 --> 01:14:31,871 Export stortte in. We praten over 30%. 1235 01:14:34,000 --> 01:14:37,655 We kregen een klap en vielen in de afgrond. 1236 01:14:37,947 --> 01:14:41,413 Terwijl de crisis zich ontvouwde wisten we niet hoe groot het zou worden... 1237 01:14:41,513 --> 01:14:43,500 ...of hoe ernstig het zou zijn. 1238 01:14:43,600 --> 01:14:47,000 We hoopten nog steeds dat er een manier zou zijn om... 1239 01:14:47,100 --> 01:14:48,844 ...ons in te dekken... 1240 01:14:48,944 --> 01:14:51,473 ...en minder beschadigd zouden worden door de storm. 1241 01:14:51,573 --> 01:14:53,783 Maar dat is niet mogelijk. 1242 01:14:54,085 --> 01:14:59,630 Het is een erg geglobaliseerde wereld, de economiën zijn aan elkaar verbonden. 1243 01:15:25,000 --> 01:15:30,109 Tegen het begin van 2010 waren er 6 miljoen uitzettingen in Amerika. 1244 01:15:30,209 --> 01:15:32,626 Elke keer dat een huis in de verkoop ging... 1245 01:15:32,726 --> 01:15:36,301 ...raakt het iedereen die om dat huis woont, omdat als het bezit op de markt gaat... 1246 01:15:36,401 --> 01:15:38,232 ...het voor een lagere prijs verkocht zal worden... 1247 01:15:38,332 --> 01:15:41,400 ...voor het op de markt gaat wordt het slecht onderhouden. 1248 01:15:41,500 --> 01:15:45,197 We schatten dat nog 9 miljoen huiseigenaren... 1249 01:15:45,297 --> 01:15:47,762 ...hun huis zullen verliezen. 1250 01:15:51,918 --> 01:15:55,763 We gingen op pad in het weekend om te zien... 1251 01:15:56,014 --> 01:15:58,734 ...welke huizen te koop stonden. 1252 01:15:59,249 --> 01:16:02,224 We zagen er een die we leuk vonden. 1253 01:16:03,500 --> 01:16:06,701 Columba Ramos en haar man spreken geen Engels. 1254 01:16:06,801 --> 01:16:10,377 Ze werden gefraudeerd door hun hypotheekmakelaar... 1255 01:16:10,477 --> 01:16:13,485 ...die betaald werd door een roofgeldschieter. 1256 01:16:13,585 --> 01:16:17,069 De betaling zou 3200 dollar zijn. 1257 01:16:17,860 --> 01:16:19,879 Alles was mooi, het huis was erg mooi. 1258 01:16:19,979 --> 01:16:24,909 De kosten waren laag. Alles was alsof we de loterij wonnen. 1259 01:16:28,531 --> 01:16:30,519 Maar de realiteit begon toen de eerste betaling kwam. 1260 01:16:30,619 --> 01:16:34,189 Ik voelde me erg schuldig voor mijn man... 1261 01:16:34,212 --> 01:16:39,242 ...omdat hij te veel werkt en we hebben drie kinderen. 1262 01:16:49,800 --> 01:16:51,833 De overgrote meerderheid die ik de laatste tijd zag zijn helaas... 1263 01:16:51,933 --> 01:16:54,061 ...mensen die geraakt zijn door de economie. 1264 01:16:54,161 --> 01:16:56,216 Ze leefden van dag tot dag, van salaris tot salaris... 1265 01:16:56,316 --> 01:16:58,200 ...en helaas liep dat uit. 1266 01:16:58,300 --> 01:17:01,900 Werkloosheid zal geen hypotheek kunnen betalen. 1267 01:17:02,000 --> 01:17:05,490 Ik was vrachtwagenchauffeur. Ze sloten het hele... 1268 01:17:05,590 --> 01:17:08,510 ...houthakkers systeem daar, ze sloten de zagerijen en alles. 1269 01:17:08,610 --> 01:17:11,781 Dus verhuisde ik hier naartoe. Ik had een baan in de bouw. 1270 01:17:11,881 --> 01:17:14,569 De banen in de bouw werden ook afgesloten... 1271 01:17:14,669 --> 01:17:15,801 ...dus alles is zwaar. 1272 01:17:15,901 --> 01:17:17,901 Er zijn veel mensen hier en binnenkort... 1273 01:17:18,001 --> 01:17:21,194 ...zal je meer van deze kampen zien, omdat er gewoon geen banen zijn. 1274 01:17:21,294 --> 01:17:26,500 Deel 4: Verantwoordelijkheid 1275 01:17:28,501 --> 01:17:32,596 Toen het bedrijf het goed deed, deden wij het goed... 1276 01:17:32,696 --> 01:17:37,193 ...toen het bedrijf het niet zo goed deed, deden wij het ook niet goed. 1277 01:17:37,293 --> 01:17:39,453 De mannen die hun eigen bedrijf kapot maakten... 1278 01:17:39,553 --> 01:17:41,250 ...en de wereld in een crisis dompelden... 1279 01:17:41,350 --> 01:17:45,062 ...liepen weg van het wrak met hun fortuin intact. 1280 01:17:45,162 --> 01:17:47,147 De vijf hoogste directieleden bij Lehman Brothers... 1281 01:17:47,247 --> 01:17:51,423 ...verdienden meer dan een miljard tussen 2000 en 2007... 1282 01:17:51,523 --> 01:17:53,292 ...en toen het bedrijf failliet ging... 1283 01:17:53,392 --> 01:17:55,700 ...mochten zij al hun geld houden. 1284 01:17:55,800 --> 01:17:57,401 Het systeem werkte. 1285 01:17:57,501 --> 01:17:59,201 Het is niet duidelijk voor ons waarom ze leningen laten falen... 1286 01:17:59,301 --> 01:18:01,101 ...omdat wij dan verliezen en zij ook... 1287 01:18:01,201 --> 01:18:03,549 ...de leners verliezen, de gemeenschap verliest... 1288 01:18:03,649 --> 01:18:04,649 ...en wij verliezen. 1289 01:18:04,749 --> 01:18:06,914 Countrywide's CEO, Angelo Mozilo... 1290 01:18:07,014 --> 01:18:11,533 ...verdiende 470 miljoen dollar tussen 2003 en 2008. 1291 01:18:12,000 --> 01:18:13,479 Honderveertig miljoen... 1292 01:18:13,579 --> 01:18:15,921 ...kwam van het verkopen van zijn aandelen van Countrywide... 1293 01:18:16,021 --> 01:18:18,397 ...in de 12 maanden voordat het bedrijf instortte. 1294 01:18:18,497 --> 01:18:21,634 Uiteindelijk houd ik de raad van bestuur verantwoordelijk als een bedrijf faalt. 1295 01:18:21,734 --> 01:18:23,125 Omdat de raad van bestuur verantwoordelijk... 1296 01:18:23,225 --> 01:18:24,681 ...is voor het aannemen en ontslaan van een CEO... 1297 01:18:24,781 --> 01:18:26,264 ...en voor het overzien van strategische beslissingen. 1298 01:18:26,364 --> 01:18:28,528 Het probleem met de samenstelling van de raad van bestuur in Amerika... 1299 01:18:28,628 --> 01:18:30,180 ...is de manier waarop ze worden gekozen. 1300 01:18:30,280 --> 01:18:33,415 De raad van bestuur wordt in veel gevallen gekozen door de CEO. 1301 01:18:33,515 --> 01:18:36,721 De raad van bestuur en de belonings commissies... 1302 01:18:36,821 --> 01:18:38,519 ...zijn de twee lichamen die het best zijn gelegen... 1303 01:18:38,619 --> 01:18:41,431 ...om te bepalen hoeveel directieleden betaald krijgen. 1304 01:18:41,531 --> 01:18:43,801 Hoe denk jij dat ze het gedaan hebben de afgelopen 10 jaar? 1305 01:18:43,901 --> 01:18:46,957 Als je kijkt naar deze... 1306 01:18:47,100 --> 01:18:49,601 Ik zou ze denk ik een 8 geven, omdat... 1307 01:18:49,701 --> 01:18:50,993 Een 8? - Ja. 1308 01:18:51,093 --> 01:18:52,432 Niet een 1. - Niet een 1, nee. 1309 01:18:52,532 --> 01:18:55,592 Stan O'Neal, CEO van Merill Lynch... 1310 01:18:55,727 --> 01:19:00,011 ...ontving meer dan 90 miljoen dollar in alleen 2006 en 2007. 1311 01:19:00,111 --> 01:19:02,596 Nadat hij zijn bedrijf de afgrond ingestuurd had... 1312 01:19:02,696 --> 01:19:04,424 ...stond de raad van bestuur van Merill Lynch... 1313 01:19:04,524 --> 01:19:05,437 ...toe dat hij ontslag nam... 1314 01:19:05,537 --> 01:19:09,447 ...en hij kreeg 161 miljoen ontslagvergoeding. 1315 01:19:10,000 --> 01:19:14,099 In plaats van ontslagen te worden, mag Stan O'Neal ontslag nemen... 1316 01:19:14,199 --> 01:19:17,335 ...en neemt hij 151 miljoen dollar mee. 1317 01:19:17,435 --> 01:19:20,319 Dat is een keuze die de raad van bestuur op dat moment maakte. 1318 01:19:20,419 --> 01:19:22,227 Wat voor cijfer geef je die beslissing? 1319 01:19:22,327 --> 01:19:24,994 Dat is een lastigere vraag, ik weet niet of ik deze ook een 8 zou geven. 1320 01:19:25,094 --> 01:19:27,723 O'Neal's voorganger, John Thain... 1321 01:19:27,823 --> 01:19:31,317 ...kreeg 87 miljoen dollar betaald in 2007... 1322 01:19:31,417 --> 01:19:33,542 ...en in december 2008... 1323 01:19:33,611 --> 01:19:36,996 ...twee maanden nadat Merrill gered was door Amerikaanse belastingbetalers. 1324 01:19:37,096 --> 01:19:42,400 gaf Thain en Merrill's raad van bestuur miljarden in bonussen weg. 1325 01:19:42,500 --> 01:19:44,500 In maart, 2008... 1326 01:19:44,502 --> 01:19:49,111 ...verloor AIG's Financial Products Division 11 miljard dollar. 1327 01:19:49,211 --> 01:19:53,101 In plaats van ontslagen te worden, bleef Joseph Cassano, hoofd van AIG FP... 1328 01:19:53,201 --> 01:19:55,411 ...bij AIG als adviseur... 1329 01:19:55,606 --> 01:19:57,400 ...voor een miljoen dollar per maand. 1330 01:19:57,500 --> 01:19:59,924 Je wil zeker weten dat de hoofdrolspelers... 1331 01:20:00,024 --> 01:20:02,941 ...en de belangrijkste werknemers in AIG FP... 1332 01:20:03,041 --> 01:20:05,350 ...we willen die intellectuele kennis graag vasthouden. 1333 01:20:05,450 --> 01:20:08,009 Ik was aanwezig bij een interessant dinner... 1334 01:20:08,109 --> 01:20:11,241 ...georganiseerd door Hank Paulson iets meer dan een jaar geleden... 1335 01:20:11,341 --> 01:20:13,506 ...met een paar ambtenaren en een paar... 1336 01:20:13,606 --> 01:20:17,058 CEOs van de grootse banken in Amerika. 1337 01:20:17,778 --> 01:20:20,804 Verrassend genoeg vonden al deze mannen... 1338 01:20:20,904 --> 01:20:23,068 ...dat we te hebzuchtig waren... 1339 01:20:23,168 --> 01:20:25,297 ...we hebben een gedeeltelijke verantwoordelijkheid. 1340 01:20:25,397 --> 01:20:28,701 Ze keerden zich tot de minister van Financiën... 1341 01:20:28,801 --> 01:20:31,901 ...en zeiden, je zou meer moeten reguleren, want wij zijn te hebberig... 1342 01:20:32,001 --> 01:20:33,418 ...we kunnen het niet voorkomen. 1343 01:20:33,518 --> 01:20:35,716 De enige manier om dit te voorkomen is door meer regels te hebben. 1344 01:20:35,816 --> 01:20:38,196 Ik heb met veel bankiers gesproken over... 1345 01:20:38,296 --> 01:20:40,999 ...deze vraag, waaronder directieleden. 1346 01:20:41,099 --> 01:20:45,805 Dit is de eerste keer dat ik iemand hoorde zeggen... 1347 01:20:46,057 --> 01:20:49,588 ...dat ze hun beloning gereguleerd wilden hebben. 1348 01:20:49,688 --> 01:20:52,247 Ja, omdat dit het moment was dat ze bang begonnen te worden. 1349 01:20:52,347 --> 01:20:57,429 Daarna, toen de oplossing voor de crisis begon te verschijnen... 1350 01:20:57,529 --> 01:21:01,694 ...zijn ze waarschijnlijk van gedachten veranderd. 1351 01:21:02,000 --> 01:21:05,616 In Amerika, zijn de banken nu groter en machtiger... 1352 01:21:05,716 --> 01:21:09,371 ...en meer geconcentreerd dan ooit tevoren. 1353 01:21:09,706 --> 01:21:12,697 Er is minder concurrentie en veel kleinere banken... 1354 01:21:12,797 --> 01:21:14,746 ...zijn overgenomen door de grote banken. 1355 01:21:14,846 --> 01:21:17,979 JP Morgan is vandaag de dag nog groter dan het ooit tevoren was. 1356 01:21:18,079 --> 01:21:22,187 JP Morgan nam eerst Bear Stearns over en daarna WAMU. 1357 01:21:22,287 --> 01:21:25,400 Bank of America nam Countrywide en Merrill Lynch over. 1358 01:21:25,500 --> 01:21:28,050 Wells Fargo nam Wachovia over. 1359 01:21:28,320 --> 01:21:31,130 Na de crisis, werkte de financiële industrie... 1360 01:21:31,230 --> 01:21:33,645 ...inclusief de Financial Services Roundtable... 1361 01:21:33,745 --> 01:21:35,982 ...harder dan ooit te voren om hervorming tegen te gaan. 1362 01:21:36,082 --> 01:21:39,897 De financiële sector neemt 3.000 lobbyisten aan... 1363 01:21:39,997 --> 01:21:43,400 ...meer dan vijf voor elk lid van het Congress. 1364 01:21:43,500 --> 01:21:45,790 Denk je dat de Financiële diensten industrie... 1365 01:21:45,890 --> 01:21:48,917 ...veel politieke invloed heeft in Amerika? 1366 01:21:49,017 --> 01:21:52,392 Nee, ik denk dat elk persoon in de wer... 1367 01:21:52,492 --> 01:21:55,015 ...in het land is vertegenwoordigd hier in Washington. 1368 01:21:55,115 --> 01:21:59,256 En jij denkt dat alle segmenten van de Amerikaanse samenleving... 1369 01:21:59,356 --> 01:22:03,247 ...dezelfde en eerlijke toegang hebben tot het systeem? 1370 01:22:03,347 --> 01:22:05,079 Je kan elke verhoorkamer inlopen... 1371 01:22:05,179 --> 01:22:08,400 ...waar je in wilt. Dus ja, dat denk ik. 1372 01:22:08,500 --> 01:22:09,901 Iemand kan elke verhoorkamer inlopen... 1373 01:22:10,001 --> 01:22:12,901 ...niet iedereen kan het soort lobby cheques uitschrijven... 1374 01:22:13,001 --> 01:22:14,573 ...die jouw industrie uitschrijft... 1375 01:22:14,673 --> 01:22:16,901 ...of meedoen in het niveau van politieke bijdragen... 1376 01:22:17,001 --> 01:22:18,666 ...waaraan jouw industrie meedoet. 1377 01:22:18,766 --> 01:22:21,257 Tussen 1998 en 2008... 1378 01:22:21,258 --> 01:22:24,701 ...gaf de financiële industrie meer dan 5 miljard dollar uit... 1379 01:22:24,801 --> 01:22:27,442 ...aan lobbyen en campagne bijdragen. 1380 01:22:27,542 --> 01:22:31,877 Sinds de crisis geven ze daar nog meer geld aan uit. 1381 01:22:32,318 --> 01:22:34,200 De financiële industrie oefent ook zijn invloed uit op... 1382 01:22:34,300 --> 01:22:35,884 ...een subtielere manier... 1383 01:22:35,984 --> 01:22:39,384 ...een waar Amerikanen niet vanaf weten. 1384 01:22:40,547 --> 01:22:44,293 Het heeft zelf de economie studie gecorrumpeerd. 1385 01:22:44,393 --> 01:22:49,568 Deregulatie had enorme financiële en intellectuele steun. 1386 01:22:50,035 --> 01:22:54,923 Omdat mensen het zagen vanuit hun eigen standpunt. 1387 01:22:55,000 --> 01:22:59,711 Economische beroepsgroepen waren de bron van deze illusie. 1388 01:22:59,811 --> 01:23:02,909 Sinds 1980 zijn academische economisten... 1389 01:23:03,009 --> 01:23:05,927 ...groot voorstander van deregulatie... 1390 01:23:06,027 --> 01:23:07,936 ...en speelden ze een machtige rol in het... 1391 01:23:08,036 --> 01:23:09,900 ...vormen van het Amerikaanse overheidsbeleid. 1392 01:23:10,000 --> 01:23:13,512 Een paar van deze economische experts waarschuwden voor de crisis. 1393 01:23:13,612 --> 01:23:15,384 Zelfs na de crisis... 1394 01:23:15,484 --> 01:23:18,581 ...verzetten velen zich tegen hervorming. 1395 01:23:18,681 --> 01:23:20,631 De mensen die deze dingen dachten... 1396 01:23:20,731 --> 01:23:24,182 ...kregen veel betaald als raadgever. 1397 01:23:24,684 --> 01:23:30,634 Proffessors van de Business School leven niet op een faculteit salaris. 1398 01:23:30,903 --> 01:23:32,903 Ze doen het heel goed. 1399 01:23:34,000 --> 01:23:36,447 Het laatste decennium, heeft de financiële diensten industrie... 1400 01:23:36,547 --> 01:23:39,422 ...voor ongeveer 5 miljard aan... 1401 01:23:39,818 --> 01:23:43,473 ...politieke bijdragen geleverd in Amerika. 1402 01:23:43,500 --> 01:23:45,891 Dat is heel veel geld. 1403 01:23:46,000 --> 01:23:48,697 Zit je daar niet mee? 1404 01:23:48,700 --> 01:23:49,600 Nee. 1405 01:23:49,700 --> 01:23:52,190 Martin Feldstein is een proffessor aan Harvard... 1406 01:23:52,290 --> 01:23:54,892 ...en een van 's werelds meest prominente economisten. 1407 01:23:54,992 --> 01:23:57,724 Als President Reagan's hoofd economisch adviseur... 1408 01:23:57,824 --> 01:24:00,400 ...speelde hij een belangrijke rol in deregulering. 1409 01:24:00,500 --> 01:24:03,539 Van 1988 tot 2009... 1410 01:24:03,972 --> 01:24:09,076 ...zat hij in het raad van bestuur bij AIG en AIG FP... 1411 01:24:09,434 --> 01:24:11,759 ...wat hem miljoenen dollars opleverde. 1412 01:24:11,859 --> 01:24:15,401 Heb je spijt van in het raad van bestuur van AIG gezeten te hebben? 1413 01:24:15,501 --> 01:24:17,042 Ik heb geen commentaar. Nee, ik heb geen spijt... 1414 01:24:17,142 --> 01:24:19,055 ...omdat ik in de raad van bestuur van AIG heb gezeten. 1415 01:24:19,155 --> 01:24:20,782 Geen. - Dan kan ik zeggen helemaal geen. 1416 01:24:20,882 --> 01:24:23,000 Helemaal geen. 1417 01:24:24,154 --> 01:24:29,479 Heb je geen spijt van AIG's keuzes? 1418 01:24:31,413 --> 01:24:34,054 Ik kan niks meer zeggen over AIG. 1419 01:24:34,154 --> 01:24:38,573 Ik heb lesgegeven aan Northwestern and Chicago, Harvard en Columbia. 1420 01:24:38,673 --> 01:24:41,197 Glenn Hubbard is de decaan van de Columbia Business School... 1421 01:24:41,297 --> 01:24:44,287 ...en was de voorzitter van de Raad van economische adviseurs... 1422 01:24:44,387 --> 01:24:46,229 ...onder George W. Bush. 1423 01:24:46,329 --> 01:24:48,635 Denk jij dat de financiële diensten industrie... 1424 01:24:48,735 --> 01:24:51,439 ...te veel politieke macht heeft in Amerika? 1425 01:24:51,539 --> 01:24:55,204 Ik denk het niet. Je zou zeker... 1426 01:24:55,492 --> 01:24:57,118 ...die indruk niet krijgen... 1427 01:24:57,218 --> 01:25:01,073 ...door het pak slaag dat ze in Washington krijgen. 1428 01:25:01,173 --> 01:25:03,733 Veel prominente academici maken stilzwijgend fortuinen... 1429 01:25:03,833 --> 01:25:06,536 ...terwijl ze de financiële industrie helpen het publieke debat te vormen... 1430 01:25:06,636 --> 01:25:08,727 ...en het overheidsbeleid. 1431 01:25:08,827 --> 01:25:11,676 De Analysis Group, Charles River Associates... 1432 01:25:11,776 --> 01:25:13,675 Compax Lexecon... 1433 01:25:13,775 --> 01:25:16,190 ...en de Law and Economics Consulting Group... 1434 01:25:16,290 --> 01:25:18,453 ...beheren een miljarden industrie... 1435 01:25:18,553 --> 01:25:21,100 ...die academische experts verhuurt. 1436 01:25:21,200 --> 01:25:23,893 Twee bankiers die deze diensten gebruikten... 1437 01:25:23,993 --> 01:25:25,101 ...zijn Ralph Ciofi... 1438 01:25:25,201 --> 01:25:27,201 ...en Matthew Tannin... 1439 01:25:27,357 --> 01:25:31,317 Bear Stearns hedgefonds managers vervolgd voor obligatiefraude. 1440 01:25:31,417 --> 01:25:33,825 Na The Analysis Group ingehuurd te hebben... 1441 01:25:33,925 --> 01:25:35,271 ...zijn beide vrijgesproken. 1442 01:25:35,371 --> 01:25:39,515 Glenn Hubbard kreeg 100.000 dollar om te getuigen in hun verdediging. 1443 01:25:39,615 --> 01:25:43,145 Denk jij dat de economische discipline... 1444 01:25:43,364 --> 01:25:45,868 ...een conflict in belangenproblemen heeft? 1445 01:25:45,968 --> 01:25:48,989 Ik weet niet zeker wat je bedoelt. 1446 01:25:49,310 --> 01:25:54,171 Denk jij dat een paar economisten financiële belangenconflicten hebben... 1447 01:25:56,494 --> 01:25:59,556 ...die op een bepaalde manier in twijfel genomen kunnen worden? 1448 01:25:59,656 --> 01:26:01,278 Ik snap wat je bedoelt. Ik betwijfel het. 1449 01:26:01,378 --> 01:26:03,899 Weet je, de meeste academische economisten... 1450 01:26:03,999 --> 01:26:06,634 ...zijn geen rijke zakenmensen. 1451 01:26:06,836 --> 01:26:09,428 Hubbard verdient 250.000 dollar per jaar... 1452 01:26:09,528 --> 01:26:11,224 ...als lid van de raad van bestuur van Met Life... 1453 01:26:11,324 --> 01:26:13,558 ...en was voormalig in de raad van bestuur van Capmark... 1454 01:26:13,658 --> 01:26:15,365 ...een grote commerciële hypotheek verkoper... 1455 01:26:15,465 --> 01:26:16,179 ...tijdens de bubble... 1456 01:26:16,279 --> 01:26:18,744 ...die failliet ging in 2009. 1457 01:26:19,225 --> 01:26:21,351 Hij heeft ook geadviseerd bij Nomura Securities... 1458 01:26:21,451 --> 01:26:23,326 KKR Financial Corporation... 1459 01:26:23,426 --> 01:26:26,741 ...en vele andere financiële bedrijven. 1460 01:26:27,500 --> 01:26:30,583 Laura Tyson, die weigerde te worden geïnterviewd voor deze film... 1461 01:26:30,683 --> 01:26:33,891 ...is proffessor aan de University of California, Berkeley. 1462 01:26:33,991 --> 01:26:37,053 Ze was voorzitster van de Raad van Economische Adviseurs... 1463 01:26:37,153 --> 01:26:39,676 ...en daarna directrice van de National Economic Council... 1464 01:26:39,776 --> 01:26:41,185 ...tijdens de Clinton administratie. 1465 01:26:41,285 --> 01:26:43,590 Kort na het verlaten van de overheid... 1466 01:26:43,690 --> 01:26:45,818 ...is ze toegetreden tot de raad van bestuur van Morgan Stanley... 1467 01:26:45,918 --> 01:26:49,412 ...wat haar 350.000 dollar per jaar oplevert. 1468 01:26:49,512 --> 01:26:51,891 Ruth Simmons, voorzitster van de Brown University... 1469 01:26:51,991 --> 01:26:54,370 ...verdient meer dan 300.000 dollar per jaar... 1470 01:26:54,470 --> 01:26:57,280 ...in de raad van bestuur van Goldman Sachs. 1471 01:26:57,380 --> 01:26:59,725 Larry Summers, die als minister van financiën... 1472 01:26:59,825 --> 01:27:02,203 ...een belangrijke rol speelde in de deregulering van derivaten... 1473 01:27:02,303 --> 01:27:05,438 ...werd voorzitter van Harvard in 2001. 1474 01:27:05,538 --> 01:27:09,901 Terwijl hij op Harvard miljoenen verdiende door raadgeving over hedgegfondsen... 1475 01:27:10,001 --> 01:27:11,755 ...en miljoenen meer door spreekvergoedingen... 1476 01:27:11,855 --> 01:27:15,595 ...kwam veel daarvan van investeringsbanken. 1477 01:27:17,134 --> 01:27:19,082 Volgens zijn federale onthullingsrapport... 1478 01:27:19,182 --> 01:27:24,639 ...is Summers netto waarde tussen 16,5 en 39,5 miljoen dollar. 1479 01:27:26,400 --> 01:27:29,100 Frederic Mishkin, die terugkeerde naar de Columbia Business School... 1480 01:27:29,200 --> 01:27:30,864 ...na het verlaten van de Federal Reserve... 1481 01:27:30,964 --> 01:27:33,377 ...meldde in zijn federale onthullingsrapport... 1482 01:27:33,477 --> 01:27:38,333 ...dat zijn netto waarde tussen de 6 en 17 miljoen dollar lag. 1483 01:27:38,433 --> 01:27:40,989 In 2006, was je co-auteur van een studie... 1484 01:27:41,089 --> 01:27:43,471 ...van Ijsland's financiële systeem. - Dat klopt. 1485 01:27:43,571 --> 01:27:46,305 IJsland is ook een vooruitstrevend land met geweldige instituten... 1486 01:27:46,405 --> 01:27:48,350 ...en lage corruptie van de rechtsstaat. 1487 01:27:48,450 --> 01:27:51,367 De economie is al aangepast aan financiële vrijmaking... 1488 01:27:51,467 --> 01:27:55,966 ...terwijl voorzichtigheidsmaatregelen en toezicht over het algemeen sterk is. 1489 01:27:56,066 --> 01:27:58,228 Ja, en dat was de fout. Dat het blijkt dat... 1490 01:27:58,328 --> 01:28:01,005 ...de voorzichtigheidsmaatregelen en toezicht... 1491 01:28:01,105 --> 01:28:02,645 ...niet sterk was in Ijsland... 1492 01:28:02,745 --> 01:28:05,123 ...vooral tijdens deze periode... - Waardoor dacht jij dat het zo was? 1493 01:28:05,223 --> 01:28:07,782 Ik denk dat je meegaat met de informaite die je hebt en... 1494 01:28:07,882 --> 01:28:10,910 ...over het algemeen was de indruk dat... 1495 01:28:11,010 --> 01:28:15,148 Ijsland goede instituten had. Het was een erg vooruitstrevend land. 1496 01:28:15,248 --> 01:28:17,736 Wie heeft je dat verteld? Wie, wat voor onderzoek heb je gedaan? 1497 01:28:17,836 --> 01:28:21,181 Je praat met mensen, je hebt vertrouwen in de Central Bank... 1498 01:28:21,281 --> 01:28:23,300 ...die faalde in zijn taak. 1499 01:28:23,400 --> 01:28:25,400 Dat is duidelijk... 1500 01:28:25,483 --> 01:28:28,331 Waarom had je vertrouwen in een centrale bank? 1501 01:28:28,431 --> 01:28:30,910 Nou, dat vertrouwen, je... omdat je dat had... 1502 01:28:31,010 --> 01:28:32,411 ...je gaat met de informatie die je hebt mee. 1503 01:28:32,511 --> 01:28:33,889 Hoeveel geld ontving je door dit te schrijven? 1504 01:28:33,989 --> 01:28:37,195 Ik kreeg... Ik denk dat het... het is publieke informatie. 1505 01:28:37,295 --> 01:28:40,869 Frederic Mishkin kreeg 124.000 dollar van... 1506 01:28:40,969 --> 01:28:45,283 ...de Icelandic Chamber of Commerce om dit te schrijven. 1507 01:28:45,383 --> 01:28:48,661 Op je CV is de titel van dit verslag veranderd... 1508 01:28:48,761 --> 01:28:51,966 van Financiële stabiliteit in IJsland naar Financiële instabilteit van IJsland. 1509 01:28:52,066 --> 01:28:54,805 Ik weet niet, of, welke... wat het ook is... 1510 01:28:54,905 --> 01:28:56,710 ...het is... het is een typefout. 1511 01:28:56,810 --> 01:28:59,550 Ik denk dat iets dat publiek beschikbaar is... 1512 01:28:59,650 --> 01:29:02,207 ...wanneer iemand onderzoek doet naar een onderwerp... 1513 01:29:02,307 --> 01:29:06,582 ...dat ze financiële conflicten met dat onderzoek uitsluiten. 1514 01:29:06,682 --> 01:29:11,017 Zover ik weet is er geen beleid dat dat ondersteund. 1515 01:29:11,638 --> 01:29:14,090 Ik kan me niet voorstellen dat iemand dat niet doet... 1516 01:29:14,190 --> 01:29:17,106 ...in termen van het op een papier schrijven. 1517 01:29:17,206 --> 01:29:19,116 Als jij het zou doen, zou er een significante professionele sanctie... 1518 01:29:19,216 --> 01:29:21,216 ...voor falen zijn. 1519 01:29:21,227 --> 01:29:25,223 Ik zag geen plek in de studie waar jij verwijst dat je betaald werd... 1520 01:29:25,323 --> 01:29:28,309 ...door de Icelandic Chamber of Commerce om het te produceren. 1521 01:29:28,409 --> 01:29:31,032 Nee, ik... - Oké. 1522 01:29:32,323 --> 01:29:35,347 Richard Portes, de beroemdste economist in Engeland... 1523 01:29:35,447 --> 01:29:37,645 ...en proffessor aan de London Business School... 1524 01:29:37,745 --> 01:29:39,746 ...was ook de opdracht gegeven door... 1525 01:29:39,846 --> 01:29:42,117 ...de Icelandic Chamber of Commerce in 2007... 1526 01:29:42,217 --> 01:29:45,639 ...om een verslag te schrijven dat de IJslandse financiële sector prijsde. 1527 01:29:45,739 --> 01:29:48,647 De banken zelf zijn heel onvast. 1528 01:29:49,115 --> 01:29:52,103 Ze hebben geld verdiend door het faillissement van de IJslandse kroon. 1529 01:29:52,203 --> 01:29:53,791 Dit zijn sterke banken, hun middelen... 1530 01:29:53,891 --> 01:29:56,417 ...hun marktfinanciering is verzekerd voor het komende jaar. 1531 01:29:56,517 --> 01:29:59,650 Dit zijn goed georganiseerde banken. - Richard, dank je wel. 1532 01:29:59,750 --> 01:30:01,988 Portes' rapport is niet net als Mishkin's rapport... 1533 01:30:02,088 --> 01:30:04,021 ...het sloot de Icelandic Chamber of Commerce... 1534 01:30:04,121 --> 01:30:05,186 ...niet uit van zijn betaling. 1535 01:30:05,286 --> 01:30:07,237 Heeft Harvard toelichtingen nodig... 1536 01:30:07,337 --> 01:30:09,069 ...voor financiële conflicten of belang bij publicaties. 1537 01:30:09,169 --> 01:30:12,260 Niet naar mijn weten. 1538 01:30:12,692 --> 01:30:15,612 Verlang jij van mensen dat ze hun beloning rapporteren... 1539 01:30:15,712 --> 01:30:18,772 ...die ze van uitwendige activiteiten kregen? - Nee. 1540 01:30:18,872 --> 01:30:21,648 Vind jij niet dat dat een probleem is? - Ik zou niet weten waarom. 1541 01:30:21,748 --> 01:30:24,093 Martin Feldstein die in de raad van bestuur van AIG zat... 1542 01:30:24,193 --> 01:30:26,393 Laura Tyson die bij de raad van bestuur van Morgan Stanley ging... 1543 01:30:26,493 --> 01:30:28,729 Larry Summers die 10 miljoen per jaar verdient... 1544 01:30:28,829 --> 01:30:30,455 ...raadgevend aan financiële bedrijven... 1545 01:30:30,555 --> 01:30:32,555 ...irrelevant. 1546 01:30:32,747 --> 01:30:35,874 Ja, eigenlijk is het irrelevant. 1547 01:30:36,127 --> 01:30:39,010 Je hebt veel artikels geschreven over... 1548 01:30:39,110 --> 01:30:41,023 ...een grote verscheidenheid van onderwerpen. 1549 01:30:41,123 --> 01:30:44,401 Je vond het nooit gepast om de risico's... 1550 01:30:44,501 --> 01:30:47,384 ...van ongereguleerde Credit Default Swaps te onderzoeken? 1551 01:30:47,484 --> 01:30:49,484 Nee, nooit. 1552 01:30:49,748 --> 01:30:53,061 Dezelfde vraag met betrekking tot de beloningen van directieleden... 1553 01:30:53,161 --> 01:30:55,650 ...de regulatie van een zakelijke overheid... 1554 01:30:55,750 --> 01:30:58,500 ...het effect van politieke bijdragen... - Wat, uh... 1555 01:30:58,600 --> 01:30:59,930 Ik weet niet of ik iets... 1556 01:31:00,030 --> 01:31:02,516 ...toe te voegen heb aan deze discussies. 1557 01:31:02,616 --> 01:31:04,959 Ik kijk nu naar je samenvatting. 1558 01:31:05,059 --> 01:31:07,581 Het lijkt erop alsof de meerderheid... 1559 01:31:07,681 --> 01:31:09,953 ...van jouw uitwendige activiteiten... 1560 01:31:10,053 --> 01:31:12,542 ...raadgeving en leidinggevend zijn in... 1561 01:31:12,642 --> 01:31:14,447 ...de financiële diensten industrie. 1562 01:31:14,547 --> 01:31:17,213 Ben je het niet eens met die karakterisering? 1563 01:31:17,313 --> 01:31:18,865 Nee, naar mijn weten... 1564 01:31:18,965 --> 01:31:21,309 ...ik geloof dat mijn klanten niet eens op mijn CV staan, dus... 1565 01:31:21,409 --> 01:31:23,663 Wie zijn jouw klanten? 1566 01:31:23,877 --> 01:31:26,976 Ik geloof niet dat ik dat aan jou hoef te vertellen. 1567 01:31:27,076 --> 01:31:31,395 Je hebt nog een paar minuten en dan is het interview voorbij. 1568 01:31:31,495 --> 01:31:34,307 Ben jij raadgever voor financiële bedrijven? 1569 01:31:34,407 --> 01:31:36,407 Het antwoord is, ja. 1570 01:31:37,247 --> 01:31:39,087 en... - Maar ik doe... 1571 01:31:39,187 --> 01:31:41,090 Ik wil niet in details treden daarover. 1572 01:31:41,190 --> 01:31:44,938 Bevatten ze andere financiële bedrijven? - Mogelijk. 1573 01:31:45,038 --> 01:31:46,483 Weet je dat niet meer? 1574 01:31:46,583 --> 01:31:48,855 Dit is geen getuigenis, meneer. 1575 01:31:48,955 --> 01:31:51,766 Ik was beleefd genoeg om je wat tijd te geven, dat was stom zie ik nu. 1576 01:31:51,866 --> 01:31:55,567 Je hebt nog drie minuten. Doe je best. 1577 01:31:56,250 --> 01:31:58,847 In 2004, op het toppunt van de bubble... 1578 01:31:58,947 --> 01:32:01,294 ...hielp Glenn Hubbard een veel gelezen akte... 1579 01:32:01,394 --> 01:32:03,231 ...te schrijven met William C. Dudley... 1580 01:32:03,331 --> 01:32:05,569 ...hoofd economist bij Goldman Sachs. 1581 01:32:05,669 --> 01:32:10,647 In de akte, prees Hubbard krediet derivaten en de effectieve keten... 1582 01:32:10,747 --> 01:32:13,305 ...met de vermelding dat ze de allocatie van kapitaal verbeterden... 1583 01:32:13,405 --> 01:32:15,893 ...en de financiële stabiliteit verbeterden. 1584 01:32:15,993 --> 01:32:18,809 Het verminderde de schommeling in de economie... 1585 01:32:18,909 --> 01:32:23,625 ...en vermeldde dat recessies minder vaak voorkwamen en milder waren. 1586 01:32:23,725 --> 01:32:26,715 Krediet derivaten beschermden banken tegen verliezen... 1587 01:32:26,815 --> 01:32:30,045 ...en hielpen risico's te verspreiden. 1588 01:32:30,912 --> 01:32:33,905 Een medisch onderzoeker schrijft een artikel waarin hij zegt: 1589 01:32:34,005 --> 01:32:38,074 om deze ziekte te bestrijden moet je dit medicijn voorschrijven. 1590 01:32:38,174 --> 01:32:42,163 Het blijkt dat 80% van het inkomen... 1591 01:32:42,521 --> 01:32:44,258 ...van de dokter komt van de fabrikant van dit medicijn. 1592 01:32:44,358 --> 01:32:45,837 Zit je daar niet mee? 1593 01:32:45,937 --> 01:32:50,782 Ik denk zeker dat het belangrijk is om dit te onthullen... 1594 01:32:56,028 --> 01:32:58,895 Ik denk dat het verschillend is van de gevallen... 1595 01:32:58,995 --> 01:33:01,755 ...die we nu bespreken, omdat... 1596 01:33:05,743 --> 01:33:10,799 De voorzitters van Harvard en Columbia Universty weigerden te reageren... 1597 01:33:12,980 --> 01:33:17,263 ...op academische belangensconflicten. Beiden weigerden te worden geïnterviewd. 1598 01:33:17,363 --> 01:33:21,289 Wat denk jij dat dit zegt over de economische discipline? 1599 01:33:21,389 --> 01:33:25,523 Het is niet relevant voor iets, echt. 1600 01:33:25,738 --> 01:33:30,481 Inderdaad, ik denk dat het een deel is van de, het is... 1601 01:33:30,733 --> 01:33:33,184 ...het is een belangrijk deel van het probleem. 1602 01:33:33,284 --> 01:33:38,963 Deel 5: Waar zijn we nu 1603 01:33:49,094 --> 01:33:51,296 De stijgende macht van de Amerikaanse financiële sector... 1604 01:33:51,396 --> 01:33:55,319 ...was deel van een grotere verandering in Amerika. 1605 01:33:55,419 --> 01:33:57,685 Sinds 1980 is Amerika... 1606 01:33:58,009 --> 01:34:00,030 ...een meer ongelijke samenleving geworden... 1607 01:34:00,130 --> 01:34:03,265 ...en de economische dominantheid is afgenomen. 1608 01:34:03,365 --> 01:34:07,966 Bedrijven als General Motors, Chrysler en U.S. Steel... 1609 01:34:08,218 --> 01:34:11,049 ...eerst de kern van de Amerikaanse economie... 1610 01:34:11,149 --> 01:34:12,754 ...was slecht georganiseerd... 1611 01:34:12,854 --> 01:34:16,924 ...en kwam achter te liggen op de buitenlandse concurrentie. 1612 01:34:17,024 --> 01:34:19,549 Terwijl landen als China hun economie openden... 1613 01:34:19,649 --> 01:34:24,200 ...stuurden Amerikaanse bedrijven banen naar het buitenland om geld te besparen. 1614 01:34:26,300 --> 01:34:27,511 Voor vele jaren... 1615 01:34:27,611 --> 01:34:31,570 ...zijn de 660 miljoen mensen in de ontwikkelde wereld effectief behoed... 1616 01:34:31,670 --> 01:34:35,344 ...van all deze aanvullende arbeid die bestond op de planeet. 1617 01:34:35,444 --> 01:34:38,829 Opeens zijn het Bamboe Gordijn en het IJzeren Gordijn opgeheven... 1618 01:34:38,929 --> 01:34:42,159 ...en zijn er 2,5 miljard mensen meer. 1619 01:34:43,277 --> 01:34:46,591 Amerikaanse bedrijfsmedewerkers werden ontslagen bij tienduizenden. 1620 01:34:46,691 --> 01:34:51,517 Onze productie basis was vernietigd, letterlijk in de loop van een paar jaar. 1621 01:34:51,617 --> 01:34:55,290 Terwijl de productie daalde, kwamen andere industrieën op. 1622 01:34:55,390 --> 01:34:58,883 Amerika leidt de wereld in informatietechnologie... 1623 01:34:58,983 --> 01:35:01,541 ...waar goed betalende banen makkelijk te vinden zijn. 1624 01:35:01,641 --> 01:35:04,308 Maar deze banen vereisen een opleiding. 1625 01:35:04,408 --> 01:35:06,715 Voor gemiddelde Amerikanen... 1626 01:35:06,815 --> 01:35:09,338 ...ligt een opleiding buiten bereik. 1627 01:35:09,438 --> 01:35:12,787 Terwijl de beste particuliere universiteiten als harvard... 1628 01:35:12,887 --> 01:35:15,447 ...miljarden dollars aan schenkingen hebben... 1629 01:35:15,547 --> 01:35:18,141 ...krimpt de financiering van publieke universiteiten... 1630 01:35:18,241 --> 01:35:20,442 ...en het collegegeld groeit. 1631 01:35:20,542 --> 01:35:23,173 Collegegeld voor Califonische publieke universiteiten... 1632 01:35:23,273 --> 01:35:26,400 ...steeg van 650 dollar in 1970... 1633 01:35:26,579 --> 01:35:29,493 ...tot meer dan 10.000 in 2010. 1634 01:35:30,893 --> 01:35:33,454 In toenemde mate, hangt de belangrijkste beslissing... 1635 01:35:33,554 --> 01:35:35,287 ...of Amerikanen naar school gaan... 1636 01:35:35,387 --> 01:35:37,659 ...af van waar ze geld kunnen krijgen om het te betalen. 1637 01:35:37,759 --> 01:35:40,355 Ondertussen, verschuift het Amerikaanse... 1638 01:35:40,455 --> 01:35:43,176 ...belastingbeleid om de rijken te begunstigen. 1639 01:35:43,276 --> 01:35:44,810 Toen ik voor het eerst naar kantoor kwam... 1640 01:35:44,910 --> 01:35:48,476 ...vond ik dat de belastingen te hoog waren, en dat waren ze. 1641 01:35:48,576 --> 01:35:52,094 De meest drastische verandering was een serie belastingverlagingen... 1642 01:35:52,194 --> 01:35:54,969 ...ontworpen door Glenn Hubbard, die op dat moment diende als... 1643 01:35:55,069 --> 01:35:58,275 President Bush's hoofd economisch adviseur. 1644 01:35:58,375 --> 01:36:00,351 De Bush administratie verminderde de... 1645 01:36:00,375 --> 01:36:02,551 belasting op winst uit investeringen sterk... 1646 01:36:02,651 --> 01:36:05,809 ...op dividend uit aandelen, en schafte de landgoedbelasting af. 1647 01:36:05,909 --> 01:36:07,281 We hadden een alomvattend plan... 1648 01:36:07,381 --> 01:36:11,653 ...dat, als het werd uitgevoerd, 1,1 biljoen dollar... 1649 01:36:11,753 --> 01:36:13,149 ...in de handen van Amerikaanse werknemers, 1650 01:36:13,249 --> 01:36:14,175 families, investeerders en... 1651 01:36:14,275 --> 01:36:15,717 ...kleine bedrijf eigenaren stopte. 1652 01:36:15,817 --> 01:36:18,484 De meeste voordelen van deze belastingverlagingen gingen... 1653 01:36:18,584 --> 01:36:21,474 ...naar de rijkste 1% van Amerika. 1654 01:36:22,069 --> 01:36:24,957 Trouwens, het was in veel opzichten de hoeksteen... 1655 01:36:25,057 --> 01:36:27,076 ...van ons economische herstelbeleid. 1656 01:36:27,176 --> 01:36:29,482 Ongelijkheid van rijkdom in Amerika... 1657 01:36:29,582 --> 01:36:33,577 ...is nu hoger dan in elk ander ontwikkeld land. 1658 01:36:34,477 --> 01:36:37,463 Amerikaanse families reageerden op deze veranderingen op twee manieren: 1659 01:36:37,563 --> 01:36:42,317 door langer te werken en door in de schulden te komen. 1660 01:36:42,498 --> 01:36:46,207 Terwijl de middelklasse meer en meer achter komt te lopen... 1661 01:36:46,307 --> 01:36:50,655 ...is er een politieke drang te reageren door... 1662 01:36:50,800 --> 01:36:54,436 ...het makkelijker te maken krediet te krijgen. 1663 01:36:54,536 --> 01:36:56,449 Je hoeft geen armzalig huis te hebben. 1664 01:36:56,549 --> 01:37:01,741 De huizenkoper met een laag inkomen kan net zo'n mooi huis hebben als de rest. 1665 01:37:01,841 --> 01:37:06,233 Amerikaanse families leenden om hun huizen te financiëren... 1666 01:37:06,333 --> 01:37:08,463 ...hun auto's, hun gezondheidszorg... 1667 01:37:08,563 --> 01:37:11,708 ...en de onderwijs voor hun kinderen. 1668 01:37:12,117 --> 01:37:14,597 Mensen in de laagste 90%... 1669 01:37:14,846 --> 01:37:19,301 ...verloren terrein tussen 1980 en 2007. 1670 01:37:19,519 --> 01:37:23,542 Het ging allemaal naar de hoogste 1%. 1671 01:37:26,777 --> 01:37:28,294 Voor de eerste keer in de geschiedenis... 1672 01:37:28,394 --> 01:37:30,807 ...heeft de gemiddelde Amerikaan minder educatie... 1673 01:37:30,907 --> 01:37:34,817 ...en zijn ze minder welvarend dan hun ouders. 1674 01:37:36,478 --> 01:37:41,014 Het tijdperk van hebzucht en onverantwoordelijkheid op Wall Street... 1675 01:37:41,114 --> 01:37:43,306 ...en in Washington... 1676 01:37:43,450 --> 01:37:46,332 ...heeft ons geleid naar een financiële crisis, net zo serieus als... 1677 01:37:46,432 --> 01:37:49,423 ...elke ander die we confronteerden sinds de Grote Depressie. 1678 01:37:49,523 --> 01:37:52,987 Toen de financiële crisis insloeg net voor de verkiezing van 2008... 1679 01:37:53,087 --> 01:37:55,718 ...wees Barack Obama naar de hebzucht op Wall Street... 1680 01:37:55,818 --> 01:37:57,408 ...en tekortkomingen in de regelgeving... 1681 01:37:57,508 --> 01:37:59,997 ...als voorbeeld van wat er veranderd moet worden in Amerika. 1682 01:38:00,097 --> 01:38:03,496 Een tekort aan overzicht in Washington en op Wall Street is net... 1683 01:38:03,596 --> 01:38:06,301 ...wat ons in deze rotzooi heeft gestopt. 1684 01:38:06,401 --> 01:38:08,815 Na zijn ambtsaanvaarding, sprak Barack Obama... 1685 01:38:08,915 --> 01:38:11,405 ...over de noodzaak de financiële industrie te hervormen. 1686 01:38:11,505 --> 01:38:12,988 We willen een systematische risico regulator... 1687 01:38:13,088 --> 01:38:14,641 ...en verhoogde kapitaal benodigdheden. 1688 01:38:14,741 --> 01:38:17,401 We hebben een financiëel klanten bescherm bureau nodig... 1689 01:38:17,501 --> 01:38:19,918 ...we moeten de Wall Street cultuur veranderen. 1690 01:38:20,018 --> 01:38:22,908 Maar eenmaal aangesteld in 2010... 1691 01:38:23,289 --> 01:38:25,525 ...waren de financiële hervormingen zwak... 1692 01:38:25,625 --> 01:38:29,082 ...en op sommige kritieke onderdelen, waaronder de beoordelingsbureaus... 1693 01:38:29,182 --> 01:38:31,842 ...lobbyen en beloningen... 1694 01:38:32,023 --> 01:38:34,402 ...niet zo gewichtig als was voorgesteld. 1695 01:38:34,502 --> 01:38:38,858 Het aanpakken van Obama en, quote, geregelde hervorming: 1696 01:38:38,958 --> 01:38:43,038 mijn reactie, als het een woord zou zijn, is: Ha. 1697 01:38:43,739 --> 01:38:46,005 Er is een erg kleine hervorming. 1698 01:38:46,105 --> 01:38:48,108 Hoe komt dat? 1699 01:38:48,215 --> 01:38:50,935 Het is een Wall Street overheid. 1700 01:38:53,782 --> 01:38:56,840 Obama koos Timothy Geithner als minister van Financiën. 1701 01:38:56,940 --> 01:38:59,944 Geithner was de directeur van de New York Federal Reserve... 1702 01:39:00,044 --> 01:39:02,458 ...tijdens de crisis, en een van de hoofdrolspelers... 1703 01:39:02,558 --> 01:39:05,624 ...in het besluit om Goldman Sachs 100 cent per dollar te betalen... 1704 01:39:05,724 --> 01:39:07,925 ...voor zijn inzetten tegen hypotheken. 1705 01:39:08,025 --> 01:39:10,830 Toen Tim Geithner getuigde... 1706 01:39:10,938 --> 01:39:13,638 ...om aangenomen te worden als minister van financiën... 1707 01:39:13,738 --> 01:39:15,906 ...zei hij: 'Ik ben nooit een regelgever geweest.' 1708 01:39:16,006 --> 01:39:19,355 Dat zei tegen mij, dat hij zijn taak niet snapte... 1709 01:39:19,455 --> 01:39:21,459 ...als directeur van de New York Fed. 1710 01:39:21,559 --> 01:39:26,017 Timothy Geithner weigerde te worden geïnterviewd voor deze film. 1711 01:39:26,117 --> 01:39:28,752 De nieuwe directeur van de New York Fed is William C. Dudley... 1712 01:39:28,852 --> 01:39:31,480 ...de voormalig hoofd economist van Goldman Sachs... 1713 01:39:31,580 --> 01:39:34,460 ...wiens akte met Glenn Hubbard derivaten prees... 1714 01:39:34,560 --> 01:39:37,477 Geithner's hoofd van het personeel is Mark Paterson... 1715 01:39:37,577 --> 01:39:39,561 ...een voormalig lobbyist voor Goldman... 1716 01:39:39,661 --> 01:39:42,363 ...en een van de adviseurs is Lewis Sachs... 1717 01:39:42,463 --> 01:39:44,155 ...die Tricadia overzag... 1718 01:39:44,255 --> 01:39:46,885 ...een bedrijf dat betrokken was bij het inzetten tegen... 1719 01:39:46,985 --> 01:39:50,084 ...de hypotheekobligaties die het verkocht. 1720 01:39:50,184 --> 01:39:51,983 Om de Commodity Futures Trading Commision... 1721 01:39:52,003 --> 01:39:52,995 ...aan te sturen... 1722 01:39:52,999 --> 01:39:56,514 ...koos Obama Gary Gensler. Een voormalig Goldman Sachs directielid... 1723 01:39:56,614 --> 01:39:59,317 ...die had geholpen de regulatie rondom derivaten te verbannen. 1724 01:39:59,417 --> 01:40:01,054 Om de Securities and Exchange Commision... 1725 01:40:01,154 --> 01:40:02,154 ...te leiden... 1726 01:40:02,254 --> 01:40:05,996 Koos Obama Mary Shapiro de voormalig CEO van FINRA... 1727 01:40:06,096 --> 01:40:10,310 ...het zelfregulerings lichaam van de investerings bankiers. 1728 01:40:10,410 --> 01:40:12,466 Obama's hoofd van het personeel, Rahm Emanuel... 1729 01:40:12,566 --> 01:40:14,861 Verdiende 320.000 dollar... 1730 01:40:14,868 --> 01:40:16,815 ...voor het dienen in de raad van bestuur van Freddie Mac. 1731 01:40:16,915 --> 01:40:19,908 Martin Feldstein en Laura Tyson zijn beiden... 1732 01:40:20,008 --> 01:40:24,074 ...lid van Obama's Economic Recovery Advisory Board. 1733 01:40:24,174 --> 01:40:28,679 En Obama's hoofd economisch adviseur is Larry Summers. 1734 01:40:29,500 --> 01:40:31,154 De meeste economische adviseurs... 1735 01:40:31,254 --> 01:40:34,682 ...zijn de mensen die daar waren, die de structuur bouwden. 1736 01:40:34,782 --> 01:40:36,839 Toen het duidelijk werd dat Summers en Geithner... 1737 01:40:36,939 --> 01:40:41,216 ...grote rollen gingen spelen als adviseurs wist ik dat dit status-quo zou worden... 1738 01:40:44,431 --> 01:40:48,574 De Obama administatie weerstond regulatie van de bankiers beloningen... 1739 01:40:48,674 --> 01:40:50,674 ...zelfs toen buitenlandse leiders actie ondernamen. 1740 01:40:50,774 --> 01:40:53,766 Ik denk dat de financiële industrie een diensten industrie is... 1741 01:40:53,866 --> 01:40:57,106 ...het zou anderen moeten dienen voor het zichzelf diende. 1742 01:40:57,206 --> 01:40:59,580 In september, 2009... 1743 01:40:59,725 --> 01:41:02,823 Christine Lagarde en de ministers van Financiën van Zweden... 1744 01:41:02,923 --> 01:41:07,136 Nederland, Luxemburg, Italië, Spanje en Duitsland... 1745 01:41:07,236 --> 01:41:10,447 ...vroegen de G20, waaronder Amerika... 1746 01:41:10,547 --> 01:41:13,574 ...om strikte regels op te stellen voor bankiers beloningen. 1747 01:41:13,674 --> 01:41:18,163 En in Juli, 2010, heeft het Europese parlement... 1748 01:41:18,343 --> 01:41:20,978 ...deze regelingen vastgesteld. 1749 01:41:21,220 --> 01:41:24,248 De Obama administratie had geen antwoord. 1750 01:41:24,348 --> 01:41:27,401 Zij zien het als een tijdelijke opleving... 1751 01:41:27,501 --> 01:41:29,066 ...en alles zal weer terug gaan naar hoe het was. 1752 01:41:29,166 --> 01:41:31,580 En daarom herbenoem ik hem tot... 1753 01:41:31,680 --> 01:41:35,731 ...een andere orde van voorziter van de Federal Reserve, dankjewel Ben. 1754 01:41:35,831 --> 01:41:40,741 In 2009 herbenoemde Barack Obama Ben Bernanke, dank u Mr. President. 1755 01:41:40,841 --> 01:41:46,049 Vanaf mid-2010, is geen enkel financiëel directielid... 1756 01:41:46,161 --> 01:41:48,795 ...strafrechtelijk vervolgd, of zelfs maar gearresteerd... 1757 01:41:48,895 --> 01:41:53,577 ...er is geen speciale aanklager benoemd. Geen enkel financiëel bedrijf... 1758 01:41:53,677 --> 01:41:57,635 ...is strafrechtelijk vervolgd voor obligatiefraude of boekhoudfraude. 1759 01:41:57,735 --> 01:42:01,159 De Obama administratie heeft geen poging gedaan tot... 1760 01:42:01,259 --> 01:42:02,919 ...het herstellen van de beloning... 1761 01:42:03,019 --> 01:42:07,225 ...gegeven aan financiële directieleden tijdens de bubble. 1762 01:42:07,325 --> 01:42:10,098 Ik zou zeker denken aan een criminele actie... 1763 01:42:10,198 --> 01:42:14,448 ...tegen top leiders van Countrywide, zoals Mozilo. 1764 01:42:14,614 --> 01:42:17,854 Ik zou zeker naar Bear Stearns, Goldman Sachs... 1765 01:42:17,954 --> 01:42:20,152 Lehman Brothers en Merrill Lynch kijken. 1766 01:42:20,252 --> 01:42:22,451 Voor strafrechtelijke vervolging? - Ja. 1767 01:42:22,551 --> 01:42:25,892 Het wordt lastig om ze te winnen... 1768 01:42:26,070 --> 01:42:28,592 ...maar ik denk dat het mogelijk is... 1769 01:42:28,692 --> 01:42:32,303 ...als ze genoeg ondergeschikten hebben om de waarheid te vertellen. 1770 01:42:32,403 --> 01:42:35,571 In een industrie, waarin drugsgebruik, prostitutie... 1771 01:42:35,671 --> 01:42:37,725 ...en frauduleuze facturering van prostituees... 1772 01:42:37,825 --> 01:42:38,914 ...als een bedrijfsuitgave... 1773 01:42:39,014 --> 01:42:40,568 ...voorkomen op industriële schaal... 1774 01:42:40,668 --> 01:42:42,617 ...kan het niet moeilijk zijn om mensen te laten praten... 1775 01:42:42,717 --> 01:42:44,757 ...als je het echt wilt. 1776 01:42:45,232 --> 01:42:48,583 Ze boden me een deal aan en ik nam het aan. 1777 01:42:48,683 --> 01:42:50,849 Ze waren niet geïnteresseerd in mijn notulen... 1778 01:42:50,949 --> 01:42:52,930 ...ze waren nergens geïnteresseerd in. 1779 01:42:53,030 --> 01:42:56,446 Waren ze niet geïntresseerd in je notulen? - Dat klopt. 1780 01:42:56,546 --> 01:43:00,841 Er is een gevoel dat je niet de persoonlijke... 1781 01:43:00,985 --> 01:43:04,124 ...ondeugden in de context van Wall Street zaken... 1782 01:43:04,224 --> 01:43:06,208 ...moet gebruiken om ze te laten wisselen van kant. 1783 01:43:06,308 --> 01:43:08,058 Ik denk dat het misschien, 1784 01:43:08,158 --> 01:43:10,877 na de rampen die we meegemaakt hebben... 1785 01:43:10,977 --> 01:43:13,286 ...opnieuw bekeken gaat worden. 1786 01:43:13,386 --> 01:43:17,400 Ik ben niet degene die daar een oordeel over mag vellen. 1787 01:43:17,500 --> 01:43:21,801 Federale aanklagers waren blij dat ze Eliot Soitzer's ondeugden konden gebruiken... 1788 01:43:21,901 --> 01:43:25,248 ...om hem af te laten treden. Ze hebben... 1789 01:43:25,348 --> 01:43:28,938 ...niet hetzelfde gedaan bij Wall Street mensen. 1790 01:43:29,038 --> 01:43:31,740 Je kwam vandaag naar ons, vertellend... 1791 01:43:31,840 --> 01:43:34,266 ...dat het jullie speet, dat jullie het niet meenden... 1792 01:43:34,366 --> 01:43:38,064 ...we zullen het niet nog een keer doen, vertrouw ons. 1793 01:43:38,164 --> 01:43:41,437 Ik heb een paar mensen in mijn kiesdistrict... 1794 01:43:41,537 --> 01:43:43,485 ...die een paar van jouw banken beroofd hebben. 1795 01:43:43,585 --> 01:43:45,918 En zei zeggen hetzelfde. 1796 01:43:46,133 --> 01:43:49,804 Het spijt ze, ze meenden het niet, ze zullen het niet weer doen. 1797 01:43:49,904 --> 01:43:54,119 In 2009, als de werkeloosheid zijn hoogste piek haalt in 17 jaar... 1798 01:43:54,219 --> 01:43:57,850 ...betaalt Morgan Stanley zijn werknemers meer dan 14 miljard dollar... 1799 01:43:57,950 --> 01:44:01,367 ...en Goldman Sachs betaalde meer dan 16 miljard dollar. 1800 01:44:01,467 --> 01:44:04,989 In 2010 waren de bonussen nog hoger. 1801 01:44:05,132 --> 01:44:10,917 Waarom zou een financieel ingenieur vier keer meer betaald moeten worden... 1802 01:44:12,027 --> 01:44:15,049 ...tot honderd keer meer, dan een echte ingenieur? 1803 01:44:15,149 --> 01:44:18,030 Een echte ingenieur bouwt bruggen... 1804 01:44:18,130 --> 01:44:21,119 ...een financieel ingenieuw bouwt dromen. 1805 01:44:21,219 --> 01:44:25,180 En als die dromen, nachtmerries blijken te zijn... 1806 01:44:25,280 --> 01:44:28,000 ...betalen andere mensen ervoor. 1807 01:44:29,875 --> 01:44:33,622 Voor decennia was het Amerikaanse financiële systeem stabiel en veilig. 1808 01:44:33,722 --> 01:44:36,387 Maar toen veranderde er iets. 1809 01:44:36,524 --> 01:44:39,697 De financiële industrie, keer zijn rug naar de sameleving... 1810 01:44:39,797 --> 01:44:42,137 ...corrumpeerde onze politieke systemen... 1811 01:44:42,237 --> 01:44:46,572 ...en dompelden de wereld in een economische crisis. 1812 01:44:48,202 --> 01:44:53,803 Tegen enorme kosten, hebben we een ramp vermeden, en we zijn herstellend. 1813 01:44:53,903 --> 01:44:56,882 Maar de mannen en instituten die de crisis veroorzaakten hebben nog steeds macht... 1814 01:44:56,982 --> 01:44:59,192 ...en dat moet veranderen. 1815 01:45:00,390 --> 01:45:02,516 Ze zullen ons vertellen dat we ze nodig hebben... 1816 01:45:02,616 --> 01:45:07,631 ...en dat wat ze doen te lastig is voor ons om te begrijpen. 1817 01:45:07,823 --> 01:45:09,810 Ze zullen ons vertellen dat het niet nog een keer gebeurt. 1818 01:45:09,910 --> 01:45:13,435 Ze zullen miljarden uitgeven om te hervormen. 1819 01:45:13,535 --> 01:45:16,085 Het zal niet makkelijk worden. 1820 01:45:17,408 --> 01:45:21,913 Maar sommige dingen zijn het waard om voor te vechten. 1821 01:45:25,774 --> 01:45:30,293 Vertaald, gesynct en gecontroleerd door: Algemeen 1822 01:45:34,330 --> 01:45:37,310 Resync: Goffini